JENESIS

1 Li ta slikebale, li Diose la spas vinajel* xchiʼuk balumil.+

2 Muʼyuk toʼox smelolal xvinaj li balumile xchiʼuk muʼyuk toʼox kʼusi oy,* naka ikʼ osil oy li ta ba voʼe,*+ jech xtok, li sjuʼel+ Diose* xtal xbat ta jujujot li ta ba voʼe.+

3 Xi laj yal li Diose: «Oyuk sak osil». Vaʼun, jech ayan sak osil.+ 4 Kʼalal spasoj xa ox jeche, li Diose lek laj yil li sak osile. Jech la xchʼak Dios li sak osil xchiʼuk li ikʼ osile. 5 Li Diose Kʼakʼaltik laj yakʼbe sbi li sak osile, jaʼ Akʼobaltik+ laj yakʼbe sbi li ikʼ osile. Jech ayan mal kʼakʼal xchiʼuk ayan sob,* taje jaʼ li sba kʼakʼale.

6 Xi laj yal li Diose: «Akʼo xchʼak sba li voʼe,+ te akʼo komuk jvokʼ ta akʼol xchiʼuk te akʼo komuk ta olon li jvokʼe sventa xokoluk+ xkom li ta oʼlole». 7 Li Diose jaʼ jech la spas ta chaʼvokʼ li voʼe: li jvokʼe kom ta akʼol, li jvokʼe kom ta olon. Jaʼ xokol kom yuʼun li ta oʼlole.+ Jaʼ jech kʼot ta pasel taje. 8 Li Diose Vinajel laj yakʼbe sbi li bu xokol kome. Jech ayan mal kʼakʼal xchiʼuk ayan sob, taje jaʼ li xchibal kʼakʼale.

9 Vaʼun, xi laj yal li Diose: «Li voʼ oy ta yolon vinajele akʼo stsob sba ta jun noʼox yavil sventa xlik vinajuk li bu takine».+ Jaʼ jech kʼot ta pasel taje. 10 Li Diose Balumil laj yakʼbe sbi li bu takine,+ jaʼ Nab laj yakʼbe sbi+ li bu la stsob sba li voʼe. Ti vaʼ yelan taje lek laj yil+ li Diose. 11 Xi laj yal li Diose: «Akʼo chʼiuk yaxal* li ta balumile, tsʼiʼleletik ti chakʼ sbekʼe xchiʼuk jeltos teʼetik ti chakʼ sat xchiʼuk sbekʼe». Jaʼ jech kʼot ta pasel taje. 12 Chʼi talel jeltos yaxaltik li ta balumile, jeltos tsʼiʼleletik ti chakʼ sbekʼe+ xchiʼuk jeltos teʼetik ti chakʼ sat xchiʼuk sbekʼe. Ti vaʼ yelan taje lek laj yil li Diose. 13 Jech ayan mal kʼakʼal xchiʼuk ayan sob, taje jaʼ li yoxibal kʼakʼale.

14 Xi laj yal li Diose: «Akʼo oyuk kʼusitik chakʼ xojobal*+ li ta vinajele sventa chʼakal chkom li kʼakʼaltike xchiʼuk li akʼobaltik+ ti jaʼ chtun ta senyail kʼalal chjel batel li kʼakʼaletike, li jujun kʼakʼale xchiʼuk li jujun jabile.+ 15 Li kʼusitik chakʼ xojobal ti te oy ta vinajele jaʼ sventa chakʼ xojobal li ta balumile». Jaʼ jech kʼot ta pasel taje. 16 Li Diose la spas* li chib kʼusi mukʼtik ti chakʼ xojobale, li mas mukʼe jaʼ sventa mas chakʼ xojobal ta kʼakʼaltik,+ yan li bikʼite jaʼ sventa chakʼ jutuk xojobal ta akʼobaltik. Jech xtok, la spas li kʼanaletike.+ 17 Jaʼ te laj yakʼ Dios li ta vinajele sventa xakʼ xojobalik li ta balumile 18 xchiʼuk sventa xakʼ xojobal ta kʼakʼaltik xchiʼuk ta akʼobaltik, jech xtok, jaʼ sventa chʼakal chkom li sak osil xchiʼuk li ikʼ osile.+ Ti vaʼ yelan taje lek laj yil li Diose. 19 Jech ayan mal kʼakʼal xchiʼuk ayan sob, taje jaʼ li xchanibal kʼakʼale.

20 Xi laj yal li Diose: «Akʼo ayanuk xchanultak li voʼe, akʼo vilikuk ta vinajel+ li kʼusitik snaʼ xvilike». 21 Jech oxal, li Diose la spas li mukʼtik xchanultak nabe xchiʼuk skotol li jeltos xchanultak nab ti chnuxinajike xchiʼuk ti tsnojesik li nabe xchiʼuk skotol li jeltos chonetik ti oy xikʼik ti snaʼ xvilike. Ti vaʼ yelan taje lek laj yil li Diose. 22 Xi laj yal kʼalal laj yakʼanbe bendisione: «Epajanik, pʼolanik, nojesik li nabetike.+ Jech xtok, akʼo epajikuk li kʼusitik kuxajtik ta balumil ti chvilike». 23 Jech ayan mal kʼakʼal xchiʼuk ayan sob, taje jaʼ li svoʼobal kʼakʼale.

24 Xi laj yal li Diose: «Akʼo ayanuk ta balumil li jeltos kʼusitik kuxajtike:* tsʼunbal chonbolometik, chonetik ti xkilet chanavik ta balumile* xchiʼuk jeltos teʼtikal chonbolometik».+ Jaʼ jech kʼot ta pasel taje. 25 Li Diose lik spas li jeltos teʼtikal chonbolometik ta balumile, li jeltos tsʼunbal chonbolometike xchiʼuk li jeltos chonbolometik ti xkilet chanavike. Ti vaʼ yelan taje lek laj yil li Diose.

26 Xi laj yal li Diose: «Jpastik+ krixchano jech kʼuchaʼal voʼotike,+ jlokʼoltikuk xbat kuʼuntik.+ Akʼo spasik ta mantal li choyetik ta nabe, li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele xchiʼuk li tsʼunbal chonbolometike. Jech xtok, akʼo sventainik spʼejel li balumile xchiʼuk skotol li chonbolometik ti xkilet chanavik ta balumile».+ 27 Li Diose la spas li krixchano jech kʼuchaʼal stuke, jaʼ slokʼol la spas stuk; vinik xchiʼuk ants la spas.+ 28 Vaʼun, akʼbatik bendision yuʼun Dios, xi albatike: «Epajanik, pʼolanik, nojesik li balumile,+ ventainik,+ pasik ta mantal+ li choyetik ta nabe, li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile».

29 Xi laj yal li Diose: «Kakʼojboxuk skotol li tsʼiʼleletik ti chakʼ sbekʼ ti chchʼi ta spʼejel balumile xchiʼuk skotol li teʼetik ti chakʼ sat xchiʼuk sbekʼe. Akʼo tunuk avuʼunik sventa aveʼelik.+ 30 Yan li tsʼiʼleletik xchiʼuk yaxaltike jaʼ kakʼoj sventa sveʼelik+ li teʼtikal chonbolometik ta balumile, sventa skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele xchiʼuk sventa skotol li yan kʼusitik kuxajtik* ta balumile». Jaʼ jech kʼot ta pasel taje.

31 Kʼalal spasoj xa ox jech li Diose, lek tajek laj yil.+ Jech ayan mal kʼakʼal xchiʼuk ayan sob, taje jaʼ li svakibal kʼakʼale.

2 Jaʼ jech tsuts li vinajele xchiʼuk li balumile+ xchiʼuk skotol li kʼusitik te oye.* 2 Li ta svukubal kʼakʼale, tsuts xa ox yabtel li Diose. Jech oxal, lik xkux ta svukubal kʼakʼal kʼalal laj xa ox spas skotol li yabtel yakal spasele.+ 3 Li Diose laj yakʼbe bendision li svukubal kʼakʼale xchiʼuk la xchʼultajes, yuʼun li vaʼ kʼakʼale te la xkux talel yoʼonton Dios ta spasel skotol li kʼusitike, skotol li kʼusitik oy ta yoʼonton tspase.

4 Liʼe jaʼ sloʼilal ti kʼu yelan laj yichʼ pasel li vinajel xchiʼuk li balumile. Jaʼ li skʼakʼalil* kʼalal la spas vinajel xchiʼuk balumil+ li Jeova* Diose.

5 Ta skoj ti muʼyuk toʼox yakʼoj tal voʼ ta balumil li Jeova Diose xchiʼuk ti muʼyuk toʼox krixchano ti xuʼ chabtelan li balumile, muʼyuk toʼox teʼetik ta balumil xchiʼuk muʼyuk toʼox vokʼem* mi jtosuk tsʼiʼlel. 6 Pe oy lumaltok ti chlik ta balumil ti jaʼ chatʼes* sjunul li osiltike.

7 Li Jeova Diose lik spas ta lum li vinike.+ La xvuchʼtabe* ta sniʼ,+ vaʼun jech lik kuxiuk yuʼun li vinike.+ 8 Jech xtok, li Jeova Diose laj yakʼ nichimaltik li ta Edene,+ li ta slokʼeb kʼakʼale. Li Diose te laj yakʼ ta nichimaltik li vinik la spase.+ 9 Li Jeova Diose laj yakʼ chʼiuk tal skotol teʼetik ti kʼupil sba ta kʼelel xchiʼuk ti toj lek ta lobel sate. Jech xtok, li ta oʼlol nichimaltike laj yakʼ chʼiuk li teʼ sventa kuxlejale,+ te laj yakʼ chʼiuk xtok li teʼ sventa chichʼ ojtikinel li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole.+

10 Oy toʼox jun ukʼum ti te chlik talel ta Eden ti jaʼ chatʼes* li nichimaltike. Chlik xchʼak sba ta chanib ukʼum kʼalal chlokʼ li ta Edene. 11 Li baʼyel ukʼume Pison sbi, ti sjoyobtaoj sjunlejal li yosilal Avilae, jaʼ ti bu oy oroe. 12 Li oro li ta lum taje lek tajek, jech xtok, oy xuchʼal teʼ ti mu tajek yikʼe xchiʼuk oy onise ton. 13 Li xchibal ukʼume Guion sbi, ti sjoyobtaoj sjunlejal yosilal Kuse. 14 Li yoxibal ukʼume Tigris*+ sbi, jaʼ li te ch-echʼ batel ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal ta Asiriae.+ Li xchanibal ukʼume Eufrates+ sbi.

15 Li Jeova Diose te laj yakʼ ta nichimaltik Eden li vinike sventa chabtelan xchiʼuk chchabi li balumile.+ 16 Li Jeova Diose xi laj yalbe mantal xtok li vinike: «Xuʼ xalobe sat skotol li teʼetik chchʼi ta nichimaltike, jaʼ ti kʼu yepal skʼan avoʼontone.+ 17 Pe jaʼ mu stakʼ xalobe sat li teʼ ti chakʼ ta ojtikinel kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopole, yuʼun li ta skʼakʼalil mi la aloʼe jpʼel skʼoplal chacham».+

18 Ta tsʼakale, xi laj yal li Jeova Diose: «Mu lekuk ti stuk-o li vinike. Jaʼ lek ta jpasbe jun yajkoltaobba, jaʼ chkʼot ta xchiʼil».+ 19 Li Jeova Diose spasoj xa ox skotol li teʼtikal chonbolometik ta balumile xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele, ta lum la spas skotol. Vaʼun, laj yikʼanbe tal li vinike sventa skʼel kʼusi sbi chakʼbe jujukot. Jaʼ jech sbi+ kom ta jujukot ti kʼu yelan akʼbat sbiik yuʼun li vinike. 20 Jech oxal, li vinike lik yakʼbe sbi skotol li tsʼunbal chonbolometike, li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele xchiʼuk skotol li teʼtikal chonbolometike. Pe li vinike jaʼ chʼabal xchiʼil sventa xkoltaat. 21 Jech oxal, li Jeova Diose laj yakʼ ochuk tajek svayel li vinike, kʼalal jaʼo yakal chvaye, la slokʼesbe jun xchʼilteʼ. Ta tsʼakale, la snupʼbe komel li sbekʼtale. 22 Li xchʼilteʼ vinik la slokʼes Jeova Diose la spas ta jun ants, vaʼun laj yikʼbe tal li vinike.+

23 Jech oxal, xi laj yal li vinike:

24 Jech oxal, ta xikta komel stot xchiʼuk smeʼ li vinike, jaʼ xa chchiʼin-o ta naklej li yajnile,* vaʼun tspas ta jun sbekʼtalik li chaʼvoʼike.+ 25 Li vinik xchiʼuk yajnile tʼanalik+ toʼox xchaʼvoʼalik; pe muʼyuk chkʼexavik.

3 Li kiletel chone+ stuk noʼox toj manya* ta skotol li teʼtikal chonbolometik la spas Jeova Diose. Jech oxal, xi la sjakʼbe li antse: «¿Mi melel ti laj yalboxuk Dios ti mu xuʼ xalobeik sat skotol li teʼetik liʼ ta nichimaltike?».+ 2 Li antse xi la stakʼbe li kiletel chone: «Xuʼ jlobekutik sat li teʼetik liʼ ta nichimaltike.+ 3 Pe xi laj yalbunkutik Dios ta sventa li sat teʼ ti te oy ta oʼlol nichimaltike:+ ‹Mu stakʼ xalobeik sat mi jaʼuk stakʼ xapikik. Mi jech la apasike, chachamik›». 4 Kʼalal jech laj yal li antse, xi laj yal li kiletel chone: «Ta melel, muʼyuk chachamik.+ 5 Yuʼun li Diose snaʼoj ti jaʼo chjam asatik ta skʼakʼalil mi la aloʼike; chanaʼik li kʼusi leke xchiʼuk li kʼusi chopole,+ chakʼotik jech kʼuchaʼal li Diose».

6 Li antse laj yil ti toj kʼupil sba ta kʼelel li teʼe xchiʼuk ti toj lek ta lobel li sate, jech, toj kʼupil sba ta kʼelel li teʼe. Vaʼun la stulbe li sate, jech la sloʼ.+ Ta tsʼakale, kʼalal te xa ox oy xchiʼuk li smalale, laj yakʼbe li sat teʼe, jech lik sloʼ li vinike.+ 7 Vaʼun jam sat xchaʼvoʼalik, jech laj yakʼik venta ti tʼanalike. Jaʼ yuʼun, lik stsʼisik yanal igo teʼ, vaʼun la xchuk ta xchukbenalik.*+

8 Kʼalal jaʼo te yakal chanav ta nichimaltik li Jeova Dios kʼalal chchʼay xa ox batel kʼakʼale, li ants xchiʼuk li vinike laj yaʼibeik yechʼomal ye. Pe sventa mu x-ilatik yuʼun li Jeova Diose, la snakʼ* sbaik ta yolon teʼtik li ta nichimaltike. 9 Li Jeova Diose ep ta velta laj yapta li vinike, xi laj yalbee: «¿Bu oyot?». 10 Xi takʼav ta tsʼakal li vinike: «Laj kaʼi yechʼomal ave li ta nichimaltike, pe lixiʼ ta skoj ti tʼanalune, jech oxal la jnakʼ* jba». 11 Xi laj yal li Diose: «¿Buchʼu laj yalbot ti tʼanalote?+ ¿Mi la aloʼ li sat teʼ ti laj kalbot mantal mu xuʼ xaloʼe?».+ 12 Xi la stakʼ li vinike: «Jaʼ laj yakʼbun li ants laj avakʼbun ta jchiʼile, jaʼ yuʼun la jloʼ li sat teʼe». 13 Li Jeova Diose xi laj yalbe li antse: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apase?». Xi la stakʼ li antse: «Jaʼ la sloʼlaun li kiletel chone, jaʼ yuʼun la jloʼ».+

14 Li Jeova Diose xi laj yalbe li kiletel chone:+ «Ta skoj ti jech la apase, toj echʼ xa noʼox chopol chkom akʼoplal ta skotol li tsʼunbal chonbolometike xchiʼuk ta skotol li teʼtikal chonbolometik ta balumile. Xakilet ta lumtik chaxanav xchiʼuk pukuk* chaloʼ ti kʼu sjalil kuxulote. 15 Kontra chavil abaik*+ kuʼun xchiʼuk li antse,+ jech xtok, kontra chil sbaik li anitilulal+ xchiʼuk li snitilulal antse.+ Li stuke* ta xvochʼbot* li ajole,+ yan li voʼote chayayijesbe xchak yakan».+

16 Xi laj yalbe li antse: «Chkakʼ ti ch-ayan mas xkʼuxul ti kʼu sjalil chachiʼin avole xchiʼuk chavaʼibe xkʼuxul kʼalal chvokʼ li avalabe. Jech xtok, ch-ayan tajek ta avoʼonton ti te achiʼuk-o li amalale, li stuke jaʼ tspasot ta mantal».

17 Xi laj yalbe li Adane:* «Ta skoj ti la achʼunbe smantal avajnile xchiʼuk ti la aloʼ li sat teʼ laj kalbot mantal+ ti ‹mu stakʼ xaloʼe›, toj echʼ noʼox chopol skʼoplal chkom avuʼun li balumile.+ Ti kʼu sjalil kuxulote, tsots chavil avokol+ ta skoj ti vokol chchʼi ta balumil li kʼusitik chalajese. 18 Ch-ayan chʼixetik xchiʼuk tomalchʼixetik* li ta avosile xchiʼuk jaʼ chaloʼ li kʼusitik chchʼi ta osiltike. 19 Ep chachikʼinaj sventa chata li aveʼele,* jaʼ to mi lasut ta lume, yuʼun te lalik talel.+ Yuʼun ta lum pasbilot, jaʼ yuʼun ta lum chasut batel».+

20 Ta tsʼakale, Eva* laj yakʼbe sbi yajnil li Adane, yuʼun jaʼ meʼil chkʼot yuʼunik skotol+ li buchʼutik chkuxiike. 21 Li Jeova Diose la spas natil kʼuʼil pokʼiletik ta snukulil chonbolometik sventa xakʼbe slap+ li Adan xchiʼuk yajnile. 22 Li Jeova Diose xi laj yale: «Li vinike koʼol xa kʼuchaʼal voʼotik, yuʼun snaʼ xa li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole.+ Pe sventa mu xbat yakʼ skʼob xchiʼuk mu stul li sat teʼ sventa kuxlejale+ xchiʼuk mu sloʼ sventa xkuxi sbatel osile,...». 23 Vaʼun li Jeova Diose la snuts lokʼel li ta nichimaltik Edene+ sventa xbat yabtelan li lum ti jaʼ laj yichʼ-o pasele.+ 24 Kʼalal laj xa ox snuts lokʼel li vinike, laj yakʼ keruvinetik+ ta slokʼeb kʼakʼal li ta nichimaltik Edene. Jech xtok, laj yakʼ jun espada ti xpulpun skʼakʼal ti te xjoyoyet* sventa mu x-ochik ta sbelel li jpets teʼ sventa kuxlejale.

4 Li Adan une la xchiʼin ta vayel li yajnile, li Evae, vaʼun la xchiʼin yol+ li Evae. Xi laj yal kʼalal vokʼ yuʼun li Kaine:+ «Koliyal li Jeovae vokʼ jun jkerem». 2 Ta tsʼakale vokʼ yan skerem, jaʼ li Abele,+ li yitsʼin Kaine.

Li Abele kʼot ta jchabichij, yan li Kaine jaʼ laj yabtelan balumil. 3 Te kʼuk sjaliluke, li Kaine laj yichʼbe talel jlomuk sat li kʼusitik tstsʼune sventa chakʼbe ta smoton li Jeovae. 4 Pe li Abele laj yichʼbe talel jlomuk li sba yol xchijtake+ xchiʼuk muʼyuk la slokʼesbe li xepuʼale. Li Jeovae lek laj yil li Abele xchiʼuk li matanal laj yakʼe;+ 5 jaʼ muʼyuk lek laj yil li Kaine xchiʼuk li matanal yichʼoj tale. Jech oxal, li Kaine kap tajek sjol xchiʼuk chibaj yoʼonton.* 6 Xi albat yuʼun Jeova li Kaine: «¿Kʼu yuʼun ti kapem tajek ajole xchiʼuk ti chibajemote? 7 ¿Mi mu van lekuk cha-ilat yan velta mi jaʼ chlik apas li kʼusi leke?* Pe mi maʼuk chapas li kʼusi leke, te xa smalaojot ta tiʼ na li mulile xchiʼuk oy tajek ta yoʼonton tskʼan tstsalot, pe ¿mi tstsal van avuʼun li voʼot une?».

8 Ta tsʼakale, li Kaine xi laj yalbe li yitsʼine: «Abel, batik ta osiltik». Kʼalal jaʼo te oyik ta osiltike, lik stsak ta majel li Abele, jech la smil.+ 9 Ta tsʼakale, xi jakʼbat yuʼun Jeova li Kaine: «¿Bu oy li avitsʼin Abele?». Xi takʼav li Kaine: «Mu jnaʼ, ¿mi yuʼun voʼon ta jchabi li kitsʼine chaʼa?». 10 Xi laj yal li Diose: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apase? ¡Aʼio avaʼi! Li xchʼichʼel avitsʼine te x-avet ta lumtik+ tskʼanbun vokol. 11 Li avi une chopol akʼoplal chakom. Jech xtok, chavichʼ nutsel lokʼel li ta balumil ti bu jamal xa ye chuchʼbe li xchʼichʼel avitsʼin la amalbee.+ 12 Kʼalal oy kʼusi chatsʼune, muʼyuk tsatin. Jech xtok, jkotkovil chabat xchiʼuk jatvil krixchano cha-echʼ li ta balumile». 13 Ta skoj taje, li Kaine xi laj yalbe li Jeovae: «Toj tsots chkaʼi li stojol jmule, mu xkuch kuʼun. 14 Li avie, chanutsun lokʼel li ta lum liʼe xchiʼuk muʼyuk xa chkil asat; jkotkovil xchiʼuk jatvil krixchano chikʼot, jech xtok, buchʼuuk noʼox ti ta jnup ta bee jpʼel skʼoplal tsmilun». 15 Jaʼ yuʼun, xi albat yuʼun li Jeovae: «Jech oxal un, mi oy buchʼu la smil li Kaine, vukub to velta chichʼ kastigo».

Jaʼ yuʼun, sventa mu xmilat Kain mi oy buchʼu la snup ta bee, li Jeovae laj yakʼbe jun senyail. 16 Li Kain une lokʼ batel ta stojolal li Jeovae, te bat nakluk ta slumal Nod, ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal ti bu xkom li Edene.+

17 Te kʼuk sjalile, li Kaine la xchiʼin ta vayel li yajnile,+ li yajnile la xchiʼin yol, vaʼun vokʼ li Enoke. Li Kaine lik svaʼan jun jteklum, Enok laj yakʼbe sbi jech kʼuchaʼal li sbi xnichʼone. 18 Ta jelavele vokʼ skerem li Enoke, Irad sbi. Li Irade vokʼ skerem, Meujael sbi. Li Meujaele vokʼ skerem, Metusael sbi. Li Metusaele vokʼ skerem, Lamek sbi.

19 Li Lameke la saʼ chaʼvoʼ yajnil. Li baʼyele Ada sbi, li xchaʼvoʼale Sila sbi. 20 Li Adae vokʼ yol, Jabal sbi. Li Jabale jaʼ li buchʼu baʼyel lik nakiuk ta karpanaetik xchiʼuk ti oy xvakaxtak xchiʼuk xchijtake. 21 Li yitsʼine Jubal sbi. Li Jubale jaʼ li buchʼu la slikes yuʼunik li buchʼutik snaʼ stijik arpa xchiʼuk amae.* 22 Jech xtok, li Silae vokʼ yol, Tubal-Kain sbi. Li Tubal-Kaine jaʼ li buchʼu la spas ep ta tos abtejebaletik ta kovre xchiʼuk ta takʼine. Li xvix* Tubal-Kaine, Naama sbi. 23 Vaʼun, li Lameke xi laj yalbe li yajniltake, li Ada xchiʼuk Silae:

25 Li Adane la xchiʼin ta vayel yan velta li yajnile, vaʼun li yajnile vokʼ jun yol, Set*+ laj yakʼbe sbi, yuʼun xi laj yale: «Li Diose laj yakʼbun yan jkerem, jaʼ xkʼexol li Abel ti milat+ yuʼun li Kaine». 26 Li Sete vokʼ jun skerem ek, Enos+ laj yakʼbe sbi. Li vaʼ kʼakʼale, te lik stabeik ta albel sbi Jeova li krixchanoetike.

5 Liʼe jaʼ li slivroal sloʼil xkuxlejal Adane. Li ta skʼakʼalil kʼalal la spas Adan li Diose, la spas kʼuchaʼal slokʼol+ stuk. 2 Vinik xchiʼuk ants la spas.+ Li skʼakʼalil ti kʼalal laj yichʼik pasel+ yuʼun li Diose, akʼbatik bendision xchiʼuk Krixchano biiltasatik.

3 Kʼalal 130 xa ox sjabilal li Adane, vokʼ jun skerem ti xkoʼolaj kʼuchaʼal stuke, jaʼ slokʼol bat, Set+ laj yakʼbe sbi. 4 Kʼalal vokʼem xa ox li Sete, li Adane kuxi to vaxakib sien jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 5 Ti kʼu sjalil kuxi li Adane jaʼ 930 jabil, vaʼun cham.+

6 Kʼalal 105 xa ox sjabilal li Sete, vokʼ skerem, Enos+ sbi. 7 Kʼalal vokʼem xa ox li Enose, li Sete kuxi to 807 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 8 Ti kʼu sjalil kuxi li Sete jaʼ 912 jabil, vaʼun cham.

9 Kʼalal 90 xa ox sjabilal li Enose, vokʼ skerem, Kenan sbi. 10 Kʼalal vokʼem xa ox li Kenane, li Enose kuxi to 815 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 11 Ti kʼu sjalil kuxi li Enose jaʼ 905 jabil, vaʼun cham.

12 Kʼalal 70 xa ox sjabilal li Kenane, vokʼ skerem, Maalalel+ sbi. 13 Kʼalal vokʼem xa ox li Maalalele, li Kenane kuxi to 840 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 14 Ti kʼu sjalil kuxi li Kenane jaʼ 910 jabil, vaʼun cham.

15 Kʼalal 65 xa ox sjabilal li Maalalele, vokʼ skerem, Jared+ sbi. 16 Kʼalal vokʼem xa ox li Jarede, li Maalalele kuxi to 830 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 17 Ti kʼu sjalil kuxi li Maalalele jaʼ 895 jabil, vaʼun cham.

18 Kʼalal 162 xa ox sjabilal li Jarede, vokʼ skerem, Enok+ sbi. 19 Kʼalal vokʼem xa ox li Enoke, li Jarede kuxi to vaxakib sien jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 20 Ti kʼu sjalil kuxi li Jarede jaʼ 962 jabil, vaʼun cham.

21 Kʼalal 65 xa ox sjabilal li Enoke, vokʼ skerem, Matusalen+ sbi. 22 Kʼalal vokʼem xa ox li Matusalene, li Enoke oxib to sien jabil xanav xchiʼuk li melel Diose.* Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 23 Ti kʼu sjalil kuxi li Enoke jaʼ 365 jabil. 24 Li Enoke xanav-o xchiʼuk li melel Diose.+ Pe muʼyuk xa xkuxi mas, yuʼun ikʼat batel yuʼun li Diose.+

25 Kʼalal 187 xa ox sjabilal li Matusalene, vokʼ skerem, Lamek+ sbi. 26 Kʼalal vokʼem xa ox li Lameke, li Matusalene kuxi to 782 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 27 Ti kʼu sjalil kuxi li Matusalene jaʼ 969 jabil, vaʼun cham.

28 Kʼalal 182 xa ox sjabilal li Lameke, vokʼ jun skerem. 29 Li Lameke Noe*+ laj yakʼbe sbi li skereme, yuʼun xi laj yale: «Liʼe jaʼ tspatbutik koʼontontik* ta skoj li kabteltike xchiʼuk ta skoj ti tsots vokol chkiltik kʼalal chij-abteje, yuʼun xchopol kʼoptaoj balumil+ li Jeovae». 30 Kʼalal vokʼem xa ox li Noee, li Lameke kuxi to 595 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak. 31 Ti kʼu sjalil kuxi li Lameke jaʼ 777 jabil, vaʼun cham.

32 Kʼalal voʼob sien xa ox sjabilal li Noee, vokʼ oxvoʼ skeremtak, jaʼ li Sem,+ Kam+ xchiʼuk li Jafete.+

6 Kʼalal epaj tajek li krixchanoetik ta sba balumile xchiʼuk kʼalal vokʼ tsebetik yuʼunike, 2 li xnichʼnabtak melel Diose*+ lik yakʼik venta ti kʼupil sba li tsebetike. Jaʼ yuʼun, laj yikʼik skotol li buchʼutik la stʼujike. 3 Xi laj yal li Jeovae: «Mu stsʼik kuʼun sbatel osil li krixchanoetike,+ yuʼun chʼichʼ bekʼet noʼox li stukike.* Jaʼ yuʼun, jaʼ noʼox chkuxiik 120 jabil».+

4 Li jnefilimetike* liʼ toʼox kuxulik ta balumil li vaʼ kʼakʼale xchiʼuk li ta mas tsʼakale. Li vaʼ kʼakʼale, li xnichʼnabtak melel Diose jech-o la xchiʼinik ta vayel li tsebetike, jech vokʼ yalabik li tsebetike. Taje jaʼ li buchʼutik tsots tajek yipik ta voʼnee, li viniketik ti lek ojtikinbilike.

5 Vaʼun, li Jeovae laj yakʼ venta ti epajem li xchoplejal krixchanoetik li ta balumile xchiʼuk ti skotol ora chopol li kʼusi oy ta yoʼontonik+ xchiʼuk ta snopbenike. 6 Li Jeovae chopol laj yaʼi sba* ti la spas krixchanoetik li ta balumile xchiʼuk laj yat tajek yoʼonton.*+ 7 Xi laj yal li Jeovae: «Ta jtupʼbe skʼoplal ta balumil li krixchanoetik la jpase, kʼalal ta tsʼunbal chonbolometik, kʼalal ta chonbolometik ti xkilet chanavike xchiʼuk li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele, yuʼun chopol chkaʼi jba ti la jpasike». 8 Pe li Noee lek ilat yuʼun li Jeovae.

9 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal li Noee.

Tukʼil vinik echʼ.+ Ta skotol li buchʼutik jmoj kuxiik xchiʼuke, jaʼ chʼabal spaltail* li Noee. Xanav xchiʼuk melel Dios li Noee.+ 10 Ta mas tsʼakale, vokʼ oxvoʼ skeremtak li Noee, jaʼik li Sem, Kam xchiʼuk Jafete.+ 11 Li melel Diose laj yil ti sokem li balumile xchiʼuk ti noj ta choplejale. 12 Ta melel, li Diose laj yil ti sokem li balumile,+ yuʼun skotol krixchano jaʼ tspasik li kʼusitik toj chopole.+

13 Ta tsʼakal une, xi albat yuʼun Dios li Noee: «Jnopoj xa ti ta jlajesbe skʼoplal skotol li krixchanoetike, yuʼun noj ta xchoplejalik li balumile, jaʼ yuʼun ta jlajes li krixchanoetike xchiʼuk ta jsokes li balumile.+ 14 Paso junuk arka,* paso ta teʼ ti oy xuchʼale.+ Pasbo jaykʼoluk yut xchiʼuk akʼbo lek chapopote+ ta spat xchiʼuk ta yut. 15 Xi yelan skʼan xapase: li arkae oxib sien xukʼubil* snatil, 50 xukʼubil sjamlej, jaʼ 30 xukʼubil li stayleje. 16 Pasbo junuk sventanail sventa x-och xojobal kʼakʼal* li ta yute, jun xukʼubil sjamlej ti te chlik ta sjole, ta xokon xapasbe stiʼ.+ Li arkae ta oxkoj xapas, jkoj ta olon, jkoj ta oʼlol xchiʼuk jkoj ta akʼol.

17 »Yan li voʼone ta jtak talel nojelal ta voʼ+ ta sba balumil sventa jlajes skotol li kʼusitik kuxajtik ta yolon vinajel ti yichʼojik li yip kuxlejale.* Chcham skotol+ li kʼusitik oy ta balumile. 18 Ta jpastik jun trato, persa skʼan xa-och ta arka xchiʼuk anichʼnab, avajnil xchiʼuk li yajnil akeremtake.+ 19 Jech xtok, chaʼchaʼkot xatikʼ ta arka li jujutos kʼusitik kuxajtike+ sventa jmoj kuxul xakomik, jkot stot xchiʼuk jkot smeʼ+ xatikʼ ochel; 20 li jeltos kʼusitik kuxajtik ti chvilike, li jeltos tsʼunbal chonbolometike xchiʼuk li jeltos chonbolometik ti xkilet chanavik ta balumile ta chaʼchaʼkot xatikʼ ochel sventa kuxul xkomik.+ 21 Tsobo ochel skotol li kʼusitik stakʼ lajesele sventa jaʼ xalajesik+ xchiʼuk jaʼ tslajesik ek li chonbolometike».

22 Li Noee jaʼ jech la spas skotol li kʼusitik albat yuʼun Diose. Jech tajek la spas kʼuchaʼal albate.+

7 Vaʼun, xi albat yuʼun Jeova li Noee: «Ochan ta arka xchiʼuk skotol li buchʼutik te oyik ta anae, yuʼun kakʼoj venta ti voʼot noʼox tukʼ avakʼoj abae, ti mu xakoʼolaj xchiʼuk li jkʼol kuxlejal liʼe.+ 2 Skʼan xatikʼ ochel skotol li chonbolometik ti muʼyuk ibal sbaike,* vukot* xatikʼ jujutos,+ jkot stot xchiʼuk jkot smeʼ; jaʼ chaʼkot noʼox xatikʼ ochel skotol li chonbolometik ti ibal sbaike, jkot stot xchiʼuk jkot smeʼ; 3 jech xapas xtok ta stojolal li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele, vukot* ta jujutos, jkot stot xchiʼuk jkot smeʼ sventa mu xchʼay stsʼunbalik li ta sba balumile.+ 4 Yuʼun liʼ xa noʼox ta svukubal kʼakʼale chkakʼ taluk voʼ+ ta balumil 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal,+ vaʼun ta jlajesbe skʼoplal skotol li kʼusitik kuxajtik ta sba balumil ti jpasojane».+ 5 Jech la spas Noe skotol li kʼusi albat yuʼun Jeovae.

6 Kʼalal jaʼo tal nojelal ta voʼ li ta balumile,+ li Noee vakib sien xa ox sjabilal. 7 Jaʼ yuʼun, kʼalal muʼyuk to chtal li nojelal ta voʼe, ochik ta arka+ li Noe xchiʼuk xnichʼnabtake, li yajnile xchiʼuk li yajnil skeremtake. 8 Skotol li chonbolometik ti muʼyuk ibal sbaike, skotol li chonbolometik ti ibal sbaike, skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilike xchiʼuk skotol li kʼusitik chbakʼanuk ta balumile+ 9 ta chaʼchaʼkot ochik ta arka ti bu oy li Noee jech kʼuchaʼal albat onoʼox yuʼun Dios li Noee, jkot stot xchiʼuk jkot smeʼ. 10 Vukub kʼakʼal ta tsʼakal une, tal nojelal ta voʼ li ta balumile.

11 Li ta 17 yuʼun li xchibal ue, kʼalal vakib xa ox sien jabil yichʼoj li Noee, lik tʼomuk li sat voʼetik* ta vinajele xchiʼuk lik jamuk li stiʼtak vinajele.+ 12 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal xlomet noʼox laj yakʼ voʼ li ta balumile. 13 Li ta skʼakʼalil taje, jaʼo och ta arka xchiʼuk xnichʼnab li Noee, jaʼik li Sem, Kam xchiʼuk Jafete,+ jech xtok, och li yajnile xchiʼuk li yajnil oxvoʼ skeremtake.+ 14 Ochik ta arka xchiʼuk skotol li jeltos teʼtikal chonbolometike, skotol li jeltos tsʼunbal chonbolometike, skotol li jeltos chonbolometik ti xkilet chanavike xchiʼuk skotol li jeltos kʼusitik kuxajtik ti chvilike, skotol mutetik xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ti oy xikʼike. 15 Jech ta chaʼchaʼkot ochik batel ti bu oy li Noee, skotol li jeltos chonbolometik ti yichʼojik li yip kuxlejale.* 16 Jaʼ yuʼun, ochik batel skotol li jeltos chonbolometik jech kʼuchaʼal laj yal li Diose, jkot stot xchiʼuk jkot smeʼ. Ta tsʼakal une, li Jeovae la smakbe stiʼ li arkae.

17 40 kʼakʼal laj yakʼ voʼ li ta balumile, jech kajtsaj muyel li voʼe, vaʼun lik toyuk muyel ta balumil li arkae, jech te xkajet batel ta ba voʼ. 18 Ta skoj ti kajtsaj muyel li voʼe, lik mutʼijuk* skotol li kʼusitik ta balumile, pe li arkae te xkajet batel ta ba voʼ. 19 Jech mutʼij* ta voʼ+ spʼejel li balumile, kʼalal to ta tayal vitsetik ti oy ta spʼejel balumile. 20 Kʼalal laj xa ox smutʼian* komel li vitsetike, kajtsaj to muyel 15 xukʼubil* li voʼe.

21 Jaʼ yuʼun, chamik+ skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile, li kʼusitik kuxajtik ti chvilike, li tsʼunbal chonbolometike, li teʼtikal chonbolometike, li bikʼtal chonetik ta balumile xchiʼuk skotol li krixchanoetike.+ 22 Cham skotol li kʼusitik kuxajtik ta takin balumil ti yichʼojik li yip kuxlejale.*+ 23 Li Diose jech la slajesbe skʼoplal skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile, kʼalal ta krixchanoetik xchiʼuk ta chonbolometik, chonbolometik ti xkilet chanavike xchiʼuk li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele. Skotol laj yichʼ tupʼbel skʼoplalik ta balumil,+ jaʼ xa noʼox kuxul kom+ li Noe xchiʼuk yutsʼ yalal xchiʼuk li kʼusitik kuxajtik ti te oyik ta yut arkae. 24 150 kʼakʼal+ mukul kom yuʼun balumil li voʼe.

8 Li Diose muʼyuk xchʼayoj ta sjol* li Noe xchiʼuk skotol li teʼtikal chonbolometike xchiʼuk li tsʼunbal chonbolometik ti te oyik ta yut arkae.+ Jech oxal, laj yakʼ talel ikʼ ta balumil li Diose, vaʼun lik uluk li voʼe. 2 Li sat voʼetik* ta vinajele xchiʼuk li stiʼtak vinajele lik makuk, vaʼun paj li voʼ chyal tal ta vinajele.+ 3 Ta kʼunkʼun lik uluk li voʼ ta balumile. Kʼalal echʼem xa ox 150 kʼakʼale, yalem xa ox li voʼe. 4 Li ta 17 yuʼun li svukubal ue, li arkae te kajal kʼot ta vits te ta Ararat. 5 Vaʼun, kʼalal lokʼ li baluneb ue, kʼunkʼun lik uluk li voʼe. Li ta sba kʼakʼal yuʼun li slajunebal ue, lik vinajuk li jol vitsetike.+

6 Kʼalal echʼ xa ox 40 kʼakʼale, li Noee la sjambe li sventanail+ arka la spase. 7 La stak batel jkot joj mut, te xvilet-o xchiʼuk tsutilan talel li ta arkae, jaʼ to ti kʼuxi takij li balumile.

