Kʼinetik te maba lek ya yil te Diose

1. ¿Machʼatik ya yikʼ tal ta stojol te Jehová sok bin yuʼun ya skʼan wikʼiluk jsitik kʼoem?

TE JESÚS la yal ta swenta te smelelil j-abatetik yuʼun Dios te ya «yichʼic ta mucʼ te Tatil ta scuenta espíritu soc ta scuenta smelelil, como te Tatil yac slehbel te machʼatic hich ya xʼichʼot ta mucʼ yuʼune» (Juan 4:23). Te Jehová ya sle te machʼatik kʼux ta yoʼtanik te smelelil kʼope sok ya yikʼ tal ta stojol sok ta stojol te sNichʼane (Juan 6:44). Jich yuʼun, jaʼ mukʼul majtʼanil ta jtojoltik te bitʼil ikʼbilotik yuʼun te Diose. Jaʼukmeto ya xjuʼ ya xchʼayotik ta syak te Satanás te jaʼ jnojpteswanej yuʼun loʼlaywanej. Swenta ya xjuʼ kuʼuntik spʼajel, yame skʼan wikʼiluk jsitik sok ya «[jnaʼtik] stsahtayel te bin lec yoʼtan yuʼun te Cajwaltique» (Efesios 5:10; Apocalipsis 12:9).

2. Cholbeya skʼoplal bin yilel ya yil Jehová te ya yichʼ kapel ta lotil te smelelil relijione.

² Julukme ta koʼtantik te bin kʼot ta pasel ta wits Sinaí ta namey kʼinale. Kʼalal te israeletik la yalbeyik te Aarón te akʼa spas jun slokʼomba dios, te Aarón la spasbey te bin la skʼan yoʼtanike jich la spas jkojt jkolel toro te pasbil ta oro. Jaʼukmeto la skuy te jaʼ señailnax te Machʼa spisil ya xjuʼ yuʼune, melel jich la yal: «¡Pajel ay me qʼuin yuʼun Jehová!». Jaʼukmeto ¿bin yilel la yil te Jehovae? ¿Lekbal la yil te kʼin la yichʼ pasel te kʼalal la skapik ta lotil te smelelil relijione? Maba lek la yil. Melel ayniwan oxmil ta tul te la yakʼ ta milel te machʼatik la yichʼik ta mukʼ te lokʼombae (Éxodo 32:1-6, 10, 28). ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin kʼot ta pasel te bitʼil ya jkʼantik x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose? Jaʼ te tulan skʼoplal te ma «[jpiktik] te bin bohloben scʼoblale» sok te ya jpastik tulan ta spisil koʼtantik te maba ya jbolobtestik te smelelil kʼope (Isaías 52:11; Ezequiel 44:23; Gálatas 5:9).

3, 4. ¿Bin yuʼun te tulan skʼoplal te ya kiltik ta lek bin ya yal te Biblia ta swenta te costumbreetik sok te kʼinetike?

³ Ta skʼajkʼalel te sbabial jchʼuunjeletike, mel-oʼtantik sba te bitʼil kʼan sjelik ta lotil te smelelil nojptesele. Ta sjajchibal maba juʼ yuʼunik, melel te jpuk-kʼopetike la smakik te lotil nojptesele. Jaʼukmeto te kʼalal lajik baele, te lotil jchʼuunjeletik te ma smulanik te smelelil kʼope, jajch yotsesik bayal costumbreetik, kʼinetik sok kʼajkʼaleltik te «chʼultesbil» yuʼunik te schʼuunejik ta ora ini te ya skuyik te lokʼem tal ta smelelil relijione (2 Tesalonicenses 2:7, 10). Ta capítulo ini, ya kilbeytik skʼoplal cheʼoxebuk. Ya kiltik bael te ma xyakʼ ta ilel te espíritu yuʼun te Diose, jaʼ ya xchiknaj ta ilel tey-a te espíritu yuʼun te balumilale, sok ay bin-a te pajal ya spasike, jaʼ te ya stij oʼtanil ta spasel te bin-nax ya skʼan oʼtanil sok ya spukbey skʼoplal te bintik lotil ta chʼuunel sok te yaʼtel te chopol espirituetike, jaʼ te lokʼemik tal ta «[M]ucʼul Babilonia» (Apocalipsis 18:2-4, 23).a Mame xchʼay ta koʼtantik te ya snaʼ ta lek Jehová bintik-a te ilaytik sba te kʼayemik ta spasel te relijionetik te jaʼ la yakʼ chiknajuk bayal costumbreetik, jaʼ yuʼun jkʼaxel maba lek ya yil ta kʼajkʼal ini jichnix bitʼil ta nameye. Jich yuʼun, jaʼme bayalxan skʼoplal kuʼuntik te bin yilel ya yil te Jehovae (2 Juan 6, 7).

