Jun carta te ya skoltayotik yuʼun ya xkujch kuʼuntik kʼalalto ta slajibal kʼajkʼal

1, 2. 1) ¿Bin yilel te kuxinel ta Judea kʼalal te Pablo la stsʼibay te carta ta stojol te hebreoetik? 2) ¿Bin yuʼun te kʼot ta mero yorail te cartae?

TE KʼALAL lajemix-a te Jesuse, te jchʼuunjel hebreoetik bayal jaʼbil kʼax swokolil. Kʼalal mato jaluk sjajchel-a te congregación ta Jerusalén, jajch te tulan kontrainel (Hech. 8:1). 20 jaʼbil ta patil te jchʼuunjeletik yuʼun Cristo ta Judea kʼax tulan swokolik ta swenta takʼin, jaʼ yuʼun kʼax tulan wiʼnal ta lugar-abi (Hech. 11:​27-30). Manchukme jich-abi, ta jaʼbil 61 te jchʼuunjeletik jich yilel te leknax te bitʼil yakik ta kuxinele, melel kʼax wokol te bin ya xtal ta patil. Ta yorail-abi, te jpuk-kʼop Pablo la stikun jun carta ta stojolik te akʼbot smukʼul yoʼtanik yuʼun.

² Te Carta te la yichʼ tsʼibayel ta stojol te hebreoetik kʼot ta mero yorail, melel maba ya xjalajix-a te lamalkʼinal te yakik ta smulanel. Te Pablo la yakʼbey consejoetik te jchʼuunjeletik yuʼun ya xkoltayotik yuʼun jich ya xkujch yuʼunik te bin yak ta talele, jaʼ te lajinel ta stojol te judioetik te la yalbey skʼoplal te Jesús te nopol ya xkʼotix ta pasel (Luc. 21:20). Melelnix-a te Pablo sok te jchʼuunjeletik ta Judea ma snaʼojik te bin-ora jich ya xkʼot ta pasel. Pero, te jchʼuunjeletik ya xjuʼ ya stuuntesik te tiempo-abi yuʼun ya yakʼbeyik yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanik, te ya xkujch yuʼunik sok yuʼun jich chapalik-a (Heb. 10:25; 12:​1, 2).

3. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya jnopbeytik skʼoplal te carta te la yichʼ tsʼibayel ta stojol te hebreoetike?

³ Nopol ya xbajt jsitintaytik tulan wokolil kʼaxtoxan jich-a te bin-utʼil la sitintayik te jchʼuunjel hebreoetik (Mat. 24:21; Apoc. 16:​14, 16). Te consejo te akʼbotik yuʼun te Jehová te jchʼuunjeletik-abi ya xjuʼ ya skoltayotik-euk. Kilbeytik skʼoplal cheʼoxebuk.

«BEJBEUKOTIKME TA MUKʼUBEL»

4. ¿Bin wokolil la sitintayik te jchʼuunjel judioetik? (Jaʼnix jich ilawil te dibujo).

⁴ Te carta te la stsʼibay te Pablo ta stojol te hebreoetik jaʼik judioetik-a sok ta patil ochik ta jchʼuunjel jaʼ yuʼun la sta bayal swokolik, melel te judioetik jaʼik te machʼatik tsabilik yuʼun-a te Jehová. Bayal jaʼbil te Jerusalén jaʼ te lum te mukʼ skʼoplal, melel tey ay-a te ajwalil te akʼbil yaʼtel yuʼun te Jehová sok te temploe. Spisil te judioetik ya schʼuunik te ley yuʼun Moisés sok te bin ya yal te jwolwanej yuʼun te religionetik, la yakʼik mantal ta swenta te weʼeliletik, te circuncisión sok te bin yilel ya skʼan ya yilik te jyanlumetik. Pero te kʼalal laj te Jesús, te Jehová maba la yichʼix ta wenta te chikʼbil majtanil te ya yichʼ akʼel ta templo-abi. Spisil te bintik jelon wokol la yaʼiyik spasel te judioetik, melel kʼayemik ta spasel te bin ya yal te Ley yuʼun Moisés (Heb. 10:​1, 4, 10). Jaʼnix jich, te machʼatik yijubenix te schʼuunel yoʼtanik jich bitʼil te jpuk-kʼop Pedro wokol la yaʼiy spasel-euk (Hech. 10:​9-14; Gál. 2:​11-14). Ma jaʼuknax-abi, te jwolwanejetik yuʼun te religión jajch skontrainik te jchʼuunjeletik ta swenta te bin yachʼil la schʼuunike.