8 Ta mas tsʼakale, la stak batel jkot paloma sventa snaʼ mi yalem xa li voʼ ta balumile. 9 Li palomae muʼyuk la sta bu xuʼ xluchi, jaʼ yuʼun sut talel ta arka ta skoj ti noj to ta voʼ spʼejel li balumile.+ Jech oxal, li Noee la slokʼes skʼob sventa stsak ochel ta arka li palomae. 10 Laj to smala vukub kʼakʼal, laje la xchaʼtak batel li palomae. 11 Kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale, li palomae sut talel ta arka, vaʼun li Noee ¡laj yil ti te skatsʼoj talel ta ye jun yanal oliva ti naka to la skʼok tale! Jaʼ jech laj yakʼ venta Noe ti yalem xa li voʼ ta balumile.+ 12 Laj to smala vukub kʼakʼal xtok. Laje, la stak batel li palomae, pe muʼyuk xa sut talel.

13 Li ta sba kʼakʼal yuʼun li sba ue, kʼalal 601 xa ox sjabilal+ li Noee, takin xa ox li balumile; li Noe une la slokʼesbe juteb sjol* li arkae, jech laj yil batel ti yakal xa chtakij li lumtike. 14 Kʼalal 27 xa ox kʼakʼal yochel li xchibal ue, lek takin kom li balumile.

15 Xi albat yuʼun Dios li Noee: 16 «Lokʼan ta arka xchiʼuk avajnil xchiʼuk anichʼnab xchiʼuk li yajnil anichʼnabtake.+ 17 Lokʼeso skotol li jeltos kʼusitik kuxajtike,+ li kʼusitik kuxajtik ti chvilike, li chonbolometike xchiʼuk skotol li chonbolometik ti xkilet chanavik ta balumile. Taje jaʼ sventa x-epajik li ta balumile, ti x-ayan ep yolike xchiʼuk ti xpʼolik li ta balumile».+

18 Jech oxal, lokʼ li Noe xchiʼuk xnichʼnabtake,+ li yajnile xchiʼuk li yajnil skeremtake. 19 Ta jujuchop lokʼik+ ta arka skotol li kʼusitik kuxajtike, skotol li chonbolometik ti xkilet chanavike, skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilike xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile. 20 Li Noee la spasbe jun skajleb smoton+ li Jeovae, vaʼun la xchikʼbe ta smoton+ jlomuk ta skotol li chonbolometik ti muʼyuk ibal sbaike* xchiʼuk jlomuk ta skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ti muʼyuk ibal sbaike.+ 21 Lek xmuet yikʼ* laj yaʼi li Jeovae. Jaʼ yuʼun, xi laj yal ta yoʼonton li Jeovae: «Muʼyuk xa ta jchopol kʼopta li balumil+ ta skoj li krixchanoetike, yuʼun ta sbikʼtalik onoʼox chopol li kʼusi oy ta yoʼontonike;+ xchiʼuk muʼyuk xa chkakʼbe slajeb li kʼusitik kuxajtik jech kʼuchaʼal la jpase.+ 22 Li avi kʼalal to ta jelavele, chchʼi li kʼusi chichʼ tsʼunel ta balumile xchiʼuk chichʼ tsobbel sat, jech xtok, oy yorail sik xchiʼuk oy yorail kʼixin, oy verano* xchiʼuk invierno,* oy kʼakʼaltik xchiʼuk akʼobaltik».+

9 Li Diose laj yakʼbe bendision li Noe xchiʼuk xnichʼnabtake, xi laj yalanbee: «Epajanik, pʼolanik xchiʼuk nojesik li balumile.+ 2 Chlik xiʼuk avuʼunik skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile, skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ta vinajele, skotol li kʼusitik kuxajtik ta lumtike xchiʼuk skotol li choyetik ta nabe. Avie, voʼoxuk chkom ta avok ta akʼobik.*+ 3 Xuʼ xamil atiʼik kʼusiuk noʼox chonbolomal.+ Chkakʼboxuk skotol+ jech kʼuchaʼal laj kakʼ alajesik li itajetike. 4 Jaʼ noʼox mu stakʼ xatiʼik+ li bekʼet ti oy to xchʼichʼele,+ yuʼun li xchʼichʼele jaʼ xkuxlejal. 5 Jech xtok, ta xkakʼbe stoj smul mi oy la smiloxuk* jkotuk chonbolom o junuk krixchanoe. Mi jaʼ jkot chonbolome, persa skʼan xcham. Mi jaʼ jun krixchanoe, persa skʼan xcham, yuʼun jaʼ xchiʼil ta krixchanoal.+ 6 Buchʼuuk noʼox ti tsmalbe xchʼichʼel junuk vinike ta skʼob jun vinik chichʼ malbel xchʼichʼel ek,+ yuʼun li Diose jaʼ slokʼol la spas li vinike.+ 7 Li voʼoxuk une pʼolanik, ayanuk ep avalab anichʼnabik xchiʼuk epajanik+ li ta balumile».

8 Vaʼun, xi albat yuʼun Dios li Noe xchiʼuk xnichʼnabtake: 9 «Ta jpas trato xchiʼuk voʼoxuk+ xchiʼuk li anitilulalik chtal ta tsʼakale 10 xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik te achiʼukike, li mutetike, li chonbolometike, skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumil ti te achiʼukik ti lokʼik ta arkae, jech, skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile.+ 11 Ta melel, ta jpas trato xchiʼuk voʼoxuk: muʼyuk xa chlaj ta nojelal ta voʼ skotol li kʼusitik kuxajtike. Jech xtok, muʼyuk xa chlaj ta nojelal ta voʼ li balumile».+

12 Xi to laj yal li Diose: «Liʼe jaʼ senyail li trato ta jpas xchiʼuk voʼoxuke xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ti te achiʼukike, taje jaʼ sventa skotol li jaykʼol kuxlejal chtale. 13 Ta xkakʼ vinajuk li vaknakʼobal* kuʼun li ta toke, jaʼ chtun ta senyail li jtrato xchiʼuk li balumile. 14 Mi laj kakʼ tal tok li ta balumile, te chvinaj tal ta melel li vaknakʼobal* ta toke. 15 Jech ta xvul ta jol ta melel li trato la jpas xchiʼuk voʼoxuke xchiʼuk skotol li jeltos kʼusitik kuxajtike; jech xtok, muʼyuk xa chtal nojelal ta voʼ sventa xichʼ lajesel skotol li kʼusitik kuxajtike.+ 16 Te chvinaj ta tok li vaknakʼobale,* vaʼun kʼalal chkile chvul ta jol li trato sventa sbatel osil la jpas xchiʼuk skotol li jeltos kʼusitik kuxajtik ta balumile».

17 Li Diose xi to la xchaʼalbe li Noee: «Liʼe jaʼ senyail li trato ta jpas xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ta balumile».+

18 Li xnichʼnabtak Noe ti lokʼik ta arkae jaʼik li Sem, Kam xchiʼuk Jafete.+ Ta tsʼakale, li Kame vokʼ jun skerem, Kanaan+ sbi. 19 Taje jaʼik li oxvoʼ xnichʼnabtak Noe ti jaʼ te lik talel stsʼunbal skotol li jnaklejetik ta balumile xchiʼuk la spuk sbaik batel.+

20 Li Noe une lik tsʼunolajuk, lik stsʼun uva. 21 Kʼalal laj yuchʼ vino li Noee, yakub, vaʼun la stʼanan sba li ta yut skarpanae. 22 Kʼalal laj yil ti tʼanal stot li Kam ti jaʼ li stot Kanaane, bat yalbe li chaʼvoʼ xchiʼiltak ta vokʼel ti te oyik ta panae.* 23 Jaʼ yuʼun, li Sem xchiʼuk Jafete la stsakik jlik kʼuʼil pokʼil xchiʼuk la skajan ta snekebik, vaʼun ta valopat ochik batel. Jech la xpix li stotike, pe muʼyuk laj yilik ti tʼanale, yuʼun jot-o skʼelojik echʼel kʼalal la xpixike.

24 Kʼalal xkuxoj xa ox Noe ta skoj li svinoe xchiʼuk laj yaʼi ti oy kʼusi pasbat yuʼun li s-itsʼinal nichʼone, 25 xi laj yale:

«Chopol chkom skʼoplal li Kanaane.+

Chichʼ mosoinel yuʼun li xchiʼiltak ta vokʼele,+ jaʼ mas bikʼit skʼoplal chkʼot ta skotol li mosoiletike».

26 Xi to laj yale:

Kʼotuk ta smoso Jafet xtok li Kanaane».

28 Kʼalal echʼem xa ox li Nojelal ta voʼe, kuxi to 350 jabil+ li Noee. 29 Ti kʼu sjalil kuxi li Noee jaʼ 950 jabil, vaʼun cham.

10 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal li xnichʼnabtak Noee: jaʼik li Sem,+ Kam xchiʼuk Jafete.

Kʼalal echʼem xa ox li Nojelal ta voʼe, vokʼ xnichʼnabik.+ 2 Li xnichʼnabtak Jafete jaʼik Gomer,+ Magog,+ Madai, Javan, Tubal,+ Mesek+ xchiʼuk Tiras.+

3 Li xnichʼnabtak Gomere jaʼik Askenas,+ Rifat xchiʼuk Togarma.+

4 Li xnichʼnabtak Javane jaʼik Elisa,+ Tarsis,+ Kitim+ xchiʼuk Dodanim.

5 Li snitilulalike te bat nakiikuk ta lumetik ti joyol ta nabe, te la spuk sbaik batel ta yosilik, ta jujuchop skʼopik, yutsʼ yalalik xchiʼuk slumalik.

6 Li xnichʼnabtak Kame jaʼik Kus, Misraim,+ Put+ xchiʼuk Kanaan.+

7 Li xnichʼnabtak Kuse jaʼik Seba,+ Avila, Sabta, Raama+ xchiʼuk Sabteka.

Li xnichʼnab Raamae jaʼ Seba xchiʼuk Dedan.

8 Li Kuse vokʼ skerem, Nemrod sbi. Jaʼ li buchʼu baʼyel ti tsots xuʼ yuʼun ta balumile. 9 Kʼot ta jun tsatsal jnutsol ti skontrainoj Jeovae. Jaʼ yuʼun, xi chal jun loʼile: «Jech kʼuchaʼal li Nemrod ti jaʼ jun tsatsal jnutsol ti skontrainoj Jeovae». 10 Ti bu baʼyel ajvalilaje jaʼ ta Babel,+ Erek,+ Akad xchiʼuk ta Kalne, ta yosilal Sinar.+ 11 Kʼot kʼalal to ta Asiria+ xchiʼuk la svaʼan li Ninivee,+ li Reobot-Iree, li Kalae 12 xchiʼuk li Resen ti te xkom ta oʼlol yuʼunik li Ninive xchiʼuk Kalae: taje jaʼ li mukʼta jteklume.*

13 Li Misraime jaʼ kʼot ta totil yuʼun li jludetike,+ li j-anamimetike, li jleabetike, li jnaftuimetike,+ 14 li jpatrosetike,+ li jkasluimetike xchiʼuk li jkaftoretike.+ (Li jfilisteaetike+ te lik tal stsʼunbalik li ta jkasluimetike).

15 Li Kanaane vokʼ chaʼvoʼ skerem, li sba xnichʼone jaʼ Sidon,+ li june jaʼ Et.+ 16 Jech xtok, jaʼ kʼot ta totil yuʼunik li jebusetike,+ li j-amorreoetike,+ li jguirgaseoetike, 17 li j-eveoetike,+ li j-arketike, li jsinetike, 18 li j-arvadetike,+ li jsemaretike xchiʼuk li j-amatetike.+ Ta mas tsʼakale, lik spuk sbaik batel li jkanaanetike. 19 Ti bu to kʼalal kʼot yosilik li jkanaanetike jaʼ te chlik ta Sidon kʼalal to ta Guerar+ ti nopol xil Gasae,+ kʼot kʼalal to ta Sodoma, Gomorra,+ Adma xchiʼuk Seboyim+ ti nopol xil Lasae. 20 Taje jaʼ li xnichʼnabtak Kame, ta jujuchop yutsʼ yalalik, skʼopik, yosilik xchiʼuk slumalik.

21 Li Seme, li yitsʼin Jafete,* vokʼ xnichʼnabtak xchiʼuk jaʼ kʼot ta totil yuʼunik li xnichʼnabtak Ebere.+ 22 Li xnichʼnabtak Seme jaʼik Elam,+ Asur,+ Arpaksad,+ Lud xchiʼuk Aram.+

23 Li xnichʼnabtak Arame jaʼ Us, Ul, Gueter xchiʼuk Mas.

24 Li Arpaksade vokʼ skerem, Sela+ sbi, li Selae vokʼ skerem, Eber sbi.

25 Vokʼ chaʼvoʼ xnichʼon li Ebere. Peleg*+ sbi li june, yuʼun jaʼo kuxi kʼalal la xchʼak sba li krixchanoetike.* Li jun xchiʼil ta vokʼele Joktan+ sbi.

26 Li Joktane vokʼ xnichʼnabtak, jaʼ Almodad, Selef, Asarmavet, Jera,+ 27 Adoram, Usal, Dikla, 28 Obal, Abimael, Seba, 29 Ofir,+ Avila xchiʼuk Jobab; taje jaʼ xnichʼnabtak skotol li Joktane.

30 Ti bu nakalike te chlik ta Mesa kʼalal to ta Sefar li ta vitstikaltik ta Slokʼeb Kʼakʼale.

31 Taje jaʼ li xnichʼnabtak Seme, ta jujuchop yutsʼ yalalik, skʼopik, yosilik xchiʼuk slumalik.+

32 Skotol taje jaʼ li yutsʼ yalal xnichʼnabtak Noe ta jujuchop snitilulalik xchiʼuk slumalik. Kʼalal echʼ xa ox li Nojelal ta voʼe, li jteklumetik ti te likik talel li ta utsʼ alalil taje la spuk sbaik batel ta balumil.+

11 Ta spʼejel li balumile jun noʼox li skʼopike xchiʼuk koʼol li kʼopetik tstunesike. 2 Kʼalal lik batikuk ta slokʼeb kʼakʼal li krixchanoetike, te la staik stenlejaltik ta yosilal Sinar,+ vaʼun te lik nakiikuk. 3 Xi lik yalbe sbaik ta jujuntale: «¡Batik! Jpastik ladriyo xchiʼuk jchikʼtik ta kʼokʼ». Jaʼ yuʼun, la stunesik ta xkʼexol ton li ladriyoe xchiʼuk la stunesik chapopote kʼuchaʼal meskla. 4 Xi laj yalike: «¡Batik un! Jvaʼantik junuk lum kuʼuntik xchiʼuk junuk tayal kʼelob osil ti chkʼot kʼalal to ta vinajele, akʼo kichʼtik lek ojtikinel sventa mu jpuk jbatik batel ta spʼejel balumil».+

5 Li Jeovae yal talel sventa tal skʼel li lume xchiʼuk li tayal kʼelob osil la svaʼanik li xnichʼnabtak krixchanoetike. 6 Vaʼun, xi laj yal li Jeovae: «¡Kʼelavil!, jchop noʼox jteklum xchiʼuk jtos noʼox li skʼopike,+ jaʼ ta skoj ti jech chlik spasike. Mu kʼusi tspajesatik li kʼusi snopoj tspasike. 7 ¡Batik! Yalkutik+ batel te xchiʼuk bat jkapbetik li skʼopike sventa mu xaʼibe sbaik». 8 Jaʼ yuʼun, li Jeovae la spuk batel ta spʼejel balumil+ li krixchanoetike, jech ta kʼunkʼun laj yiktaik svaʼanel li lume. 9 Ta skoj taje Babel*+ la sbiin, yuʼun jaʼ te la skapbe skʼop skotol jnaklejetik ta spʼejel balumil li Jeovae xchiʼuk jaʼ te lik spuk sbaik batel yuʼun Jeova ta spʼejel balumil li krixchanoetike.

10 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal li Seme.+

Kʼalal sien xa ox sjabilal li Seme, vokʼ skerem, Arpaksad+ sbi. Taje chib toʼox jabil yechʼel li Nojelal ta voʼe. 11 Kʼalal vokʼem xa ox li Arpaksade, li Seme kuxi to voʼob sien jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.+

12 Kʼalal 35 xa ox sjabilal li Arpaksade, vokʼ skerem, Sela+ sbi. 13 Kʼalal vokʼem xa ox li Selae, li Arpaksade kuxi to 403 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

14 Kʼalal 30 xa ox sjabilal li Selae, vokʼ skerem, Eber+ sbi. 15 Kʼalal vokʼem xa ox li Ebere, li Selae kuxi to 403 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

16 Kʼalal 34 xa ox sjabilal li Ebere, vokʼ skerem, Peleg+ sbi. 17 Kʼalal vokʼem xa ox li Pelegue, li Ebere kuxi to 430 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

18 Kʼalal 30 xa ox sjabilal li Pelegue, vokʼ skerem, Reu+ sbi. 19 Kʼalal vokʼem xa ox li Reue, li Pelegue kuxi to 209 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

20 Kʼalal 32 xa ox sjabilal li Reue, vokʼ skerem, Serug sbi. 21 Kʼalal vokʼem xa ox li Serugue, li Reue kuxi to 207 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

22 Kʼalal 30 xa ox sjabilal li Serugue, vokʼ skerem, Nakor sbi. 23 Kʼalal vokʼem xa ox li Nakore, li Serugue kuxi to chib sien jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

24 Kʼalal 29 xa ox sjabilal li Nakore, vokʼ skerem, Tare+ sbi. 25 Kʼalal vokʼem xa ox li Taree, li Nakore kuxi to 119 jabil. Vokʼ yan skeremtak xchiʼuk stsebetak.

26 Kʼalal 70 xa ox sjabilal li Taree, vokʼ skeremtak, jaʼ Abran,+ Nakor+ xchiʼuk Aran.

27 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal li Taree.

Li Taree vokʼ skeremtak, jaʼ Abran, Nakor xchiʼuk Aran. Li Arane vokʼ skerem, Lot+ sbi. 28 Li Arane cham kʼalal kuxul toʼox li stote, li Taree. Te cham ti bu vokʼe, li ta Ur+ ti jaʼ yosil jkaldeaetike.+ 29 Li Abran xchiʼuk Nakore la saʼ yajnilik. Li yajnil Abrane Sarai+ sbi, li yajnil Nakore Milka+ sbi. Li Milka xchiʼuk Iskae jaʼ stotik li Arane. 30 Li Saraie mu snaʼ x-alaj;+ muʼyuk junuk yalab.

31 Li Taree laj yikʼ talel li Abran ti jaʼ xnichʼone xchiʼuk li Lot ti jaʼ smome,+ ti jaʼ skerem Arane xchiʼuk li yajnil Abran ti Sarai sbi ti jaʼ yalibe, lokʼik batel ta Ur ti jaʼ yosil jkaldeaetike sventa xbatik ta yosilal Kanaan.+ Ta tsʼakale, kʼotik ta Aran,+ vaʼun te nakiik. 32 Ti kʼu sjalil kuxi li Taree jaʼ 205 jabil. Vaʼun, li Taree te cham ta Aran.

12 Xi albat yuʼun Jeova li Abrane: «Iktao komel li alumale, li avutsʼ avalale xchiʼuk li snitilulal atote, batan li ta jun lum bu chkakʼ avile.+ 2 Chkakʼ epajan jech kʼuchaʼal jun mukʼta lum xchiʼuk chkakʼbot bendision. Mukʼ skʼoplal chbat kuʼun li abie xchiʼuk te tstaik bendision ta atojolal+ li yantike. 3 Chkakʼbe bendision li buchʼu chakʼbot bendisione xchiʼuk ta jchopol kʼopta li buchʼu chchopol kʼoptaote.+ Jech xtok, ta melel voʼot ta atojolal tstaik bendision+ skotol li utsʼ alaliletik ta balumile».

4 Li Abran une lokʼ batel jech kʼuchaʼal albat yuʼun li Jeovae xchiʼuk chiʼinat batel yuʼun li Lote. 75 xa ox sjabilal Abran kʼalal laj yikta komel li Arane.+ 5 Li Abrane laj yikʼ batel li yajnil ti Sarai+ sbie xchiʼuk li Lot ti jaʼ xjunichʼone.+ Laj yichʼ batel skotol li kʼusitik stsobojike+ xchiʼuk skotol li sviniktak la sta ta Arane, jech batik ta yosilal Kanaan.+ Kʼalal kʼotik xa ox li ta yosilal Kanaane, 6 te xanavik-o batel, kʼotik kʼalal to ta yosilal Sikem+ ti bu nopol oy li mukʼtik teʼetik ta Moree.+ Li vaʼ kʼakʼale, li jkanaanetike te oyik li ta balumil taje. 7 Li Jeovae laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal li Abrane, xi laj yalbee: «Jaʼ chkakʼbe anitilulal+ li balumil liʼe».+ Jaʼ yuʼun, li Abrane te la spas jun skajleb matanal ti bu laj yakʼ sba ta ilel Jeova ta stojolale. 8 Te kʼuk sjaliluk une bat nakluk ta vitstikaltik ti te xkom ta slokʼeb kʼakʼal yuʼun Betele,+ te la spas li skarpanae. Li bu taje jaʼ ta smaleb kʼakʼal xkom li Betele xchiʼuk jaʼ ta slokʼeb kʼakʼal xkom li Aie.+ Te la spasbe jun skajleb smoton+ li Jeovae xchiʼuk te lik yichʼbe ta mukʼ li sbi Jeovae.+ 9 Ta tsʼakale, la stots skarpanatak li Abrane, vaʼun la stam batel sbe sventa xbat ta Negueb,+ xtal xbat ta jujujot xchiʼuk li skarpanatake.

10 Jun kʼakʼal une, lik viʼnal li ta lume. Li Abrane yal batel ta Ejipto sventa te xnaki kʼuk sjalil,*+ yuʼun tsots tajek li viʼnal te ta lume.+ 11 Kʼalal jutuk xa ox skʼan x-och batel ta Ejiptoe, xi laj yalbe li Saraie: «¡Kaltik avaʼi!, jnaʼoj ti toj kʼupil aba tajeke.+ 12 Jaʼ yuʼun, kʼalal mi laj yiloxuk li j-ejiptoetike, xi chalik ta melele: ‹Leʼe jaʼ yajnil›. Vaʼun tsmilikun, pe kuxul chakom yuʼunik li voʼote. 13 Avokoluk, alo ti kixlelote sventa mu kʼusi chopol spasbeikun xchiʼuk mu smilikun ta akoj».+

14 Kʼalal muʼyuk toʼox jal skʼotelik ta Ejipto li Abrane, li j-ejiptoetike laj yakʼik venta ti kʼupil sba tajek li antse. 15 Laj yilik ek li bankilaletik yuʼun faraone, lek lik yalbeik skʼoplal ta stojolal faraon. Vaʼun, laj yichʼ ikʼel batel ta sna faraon li antse. 16 Ta skoj li Saraie, lek tajek laj yichʼ ichʼel ta mukʼ yuʼun faraon li Abrane. Jech la sta xchijtak, xvakaxtak, stot svurotak, smeʼ svurotak, vinik antsetik ti kʼotik ta smosotake xchiʼuk skameyotak.+ 17 Ta skoj li Saraie, li yajnil Abrane,+ li Jeovae laj yakʼbe tsatsal chameletik li faraon xchiʼuk li buchʼutik te oy ta snae. 18 Jech oxal, li Abrane takat ta ikʼel yuʼun li faraone, xi jakʼbate: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apasbune? ¿Kʼu yuʼun mu jamaluk laj avalbun ti jaʼ avajnile? 19 ¿Kʼu yuʼun laj aval ti jaʼ avixlele?+ Yuʼun jutuk xa mu laj kajnilin. Liʼ oy li avajnile. ¡Ikʼo batel, batan!». 20 Jech oxal, li faraone laj yalbe mantal sviniktak ta stojolal li Abrane. Jech la stakik lokʼel ta Ejipto xchiʼuk li yajnile xchiʼuk skotol li kʼusitik oy yuʼune.+

13 Li Abran une lokʼ batel li ta Ejiptoe, bat ta Negueb,+ lokʼ batel xchiʼuk li yajnile xchiʼuk skotol li kʼusitik oy yuʼune, te xchiʼuk batel li Lot eke. 2 Jkʼulej tajek li Abrane, yuʼun oy ep xchonbolomtak, splata xchiʼuk s-oro.+ 3 Kʼalal lokʼ batel ta Neguebe, ep butik echʼ ta naklej jaʼ to ti kʼalal kʼot ta Betele. Te kʼot ti bu toʼox spasoj li skarpana ti ta oʼlol xkom yuʼunik li Betel xchiʼuk Aie,+ 4 jaʼ ti bu toʼox la spas jun skajleb matanale. Te la stabe ta alel sbi Jeova li Abrane.

5 Li Lot ti te xchiʼuk batel li Abrane oy xchijtak ek, oy xvakaxtak xchiʼuk skarpanatak. 6 Li osil ti bu oyike mu xa x-ochik-o skotolik. Mu xa stakʼ ti koʼol xnakiik ta skoj ti ep xa tajek li kʼusitik oy yuʼunike. 7 Ti vaʼ yelan une, li jchabiej vakaxetik xchiʼuk jchabiej chijetik yuʼun Abrane lik-o kʼop yuʼunik xchiʼuk li jchabiej vakaxetik xchiʼuk jchabiej chijetik yuʼun Lote. (Li vaʼ kʼakʼale, te toʼox nakalik li jkanaanetik xchiʼuk jperisitaetik li ta lum taje).+ 8 Jaʼ yuʼun, li Abrane xi laj yalbe li Lote:+ «Avokoluk, mu lekuk ti oy kʼop kuʼuntike xchiʼuk ti oy kʼop yuʼunik li kajtuneltike, yuʼun kutsʼ kalal jbatik. 9 ¿Mi mu oyuk ta avok ta akʼob skotol li lume? Avokoluk, chʼako aba ta jtojolal. Mi chabat ta tsʼetkʼobe,* ta melel voʼon chibat ta batsʼikʼob, yan mi chabat ta batsʼikʼobe, ta melel voʼon chibat ta tsʼetkʼob». 10 Jaʼ yuʼun, li Lote la stoy batel sat ta yosilal Jordan+ kʼalal to ta Soar.+ Laj yil ti lek yox jech kʼuchaʼal li nichimaltik yuʼun Jeovae+ (taje jaʼo kʼalal muʼyuk toʼox slajesoj Sodoma xchiʼuk Gomorra li Jeovae), xkoʼolaj kʼuchaʼal li yosilal Ejiptoe. 11 Li Lote jaʼ la stʼuj sjunul li yosilal Jordane, vaʼun te laj yichʼ batel ta slokʼeb kʼakʼal li skarpanatake. Jaʼ jech la xchʼak sbaik. 12 Li Abrane te naki ta yosilal Kanaan, yan li Lote te nopol bat nakluk li ta jteklumetik ta yosilal Jordane.+ Ta tsʼakale, te la spas skarpana ta stsʼel Sodoma. 13 Li viniketik ta Sodomae toj chopolik xchiʼuk toj echʼ xa noʼox saʼ smulik ta stojolal Jeova.+

14 Kʼalal xchʼakoj xa ox sba li Lote, xi albat yuʼun Jeova li Abrane: «Avokoluk, toyo li asate, kʼelo batel ta norte, ta sur, ta slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ta smaleb kʼakʼal, 15 yuʼun chkakʼ avuʼunin sbatel osil xchiʼuk anitilulal skotol li osil yakal chakʼele.+ 16 Li anitilulale chkakʼ epajuk jech kʼuchaʼal li pukuk* ta balumile. Ti oyuk buchʼu xlaj xchap li pukuk ta balumile, xlaj ta chapel jechuk ek li anitilulale.+ 17 Batan, bat xano li balumile, xano kʼu sjamlej xchiʼuk kʼu snatil, yuʼun voʼot chkakʼbot». 18 Jaʼ yuʼun, li Abrane jech-o naki ta karpanaetik. Ta tsʼakale, te naki ta stsʼel li mukʼta teʼetik ta Mamre+ ti te xkom ta Ebrone.+ Te la spasbe jun skajleb smoton li Jeovae.+

14 Vaʼun, li vaʼ kʼakʼale, li ajvalil Amrafel ta Sinare,+ li ajvalil Ariok ta Elasare, li ajvalil Kedorlaomer+ ta Elame+ xchiʼuk li ajvalil Tidal ta Goyime 2 bat stsakik ta kʼop li ajvalil Bera ta Sodomae,+ li ajvalil Birsa ta Gomorrae,+ li ajvalil Sinab ta Admae, li ajvalil Semeber ta Seboyime+ xchiʼuk li ajvalil ta Belae, jaʼ xkaltik, ta Soar. 3 Skotolik taje la stsob yajsoltaroik li ta stenlejaltik Sidime,+ jaʼ xkaltik, ta nab Muerto.*+

4 Tunik toʼox ta stojolal Kedorlaomer 12 jabil, pe kʼalal 13 xa ox jabil chtunike, la stoy sbaik ta stojolal. 5 Jaʼ yuʼun, li ta 14 jabile, li Kedorlaomer xchiʼuk li yantik ajvalil te xchiʼuke te tal stsalik ta Asterot-Karnaim li jrefaetike, te la stsalik ta Kam li jsusimetike, te la stsalik ta Save-Kiryataim li j-emimetike,+ 6 te la stsalik ta vitstikaltik yuʼun Seir+ li j-oreoetike+ kʼalal to ta El-Paran ta stsʼel li takixokol balumile. 7 Laj une sutik xchiʼuk batik ta En-Mispat, jaʼ xkaltik, ta Kades,+ jech laj yuʼuninik skotol li yosil j-amaleketike+ xchiʼuk la stsalik li j-amorreoetik+ ti te nakalik ta Asason-Tamare.+

8 Kʼalal jech taje, li ajvalil ta Sodomae lokʼ batel xchiʼuk yajsoltarotak, lokʼ batel xchiʼuk yajsoltarotak li ajvalil ta Gomorra eke, li ajvalil ta Admae, li ajvalil ta Seboyime, li ajvalil ta Belae, jaʼ xkaltik, ta Soar. Te bat xchol sbaik sventa spasik kʼop ta stenlejaltik Sidim, 9 yoʼ stsakik ta kʼop li ajvalil Kedorlaomer ta Elame, li ajvalil Tidal ta Goyime, li ajvalil Amrafel ta Sinare xchiʼuk li ajvalil Ariok ta Elasare.+ Li chanib ajvaliletik taje la spasik kʼop xchiʼuk li voʼob ajvaliletike. 10 Li ta stenlejaltik Sidime oy ep posoetik ti oy xchapopoteale, te pʼajik* yalel kʼalal jatavik batel li ajvaliletik ta Sodoma xchiʼuk ta Gomorrae, li yantike jatavik batel ta vitstikaltik. 11 Li buchʼutik tsalvanike laj yichʼik batel skotol li kʼusitik x-ayan ta Sodoma xchiʼuk ta Gomorrae xchiʼuk skotol li veʼlile, vaʼun la stam batel sbeik.+ 12 La stsakik batel xtok li xjunichʼon Abrane, jaʼ li Lot ti te nakal ta Sodomae,+ laj yichʼbeik batel li kʼusitik x-ayan yuʼune.

13 Kʼalal echʼ xa ox taje, kol komel jun vinik, vaʼun bat yalbe li Abran ti jaʼ li j-ebreo vinike. Li Abrane jaʼo te nakal* ta stsʼel li mukʼta teʼetik yuʼun j-amorreo vinik ti Mamre+ sbie, ti jaʼ xchiʼiltak ta vokʼel li Eskol xchiʼuk li Anere.+ Li viniketik taje jmoj tskoltaik li Abrane. 14 Jech laj yaʼi Abran ti tsakbil xa batel li yutsʼ yalale.*+ Ta anil la stsob li sviniktak ti lek xtojobike, 318 yajtuneltak ti te vokʼemik ta snae, jech lokʼik batel; bat snutsik, kʼotik kʼalal to ta lum Dan.+ 15 Li ta akʼobaltike, la xchʼak sbaik ta jujutsop xchiʼuk li yajtuneltake, vaʼun la stsakik ta kʼop xchiʼuk la stsalik. Snutsojik batel kʼalal to ta Oba ti te xkom ta snorteal Damaskoe. 16 La spoj sutel skotol li kʼusitik x-ayane. Laj yikʼ sutel xtok li Lot ti jaʼ xjunichʼone xchiʼuk li kʼusitik x-ayan yuʼune, li antsetike xchiʼuk li yan krixchanoetike.

17 Kʼalal laj xa ox stsal komel Kedorlaomer li Abrane xchiʼuk li ajvaliletik te xchiʼuke, sut talel, vaʼun bat nupatuk ta be yuʼun li ajvalil ta Sodomae, te ta stenlejaltik Save, jaʼ xkaltik, li stenlejaltik yuʼun Ajvalile.+ 18 Li ajvalil Melkisedek+ ta Saleme+ la slokʼes pan xchiʼuk vino, jaʼ li buchʼu chtun toʼox ta paleal ta stojolal li Dios ti toj toyol oye.+

19 Laj yakʼbe bendision, xi laj yale:

yuʼun laj yakʼ ta avok ta akʼob li buchʼutik chilbajinote!».

Li Abrane laj yakʼbe Melkisedek jun ta lajlajuneb ta skotol+ li kʼusitik la spoj sutele.

21 Te une, xi albat yuʼun ajvalil ta Sodoma li Abrane: «Sutesbun talel li krixchanoetike, jaʼ ichʼo batel li kʼusitike». 22 Pe xi laj yalbe ajvalil ta Sodoma li Abrane: «Ta jtoy jkʼob sventa jamal chkal ta stojolal Jeova Dios ti toj toyol oye, jaʼ li Jpasvanej yuʼun vinajel balumile, 23 ti muʼyuk ta jtsak li kʼusitik jaʼ avuʼune, mi jlikuk no mi jaʼuk jlikuk yakʼil xonobil sventa mu xiuk xavale: ‹Voʼon la jpas ta jkʼulej li Abrane›. 24 Muʼyuk kʼusi ta jtsak, jaʼ noʼox li kʼusi la slajesik li viniketike. Pe li viniketik ti ay xchiʼinikune ti jaʼik Aner, Eskol xchiʼuk li Mamree+ akʼo stsak stukik li sparteike».

15 Ta tsʼakal une, li Jeovae oy kʼusi laj yakʼbe yil li Abrane, xi laj yalbee: «Mu xaxiʼ,+ Abran. Voʼon ta jchabiot.*+ Toj mukʼ li amoton chatae».+ 2 Xi la stakʼ li Abrane: «Kajval Jeova ti voʼot Mukʼul Jpasmantalote, ¿kʼuxi xa noʼox chavakʼbun jmoton ti chʼabal-o junuk jnichʼone, ti jaʼ noʼox oy jun buchʼu xuʼ xichʼ komel li kʼusitik oy kuʼun ti likem ta Damaskoe, ti jaʼ li Eliesere?».+ 3 Xi to la stakʼ li Abrane: «Muʼyuk-o avakʼojbun jnitilulal+ xchiʼuk kʼajomal noʼox jun kajtunel* ti jaʼ chrextoin komel* li kʼusitik oy kuʼune». 4 Pe xi albat yuʼun Jeova li Abrane: «Li vinik taje maʼuk chrextoin* komel li kʼusitik oy avuʼune, jaʼ chrextoin komel li akerem atuke».+

5 Ta tsʼakale ikʼat lokʼel ta pana,* xi albate: «Avokoluk, toyo muyel asat ta vinajel, chapo kik mi xchap avuʼun li kʼanaletike». Vaʼun xi albate: «Jaʼ jech yepal chbat li anitilulale».+ 6 Li Abrane laj yakʼ xchʼunel yoʼonton ta stojolal Jeova.+ Ta skoj taje, li Diose tukʼ laj yalbe skʼoplal+ li Abrane. 7 Xi to albat xtoke: «Voʼon Jeovaun, voʼon la jlokʼesot ta Ur li ta yosil jkaldeaetike sventa xkakʼbot li balumil liʼe».+ 8 Xi la stakʼ li Abrane: «Kajval Jeova ti voʼot Mukʼul Jpasmantalote, ¿kʼuxi ta jnaʼ ti voʼon chkuʼunin komele?». 9 Xi takʼbate: «Tsakbun tal jkotuk meʼ vakax ti oxib to sjabilale, jkot meʼ tentsun ti oxib to sjabilale, jkot tot chij ti oxib to sjabilale, jkot tortola* xchiʼuk jkot chʼiom paloma». 10 La stsak skotol li chonbolometike xchiʼuk la sbojan ta oʼlol. Skʼelojan sbaik la xcholan, pe jaʼ muʼyuk la sboj li mutetike. 11 Li mukʼta mutetike xviletik talel ta sba li chonbolometik ti chamemik xa oxe, pe li Abrane la sibtasan batel.

12 Li Abrane och tajek svayel kʼalal jutuk xa ox skʼan xmak batel li kʼakʼale, vaʼun ikʼub talel ta j-echʼel li osil ta stojole xchiʼuk xibal sba tajek xvinaj. 13 Xi albat li Abrane: «Skʼan xanaʼ ta melel ti anitilulale jyanlumetik noʼox te chkʼotik ta jun lum ti maʼuk yuʼunike, te ch-ochik ta mosoil xchiʼuk te ch-ilbajinatik chanib sien jabil.+ 14 Pe chkakʼbe kastigo li lum ti jaʼ chmosoinvanike,+ ta tsʼakal une ep xa kʼusitik chichʼik lokʼel+ li anitilulale. 15 Li voʼot une jun avoʼonton xchiʼuk mol xa chacham.+ Te chavichʼ mukel xchiʼuk li amoltotake. 16 Ta skoj ti mu to chkʼot bu kʼalal spajeb smul li j-amorreoetike,+ liʼ tsutik talel+ li xchankʼolal anitilulale».