⁴ Te j-abatotik yuʼun Jehová ya jnaʼtik te ay chaʼoxchajp kʼinetik te ma smulane. Jaʼ yuʼun ya skʼan te jkʼaxeluk ma jchʼik jbatik tey-a. Kiltik bael bin yuʼun te jkʼaxel ma smulan te Diose. Te kʼalal ya xkʼot ta koʼtantik te jaʼ ya smakotik yuʼun ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtane, jichme ya kakʼ ta koʼtantik te jkʼaxel ya jpʼajtike.

¿BANTI CHIKNAJ TAL TE SKʼINUL TE BIN-ORA AYIN TE JESUSE?

5. ¿Bin yuʼun ya jnaʼtik te maba ayin ta 25 yuʼun diciembre te Jesuse?

⁵ Maʼyuk banti ya yal ta Biblia te ya skʼan ya jpasbeytik skʼinul te bin-ora ayin te Jesuse. Ta melel manix jnaʼtik-a te bin kʼajkʼalil ayine. Te bin jnaʼojtike jaʼ te maba ayin ta 25 yuʼun diciembre.b ¿Bin yuʼun? Melel ta yuilal diciembre yorail sik ta Israel, jaʼukmeto ta sjun Lucas 2:8-11 ya yal te kʼalal ayin te Jesuse «ay jcanan-chijetic, stoyel ajcʼubal yacalic ta scanantayel xchijic ta bay aquiltic». (Jaʼ-abi ya yakʼ ta ilel te maba ya xjilik sjunal jaʼbil ta skanantayel te stuminchijik ta bay akiltik, te manchuk jichuk ya spasike maʼyuk swentail te bin ya yal te texto-abi.) Ta lum Belén te kʼalal yorail sik-ae ya yakʼ jaʼal te kʼax sike sok ya xko bayal toib, jaʼ yuʼun te jkanan tuminchijetike, maba ya xjilik ta skanantayel te stuminchijik «ta bay aquiltic», jaʼ yuʼun ya yotsesik ta sna te schambalamike. Jaʼnix jich mame xchʼay ta koʼtantik te bin swentail te bajtʼik ta Belén te José sok te Mariae, melel jaʼ la schʼuunik te ya yotses sbaik ta censo te la yal ta mantal te César Augusto (Lucas 2:1-7). Te ajwalil yuʼun Roma snaʼoj te maba kʼanbil yuʼun te judioetike, jaʼniwan swentail te maba la yal mantal te akʼa bajtʼukik ta slumal smeʼ statik ta mero yorail sik-ae.

6, 7. 1) ¿Banti jajchem tal te costumbreetik te ya spasik ta swenta skʼinul te bin-ora ayin te Jesuse? 2) ¿Pajalbal sok te bitʼil ya yakʼik ta ilel yutsil yoʼtanik te j-abatetik yuʼun Dios, te bitʼil ya yakʼbey sbaik smajtʼanik ta kʼin-abi?