5. ¿Bintik wokolil la sitintayik te jchʼuunjeletike?

⁵ Te jchʼuunjel judioetik la yichʼik kontrainel yuʼun chaʼtsojb grupo yuʼun ants winiketik. Jun grupo jaʼ te jwolwanejetik yuʼun te religión te la yalik te la yijkitay te religión yuʼun te judioetik. Te yan grupo jaʼik te la skuy sbaik ta jchʼuunjel te ya yalik te ya skʼan ya yichʼ pasel te bin ya yal te Ley yuʼun Moisés yuʼun jich maba ya yichʼik kontrainel-a (Gál. 6:12). ¿Bin ya xkoltayotik te jchʼuunjeletik yuʼun junuk yoʼtanik ya xkuchʼ yuʼunik?

6. ¿Bin la yal te Pablo te yakuk spasik te hebreoetike? (Hebreos 5:​14–6:1).

⁶ Te carta te la stsʼibay te Pablo ta stojol te hebreoetik la stijbey yoʼtan te yakuk snopikxan ta lek te sKʼop Dios (kʼopona Hebreos 5:​14–6:1). La stuuntes te Escrituras Hebreas yuʼun ya scholbey skʼoplal te bitʼil ya yichʼik ta mukʼ te Dios, ma pajaluk sok te bin-utʼil ya spasik te judioetik.a Snaʼoj teme ya xkʼot ta yoʼtanik sok ya yichʼbeyik swentail ta lek te bin ya yal te Biblia, ya xkoltayotik yuʼun ya spʼajik spisil lotil nojptesel sok jich maba ya yijkitayik te bin smelelil.

7. ¿Bintik wokolil ya jsitintaytik te ora ini?

⁷ Jaʼnix jich ay ants winiketik ta ora ini te ya yalik lotiletik o ya skontrainik te tojil mantaliletik yuʼun te Jehová sok te ya skontrainotik-euk. Bayal machʼatik ya yalik te ma x-ichʼawanotik ta wenta sok te kʼax tulan koʼtantik te kʼalal ya jchʼuuntik te bin ya yal te Biblia ta swenta te mulwej. Te bin ya spasik sok te bin ya snopik te ants winiketik ta Balumilal ini ma pajaluk sok te snopojibal yuʼun te Jehová (Prov. 17:15). Jaʼ yuʼun ya skʼan ya jtsajtay jbatik ta swenta te bin lek sok te bin ma lek ya yalik sok ya jpʼajtik spisil te bin ya yakʼ schebajtes koʼtantik te ya yakʼ kijkitaytik te bin smelelil (Heb. 13:9).

8. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ te bejbeukotik ta mukʼubel ta swenta te schʼuunel koʼtantik?

⁸ Te jpuk-kʼop Pablo la yalbey te jchʼuunjeletik te bejbeuk ya xmukʼubik ta swenta te schʼuunel yoʼtanik, sok jaʼnix jich ya skʼan ya jpastik-euk. ¿Bin-utʼil? Jaʼ te kʼalal ya jnoptik ta skʼubulil te bin ya yal te Biblia sok te ya jpastik tulan te jichuk snopojibal kuʼuntik bitʼil te Jehová. Jaʼme te bin ya skʼan ya jpastik manchukme kichʼojtikix jaʼ, ya skʼan ya jkʼopontik sok ya jnoptik ta spisil-ora te sKʼop Dios, manchukme ayix jaʼbil o maʼuk te ayotik ta organización (Sal. 1:2). Teme ya jnoptik ta jtukeltik te Biblia ta spisil-ora, jichme ya kakʼbeytik yichʼ yip te talelil te la yal ta carta te la stsʼibay te Pablo, jaʼ te schʼuunel oʼtanil (Heb. 11:​1, 6).

«TE AY SCHʼUUNEL KOʼTANTIK TE JICH YA XKOLOTIK»

9. ¿Bin yuʼun ya skʼan te tulanuk te schʼuunel yoʼtanik te jchʼuunjeletik?