17 Kʼalal mak xa ox batel li kʼakʼale xchiʼuk kʼalal ikʼ xa ox tajek li osile, te vinaj jun orno ti xtomet xchʼailale.* Jech xtok, ta oʼlol ti bu laj yichʼ cholel li sbekʼtal chonbolometike te echʼ jtel teʼ ti tsanal skʼakʼale. 18 Li vaʼ kʼakʼale, la spas jun trato+ xchiʼuk Abran li Jeovae, xi laj yalbee: «Jaʼ chkakʼbe anitilulal li balumil liʼe,+ ti te chlik talel ta yukʼumal Ejipto kʼalal to li ta mukʼta ukʼume, jaʼ li ukʼum Eufratese:+ 19 jaʼ li yosil jkenitaetik,+ jkenisetik, jkadmonetik, 20 j-etetik,+ jperisitaetik,+ jrefaetik,+ 21 j-amorreoetik, jkanaanetik, jguirgaseoetik xchiʼuk li jebusetike».+

16 Chʼabal toʼox junuk yol+ li Saraie, li yajnil Abrane. Pe oy jun skiara li Sarai ti jaʼ j-ejiptoal antse, Agar+ sbi. 2 Jaʼ yuʼun, li Saraie xi laj yalbe li Abrane: «¡Chikintabun, avokoluk! Li Jeovae mu xakʼ jchiʼin kol. Avokoluk, chiʼino ta vayel li jkiarae, xuʼ van jaʼ jech ta jta kalab ta stojolal».+ Li Abrane la xchikinta li kʼusi laj yal Saraie. 3 Kʼalal lajuneb xa ox jabil te nakal ta yosilal Kanaan li Abrane, li Saraie laj yikʼ tal li skiara ti jaʼ li j-ejiptoal antse, vaʼun laj yakʼbe yajnilin li Abrane. 4 Li Abran une la xchiʼin ta vayel li Agare, jech la xchiʼin yol. Kʼalal laj yakʼ venta Agar ti xchiʼuk xa yole, lik spʼaj li smeʼ ajvale.

5 Ta skoj taje, li Saraie xi laj yalbe li Abrane: «Voʼot ta amul ti toj ep jvokole. Voʼon laj kakʼ ta akʼob* li jkiarae, pe lik spʼajun kʼalal laj yakʼ venta ti xchiʼuk xa yole. Akʼo xchapanutik Jeova». 6 Jaʼ yuʼun, li Abrane xi laj yalbe li Saraie: «¡Kʼelavil!, voʼot chapas ta mantal li akiarae, pasbo ti kʼu yelan lek chavile». Vaʼun, li Saraie lik yakʼbe svokol, jaʼ to ti kʼuxi jatav lokʼel yuʼun ta stojolale.

7 Ta tsʼakale, li Agare te taat yuʼun yaj-anjel Jeova ta sat voʼ* ta takixokol balumil, jaʼ li sat voʼ ta sbelel Sure.+ 8 Xi albat yuʼun li anjele: «Agar, voʼot ti skiaraot Saraie, ¿bu lalik talel xchiʼuk bu chabat?». Xi la stakʼ li Agare: «Yakal chijatav ta stojolal li jmeʼ ajval Saraie». 9 Xi albat yuʼun li yaj-anjel Jeovae: «Sutan batel ta stojolal li ameʼ ajvale xchiʼuk bikʼtajeso aba ta stojolal». 10 Vaʼun, xi to laj yal li yaj-anjel Jeovae: «Chkakʼ epajuk tajek li anitilulale, ch-epajik tajek ti mu xa buchʼu xchap yuʼune».+ 11 Xi to laj yal li yaj-anjel Jeovae: «Kʼelavil, achiʼuk avol, chvokʼ jun akerem, Ismael* me sbi xavakʼbe, yuʼun laj xa yaʼi Jeova ti tsots avokole. 12 Li akereme xkoʼolaj yelan kʼuchaʼal jkot teʼtikal vuro* chbat. Tskontrain skotol xchiʼuk chkontrainat yuʼun skotol ek. Te nopol chnaki ti bu oy li xchiʼiltak ta vokʼele».*

13 Vaʼun, li Agare la stabe ta alel sbi Jeova kʼalal yakal chkʼoponate, xi laj yalbee: «Voʼot li Diosot ti xavil skotole».+ Taje jech laj yalbe ta skoj ti xi laj yalbe sba stuke: «¿Mi liʼ laj kil ta melel li buchʼu chilune?». 14 Jaʼ yuʼun, Beer-Laai-Roi* laj yichʼ akʼbel sbi li posoe. (Taje te xkom ta oʼlol yuʼunik li Kades xchiʼuk Berede). 15 Li Agare vokʼ li yol ti jaʼ xnichʼon li Abrane. Li Abrane Ismael laj yakʼbe sbi li olol vokʼ yuʼun Agare.+ 16 Li Abrane 86 xa ox sjabilal kʼalal vokʼ li xnichʼone, li yol Agar ti Ismael sbie.

17 Kʼalal 99 xa ox sjabilal li Abrane, li Jeovae laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal xchiʼuk xi laj yalbee: «Voʼon Diosun ti Buchʼu skotol xuʼ yuʼune. Xanavan ta jtojolal xchiʼuk akʼo ta ilel ti chʼabal apaltaile.* 2 Chkʼot ta pasel kuʼun li trato la jpas xchiʼuk voʼote,+ toj echʼ xa noʼox cha-epaj kuʼun ta jyalel».+

3 Vaʼun, li Abrane la skejan spatan sba. Li Diose te la xchiʼin ta loʼil, xi laj yalbee: 4 «¡Kʼelavil! Jaʼ xchiʼuk voʼot li trato la jpase,+ ta melel voʼot chakʼot ta totil yuʼun li epal lumetike.+ 5 Maʼuk xa Abran* abi; jaʼ xa Abraan* chabiin, yuʼun voʼot chakʼot kuʼun ta totil yuʼun li epal lumetike. 6 Toj echʼ xa noʼox ch-epaj kuʼun ta jyalel li anichʼnabtake, jech xtok, te chlik ta atojolal epal lumetik xchiʼuk ajvaliletik.+

7 »Li jtrato la jpas xchiʼuk voʼot+ xchiʼuk li anitilulale te chkom-o kuʼun. Jaʼ jun trato ta sbatel osil xchiʼuk li jaykʼol kuxlejal ta xtal avuʼunik ta tsʼakale sventa voʼon Adiosun chikʼot xchiʼuk jaʼ Sdiosikun chikʼot yuʼunik li anitilulal chtale. 8 Li balumil bu echʼ naklan kʼuchaʼal jyanlume+ voʼot chkakʼbot xchiʼuk li anitilulale, jaʼ li sjunul yosilal Kanaane, chavuʼuninik sbatel osil xchiʼuk voʼon chikʼot ta Sdiosik».+

9 Xi to albat yuʼun Dios li Abraane: «Yan li voʼote tsako me ta venta li jtratoe, skʼan xatsakik ta venta xchiʼuk li anitilulale, li jaykʼol kuxlejal chtale. 10 Liʼe jaʼ li jtrato ta jpas ta atojolal xchiʼuk ta stojolal li anitilulal ti skʼan xatsakik ta ventae: skʼan xichʼ sirkunsision*+ skotol li viniketike. 11 Skʼan xichʼik sirkunsision li ta sjol skʼunilike, jaʼ senyail ti ochemutik ta tratoe.+ 12 Skʼan xichʼik sirkunsision skotol li anitilulal chtal ta jelavele, skotol li keremetik ti naka to vaxakib kʼakʼal svokʼelike,+ li buchʼutik te vokʼ ta anae xchiʼuk li buchʼutik ti maʼuk anitilulal ti laj yichʼ manbel li jyanlumetike. 13 Skʼan xichʼik sirkunsision skotol li keremetik ti te vokʼ ta anae xchiʼuk skotol li keremetik ti la aman ta atakʼine.+ Li jtrato ti te oy senyail ta abekʼtalike te oy-o sbatel osil. 14 Mi oy junuk kerem ti mu xichʼ sirkunsision ta sjol skʼunile, li krixchano taje ta persa skʼan xichʼ milel li ta steklumale. Muʼyuk laj yichʼ ta mukʼ li jtratoe».

15 Xi albat yuʼun Dios li Abraane: «Li avajnil Saraie*+ maʼuk xa Sarai xavalbe, yuʼun Sara* xa tsbiin. 16 Chkakʼbe bendision xchiʼuk chil jun yol+ ti jaʼ anichʼone. Chkakʼbe bendision xchiʼuk chkʼot ta meʼil yuʼun epal lumetik xchiʼuk ajvaliletik». 17 Ta skoj taje, li Abraane la skejan spatan sba xchiʼuk lik tseʼinuk, xi laj yal ta yoʼontone:+ «¿Maʼ ti chvokʼ to jun xnichʼon li vinik ti yichʼoj xa sien jabile xchiʼuk ti xuʼ to x-alaj li Sara ti 90 xa sjabilale?».+

18 Li Abraane xi laj yalbe li melel Diose: «¡Ti jaʼuk la xavakʼbe bendision li Ismaele!».+ 19 Xi laj yal li Diose: «Ta melel, li avajnil Sarae chvokʼ yuʼun jun anichʼon, Isaak*+ me xavakʼbe sbi. Ta jpas jun trato xchiʼuk li Isaake, li trato taje te oy-o sbatel osil ta stojolal li snitilulal chtal yuʼun ta tsʼakale.+ 20 Pe laj kaʼi li kʼusi laj aval ta stojolal li Ismaele. Ta melel, chkakʼbe bendision, chkakʼ ayanuk xnichʼnabtak xchiʼuk chkakʼ epajuk ta jyalel. Ta stojolal li Ismaele te chlokʼ 12 bankilaletik xchiʼuk jun mukʼta lum chbat kuʼun+ ta melel. 21 Pe li jtratoe jaʼ ta jpas xchiʼuk li Isaake,+ ti chvokʼ yuʼun Sara ta yan jabil+ jech ora kʼuchaʼal avie».

22 Kʼalal laj xa ox yoʼonton ta loʼil li Diose, laj yikta komel li Abraane. 23 Li vaʼ kʼakʼal taje, li Abraane lik yakʼbe sirkunsision sjol skʼunil li Ismael ti jaʼ xnichʼone. Jech la spasbe xtok skotol li viniketik ti te vokʼik ta snae, skotol li buchʼutik smanojan ta takʼine, skotol li viniketik te oy ta sna li Abraane, jech la spas kʼuchaʼal laj yal mantal li Diose.+ 24 Li Abraane yichʼoj xa ox 99 jabil kʼalal laj yichʼ sirkunsision+ ta sjol skʼunile. 25 Yan li Ismaele 13 toʼox sjabilal kʼalal laj yichʼ sirkunsision+ ta sjol skʼunile. 26 Li Abraan xchiʼuk Ismael ti jaʼ xnichʼone jech laj yichʼik sirkunsision li vaʼ kʼakʼale. 27 Jech xtok, laj yichʼik sirkunsision ek skotol li viniketik te ta snae, skotol li buchʼutik te vokʼemike xchiʼuk skotol li buchʼutik laj yichʼ manbel li jyanlumetike.

18 Ta tsʼakale, li Jeovae+ laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal Abraan. Te chotol taat ta yochebal skarpana li ta mukʼta teʼetik ta Mamre+ kʼalal jaʼo kʼux tajek kʼakʼale. 2 Te kʼuk snamal ti bu oye te vaʼal laj yil oxvoʼ viniketik.+ Kʼalal laj yile, lokʼ batel li ta yochebal skarpana sventa chbat sta ta anil li oxvoʼ viniketike, vaʼun la snijan sba. 3 Xi laj yale: «Jeova, mi lek chavilune, avokoluk mu j-echʼeluk be xa-echʼ ta stojolal li avajtunele. 4 Akʼo yichʼ ichʼel tal jutebuk voʼ sventa xichʼ pokel li avakanike;+ mi laje, kuxik jlikeluk li ta yolon teʼe. 5 Ta skoj ti liʼ talemoxuk ta stojolal li avajtunelike, chbat kichʼboxuk tal jxutuk* pan sventa xaveʼik.* Te une, xuʼ xatam batel abeik yan velta». Xi la stakʼike: «Lek oy chaʼa, paso li kʼusi laj avale».

6 Vaʼun li Abraane anil xa bat li ta karpana ti bu oy li Sarae, xi laj yalbee: «¡Sujo aba ta ora! Tsako oxibuk sea* arina ti lek nine, votsʼo sventa xapas ta pan». 7 Li Abraane lokʼ batel ta anil ti bu oy li xvakaxtake, la stʼuj jkot chʼiom tot vakax ti leke xchiʼuk ti kʼun ta tibel sbekʼtale. Laje laj yichʼbe batel yajtunel. Li yajtunel une ta anil la smeltsan. 8 La stsak tal mantekiya, leche xchiʼuk li chʼiom tot vakax ti meltsanbil xae, te la xlechanbe ta yelovalik. Te vaʼal kom ta stsʼel li oxvoʼ viniketik kʼalal jaʼo yakal chveʼik li ta yolon teʼe.+

9 Xi albat yuʼun li viniketike: «¿Bu oy li avajnil Sarae?».+ Xi la stakʼe: «Liʼ ta yut karpanae». 10 Xi to laj yal li june: «Ta melel, chtal jkʼelot ta yan jabil jech ora kʼuchaʼal avie. Vaʼun, li avajnil Sarae chvokʼ jun skerem».+ Li Sarae te yakal chchikinta ta yochebal karpana ti te oy ta spat li vinike. 11 Li Abraan xchiʼuk Sarae oy xa sjabilalik xchiʼuk mol meʼelik xa.+ Li Sarae jelavem xa ox sjabilal ti xuʼ xil yalabe.*+ 12 Jaʼ yuʼun, lik tseʼinuk ta yoʼonton li Sarae, xi laj yale: «Ta skoj ti meʼelun xae xchiʼuk ti mol xa li jmalale, ¿mi ta to van jkʼupin ta melel taje?».+ 13 Xi albat yuʼun Jeova li Abraane: «¿Kʼu yuʼun tseʼin li Sarae xchiʼuk kʼu yuʼun ti xi laj yale: ‹¿Mi ta melel xuʼ to xi-alaj ti meʼelun xae?›? 14 ¿Mi oy kʼusi ti mu spas yuʼun li Jeovae?+ Chtal jkʼelot ta yan jabil jech ora kʼuchaʼal avie, li Sara une vokʼem xa ox jun skerem». 15 Ta skoj ti xiʼ li Sarae, ta ox smuk yaʼi, jaʼ yuʼun xi laj yale: «¡Muʼyuk xitseʼin!». Pe xi laj yal li Diose: «¡Laj!, latseʼin».

16 Kʼalal likik li viniketik sventa stam batel sbeike, te chiʼinbilik batel yuʼun li Abraane. Li viniketik une skʼelojik yalel li Sodomae.+ 17 Xi laj yal li Jeovae: «¿Mi ta jmuk ta stojolal Abraan li kʼusi jnopoj ta jpase?+ 18 Yuʼun mukʼta lum chbat xchiʼuk lek tsots chbat ta melel li Abraane. Jech xtok, ta stojolal te tstaik bendision skotol li lumetik+ ta balumile. 19 Yuʼun xkojtikin xa sventa xalbe mantal li xnichʼnabtak xchiʼuk li yutsʼ yalal chtal ta tsʼakale. Li mantal chalbee jaʼ ti akʼo xchʼunbeik smantal li Jeovae, jaʼ ti akʼo spasik li kʼusi tukʼe xchiʼuk li kʼusi leke,+ yuʼun jech chakʼ kʼotuk ta pasel Jeova li kʼusi laj yalbe Abraane».

20 Xi laj yal li Jeovae: «Toj tsots li kʼusi chichʼ alel ta stojolal li Sodoma xchiʼuk Gomorrae.+ Jech xtok, toj tsots li smulike.+ 21 Chiyal batel sventa chbat jkʼel mi jech tspasik jech kʼuchaʼal kʼotem ta jchikine. Jaʼ to te ta jnaʼ mi mu jechuke».+

22 Li viniketik une lokʼik batel, batik ta Sodoma, pe li Jeovae+ te kom xchiʼuk li Abraane. 23 Nopaj batel li Abraane xchiʼuk xi laj yale: «¿Mi ta melel koʼol chalajesbe skʼoplal li buchʼu tukʼ xchiʼuk li buchʼu toj chopole?+ 24 Jnoptik noʼox ti oy 50 ta voʼ tukʼil krixchanoetik li ta jteklume, ¿mi chalajesbe skʼoplal un xchiʼuk mi muʼyuk chavakʼ ta perton li jteklum ta skoj ti te oy li 50 ta voʼ tukʼil krixchanoetike? 25 ¡Mu sta-o ti jech chapase, ti koʼol chalajesbe skʼoplal li buchʼu tukʼ xchiʼuk li buchʼu toj chopole, ti koʼol kʼusi chkʼot ta stojolal li buchʼu tukʼ xchiʼuk li buchʼu toj chopole!+ Mu sta-o ti jech xapase.+ ¿Mi mu van jaʼuk tspas kʼusi tukʼ li Jchapanvanej ta spʼejel balumile?».+ 26 Xi laj yal li Jeovae: «Mi la jta 50 ta voʼ tukʼil krixchanoetik li ta jteklum Sodomae, chkakʼ ta perton sjunul li jteklum sventa slekilalik li buchʼutik tukʼike». 27 Xi takʼav yan velta li Abraane: «Avokoluk, kʼelavil Jeova ti yakal ta jkʼoponot akʼo mi lum achʼelun noʼoxe.* 28 Jnoptik noʼox ti skʼan to voʼob li ta 50 tukʼil krixchanoetike. Ta skoj ti skʼan to voʼobe, ¿mi ta van xalajes sjunul li jteklume?». Xi la stakʼe: «Muʼyuk ta jlajes mi la jta 45 ta voʼe».+

29 Pe kʼopoj yan velta li Abraane, xi laj yalbee: «Jnoptik noʼox ti kʼajomal oy 40 ta voʼ te une». Xi la stakʼe: «Mu jechuk ta jpas sventa slekilalik li 40 ta voʼe». 30 Pe xi to laj yale: «Avokoluk Jeova, mu me xlik skʼakʼal avoʼonton,+ akʼo to kʼopojkun. Jnoptik noʼox ti kʼajomal oy 30 ta voʼ tee». Xi la stakʼ li Diose: «Mu jechuk ta jpas mi te la jta 30 ta voʼe». 31 Xi to laj yal xtoke: «Avokoluk, kʼelavil ti yakal ta jkʼoponote, Jeova: jnoptik noʼox ti kʼajomal oy 20 ta voʼ tee». Xi la stakʼ li Diose: «Muʼyuk ta jlajes sventa slekilalik li 20 ta voʼe». 32 Xi laj yal ta slajeb xae: «Avokoluk Jeova, mu me xlik skʼakʼal avoʼonton, slajebuk xa velta ta jkʼoponot. Jnoptik noʼox ti kʼajomal oy lajunvoʼ tee». Xi la stakʼ li Diose: «Muʼyuk ta jlajes sventa slekilalik li lajunvoʼe». 33 Kʼalal laj xa ox yoʼonton ta loʼil xchiʼuk li Abraane, bat li Jeovae.+ Li Abraan eke sut batel ti bu toʼox oye.

19 Li chaʼvoʼ anjeletike te kʼotik ta Sodoma kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale. Li Lote te chotol ta yochebal li stiʼ jteklum Sodomae. Kʼalal laj yil li Lote, bat snupan tal ta be xchiʼuk la skejan spatan sba ta lumtik.+ 2 Xi laj yale: «Avokolikuk, echʼanik ta sna li avajtunelike. Te echʼuk avuʼunik akʼobal xchiʼuk akʼo yichʼ pokel li avakanike. Vaʼun, sob xalikik okʼom sventa xatam batel abeik yan velta». Xi laj yalike: «Moʼoj, liʼ chivaykutik ta kayee».* 3 Pe li Lote mu xlaj yoʼonton ta yikʼel batel, jaʼ yuʼun te batik li ta snae. La spasbe lek sveʼelik xchiʼuk spanik ti muʼyuk slevaduraile.* Vaʼun te veʼik.

4 Kʼalal poʼot xa xbat vayikuke, li krixchanoetik ta jteklum ti jaʼ li jnaklejetik ta Sodomae te tal sjoyobtaik skotolik li nae. Te stsopetik kʼotel kʼalal ta kʼox keremetik xchiʼuk kʼalal ta moletik. 5 Xi chalbeik-o li Lote: «¿Bu oy li viniketik achiʼuk ochel tal li avi akʼobale? Ikʼbunkutik lokʼel sventa jchiʼinkutik ta vayel».+

6 Li Lote lokʼ skʼel li krixchanoetik te oy ta stiʼ snae, pe la smak komel kʼalal lokʼe. 7 Xi laj yale: «Avokolikuk, mu xapasik li kʼusi toj chopole kermanotak. 8 Avokolikuk, oy chaʼvoʼ jtseb ti muʼyuk xchiʼinojik-o ta vayel junuk vinike. Avokolikuk, jaʼ ta jlokʼesboxuk tal sventa jaʼ xapasbeik ti kʼusi xal avoʼontonike. Jaʼ mu kʼusi xapasbeik li viniketik liʼe, yuʼun jaʼ kajvulaʼaltak xchiʼuk oy ta jba ta jchabiik».+ 9 Xi laj yalike: «¡Kʼejo aba!». Xi to laj yalik xtoke: «¡Li mu jyanlum liʼe stuktuk liʼ tal nakluke, pe kʼelavilik, ta xa la xchapanutik xtok! Li avie, xakʼel avil, mas to chopol kʼusi ta jpasbotkutik ti jaʼ mu sta li kʼusi ox ta jpasbekutik li viniketike». Lik snetʼik batel li Lote, yuʼun tskʼan tslomesik li tiʼ nae. 10 Jaʼ yuʼun, li viniketike la slokʼes skʼobik ta tiʼ na, la snitik ochel ta yut na li Lote, vaʼun la smakik li tiʼ nae. 11 Pe oy kʼusi tsots la spasbeik li viniketik te oyik ta yochebal nae, yuʼun maʼsat kom ta bikʼit ta mukʼ. Jech oxal, lubtsajik ta saʼel bu xkom li tiʼ nae.

12 Vaʼun, li viniketike xi laj yalbeik li Lote: «¿Mi oy yan avutsʼ avalal liʼe? Ikʼo lokʼel li avutsʼ avalal ti liʼ nakalik ta jteklume, li aniʼobtake, li akeremtake, li atsebetake, lokʼeso batel li ta jteklume. 13 Ta skoj ti toj tsots xa ta sat Jeova li kʼusi chichʼ alel ta stojolalike,+ ta jlajeskutik li jteklum liʼe, jaʼ yuʼun la stakunkutik tal Jeova sventa ta jlajeskutik». 14 Jech oxal, li Lote bat skʼopon li buchʼutik chkʼot ta sniʼobtak ti chnupunik xchiʼuk li stsebetake. Xi laj yalanbee: «¡Sujo abaik! ¡Lokʼanik batel liʼe, yuʼun li Jeovae ta slajes li jteklume!». Pe li sniʼobtake ixtol loʼil noʼox laj yaʼiik.+

15 Kʼalal poʼot xa xlokʼ tal li kʼakʼale, li anjeletike la sujik li Lote, xi laj yalbeike: «Sventa mu teuk kapal xalaj ta skoj smul li jteklume,+ ¡sujo aba, ikʼo lokʼel li avajnil xchiʼuk li chaʼvoʼ atsebetak te achiʼuke!». 16 Kʼalal mu noʼox suj sba li Lote, li viniketike la snitbeik skʼob ta skoj ti oy tajek xkʼuxul yoʼonton Jeova ta stojolal li Lote+ xchiʼuk la snitbeik li skʼob yajnile xchiʼuk li skʼob chaʼvoʼ stsebetake, la slokʼesik xchiʼuk laj yikʼik batel kʼalal to ta spat li jteklume.+ 17 Kʼalal naka toʼox lokʼesatik li ta spat jteklume, xi albat li Lote: «¡Jatavan batel sventa mu xacham! ¡Mu me xakʼel sutel avalopat+ xchiʼuk mu me xapaj ta xanbal li ta yosilal jteklume!+ ¡Jatavan batel ta vitstikaltik sventa mu te kapaluk xalaj ek!».

18 Li Lote xi la stakʼbe li viniketike: «¡Mu teuk xatakun batel, Jeova, avokoluk! 19 Chikintabun avokoluk, lek chavil li avajtunele xchiʼuk oy tajek slekil avoʼonton* ta stojolal, jech oxal ti kuxulun-o* avuʼune.+ Xanaʼe, mu xuʼ xijatav batel li ta vitstikaltike, yuʼun chixiʼ mi te staun li vokolile xchiʼuk ti te xichame.+ 20 Avokoluk, jaʼ mas nopol li lum leʼe, xuʼ te xijatav batel, yuʼun bikʼit lum noʼox. Avokoluk, ¿mi xuʼ te xijatav batel? Bikʼit lum noʼox. Muʼyuk chicham mi te libate». 21 Xi albate: «Lek oy, ta jkʼuxubinot yan velta,+ muʼyuk ta jlajes li lum laj avale.+ 22 ¡Sujo aba un! ¡Jatavan batel, yuʼun mu kʼusi stakʼ jpas jaʼ to mi lakʼote!».+ Jech oxal, li lum taje Soar*+ laj yakʼbe sbi.

23 Lokʼem xa ox kʼakʼal kʼalal kʼot ta Soar li Lote. 24 Li Jeovae laj yakʼ taluk asufre* xchiʼuk kʼokʼ ta stojolal li Sodoma xchiʼuk Gomorrae, te lik talel ta stojolal Jeova, ta vinajel.+ 25 Jech oxal, la slajes li jteklumetik taje, sjunul li yosilal te xkome. Laj skotol li krixchanoetik ta jteklumetike xchiʼuk li tsʼiʼleletik ta balumile.+ 26 Pe li yajnil Lot ti te tijil batel ta spate lik skʼel sutel svalopat, vaʼun kʼataj ta tanal atsʼam.+

27 Li Abraan une sob xa tajek lik ta yokʼomal, te bat ti bu onoʼox la xchiʼin ta loʼil li Jeovae.+ 28 Kʼalal la skʼel yalel li Sodoma xchiʼuk Gomorrae xchiʼuk skotol li yosilal te xkome, oy kʼusi xibal sba laj yil. ¡Laj yil ti xtomet muyel ikʼal chʼail* li ta balumile, xkoʼolaj kʼuchaʼal xchʼailal li orno sventa xchikʼobil kʼusitike!+ 29 Pe li Diose muʼyuk xchʼay ta sjol li Abraan kʼalal la slajes li jteklumetik ta yosilal Jordane, yuʼun la slokʼes batel ta spat jteklumetik li Lote. Jaʼ li jteklumetik ti la slajes Dios ti bu toʼox nakal li Lote.+

30 Ta tsʼakal une, li Lot xchiʼuk li chaʼvoʼ stsebetake laj yiktaik komel li Soare, muyik batel sventa chbat nakiikuk ta vitstikaltik,+ yuʼun chiʼ ti te xkom nakluk ta Soare.+ Jaʼ yuʼun, te lik nakluk ta jun chʼen xchiʼuk li chaʼvoʼ stsebetake. 31 Xi laj yalbe smuk li vixil tsebe: «Mol xa li jtotike xchiʼuk muʼyuk junuk vinik liʼ ta lum ti xuʼ xijnupun xchiʼuk jech kʼuchaʼal nopem xaʼi tspasik li krixchanoetike. 32 Batik, bat kakʼbetik yuchʼ vino li jtotike. Jchiʼintik ta vayel sventa jech xkom snitilulal kuʼuntik».

33 Li ta akʼobal taje, ep ta velta laj yakʼbeik yuchʼ vino li stotike; vaʼun li vixile och batel ti bu oy li stote, la xchiʼin ta vayel. Pe li Lote muʼyuk laj yaʼi kʼalal ay chiʼinatuk ta vayel yuʼun li stsebe mi jaʼuk kʼalal lik batele. 34 Li ta yokʼomale, li vixile xi laj yalbe li mukile: «Li samele la jchiʼin ta vayel li jtotike. Kakʼbetik yuchʼ vino li avi akʼobal xtoke sventa xuʼ xa-och batel ti bu oye, vaʼun chiʼino ta vayel yoʼ xkom snitilulal kuʼuntik li jtotike». 35 Li ta akʼobal taj xtoke, ep ta velta laj yakʼbeik yuchʼ vino li stotike; vaʼun li mukile och batel ti bu oy li stote, la xchiʼin ta vayel. Pe li Lote muʼyuk laj yaʼi kʼalal ay chiʼinatuk ta vayel yuʼun li stsebe mi jaʼuk kʼalal lik batele. 36 Jech la xchiʼinbeik komel xnichʼon stotik li chaʼvoʼ tsebetike. 37 Li vixile vokʼ jun skerem, Moab+ laj yakʼbe sbi. Jaʼ stotik li jmoabetik avie.+ 38 Li mukil eke vokʼ jun skerem, Ben-Ammi laj yakʼbe sbi. Jaʼ stotik li j-ammonetik+ avie.

20 Li Abraane laj yikta komel ti bu toʼox oye,+ te bat ta yosilal Negueb, te lik nakluk ta jun lum ti te xkom ta oʼlol yuʼunik li Kades+ xchiʼuk Sure.+ Kʼalal jaʼo te nakal* ta Guerare,+ 2 li Abraane xi laj yalilan-o ta stojolal Sara ti jaʼ yajnile: «Jaʼ kixlel».+ Jaʼ yuʼun, li Abimelek ti jaʼ ajvalil ta Guerare la stak ta ikʼel li Sarae.+ 3 Ta tsʼakale, tal kʼoponatuk yuʼun Dios ta xvayich ta akʼobaltik li Abimeleke, xi albate: «Ta me xavichʼ milel mi laj avikʼ li antse,+ yuʼun malijem xa, oy xa smalal».+ 4 Pe li Abimeleke muʼyuk toʼox nopajem ta stojolal li antse.* Jaʼ yuʼun, xi laj yale: «Jeova, ¿mi ta van xamil ta melel li jun jteklum ti muʼyuk smule?* 5 ¿Mi mu lajuk yalbun ti ‹jaʼ yixlele› chaʼa? Jech li ants eke, ¿mi mu lajuk yal ti ‹jaʼ sbankile›?* Maʼuk ta xchopolil koʼonton ti jech la jpase xchiʼuk mu jnaʼ mi chopol li kʼusi la jpase». 6 Xi albat yuʼun melel Dios li ta xvayiche: «Jnaʼoj ti maʼuk ta xchopolil avoʼonton ti jech la apase, jaʼ yuʼun la jpajtsanot sventa mu xasaʼ amul ta jtojolal. Jech muʼyuk xkakʼ achiʼin ta vayel li antse. 7 Avie, akʼbo sutel yajnil li vinike, yuʼun jaʼ j-alkʼop.+ Li vinike jaʼ tskʼan vokol ta atojolal+ sventa jech kuxul chakom. Pe mi mu xasutesbe une, ta melel chacham xchiʼuk chcham skotolik ek li buchʼutik te achiʼuke».

8 Sob xa tajek lik ta yokʼomal li Abimeleke, la stak ta ikʼel skotol li yajtuneltake xchiʼuk la xchapbe yaʼiik skotol li kʼusitik kʼot ta pasele, vaʼun xiʼik ta jyalel. 9 Li Abimeleke la stak ta ikʼel li Abraane, xi laj yalbee: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apasbunkutike? ¿Kʼusi jmul la jpas ta atojolal ti chavakʼbun jkuchin tsatsal mulil xchiʼuk ti tsta ta makiel avuʼun ti bu to kʼalal ta jpas mantale? Muʼyuk lek li kʼusi la apasbune». 10 Xi albat yuʼun Abimelek li Abraane: «¿Kʼusi oy ox ta avoʼonton ti jech la apase?».+ 11 Xi laj yal li Abraane: «Yuʼun xi laj kalbe jbae: ‹Yaʼ pe muʼyuk chiʼtaik* Dios liʼe xchiʼuk xuʼ tsmilikun ta skoj li kajnile›.+ 12 Jech xtok, jaʼ onoʼox kixlel ta melel, yuʼun koʼol li jtotkutike, pe jaʼ jelel li jmeʼkutike, vaʼun kʼot ta kajnil.+ 13 Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yalbun Dios ti akʼo xkikta komel li sna jtote,+ xi laj kalbe li Sarae: ‹Xuʼ xi xavakʼbun ta ilel li tukʼil kʼanelale: ti buyuk noʼox chijbate, xi xaval ta jtojolale: «Jaʼ jbankil»›».*+

14 Li Abimeleke la stsak talel xchijtak, xvakaxtak, smosotak xchiʼuk skiaratak sventa xakʼbe li Abraane, jech xtok, la sutesbe li yajnile, li Sarae. 15 Xi to laj yal li Abimeleke: «Oy ta avok ta akʼob li kosile. Naklan ti bu xal avoʼontone». 16 Xi albat li Sarae: «Liʼ chkakʼbe jmil ta sep plata li abankile.*+ Jaʼ senyail sventa xilik li buchʼutik te achiʼuk xchiʼuk skotol li yan krixchanoetik ti muʼyuk kʼusi chopol la apase, jech xtok, sventa muʼyuk chopol akʼoplal chakom». 17 Li Abraane lik skʼanbe vokol li melel Diose, vaʼun li Diose la xpoxta li Abimeleke, li yajnile xchiʼuk li skiaratake. Jech lik yil yalab xnichʼnabik, 18 yuʼun li Jeovae mu toʼox xakʼ alajuk skotol li antsetik ti te oy ta sna li Abimeleke,* taje jaʼ ta skoj li Sara ti jaʼ yajnil Abraane.+

21 Jech kʼuchaʼal yaloj xa onoʼoxe, li Jeovae vul ta sjol li Sarae. Vaʼun, jech la spas Jeova ta stojolal Sara li kʼusi yaloj onoʼox tspas+ ta stojolale. 2 Li Sarae la xchiʼin yol,+ jech vokʼ yuʼun jun xnichʼon li Abraane, jech ora vokʼ kʼuchaʼal albil onoʼox yuʼun li Diose.+ Taje mol xa ox li Abraane. 3 Li Abraane Isaak+ laj yakʼbe sbi li skerem ti jaʼ to vokʼ yuʼun li Sarae. 4 Kʼalal naka toʼox vaxakib kʼakʼal svokʼel li Isaake, li Abraane laj yakʼbe yichʼ sirkunsision.* Jech la spas kʼuchaʼal albat onoʼox yuʼun li Diose.+ 5 Li Abraane yichʼoj xa ox sien jabil kʼalal vokʼ li skerem ti Isaak sbie. 6 Xi laj yal li Sarae: «Laj yakʼ tseʼinkun li Diose; koʼol chitseʼinkutik xchiʼuk* skotol li buchʼutik chaʼiik taje». 7 Xi to laj yale: «¿Mi yuʼun la oy buchʼu laj yalbe Abraan ti ta to jchuʼuntas kalabe, voʼon li Saraune? Pe vokʼ xa kuʼun jun skerem ta smalubel».

8 Kʼalal chʼi xa ox li olole, la spojbeik xchuʼ, vaʼun la spas mukʼta kʼin Abraan li ta skʼakʼalil la spojbeik xchuʼ li Isaake. 9 Li Sarae laj yil ti jech-o chlabanvan li xnichʼon Abraan ti jaʼ li yol Agar+ li j-ejiptoal antse. Ti buchʼu tslabane jaʼ li Isaake.+ 10 Li Sarae xi laj yalbe li Abraane: «¡Nutso lokʼel xchiʼuk yol li mu kiaraile, yuʼun li skerem mu kiaraile mu koʼoluk chichʼ xrextoik* xchiʼuk li jkerem Isaake!».+ 11 Toj chopol laj yaʼi Abraan+ li kʼusi laj yal Sara ta stojolal li skereme. 12 Te une, xi albat yuʼun Dios li Abraane: «Mu chopoluk xavaʼi li kʼusi chalbot Sara ta sventa li akerem xchiʼuk li akiarae. Chʼunbo li kʼusi chalbote,* yuʼun li anitilulal albil skʼoplale te chlik talel ta stojolal li Isaake.+ 13 Ta skoj ti jaʼ anichʼon li yol kiaraile,+ ta xkʼot ta jun lum li snitilulal eke».+

14 Li Abraane sob xa tajek lik ta yokʼomal, la stsak span xchiʼuk jun yav yaʼal ti pasbil ta nukule, laj yakʼbe batel li Agare. La skajanbe ta snekeb, jech la stak batel xchiʼuk li skereme.+ Vaʼun, bat kʼuchaʼal jkotkovil ta takixokol balumil ta Beer-Seba.+ 15 Ta tsʼakale, laj li yaʼal ti yichʼoj batel ta yavil ti pasbil ta nukule, laj une la xuj batel li skerem ta jpets yolon li tsʼiʼleletik te oye. 16 Xanav-o batel, stuk bat chotluk, jech to snamal bat jech kʼuchaʼal bu to chkʼot li flechae, yuʼun xi laj yale: «Mu jkʼan ti liʼ jkʼeloj chcham li kole». Nom bat chotluk, vaʼun tsots lik avanuk xchiʼuk lik okʼuk li Agare.

17 Li Diose laj yaʼibe yechʼomal ye li kereme.+ Li yaj-anjel Diose ta vinajel to la skʼopon tal li Agare, xi laj yalbee:+ «¿Kʼusi chapas leʼe, Agar? Mu xaxiʼ, yuʼun li Diose laj yaʼibe yechʼomal ye li avol ti bu sukule. 18 Likan, toyo likel li akereme xchiʼuk nitbo likel skʼob, yuʼun chkakʼ kʼotuk ta jun mukʼta lum».+ 19 Li Diose la sjambe sat, jech laj yil jun poso ti oy yaʼlele, bat snojes tal li yavil yaʼal ti pasbil ta nukule sventa xakʼbe yuchʼ li skereme. 20 Te chiʼinbil yuʼun Dios+ ti kʼuxi chʼi talel li kereme. Te naki ta takixokol balumil xchiʼuk la xchan stʼilesel flecha. 21 Te naki ta takixokol balumil ta Paran+ li kereme. Li meʼil une la sabe jun yajnil ti te likem talel ta yosilal Ejiptoe.

22 Ti vaʼ ora taje, li Abimelek xchiʼuk li Fikole ti jaʼ li bankilal soltaro yuʼune xi laj yalbeik li Abraane: «Te xchiʼukot Dios ta skotol li kʼusitik chapase.+ 23 Akʼo ave ta sat Dios ti muʼyuk chaloʼlaune, ti muʼyuk chaloʼla li jnichʼnabtake xchiʼuk li jnitilulale. Jech xtok, akʼo ave ti tukʼ-o chavakʼ ta ilel kʼanelal ta jtojolal jech kʼuchaʼal jkʼanojote+ xchiʼuk ti jech chapas ta stojolal li balumil ti bu nakalote». 24 Xi laj yal li Abraane: «Chkakʼ ke ti jech ta jpase».