⁶ Jich yuʼun, ¿banti jajchem tal te skʼinul te bin-ora ayin te Jesuse? Maba lokʼem tal ta Biblia, talem ta antiguo kʼinetik yuʼun te machʼatik schʼuunejik lotil diosetik. Ay jun kʼin te sbiilinej saturnales te jaʼ skʼinul te Saturno dios yuʼun te romanoetik ta swenta te awal tsʼunubile. Te yan kʼin ya yichʼ pasel ta yajtalul 25 yuʼun diciembre, jich bitʼil ya yal te libro sbiilinej Enciclopedia de la Religión Católica, jaʼ te bin-ora «ayin ta skʼopik te “Kʼajkʼal te ma ya xjuʼ ta tsalele”», jaʼ jun kʼajkʼal te chʼultesbil yuʼunik te machʼatik yichʼojik ta mukʼ te dios Kʼajkʼal Mitra. Te libro-abi la yalxan te bitʼil «te Iglesia jajchlaj ta spasbeyel skʼinul te kʼalal ayin te [Cristo]» ta ajtal-abi «swenta ya xkʼotxan bayal ants winiketik-a, manchukme jaʼ skʼinul-a te Kʼajkʼal (Mitra)». Te kʼalal kʼot ta pasel-abi, ayniwanix trescientos jaʼbil slajel-a te Jesuse.

⁷ Te bintik la spasik ta yorail te kʼinetik-abi, jaʼ te ya yakʼbey sbaik smajtʼanik sok ya schajpanik bayal weʼel uchʼelil, jaʼik te bintik ya yichʼ pasel te kʼalal ya spasbeyik skʼinul te bin-ora ayin te Jesuse. Jaʼukmeto te bin-utʼil ya yakʼbey sbaik smajtʼanik ta ora ini ma jichuk ya spasik te bitʼil ya yal ta 2 Corintios 9:7: «Jujutuhl acʼa yacʼ ha chican te hich yipal snopoj ta yoʼtan te ya yaqʼue, ma ta scuentahuc mel-oʼtan o ta sujel, como cʼux ta oʼtanil yuʼun Dios te machʼa tseʼel yoʼtan ya yaqʼue». Te smelelil j-abatotik yuʼun te Diose ya kakʼtik majtʼanil sok skʼuxul koʼtantik, ma jaʼuk ya jmaliytik te ay bin ya yakʼbotik-euke, sok ma yuʼunuk sujbilotik ta spasel ta jun ajtal (Lucas 14:12-14; kʼopona te sjun Hechos 20:35). Jaʼnix jich, tseʼelnax koʼtantik yuʼun te bitʼil maʼyukix kijkatstik kʼoem ta swenta te maba ya jmel koʼtantik sok te maba ya jchʼik jbatik ta betil yuʼune (Mateo 11:28-30; Juan 8:32).

8. Te pʼijil winiketik te ya snaʼik yilel te ekʼe, ¿jaʼbal la yakʼbeyik smajtʼan-a te Jesús te kʼalal ayinelto-ae? Cholbeya skʼoplal.

⁸ Ayniwan machʼa jich ya yal ini: ¿Mabal lajuk yakʼbeyik smajtʼan Jesús te jpʼijil winiketik te ya snaʼik yilel ekʼ ta swenta spasbeyel skʼinul te kʼalal ayine? Maʼuk. Te winiketik-abi, la yakʼbeyik smajtʼan ta skaj te mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te Jesús jich bitʼil te costumbre yuʼunik ta namey kʼinale (1 Reyes 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11). Maba jaʼ kʼotik ta yilel-a te kʼalal wayal ta skanoa wakax te ayinelto-ae, bayalix u kʼaxem-a te kʼalal kʼotik ta yulaʼtayel ta snae.

TE BIN YA YAL TE BIBLIA TA SWENTA TE MACHʼA YA XLOKʼ YAʼBILAL

9. ¿Bin ya yal te Biblia ta swenta te kʼin yuʼun te machʼatik lokʼ yaʼbilalike?