⁹ Te jchʼuunjeletik ya skʼan te tulanuk te schʼuunel yoʼtanik yuʼun ya xkolik ta swenta te bin ya xkʼot ta stojol te Judea (Heb. 10:​37-39). Te Jesús yalojbeyix-a te jnopojeletik yuʼun te kʼalal ya yilik te Jerusalén te ya yichʼ ochintayel yuʼun te soldadoetik, ya skʼan ya x-anik bael ta witstikil. Te consejo ini ya skʼan ya schʼuunik spasel te jchʼuunjeletik chikan teme kuxinemik ta Jerusalén o teme baemik ta skʼinalik (Luc. 21:​20-24). Te kʼalal ya yichʼ ochintayel yuʼun soldadoetik jun lugar, te bin ya spasik jaʼ te ya x-anik bael ta jun lum te joytaybil ta tsʼajkʼ, jich bitʼil te Jerusalén, jaʼ yuʼun ma snujpʼuk yilel te ya x-anik bael ta witstikil. Ya skʼan te ayuk yip te schʼuunel yoʼtanik yuʼun jich ya spasik.

10. ¿Binwan ya spasik te jchʼuunjeletik te tulan ay te schʼuunel yoʼtanik? (Hebreos 13:17).

¹⁰ Te jchʼuunjeletik ya skʼan ya smukʼulin yoʼtanik te hermanoetik te akʼbil yaʼtelik yuʼun te Jesús ta skanantayel te congregación. Te hermanoetik ya yalik te bin ya skʼan ya spasik te kʼalal ya x-anik lokʼel sok te bin-ora te jich ya spasik (kʼopona Hebreos 13:17). Te kʼopil griego te ya yichʼ tuuntesel ta Hebreos 13:17 te ya yal «chʼuunbeyaik smantal», ya yakʼ ta nopel te machʼa ya schʼuun te bin ya yichʼ albeyel ya skʼan yal te ya smukʼulin yoʼtan te machʼa yak ta albeyel mantal yuʼune. Te jchʼuunjeletik ya skʼan ya smukʼulin yoʼtanik te ancianoetik te kʼalal mato talem-a te tulan wokolile. Teme ya schʼuunik mantal ta yorail lamalkʼinal, jich maba wokolix ya yaʼiyik spasel te kʼalal ya xtal te tulan wokolile.

11. ¿Bin yuʼun ya skʼan te tulanuk ay te schʼuunel koʼtantike?

¹¹ Ya skʼan te jichuk schʼuunel koʼtantik te bitʼil te jchʼuunjeletik te la yichʼik tikunbeyel te carta te la stsʼibay te Pablo. Melel ayotik ta kuxinel ta jun tiempo te banti jteb ma spisil te ants winiketik ma schʼuunik te ya sta yorail te ya yichʼ lajinel te balumilal ini sok ya stseʼlayotik te bitʼil jich jchʼuunojtike (2 Ped. 3:​3, 4). Manchukme yalojbeyix cheʼoxeb skʼoplal te Biblia te bin ya xkʼot ta pasel ta yorail te tulan wokolil, ay bintikxan te maba ya jnaʼbeytik ta lek skʼoplal. Jaʼ yuʼun ya skʼan ya schʼuun koʼtantik te ya skʼotes ta pasel te Jehová ta mero yorail sok ya skʼan ya schʼuun koʼtantik te jaʼ ya skanantayotik (Hab. 2:3).

12. ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ya xkolotik jilel ta yorail te tulan wokolil?

¹² Ya skʼan ya kakʼbeytik yichʼ yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jehová, te jaʼ ya stuuntes «te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij» yuʼun ya stojobtesotik ta ora ini (Mat. 24:45). Jich bitʼil te jchʼuunjel hebreoetik te la yichʼik albeyel te bin-ora ya xkʼot te romanoetik, jaʼnix jich yaniwan kichʼtik albeyel bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xkolotik jilel kʼalal ya xjajch te tulan wokolil. Ta ora ini, jaʼ yorail te yakuk smukʼulinxan koʼtantik te machʼatik ya skanantayik te organización yuʼun te Jehová. Teme wokol ya kaʼiytik schʼuunbeyel skʼop sok te maba ya smukʼulin koʼtantik te machʼatik ya skanantay te organización ta ora ini, kʼax wokol ya xbajt kaʼiytik schʼuunel kʼop te kʼalal ya xjajch te tulan wokolil.

13. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te bin ya yal te Hebreos 13:5?

¹³ Kʼalal te jchʼuunjel hebreoetik yakik ta smaliyel te señail yuʼun ya xlokʼik ta anel la skʼan te maʼyuk bayal te sbilukik sok te manchuk ya xbikʼtaj yoʼtanik yuʼun te takʼin (kʼopona Hebreos 13:5). Ay machʼatik la yil swokolik ta swenta te wiʼnal sok te pobreil (Heb. 10:​32-34). Manchukme ay jun tiempo te la skʼan la yil swokolik ta swenta te lek yachʼil kʼop, ay machʼatik te jaʼ bajt yoʼtanik ta sleel bayal stakʼinik yuʼun jich ya skanantay sbaik sok ma xyil swokolik-a. Pero manchukme ay skʼulejalik mananix ya xkolik jilel-a te kʼalal ya yichʼ lajinel te Jerusalén (Sant. 5:3). Teme ay machʼa kux ta yoʼtan te takʼine wokol ya yaʼiy te ya xlokʼ bael ta anel, te ya yijkitay te sna sok te bintik ay yuʼune.