25 Pe li Abraane laj yalbe yaʼi Abimelek ta sventa li poso ti laj toʼox stsatsal pojik ta persa li smosotak Abimeleke.+ 26 Xi laj yal li Abimeleke: «Mu jnaʼ buchʼu jech la spas taje, yuʼun muʼyuk xavalbun xchiʼuk muʼyuk toʼox kaʼioj, jaʼ to laj kaʼi li avie». 27 Li Abraane la stsak talel chijetik, vakaxetik, vaʼun laj yakʼbe li Abimeleke, jech ochik ta trato xchaʼvoʼalik. 28 Kʼalal la xchʼak lokʼel Abraan vukot chʼiom meʼ chij ta xchijtake, 29 xi albat yuʼun li Abimeleke: «¿Kʼu yuʼun la achʼak lokʼel li vukot chʼiom meʼ chijetike?». 30 Xi la stakʼ li Abraane: «Sventa xichʼ naʼel ti voʼon la jokʼ li poso liʼe, skʼan xachʼam li vukot chʼiom meʼ chijetike». 31 Jaʼ yuʼun, li lum taje Beer-Seba*+ laj yakʼbe sbi, yuʼun koʼol te laj yakʼ yeik. 32 Te la spasik jun trato+ li ta Beer-Sebae, ta tsʼakal une, li Abimeleke koʼol bat xchiʼuk Fikol ti jaʼ bankilal soltaro yuʼune, sutik batel ta yosilal li jfilisteaetike.+ 33 Ta tsʼakale, li Abraane te la stsʼun jpets tamarisko teʼ li ta Beer-Sebae, te lik stabe ta albel sbi li Jeovae,+ li Dios ti te oy-o sbatel osile.+ 34 Li Abraane jal tajek* te kom* ta yosilal jfilisteaetik.+

22 Ta tsʼakale, li melel Diose la skʼel mi chchʼun mantal li Abraane,+ xi laj yalbee: «¡Abraan!». Xi la stakʼe: «¡Liʼ oyune!». 2 Xi to laj yal li Diose: «Avokoluk, ikʼo batel li anichʼone, jaʼ li stuk noʼox anichʼon ti akʼanoj tajeke,+ jaʼ li Isaake,+ ikʼo batel ta yosilal Moria.+ Te xavakʼ ta chikʼbil matanal li ta vits ti voʼon chkakʼbot avile».

3 Sob xa tajek lik ta yokʼomal li Abraane, la xchapan svuro xchiʼuk laj yikʼ batel chaʼvoʼ yajtuneltak, jech xtok, laj yikʼ batel li skereme, li Isaake. La xtʼox* batel siʼ sventa li chikʼbil matanale, vaʼun bat ti bu albat yuʼun li melel Diose. 4 Li ta yoxibal kʼakʼale la stoy sat li Abraane, laj yil ta nom ti bu chbate. 5 Xi laj yalbe yajtuneltak li Abraane: «Liʼ komanik xchiʼuk li vuroe, yan li voʼon xchiʼuk jkereme ta to xibatkutik leʼe, chbat kichʼkutik ta mukʼ Dios, te chisutkutik talel».

6 Li Abraane la stsak li siʼ ti chtun sventa chikʼbil matanale, la skajanbe batel ta snekeb li skereme, li Isaake. Li stuke laj yich’ batel kʼokʼ xchiʼuk kuchilu, jech bat xchaʼvoʼalik. 7 Li Isaake xi laj yalbe li stote, li Abraane: «¡Kuni tot!». Xi la stakʼ li totile: «¿Kʼusi chaval, kuni kerem?». Xi to laj yal li Isaake: «Liʼ xa oy li kʼokʼe xchiʼuk li siʼe, pe ¿bu oy li chij sventa chikʼbil matanal une?». 8 Vaʼun, xi la stakʼ li Abraane: «Kuni kerem, li Diose jaʼ chakʼ talel li chij sventa chikʼbil matanale».+ Jech xanavik-o batel xchaʼvoʼalik.

9 Laje, kʼotik ti bu albat yuʼun li melel Diose. Te la spas jun skajleb matanal li Abraane xchiʼuk te la slats li siʼe. La xchukbe yakan xchiʼuk skʼob li skereme, li Isaake. Vaʼun, la xpuchʼan li ta skajleb matanale, te la skajan ta sba li siʼe.+ 10 Li Abraane la stsak li kuchilue xchiʼuk jutuk xa mu la smil li xnichʼone.+ 11 Pe kʼoponat tal ta vinajel yuʼun yaj-anjel Jeova, xi laj yale: «¡Abraan, Abraan!». Xi la stakʼe: «¡Liʼ oyune!». 12 Xi laj yale: «Mu kʼusi chopol xapasbe li akereme, mu kʼusi xapasbe, yuʼun li avie laj xa jnaʼ ta melel ti axiʼtaoj* li Diose, yuʼun muʼyuk la ajalanbun li anichʼone,+ jaʼ li stuk noʼox anichʼone». 13 Kʼalal jech kʼot ta pasel taje, la stoy sat li Abraane, laj yil batel te tsʼotol xulub jkot tot chij ta chʼixtik. Li Abraane bat stsak talel li tot chije, jaʼ laj yakʼ ta chikʼbil matanal, maʼuk laj yakʼ li xnichʼone. 14 Jeova-Yire* laj yakʼbe sbi Abraan li vits taje. Jaʼ yuʼun, xi chichʼ-o alel li avie: «Li ta svits Jeovae chakʼ li kʼusitik chtune».+

15 Kʼalal kʼoponat tal yuʼun yaj-anjel Jeova ta vinajel ta xchibal velta li Abraane, 16 xi albate: «Xi chal li Jeovae: ‹Ta jtojolal jtuk chkakʼ ke,+ ta skoj ti jech la apase ti muʼyuk la ajalan li anichʼone, jaʼ li stuk noʼox anichʼone,+ 17 ta melel chkakʼbot bendision xchiʼuk ta melel chkepajes li anitilulale, jech yepal chbat kʼuchaʼal li kʼanaletik ta vinajele xchiʼuk jech yepal chbat kʼuchaʼal li jiʼ* ti oy ta tiʼ nabe;+ li anitilulale chuʼuninik li lumetik ti bu nakal li yajkontraike.+ 18 Ta skoj ti la achikinta li kʼusi laj kalbote, tstaik bendision+ ta stojolal anitilulal+ skotol li yan lumetik ta balumile›».

19 Kʼalal echʼ xa ox skotol taje, sut batel bu oy yajtuneltak li Abraane. Vaʼiik xchiʼuk koʼol xa sutik batel li ta Beer-Sebae.+ Li Abraane te kom nakiuk-o ta Beer-Seba.

20 Ta tsʼakale, xi kʼot aʼyej ta stojolal li Abraane: «Kaltik avaʼi, li Milka eke ayan xa yalab ti jaʼ xnichʼnab li achiʼil ta vokʼel Nakore:+ 21 li sba skereme jaʼ Us, ta tsʼakale tal Bus, laje tal Kemuel ti jaʼ stot li Arame, 22 tal Kesed, Aso, Pildas, Jidlaf xchiʼuk Betuel».+ 23 Li Betuele vokʼ stseb, Rebeka+ sbi. Li Milkae vaxakvoʼ laj yil yol, jaʼ xnichʼnabtak Nakor ti jaʼ xchiʼil ta vokʼel li Abraane. 24 Jech xtok, li Nakore oy xnichʼnab ta stsʼakal ajnil ti Reuma sbie, xi sbiike: Teba, Gaam, Taas xchiʼuk Maaka.

23 Kuxi 127 jabil li Sarae, jaʼ jech yepal ti kʼu sjalil kuxie.+ 2 Li Sarae te cham ta Kiryat-Arba,+ jaʼ xkaltik, ta Ebron+ ta yosilal Kanaan.+ Och ta at-oʼonton li Abraane xchiʼuk laj yokʼita li Sarae. 3 Li Abraane laj yikta komel li sbekʼtal anima yajnile, xi bat yalbe li xnichʼnabtak Ete:+ 4 «Jyanlumun noʼox ti liʼ nakalun ta atojolalike.+ Akʼbeikun jsepuk osil ti xuʼ xtun kuʼun kʼuchaʼal mukinal liʼ ta atojolalik sventa xbat jmuk li kanimae». 5 Xi la stakʼbeik Abraan li xnichʼnabtak Ete: 6 «Chikintao avaʼi, kajval. Voʼot bankilalot ti tʼujbilot yuʼun Dios* ta jtojolalkutike.+ Xuʼ xamuk avanima ti bu mas lek mukinal oy kuʼunkutike. Muʼyuk buchʼu junukal kuʼunkutik ti mu xakʼbot smukinal sventa xamuk li avanimae».

7 Vaʼi li Abraane xchiʼuk la snijan sba ta stojolal li krixchanoetik ta jteklume, li xnichʼnabtak Ete,+ 8 xi laj yale: «Mi lek chavaʼiik ti te ta jmuk li kanimae, chikintabeikun xchiʼuk kʼoponbeikun li Efron ti jaʼ xnichʼon Soare 9 sventa xchonbun li chʼen ta Makpela ti te oy ta stiʼil yosile. Akʼo xchonbun ta asatik ti kʼu yepal plata+ takʼin tskʼan sventa oyuk kuʼun junuk mukinale».+

10 Li Efrone te chotol ti bu oyik li xnichʼnabtak Ete. Li Efron ti jaʼ j-ete la stakʼbe li Abraane, te yaʼiojik li xnichʼnabtak Ete xchiʼuk skotol li buchʼutik ochik ta stiʼ jteklume,+ vaʼun xi laj yale: 11 «¡Moʼoj, kajval! Chikintabun avaʼi. Chkakʼbot xchiʼuk yosilal li chʼen te oye. Liʼ chkakʼbot ta sat li xnichʼnabtak jteklumale. Te xamuk li avanimae». 12 Li Abraane la snijan sba ta stojolal li krixchanoetik ta jteklume, 13 te ta sat krixchanoetik la xchiʼin ta loʼil li Efrone, xi laj yalbee: «¡Chikintabun, avokoluk! Ta melel, lek tsʼakal chkakʼbot li plata ti jaʼ stojol li avosile. Ichʼbo li stojole sventa te ta jmuk li kanimae».

14 Xi takʼbat yuʼun Efron li Abraane: 15 «Chikintabun avaʼi, kajval. Li osil liʼe chanib sien ta sep* plata li stojole, pe taje maʼuk jtsaktik ta venta. Bat muko li avanimae». 16 Li Abraane laj yaʼibe li kʼusi laj yal li Efrone, jaʼ yuʼun lik spʼisbe Efron ti kʼu yepal plata laj yal ta sat li xnichʼnabtak Ete, jaʼ li chanib sien ta sep* platae, jaʼ la stsakik ta venta ti kʼu yalal tspʼisik li jpʼolmajeletike.+ 17 Jaʼ yuʼun, li yosil Efron te oy ta Makpela ti te oy ta yeloval Mamre, ti te xkom li chʼene xchiʼuk skotol li teʼetik te oy ta osile, kom xa trato kʼuchaʼal 18 manbil osil yuʼun Abraan ti jech kʼot ta pasel ta sat li xnichʼnabtak Ete, ta sat skotol li buchʼutik ochik ta stiʼ jteklume. 19 Ta tsʼakale, li Abraane la smuk li yajnil ti jaʼ li Sarae. Te la smuk li ta chʼen ta yosilal Makpela ti te xkom ta yeloval Mamree, jaʼ xkaltik, ta Ebron ta yosilal Kanaan. 20 Li xnichʼnabtak Ete jech laj yakʼbeik Abraan li chʼen xchiʼuk li yosilal sventa mukinale,+ jech kom ta yuʼun li Abraane.

24 Mol xa ox li Abraane, ep xa tajek sjabilal. Akʼbat ep bendision yuʼun Jeova ta skotol li kʼusitik la spase.+ 2 Li Abraane xi laj yalbe li yajtunel ti jaʼ li mas mol te ta snae xchiʼuk ti jaʼ sventainoj skotol li kʼusitik oy yuʼune:+ «Avokoluk, akʼo akʼob li ta yolon koʼe. 3 Ta jkʼan ti xavakʼ ave ta stojolal li Jeova ti jaʼ li Dios ta vinajel xchiʼuk li Dios ta balumile, ti muʼyuk liʼ chasabe yajnil jnichʼon li ta stsebetak jkanaanetik liʼ ta lum bu nakalune.+ 4 Jaʼ lek batan ta jlumal yoʼ bu oy li kutsʼ kalale,+ te xasabun talel yajnil li jnichʼon Isaake».

5 Pe li yajtunele xi laj yale: «Pe ¿mi mu skʼan xchiʼinun talel li tseb une? ¿Mi jaʼ lek ti chkikʼ batel li anichʼon ta alumal ti bu lalik talele?».+ 6 Li Abraane xi laj yalbee: «Mu me xavikʼ batel te li jkereme.+ 7 Li Jeova Dios ta vinajel ti jaʼ la slokʼesun talel li ta sna jtote xchiʼuk li ta slumal kutsʼ kalaltake+ ti la skʼoponun xchiʼuk ti xi laj yakʼbun yee:+ ‹Jaʼ chkakʼbe anitilulal+ li balumil liʼe›,+ jaʼ tstak talel yaj-anjel sventa jaʼ jbabe chbat avuʼun+ sventa te xasabe tal yajnil li jkereme.+ 8 Mi mu skʼan xchiʼinot talel li tsebe, maʼuk chkom ta aba li kʼusi laj avakʼ ave spasele. Jaʼ noʼoxe mu me teuk xavikʼ batel li jkereme». 9 Ta tsʼakale, li yajtunele laj yakʼ skʼob ta yolon yoʼ Abraan ti jaʼ li yajvale xchiʼuk laj yakʼ ye ti jech tspas kʼuchaʼal albate.+

10 Li yajtunel une laj yikʼbe batel lajunkot skameyo li yajvale, la stam batel sbe. Laj yichʼ batel li kʼusitik lekik x-ayan yuʼun yajvale. Bat ta Mesopotamia ta jteklum Nakor. 11 Li ta spat jteklume oy jun poso, vaʼun te laj yakʼ xkux li skameyotake. Chʼayem xa ox batel kʼakʼal, jaʼ xa yorail chbat slup yaʼalik li antsetike. 12 Xi laj yale: «Jeova ti jaʼ Sdiosot li kajval Abraane, avokoluk, akʼo lekuk xbat li kʼusi ta jpas li avi kʼakʼale xchiʼuk akʼo ta ilel tukʼil kʼanelal ta stojolal li kajval Abraane. 13 Liʼ vaʼalun ta stsʼel posoe xchiʼuk yakal xa chtal slup yaʼal li tsebetik ta jteklume. 14 Xiuk xkʼot ta pasel mi xi laj kalbe junuk tsebe: ‹Avokoluk, yaleso akʼib sventa xkuchʼ avaʼal›, mi xi laj yale: ‹Uchʼan xchiʼuk chkakʼbe yuchʼ li akameyotak eke›, jaʼuk ti buchʼu chatʼuj sventa li avajtunel Isaake; jaʼ jech chavakʼ jnaʼ ti tukʼ-o akʼanoj li kajvale».

15 Kʼalal skʼan toʼox xlaj kʼopojuke, te lokʼ tal li Rebekae, skajanoj tal skʼib ta snekeb. Li Rebekae jaʼ stseb li Betuel+ ti jaʼ skerem li Milkae.+ Li Milkae jaʼ yajnil Nakor+ ti jaʼ li xchiʼil ta vokʼel Abraane. 16 Li tsebe toj alakʼ sba xchiʼuk tojol tseb, muʼyuk xchiʼinoj ta vayel junuk vinik. Li tsebe te yal batel ti bu oy li posoe, la snojes li skʼibe, vaʼun sut muyel. 17 Li yajtunel Abraane ta anil bat snup ta be li tsebe xchiʼuk xi laj yalbee: «Avokoluk, akʼbun kuchʼ jutebuk avaʼal li ta akʼibe». 18 Li tsebe xi laj yale: «Uchʼan, kajval». Ta anil la syales li skʼibe, vaʼun laj yakʼbe yuchʼ li voʼe. 19 Kʼalal laj xa ox yuchʼ li voʼe, xi laj yal li tsebe: «Ta xkakʼbe yuchʼ li akameyotak eke jaʼ to mi echʼ yoʼontonike». 20 Ta anil la skʼeb ta jomteʼ li yaʼlel skʼibe xchiʼuk ep ta velta ti anil xa ay slup talel voʼ li ta posoe, jech la spasilan-o sventa xakʼbe yuchʼ voʼ skotol li skameyotake. 21 Li vinike jal tajek te chʼan xi skʼeloj li tsebe, yuʼun labal sba tajek chil li kʼusitik chkʼot ta pasele, tsjakʼbe sba mi koltaat yuʼun Jeova o mi muʼyuk ta sventa li kʼusi bat spas tee.

22 Kʼalal echʼ xa ox yoʼontonik ta yuchʼel voʼ li kameyoetike, li vinike la slokʼes jun s-areteal niʼil pasbil ta oro ti jutuk mu vakib gramo* yalale, vaʼun laj yakʼbe li tsebe. Jech xtok, laj yakʼbe chib pulsera pasbil ta oro ti 114 gramo* yalale. 23 Xi laj yalbee: «Albun kaʼi, avokoluk, ¿buchʼu atot? ¿Mi oy bu xuʼ xikomkutik ta sna atot sventa te x-echʼ kuʼunkutik akʼobal?». 24 Xi laj yal li tsebe: «Jaʼ jtot li Betuel+ ti jaʼ skerem li Milkae, li yajnil Nakore».+ 25 Xi to laj yale: «Oy jobelkutik xchiʼuk ep tsʼiʼlel sventa li akameyotake xchiʼuk oy bu xuʼ x-echʼ avuʼunik akʼobal». 26 Li vinike la snijan sba xchiʼuk la skejan spatan sba ta stojolal Jeova, 27 xi laj yale: «Akʼo yichʼ kʼupil kʼoptael li Jeova ti jaʼ Sdios li kajval Abraane, yuʼun jech-o ch-akʼbat ta ilel li tukʼil kʼanelale xchiʼuk tukʼ-o chakʼ sba ta stojolal li kajvale. Li Jeovae jaʼ la sbeiltasun talel li ta sna xchiʼiltak ta vokʼel kajvale».

28 Li tsebe anil xa bat sventa xbat yalbe smeʼ xchiʼuk yantik skotol li kʼusi kʼot ta pasele. 29 Li Rebekae oy jun sbankil* ti Laban+ sbie. Li Labane bat ta anil yoʼ bu oy li vinik te ta stsʼel posoe. 30 Kʼalal laj yilbe s-areteal sniʼ xchiʼuk li spulserail skʼob yixlel ti jaʼ li Rebekae xchiʼuk kʼalal laj yaʼi ti xi laj yale: «Taje jech laj yalbun li vinike», ta ora noʼox bat sta li vinik ti te to vaʼal xchiʼuk skameyotak ta stsʼel li posoe. 31 Ta anil noʼox xi kʼot yalbee: «Batik, voʼot ti yakʼojbot bendision li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun ti liʼ noʼox vaʼal chakome? Jchapanoj xa li jnae xchiʼuk ti bu xuʼ xkom li akameyotake». 32 Kʼalal jech albate, och batel ta na li vinike. La syalesbe* smontura li skameyotake. Laj yakʼbe jobel xchiʼuk tsʼiʼlel li kameyoetike xchiʼuk laj yichʼ talel voʼ sventa spok yakan li vinike xchiʼuk li buchʼutik te xchiʼuk batele. 33 Pe kʼalal laj xa ox yakʼbeik sveʼel li vinike, xi laj yale: «Muʼyuk chiveʼ jaʼ to mi laj kalboxuk li kʼusi tal jpase». Jaʼ yuʼun, xi laj yal li Labane: «¡Alo kaʼitik chaʼa!».

34 Xi laj yale: «Jaʼ yajtunelun li Abraane.+ 35 Ep tajek akʼbil bendision yuʼun Jeova li kajvale xchiʼuk akʼbil ep skʼulejal: oy xchijtak, xvakaxtak, splata, s-oro, smosotak, skiaratak, skameyotak xchiʼuk svurotak.+ 36 Jech xtok, kʼalal meʼel xa ox li Sara ti jaʼ yajnil li kajvale, vokʼ jun skerem+ ti jaʼ xnichʼon li kajvale. Li nichʼonil taje jaʼ ch-akʼbat skotol li kʼusitik oy yuʼune.+ 37 Li kajvale laj yalbun ti akʼo xkakʼ kee, xi laj yalbune: ‹Mu me liʼuk xasabe yajnil jnichʼon li ta stsebetak jkanaanetik liʼ ta lum bu nakalune.+ 38 Jaʼ lek batan ta sna jtot yoʼ bu oy li kutsʼ kalale,+ te xasabun talel yajnil li jnichʼone›.+ 39 Pe xi la jtakʼbe li kajvale: ‹Pe ¿mi mu skʼan xchiʼinun talel li tseb une?›.+ 40 Xi laj yalbune: ‹Li Jeova ti tunemun talel ta stojolale,+ jaʼ tstakbot batel yaj-anjel+ xchiʼuk jaʼ tskoltaot sventa lekuk xbat avuʼun ti bu chabate. Vaʼun, te xasabe talel yajnil jnichʼon li ta kutsʼ kalale, jaʼ li ta sna jtote.+ 41 Mi mu skʼan xakʼboxuk talel li tseb kʼalal chbat akʼel li kutsʼ kalale, muʼyuk chkom ta aba li kʼusi laj avakʼ ave spasele. Mi jech kʼot ta pasele, muʼyuk xa chkom ta aba›.+

42 »Xi laj kal kʼalal likʼot ta poso li naxe: ‹Jeova ti jaʼ Sdiosot li kajval Abraane, mi lek chbat li kʼusi ta jpas li avi kʼakʼale, xiuk xkʼot ta pasele: 43 kʼalal jaʼo liʼ vaʼalun ta stsʼel posoe, xi chkalbe junuk tseb+ kʼalal chtal slup yaʼale: «Avokoluk, akʼbun kuchʼ jutebuk yaʼlel li akʼibe», 44 mi xi laj yal li tsebe: «Uchʼan xchiʼuk ta jlup lokʼel yan sventa xuchʼ li akameyotak eke», Jeova, jaʼuk me li tseb atʼujoj sventa li xnichʼon kajvale›.+

45 »Kʼalal skʼan toʼox xlaj kʼopojkun ta koʼontone, jaʼo te lokʼ tal li Rebekae, skajanoj tal skʼib ta snekeb. Te kʼot kʼalal to ta poso xchiʼuk te lik slup li yaʼale. Vaʼun, xi laj kalbee: ‹Akʼbun kuchʼ jutebuk avaʼal avokoluk›.+ 46 Ta anil la syales li skʼib kajal ta snekebe, vaʼun xi laj yale: ‹Uchʼan+ xchiʼuk chkakʼbe yuchʼ li akameyotak eke›. Jech laj kuchʼ li voʼe xchiʼuk laj yakʼbe yuchʼ li jkameyotak eke. 47 Ta tsʼakale xi la jakʼbee: ‹¿Buchʼu atot?›. Xi la stakʼbune: ‹Jaʼ jtot li Betuele, jaʼ skerem li Milka, li yajnil Nakore›. Jaʼ yuʼun, la jtikʼbe s-areteal sniʼ xchiʼuk spulserail skʼob.+ 48 La jnijan jba xchiʼuk la jkejan jpatan jba ta stojolal Jeova. La jkʼupil kʼopta Jeova ti jaʼ Sdios li kajval Abraane.+ Yuʼun jaʼ la sbeiltasun sventa xkikʼbe batel junuk stseb li xchiʼil ta vokʼel kajval sventa xkʼot ta yajnil li skereme. 49 Jaʼ yuʼun, albeikun mi chavakʼbeik ta ilel tukʼil kʼanelal xchiʼuk mi tukʼ chavakʼ abaik ta stojolal li kajvale; pe mi muʼyuke, albeikun ta jamal sventa jnaʼ kʼusi ta jpas».*+

50 Xi takʼavik li Laban xchiʼuk Betuele: «Liʼe likem talel ta stojolal Jeova. Li voʼonkutike mu stakʼ xkalbotkutik mi tana o mi moʼoj.* 51 Liʼ oy ta atojolal li Rebekae. Ikʼo batel, akʼo kʼotuk ta yajnil xnichʼon avajval jech kʼuchaʼal laj yal li Jeovae». 52 Kʼalal laj yaʼi yajtunel Abraan li kʼusi laj yalike, ta anil la skejan spatan sba ta lumtik ta stojolal li Jeovae 53 xchiʼuk lik slokʼes kʼusitik pasbil ta plata, ta oro xchiʼuk kʼuʼil pokʼiletik sventa xakʼbe li Rebekae. Jech xtok, laj yakʼbe lekil matanaletik li sbankil* xchiʼuk li smeʼ Rebekae. 54 Laj une, veʼik xchiʼuk uchʼbolajik li vinik xchiʼuk li buchʼutik te xchiʼukan batele xchiʼuk te echʼ yuʼunik akʼobal.

Xi laj yal kʼalal lik ta yokʼomal li vinike: «Li avi une takun batel yoʼ bu oy li kajvale». 55 Xi takʼavik li sbankil* xchiʼuk smeʼ li tsebe: «Akʼo to liʼ komuk jchiʼinkutik lajunebuk kʼakʼal li tsebe. Mi laje, xuʼ xa xbat». 56 Pe xi la stakʼ li vinike: «Mu xapajesikun, yuʼun laj xa skoltaun Jeova sventa lek xbat li kʼusi tal jpase. Chisut xa batel yoʼ bu oy li kajvale». 57 Xi takʼavike: «Kikʼtik tal li tsebe, kaʼitik kʼusi chal stuk». 58 Laj yikʼik talel li Rebekae xchiʼuk xi la sjakʼbeike: «¿Mi chachiʼin batel li vinike?». Xi la stakʼe: «Ta sjunul koʼonton chibat».

59 Jaʼ yuʼun, laj yakʼik batuk li xchiʼilik ta vokʼele ti jaʼ li Rebekae+ xchiʼuk li ants* ti jaʼ la stsʼites li tsebe.+ Bat ek li yajtunel Abraane xchiʼuk li buchʼutik te xchiʼukane. 60 Laj yakʼbeik bendision li Rebekae, xi laj yalbeike: «Kuni chiʼilkutik ta vokʼel, ta smiyonaluk noʼox xbat li avalabe xchiʼuk kuchuk yuʼunik ta yuʼuninbel slumalik li yajkontraike».+ 61 Jech tots batel li Rebeka xchiʼuk skiaratake, muyik ta skameyoik xchiʼuk la stsʼakliik batel li vinike. Jech laj yikʼ batel Rebeka li yajtunel Abraane.

62 Li Isaake jaʼo te xtal ta sbelel Beer-Laai-Roi,+ yuʼun te nakal ta yosilal Negueb.+ 63 Li Isaake te yakal ta xanbal ta osiltik, yuʼun oy kʼusitik te tsnopbe skʼoplal+ kʼalal ch-ikʼub xa oxe. Kʼalal la stoy sate, ¡laj yil ti te xtal jaykot kameyoe! 64 Kʼalal la stoy sat li Rebekae, la sta ta kʼelel li Isaake, vaʼun yal ta anil li ta skameyoe. 65 Xi bat sjakʼbe li yajtunel Abraane: «¿Buchʼu li vinik leʼ xtal ta osiltik ti chtal snuputik ta bee?». Xi la stakʼe: «Jaʼ li kajvale». Jech oxal, la stsak spokʼ sventa xpix li sate. 66 Li yajtunel Abraane laj yalbe Isaak skotol li kʼusitik la spase. 67 Li Isaake te laj yikʼ batel ta skarpana smeʼ, jaʼ li Sarae.+ Jaʼ jech kʼot ta yajnil li Rebekae. Li Isaake la skʼan tajek+ li Rebekae xchiʼuk jaʼ koltaat sventa mu xa xat yoʼonton ta skoj ti chamem li smeʼe.+

25 Li Abraane la saʼ yan yajnil, Ketura sbi. 2 Ta tsʼakale, vokʼ yalab ti jaʼ xnichʼnab li Abraane, jaʼik Simran, Joksan, Medan, Madian,+ Isbak xchiʼuk Sua.+

3 Li Joksane vokʼ chaʼvoʼ skerem, jaʼik Seba xchiʼuk Dedan.

Li xnichʼnabtak Dedane jaʼik li j-asuretike, li jletusetike xchiʼuk li jleumetike.

4 Li xnichʼnabtak Madiane jaʼik Efa, Efer, Anok, Abida xchiʼuk Eldaa.

Skotol taje jaʼ yalabtak li Keturae.

5 Ta tsʼakale, li Abraane laj yakʼbe Isaak skotol li kʼusitik oy yuʼune,+ 6 pe li xnichʼnabtak ta stsʼakal ajniltake laj yakʼanbe smoton. Kʼalal kuxul toʼox li Abraane, la stakanan batel ta yosilal Slokʼeb Kʼakʼal sventa nom oyikuk ti bu oy li Isaake,+ li xnichʼone. 7 Ti kʼu sjalil kuxi li Abraane jaʼ 175 jabil. 8 Li Abraane slajeb xa velta laj yichʼ ikʼ, vaʼun cham. Mol xa ox, ep xa ox sjabilal xchiʼuk lek la skʼupin li xkuxlejale. Laj yichʼ ikʼel batel ti bu oy li smoltotake.* 9 Li Isaak xchiʼuk Ismael ti jaʼ xnichʼnabtake, te la smuk stotik ta chʼen Makpela ti te oy ta yeloval Mamree.+ Jaʼ li ta yosil Efron, xnichʼon Soar ti jaʼ j-et vinike, 10 jaʼ li osil ti la smanbe xnichʼnabtak Et li Abraane. Jaʼ te laj yichʼ mukel Abraan ta stsʼel ti bu mukul li yajnile, li Sarae.+ 11 Kʼalal chamem xa ox li Abraane, li Isaake akʼbat-o bendision yuʼun li Diose.+ Li Isaake te nopol nakal ta Beer-Laai-Roi.+

12 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal Ismael,+ li xnichʼon Abraane. Jaʼ li yol Agar,+ li j-ejiptoal ants ti jaʼ li skiara Sarae.

13 Li xnichʼnabtak Ismaele, jaʼ xkaltik, li snitilulale xi sbiike: Nebayot+ sbi li sba xnichʼone, ta tsʼakale tal Kedar,+ Adbeel, Mibsam,+ 14 Misma, Duma, Masa, 15 Adad, Tema, Jetur, Nafis xchiʼuk Kedema. 16 Liʼe jaʼ li xnichʼnabtak Ismaele xchiʼuk jaʼ li 12 bankilaletik ta jujutsopike.+ Ti bu nakalike xchiʼuk ti bu tspas skarpanaike* jech la sbiin yuʼunik xtok ti kʼu yelan sbiik ta jujuntale. 17 Ti kʼu sjalil kuxi li Ismaele jaʼ 137 jabil. Slajeb xa velta laj yichʼ ikʼ, vaʼun cham. Laj yichʼ ikʼel batel ti bu oy li smoltotake.* 18 Te lik nakiikuk ta Avila+ ti nopol xil li Sure,+ ti nopol xkom ta Ejiptoe, kʼalal to ta Asiria. Te nopol bat nakiikuk ti bu oy skotol li xchiʼiltak ta vokʼele.*+

19 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal li Isaak eke, li xnichʼon Abraane.+

Li Abraane vokʼ jun skerem, Isaak sbi. 20 Li Isaake 40 jabil yichʼoj kʼalal laj yikʼ li Rebekae, li stseb Betuele,+ li j-aram vinik likem ta Padan-Arame xchiʼuk ti jaʼ xchiʼil ta vokʼel li Labane, li j-aram vinike. 21 Li Isaake la skʼanbe-o vokol Jeova ta sventa li yajnile, yuʼun mu snaʼ x-alaj li Rebekae. Li Jeova une la stakʼbe li skʼope, vaʼun li Rebekae la xchiʼin yol. 22 Li yalabtak ta xchʼute lik snetʼulan sbaik,+ jaʼ yuʼun xi laj yale: «Mi jech taje, ¿kʼusi sbalil ti kuxulune?». Jaʼ yuʼun, la sjakʼbe li Jeovae. 23 Xi albat yuʼun li Jeovae: «Chib mukʼtik lum te oy ta yut achʼut+ xchiʼuk chib lum chlik xchʼak sba li ta yut achʼute.+ Li jun mukʼta lume jaʼ mas tsots ta xbat, jaʼ mu sta li june.+ Li bankilale jaʼ chtun ta stojolal li itsʼinale».+

24 Kʼalal kʼot skʼakʼalil ta xvokʼ li yole, ¡kʼelavil un!, vach li yole. 25 Vokʼ li baʼyele, tsoj ta sjunlejal, xkoʼolaj kʼuchaʼal jlik kʼuʼil pokʼil ti natik stsotsile.*+ Jech oxal, Esau*+ laj yakʼbeik sbi. 26 Kʼalal vokʼ xa ox li baʼyele, vokʼ li itsʼinale, stsakojbe lokʼel xchak yakan li Esaue.+ Jech oxal, Jakob*+ laj yakʼbeik sbi. Li Isaake 60 xa ox sjabilal kʼalal alaj li Rebekae.

27 Chʼiik li keremetike, li Esaue kʼot ta jnutsol ti lek xtojobe,+ jaʼ jun vinik ti jxanvil ta osiltik tspase, yan li Jakobe jaʼ jun vinik ti muʼyuk smule, ti nakal ta karpanaetike.+ 28 Li Isaake skʼanoj tajek li Esaue, yuʼun jaʼ chmilbat talel chonbolom stiʼ, yan li Rebekae jaʼ skʼanoj tajek li Jakobe.+ 29 Jun velta kʼalal yakal tspas sveʼel li Jakobe, toj lubem xa sut talel ta osiltik li Esaue. 30 Jaʼ yuʼun, li Esaue xi laj yalbe li Jakobe: «¡Sujo aba, akʼbun talel jutebuk* li tsajal veʼlil yakal chapase,* avokoluk, yuʼun chicham xa ta viʼnal!».* Jaʼ yuʼun, Edom*+ la sbiin. 31 Xi laj yal Jakob kʼalal jech albate: «¡Baʼyel chonbun li aderecho ti sba nichʼonilote!».+ 32 Xi to laj yal li Esaue: «¿Kʼusi xtun-o kuʼun li jderecho ti sba nichʼonilun ti ta xa xichame?». 33 Xi to laj yal li Jakobe: «¡Akʼo ave baʼyel!». Jech oxal, laj yakʼ ye xchiʼuk la xchonbe Jakob li sderecho ti jaʼ sba nichʼonile.+ 34 Jech oxal, li Jakobe laj yakʼbe pan xchiʼuk meltsanbil lenteja li Esaue. Jech veʼ xchiʼuk uchʼbolaj. Kʼalal laj yoʼontone, lokʼ batel. Jaʼ jech la spʼaj Esau ti jaʼ sba nichʼonile.

26 Vaʼun, echʼ yan viʼnal li ta lume, maʼuk noʼox li baʼyel viʼnal echʼ ta skʼakʼalil Abraane.+ Jaʼ yuʼun, li Isaake bat ta Guerar ti bu oy li Abimeleke, li ajvalil yuʼun jfilisteaetike. 2 Li Jeovae laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal li Isaake, xi laj yalbee: «Mu xayal batel li ta Ejiptoe, jaʼ lek koman li ta lum bu chkakʼ avile. 3 Te xanaki kʼuchaʼal jyanlum li ta lum taje,+ voʼon ta jchiʼinot-o xchiʼuk chkakʼbot bendision, yuʼun voʼot chkakʼbot xchiʼuk anitilulal skotol li lumetik tee,+ chkʼot ta pasel kuʼun ti xi laj kakʼ ke ta stojolal li Abraan ti jaʼ atote:+ 4 ‹Chkepajes li anitilulale, jech yepal chbat kʼuchaʼal li kʼanaletik ta vinajele;+ ta melel chkakʼbe anitilulal skotol li lumetik liʼe;+ tstaik bendision ta stojolal anitilulal skotol li yan lumetik ta balumile›,+ 5 yuʼun li Abraane la xchikinta li kʼusi laj kale, la spasilan li kʼusitik la jkʼanbee, li kʼusitik laj kalbe akʼo spase xchiʼuk la xchʼun li jmantaltake».+ 6 Jaʼ yuʼun, li Isaake te kom nakluk-o ta Guerar.+

7 Kʼalal jech-o tsjakʼilanik li viniketik ta jteklum ta sventa yajnil li Isaake, xi chale: «Jaʼ jchiʼil ta vokʼel»,+ yuʼun chiʼ ti jamal chal ti jaʼ yajnile. Yuʼun xi tsnopilane: «Li viniketik liʼ ta lume xuʼ smilikun ta skoj li Rebekae», taje jaʼ ta skoj ti toj kʼupil sba xvinaj li spat xokone.+ 8 Kʼalal echʼ xa ox jayibuk kʼakʼale, li Abimelek ti jaʼ ajvalil yuʼun jfilisteaetike te tskʼel osil ta ventana. Jaʼ to laj yile, li Isaake yakal tsmey* li Rebekae, li yajnile.+ 9 Li Abimeleke ta anil noʼox la stak ta ikʼel li Isaake, xi laj yalbee: «¡Jamal xvinaj ti jaʼ avajnile! Pe ¿kʼu yuʼun laj aval ti jaʼ achiʼil ta vokʼele?». Xi la stakʼ Isaak kʼalal jech albate: «Ti jech laj kale, yuʼun chixiʼ mi la smilikun ta skoj li kajnile».+ 10 Xi to laj yal li Abimeleke: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apasbunkutike?+ ¡Yuʼun xuʼ buchʼuuk noʼox la xchiʼin ta vayel avajnil ti jechuke xchiʼuk la jta jmulkutik avuʼun ti jechuke!».+ 11 Vaʼun, xi laj yalbe mantal sjunul jteklum li Abimeleke: «¡Mi oy buchʼu laj yutsʼinta li vinik liʼe xchiʼuk li yajnile, jpʼel skʼoplal chichʼ milel!».

12 Li Isaake te lik tsʼunolajuk li ta lume, li vaʼ jabile sien ta velta x-echʼ to yepal la stsobbe sat ti kʼu yepal la stsʼun ta skoj ti ch-akʼbat bendision yuʼun li Jeovae.+ 13 Li Isaake pas ta jkʼulej vinik, ep kʼusitik ayan batel yuʼun jaʼ to ti pas ta mukʼta jkʼuleje. 14 Ayan xchijtak, xvakaxtak xchiʼuk ep yajtuneltak.+ Ta skoj taje, lik pichʼuk yoʼontonik li jfilisteaetike.