⁹ Ta namey kʼinal, te kʼalal ya x-ayin jtul alale, ya yakʼ tseʼel-oʼtanil jich bitʼil ta kʼajkʼal ini. Jaʼukmeto, maʼyuk ya yal te Biblia te ay la spasik kʼin yuʼun te kʼalal lokʼ yaʼbilalik te j-abatetik yuʼun te Diose (Salmo 127:3). ¿Jichnaxbal tupʼ jilel skʼoplal-abi? Maʼuk, melel ya yalbey skʼoplal cheb kʼinetik yuʼun te machʼa lokʼ yaʼbilalike, jaʼ jtul faraón sok te Herodes Antipas (kʼopona te sjun Génesis 40:20-22; Marcos 6:21-29). Te kʼinetik-abi maba lekik skʼoplal, melel te slajibal kʼin la yichʼ pasele, tey la yichʼ xotʼbeyel sjol-a te Juan J-akʼ-ichʼjaʼe.

10, 11. ¿Bin yilel la yilik te sbabial jchʼuunjeletik te kʼin yuʼun te machʼa ya xlokʼ yaʼbilale sok bin yuʼun?

¹⁰ Te sbabial jchʼuunjeletik «snaʼojik te spasel te kʼinetik-abi [...] jaʼ stsʼubil, o sijlemal te bintik jil yuʼunik te lotil relijionetik te kʼayemik ta spasel-ae», xchi te libro Las cosas nuestras de cada día. Bayal ta tul griegoetik sok romanoetik ta namey kʼinal, schʼuunejik-a te aylaj jujun espíritu yuʼunik te ants winik te ya xjokinot yuʼune o jtul «dios te yalaj xwentainotik yuʼun ta jujuntul te kʼalal ya x-ayinike sok te jayeb kʼajkʼal kuxulike» sok ta jujuntul «ya spasik kʼin yuʼun te kʼalal ya x-ayinike» o te kʼalal ya xlokʼ yaʼbilalike (Gran Enciclopedia Rialp). Jaʼnix jich ayix tal bayal jaʼbil te kʼalal ay machʼa ya xlokʼ yaʼbilale ya snitbey sba skʼoplal sok te astrología soknix te horóscopo.

¹¹ Ayniwan yan swentail te bin yuʼun te j-abatetik yuʼun Dios maba la spasik te kʼin yuʼun te machʼa ya xlokʼ yaʼbilale, ma jaʼuknax yuʼun te lokʼem ta swenta lotil diosetik sok ta chopol espirituetike. ¿Binwan-a te yan swentaile? Jaʼ te bitʼil pekʼel yoʼtanik. Ma jaʼuk mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te kʼalal ay machʼa ya x-ayin ta kʼinale, jich yuʼun maʼyuk la spasbeyik skʼinul (Miqueas 6:8; Lucas 9:48).c Te bin la spasike jaʼ te la yalbeyik yutsil skʼoplal te Jehová te bitʼil jaʼ yakʼoj te majtʼanil yuʼun te kuxlejalile (Salmo 8:3, 4; 36:9; Apocalipsis 4:11).d

12. ¿Bin-utʼil-a te jaʼ lekxan te kʼalal ya xlajotike ma jaʼuk te kʼalal ya x-ayinotike?

¹² Te Jehová ma xchʼay ta yoʼtan te kʼalal ya xlaj jtul j-abat yuʼun te jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojole, ya yakʼ ta naʼel te yato xkuxaj ta patile (Job 14:14, 15). Jaʼ yuʼun jich ya yal te Eclesiastés 7:1: «Ha lec xan a te lec cʼoblalil te bin utʼil lequil perfume, soc ha lec xan a te bin cʼahcʼalil ya xcham te bin utʼil te bin cʼahcʼalil ayine». Te bin ya skʼan ya yal te «lec cʼoblalil» te xchie, jaʼ te lek jkʼoplaltik yuʼun Dios ta swenta te jun koʼtantik yakotik ta abatinel ta stojole. Te bin albilotik ta mantal te ya skʼan ya jnaʼulantike, jaʼ te kʼalal laj te Jesuse ma jaʼuk te kʼalal ayine, melel ta swenta te toyol skʼoplal te sbiil ya xjuʼ ya jtatik jkoleltik yuʼun (Lucas 22:17-20; Hebreos 1:3, 4).