14. ¿Bintik ya jtatik ta nopel spasel teme tulan ay te schʼuunel koʼtantike?

¹⁴ Teme ya schʼuun koʼtantik te ya sta yorail te ya yichʼ lajinel te chopol balumilal ini, ya skoltayotik yuʼun ma jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik sleel bayal jbiluktik. Ta yorail te tulan wokolil, te takʼin maʼyuk skʼoplal ya xkʼot, melel te Biblia jich ya yal ta swenta te ants winiketik: «Ya me schʼojic ta callehetic te plata yuʼunic» kʼalal ya yilik «te oro o te plata yuʼunic ma xhuʼ ya xʼacʼotic ta libre yuʼun ta scʼahcʼalel te yilimba Jehová» (Ezeq. 7:19). Jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik spasel te bin ya skoltayotik yuʼun ma bayal ya jle jbiluktik, ya skʼan ya yal-abi te ma skʼan ya kotses jbatik ta betil sok te jaʼ ya xbajt ta koʼtantik yilel te biluketik te jich maʼyukix jtiempotik yuʼun ay bin yan ya jpastik. Jaʼnix jich ya skʼan ya jtsajtay jbatik yuʼun ma jaʼuk bayal skʼoplal ta koʼtantik te bintik ay kuʼuntik (Mat. 6:​19, 24). Te bitʼil nopolix te yorail te tulan wokolil, ya skʼan ya kakʼtik ta ilel te jaʼ ya smukʼulin koʼtantik te Jehová, ma jaʼuk te bintik ay kuʼuntik.

«YA SKʼAN TE YA XKUJCH AWUʼUNIK»

15. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te yakuk xkujch yuʼunik te pruebaetik te jchʼuunjeletike?

¹⁵ Te bitʼil yak ta batsʼejel te wokolil ta Judea, te jchʼuunjeletik ya skʼan ya xkujch yuʼunik te bitʼil ya yichʼik pasel ta prueba te schʼuunel yoʼtanike (Heb. 10:36). Manchukme ay machʼatik kujchem yuʼunik te kontrainel ay bayal te machʼatik la snopik te smelelil kʼop kʼalal ayto lamalkʼinal-a. Jaʼ yuʼun, te Pablo la sjultesbey ta yoʼtanik te ya xbatsʼejxan te wokolil, ta swenta-abi ya skʼan te chapalukik yuʼun jun yoʼtan ya yakʼ sbaik kʼalalto ta slajibal, jich bitʼil la spas te Jesús (Heb. 12:4). Te bitʼil yak ta moel yajtalul te jchʼuunjeletik bayal judioetik te naʼbil sbaik ta lek, maba lek la yilik te bitʼil jich yak ta kʼoel ta pasele. Cheʼoxeb jaʼbil ta nailal te kʼalal yak ta scholel sKʼop Dios ta Jerusalén-a te Pablo, jtsojb ants winiketik la sjachik kʼop ta skontrainel. Sok kʼaxem ta 40 ta tul judioetik «la yalik ta jamal ta stojol Dios te maʼyuk bin ya sweʼik sok maʼyuk bin ya yuchʼik jaʼto teme la smilik te Pabloe» (Hech. 22:22; 23:​12-14). Manchukme te jchʼuunjeletik joytaybilik ta ants winiketik te maba lek ya x-ilotik yuʼune, ya skʼan te ma xyijkitayik te tsoblej, te scholel skʼop Dios sok te ya yakʼbeyikxan yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanike.

16. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te carta te la yichʼ tsʼibayel ta stojol te hebreoetik yuʼun ma jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik te wokoliletike? (Hebreos 12:7).