15 Vaʼun, li jfilisteaetike laj yichʼik talel lum sventa snojesik skotol li poso sjokʼoj yajtuneltak stot li Isaake, ti jaʼo la sjokʼik kʼalal kuxul toʼox li Abraane.+ 16 Xi albat yuʼun Abimelek li Isaake: «Lokʼan batel ta naklej liʼe, yuʼun mas xa la-epajik li voʼoxuke». 17 Jech oxal, li Isaake lokʼ batel te, te la spas skarpana ta stenlejaltik* Guerar,+ te lik nakiuk. 18 Li posoetik laj yichʼ jokʼel kʼalal jaʼo kuxul li Abraane, ti laj xa ox snojesik ta lum li jfilisteaetik kʼalal chamem xa ox li Abraane,+ lik xchaʼjokʼ li Isaake, li xnichʼon Abraane. Jech laj yakʼbe sbi jech kʼuchaʼal yakʼojbe onoʼox li stote.+

19 Kʼalal yakal tsjokʼik lum li yajtuneltak Isaak ta stenlejaltike,* te la staik sat voʼ* ti stakʼ uchʼele. 20 Li jchabichijetik ta Guerare lik saʼik kʼop xchiʼuk li jchabichijetik yuʼun Isaake, xi chalike: «¡Kuʼunkutik li voʼe!». Jaʼ yuʼun li Isaake, Esek* laj yakʼbe sbi, yuʼun te tsakat ta kʼop. 21 Lik sjokʼik yan poso, pe lik saʼik-o kʼop xtok. Jaʼ yuʼun, Sitna* laj yakʼbe sbi. 22 Ta mas tsʼakale, jot xa-o bu bat nakluk xchiʼuk la sjokʼ yan poso, pe muʼyuk xa xlik kʼop yuʼunik. Jech oxal, Reobot* laj yakʼbe sbi, yuʼun xi laj yale: «Jaʼ ta skoj ti jamal kosiltik laj yakʼbutik li Jeovae xchiʼuk ti lij-epajutik xa liʼ ta osile».+

23 Lokʼ batel ti bu oye, muy batel ta Beer-Seba.+ 24 Li ta akʼobal taje, li Jeovae laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal xchiʼuk xi laj yalbee: «Jaʼ Sdiosun li atot Abraane.+ Mu xaxiʼ,+ yuʼun ta skoj li kajtunel Abraane,+ te jchiʼinojot-o, voʼon chkakʼbot bendision xchiʼuk chkakʼ epajuk li anitilulale». 25 Jech oxal, li Isaake te la spas jun skajleb matanal xchiʼuk te la stabe ta albel sbi li Jeovae.+ Te la spas skarpana+ xchiʼuk te la sjokʼik jun poso li yajtuneltake.

26 Ta tsʼakale, li Abimeleke lik talel ta Guerar, yuʼun tal skʼel li Isaake. Laj yikʼ talel Ausat ti jaʼ yajtojobtasvaneje xchiʼuk Fikol ti jaʼ bankilal soltaro yuʼune.+ 27 Xi albatik yuʼun li Isaake: «¿Kʼu yuʼun tal to akʼelikun ti la apʼajikun xchiʼuk ti la anutsikun lokʼel ta alumalike?». 28 Xi laj yalike: «Lek kakʼojkutik venta ti te xchiʼinojot-o li Jeovae.+ Jaʼ yuʼun, laj kalkutik ti ta jkʼanbotkutik vokol ti akʼo kakʼ ketik sventa mu xlik kʼop kuʼuntike xchiʼuk ti jpastik junuk trato+ 29 sventa mu kʼusi chopol xapasbunkutik jech kʼuchaʼal mu kʼusi chopol jpasojbotkutike, yuʼun anaʼoj ti muʼyuk la jsaʼkutik kʼop kʼalal la jtakotkutik lokʼele. Li avie, toj ep yakʼojbot bendision li Jeovae». 30 Jaʼ yuʼun, li Isaake la spasbe ep sveʼelik, jech oxal veʼik xchiʼuk uchʼbolajik. 31 Sob likik li ta yokʼomale xchiʼuk laj yakʼ yeik ta jujuntal.+ Ta tsʼakal li Isaake laj yalbe ti xuʼ xa stam batel sbeike, jech jun yoʼonton batik.

32 Li vaʼ kʼakʼale, li Isaake tal albatuk yuʼun yajtuneltak ta sventa li poso la sjokʼike.+ Xi albate: «¡Laj xa jtakutik voʼ!». 33 Siba laj yakʼbe sbi. Jaʼ yuʼun, Beer-Seba+ sbi kʼalal to tana li jteklum taje.

34 Li Esaue la saʼ yajnil kʼalal 40 xa ox sjabilale, Judit sbi, jaʼ li stseb Beerie, li j-et vinike. Jech xtok, laj yikʼ Basemat, jaʼ li stseb Elone, li j-et vinike.+ 35 Li chaʼvoʼ tsebetik taje laj yakʼbeik tajek svokol* li Isaak xchiʼuk Rebekae.+

27 Tana un, kʼalal mol xa ox li Isaake xchiʼuk kʼalal mi jutebuk xa ox xil osile, la stak ta ikʼel Esau+ ti jaʼ sbankilal nichʼone, xi laj yalbee: «¡Kuni kerem!». Xi la stakʼe: «¡Liʼ oyune!». 2 Vaʼun, xi laj yalbee: «Limalub xa xchiʼuk mu jnaʼ kʼusi ora chicham. 3 Jaʼ yuʼun, avokoluk, tsako noʼox batel li kʼusitik chatunese, li yavil aflechae xchiʼuk li a-arkoe. Batan ta osiltik, bat milo tal kʼusi jtiʼ.+ 4 Mi lasut tale, paso tal li veʼlil ti mu tajek chkaʼie, vaʼun ichʼbun talel sventa jlajes. Yoʼ to kuxulune, chkakʼbot bendision».

5 Pe kʼalal yakal chchiʼin ta loʼil Esau li Isaak ti jaʼ xnichʼone, te yakal chchikinta li Rebekae. Li Esaue lokʼ batel ta nutsol ta osiltik sventa xichʼ talel li kʼusi tstae.+ 6 Li Rebekae xi laj yalbe li Jakobe, jaʼ li skereme:+ «Naka to laj kaʼi ti xi albat yuʼun atot li abankil Esaue: 7 ‹Bat milo tal kʼusi jtiʼ, vaʼun pasbun ta jun muil veʼlil, ichʼbun talel jlajes sventa jech chkakʼbot bendision ta stojolal Jeova yoʼ to kuxulune›.+ 8 Li avi une, kuni kerem, chikintabun lek xchiʼuk paso li kʼusi ta xkalbote.+ 9 Batan, avokoluk, yoʼ bu lamal li chijetike, ikʼbun talel chaʼkotuk chʼiom tentsun ti bu mas lekike. Ta jpas ta muil veʼlil jech kʼuchaʼal tskʼupin tajek li atote. 10 Vaʼun, chavichʼbe batel atot sventa slajes xchiʼuk xakʼbot bendision yoʼ to mu xchame».

11 Li Jakobe xi laj yalbe li Rebeka ti jaʼ li smeʼe: «Pe li jbankil Esaue pim stsotsil sbekʼtal,+ yan li voʼone mu jechukun. 12 ¿Kʼusi ta jpas mi la xjaxilanun li jtot une?+ Mi jeche, chakʼ venta ti naka noʼox ta jloʼlae. Maʼuk xa bendision ta jta un bi, jaʼ noʼox chopol kʼoptael ta jta». 13 Ta skoj taje xi laj yal li smeʼe: «Kuni kerem, mi laj avichʼ chopol kʼoptaele, akʼo taluk ta jtojolal. Jaʼ noʼox paso li kʼusi ta xkalbote, batan, ikʼbun talel li chʼiom tentsunetike».+ 14 Jech lokʼ batel, bat stsak, vaʼun laj yikʼbe tal li smeʼe. Li smeʼ une la spas ta jun muil veʼlil, jech la spas kʼuchaʼal tskʼupin li stote, li Isaake. 15 Ta tsʼakale, li Rebekae la stsakbe li bu mas lekik skʼuʼ spokʼtak sbankilal kerem ti jaʼ li Esaue, ti te snakʼoj ta snae, jaʼ laj yakʼbe slap li s-itsʼinal kerem ti jaʼ li Jakobe.+ 16 Jech xtok, li skʼob xchiʼuk li snukʼ ti bu chʼabal stsotsile la xpixbe ta snukulil li chʼiom tentsunetike.+ 17 Ta tsʼakale, li Rebekae laj yakʼbe Jakob li muil veʼlil xchiʼuk li pan la spase.+

18 Och batel ti bu oy li stote, xi laj yalbee: «¡Kuni tot!». Xi la stakʼ li totile: «¡Liʼ oyune! ¿Buchʼuot, mi Jakob o mi Esau?». 19 Xi laj yalbe stot li Jakobe: «Voʼon Esau, li sba anichʼonune.+ Jech la jpas kʼuchaʼal laj avalbune. Chotlan, avokoluk, lajeso li kʼusi ay jta ta tsakele, vaʼun akʼbun li bendisione».+ 20 Li Isaake xi laj yalbe li skereme: «¿Kʼuxi ti anil la ata tale, kuni kerem?». Xi la stakʼe: «Yuʼun jaʼ la stakbun talel li Jeova Dios avuʼune». 21 Li Isaake xi laj yalbe li Jakobe: «Avokoluk, kuni kerem, nopajan talel. Ta jkʼan ta jaxilanot sventa jnaʼ mi voʼot ta melel li jkerem Esaue o mi maʼuk».+ 22 Li Jakobe nopaj batel ta stojolal li stote, li Isaake. Xi laj yal kʼalal laj xa ox xjaxe: «Li yechʼomal avee jaʼ yaʼeluk li yechʼomal ye Jakobe, pe li akʼobe jaʼ yaʼeluk li skʼob Esaue».+ 23 Muʼyuk la snaʼ buchʼu, yuʼun pim tajek stsotsil skʼob kʼuchaʼal li Esaue, li sbankile. Jech oxal, laj yakʼbe bendision.+

24 Xi to la sjakʼbe yan veltae: «¿Mi ta melel voʼot li jnichʼon Esaue?». Xi la stakʼe: «Jaʼ». 25 Vaʼun, xi laj yale: «Kuni kerem, nopajesbun talel jutebuk sventa jlajes li kʼusi la ata ta tsakele, vaʼun chkakʼbot bendision». Jech la snopajesbe, vaʼun veʼ, laj yichʼbe talel vino, vaʼun laj yuchʼ. 26 Xi albat yuʼun stot li Jakobe: «Avokoluk nopajan talel, laʼ tsʼutsʼun,* kuni kerem».+ 27 Jech nopaj batel xchiʼuk la stsʼutsʼ.* Li Isaake laj yaʼibe yikʼ li skʼuʼ spokʼtak skereme.+ Ta tsʼakale laj yakʼbe bendision, xi laj yale:

«Li smuil yikʼ jnichʼone koʼol kʼuchaʼal li smuil yikʼ osiltik ti akʼbil bendision yuʼun li Jeovae. 28 Akʼo yakʼbot melel Dios li job osil ta vinajele+ xchiʼuk li balumil ti lek yoxe+ xchiʼuk akʼo yakʼbot ep veʼlil* xchiʼuk achʼ vino.+ 29 Akʼo tunuk ta atojolal li jteklumetike, li mukʼta lumetike akʼo snijan sbaik ta atojolal. Jaʼuk amosotak xkʼot li achiʼiltak ta vokʼele, akʼo snijan sbaik ta atojolal li yalabtak ameʼe.+ Chopol kʼoptabiluk xkʼot skotol li buchʼu chchopol kʼoptaote. Skotol li buchʼu tslekil kʼoptaote akʼo sta lekil kʼoptael ek».+

30 Kʼalal naka toʼox akʼbat bendision yuʼun Isaak li Jakobe xchiʼuk kʼalal naka toʼox lokʼ batel ta stojolal li stote, jaʼo sut talel ta nutsol li sbankile,+ li Esaue. 31 Lek xa mu la spas sveʼel ek li Esaue. Laj yichʼbe batel li stote, xi laj yalbe: «Likan me tot, lajeso li kʼusi la jpase sventa xuʼ xavakʼbun li bendisione». 32 Ta skoj taje xi laj yal li stote, li Isaake: «¿Buchʼuot?». Xi la stakʼe: «Voʼon li Esaue, jaʼ li sba anichʼonune».+ 33 Tsots xa noʼox lik tʼeltʼunuk* sbekʼtal li Isaake, xi laj yale: «¿Buchʼu chaʼa ti ay ta nutsol ti laj yichʼbun talel li kʼusi la sta sventa jlajese? Kʼalal skʼan toʼox xavule, la jlajes xchiʼuk laj xa kakʼbe li bendisione. ¡Ta melel, taje jaʼ li buchʼu tsta bendisione!».

34 Kʼalal laj yaʼi li kʼusi laj yal stote, li Esaue tsots xa noʼox lik okʼuk ta yatel yoʼonton, xi laj yalbe li stote: «¡Akʼbun bendision ek, akʼbun bendision, kuni tot!».+ 35 Pe xi laj yale: «Ta smanyail sjol avitsʼin tal sventa jaʼ xichʼ li bendision ti jaʼ toʼox avuʼune». 36 Xi laj yal li Esaue: «Jaʼ yuʼun ti Jakob* sbie, yuʼun xchibal xa velta kom ta jkʼexol.+ ¡Laj xa yichʼbun li jderecho ti sba nichʼonilune,+ li avi xtok une laj xa yichʼbun li bendision ti jaʼ toʼox kuʼune!».+ Xi to laj yale: «¿Mi muʼyuk xa yan bendision ti xuʼ xavakʼbune?». 37 Li Isaake xi la stakʼbe li Esaue: «Pe laj xa kal ti jaʼ chkʼot ta avajvale+ xchiʼuk laj kal ti jaʼ chkʼot ta yajtuneltak skotol li xchiʼiltak ta vokʼele. Laj kal ti chichʼ akʼbel sveʼel xchiʼuk achʼ vinoe.+ ¿Kʼusi xa noʼox yan xuʼ jpas ta atojolal, kuni kerem?».

38 Xi laj yalbe stot li Esaue: «¿Mi kʼajomal noʼox jun bendision oy avuʼun, kuni tot? ¡Akʼbun bendision ek. Akʼbun li voʼon eke, kuni tot!». Kʼalal jech laj yale, tsots okʼ li Esaue xchiʼuk lik maluk yaʼlel sat.+ 39 Xi la stakʼ li stote, jaʼ li Isaake:

«Kʼelavil, li bu chanakie nom to yiloj li balumil ti lek yoxe, jech xtok, nom to oy li job osil ta vinajele.+ 40 Te xkuchet-o a-espada ti kʼu sjalil kuxulote+ xchiʼuk voʼot chatun ta stojolal li avitsʼine.+ Pe kʼalal mu xa stsʼik avuʼun chavaʼie, ta melel jaʼo xuʼ chakolta aba lokʼel ta skʼob».+

41 Pe li Esaue lik skʼakʼal yoʼonton ta stojolal Jakob ta skoj ti jaʼ akʼbat bendision yuʼun stote.+ Xi chalilan ta yoʼonton li Esaue: «Jutuk xa skʼan xkʼot yorail xcham li jtote,+ kʼalal mi chamem xa oxe, ta jmil li kitsʼin Jakobe». 42 Kʼalal kʼot ta xchikin Rebeka li kʼusi oy ta yoʼonton tspas li sbankilal kerem ti jaʼ li Esaue, ta ora la stak ta ikʼel li s-itsʼinal kerem ti jaʼ li Jakobe, vaʼun xi laj yalbee: «¡Kʼelavil! Li abankil Esaue tskʼan tspakbot sutel li kʼusi la apasbee, jech oxal tskʼan tsmilot.* 43 Tana une, kuni kerem, paso li kʼusi ta xkalbote. Likan, jatavan batel ta Aran,+ te xabat ti bu oy li jbankil* Labane. 44 Te kom naklan xchiʼuk kʼuk sjalil jaʼ to mi echʼ li skapemal sjol abankile. 45 Jaʼ to mi echʼ skʼakʼal yoʼonton li abankile xchiʼuk mi chʼay xaʼi li kʼusi la apasbee. Jaʼ to jech ta jtakot ta ikʼel ti bu oyote. ¿Kʼuxi xa noʼox ti ta jun noʼox kʼakʼal ta xchʼay xchaʼvoʼal li jkereme?».

46 Li Rebekae xi laj yalbe-o li Isaake: «Chakʼbun ib oʼonton ta jkuxlejal* li stsebetak Ete.+ Mi la saʼ yajnil ta stojolal stsebetak Et li Jakob eke, jech kʼuchaʼal li tsebetik liʼ ta jteklume, ¿kʼusi xa noʼox stu li jkuxlejale?».+

28 Jech oxal, li Isaake laj yikʼ talel li Jakobe, laj yakʼbe bendision xchiʼuk xi laj yalbe mantale: «Skʼan mu xavikʼ li tsebetik ta Kanaane.+ 2 Batan ta Padan-Aram ta sna li amukʼtot* Betuele. Te xasaʼ junuk avajnil li ta stsebetak ajuntot Labane.+ 3 Li Dios ti Buchʼu skotol xuʼ yuʼune chakʼbot bendision xchiʼuk chakʼ epajuk anichʼnab xchiʼuk chakʼ pʼolan. Vaʼun, ta melel chakʼot ta epal jteklumetik.+ 4 Jaʼ chakʼbot li bendision laj yakʼbe Abraane,+ voʼot chakʼbot xchiʼuk li anitilulale sventa xavuʼunin li osil bu nakalot kʼuchaʼal jyanlum ti jaʼ akʼbat yuʼun Dios li Abraane».+

5 Jaʼ yuʼun, li Isaake laj yakʼ batuk li Jakobe, jech bat ta Padan-Aram li Jakobe. Te bat ta stojolal Laban, li xnichʼon Betuel ti jaʼ li j-aram vinike,+ li sbankil* Rebekae,+ li smeʼik Jakob xchiʼuk Esaue.

6 Li Esaue laj yil kʼalal laj yakʼbe bendision Jakob li Isaake xchiʼuk ti laj yakʼ batuk ta Padan-Aram sventa te xbat saʼ talel li yajnile. Laj yil xtok ti xi laj yalbe Jakob kʼalal laj yakʼbe bendisione: «Mu xavikʼ li tsebetik ta Kanaane».+ 7 Jech xtok, laj yil ti la xchʼunbe smantal stot smeʼ li Jakobe xchiʼuk ti bat ta Padan-Arame.+ 8 Jech laj yakʼ venta Esau ti chopol chil stot li tsebetik ta Kanaane,+ 9 jaʼ yuʼun li Esaue bat saʼ yan yajnil, parte-o li yan yajniltake.+ Te bat saʼ ta stojolal Ismael, jaʼ li xnichʼon Abraane. Laj yikʼ Maalat, jaʼ li stseb Ismael xchiʼuk ti jaʼ yixlel Nebayote.

10 Lokʼ batel ta Beer-Seba li Jakobe, te bat ta stukʼil Aran.+ 11 Te kʼuk sjaliluke, te kʼot ta jun osil. Ta skoj ti chʼayem xa ox batel kʼakʼale, la xchapan sba sventa te x-echʼ yuʼun akʼobal. La stam jpʼej ton li ta osil taje, laj yakʼ ta xon sjol xchiʼuk te la xpuchʼan sba.+ 12 Vaʼun vaychinaj, jaʼ to laj yile te oy jun eskalera ti te vaʼal ta balumil ti chkʼot kʼalal to ta vinajel li sjole; te xyal xmuy li yaj-anjeltak Diose.+ 13 Li Jeovae te oy ta yakʼol li eskalerae, xi laj yale:

«Voʼon Jeovaun, jaʼ li Sdios amukʼtot* Abraane xchiʼuk li Sdios Isaake.+ Li osil bu puchʼulote ta xkakʼbot xchiʼuk ta xkakʼbe li anitilulale.+ 14 Li anitilulale ta melel ch-epaj jech kʼuchaʼal li pukuk* ta balumile.+ Chpuk batel anichʼnabtak ta smaleb kʼakʼal, ta slokʼeb kʼakʼal, ta norte xchiʼuk ta sur. Ta melel voʼot ta atojolal xchiʼuk ta stojolal anitilulal chichʼik bendision skotol li utsʼ alalil ta balumile.+ 15 Voʼon ta jchiʼinot xchiʼuk ta jchabiot ti buyuk noʼox chabate xchiʼuk chkikʼot sutel li ta lum liʼe.+ Muʼyuk chkiktaot jaʼ to mi kʼot ta pasel kuʼun li kʼusi laj kalbot ta jpase».+

16 Vaʼun, julav li Jakobe, xi laj yale: «Ta melel, ti bu oyun avie liʼ oy li Jeovae, muʼyuk toʼox jnaʼoj». 17 Och tajek xiʼel ta yoʼonton xchiʼuk xi to laj yale: «¡Toj labal xa noʼox sba li osil liʼe! Liʼe jaʼ sna li Diose+ xchiʼuk jaʼ stiʼ li vinajele».+ 18 Sob xa tajek lik ta yokʼomal li Jakobe xchiʼuk la stsak li ton ti tun ta xon sjole, vaʼun la svaʼan sventa xkʼot ta senyail xchiʼuk la skʼebbe aseite.+ 19 Jech oxal, Betel* laj yakʼbe sbi li osil taje, pe Lus toʼox sbi li jteklume.+

20 Xi laj yakʼ ye li Jakobe: «Mi liʼ xchiʼinojun-o li Diose, mi chchabiun-o ti bu chibate, mi chakʼbun pan jlajes xchiʼuk jkʼuʼ jpokʼ sventa jlape 21 xchiʼuk mi jun koʼonton chisut yuʼun ti bu oy li jtote, jaʼ jech chakʼbun ta ilel ta melel ti jaʼ Jdios li Jeovae. 22 Li ton la jvaʼan sventa senyaile jaʼ chkʼot ta sna Dios.+ Ta skotol li kʼusitik chakʼbun Diose, ta xkakʼbe jun ta lajlajuneb».

29 Ta tsʼakale, la stam batel sbe li Jakobe, vaʼun te kʼot ta yosil li krixchanoetik ta Slokʼeb Kʼakʼale. 2 Laj yil jun poso li ta yaxaltike xchiʼuk te xpuchʼanoj sbaik oxtsop chijetik ta stsʼel, yuʼun nopem xaʼiik te chakʼbeik yuchʼ voʼ chijetik li ta posoe. Ta stiʼ li posoe oy jpʼej mukʼta ton. 3 Kʼalal chichʼ xa tsobel skotol li jaytsop chijetike, li jchabichijetike ta stselelinik* lokʼel li ton ta tiʼ posoe, vaʼun chakʼbeik yuchʼ voʼ li chijetike. Ta tsʼakale, chchaʼakʼik komel ta yav li ton ta tiʼ posoe.

4 Jech oxal, li Jakobe xi laj yalanbe li jchabichijetike: «¿Bu likemoxuk tal, kuni ermanotak?». Xi la stakʼike: «Ta Aran».+ 5 Xi laj yalanbe xtoke: «¿Mi xavojtikinik li smom Nakor+ ti Laban+ sbie?». Xi la stakʼike: «Xkojtikinkutik». 6 Xi laj yalanbee: «¿Mi lek oy?». Xi la stakʼike: «Lek oy. ¡Leʼ xa xtal Rakel+ ti jaʼ li stsebe, te yikʼoj talel xchijtak!». 7 Xi laj yal li Jakobe: «Naka to oʼlol kʼakʼal oyutik. Maʼuk to yorail ta xichʼ tsobel li chijetike. Akʼbeik yuchʼ voʼ, vaʼun bat to akʼik veʼuk yan velta». 8 Xi la stakʼike: «Mu stakʼ xkakʼbekutik yuchʼ voʼ jaʼ to mi liʼ xa ox tsobol skotol li jaytsop chijetike xchiʼuk mi laj yichʼ tselelinel* lokʼel li ton ta tiʼ posoe. Jaʼ to jech xuʼ xkakʼbekutik yuchʼ voʼ li chijetike».

9 Kʼalal te to chloʼilaj xchiʼuk li jchabichijetike, li Rakele te kʼot xchiʼuk xchijtak stot; yuʼun jaʼ jchabichij li tsebe. 10 Kʼalal laj yil Rakel li Jakob ti jaʼ stseb li sjuntot Labane xchiʼuk ti te yikʼojbe kʼotel li xchijtak Labane, ta anil nopaj batel xchiʼuk la stselelin* lokʼel li ton ta tiʼ posoe. Vaʼun, laj yakʼbe yuchʼ voʼ li xchijtak Laban ti jaʼ li sjuntote. 11 Li Jakobe la stsʼutsʼ* li Rakele xchiʼuk tsots lik okʼuk. 12 Vaʼun, li Jakobe lik yalbe Rakel ti jaʼ yutsʼ yalal sbaik* xchiʼuk li stote. Laj yal xtok ti jaʼ smeʼ li Rebekae. Li tsebe lokʼ batel ta anil, bat yalbe stot.

13 Kʼalal naka noʼox laj yaʼi Laban+ ta sventa Jakob ti jaʼ yol li yixlele, bat skʼel ta anil. La smey, la stsʼutsʼ* xchiʼuk laj yikʼ ochel ta yut sna. Li Jakobe lik yalbe Laban skotol li kʼusitik kʼot ta pasele. 14 Xi albat yuʼun li Labane: «Ta melel, jun ti jchʼichʼeltike».* Jech oxal, te kom jun u xchiʼuk.

15 Li Labane xi laj yalbe li Jakobe: «¿Mi ta moton cha-abtej kuʼun ta skoj ti kutsʼ kalal jbatike?*+ Albun, ¿kʼusi ta xkakʼbot ta atojol?».+ 16 Li Labane oy chaʼvoʼ stsebetak. Li vixile Lea sbi, li mukile Rakel+ sbi. 17 Pe li Leae maʼuk toj alakʼ sba sbekʼ sat xvinaj, yan li Rakele jaʼ jun tseb ti lek tajek xvinaje xchiʼuk ti kʼupil sbae. 18 Li Jakobe skʼanoj xa ox tajek li Rakele, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Oy ta koʼonton chi-abtej vukub jabil ta sventa li amukil tseb Rakele».+ 19 Xi laj yal li Labane: «Jaʼ lek voʼot chkakʼbot, jaʼ altik mi yan-o vinik laj kakʼbee. Liʼ to xachiʼinun ta nakleje». 20 Li Jakobe abtej vukub jabil ta sventa li Rakele,+ pe junchib noʼox kʼakʼal laj yaʼi ta skoj ti skʼanoj tajeke.

21 Ta tsʼakal une, xi laj yalbe Laban li Jakobe: «Tsʼaki xa me ti jayib kʼakʼal chi-abteje, jaʼ yuʼun akʼbun xa li kajnile. Akʼo xa jchiʼin ta vayel». 22 Ta skoj taje, li Labane la stsob skotol li jnaklejetik ta lume xchiʼuk laj yakʼ jun mukʼta veʼel. 23 Pe kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale, jaʼ laj yikʼbe talel li Leae, jaʼ laj yakʼbe sventa xchiʼin ta vayel. 24 Jech xtok, li Labane oy jun skiara ti Silpa sbie, laj yakʼbe ta skiara+ li stsebe, li Leae. 25 Li ta sob yokʼomal une, ¡li Jakobe laj yakʼ venta ti jaʼ li Leae! Jech oxal, xi laj yalbe li Labane: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apasbune? ¿Mi mu jaʼuk li-abtej ta sventa li Rakele chaʼa? ¿Kʼu yuʼun la aloʼlaun?».+ 26 Xi la stakʼ li Labane: «Mu jechuk nopem xkaʼikutik ti jaʼ baʼyel chkakʼkutik li mukile, ti jaʼ tsʼakal to li sba tsebile. 27 Te chiʼino sjunul xemana li tseb liʼe. Ta tsʼakale, chavichʼ akʼbel xtok li jun tseb liʼe, jaʼ noʼoxe skʼan xa-abtej vukub jabil xtok».+ 28 Jech la spas li Jakobe, te la xchiʼin komel sjunul xemana li tseb taje. Ta tsʼakale, li Labane laj yakʼbe yajnilin li Rakel xtoke. 29 Jech xtok, li Labane oy yan skiara, Bila+ sbi, laj yakʼbe ta skiara+ li stsebe, li Rakele.

30 Li Jakobe la xchiʼin ta vayel li Rakel eke, jaʼ mas la skʼan li Rakele, jaʼ xkom to li Leae. Abtej to vukub jabil+ ta stojolal li Labane. 31 Kʼalal laj yil Jeova ti muʼyuk kʼanbil* li Leae, laj yakʼ akʼo xchiʼin yol,*+ pe li Rakele mu snaʼ x-alaj.+ 32 Jech oxal, la xchiʼin yol li Leae. Vokʼ li yole, Ruben*+ laj yakʼbe sbi, yuʼun xi laj yale: «Jaʼ ta skoj ti laj yil Jeova ti chkil jvokole.+ Li avie une, chlik xa skʼanun li jmalale». 33 La xchiʼin yol yan velta. Vokʼ li yole xchiʼuk xi laj yale: «Jaʼ ta skoj ti laj xa yaʼibun Jeova ti xivokolet ta skoj ti muʼyuk-o kʼanbilune, jaʼ yuʼun laj yakʼbun xtok li kol liʼe». Jech oxal, Simeon*+ laj yakʼbe sbi. 34 La xchiʼin yol yan velta xtok. Vokʼ li yole, vaʼun xi laj yale: «Li avi une mas xa chtal ta jtojolal li jmalale, yuʼun yoxvoʼal xa xnichʼon laj kakʼbe». Jech oxal, Levi*+ laj yakʼbe sbi. 35 La xchiʼin yol xtok. Vokʼ li yole xchiʼuk xi laj yale: «Li avie, ta jkʼupil kʼopta li Jeovae». Jech oxal, Juda*+ laj yakʼbe sbi. Jech te paj ta alajel.

30 Kʼalal laj yil Rakel ti muʼyuk xchiʼinojbe-o junuk xnichʼon li Jakobe, lik itʼixajuk yoʼonton ta stojolal li xvixe xchiʼuk xi laj yalbe li Jakobe: «Akʼbun kalabtak, mi moʼoje, chamkun». 2 Kʼalal jech albate, kap tajek sjol li Jakobe, xi laj yale: «¿Mi voʼon Diosun ti mu xkakʼ xavil avalabtake?».* 3 Xi laj yal li Rakele: «Liʼ oy li jkiara Bilae.+ Jaʼ chiʼino ta vayel sventa x-alaj ta jkʼexol* xchiʼuk jaʼ to jech ta jta kalabtak ta stojolal». 4 Jaʼ jech laj yakʼbe ta yajnil li skiara ti jaʼ li Bilae. Li Jakob une la xchiʼin ta vayel.+ 5 La xchiʼin yol li Bilae, ta tsʼakale vokʼ jun yol ti jaʼ xnichʼon li Jakobe. 6 Xi laj yal li Rakele: «Tun kʼuchaʼal jchapanvanej kuʼun li Diose xchiʼuk laj yaʼibun li jkʼope, vaʼun laj yakʼbun jun jkerem». Jech oxal, Dan*+ laj yakʼbe sbi. 7 La xchiʼin yol ta xchibal velta li Bilae, li skiara Rakele. Ta tsʼakale, vokʼ li xchaʼvoʼal yole ti jaʼ xnichʼon li Jakobe. 8 Xi laj yal li Rakele: «Tsots la jtsal jbakutik xchiʼuk li jvixe. ¡Voʼon kuch kuʼun!». Jech oxal, Neftali*+ laj yakʼbe sbi.

9 Kʼalal laj yil Lea ti paj ta alajele, laj yikʼ tal li skiara ti jaʼ li Silpae, vaʼun laj yakʼbe ta yajnil li Jakobe.+ 10 Li skiara Lea une ti jaʼ li Silpae vokʼ jun yol ti jaʼ xnichʼon li Jakobe. 11 Xi laj yal li Leae: «¡Lek tajek bat kuʼun!». Jech oxal, Gad*+ laj yakʼbe sbi. 12 Ta tsʼakale, li Silpa ti jaʼ skiara Leae vokʼ li xchaʼvoʼal yol ti jaʼ xnichʼon Jakobe. 13 Jech oxal, xi laj yal li Leae: «¡Ximuyubaj tajek chkaʼi! Li tsebetike chalik ta melel ti ximuyubaje».+ Jech oxal, Aser*+ laj yakʼbe sbi.

14 Tana un, li Rubene+ te chanav kʼalal jaʼo yorail chichʼ tsobel trigoe, la sta mandragora* li ta osiltike, vaʼun laj yichʼbe batel li smeʼe, jaʼ li Leae. Jech oxal, li Rakele xi laj yalbe li Leae: «Avokoluk, akʼbun junchibuk li smandragora akereme». 15 Xi la stakʼ li Leae: «¿Mi mu baluk noʼox xavaʼi ti la apojbun jmalale?+ ¿Mi chapojbun xtok li smandragoratak* jkereme?». Jaʼ yuʼun, xi laj yal li Rakele: «Lek oy chaʼa. Mi laj avakʼbun li smandragoratak akereme, jaʼ chchiʼinot ta vayel avi akʼobal li Jakobe».

16 Kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale, ti jaʼo sut tal ta osiltik li Jakobe, bat nupatuk ta be yuʼun li Leae, xi albate: «Voʼon chachiʼinun ta vayel tana, yuʼun laj xa jelot ta smandragoratak* jkerem». Jaʼ yuʼun, la xchiʼin ta vayel li vaʼ akʼobal taje. 17 Li Diose laj yaʼibe skʼop li Leae xchiʼuk la stakʼbe. Jech oxal, la xchiʼin yol li Leae, ta tsʼakale vokʼ li svoʼobal yol ti jaʼ xnichʼon li Jakobe. 18 Xi laj yal li Leae: «Li Diose laj yakʼbun jtojol, yuʼun laj kakʼbe jkiara li jmalale». Jech oxal, Isakar*+ laj yakʼbe sbi. 19 La xchiʼin yol yan velta li Leae. Ta tsʼakale, vokʼ li svakvoʼal yol ti jaʼ xnichʼon li Jakobe.+ 20 Jaʼ yuʼun, xi laj yale: «Laj yakʼbun lek jmoton li Diose. Jaʼ to me chkʼuxubinun li jmalal une,+ yuʼun svakvoʼal xa xnichʼon laj kilbe».+ Jech oxal, Sabulon*+ laj yakʼbe sbi. 21 Ta tsʼakale laj yil jun stseb, Dina+ laj yakʼbe sbi.

22 Li Dios une jaʼ to vul ta sjol li Rakele xchiʼuk laj yaʼibe li s-orasione, jech laj yakʼ ti akʼo xchiʼin yol eke.*+ 23 Li Rakele la xchiʼin yol, vokʼ jun skerem. Xi laj yale: «¡Laj xa slokʼesbun jvokol li Diose!».+ 24 Jose*+ laj yakʼbe sbi, yuʼun xi laj yale: «Laj yakʼbun yan jkerem li Jeovae».

25 Kʼalal vokʼ xa ox yuʼun Jose li Rakele, xi bat yalbe ta anil Laban li Jakobe: «Akʼo xa xibat ta jna xchiʼuk ta jlumal.+ 26 Akʼbun batel li kajniltake xchiʼuk li jnichʼnabtake, yuʼun li-abtej ta atojolal ta sventaik. Anaʼoj ti kʼu yelan li-abtej ta atojolale,+ jaʼ yuʼun akʼo xa batkun». 27 Xi albat yuʼun li Labane: «Avokoluk mu xabat, liʼ chiʼinun-o komele, yuʼun kilojbe xa ep senyailtak ti chakʼbun bendision Jeova ta skoj ti liʼ oyote». 28 Xi to albate: «Albun kʼu yepal chakʼan atojol, ta xkakʼbot».+ 29 Jech oxal, li Jakobe xi laj yale: «Anaʼoj kʼu yelan li-abtej talel ta atojolal xchiʼuk ti kʼu yelan epajem talel li achijtak ta jchabie;+ 30 kʼalal muʼyuk toʼox talemune, kʼajomal toʼox jaykot oy avuʼun, pe epaj xa xchiʼuk pʼolem xa li achijtake. Jech xtok, laj yakʼbot bendision Jeova kʼalal livule. Jaʼ yuʼun, ¿bakʼin to chlik abtejkun jtuk ta sventa li kutsʼ kalale?».+

31 Jaʼ yuʼun, xi laj yale: «¿Kʼusi xuʼ xkakʼbot?». Xi la stakʼ li Jakobe: «¡Muʼyuk kʼusi chavakʼbun jutebuk! Jaʼ noʼox liʼe, ta jkʼel xchiʼuk ta jchabi yan velta li achijtake.+ 32 Chij-echʼ avi ti bu oy achijtake, ta skotol li achijtake chʼako lokʼel ti butik oy spintoale, ti pʼutumtik spintoale xchiʼuk ti ikʼsoman skolorale. Xachʼak lokʼel xtok li tentsunetik ti pʼutumtik spintoale xchiʼuk li butik oy spintoale, jaʼ akʼbun skotol taje. Jech xtok un, li chijetik xchiʼuk tentsunetik ti ch-ayan ta tsʼakal jech kʼuchaʼal taje jaʼ kʼotuk ta jtojol.+ 33 Kʼalal chtal akʼel ta tsʼakal sventa chkichʼ avuʼun li jtojole, jaʼ akʼo kʼopojuk ti kʼu yelan tukʼ tunemune. Mi oy jkotuk tentsun ti muʼyuk spintoale, ti mu pʼutumtikuk spintoale xchiʼuk mi oy jkotuk tot chij ti mu ikʼsomanuk skolorale, jaʼ svinajeb un bi ti kelkʼanojbot batele».

34 Xi la stakʼ Laban kʼalal jech albate: «¡Lek chkaʼi! Jechuk xkʼot ta pasel li kʼusi chavale».+ 35 Li vaʼ kʼakʼal une, la xchʼak lokʼel li tot tentsunetik ti oy srayaile xchiʼuk ti butik pʼutumtik spintoale, jech xtok, la xchʼak li meʼ tentsunetik ti oy spintoale xchiʼuk li butik pʼutumtik spintoale. La xchʼak lokʼel ta xchijtak skotol ti butik oy jutuk sakile xchiʼuk ti butik ikʼsomanike, vaʼun laj yakʼbe xchabi li xnichʼnabtake. 36 Kʼalal jech xa ox la spas li Labane, la xchʼak sba lokʼel ta stojolal li Jakobe, jaʼ oxib kʼakʼal ta xanel ti kʼu snamal xil sbaike. Li Jakob une te kom xchabibe li skomenal* xchijtak Labane.

37 Li Jakobe la stsakbe skʼobtak estorake teʼ, skʼobtak almendro teʼ xchiʼuk skʼobtak armon teʼ* ti jaʼ to tuchʼbilike. La xchoʼanbe jujusetʼ* spat li kʼob teʼetike, jech ep butik sak xa xvinaj xchiʼuk oy butik muʼyuk la sjos. 38 Ta tsʼakal une, li Jakobe te laj yakʼ ta yeloval chijetik li vachʼetike, te laj yakʼ li ta yuchʼob yaʼalike, li ta jomteʼ ti bu chtal yuchʼik voʼe. Te laj yakʼ ta yeloval sventa tskʼan chkuchomajik kʼalal chtal yuchʼik voʼe.