KUXIBAL

13, 14. ¿Banti chiknajem tal te costumbreetik te kʼayemik ta spasel ta swenta te Kuxibale?

¹³ Te Kuxibale ya skuyik te jaʼ skʼinul te bitʼil chaʼkuxaj te Cristoe, jaʼukmeto lokʼem tal ta swenta lotil diosetik. Ya spasik sok costumbreetik jich bitʼil te kʼalal ya xlokʼik ta beel ta yakʼel ta ilel te bin-utʼil laj te Jesús sok maba ya stiʼik tiʼbal. ¿Banti chiknajem tal te costumbreetik-abi? Manchukme ya yal te Biblia te ya skʼan pasbeyel te Snaʼojibal slajel te Jesuse, jaʼukmeto maʼyuk banti ya yalbotik te ya jpasbeytik skʼinul te «Kuxibale». Jich yuʼun te bintik ya spasik ta yorail te kʼin-abi, kontra ay yuʼun te bintik ya yakʼ ta nopel te Bibliae.

¹⁴ Te Jehová mananix lekuk ya yil-a te ya yichʼ pasbeyel skʼinul te bin-ora chaʼkuxaj te sNichʼan sok costumbreetik te ilaytik sba te chiknajemik tal ta swenta lotil diosetike (2 Corintios 6:17, 18). Te pasbeyel snaʼojibal te kʼalal chaʼkuxaj te Jesuse, maʼyuk ya yal ta Biblia. Ma jaʼuknax-abi, ay yantik nacionetik te sbiil ya yakʼbeyik te kʼinetik-abi lokʼem tal ta swenta lotil diosetik te jaʼ kʼaxtoxan maba ya yakʼ ta ichʼel ta mukʼ-a te Diose.

SKʼIN SANTO

15. ¿Banti chiknajem tal te Skʼin Santoe?

¹⁵ ¿Banti chiknaj tal te costumbre te spasbeyel skʼinul te machʼatik lajemikixe? Ay jun libro te jich ya yal: «Ay chaʼoxchajp te bintik chʼuunbil te snitojbey sba skʼoplal sok te skʼinul te machʼatik lajemikix te chiknajem talel ta swenta lotil diosetik ta namey kʼinal. Jaʼ yuʼun, bayal ta pam lumetik te campesino catolicoetik schʼuunejik te yalaj xtalik te machʼatik lajemikix ta ajkʼabal ta snaik te banti nainike, sok yatolaj sweʼbeyik sweʼel yuchʼel te machʼatik kuxulike» (The Encyclopædia Britannica te lokʼ ta 1910). Ta kʼajkʼal ini bayal ta tul ants winiketik yato spasik te costumbreetik te talem ta swenta lotil diosetik.

NUJPUNEL TE LEK YA YIL TE DIOSE

16, 17. 1) ¿Bin yuʼun te tulan skʼoplal te machʼatik ya xnujpunik te ya yilik bin ya yal te Biblia ta swenta te costumbre yuʼun nujpunel te ya spasik ta slumalike? 2) Te j-abatotik yuʼun te Diose, ¿bin ya skʼan ya kichʼtik ta wenta yuʼun te costumbreetik jich bitʼil te ya sbuskʼinbey sbaik arroz sok biluk-a te pajal soke?

¹⁶ Nopolix te «ma ba ya xʼaʼiybotix scʼop jnuhpuneletic» ta Mukʼul Babilonia, melel ya yichʼ lajinel (Apocalipsis 18:23). ¿Bin yuʼun? Jaʼ yuʼun te ya spasbeyik yaʼtel te chopol espirituetike. Ay chaʼoxchajp te bintik ya spasik te kʼatpʼujemix ta costumbre yuʼunik te kʼalal ay machʼa ya xnujpune, jaʼ ini ya xjuʼ ya sbolobtes ta sjajchibalto te nujpunel yuʼunike (Marcos 10:6-9).