¹⁶ ¿Bin ya xkoltayotik yuʼun ya xkujch yuʼunik te kontrainel te jchʼuunjeletik? Te Pablo la skʼan skoltay te jchʼuunjeletik yuʼun jaʼuk akʼa yilik te bin lek ya xlokʼ yuʼunik-a te kʼalal ya jkuch yuʼunik te pruebaetik. La scholbey skʼoplal te kʼalal ya xkʼax jun wokolil ta stojolik, te Dios ya xjuʼ ya stuuntes te wokolil-abi yuʼun ya spʼijubteslan yuʼun jich lekil jchʼuunjel ya xkʼotik (kʼopona Hebreos 12:7). Te wokoliletik-abi ya skʼan ya yilik jich bin-utʼil pʼijubtesel te ya xkoltayotik ta stael taleliletik te ya xtuun yuʼunik. Yuʼun jich ya xkujch yuʼunik biluk pruebaetik sok te bejbe ya xmukʼub te schʼuunel yoʼtanik (Heb. 12:11).

17. ¿Bin snaʼoj-a te Pablo ta swenta te kontrainel?

¹⁷ Te Pablo la yakʼbey smukʼul yoʼtan te jchʼuunjeletik yuʼun yakuk xkujch yuʼunik te wokolil sok te manchuk ya xchebaj yoʼtanik, mukʼ skʼoplal te bin la yal ¿bin yuʼun? Melel ta namey la skontrain te jchʼuunjeletik ja yuʼun ya snaʼ ta lek te bin ya xbajt sitintayike, jaʼnix jich la yichʼ kontrainel-euk te kʼalal och ta jchʼuunjel (2 Cor. 11:​23-25). Te Pablo ya snaʼ ta lek te bin ya skʼan ya yichʼ pasel yuʼun ya xkujch yuʼunik te wokolil, jaʼ yuʼun la yal te ma skʼan ya smukʼulin sba yoʼtanik te jaʼuk ya smukʼulin yoʼtanik te Jehová. Jaʼ yuʼun te Pablo, jich la yal: «Jaʼ jkoltaywanej kuʼun te Jehová. Maba ya xiwon» (Heb. 13:6).

18. ¿Bin ya skʼan ayuk ta koʼtantik sok bin ya skʼan ya jpastik ta ora ini?

¹⁸ Ta ora ini ay chaʼoxtul kermanotaktik te yak ta kujchel yuʼunik te kontrainel, ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te kʼux ta koʼtantik, te ya jkʼopontik Dios ta stojolik sok te ay bin ya jpastik ta stojolik te ya xtuun yuʼunike (Heb. 10:33). Te Biblia, jich ya yal: «Spisil te machʼatik ya skʼan ya yichʼik ta mukʼ Dios sok spisil yoʼtanik ta skuxlejalik te jun ayik sok te Cristo Jesús jaʼnix jich yame yichʼik kontrainel-euk» (2 Tim. 3:12). Ya skʼan ya yal-abi, te jpisiltik ya skʼan ya jchajpan jbatik te kʼalal mato xkʼot yorail-a te wokoliletik, te ya skʼan ya smukʼulin koʼtantik te Jehová sok te ya schʼuun koʼtantik te jaʼ ya yakʼbotik te koltayel yuʼun ya xkujch kuʼuntik biluk wokoliletik. Jaʼ ya yakʼbey te koltayel ta mero yorail te j-abatetik yuʼune (2 Tes. 1:​7, 8).

19. ¿Bintik ya skʼan ya jpastik yuʼun chapalotik kʼalal ya xkʼot yorail te tulan wokolil? (Jaʼnix jich ilawil te dibujo).

¹⁹ Te carta te la stsʼibay te Pablo ta stojol te hebreoetik bayal koltayotik yuʼun ya schajpan sbaik ta swenta te bin ya xtal ta patile. Te Pablo la stijbey yoʼtanik yuʼun yakuk snopikxan sok te yakuk xkʼot ta yoʼtanik te skʼop Diose, teme jich ya spasik jich chapalik yuʼun ya snaik yilel sok ya spʼajik te lotil nojpteseletik te ya xjuʼ ya xchebajtesbot yoʼtanik yuʼune. Jaʼnix jich la yal te ya skʼan ya yakʼbeyik yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanik yuʼun ya schʼuunik-a te mantaliletik te ya yakʼ te Jesús sok te machʼatik ya skanantayik te congregación, la yakʼtiklanbey yil te ay bin lek ya xlokʼ yuʼunik-a teme ya xkujch yuʼunik te wokoliletik sok te jichuk ya yilik te jaʼ yorail te yakik ta pʼijubtesel yuʼun te Jehová yuʼun lekil jchʼuunjel ya xkʼotik. Jaʼnix jich, te joʼotik teme ya jchʼuuntik te consejoetik-abi jich jun koʼtantik ya xkujch kuʼuntik kʼalalto ta slajibal (Heb. 3:14).