39 Kʼalal te xa oyik ta yeloval vachʼetik li chijetike, chlik kuchomajikuk, vaʼun li chijetike oy srayail chvokʼik, oy spintoalik xchiʼuk pʼutumtik spintoal. 40 Li Jakobe la xchʼak lokʼel li bikʼtal tot chijetike, li chijetik ti oy srayaile xchiʼuk ti butik ikʼsomanike, vaʼun te laj yakʼ ta yeloval li xchijtak Labane. Ta tsʼakal une, la xchʼak li chijetik ti jaʼ yuʼune, muʼyuk la skap xchiʼuk li xchijtak Labane. 41 Kʼalal chkuchomaj li chijetik ti lek jupʼemike, li Jakobe te chakʼ ta yeloval chijetik li vachʼetik yoʼ bu chuchʼik voʼe sventa te xkuchomajik ta stsʼel li vachʼetike. 42 Pe kʼalal bakik li chijetike, muʼyuk te chakʼ li vachʼetike. Jech oxal, li bu bakike jaʼ yuʼun chkʼot li Labane, yan li bu jupʼemike jaʼ yuʼun chkʼot li Jakobe.+

43 Jaʼ jech pas ta mukʼta jkʼulej li vinike, la sta ep ta tsop xchijtak, ep skiaratak, smosotak, skameyotak xchiʼuk svurotak.+

31 Kʼalal echʼ kʼuk sjalile, li Jakobe laj yaʼi ti xi chalik li xnichʼnabtak Labane: «Li Jakobe laj xa yichʼbe skotol ti kʼusitik x-ayan yuʼun li jtotike. Ta skoj li kʼusitik oy yuʼun jtotike, jech la stsob sba li kʼusitik oy yuʼune».+ 2 Kʼalal tskʼelbe sat Laban li Jakobe, laj yakʼ venta ti jelel xa tajek stalelal ta stojolale, ti mu xa jechuk kʼuchaʼal ta slikebale.+ 3 Jaʼ yuʼun, xi albat yuʼun Jeova li Jakobe: «Sutan batel ta slumal amoltotak, ta slumal li avutsʼ avalale,+ voʼon ta jchiʼinot-o». 4 Jaʼ yuʼun, li Jakobe la stak ta ikʼel li Rakel xchiʼuk Leae sventa te xbatik ta yaxaltik ti bu oy li xchijtake, 5 xi laj yalanbee:

«Laj xa kil ti jelel tajek stalelal ta jtojolal li atotike,+ pe liʼ xchiʼinojun-o li Sdios jtote.+ 6 Anaʼojik lek ti tsots li-abtej ta stojolal atotik ti bu kʼalal xuʼ kuʼune.+ 7 Pe jaʼ noʼox la sloʼlaun li atotike, yuʼun lajuneb to velta la sjelbun li jtojole, pe li Diose muʼyuk laj yakʼ ti oy kʼusi chopol spasbune. 8 Kʼalal xi chalbune: ‹Li butik pintotike jaʼ chavichʼ ta atojol›, vaʼun naka pintotik xa chvokʼ skotol li chijetike; pe mi xi chalbune: ‹Li butik oy srayaile jaʼ chavichʼ ta atojol›, vaʼun naka xa oy srayailtak chvokʼ skotol li chijetike.+ 9 Jaʼ yuʼun, li Diose jech-o la spojbe xchonbolomtak li atotike xchiʼuk voʼon laj yakʼbun. 10 Jun velta kʼalal jaʼo yorail chkuchomajik li chijetike, la jtoy muyel jsat xchiʼuk laj kil ta jvayich ti naka oy srayailtak, pintotik xchiʼuk pʼutumtik spintoalik li tot chijetik chkuchomajik xchiʼuk li meʼ chijetike.+ 11 Vaʼun, xi laj yalbun ta jvayich li yaj-anjel melel Diose: ‹¡Jakob!›, xi la jtakʼbee: ‹Liʼ oyune›. 12 Xi to laj yalbune: ‹Toyo muyel asat avokoluk, kʼelavil ti naka oy srayailtak, pintotik xchiʼuk pʼutumtik spintoalik skotol li tot chijetik ti chkuchomaj xchiʼuk li meʼ chijetike, yuʼun kiloj skotol li kʼusi yakal tspasbot Labane.+ 13 Voʼon li melel Diosun ti laj kakʼ jba ta ilel te ta Betel+ ti bu la akʼebbe aseite li tone xchiʼuk ti bu laj avakʼ ave ta jtojolale.+ Li avi une likan, lokʼan batel liʼ ta osile, sutan batel li ta alumal bu lavokʼe›».+

14 Jaʼ yuʼun, xi takʼav li Rakel xchiʼuk Leae: «¿Mi yuʼun oy to kʼusitik oy yuʼun ta sna jtotkutik ti chakʼ ta jrextokutike?* 15 ¿Mi mu jyanlum xa chilunkutik ta skoj ti laj xa xchonunkutike xchiʼuk ti laj xa slajes li jtojolkutike?+ 16 Skotol li skʼulejal jtotkutik ti pojbat yuʼun Diose jaʼ kuʼunkutik xchiʼuk li kalabkutike.+ Jaʼ yuʼun, paso skotol li kʼusi yalojbot Diose».+

17 Vaʼun, lik li Jakobe, la skajan muyel ta kameyo li xnichʼnabtake xchiʼuk li yajniltake,+ 18 jech xtok laj yikʼ batel skotol li xchonbolomtake xchiʼuk skotol li kʼusitik x-ayan yuʼune,+ jaʼ li chonbolometik ti la stsob sba yuʼun ta Padan-Aram sventa xbat ta yosilal Kanaan yoʼ bu oy li stote,+ li Isaake.

19 Li Labane jaʼo batem ta slokʼbel stsotsil xchijtak, vaʼun li Rakele laj yelkʼan li slokʼoltak terafim*+ ti jaʼ yuʼun stote.+ 20 Jech xtok, mas to pʼij bat li Jakobe, jaʼ mu sta li Laban ti jaʼ li j-aram vinike, yuʼun muʼyuk laj yalbe ti chjatave. 21 Jech jatav batel, echʼ xtuchʼik Ukʼum*+ xchiʼuk skotol li kʼusitik oy yuʼune. Vaʼun, la stam batel sbe sventa xbat ta vitstikaltik yuʼun Galaad.+ 22 Kʼalal echʼ xa ox oxib kʼakʼale, laj yichʼ albel Laban ti jatav xa batel li Jakobe. 23 Jech oxal, laj yikʼ batel yutsʼ yalaltak, bat snuts ta be, vaʼun ta svukubal to kʼakʼal te la sta ta vitstikaltik yuʼun Galaad. 24 Li ta akʼobale xi albat yuʼun Dios ta xvayich+ li Labane, li j-aram vinike:+ «Akʼo mi lek o mi chopol+ li kʼusi chbat avalbe li Jakobe, pʼijan me».

25 Li Laban une nopaj batel ta stojolal li Jakobe, yuʼun te spasoj skarpana ta vits li Jakobe, yan li Labane te spasoj skarpanaik ta vitstikaltik yuʼun Galaad xchiʼuk li yutsʼ yalaltake. 26 Vaʼun, xi albat yuʼun Laban li Jakobe: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apase? ¿Kʼu yuʼun ti manya kʼu yelan la aloʼlaune xchiʼuk ti xkoʼolaj kʼuchaʼal chukbilik tal ta skoj paskʼop avuʼun li jtsebetake? 27 ¿Kʼu yuʼun ti ta mukul lajatav lokʼele, ti la aloʼlaun xchiʼuk ti muʼyuk laj avalbune? Ti lajuk avalbune, ta muyubajel, ta kʼejoj, ta pandereta* xchiʼuk ta arpa lalokʼ tal kuʼun ti jechuke. 28 Pe muʼyuk xa laj avakʼ jtsʼutsʼ* lokʼel li jmamobtake* xchiʼuk li jtsebetake. Toj bol li kʼusi la apase. 29 Oy jderecho ti jpasboxuk kʼusi tskʼan koʼontone, pe xi laj yalbun ta akʼobaltik li Sdios atote: ‹Akʼo mi lek o mi chopol+ li kʼusi chbat avalbe li Jakobe, pʼijan me›. 30 Ta skoj ti oy onoʼox ta avoʼonton chasut batel ta sna atote, lalokʼ talel, pe ¿kʼu yuʼun ti laj avelkʼanbun talel li jdiostake?».+

31 Xi la stakʼbe Laban li Jakobe: «Yuʼun lixiʼ xchiʼuk la jnop mi chatsatsalpojbun komel li atsebetake. 32 Akʼo chamuk mi oy buchʼu yichʼoj li adiostake. Ta sat kutsʼ kalaltik xuʼ xakʼel li kʼusitik oy kuʼune, vaʼun ichʼo batel li kʼusitik jaʼ avuʼune». Pe mu snaʼ Jakob ti jaʼ yelkʼanoj tal li Rakele. 33 Li Labane och ta skarpana li Jakobe, ta skarpana li Leae xchiʼuk ta skarpana li chaʼvoʼ kiaraile,+ pe muʼyuk la sta. Laje, lokʼ li ta skarpana Leae, te bat ochuk li ta skarpana Rakele. 34 Li Rakele te yichʼoj li slokʼoltak terafime xchiʼuk te la stikʼ ta yolon smonturail skameyo ti jaʼ chchotlebin li antsetike, vaʼun te choti ta sba. Li Labane echʼ tajek yoʼonton ta saʼel ta sjunul yut li karpanae, pe muʼyuk la sta. 35 Xi laj yalbe stot li Rakele: «Mu me xa-ilin, kuni ajval, yuʼun mu xuʼ xilik ti bu chotolune, yuʼun yakal chkil li kʼusi stalel chil antsetike».+ Laj to xchajilan lek ta saʼel, pe muʼyuk la sta li slokʼoltak terafime.+

36 Kap tajek sjol li Jakobe xchiʼuk tsotsik xa la stakʼbe li Labane, xi laj yalbee: «¿Kʼusi chopol la jpasbot xchiʼuk kʼusi jmul avuʼun ti ta skʼakʼal avoʼonton tal anutsune? 37 Avi ti laj xa achaj ta kʼelel skotol li kʼusitik oy kuʼune, ¿kʼusi te la ata ti jaʼ avuʼun une? Liʼ xavakʼ ta yeloval sat li kutsʼ kalaltike, jaʼ akʼo yalik buchʼu melel xkʼopoj kuʼuntik. 38 Li 20 jabil la jchiʼinote muʼyuk-o yal yol jkotuk achij o atentsun+ xchiʼuk muʼyuk-o la jtiʼ jkotuk stot achij. 39 Mi junuk velta laj kikʼbot batel jkotuk ti laj yichʼ milel ta jtiʼvanej chonbolome.+ Voʼon noʼox laj kil jvokol kʼalal chchamike. Mi laj yichʼ elkʼanel jkotuk ta kʼakʼaltik o ta akʼobaltike, chakʼanbun xkʼexol. 40 Toj ven kʼux kʼakʼal laj kaʼi li ta kʼakʼaltike, laj kil jvokol ta sik li ta akʼobaltike xchiʼuk la jtsʼik jvayel.+ 41 Oy xa ta 20 jabil ti te oyun ta anae. 14 jabil litun ta sventa li chaʼvoʼ atsebetake, vakib jabil litun ta sventa li achijtake xchiʼuk lajuneb to velta la ajelbun li jtojole.+ 42 Ti muʼyukuk xchiʼinojun li Sdios jtote,+ li Sdios Abraane ti jaʼ li buchʼu chiʼta*+ Isaake, xokol jkʼob lilokʼ tal avuʼun ti jechuke. Yiloj Dios li jvokole xchiʼuk ti tsots li-abteje, jaʼ yuʼun la spʼijubtasot li samele».+

43 Vaʼun, xi takʼbat yuʼun Laban li Jakobe: «Jaʼ jtsebetak li tsebetik liʼe, jaʼ jkeremtak li keremetike, jaʼ jchijtak li chijetike, jaʼ kuʼun skotol li kʼusitik akʼeloje xchiʼuk jaʼ yuʼunik ek li jtsebetake. ¿Kʼuxi xa noʼox ta jkontrain li jtsebetake xchiʼuk li yalabik ti vokʼ yuʼunike? 44 Jaʼ yuʼun, laʼ liʼe, jpastik jun trato ta jchaʼvoʼaltik noʼox xchiʼuk jaʼ komuk ta testigo kuʼuntik». 45 Jaʼ yuʼun, li Jakobe la stsak jpʼej ton,+ la svaʼan sventa xkʼot ta senyail. 46 Xi laj yalbe yutsʼ yalal li Jakobe: «¡Tsobik tal tonetik!». Vaʼun, la stsobik talel tonetik, te la stsopanik. Laje, te veʼik ta sba li tonetike. 47 Li Labane Jegar-Saaduta* laj yakʼbe sbi, yan li Jakobe Galeed* laj yakʼbe sbi.

48 Xi laj yal li Labane: «Li jtsop ton liʼe jaʼ chkʼot ta testigo kuʼuntik jchaʼvoʼaltik li avie». Jech oxal, Galeed+ laj yakʼbe sbi 49 xchiʼuk Tayal Kʼelob Osil, yuʼun xi laj yale: «Jaʼ akʼo skʼelutik tal ta toyol Jeova kʼalal muʼyuk chkilbe jba jsatike. 50 Mi lik avilbajin li jtsebetake xchiʼuk mi laj to asaʼ yan avajniltake akʼo mi muʼyuk yiloj junuk krixchanoe, vuleso me ta ajol ti jaʼ testigo kuʼuntik li Diose». 51 Li Labane xi to laj yalbe li Jakobe: «Liʼ oy li jtsop tone xchiʼuk li jpʼej ton la jvaʼan sventa xkʼot ta senyail kuʼuntike. 52 Li jtsop ton liʼe jaʼ testigo,+ jech xtok li jpʼej ton liʼ vaʼale jaʼ chkʼopoj kuʼuntik ti muʼyuk chijelav batel ti bu oy li jtsop ton sventa muʼyuk kʼusi chopol ta jpasbote. Li voʼot ek une muʼyuk chajelav tal yoʼ bu oy li jtsop ton sventa muʼyuk kʼusi chopol xtal apasbune. 53 Jaʼ akʼo xchapanutik li Sdios Abraane,+ li Sdios Nakore xchiʼuk ti jaʼ Sdios li stotike». Vaʼun, li Jakobe laj yakʼ ye ta stojolal li Dios ti yichʼoj ta mukʼ+ li stote, li Isaake.

54 Ta tsʼakale, laj yakʼ milbil matanal ta vits li Jakobe xchiʼuk laj yikʼ ta sveʼel pan li yutsʼ yalale. Jaʼ yuʼun, te veʼik xchiʼuk te echʼ yuʼunik akʼobal li ta vitse. 55 Yan li Labane sob xa tajek lik li ta yokʼomale, la stsʼutsʼ* li smamobtake*+ xchiʼuk la stsʼutsʼ li stsebetake, laje laj yakʼanbe bendision.+ Jech sut batel ta sna li Labane.+

32 La stam batel sbe li Jakobe, laje te la sta sbaik ta be xchiʼuk li yaj-anjeltak Diose. 2 Li Jakobe xi laj yal kʼalal laj yile: «¡Liʼ oy li yajsoltarotak Diose!». Jech oxal, Maanaim* laj yakʼbe sbi li bu taje.

3 Li Jakobe la stak jelavel yaj-almantaltak ta stojolal li Esaue, li xchiʼil ta vokʼele, ti te oy ta Seir+ ta yosilal Edome.+ 4 Xi laj yalanbe batel mantale: «Xi xkʼot avalbeik li kajvale, li Esaue: ‹Xi chal li avajtunel Jakobe: «Jal la jchiʼin ta naklej* li Labane.+ 5 Oy xa stot jvakaxtak, jvurotak, jchijtak, kajtuneltak xchiʼuk jkiaratak.+ Jech ta jtakbot tal mantal, kajval, sventa lekuk avoʼonton ta jtojolal»›».

6 Kʼalal sutik talel ta stojolal Jakob li yaj-almantaltake, xi kʼot yalike: «La jtakutik li achiʼil ta vokʼel Esaue. Chtal snupot ta be ek, te xchiʼuk talel chanib sien sviniktak».+ 7 Xiʼ tajek li Jakobe xchiʼuk lik svul yoʼonton.+ Jaʼ yuʼun, la xchʼak ta chaʼvokʼ li krixchanoetik te xchiʼukane. La spas ta chaʼvokʼ xtok li chijetike, li vakaxetike xchiʼuk li kameyoetike. 8 Xi laj yale: «Mi la stsak ta kʼop Esau li jvokʼe, jaʼ xuʼ xjatav batel li jvokʼe».

9 Ta tsʼakale, xi la spas orasion li Jakobe: «Voʼot Sdiosot li jmukʼtot* Abraane xchiʼuk Sdiosot li jtot Isaake. Jeova, voʼot ti xi chavalbune: ‹Sutan batel ta alumal xchiʼuk ta slumal li avutsʼ avalale, voʼon ta jkʼuxubinot›+ ti xachie, 10 mu jta-o skotol li tukʼil kʼanelal xchiʼuk ti tukʼ chavakʼ aba ta jtojolal li avajtunelune,+ yuʼun kʼalal echʼ jtuchʼ li Jordane, kʼajomal noʼox jnamteʼ kichʼoj jelavel, yan li avie chaʼtsop xa li kʼusitik oy kuʼune.+ 11 Ta jkʼanbot vokol+ ti mu xavakʼun ta skʼob li jchiʼil ta vokʼel Esaue, yuʼun chixiʼ yuʼun ti chtale xchiʼuk ti stsakun ta kʼope+ xchiʼuk ti stsak ta kʼop ek li meʼiletik xchiʼuk yalabike. 12 Yuʼun xi avaloj li voʼote: ‹Voʼon ta jkʼuxubinot ta melel xchiʼuk chkakʼ epajuk anitilulal jech kʼuchaʼal li jiʼ* oy ta nabe, ti toj ep xa noʼox ta jyalel ti mu xlaj ta chapele›».+

13 Te echʼ yuʼun akʼobal li Jakobe. Ta tsʼakale, la stsak jlomuk li kʼusitik x-ayan yuʼun sventa skʼelanbe li Esaue, li xchiʼil ta vokʼele:+ 14 chib sien ta kot meʼ tentsunetik, 20 ta kot tot tentsunetik, chib sien ta kot meʼ chijetik, 20 ta kot tot chijetik, 15 30 ta kot meʼ kameyoetik ti chchuʼun to yolike, 40 ta kot meʼ vakaxetik, lajunkot tot vakaxetik, 20 ta kot meʼ vuroetik xchiʼuk lajunkot tot vuroetik+ ti staoj xa xchʼielike.

16 Ta jujutsop laj yakʼbe batel li yajtuneltake xchiʼuk xi laj yalanbee: «Jelavanik batel xchiʼuk iktaik kʼuk snamal li jtsop te xbat ta apatike». 17 Xi laj yalbe mantal li buchʼu jbabe chbate: «Mi la snupot ta be Esau ti jaʼ jchiʼil ta vokʼele xchiʼuk mi xi tsjakʼbote: ‹¿Buchʼu avajval, bu chabat xchiʼuk buchʼu yuʼun li jtsop chonbolometik liʼ avikʼoj tale?›, 18 xi xatakʼbee: ‹Jaʼ yuʼun, li avajtunel Jakobe, jaʼ jun matanal takbil talel sventa li kajval Esaue+ xchiʼuk te xa xtal ta jpatkutik li Jakob eke›». 19 Xi laj yalbe mantal ek li xchaʼvoʼale, li yoxvoʼale xchiʼuk skotol li buchʼutik te tijilik batel ta spat li jujutsop chonbolometike: «Jaʼ me jech xavalbeik Esau jech kʼuchaʼal laj kalboxuk kʼalal mi la anupik ta bee. 20 Xi xavalbeik xtoke: ‹Te xtal ta jpatkutik li avajtunel Jakobe›». Yuʼun xi chalilanbe sbae: «Mi la jlajesbe yoʼonton ta matanaletik ti ta jtakbe jelavele,+ xuʼ van lek xa chchʼamun mi laj kile». 21 Jech oxal, li yajtuneltake jelavik batel xchiʼuk li matanaletike, yan li stuke te to kom vayuk yoʼ bu spasoj skarpana li vaʼ akʼobale.

22 Ta mas tsʼakal li vaʼ akʼobale, lik li Jakobe xchiʼuk laj yikʼ batel li chaʼvoʼ yajnile,+ li chaʼvoʼ skiarae+ xchiʼuk li 11 ta voʼ xnichʼnabtak ti jchʼielik toe. Vaʼun, echʼik ti bu stakʼ tuchʼel li ukʼum ta Jaboke.+ 23 Jech oxal, laj yakʼ jelavuk ta jot beoʼ* xchiʼuk la sjelubtas batel xtok skotol li kʼusitik oy yuʼune.

24 Stuk te kom li Jakobe. Vaʼun, te tsakat ta kʼop yuʼun jun vinik jaʼ to ti kʼuxi sakub tal osile.+ 25 Kʼalal laj yil li vinik ti muʼyuk stsal yuʼune, la spikbe stsʼakalul sbakil yoʼ li Jakobe; vaʼun pitkʼuj li sbakil yoʼ Jakob kʼalal jaʼo tstsal sbaike.+ 26 Te une, xi albat li Jakobe: «Koltaun xa batel, yuʼun tsakub xa tal osil». Xi takʼbate: «Muʼyuk ta jkoltaot batel jaʼ to mi laj avakʼbun bendisione».+ 27 Xi la sjakʼ li vinike: «¿Kʼusi abi?». Xi la stakʼe: «Jakob». 28 Vaʼun xi laj yale: «Maʼuk xa Jakob abi, Israel*+ xa chabiin, yuʼun la atsal aba xchiʼuk Dios+ xchiʼuk krixchanoetik, jaʼ to ti kʼuxi kuch avuʼune». 29 Xi la sjakʼ li Jakob eke: «Albun kʼusi abi avokoluk». Pe xi la stakʼe: «¿Kʼu yuʼun chajakʼbun li jbie?».+ Vaʼun, te laj yakʼbe bendision. 30 Jech oxal, li Jakobe Peniel*+ laj yakʼbe sbi li bu taje, yuʼun xi laj yale: «La jkʼelbe jba jsatkutik xchiʼuk li Diose, pe kuxul likom».+

31 Kʼalal naka noʼox echʼ ta Penuel* li Jakobe, jaʼo xa lokʼ tal kʼakʼal, pe xkoxkun xa bat ta skoj li yoʼe.+ 32 Jaʼ yuʼun, li xnichʼnabtak Israele mu stibeik kʼalal to avi li xchʼuxuvil yoʼ* chonbolometike. Yuʼun li vinike la stijbe stsʼakalul sbakil yoʼ Jakob ta stsʼel xchʼuxuvil.

33 Tana un la stoy sat li Jakobe, laj yil ti te xtal xchiʼuk chanib sien sviniktak li Esaue,+ vaʼun la xchʼakanan li xnichʼnabtake, laj yakʼanbe xchiʼin li Leae, li Rakele xchiʼuk li chaʼvoʼ skiarae.+ 2 Jaʼ baʼyel laj yakʼ li skiaratak xchiʼuk yalabtake,+ laje tal li Lea xchiʼuk yalabtake,+ laj une tal li Rakel+ xchiʼuk Josee. 3 Jaʼ jelav batel li stuke. Vukub to velta la skejan spatan sba ta balumil jaʼ to ti kʼuxi nopaj batel ta stojolal li xchiʼil ta vokʼele.

4 Li Esaue anil xa bat snup ta be li Jakobe, la smey, la stsʼutsʼ,* vaʼun te lik smil sbaik ta okʼel. 5 Kʼalal la stoy sate, laj yil li antsetik xchiʼuk li kʼoxetike, jech oxal xi laj yale: «¿Buchʼutik ti liʼ achiʼuk tale?». Xi la stakʼe: «Jaʼ xnichʼnabtak akʼbat yuʼun Dios li avajtunele».+ 6 Kʼalal jech kʼot ta pasele, tal yakʼ sbaik ta ojtikinel li kiarailetik xchiʼuk yalabike xchiʼuk la snijan sbaik. 7 Laj yakʼ sba ta ojtikinel li Lea xchiʼuk yalabtak eke xchiʼuk la snijan sbaik. Ta tsʼakale, laj yakʼ sba ta ojtikinel li Rakel xchiʼuk Josee xchiʼuk la snijan sbaik.+

8 Xi laj yal li Esaue: «¿Kʼu yuʼun la atak talel li krixchanoetik xchiʼuk li chonbolometik ti la jnupan ta bee?».+ Xi la stakʼe: «Jaʼ sventa lek xilun li kajvale».+ 9 Xi la stakʼ li Esaue: «Ep tajek kʼusitik oy kuʼun, kuni chiʼil ta vokʼel,+ jaʼ yuʼun ichʼo komel li kʼusitik avuʼune». 10 Pe xi laj yal li Jakobe: «Mu xapas jech avokoluk. Mi lek chavilune, tsako li amoton laj kichʼbot tale, yuʼun jaʼ sventa xkil asat ti laj kichʼbot tale. Xkoʼolaj laj kilbe sat Dios yaʼel ti laj kil asate, yuʼun ta yutsil avoʼonton la achʼamun.+ 11 Avokoluk, tsako li amoton ti laj avichʼ ichʼbel tale, yuʼun jaʼ jech ta jkʼan ta xkakʼbot bendision.+ Lek chilun li Diose xchiʼuk oy kuʼun skotol li kʼusitik chtun kuʼune».+ Jech-o laj yalilanbe, jaʼ yuʼun la stsak li matanale.

12 Xi laj yal ta tsʼakal li Esaue: «Lek oy chaʼa, batik, voʼon chijelav batel». 13 Pe xi laj yal li Jakobe: «Chavakʼ venta kajval ti toj kʼoxik to li ololetike+ xchiʼuk chavakʼ venta ti oy ta jba xchabiel li chijetike xchiʼuk li vakaxetik ti chchuʼun to yolike. Mi toj nat laj kakʼ xanavikuk ti kʼu snamal xuʼ yuʼunik ta jun noʼox kʼakʼale, ta xchamik. 14 Jaʼ lek jelavan batel, kajval, yan li voʼon avajtunelune te kʼun tajek chital jaʼ ti kʼu stsatsal chanavik li jchijtak, jvakaxtak xchiʼuk li ololetike, te chkʼot jtaot ta Seir,+ kajval». 15 Xi laj yal li Esaue: «Avokoluk, chkiktabot jlomuk li jviniktake». Pe xi takʼbate: «Mu persauk, kajval, jaʼ noʼox ta jkʼan ti lekuk xavilune». 16 Jaʼ yuʼun, li Esaue sut batel ta Seir li vaʼ kʼakʼale.

17 Li Jakob une bat ta Sukot,+ te la svaʼan sna xchiʼuk te la spasbe yaxibalna li xchonbolomtake. Jech oxal, Sukot* laj yakʼbe sbi.

18 Kʼalal lokʼ talel ta Padan-Aram+ li Jakobe, lek kʼot kʼalal to ta jteklum Sikem,+ ta yosilal Kanaan.+ Te la spas skarpanatak ta stsʼel li jteklume. 19 Te la sman jsep yosil ti bu la spas skarpanae, jaʼ la smanbe li xnichʼnabtak Amore, li stot Sikeme. Sien ta sep takʼin la stoj.+ 20 Te la spas jun skajleb matanal, xi laj yakʼbe sbie: Dios, li Dios yuʼun Israele.+

34 Li Dinae, li stseb Jakob ti jaʼ yol Leae,+ nopem xaʼi chbat skʼel li tsebetik te ta lum+ sventa xchʼay yoʼontone. 2 Li Sikem ti jaʼ jun bankilal te ta lume, li xnichʼon Amor, li j-eveo vinike,+ laj yil li Dinae, vaʼun laj yikʼ batel xchiʼuk la xchiʼin ta vayel, te la stsatsal tsak. 3 Li Sikeme kʼot tajek ta yoʼonton li Dinae, li stseb Jakobe, la skʼan xchiʼuk jun xa yutsil la xchiʼin ta loʼil.* 4 Li Sikeme xi laj yalbe li Amore,+ li stote: «Bat jakʼbun li tsebe sventa xkʼot ta kajnil».

5 Li Jakobe laj yaʼi ti laj yichʼ sokesel* yuʼun Sikem li Dinae, li stsebe, taje jaʼo batemik ta osiltik xchiʼuk xchijtak li xnichʼnabtake. Jech oxal, muʼyuk to kʼusi laj yal li Jakobe jaʼ to kʼalal sutik tale. 6 Ta mas tsʼakale, bat skʼopon Jakob li Amore, li stot Sikeme. 7 Pe li xnichʼnabtak Jakobe sutik tal ta anil ti bu oyik ta yaxaltik kʼalal laj yaʼiik li kʼusi kʼot ta pasele. Chopol laj yaʼiik xchiʼuk kap tajek sjolik ta skoj ti kʼexlal sba kʼusi la spasbe li Israele, ti la xchiʼinbe ta vayel stseb Jakob li Sikeme.+ Yuʼun mu lekuk ti kʼusi la spase.+

8 Xi laj yal li Amore: «Skʼanoj tajek atseb li jkerem Sikeme. Avokolikuk, akʼbeik sventa xkʼot ta yajnil. 9 Kutsʼ kalalin jbatik.* Akʼo kikʼkutik li tsebetik avuʼunike xchiʼuk xuʼ xavikʼik li tsebetik kuʼunkutik eke.+ 10 Xuʼ xachiʼinunkutik ta naklej xchiʼuk oy osil mi chakʼanike. Naklanik te xchiʼuk te xapʼolmajik, jech xtok, te epajuk kʼusitik avuʼunik». 11 Li Sikeme xi laj yalbe li stot xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼel Dinae: «Lekuk xavilikun un, chkakʼboxuk skotol li kʼusi chakʼanbeikune. 12 Xuʼ toyol tajek xakʼanbeikun stojol xchiʼuk xuʼ xakʼanbeikun matanal.+ Chkakʼ ti kʼusiuk noʼox chakʼanbeikune, jaʼ noʼox akʼbeikun kikʼ li tsebe».

13 Vaʼun, li xnichʼnabtak Jakobe toj manyaik ti kʼu yelan la stakʼbeik li Sikem xchiʼuk Amore, yuʼun sokesbatik* yuʼun Sikem li xchiʼilik ta vokʼel ti jaʼ li Dinae. 14 Xi laj yalike: «Mu lekuk ti jech ta jpaskutik ti chkakʼbekutik yikʼ jtsebalkutik jun vinik ti muʼyuk yichʼoj sirkunsisione,*+ yuʼun kʼexlal chikomkutik mi jeche. 15 Jaʼ to chkakʼkutik mi xi chapasike: ti jechuk xakʼotik kʼuchaʼal voʼonkutike, ti xichʼik sirkunsision skotol li viniketik+ ta bikʼit ta mukʼe. 16 Jaʼ to jech chkakʼbotkutik li tsebetik kuʼunkutike xchiʼuk chkikʼkutik li tsebetik avuʼunike. Jmoj chijnakiutik xchiʼuk jun noʼox jlumaltik chijkʼot. 17 Pe mi mu xachikintaik li kʼusi chkalkutike xchiʼuk mi mu xavichʼik sirkunsisione, chkikʼkutik sutel li kixlelkutike, vaʼun chibatkutik».

18 Li Amor+ xchiʼuk Sikem ti jaʼ skereme,+ lek laj yaʼiik li kʼusi albatike. 19 Li kereme mu jaluk kʼot ta pasel yuʼun li kʼusi kʼanbate,+ yuʼun tskʼupin tajek li stseb Jakobe. Li kereme mas ichʼbil ta mukʼ li ta sna stote.

20 Jaʼ yuʼun, li Amor xchiʼuk Sikeme te batik ta yochebal li jteklume, la xchiʼinik ta loʼil li viniketik ta steklumalike,+ xi laj yalike: 21 «Li viniketik leʼe tskʼan jun yoʼontonik chchiʼinutik ta naklej. Akʼo nakiikuk xchiʼuk akʼo pʼolmajikuk liʼ ta lume, yuʼun lek jamal li osil sventa liʼ x-ochik talel ta nakleje. Xuʼ xkikʼbetik li tsebetik yuʼunike xchiʼuk xuʼ xikʼik li tsebetik kuʼuntike.+ 22 Pe sventa liʼ xtalik ta naklej li viniketike xchiʼuk sventa jun jlumaltik xijkʼot xchiʼukike, skʼan xi jpastike: kichʼtik sirkunsision jkotoltik li vinikutik ta bikʼit ta mukʼ jech kʼuchaʼal stukike.+ 23 Mi jech ta jpastike, ¿mi mu kuʼuntikuk chkʼot li kʼusitik x-ayan yuʼunike, li skʼulejalik xchiʼuk skotol li xchonbolomike? Jaʼ yuʼun, kakʼbetik permiso sventa liʼ xnakiik xchiʼuk voʼotike». 24 Skotol li buchʼutik chlokʼik talel li ta yochebal jteklume la xchʼunik li kʼusi laj yalik Amor xchiʼuk Sikeme, jech oxal laj yichʼik sirkunsision skotol li viniketik ta bikʼit ta mukʼe. Skotol li buchʼutik te chlokʼik talel li ta yochebal jteklume laj yichʼik sirkunsision.

25 Pe li ta yoxibal kʼakʼale, kʼalal chaʼibeik to yipal xkʼuxul sirkunsisione, li chaʼvoʼ xnichʼon Jakob ti jaʼik li Simeon xchiʼuk Levie ti jaʼ xchiʼiltak ta vokʼel li Dinae,+ la stsak s-espadaik ta jujuntal. Kʼalal ochik batel ta jteklume, muʼyuk buchʼu laj yakʼ venta li kʼusi oy ta yoʼontonik spasele, jech la smilik skotol li viniketike.+ 26 La smilik ta espada li Amor xchiʼuk li skerem ti jaʼ li Sikeme. Vaʼun, laj yikʼik lokʼel ta sna Sikem li Dinae, tee batik. 27 Te kʼotik ek li yan xnichʼnabtak Jakobe, laj yilik ti chamemik xa li viniketike, vaʼun laj yichʼik batel li kʼusitik x-ayan ta jteklume, ti jech la spasike, jaʼ ta skoj ti sokesbatik* li xchiʼilik ta vokʼele.+ 28 Laj yikʼbeik batel li xchijike, li xvakaxike, li svuroike xchiʼuk kʼusiuk noʼox ti te oy yuʼunik li ta jteklum xchiʼuk ta osiltike. 29 Jech xtok, laj yichʼbeik batel skotol li kʼusitik x-ayan yuʼunike, laj yikʼik batel skotol li ololetike xchiʼuk li ajnilaletike, la slokʼesbeik batel skotol li kʼusitik oy ta snaike.

30 Ta skoj taje, xi albatik yuʼun Jakob li Simeon xchiʼuk Levie:+ «Laj xa atikʼikun ta tsatsal vokolil, yuʼun laj avakʼik spʼajikun li jnaklejetik liʼ ta lume: li jkanaanetike xchiʼuk li jperisitaetike. Mas juteb jviniktak li voʼone xchiʼuk jpʼel skʼoplal chtal skontrainikun, jech tsmilikun xchiʼuk li kutsʼ kalale». 31 Pe xi takʼavike: «¿Mi yuʼun jaʼ lek ti oy buchʼu tskuy ta jchonbail ants li jchiʼilkutik ta vokʼele?».

35 Ta tsʼakale, xi albat yuʼun Dios li Jakobe: «Likan, muyan batel li ta Betele,+ te xanaki xchiʼuk te xapasbe jun skajleb smoton li melel Diose, ti te laj yakʼ sba ta ilel ta atojolal kʼalal jaʼo lajatav ta stojolal li achiʼil ta vokʼel Esaue».+

2 Vaʼun, li Jakobe xi laj yalbe li yutsʼ yalal xchiʼuk skotol li buchʼutik te xchiʼuke: «Lokʼesik li sdiostak jyanlumetik avichʼojik tale,+ sakubtas abaik xchiʼuk jelik li akʼuʼ apokʼike. 3 Totskutik xchiʼuk muykutik batel ta Betel. Te ta jpasbe jun skajleb smoton li melel Dios ti jaʼ la stakʼbun kʼalal jaʼo oy jvokole xchiʼuk ti te xchiʼinojun-o ti buyuk* noʼox chibate».+ 4 Jech oxal, laj yakʼbeik Jakob skotol li sdiostak jyanlumetik ti te yichʼojike xchiʼuk li s-areteal xchikinike. Li Jakobe te la smuk* ta yolon jpets mukʼta teʼ ti te nopol xkom ta Sikeme.

5 Kʼalal jaʼo yakal chanavik batele, li Diose laj yakʼ xiʼuk li jteklumetik ti te noʼox nopol oyike. Jech oxal, muʼyuk xa bat snutsik li xnichʼnabtak Jakobe. 6 Ta tsʼakal une, li Jakob xchiʼuk li buchʼutik te xchiʼinojan batele kʼotik ta Lus,+ jaʼ xkaltik, ta Betel ti te oy ta yosilal Kanaane. 7 Te la spas jun skajleb matanal; El-Betel* laj yakʼbe sbi ti bu la spase, yuʼun te laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal li melel Dios kʼalal jaʼo chjatav ta skoj li xchiʼil ta vokʼele.+ 8 Ta tsʼakale, cham li Deborae,+ li ants ti buchʼu la stsʼites li Rebekae, ta stsʼel Betel laj yichʼ mukel, te ta yolon jpets tulan. Jech oxal, Alon-Bakut* laj yakʼbe sbi.

9 Li Diose laj yakʼ sba ta ilel yan velta ta stojolal Jakob kʼalal lokʼ talel ta Padan-Arame xchiʼuk laj yakʼbe bendision. 10 Xi albat yuʼun li Diose: «Jakob abi.+ Pe maʼuk xa Jakob chabiin, jaʼ xa Israel chabiin». Jaʼ yuʼun, Israel xa la sbiiltas-o.+ 11 Xi to albat yuʼun li Diose: «Voʼon li Dios ti Buchʼu skotol xuʼ yuʼune.+ Epajan xchiʼuk pʼolan. Te chlik talel ta atojolal mukʼtik lumetik,+ ta melel epal mukʼtik lumetik. Jech xtok, te chlik talel ajvaliletik ta atojolal.+ 12 Voʼot chkakʼbot li osil ti laj kakʼbe Abraan xchiʼuk Isaake, ta tsʼakale jaʼ chkakʼbe li anitilulale».+ 13 Vaʼun, li Diose te laj yikta komel ti bu la xchiʼin ta loʼile.

14 Li Jakobe oy kʼusi te la svaʼan ti bu kʼoponat yuʼun Diose, la svaʼan jpʼej ton, vaʼun la smalbe vino ti kʼot kʼuchaʼal matanale xchiʼuk la smalbe aseite.+ 15 Li Jakobe Betel+ la sbiiltas-o ti bu kʼoponat yuʼun Diose.

16 Laj yiktaik komel li Betele. Kʼalal te to kʼuk snamal xilik li Efrate, lik xkʼuxul yol li Rakele, pe laj yil tajek svokol xchiʼuk. 17 Kʼalal jaʼo chakʼ persa sventa xvokʼ li yole, xi albat yuʼun li parterae:* «Mu xaxiʼ, yuʼun chvokʼ avuʼun xtok li olole».+ 18 Kʼalal jaʼo chchʼay xa batel li xkuxlejale (yuʼun ta xa xcham), Ben-Oni* laj yakʼbe sbi li yole, yan li stote Benjamin*+ laj yakʼbe sbi. 19 Cham li Rakele xchiʼuk te laj yichʼ mukel ta sbelel Efrat, jaʼ xkaltik, ta Belen.+ 20 Li Jakobe la svaʼan jpʼej ton li ta sba smukinal Rakele; jaʼ li stanal smukinal Rakel kʼalal to avie.