¹⁷ Te costumbreetik-abi, yanyantik-a te bitʼil ya spasik te yantik lumetike, ayniwan ya kiltik te maba chopol ta pasele, jaʼukmeto mame xchʼay ta koʼtantik te lokʼemik tal ta lotil relijionetike. Jich bitʼil te ay bintik ya spasik te yalaj x-akʼbotik suerte yuʼun te machʼatik ya xnujpunik sok te machʼatik ikʼbilik ta yilel nujpunele (Isaías 65:11). Jich bitʼil te costumbre yuʼunik te ya sbuskʼinbey sbaik arroz sok biluk-a te pajal soke. Jaʼniwan swentail yuʼunik ta namey kʼinal te ya slamantesbeyik yoʼtan sok weʼel uchʼelil te chopol espirituetike yuʼun jich ma xyichʼik utsʼinel yuʼun-a te machʼatik nujpuneliktoe. Jaʼnix jich ayix bayal siglo chʼuunbil te jaʼlaj señail te ya x-alaj te antsetik sok ya xnichʼnaj te winiketik sok te ya staik tseʼel-oʼtanil soklaj ya xkuxinik bayal jaʼbil. Jamal chikan teme ya jkʼantik ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose ma skʼan ya jpastik te costumbre te ilaytik sbae (kʼopona te 2 Corintios 6:14-18).

18. ¿Bin mantalil ay ta Biblia te ya skʼan ya yilik te machʼatik ya xnujpunike sok te machʼatik ya yikʼ ta yilel te nujpunele?

¹⁸ Te j-abatetik yuʼun Jehová maba ya spasik costumbreetik te ya spejkʼanbey skʼoplal te bintik ya yichʼ pasel ta nujpunel sok te kʼin yuʼunik, o te ay machʼa ya x-utsʼinbot te bin ya x-albot yoʼtane. Maba ya stuuntesik kʼopiletik te ya xlajinwan, o te ay bin ya skʼan ya yakʼik ta naʼel-ae, sok maba ya skʼexlaltesik te machʼatik ya xnujpunik, o yantik ants winiketik sok loʼilkʼopetik te ma lekuk ta aʼiyele (Proverbios 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27). Jaʼnix jich maba ya spasik mukʼul kʼinetik te chajpto-a te bitʼil ya spasik te kʼaxto ya slajin stakʼinik yuʼun jaʼnax ya yakʼ ta ilel «toybahil» yuʼun te ay skʼulejalike (1 Juan 2:16). Te bin ya skʼan te Jehová jaʼ te yakuk snaʼulanik sok yutsil yoʼtanik te kʼalal nujpunike ma sokuk mel-oʼtan.e

¿JAʼBAL JUN COSTUMBRE YUʼUN RELIJIONETIK TE YA SCHʼIJ SCOPAIKE?

19, 20. ¿Bin ya yal jpajk libro ta swenta te bitʼil chiknaj te costumbre te ya schʼij te scopaike, sok bin yuʼun maba ya spasik te j-abatetik yuʼun Diose?

¹⁹ Te kʼalal ay machʼa ya xnujpunike sok kʼalal ay ya stsob sbaik ta weʼel uchʼel, ay kʼayemik ta schʼijel te scopaike. Ta yaʼbilal 1995 ay jpajk libro te ya yal ta swenta te schʼijel copaetik «jaʼ jun costumbre te talemniwan ta swenta lotil diosetik te ya smalik vino o yantikxan uchʼbalil te chʼultesbil te ya yakʼbeyik ta smajtʼan te diosetik yuʼunike, swenta jich ya staik te bin ya skʼan yoʼtanike, jich ya yalik ta skʼanel ini, “¡yakuk xjalaj te nujpunel awuʼunike!” o “¡manchuk ya stsakatik chamel!”» (International Handbook on Alcohol and culture).

²⁰ Ay bayal machʼatik maba ya schʼuunik te lokʼem tal ta lotil relijionetik sok te bintik lotil ya yichʼ chʼuunele. Jaʼukmeto te costumbre-abi, ya yakʼ ta naʼel te kʼalal ya stoyik moel te scopaike yuʼunlaj ya yalik wokol ta chʼulchan ta skʼanel te bin ya skʼan yoʼtanike. Te bin ya spasik ta costumbre-abi, maba jich ya yal te sJun Diose (Juan 14:6; 16:23).f

«HAʼEX TE CʼUX TA AWOʼTANIC TE JEHOVÁ, IHLAYAIC TE BIN CHOPOL»

21. ¿Bintik kʼinetik te maba ya spas te j-abat yuʼun Dios chikan teme snitojbey sba skʼoplal sok te lotil relijionetik o maʼuke sok bin yuʼun?

²¹ Te Mukʼul Babilonia jaʼnix ya skoltay te ants winiketik ta stoybeyel skʼoplal te bintik maba lek ya spasike chikan teme ya xchiknaj ta ilel te koltayel ya yakʼe o maʼuk. Ay chaʼoxpam lumetik ya yakʼik koltayel ta swenta kʼinetik ta jujun jaʼbil, jich bitʼil te kʼin carnaval, ay ya yakʼik ta ilel ajkʼot te ya stij-oʼtanil ta yalel ta mulil o ya yalbeyik yutsil skʼoplal te stalel skuxinelik te machʼatik pajal winiketik o antsetik ya smulan sbaike. ¿Lekbal teme jtul j-abat te kʼux ta yoʼtan te Jehová ya smulan yilel te bin ya yichʼ pasel o ya xbajtʼ yil te kʼinetik-abi? ¿Yabal yakʼ ta ilel te yuʼun-nix ya yilay-a te bintik chopole? (Salmo 1:1, 2; 97:10.) Jaʼ lek te ya jnopbeytik stalel te machʼa la stsʼibay te Salmo te jich la skʼanbey te Diose: «Ma me xawacʼ te ya quil te bintic tojol nax ay» (Salmo 119:37).

22. ¿Bintik yuʼun te ya skʼan ya yichʼ ta wenta te bin ya x-albot yoʼtan te j-abat yuʼun Dios teme ya spas o maba ya spas te kʼine?

²² Te kʼalal ay ya yichʼ pasel kʼin te maba ya xjuʼ ya spas te j-abat yuʼun Diose, yame skʼan ya stsajtay sba te manchuk ya yakʼ ta naʼel ta stojol te yantik te jich yilel te ya smulan te kʼine. Te Pablo jich la yal: «Ha yuʼun teme ya xweʼex o ya xʼuchʼex o biluc yac apasic, pasahic spisil ta scuenta yichʼel ta mucʼ te Diose» (1 Corintios 10:31; ilawil te recuadro «Koltayel ta swenta te bin lek ya jtatik ta nopel»). Jaʼukmeto ¿bin ya kaltik ta swenta te costumbreetik sok te kʼinetik te maba snitojbey sba skʼoplal sok te lotil relijionetik, política, kʼinetik yuʼun te jun nación sok teme maba ya skontrain te bintik ya yal te Bibliae? Teme ay jich-abi, ta tulutul te j-abatetik yuʼun Dios yame snop teme ya spas o maʼuke. Ta melel tulan skʼoplal te ya kichʼtik ta wenta te bin ya yalik-euk te yantike, yuʼun jich maba ya xchebaj yoʼtanik-a.

KALBEYTIK YUTSIL SKʼOPLAL DIOS TA JKʼOPTIK SOK TA KAʼTELTIK

23, 24. ¿Bin-utʼil ya skʼan ya xkʼopojotik te kʼalal ya jcholbeytik yaʼiy te ants winiketik ta swenta bintik jchʼuunejtike?