21 Ta tsʼakal une, li Israele lokʼ batel xchiʼuk te la spas skarpana te kʼuk snamal ta sjelavel li tayal kʼelob osil ta Edere. 22 Jun velta kʼalal jaʼo te nakal Israel li ta osil taje, li Rubene bat xchiʼin ta vayel Bila, li stsʼakal ajnil stote. Li Israele laj yaʼi li kʼusi kʼot ta pasele.+

12 ta voʼ xnichʼnabtak li Jakobe. 23 Liʼe jaʼ li yalabtak Leae: li sba xnichʼon Jakobe Ruben+ sbi, ta tsʼakale tal Simeon, Levi, Juda, Isakar xchiʼuk Sabulon. 24 Li yalabtak Rakele jaʼ Jose xchiʼuk Benjamin. 25 Li yalabtak Bila, li skiara Rakele jaʼ Dan xchiʼuk Neftali. 26 Li yalabtak Silpa, li skiara Leae jaʼ Gad xchiʼuk Aser. Taje jaʼ li xnichʼnabtak Jakob ti te vokʼik ta Padan-Arame.

27 Te kʼuk sjalile, li Jakobe te kʼot ta Mamre ta Kiryat-Arba, jaʼ xkaltik, ta Ebron ti bu oy li Isaake, li stote.+ Te kʼot ti bu nakiik kʼuchaʼal jyanlum+ li Abraan xchiʼuk Isaake. 28 Li Isaake kuxi 180 jabil.+ 29 Li Isaake slajeb xa velta laj yichʼ ikʼ, vaʼun cham, laj yichʼ ikʼel batel ti bu oy li smoltotake.* Jal kuxi xchiʼuk lek la skʼupin li xkuxlejale. Li Esau xchiʼuk Jakob ti jaʼ xnichʼnabtake la smuk li stotike.+

36 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal Esau, jaʼ xkaltik, li Edome.+

2 Li Esaue la saʼ yajnil li ta tsebetik ta Kanaane. Li june Ada+ sbi, stseb Elon, li j-et vinike.+ Li yane Oolibama+ sbi ti jaʼ stseb Ana* xchiʼuk ti jaʼ smom Sibeone, li j-eveo vinike. 3 Li jun xtoke Basemat+ sbi, stseb Ismael ti jaʼ li yixlel Nebayote.+

4 Li Adae vokʼ yol ti jaʼ xnichʼon li Esaue, Elifas sbi. Li Basemate Reuel sbi li yol vokʼe.

5 Li Oolibamae vokʼ yalabtak, jaʼik Jeus, Jalam xchiʼuk Kore.+

Taje jaʼ xnichʼnabtak Esau ti te vokʼik ta yosilal Kanaane. 6 Ta tsʼakale, li Esaue laj yikʼ batel ta yan lum li yajniltake, li skeremtake, li stsebetake, skotol li yutsʼ yalale. Jech xtok, laj yikʼ batel skotol li xchonbolomtake xchiʼuk skotol li skʼulejal ti te la stsob+ ta yosilal Kanaane. Ti bu bate te kʼuk snamal xil li Jakobe, li xchiʼil ta vokʼele.+ 7 Toj ep tajek li kʼusitik x-ayan yuʼunike, jech oxal mu stakʼ jmoj te xnakiik. Jech xtok, ti bu oyike* mu xa x-ochik-o ta skoj li xchonbolomike. 8 Jaʼ yuʼun, li Esaue te lik nakiuk ta vitstikaltik yuʼun Seir.+ Li Esaue jaʼ li Edome.+

9 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal Esau, li totil yuʼun j-edometik te ta vitstikaltik yuʼun Seire.+

10 Li xnichʼnab Esaue jaʼ Elifas xchiʼuk Reuel. Li Elifase jaʼ yol li Adae, li yajnil Esaue. Li Reuele jaʼ yol li Basemate, li yajnil Esaue.+

11 Li xnichʼnabtak Elifase jaʼik Teman,+ Omar, Sefo, Gatam xchiʼuk Kenas.+ 12 Li Timnae kʼot ta stsʼakal ajnil Elifas ti jaʼ xnichʼon Esaue. Ta mas tsʼakal li Timnae vokʼ jun yol ti jaʼ xnichʼon li Elifase, Amalek+ sbi. Taje jaʼ yalabtak Ada, li yajnil Esaue.

13 Li xnichʼnabtak Reuele jaʼik Naat, Sera, Sama xchiʼuk Misa. Taje jaʼ yalabtak Basemat,+ li yajnil Esaue.

14 Li Oolibama, li yajnil Esaue, vokʼ yalabtak ti jaʼ xnichʼnabtak Esaue, jaʼik Jeus, Jalam xchiʼuk Kore. Li Oolibamae jaʼ stseb Ana xchiʼuk jaʼ smom Sibeon.

15 Liʼe jaʼ li bankilaletik* ta xnichʼnabtak Esaue.+ Li ta xnichʼnabtak Elifas ti jaʼ sba xnichʼon Esaue jaʼik bankilal Teman, bankilal Omar, bankilal Sefo, bankilal Kenas,+ 16 bankilal Kore, bankilal Gatam xchiʼuk bankilal Amalek. Taje jaʼik li bankilaletik ta yosilal Edom ti jaʼ xnichʼnabtak Elifase.+ Taje jaʼ yalabtak li Adae.

17 Li xnichʼnabtak Reuel ti jaʼ skerem Esaue jaʼik bankilal Naat, bankilal Sera, bankilal Sama xchiʼuk bankilal Misa. Taje jaʼik li bankilaletik ta yosilal Edom+ ti jaʼ xnichʼnabtak Reuele. Taje jaʼ yalabtak Basemat, li yajnil Esaue.

18 Ta slajebal xa une, li yalabtak Oolibama ti jaʼ yajnil Esaue jaʼik bankilal Jeus, bankilal Jalam xchiʼuk bankilal Kore. Taje jaʼik li bankilaletik ti jaʼ yalabtak Oolibamae, li yajnil Esaue. Li Oolibamae jaʼ li stseb Anae.

19 Taje jaʼ li xnichʼnabtak Esaue xchiʼuk li bankilaletik yuʼune. Li Esaue jaʼ li Edome.+

20 Liʼe jaʼ xnichʼnabtak Seir li j-oreo vinike ti te nakalik ta lume:+ Lotan, Sobal, Sibeon, Ana,+ 21 Dison, Eser xchiʼuk Disan.+ Taje jaʼ li bankilaletik yuʼun li j-oreo vinike, jaʼ li xnichʼnabtak Seir te ta yosilal Edome.

22 Li xnichʼnab Lotane jaʼik Ori xchiʼuk Emam. Li Lotane jaʼ xchiʼil ta vokʼel li Timnae.+

23 Liʼe jaʼ xnichʼnabtak li Sobale: Alvan, Manaat, Ebal, Sefo xchiʼuk Onam.

24 Liʼe jaʼ xnichʼnab li Sibeone:+ Aya xchiʼuk Ana. Li Anae jaʼ li vinik ti la sta sat voʼ* ta takixokol balumil kʼalal jaʼo yakal chchabibe li svurotak Sibeon ti jaʼ stote. Li voʼ la stae kʼixin chlokʼ talel.

25 Li Anae oy jun xnichʼon, Dison sbi, xchiʼuk jun stseb, Oolibama sbi.

26 Liʼe jaʼ xnichʼnabtak li Disone: Emdan, Esban, Itran xchiʼuk Keran.+

27 Liʼe jaʼ xnichʼnabtak li Esere: Bilan, Saavan xchiʼuk Akan.

28 Liʼe jaʼ xnichʼnab li Disane: Us xchiʼuk Aran.+

29 Li bankilaletik yuʼun j-oreoetike jaʼik liʼe: bankilal Lotan, bankilal Sobal, bankilal Sibeon, bankilal Ana, 30 bankilal Dison, bankilal Eser xchiʼuk bankilal Disan.+ Taje jaʼik li bankilaletik yuʼun j-oreoetik li ta yosilal Seire.

31 Tana un, liʼe jaʼ skʼoplal li ajvaliletik ti la spasik mantal ta yosilal Edom+ kʼalal muʼyuk toʼox bu echʼem junuk ajvalil ta stojolal li j-israeletike.*+ 32 Li Bela ti jaʼ xnichʼon Beore la spas mantal ta Edom. Dinaba sbi li steklumale. 33 Kʼalal cham li Belae, jaʼ och ta ajvalil li Jobab ti jaʼ xnichʼon Sera ti likem ta Bosrae. 34 Kʼalal cham li Jobabe, jaʼ och ta ajvalil li Usam ti likem ta yosil jtemanetike. 35 Kʼalal cham li Usame, jaʼ och ta ajvalil li Adad ti jaʼ xnichʼon Bedade. Li Adade jaʼ la stsal li jmadianetik+ ta yosilal Moabe. Avit sbi li steklumale. 36 Kʼalal cham li Adade, jaʼ och ta ajvalil li Samla ti likem ta Masrekae. 37 Kʼalal cham li Samlae, jaʼ och ta ajvalil li Xaul ti likem ta Reobot ta stsʼel ukʼume. 38 Kʼalal cham li Xaule, jaʼ och ta ajvalil li Baal-Anan ti jaʼ xnichʼon Akbore. 39 Kʼalal cham li Baal-Anan ti jaʼ xnichʼon Akbore, jaʼ och ta ajvalil li Adare xchiʼuk Pau sbi li steklumale. Li yajnil Adare Meetabel sbi, jaʼ li stseb Matrede. Li Matrede jaʼ li stseb Mesaabe.

40 Liʼe jaʼ sbi li bankilaletik yuʼun Esau ti kʼu yelan vokʼbilik ta jujuchop yutsʼ yalalike, ti bu nakalike xchiʼuk ta jujuchop li sbiike: bankilal Timna, bankilal Alva, bankilal Jetet,+ 41 bankilal Oolibama, bankilal Ela, bankilal Pinon, 42 bankilal Kenas, bankilal Teman, bankilal Mibsar, 43 bankilal Magdiel xchiʼuk bankilal Iram. Taje jaʼ li bankilaletik ta Edom ti kʼu yelan vokʼbilik ta jujuchop yosilik ti bu nakalike.+ Taje jaʼ Esau, li totil yuʼun j-edometike.+

37 Li Jakobe te to naki ta yosilal Kanaan ti bu naki kʼuchaʼal jyanlum+ li stote.

2 Liʼe jaʼ sloʼil xkuxlejal Jakob.

Kʼalal yichʼoj 17 jabil li Josee,+ li jchʼiel kerem taje te chchabi chijetik+ xchiʼuk yalabtak Bila+ xchiʼuk li yalabtak Silpae,+ li yajniltak stote. Vaʼun, li Josee bat yalbe stot li kʼusi chopol tspasik li xchiʼiltak ta vokʼele. 3 Li Israele jaʼ mas skʼanoj li Josee, jaʼ mu sta li yantik xnichʼnabe,+ yuʼun jaʼ li skerem ta smalubele. Jech oxal, laj yakʼ ta pasbel jlik snatil kʼuʼ ti stuk noʼox jeche.* 4 Kʼalal laj yakʼik venta skotol li xchiʼiltak ta vokʼel ti jaʼ noʼox stuk mas kʼanbil yuʼun li stotike ti jaʼ mu jechuk li stukike, lik spʼajik tajek xchiʼuk maʼuk xa ta slekil yoʼonton tskʼoponik.

5 Vaychinaj ta mas tsʼakal li Josee xchiʼuk laj yalbe li xchiʼiltak ta vokʼele,+ jaʼ yuʼun mas to la spʼajik-o. 6 Xi laj yalbe li xchiʼiltak ta vokʼele: «Avokolikuk, chikintaik li kʼusi la jvaychine. 7 Kʼalal yakal ta jchuk jtrigotik ta oʼlol tsʼunobaltike, vaʼi li jchuk jtrigoe xchiʼuk te vaʼal kom, vaʼun li jujuchuk atrigoike la sjoyibtaik li jchuk jtrigoe xchiʼuk la snijan sbaik ta stojolal».+ 8 Xi albat yuʼun li xchiʼiltak ta vokʼele: «¿Mi yuʼun chakʼot ta ajvalil kuʼunkutik xchiʼuk chapasunkutik ta mantal?».+ Ta skoj li xvayiche xchiʼuk li kʼusi laj yale, laj to stabeik yan srasonal sventa spʼajik.

9 Vaychinaj to yan velta xtok xchiʼuk xi laj yalbe li xchiʼiltak ta vokʼele: «Livaychinaj yan velta. Li avi une, la snijan sbaik ta jtojolal+ li kʼakʼale, li lunae* xchiʼuk 11 ta pʼej kʼanaletik». 10 Ta tsʼakale, laj yalbe stot xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele, pe utat yuʼun li stote, xi albate: «¿Kʼusi xa noʼox skʼan xal ti avayiche? ¿Mi yuʼun van chtal jkejan jpatan jbakutik ta lum ta atojolal xchiʼuk ameʼ xchiʼuk li achiʼiltak ta vokʼele?». 11 Li xchiʼiltak ta vokʼele lik itʼixajikuk ta stojolal,+ yan li stote muʼyuk xchʼay xaʼi li kʼusi laj yale.

12 Ta tsʼakal li xchiʼiltak ta vokʼele bat xchabibeik xchijtak stotik ta stsʼel Sikem.+ 13 Li Israele xi laj yalbe ta tsʼakal li Josee: «¿Mi mu teuk yakal chchabiik chij ta stsʼel Sikem li achiʼiltak ta vokʼele? Ta jtakot batel ti bu oyike». Xi laj yale: «¡Lek oy!». 14 Xi albate: «Batan avokoluk, bat kʼelo mi lek oyik li achiʼiltak ta vokʼele. Kʼelo kʼu yelan li chijetike, te xtal avalbun». Jaʼ yuʼun, la stak batel kʼalal te oyik ta stenlejaltik Ebrone+ sventa xbat ta Sikem. 15 Ta mas tsʼakale te taat yuʼun jun vinik kʼalal te chanav batel ta osiltik li Josee. Xi jakʼbat yuʼun li vinike: «¿Kʼusi chasaʼ?». 16 Xi la stakʼbee: «Yakal ta jsaʼ jchiʼiltak ta vokʼel, albun avokoluk, ¿mi oy bu aviloj yakal chchabiik chijetik?». 17 Xi to laj yal li vinike: «Lokʼik xa batel maʼ liʼe, yuʼun xi laj yalik laj kaʼie: ‹Batik ta Dotan›». Jaʼ yuʼun, li Josee bat saʼ li xchiʼiltak ta vokʼele, te la staan ta Dotan.

18 Li xchiʼiltak ta vokʼele laj yilik ta nom ti te xtale, vaʼun kʼalal mu to chkʼot ti bu oyike, la xchapbeik skʼoplal sventa tsmilik. 19 Xi laj yalbe sbaike: «¡Kʼelavilik!, leʼ xa xtal li mu jvaychinajele.+ 20 Bat jmiltik xchiʼuk jiptik ochel ta junuk poso, chkaltik ti laj ta tiʼel ta jkot simaron jtiʼvanej chonbolome. Te chkiltik kʼusi chkʼot ta pasel xchiʼuk li xvayichtake». 21 Kʼalal laj yaʼi li Rubene,+ la skʼel kʼuxi xuʼ skolta ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele. Jech oxal, xi laj yale: «Mu me jmiltik».+ 22 Xi to albatik yuʼun li Rubene: «Mu xamalik chʼichʼ.+ Jaʼ lek jipik ochel ta poso li ta takixokol balumile, pe mu xayayijesik».*+ Yuʼun li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti tskolta lokʼel ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele sventa xikʼbe batel li stote.

23 Kʼalal naka noʼox kʼot Jose ti bu oy li xchiʼiltak ta vokʼele, la snitbeik lokʼel li snatil kʼuʼ Josee, jaʼ li snatil kʼuʼ tslap ti stuk noʼox jeche.+ 24 La stsakik xchiʼuk la sjipik ochel ta poso. Pe li vaʼ kʼakʼale takin li posoe; muʼyuk yaʼlel.

25 Tsʼakal te chotiik ta veʼel. Kʼalal la stoy satike, te xcholetik talel j-ismaeletik+ ti likemik tal ta Galaad sventa xbatik ta Ejiptoe. Oy skameyoik ti xkuchoj talel ladano,* balsamo xchiʼuk pat teʼ ti oy xuchʼale.+ 26 Vaʼun, xi laj yalbe xchiʼiltak ta vokʼel li Judae: «¿Kʼusi ta jpastik kanal mi la jmiltik li jchiʼiltik ta vokʼele xchiʼuk mi ta jmukbetik skʼoplal li xchʼichʼele?+ 27 Laʼik, jaʼ lek jchonbetik batel+ li j-ismaeletike sventa mu xkakʼ jkʼobtik ta stojolal, yuʼun jaʼ onoʼox jchiʼiltik ta vokʼel xchiʼuk jaʼ jbekʼtaltik». Li xchiʼiltak ta vokʼele la xchʼunbeik li kʼusi laj yale. 28 Kʼalal jaʼo xa te x-echʼik li jmadianetik+ ti jaʼ jpʼolmajeletike, la slokʼesik ta poso li Josee, la xchonbeik batel j-ismaeletik, 20 ta sep plata la skʼanbeik stojol.+ Li j-ismaeletike laj yikʼik batel ta Ejipto li Josee.

29 Kʼalal sut skʼel poso ta tsʼakal li Rubene xchiʼuk kʼalal laj yil ti muʼyuk xa te li Josee, la sliʼ ta jatel li skʼuʼ spokʼe. 30 Xi tsots laj yal kʼalal kʼot ti bu oy li xchiʼiltak ta vokʼele: «¡Muʼyuk xa te li kʼoxe! Li voʼon une..., ¿kʼusi ta jpas?».

31 Jaʼ yuʼun, la stsakbeik li snatil kʼuʼ Josee. La smilik jkot tot tentsun, vaʼun te la stsʼajbeik ta xchʼichʼel li snatil kʼuʼe. 32 Vaʼun, la stakbeik batel stotik li snatil kʼuʼ ti stuk noʼox jeche, xi laj yalbeike: «La jtakutik liʼe, avokoluk, kʼelo lek mi jaʼ snatil kʼuʼ li akereme o mi maʼuk».+ 33 Li Jakobe la skʼel lek xchiʼuk xi tsots laj yale: «¡Jaʼ li snatil kʼuʼ jkereme! ¡Laj ta tiʼel ta jkot simaron jtiʼvanej chonbolom! ¡Laj yichʼ lilinel ta tiʼel li Josee!». 34 Ta skoj taje, la sliʼ ta jatel skʼuʼ spokʼ li Jakobe xchiʼuk la xchuk chʼixal kʼuʼil* ta xchukbenal,* ep kʼakʼal laj yokʼita li xnichʼone. 35 Laj yakʼik persa ta spatbel yoʼonton stotik li skeremtak xchiʼuk stsebetake, pe li totile mu patbeluk yoʼonton chaʼi, kʼajomal xi chalilane: «¡Jech-o chkat koʼonton ta skoj jkerem jaʼ to ti kʼuxi xichame!».+ Jech-o laj yokʼita li xnichʼone.

36 Li jmadianetike la xchonik batel ta Ejipto li Josee, jaʼ la xchonbeik li Potifare ti jaʼ jun bankilal yaj-abtel li faraone+ xchiʼuk ti jaʼ bankilal yuʼun jchabivanejetike.+

38 Li vaʼ kʼakʼal li Judae, laj yikta komel li xchiʼiltak ta vokʼele. Te la spas skarpana ta stsʼel ti bu nakal jun j-adulam vinik ti Ira sbie. 2 Li Judae te la stabe ta ilel stseb jun jkanaan vinik,+ Sua sbi li vinike. Laj yikʼ batel xchiʼuk lik xchiʼin ta vayel, 3 vaʼun la xchiʼin yol yuʼun. Ta tsʼakale vokʼ li yole, Er+ laj yakʼbe sbi. 4 La xchiʼin yol yuʼun yan velta, vokʼ li yole, Onan laj yakʼbe sbi. 5 Vokʼ to yan yol xtok, Sela laj yakʼbe sbi. Kʼalal vokʼ li yole, jaʼo te oy ta Aksib+ li Judae.

6 Ta tsʼakal li Judae la sabe yajnil li Ere, li sba xnichʼone. Tamar+ sbi li tsebe. 7 Pe muʼyuk lek ch-ilat yuʼun Jeova li Ere, li sba xnichʼon Judae. Jech oxal, li Jeovae laj yakʼ chamuk. 8 Ta skoj taje, li Judae xi laj yalbe li Onane: «Chiʼinbo ta vayel li yajnil abankile, ikʼbo li yajnile xchiʼuk paso li kʼusi abainoj ti voʼot muʼilote,* likesbo stsʼunbal li abankile».+ 9 Li Onane snaʼoj ti mu jaʼuk yuʼun chkʼot li xnichʼnabtake,+ jech oxal kʼalal lik xchiʼinbe ta vayel yajnil li sbankile, la smal ta balumil li yaʼlel skʼunil sventa mu xkom stsʼunbal yuʼun li sbankile.+ 10 Toj chopol laj yil Jeova li kʼusi la spase, jech oxal laj yakʼ chamuk ek.+ 11 Li Judae xi laj yalbe li yalibe, li Tamare: «Ta skoj ti cham amalale, bat naklan ta sna atot, jmalatik xchʼi li jkerem Selae». Yuʼun xi tsnopilane: «Yikʼaluk xcham jech kʼuchaʼal li sbankiltake».+ Jaʼ yuʼun, bat li Tamare, te kom ta sna stot.

12 Te kʼuk sjalile, cham li yajnil Judae ti jaʼ stseb li Suae.+ Kʼalal echʼ xa ox ti kʼu sjalil laj yokʼita li anima yajnile, bat ta Timna+ ti bu oy li sviniktak ti tslokʼbeik stsotsil xchijtake, la xchiʼin batel Ira, li j-adulam vinike.+ 13 Xi laj yichʼ albel li Tamare: «Li amol-alibe* te yakal chmuy batel ta Timna sventa chbat slokʼbe stsotsil xchijtak». 14 Ta skoj taj une, la slokʼ li skʼuʼ spokʼ ti jaʼ senyail ti chamem smalale, la stsak jlik pokʼ sventa xpix li sate xchiʼuk la xpix sba ta jlik mochibal, vaʼun te la xchotan sba ta yochebal Enaim ti te xkom ta sbelel Timnae. Ti jech la spase yuʼun laj yakʼ venta ti chʼiem xa li Selae, pe muʼyuk akʼbat sventa xikʼ sbaik.+

15 Kʼalal ilvan li Judae, ta anil la skuy ta jchonbail ants ta skoj ti xpixoj sate. 16 Jaʼ yuʼun, la skʼej sba batel ta tiʼ be ti bu oy li antse, xi laj yalbee: «Avokoluk, ¿mi xuʼ jchiʼin jbatik ta vayel?». Jech laj yal ta skoj ti mu snaʼ mi jaʼ li yalibe.+ Pe xi takʼav li antse: «¿Kʼusi chavakʼbun mi la jchiʼin jbatik ta vayele?». 17 Xi laj yal li Judae: «Ta jtakbot tal jkotuk chʼiom tentsun». Pe xi laj yal li antse: «¿Mi oy kʼusi chavakʼbun komel ta prental* un?». 18 Xi to laj yal li Judae: «¿Kʼusi prental* chakʼan chkiktabot komel?». Xi la stakʼ li antse: «Iktabun komel li a-aniyo ti oy seyoale+ xchiʼuk li yakʼil a-aniyoe, iktabun komel xtok li anamteʼ te atsakoje». Laj yakʼbe li kʼusitik kʼanbate, jech te la xchiʼin ta vayel, vaʼun la xchiʼin yol yuʼun. 19 Ta tsʼakale, lik li antse xchiʼuk bat. Laje, la slokʼ li xmochibe, jaʼ la slap yan velta li skʼuʼ spokʼ ti jaʼ senyail chamem smalale.

20 Li Judae la stak batel li chʼiom tentsune. Jaʼ laj yichʼ batel li buchʼu la xchiʼin batele, li j-adulam vinike,+ sventa xbat skʼan sutel li kʼusi la stsak komel ta prental* li antse, pe muʼyuk la sta. 21 Li vinike xi kʼot sjakʼbe li jnaklejetik tee: «¿Bu oy li jchonbail ants ta templo ti te toʼox oy ta Enaim ta xokon bee?». Xi la stakʼbeike: «Mu bakʼinuk xkilkutik jchonbail ants ta templo liʼe». 22 Vaʼun, li vinike sut batel yoʼ bu oy li Judae xchiʼuk xi kʼot yalbee: «Muʼyuk la jta, kʼajomal noʼox xi laj yalbeikun li jnaklejetik tee: ‹Mu bakʼinuk xkilkutik jchonbail ants ta templo liʼe›». 23 Xi laj yal li Judae: «Te akʼo yichʼ komel li kʼusitike sventa mu chopoluk xkom jkʼoplaltik. Yuʼun li voʼone laj onoʼox jtak batel li chʼiom tentsune, jaʼ xa stuk ti muʼyuk te la atae».

24 Oxib u ta tsʼakale, xi laj yichʼ albel li Judae: «Jchonbail ants xa me li avalib Tamare xchiʼuk xchiʼinoj xa yol ta skoj ti jech tspase». Xi laj yal li Judae: «Jochik lokʼel, akʼo yichʼ chikʼel».+ 25 Kʼalal jaʼo yakal chjochik lokʼele, xi la stakbe batel mantal li smol-alibe:* «Li kol jchiʼinoje jaʼ stot li buchʼu jaʼ yuʼun li kʼusitik liʼe». Xi to laj yale: «Kʼelo lek avokoluk buchʼu jaʼ yuʼun li aniyo ti oy seyoale, li yakʼil aniyoe xchiʼuk li namteʼile».+ 26 La skʼel lek li Judae xchiʼuk xi laj yale: «Jaʼ mas tukʼ li stuke, jaʼ mu sta li voʼone, yuʼun muʼyuk xkakʼbe li jkerem Selae».+ Kʼalal jech kʼot ta pasel taje, muʼyuk xa la xchiʼin ta vayel yan velta li antse.

27 Kʼalal kʼot skʼakʼalil chvokʼ li yole, vach li yol ta xchʼute. 28 Kʼalal ta xa xvokʼ li yole, la slokʼes tal skʼob li june, li parterae* ta anil la stsak jlik tsajal no, vaʼun la xchukbe ta skʼob. Xi laj yale: «Liʼe jaʼ baʼyel lokʼ». 29 Pe kʼalal naka noʼox la xchaʼtikʼ ochel skʼob li june, lokʼ tal li xchiʼil ta vokʼele, xi tsots laj yal li parterae:* «¡Kʼuxi xa noʼox vuʼ avuʼun ti la ajam tal abee!». Jech oxal, Peres*+ la sbiin. 30 Ta tsʼakal une, lokʼ tal li xchiʼil ta vokʼel ti la xchukbeik tsajal no ta skʼobe. Li olole Sera+ la sbiin.

39 Li Josee laj yichʼ ikʼel yalel ta Ejipto,+ te une oy jun j-ejipto vinik ti Potifar+ sbie, jaʼ jun bankilal yaj-abtel faraon xchiʼuk jaʼ bankilal yuʼun jchabivanejetik, la sman li Josee. Jaʼ la smanbe li j-ismaeletik+ ti laj yikʼik batele. 2 Pe te chiʼinbil yuʼun Jeova li Josee,+ jaʼ yuʼun lek chbat ta pasel yuʼun skotol li kʼusitik tspase xchiʼuk jaʼ akʼbat sbain li kʼusitik oy ta sna yajvale, li j-ejipto vinike. 3 Li yajvale laj yakʼ venta ti te chiʼinbil yuʼun Jeova li Josee xchiʼuk ti jaʼ ta stojolal Jeova ti lek chbat ta pasel yuʼun skotol li Josee.

4 Jujun kʼakʼal lek ilat yuʼun yajval li Josee, vaʼun jaʼ xa noʼox lik tunuk ta stojolal li yajvale. Jaʼ yuʼun, li yajvale laj yakʼbe sventain li snae xchiʼuk jaʼ laj yakʼbe sbain skotol li kʼusitik x-ayan yuʼune. 5 Ta skoj li Josee, li Jeovae laj yakʼbe-o bendision sna li j-ejipto vinike. Jaʼo lik kʼotuk ta pasel kʼalal laj yakʼbe sventain Jose li snae xchiʼuk skotol li kʼusitik x-ayan yuʼune. Li Jeovae laj yakʼbe bendision skotol li kʼusitik oy ta snae xchiʼuk li ta yosile.+ 6 Kʼunkʼun lik yiktabe komel ta skʼob Jose skotol li kʼusitik oy yuʼun li vinike. Mu kʼusi tsvul-o yoʼonton, jaʼ noʼox tsnop kʼusi tslajes. Li Josee pas ta tsatsal vinik xchiʼuk toj kʼupil sba xvinaj.

7 Ta tsʼakal une, li yajnil yajvale lik yakʼ sat ta stojolal li Josee xchiʼuk xi laj yalbee: «Jchiʼin jbatik ta vayel». 8 Pe li stuke muʼyuk la xchʼun xchiʼuk xi laj yalbe li yajnil yajvale: «Jmeʼ ajval, li kajvale muʼyuk kʼusi tsvul-o yoʼonton ta skoj ti yakʼojbun jbain li snae xchiʼuk yakʼoj komel ta jkʼob skotol li kʼusi oy yuʼune. 9 Muʼyuk buchʼu yan jech tsots yabtel kʼuchaʼal voʼon liʼ ta nae xchiʼuk yakʼoj komel ta jkʼob skotol. Jaʼ xa noʼox muʼyuk jventainojot li voʼote, yuʼun yajnilot. Jaʼ yuʼun, ¿kʼuxi xa noʼox ti ta jpas li tsatsal mulile xchiʼuk ti jsaʼ jmul ta melel ta stojolal li Diose?».+

10 Jujun kʼakʼal te xvulvun li antse, pe muʼyuk la xchʼun Jose ti xchiʼin sbaik ta vayele o ti te xkom xchiʼine. 11 Pe jun kʼakʼal kʼalal och batel ta na sventa spas li yabtele, jaʼo muʼyuk te oy mi junuk j-abtel li ta nae. 12 Vaʼun, li antse la snitbe skʼuʼ spokʼ, xi laj yalbee: «¡Jchiʼin jbatik ta vayel!». Pe li Josee te laj yiktabe komel ta skʼob li skʼuʼ spokʼe xchiʼuk jatav batel ta pana.* 13 Kʼalal laj yakʼ venta ti jatav batel ta pana* xchiʼuk ti laj yakʼ venta ti te stsakojbe komel li skʼuʼ spokʼe, 14 tsots laj yapta li viniketik te ta snae, xi laj yale: «¡Kʼelavilik! Li jmalale laj yikʼbutik tal jun j-ebreo kerem ti jaʼ noʼox tal yakʼutik ta tseʼintaele.* Yuʼun li kereme tal ox xchiʼinun ta vayel, pe li voʼone tsots lik avankun. 15 Kʼalal naka noʼox laj yaʼi ti tsots xa ke chi-avane, laj yikta komel ta jxokon li skʼuʼ spokʼe xchiʼuk jatav batel ta pana».* 16 Li antse te laj yikta-o ta xokon li skʼuʼ spokʼ Josee jaʼ to ti kʼuxi vul ta na li Potifar ti jaʼ yajval li Josee.

17 Vaʼun, jech laj yalbe li smalal eke, xi laj yale: «Li j-ebreo kerem laj avikʼbunkutik tale tal ta jtojolal sventa xakʼun ta tseʼintael.* 18 Kʼalal naka noʼox laj yaʼi ti tsots xa lik avankune, laj yikta komel ta jxokon li skʼuʼ spokʼe xchiʼuk jatav batel ta pana».* 19 Li yajval Josee solel tsan skʼakʼal yoʼonton ta anil kʼalal naka noʼox laj yaʼi ti xi albat yuʼun li yajnile: «Jaʼ jech la spasbun li amosoe». 20 Jaʼ yuʼun, la stsak li Josee xchiʼuk la stikʼ ta chukel, te laj yakʼ ti bu oy li jchukeletik yuʼun ajvalile. Te kom-o ta chukel li Josee.+

21 Pe te chiʼinbil-o yuʼun Jeova li Josee, akʼbat-o ta ilel tukʼil kʼanelal xchiʼuk koltaat sventa lek x-ilat yuʼun li bankilal j-abtel ta chukinabe.+ 22 Jech oxal, li bankilal j-abtel ta chukinabe la svaʼan Jose sventa sbain skotol li jchukeletike, jaʼ laj yakʼbe ta sba skʼelel ti xichʼ pasel li kʼusitik oy ta sbaik spasel te ta chukinabe.+ 23 Li bankilal j-abtel ta chukinabe muʼyuk xa tskʼel jutebuk li kʼusi sbainoj Josee, yuʼun te chiʼinbil yuʼun Jeova li Josee. Jech xtok, jaʼ ta stojolal Jeova ti lek chbat ta pasel yuʼun skotol ti kʼusiuk noʼox tspas li Josee.+

40 Ta tsʼakale, li bankilal jpʼis-uchʼbol+ yuʼun ajvalil ta Ejiptoe xchiʼuk li bankilal jpaspan yuʼune la spas smulik ta stojolal li yajvalike, jaʼ li ajvalil ta Ejiptoe. 2 Jech oxal, li faraone kap sjol ta stojolal li chaʼvoʼ yaj-abteltake, li bankilal jpʼis-uchʼbole xchiʼuk li bankilal jpaspane.+ 3 Vaʼun, laj yakʼ ta tikʼel ta chukel xchaʼvoʼal te ta sna li bankilal yuʼun jchabivanejetike,+ jaʼ ti bu tikʼil ta chukel li Josee.+ 4 Li bankilal yuʼun jchabivanejetike jaʼ laj yakʼbe xchiʼin Jose sventa xchabian,+ vaʼun te komik kʼuk sjalil* li ta chukinabe.

5 Li jpʼis-uchʼbol yuʼun ajvalil ta Ejipto xchiʼuk li jpaspan yuʼune vaychinajik ta jun noʼox yakʼobalil kʼalal te tikʼilik ta chukele. Oy smelolal li xvayichik ta jujuntale. 6 Kʼalal och batel Jose li ta yokʼomale, laj yil ti nijajtik ta at-oʼontone. 7 Jaʼ yuʼun, xi la sjakʼanbee: «¿Kʼu yuʼun ti chavat avoʼontonike? Xvinaj ta asatik». 8 Xi la stakʼike: «Yuʼun livaychinajkutik, pe muʼyuk buchʼu xalbunkutik kʼusi smelolal». Xi laj yal li Josee: «¿Mi mu jaʼuk chalbe smelolal vaychiletik li Diose?+ Albeikun avokolikuk».

9 Li bankilal jpʼis-uchʼbole xi lik xchapbe Jose li kʼusi la xvaychine: «Li ta jvayiche, te laj kil jpets steʼel uva ta keloval. 10 Li steʼel uvae oy oxjek skʼob, lik yakʼ xnich kʼalal lokʼ skʼelom li skʼobtake, vaʼun taʼaj li sat uva ta jujuchoje. 11 Li voʼon une te jtsakojbe li skopa faraone, la jtsak li uvae xchiʼuk te la jpitsʼbe ta skopa li faraone. Ta tsʼakale, bat kakʼbe ta skʼob faraon li kopae». 12 Xi laj yal li Josee: «Li oxjek skʼobe jaʼ smelolal oxib kʼakʼal. 13 Mi la sta oxib kʼakʼale, tslokʼesot ta chukel* li faraone, vaʼun chakʼbot yan velta li avabtele.+ Chavakʼbe ta skʼob faraon li skopa jech onoʼox kʼuchaʼal chapas kʼalal chapʼisbe yuchʼbole.+ 14 Pe vulesun me ta ajol un mi lek xa xbat akuxlejale. Avokoluk, akʼbun ta ilel ti tukʼ akʼanojune xchiʼuk albun jkʼoplal ta stojolal faraon sventa xuʼ xkichʼ lokʼesel liʼe. 15 Ta melel, laj yelkʼanikun talel* li ta yosilal j-ebreoetike+ xchiʼuk muʼyuk kʼusi jpasoj ti liʼ tikʼilun ta chukele».*+

16 Kʼalal laj yakʼ venta li bankilal jpaspan ti lek smelolal li vaychil laj yal Josee, xi laj yale: «Livaychinaj ek, laj kil kajal ta jol oxib moch sakil pan. 17 Li ta yoxkojal moche oy ep ta tos kʼusitik lekik taʼajesbil sventa li faraone xchiʼuk laj kil ti oy mutetik ti yakal tslajesbeik sbel li moch kajal ta jole». 18 Xi la stakʼ li Josee: «Li oxib moche jaʼ smelolal oxib kʼakʼal. 19 Mi la sta oxib kʼakʼale, chtuchʼbot ajol li faraone xchiʼuk tsjokʼanot ta jtel teʼ. Chlaj ta tiʼel ta mutetik li abekʼtale».+

20 Kʼalal lokʼ oxib kʼakʼal une, jaʼo skumpleanyo+ li faraone, jech oxal la spas jun mukʼta veʼel sventa skotol li yajtuneltake. Te la slokʼes talel* ta stojolal yajtuneltak li bankilal jpʼis-uchʼbole xchiʼuk li bankilal jpaspane. 21 Laj yakʼbe yabtel yan velta li bankilal jpʼis-uchʼbole, vaʼun jech la spʼisbe-o yuchʼbol li faraone. 22 Yan li bankilal jpaspane jokʼanat yuʼun li faraon jech onoʼox kʼuchaʼal albatik smelolal yuʼun Jose li xvayichike.+ 23 Pe li bankilal jpʼis-uchʼbole muʼyuk vul ta sjol li Josee; chʼay-o xaʼi.+

41 Kʼalal echʼ xa ox lek chib jabile, vaychinaj+ li faraone. Te la vaʼal ta stsʼel ukʼum Nilo. 2 Ti bu vaʼal une, lokʼ talel vukot meʼ vakax li ta ukʼume, lek spat xokonik xvinaj xchiʼuk jupʼemik, te yakal tsloʼik yaxal* li ta Niloe.+ 3 Oy yan vukot meʼ vakax ti lokʼik talel ta spat li jupʼem meʼ vakaxetik ta Niloe, chʼabal lek xvinaj spat xokonik xchiʼuk toj bakik, te la skotan sbaik ta stsʼel li jupʼem meʼ vakaxetik ta stiʼil Niloe. 4 Vaʼun, li bakil meʼ vakaxetik xchiʼuk ti chʼabal lek xvinaj li spat xokonike lik sbikʼik li vukot jupʼem meʼ vakaxetik xchiʼuk ti lek xvinaj spat xokonike. Jech julav li faraone.