²³ Ay bayal kʼinetik te ya yichʼ ilel te jaʼ skʼajkʼalel yuʼunik te ants winiketik yuʼun ya stsob sbaik sok te sfamiliaik soknix te yamigotakike. Jich bitʼil te testigootik yuʼun Jehovae ayniwan machʼatik ya skuyik te jkʼaxel maʼyuk bin ya jmulantik spasel sok te maba kʼux ta koʼtantik te jfamiliatik sok te kamigotaktike. Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele, ya xjuʼ stojil ya jcholbeytik yaʼiyik te bitʼil ya jmulantik bayal sjokinel jbatik sok te machʼatik kʼux ta koʼtantik ta biluk kʼajkʼalil ta jaʼbil (Proverbios 11:25; Eclesiastés 3:12, 13; 2 Corintios 9:7). Jaʼukmeto, te kʼalal ya jtsob jbatik sok te machʼatik kʼux te koʼtantike maba ya jkʼan ya jkaptik sok costumbreetik te maba lek ya yil te Diose, melel kʼux ta koʼtantik te Diose soknix te tojil mantaliletik yuʼune (ilawil te recuadro «Maʼyuk bin yan ya yakʼ sbujtsʼ-oʼtanil jich bitʼil te smelelil relijione»).

²⁴ Te kʼalal ay machʼatik ay bin ya sjojkʼoyik te yuʼun-nix ya skʼan ya snaʼbeyik sujtib-ae, ay chaʼoxtul testigoetik yuʼun Jehová ya yakʼbeyik sujtib sok te libro ¿Bin ya yakʼ ta nopel ta smelelil te Bibliae?g te ay ta swaklajunebal capítulo. Jaʼukmeto, yame skʼan te ayuk ta koʼtantik te ma yuʼunuk ya jkʼantik tsalawe, jaʼ ya jkʼantik te yakuk xkʼot ta yoʼtanik te smelelil skʼop Diose. Jich yuʼun te kʼalal ya xkʼopojotike yame skʼan te spisil-ora stojiluk, te lamaluknaxe, ayuk «yutsil» sok te ayuk «yatsʼamul» (Colosenses 4:6).

25, 26. ¿Bin-utʼil ya jtulantesbeytik schʼuunel yoʼtanik te kal jnichʼnabtik sok ta schʼijtesbeyelxan te skʼuxul yoʼtanik ta stojol te Jehovae?

²⁵ Te testigootik yuʼun te Jehová pʼijubtesbilotik ta lek. Jnaʼojtik ta lek te bin yuʼun ay ya jpastik o maba ya jpastik costumbreetik sok te bintik ya spasik te yantike (Hebreos 5:14). Jaʼnix jich te meʼil tatiletike yame skʼan ya yakʼbeyik yil te mantaliletik ta Biblia te yal snichʼnabik ta swenta te bin ya xjuʼ o ma xjuʼ ta pasele, jichme ya stulantesbeyik te schʼuunel yoʼtanik sok jich ya skoltayik yuʼun yakuk snaʼik yakʼel lek sujtib te kʼalal ay bin ya yichʼik jojkʼoybeyel ta swenta te bin schʼuunejike, jaʼnix jich ya skoltayik swenta ya x-ayinik ta skʼuxul yoʼtan te Diose (Isaías 48:17, 18; 1 Pedro 3:15).

²⁶ Swenta ya kichʼtik ta mukʼ te Dios «ta scuenta espíritu soc ta scuenta smelelil» ma jaʼuknax maba ya jpastik te kʼinetik te ya skontrain te mantaliletik ta Bibliae. Ta yan capítulo yame jnopbeytik skʼoplal ta swenta te lekuk spisil te bintik ya jpastik, te bin ya kaltik sok te bin ya jpastik ta jkuxlejaltike (Juan 4:23). Manchukme ay bayal machʼatik ya yalik te ma puersauk ta pasel-abi, jaʼukmeto yame jnoptik bael te jaʼ kʼax lekxan te ya jchʼuunbeytik smantal te Diose.