5 Chaʼvay li faraone xchiʼuk vaychinaj yan velta xtok. Li avi une, oy vukchoj sat trigo* ti yakal chchʼi muyel ta jun noʼox steʼele, noj lek sat xchiʼuk lek kʼupil sba.+ 6 Te noʼox chʼi talel xtok vukchoj sat trigo ti jichʼilik xchiʼuk ti takinik ta skoj li ikʼ chlik talel ta slokʼeb kʼakʼale. 7 Li sat trigo ti jichʼilike lik sbikʼik li vukchoj sat trigo ti noj lek sat xchiʼuk ti lek kʼupilik sbae. Jech julav li faraone, vaʼun laj yakʼ venta ti jaʼ noʼox chvaychinaje.

8 Loʼilaj tajek yoʼonton li ta sobe. Jech oxal, la stak ta ikʼel skotol li paleetik ti xchanojik majiae xchiʼuk skotol li buchʼutik pʼijik te ta Ejiptoe. Li faraone la xchapbe li xvayiche, pe muʼyuk buchʼu la snabe smelolal sventa xalbe li faraone.

9 Kʼalal jech kʼot ta pasele, li bankilal jpʼis-uchʼbole la xchiʼin ta loʼil li faraone, xi laj yalbee: «Jamal chkal jmul li avie. 10 Faraon, kʼalal jaʼo kapemot ta jtojolalkutik li avajtunelunkutike, laj aval mantal ti xkichʼ tikʼel ta chukel xchiʼuk li bankilal jpaspan+ li ta chukinab ta sna li bankilal yuʼun jchabivanejetike. 11 Ta tsʼakale, ta jun noʼox yakʼobalil livaychinajkutik. Oy lek smelolal ta jujun li kʼusi la jvaychinkutike.+ 12 Te oy jun j-ebreo kerem, jaʼ yajtunel li bankilal yuʼun jchabivanejetike.+ Kʼalal la jchapbekutik yaʼie,+ lik yalbunkutik ta jujuntal kʼusi smelolal li jvayichkutike. 13 Batsʼi jech tajek kʼot ta pasel kʼuchaʼal laj yalbunkutik smelolale. Li voʼone laj avakʼbun yan velta li kabtele, yan li jun vinike la ajokʼan».+

14 Li faraone la stak ta ikʼel li Josee,+ jaʼ yuʼun anil xa bat slokʼesik tal ta chukinab.*+ La xjux stsotsil sjol* li Josee xchiʼuk la sjel skʼuʼ spokʼ, vaʼun och batel bu oy li faraone. 15 Li faraone xi laj yalbe li Josee: «Oy kʼusi la jvaychin, jaʼ noʼoxe muʼyuk buchʼu xuʼ yuʼun xalbun smelolal, pe kaʼioj akʼoplal ti xuʼ xavalbe smelolal kʼalal mi oy buchʼu la xchapbot junuk vaychile».+ 16 Xi takʼbat yuʼun Jose li faraone: «¡Maʼuk voʼon ti chkichʼ tsakel ta ventae! Jaʼ Dios ti buchʼu chalbe skʼoplal slekilal li faraone».+

17 Xi albat yuʼun faraon li Josee: «Li ta jvayiche laj kil ti te vaʼalun ta stiʼil ukʼum Niloe. 18 Ti bu oyun une, lokʼ talel vukot meʼ vakax li ta Niloe, lek spat xokonik xvinaj xchiʼuk jupʼemik, te lik sloʼik yaxal* li ta Niloe.+ 19 Oy yan vukot meʼ vakax ti lokʼik tal ta spat li jupʼem meʼ vakaxetike, abol sbaik, mi jutebuk lek xvinaj spat xokonik xchiʼuk bakik. Muʼyuk-o bu jech kiloj meʼ vakaxetik ta skotol yosilal Ejipto ti toj ven chopol ta kʼelbel spat xokonike. 20 Li bakil meʼ vakaxetik xchiʼuk ti chʼabal lek xvinaj li spat xokonike lik sbikʼik li baʼyel vukot jupʼem meʼ vakaxetike. 21 Pe kʼalal laj xa ox sbikʼike, mu chʼunbajuk yilel ti jech la spasike, yuʼun toj ven chopol-o ta kʼelbel spat xokonik, jech yelanik kʼuchaʼal onoʼox ta slikebe. Jech lijulav-o.

22 »Ta tsʼakal une, laj kil ta jvayich ti oy vukchoj sat trigo ti yakal chchʼi muyel ta jun noʼox steʼele, noj lek sat xchiʼuk lek kʼupilik sba.+ 23 Te noʼox chʼi talel xtok vukchoj sat trigo ti takijemik, jichʼilik xchiʼuk takinik ta skoj li ikʼ chlik talel ta slokʼeb kʼakʼale. 24 Li sat trigo ti jichʼilike lik sbikʼik li vukchoj sat trigo ti lek kʼupilik sbae. Jaʼ yuʼun laj kalbe li paleetik ti xchanojik majiae,+ pe muʼyuk buchʼu xuʼ yuʼun laj yalbun smelolal».+

25 Vaʼun, li Josee xi laj yalbe li faraone: «Jtos noʼox li chib avayiche xchiʼuk jun noʼox smelol. Faraon, li melel Diose chalbot li kʼusi tsnop tspase.+ 26 Li vukot lekil meʼ vakaxetike jaʼ skʼan xal vukub jabil. Jech xtok, li lekil vukchoj sat trigoe jaʼ skʼan xal vukub jabil. Jtos noʼox li chib avayiche xchiʼuk jun noʼox smelol. 27 Li vukot bakil meʼ vakax xchiʼuk ti chopolik ti ta tsʼakal to lokʼik tale jaʼ skʼan xal vukub jabil. Jech xtok, li vukchoj sat trigo ti chʼabal lek sat xchiʼuk ti takinik ta skoj li ikʼ chlik talel ta slokʼeb kʼakʼale jaʼ skʼan xal ti chtal vukub jabil viʼnale. 28 Jaʼ jech chkʼot ta pasel kʼuchaʼal chkalbote. Faraon, li melel Diose chakʼbot avil li kʼusi tspase.

29 »Ta skotol li yosilal Ejiptoe chtal vukub jabil ti chlokʼ lek veʼlile. 30 Pe mi echʼ li vukub jabile, ta melel chtal vukub jabil viʼnal. Kʼalal jech chkʼot ta pasele, muʼyuk xa buchʼu chvul ta sjol ti ayan toʼox ep veʼlil ta yosilal Ejiptoe, li viʼnale ta sokes komel li osile.+ 31 Ti lek toʼox tajek laj yakʼ veʼlil ta lume, muʼyuk xa buchʼu chvul ta sjol ta skoj li viʼnal chtal ta tsʼakale, yuʼun toj tsots xa noʼox tajek. 32 Ti chib to velta la-akʼbat avaychine, faraon, jaʼ ti lek chapanbil yuʼun melel Dios li kʼusi tspase, poʼot xa jech tspas li melel Diose.

33 »Jaʼ yuʼun, faraon, saʼo junuk pʼijil vinik xchiʼuk ti lek snaʼ kʼusi tspase, jaʼ vaʼano ta sjunul li yosilal Ejiptoe. 34 Paso me ta ora jech un, faraon, vaʼano j-abteletik ta sjunul li lume. Ti kʼu yepal chlokʼ veʼlil ta Ejiptoe nakʼo jujun ta voʼob. Jech xapas li vukub jabil chakʼ ep veʼlile.+ 35 Ti kʼu sjalil lek jabiletik chtale, akʼo stsobik skotol li veʼlil* chlokʼe. Faraon, akʼo yichʼ kʼejel* li ta snakʼobil aveʼel ta jujun jteklume, akʼo yichʼ tsobel xchiʼuk akʼo yichʼ chabiel.+ 36 Li veʼlile chtun sventa oyuk kʼusi slajesik li chonbolometik xchiʼuk krixchanoetik kʼalal mi tal li vukub jabil viʼnal ta yosilal Ejipto sventa mu xchamik ta skoj li viʼnale».+

37 Toj lek laj yaʼi faraon xchiʼuk skotol yajtuneltak li kʼusi albate. 38 Jech oxal, xi laj yalbe yajtuneltak li faraone: «¿Mi oy to bu ta jtatik yan vinik jech kʼuchaʼal li vinik liʼe ti yichʼojbe s-espiritu Diose?». 39 Jaʼ yuʼun, xi albat yuʼun faraon li Josee: «Ta skoj ti laj yakʼ anaʼ Dios skotol taje, muʼyuk buchʼu yan jech ti lek snaʼ kʼusi tspas kʼuchaʼal voʼote xchiʼuk ti lek pʼije. 40 Voʼot atuk chabain li jnae xchiʼuk jpʼel skʼoplal chchʼunboxuk amantal sjunul li jteklumale.+ Jaʼ noʼoxe voʼon mas mukʼ jkʼoplal ta skoj ti ajvalilune». 41 Xi to albat yuʼun faraon li Josee: «Ta melel, yakal ta jvaʼanot sventa chabain sjunlejal li yosilal Ejiptoe».+ 42 Vaʼun, li faraone la slokʼes li s-aniyo ti oy seyoale, laj yakʼbe ta skʼob li Josee xchiʼuk laj yakʼbe slap jlik kʼuʼil pokʼil ti pasbil ta lekil linoe, jech xtok, la xojbe ta snukʼ jlik natsʼil ti pasbil ta oroe. 43 Laj yakʼ kajiuk batel li ta xchibal skareta ajvalile, jech xtok, xi tsots ch-avanik ta stojolal li Josee: «¡Avrekj!».* Jaʼ jech la svaʼan ta sjunlejal li yosilal Ejiptoe.

44 Xi to albat yuʼun faraon li Josee: «Manchuk mi faraonun, pe mi muʼyuk chavakʼ avee, mi junuk krixchano oy kʼusi xuʼ spas* ta sjunul yosilal Ejipto».+ 45 Ta tsʼakale, li faraone Safenat-Panea laj yakʼbe sbi li Josee. Jech xtok, laj yakʼbe ta yajnil li stseb Potiferae, Asenat+ sbi li tsebe. Li Potiferae chtun ta paleal ta On.* Li Jose une lik sbain* li yosilal Ejiptoe.+ 46 Yichʼoj xa ox 30 jabil+ Jose kʼalal kʼot ta stojolal* li faraone, li ajvalil ta Ejiptoe.

Li Josee lokʼ batel ta stojolal faraon sventa xbat xan sjunlejal li yosilal Ejiptoe. 47 Lek tajek kʼusitik chʼi ta balumil li vukub jabil ti jaʼ skʼoplal lek chlokʼ veʼlile. 48 Li ta vukub jabile, jech-o la stsob Jose skotol li veʼlil ta yosilal Ejiptoe, te la skʼej* li ta jteklumetike. Ti kʼu yepal la stsob ta yosilal jujun jteklume te noʼox la snakʼ komel. 49 Toj ep xa noʼox tajek ti kʼu yepal la stsob veʼlil li Josee, xkoʼolaj kʼuchaʼal li jiʼ* oy ta tiʼ nabe. Laj yiktaik spʼisel ta skoj ti mu xa xlaj ta pʼisele.

50 Li Josee vokʼ chaʼvoʼ xnichʼon+ kʼalal skʼan toʼox xkʼot li baʼyel jabil viʼnale, jaʼ yalab li Asenate, li stseb Potifera ti chtun ta paleal ta One.* 51 Manases*+ laj yakʼbe sbi li sba xnichʼon Josee, yuʼun xi laj yale: «Li Diose laj xa yakʼ jchʼay ta koʼonton li jvokoltake xchiʼuk li sna jtote». 52 Li xchaʼvoʼale Efrain*+ laj yakʼbe sbi, yuʼun xi laj yale: «Li-epaj xa yuʼun Dios li ta lum ti bu laj kil jvokole».+

53 Tsuts li vukub jabil ti lek laj yakʼ veʼlil+ li ta yosilal Ejiptoe, 54 vaʼun lik li vukub jabil viʼnal jech onoʼox kʼuchaʼal laj yal li Josee.+ Li viʼnale kʼot ta skotol li lumetike, pe jaʼ oy veʼlil*+ ta sjunul yosilal li Ejiptoe. 55 Kʼunkʼun lik yil svokolik ta viʼnal sjunul li yosilal Ejiptoe, vaʼun li krixchanoetike lik skʼanbeik vokol faraon ti akʼo akʼbatuk sveʼelike.+ Jech oxal, li faraone xi laj yalbe skotol li j-ejiptoetike: «Batanik ta stojolal Jose, pasik li kʼusi chalboxuke».+ 56 Oy-o viʼnal ta sjunlejal li balumile.+ Jaʼ yuʼun, li Josee lik sjam skotol li snakʼobil veʼlil te oy ta stojolalike, la xchonbe li j-ejiptoetike,+ yuʼun toj tsots tajek li viʼnal ta yosilal Ejiptoe. 57 Jech xtok, ta skoj ti toj tsots tajek li viʼnal ta balumile,+ skotol xa noʼox jnaklejetik ta sjunlejal balumil talik ta Ejipto sventa tsmanbeik Jose li sveʼelike.

42 Kʼalal laj yaʼi Jakob ti oy veʼlil* ta Ejiptoe,+ xi laj yalbe li xnichʼnabtake: «¿Kʼu yuʼun ti liʼ noʼox xakʼelkʼelbe aba asatike?». 2 Xi to laj yale: «Laj kaʼi ti oy veʼlil ta Ejiptoe. Yalanik batel sventa te xamanik talel jveʼeltik yoʼ kuxulutik-o xchiʼuk ti mu xijchame».+ 3 Jaʼ yuʼun, li lajunvoʼ xchiʼiltak ta vokʼel Josee+ bat smanik tal veʼlil ta Ejipto. 4 Pe li Benjamin+ ti jaʼ xchiʼil ta vokʼel Josee muʼyuk takat batel yuʼun Jakob xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele, yuʼun xi laj yale: «Yikʼaluk xuʼ kʼusi snuptan ti xuʼ xcham-oe».+

5 Jech oxal, li xnichʼnab Israele batik ta manolajel, te xchiʼukik batel li yan jmanolajeletike, yuʼun kʼot kʼalal to ta yosilal Kanaan li viʼnale.+ 6 Li Josee jaʼ yichʼoj yabtel li ta slumal Ejiptoe+ xchiʼuk jaʼ chchonbe batel veʼlil skotol li krixchanoetik ta balumile.+ Vaʼun, te kʼotik li xchiʼiltak ta vokʼel Josee xchiʼuk la snijan sbaik ta stojolal.+ 7 Li Josee ta anil laj yojtikin ti jaʼ li xchiʼiltak ta vokʼel kʼalal laj yile, pe muʼyuk laj yakʼ sba ta ojtikinel.+ Jaʼ yuʼun, xi tsots la skʼoponane: «¿Bu likemoxuk talel?». Xi takʼavike: «Ta yosilal Kanaan, yuʼun tal jmankutik veʼlil».+

8 Jaʼ jech laj yojtikin xchiʼiltak ta vokʼel li Josee, pe li stukike muʼyuk laj yojtikinik. 9 Li Josee anil vul ta sjol li kʼusitik la xvaychin ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele,+ xi laj yalanbee: «¡Jpaʼivanejoxuk!* ¡Jaʼ tal akʼelik ti butik kʼun ta tsalel li jlumalkutike!». 10 Xi takʼavike: «Mu jechuk, kajval, li avajtunelunkutike jaʼ noʼox tal jman jveʼelkutik. 11 Jun noʼox jtotkutik jkotolkutik. Tukʼ li kʼusitik ta jpaskutike. Li avajtunelunkutike maʼuk jpaʼivanejunkutik».* 12 Pe xi laj yale: «¡Altik chavalik! ¡Yuʼun jaʼ tal akʼelik ti butik kʼun ta tsalel li jlumalkutike!». 13 Xi laj yalike: «Li avajtunelunkutike 12 ta voʼunkutik ti jchiʼil jbakutik ta vokʼele.+ Jun noʼox jtotkutik+ ti te nakal ta yosilal Kanaane, li mas itsʼinal kuʼunkutike te xchiʼuk komel li jtotkutike,+ pe li june muʼyuk xa te jchiʼukutik».+

14 Pe xi la stakʼ li Josee: «Jech kʼuchaʼal laj xa kalboxuke: ‹¡Jpaʼivanejoxuk!›.* 15 Chkakʼoxuk ta preva. Jamal chkal ta skoj kuxul faraon ti muʼyuk chalokʼik batel jaʼ to mi tal li avitsʼinike.+ 16 Sutuk batel avuʼunik junuk sventa chbat yikʼ talel li avitsʼinike, li yantike liʼ to chakomik ta chukele. Mi jech chapasike, chvinaj ti melel li kʼusi chavalike, yan mi mu jechuke, jamal chkal ta skoj kuxul faraon ti jpaʼivanejoxuke».* 17 Kʼalal jech xa ox laj yale, oxib kʼakʼal te la xchuk komel skotolik.

18 Xi albatik yuʼun Jose li ta yoxibal kʼakʼale: «Sventa mu xachamike, pasik liʼe, yuʼun jxiʼtaoj* Dios li voʼone. 19 Mi tukʼ li kʼusi chapasike, komuk junuk avuʼunik li ta chukinab ti bu toʼox tikʼiloxuke, li yantike xuʼ xabatik xchiʼuk xuʼ xavichʼik batel veʼlil ta skoj li viʼnal oy ta anaike.+ 20 Ikʼbeikun talel li avitsʼinike sventa xuʼ jpat koʼonton ti melel li kʼusi chavalike, vaʼun muʼyuk chachamik un bi». Jech la spasik.

21 Xi lik yalbe sbaik ta jujuntale: «Jpʼel skʼoplal yakal chkichʼtik kastigo ta skoj li jchiʼiltik ta vokʼele,+ yuʼun laj kiltik ti chil tajek svokol kʼalal la skʼanbutik vokol ti oyuk xkʼuxul koʼontontik ta stojolale, pe muʼyuk la jchikintabetik. Jech oxal, kʼot ta jtojolaltik li vokolil liʼe». 22 Xi albatik yuʼun li Rubene: «¿Mi mu xiuk laj kalboxuke: ‹Mu xasaʼ amulik ta stojolal li kʼoxe›, pe ti muʼyuk xachʼunbeikune?+ Yakal chichʼ kʼanel vokol avi ta sventa li xchʼichʼele».+ 23 Pe mu snaʼik ti x-aʼibatik yuʼun Jose ta skoj ti te oy jun jelubtasej kʼope. 24 Jaʼ yuʼun, la xchʼak sba batel li Josee xchiʼuk lik okʼuk.+ Kʼalal sut skʼoponan yan veltae, te ta satik laj yikʼ batel li Simeone+ xchiʼuk la xchuk.+ 25 Laje, li Josee laj yal mantal ti akʼo snojesbeik ta veʼlil li xkoxtalike* xchiʼuk ti akʼo stikʼbeik sutel ta xkoxtalik li stakʼinik ta jujuntale, jech xtok, laj yal mantal ti akʼo yakʼbeik batel sveʼelik sventa bee. Jaʼ jech la spasik ta stojolalik.

26 La skajanik batel ta svuroik li sveʼelike, vaʼun lokʼik batel te. 27 Kʼalal kʼotik ti bu chkux yoʼontonike, oy jun yuʼunik ti la sjam xkoxtal sventa xakʼbe sveʼel li svuroe, jaʼ to laj yile te oy ta stiʼ xkoxtal li stakʼine. 28 Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe li xchiʼiltak ta vokʼele: «¡La sutesbeikun tal li jtakʼine, liʼ tikʼil ta jkoxtale!». Xiʼik tajek, xtʼeleletik xa likel,* xi laj yalbe sbaik ta jujuntale: «¿Kʼu van yuʼun ti jech la spasbutik li Diose?».

29 Kʼalal kʼotik ta yosilal Kanaan ti bu oy li stotik ti jaʼ li Jakobe, la xchapbeik skotol li kʼusitik kʼot ta stojolalike, xi laj yalbeike: 30 «Li vinik ti jaʼ tspas mantal li ta lume tsotsik xa la skʼoponunkutik+ xchiʼuk la spakʼtaunkutik ta jpaʼiej* lum. 31 Pe xi laj kalbekutike: ‹Tukʼ li kʼusitik ta jpaskutike, maʼuk jpaʼivanejunkutik.*+ 32 12 ta voʼunkutik+ ti jchiʼil jbakutik ta vokʼel ti jun noʼox jtotkutike. Li jun jchiʼilkutik ta vokʼele muʼyuk xa te jchiʼukutik,+ li mas itsʼinal kuʼunkutike te xchiʼuk komel li jtotkutik ta yosilal Kanaane›.+ 33 Pe xi laj yalbunkutik li vinik ti jaʼ tspas mantal li ta lume: ‹Xi ta jnaʼ ti tukʼ li kʼusi chapasike: komuk jchiʼin avuʼunik junuk achiʼilik ta vokʼel.+ Ichʼik batel veʼlil ta skoj li viʼnal ta anaike, vaʼun xuʼ xabatik.+ 34 Laje, ikʼbeikun talel li avitsʼinike sventa jnaʼ ti maʼuk jpaʼivanejoxuke,* ti tukʼ li kʼusi chapasike. Mi laj avikʼik tale, chkakʼboxuk sutel li achiʼilik ta vokʼele xchiʼuk xuʼ xapʼolmajik liʼ ta lume›».

35 Kʼalal jaʼo chokobtas li xkoxtalike, laj yakʼik venta ti te tikʼil tal li jujuchup stakʼinik ta jujun xkoxtalike. Kʼalal laj yilik xchiʼuk laj yil stotik ti te oy li jujuchup stakʼinike, xiʼel to kʼotik. 36 Xi tsots laj yal li stotik Jakobe: «¡Muʼyuk xa junuk jnichʼon chkom avuʼunik!+ ¡Muʼyuk xa liʼ jchiʼuktik li Josee!+ ¡Muʼyuk xa liʼ jchiʼuktik li Simeone!+ ¡Li avi xtoke chavikʼbeikun batel li Benjamine! ¡Voʼon oy ta jtojolal skotol li vokolile!». 37 Xi laj yalbe stot li Rubene: «Xuʼ xamil li chaʼvoʼ jnichʼon mi muʼyuk laj kikʼbot sutel tale.+ Akʼo batuk, voʼon ta jchabi xchiʼuk voʼon chkikʼbot sutel tal».+ 38 Pe xi laj yale: «Muʼyuk chchiʼinoxuk yalel li jnichʼone, yuʼun chamem xa li sbankile xchiʼuk stuktuk xa.+ Mi oy kʼusi la snuptan ta be ti xuʼ xcham-oe, voʼoxuk ta akojik ta melel ti jech-o chkat koʼonton chbat ta Mukinal*+ li sakil jole».+

43 Li viʼnale mas to tsatsaj li ta lume.+ 2 Kʼalal laj xa ox slajesik li veʼlil ti ay yichʼik talel ta Ejiptoe,+ xi albatik yuʼun li stotike: «Sutanik batel, bat manik talel jutuk jveʼeltik». 3 Xi takʼbat yuʼun li Judae: «Xi jamal laj yalbunkutik li vinike: ‹Mu me xtal akʼelik jsat mi muʼyuk avikʼojik tal li avitsʼinike›.+ 4 Mi chatak batel li kitsʼinkutike, chibatkutik, ta jmankutik talel li veʼlile. 5 Pe mi muʼyuk chatak batele, muʼyuk chiyalkutik batel, yuʼun xi laj yalbunkutik li vinike: ‹Mu me xtal akʼelik jsat mi muʼyuk avikʼojik tal li avitsʼinike›».+ 6 Xi la sjakʼ li Israele:+ «¿Kʼu yuʼun laj avakʼbeikun jvokol ti laj to avalbeik li vinik ti oy to yan achiʼilik ta vokʼele?». 7 Xi la stakʼike: «Pe jaʼ la sjakʼ stuk jkʼoplalkutik li vinike xchiʼuk la sjakʼbe skʼoplal li kutsʼ kalalkutike, xi laj yale: ‹¿Mi kuxul to li atotike? ¿Mi oy to yan achiʼilik ta vokʼel?›, vaʼun laj kalbekutik.+ ¿Kʼuxi xa noʼox ta jnaʼkutik ti xi chalbunkutike: ‹Bat ikʼik talel li avitsʼinike›?».+

8 Li Judae xi xvulvun ta stojolal li Israele, li stote: «Akʼo jchiʼin batel li kereme,+ koltaunkutik batel sventa xijkuxi xchiʼuk mu xijchamutik+ xchiʼuk mu xcham li jnichʼnabkutike.+ 9 Voʼon ta jvaʼan jba ta skʼelel ti mu kʼusi snuptane.+ Voʼon xavakʼbun ta jba. Mi muʼyuk laj kikʼbot sutel tale, jech-o me la jsaʼ jmul ta atojolal sbatel osil un bi. 10 Ti manchukuk liʼ noʼox xichʼayetkutike, chib xa velta li-aykutik ti jechuke».

11 Xi albatik yuʼun li Israele, li stotike: «Mi yuʼun persa jech skʼan pasele chaʼa, xi xapasike: tikʼik batel ta akoxtalik* li kʼusitik mas lekik li ta jlumaltike. Ichʼbeik batel sventa smoton li vinike.+ Ichʼik batel jutuk balsamo,+ jutuk pom, ladano,* pat teʼ ti oy xuchʼale,+ pistache xchiʼuk almendra. 12 J-oʼlol to jech yepal xavichʼ batel atakʼinik; jech xtok ichʼik sutel li takʼin ti te tikʼil tal ta stiʼ akoxtalike,+ yuʼun yikʼaluk chʼay yoʼontonik. 13 Ikʼik batel li avitsʼinike, sutanik batel yoʼ bu oy li vinike. 14 Li Dios ti Buchʼu skotol xuʼ yuʼune akʼo skoltaoxuk sventa xkʼuxubaj yoʼonton ta atojolalik li vinike, yoʼ skoltaboxuk tal li jun achiʼilik ta vokʼele xchiʼuk li Benjamine. Pe li voʼon une, ¡te xa xnel mi chʼabal jnichʼon likome!».+

15 Jech oxal, li viniketike la stsakik li matanaletike xchiʼuk j-oʼlol to jech yepal laj yichʼik batel li stakʼinike, jech xtok, laj yikʼik batel li Benjamine. Vaʼun, lik stam batel sbeik, yalik batel ta Ejipto, te kʼotik ta stojolal Jose yan velta.+ 16 Kʼalal laj yil Jose ti te xa xchiʼukik kʼotel li Benjamine, xi laj yalbe ta anil li vinik ti jaʼ sventainojbe li snae: «Ikʼo batel ta na li viniketike, milo chonbolometik xchiʼuk paso veʼlil, yuʼun ta jchiʼinik ta veʼel ta oʼlol kʼakʼal tana». 17 Ta ora noʼox jech la spas kʼuchaʼal albat yuʼun Jose li vinike,+ laj yikʼan batel ta sna li Josee. 18 Pe xiʼik tajek kʼalal ikʼatik batel ta sna Jose li viniketike, xi lik yalbe sbaike: «¡Ti liʼ chkichʼtik ikʼel tale, jaʼ ta skoj ti laj kichʼtik sutesbel ta jkoxtaltik li jtakʼintik jun veltae. Avi une, chkichʼtik kontrainel, chijkom ta smosoik xchiʼuk chikʼik komel li jvurotike!».+

19 Jech oxal, nopajik batel ta stojolal li vinik ti jaʼ sventainojbe sna li Josee, te noʼox ta yochebal na la skʼoponik. 20 Xi laj yalike: «¡Akʼunkutik ta perton, kajval! Ay jmankutik veʼlil li ta sba veltae,+ 21 pe kʼalal likʼotkutik ti bu ta jkux koʼontonkutike xchiʼuk kʼalal lik jam li jkoxtalkutike, ¡jaʼ to laj kilkutike!, te oy ta stiʼ jkoxtalkutik li jtakʼinkutike, lek tsʼakal la jtakutik li jtakʼinkutike.+ Jech oxal, ta jkʼan ta jsutes ta jkʼob jtukutik. 22 Kichʼojkutik tal mas takʼin sventa jmankutik veʼlil. Mu jnaʼkutik buchʼu la stikʼ ta jkoxtalkutik li jtakʼinkutike».+ 23 Xi takʼbatike: «Mu kʼu xal avoʼontonik, mu xaxiʼik. Li Adiosik xchiʼuk ti jaʼ Sdios atotike jaʼ la stikʼboxuk takʼin* li ta akoxtalike. Jnaʼoj ti la atojike». Ta tsʼakale, koltabatik lokʼel li Simeone.+

24 Vaʼun, li vinike laj yikʼan ochel ta sna Jose li viniketike. Laj yakʼbe voʼ sventa spok yakanik xchiʼuk laj yakʼbe sveʼel li svuroike. 25 Li stukike lik xchapanik li matanaletik+ sventa xakʼbeik kʼalal mi vul ta oʼlol kʼakʼal li Josee, yuʼun laj yaʼiik ti te jmoj chveʼike.+ 26 Kʼalal och ta sna li Josee, laj yichʼbeik ochel ta yut sna li smotone xchiʼuk la skejan spatan sbaik ta lumtik ta stojolal li Josee.+ 27 Ta tsʼakale, xi jakʼbatik ta sventa ti kʼu yelan oyike: «¿Kʼu yelan li atotik ti mol xa ti laj avalbeik skʼoplale? ¿Mi kuxul to?».+ 28 Xi takʼavike: «Lek oy li jtotkutik ti jaʼ avajtunele, kuxul to». Vaʼun, la snijan sbaik xchiʼuk la skejan spatan sbaik.+

29 Xi laj yal kʼalal la stoy sat xchiʼuk laj yil li Benjamin ti jaʼ yitsʼine, li yol smeʼe:+ «¿Mi jaʼ li avitsʼinik ti laj avalbeikun skʼoplale?».+ Xi to laj yale: «Akʼo yakʼbot bendision li Diose, kuni nichʼon». 30 Anil xa lokʼ batel li Josee, yuʼun xtuchʼet xa yoʼonton laj yaʼi ta skoj li yitsʼine xchiʼuk bat saʼ bu xuʼ x-okʼ. Och batel ta jun kuarto ti bu stuk oye, vaʼun te lik okʼuk.+ 31 Ta tsʼakale, la spok li sate xchiʼuk lokʼ talel kʼalal echʼ xa ox yoʼonton ta okʼele, xi laj yale: «Lechanik tal li veʼlile». 32 Parte lechanbat sveʼel li stuke xchiʼuk parte lechanbat sveʼelik li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk parte veʼik li j-ejiptoetik ti te xchiʼuke. Ti jech la spasike, jaʼ ta skoj ti chopol tajek chilik ti jmoj chveʼik xchiʼuk j-ebreoetik li j-ejiptoetike.+

33 Te chotanatik ta yeloval li Josee, jaʼ ta baʼyel akʼat li sba nichʼonil ta skoj li sderechoe,+ laje xcholet tal li itsʼinaletike. Te skʼelkʼelbe sba satik, yuʼun labal sba chaʼiik. 34 Li Josee tstakilan batel veʼlil li ta xmexaike, pe jaʼ voʼob to velta yepal laj yakʼbe sveʼel li Benjamine, jaʼ mu sta li yantike.+ Jech oxal, lek tajek veʼik xchiʼuk uchʼbolajik xchiʼuk li Josee.

44 Ta tsʼakale, li Josee xi laj yalbe mantal li vinik ti sventainojbe snae: «Nojesbo ta veʼlil xkoxtalik li viniketike, jaʼ ti bu kʼalal xuʼ yuʼunik xkuchel batele, te xatikʼbe xtok li stakʼinik ta jujuntal ta stiʼ xkoxtalike.+ 2 Pe te xatikʼbe batel jkopa ta stiʼ xkoxtal li mas kʼoxe, jaʼ li jkopa pasbil ta platae. Te jmoj xatikʼbe batel xchiʼuk li stojol sveʼele». Jech la spas kʼuchaʼal albat yuʼun Jose li vinike.

3 Kʼalal naka to chlokʼ tal kʼakʼale, takatik sutel xchiʼuk svuroik li viniketike. 4 Kʼalal mu to toj nomuk slokʼelik batel li ta jteklume, xi albat yuʼun Jose li vinik ti sventainojbe snae: «¡Likan! ¡Bat nutso ta be li viniketike! Xi xavalanbe kʼalal mi la atae: ‹¿Kʼu yuʼun chopol la apakik sutel li kʼusi lek lapasbatike? 5 ¿Mi mu jaʼuk skopa ti bu ch-uchʼbolaj li kajvale xchiʼuk ti jaʼ tstunes sventa chalbe skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakale? Toj echʼ xa noʼox chopol li kʼusi la apasike›».

6 Li kʼusi albate jech laj yalbe kʼalal la sta li viniketike. 7 Pe xi la stakʼike: «¿Kʼu yuʼun ti jech chaval taje, kajval? Mu sta-o ti jech ta jpaskutik ti jaʼ avajtunelunkutike. 8 ¡Leʼ to ta yosilal Kanaan laj kichʼkutik sutel tal li takʼin chkil une, jaʼ li takʼin la jtakutik ta stiʼ jkoxtalkutike!+ Jaʼ yuʼun, ¿kʼuxi xa noʼox ti chkelkʼankutik plata o mi oro li ta sna avajvale? 9 Mi oy buchʼu yichʼoj junukal kuʼunkutik ti jaʼ amosounkutike, akʼo chamuk. Kajval, li voʼonkutik xtoke xuʼ chikʼotkutik ta amoso». 10 Xi la stakʼe: «Jechuk xkʼot ta pasel kʼuchaʼal chavalike: ti buchʼu yichʼoje jaʼuk xkʼot ta jmoso, li yantike muʼyuk amul chakomik». 11 Jaʼ yuʼun, anil xa la syalesik ta lumtik li xkoxtalike xchiʼuk la stitunbeik li stiʼe. 12 Lik xchaj ta saʼel, te lik sabe ta xkoxtal li mas bankilale, xcholet la saʼ batel kʼalal to ta xkoxtal li mas kʼoxe. Vaʼun, te la stabe ta xkoxtal Benjamin li kopae.+

13 Lik sliʼ ta jatel li skʼuʼ spokʼike xchiʼuk ta jujuntal la xchaʼkajan ta sba svuroik li yikatsike. Vaʼun, sutik batel li ta jteklume. 14 Kʼalal ochik batel ta sna Jose li Juda+ xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele, te oy-o li Josee. Kʼalal te kʼotik ta stojolale, la skejan sbaik ta lumtik.+ 15 Xi laj yal li Josee: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apasike? ¿Mi mu xanaʼik ti x-al yuʼun kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal+ jun vinik jech kʼuchaʼal voʼone?». 16 Xi laj yal li Judae: «¿Kʼusi xa xuʼ xkalkutik ta atojolal un, kajval? ¿Kʼuxi xa xuʼ chkakʼkutik ta ilel ti tukʼ li kʼusi ta jpaskutike? Li melel Diose laj xa svinajesbe smul li amosotake.+ ¡Li avi une, kajval, chi-ochkutik ta amoso xchiʼuk li buchʼu laj yichʼ tabel li kopae!». 17 Pe xi albatike: «¡Mu sta-o ti jech ta jpase! Jaʼ noʼox chkom ta jmoso+ li buchʼu laj yichʼ tabel li kopae. Li voʼoxuke junuk avoʼontonik xasutik batel ti bu oy li atotike».

18 Li Judae nopaj batel ta stojolal xchiʼuk xi laj yalbee: «Kuni ajval, ta jkʼanbot vokol ti akʼo xachikintabun jaypʼeluk li jkʼope. Ta skoj ti jech ajuʼel chkil kʼuchaʼal li faraone,+ mu xa-ilin ta jtojolal ti voʼon amosoune. 19 Li avajtunelunkutike xi la ajakʼbunkutike, kajval: ‹¿Mi kuxul to atotik xchiʼuk mi oy to yan achiʼilik ta vokʼel?›. 20 Xi la jtakʼbotkutike, kajval: ‹Kuxul to, mol xa xchiʼuk oy jun skerem ta smalubel, jaʼ li mas kʼoxe.+ Li sbankil ti jmoj smeʼike cham,+ jech oxal stuk xa kom.+ Kʼanbil tajek yuʼun li stote›. 21 Xi laj avalbunkutik ta tsʼakal li amosounkutike: ‹Ikʼbeikun talel sventa xuʼ jkʼel›.+ 22 Pe xi laj kalbotkutike, kajval: ‹Mu stakʼ xikta komel stot li kereme, yuʼun mi laj yikta komele, ta melel xuʼ me xcham li stote›.+ 23 Vaʼun, xi laj avalbunkutik li amosounkutike: ‹Mi muʼyuk laj avikʼik tal li avitsʼinike, mu me stakʼ xakʼelik yan velta li jsate›.+

24 »Jaʼ yuʼun, limuykutik batel ti bu oy li amoso ti jaʼ li jtotkutike, vaʼun laj kalbekutik li kʼusitik laj avalbunkutike, kajval. 25 Xi laj yalbunkutik ta tsʼakal li jtotkutike: ‹Sutanik batel, bat manik talel jutuk jveʼeltik›.+ 26 Pe xi laj kalbekutike: ‹Mu xuʼ xiyalkutik batel; jaʼ to chibatkutik mi la xchiʼinunkutik batel li kitsʼinkutike. Yuʼun mi muʼyuk laj kikʼkutik batel li kitsʼinkutike, mu xuʼ xbat jkʼelbekutik sat li vinike›.+ 27 Vaʼun, xi laj yalbunkutik li amosoe, jaʼ li jtotkutike: ‹Anaʼojik lek ti jaʼ noʼox chaʼvoʼ jnichʼon laj yakʼbun li kajnile.+ 28 Pe li june laj yiktaun, vaʼun xi laj kale: «¡Ta melel, laj yichʼ lilinel ta tiʼel ta chonbolom!»,+ muʼyuk xa xkil-o. 29 Mi laj avikʼik batel ti bu mu xa xkile xchiʼuk mi oy kʼusi la snuptan ta be ti xuʼ xcham-oe, voʼoxuk ta akojik ta melel ti ta yatel koʼonton chbat ta Mukinal*+ li sakil jole›.+

30 »Mi muʼyuk kikʼojkutik sutel li kerem ta stojolal amoso ti jaʼ li jtote, ta skoj ti skʼanoj tajek li skerem jech kʼuchaʼal skʼanoj sba stuke, 31 ta me xcham mi laj yakʼ noʼox venta ti muʼyuk te kikʼojkutik sutel li kereme. Jaʼ me ta jkojkutik ta melel ti jech-o chat yoʼonton chbat ta Mukinal* kuʼunkutik sakil sjol li jtotkutike. 32 Li amosoune la jvaʼan jba sventa jkʼel ti mu kʼusi snuptan li kereme, yuʼun xi laj kalbee: ‹Mi muʼyuk laj kikʼbot sutel tale, jech-o me la jsaʼ jmul ta atojolal sbatel osil un bi›.+ 33 Tana un, avokoluk, voʼon ti amosoune, akʼo komkun ta xkʼexol li kereme, voʼon komkun ta amoso, jaʼ akʼo batuk xchiʼuk xchiʼiltak ta vokʼel li kereme. 34 ¿Kʼuxi xa noʼox xuʼ chisut batel ta stojolal jtot mi muʼyuk kikʼoj sutel li kereme? ¡Mu stsʼik kuʼun mi laj kil kʼu yelan chil svokol li jtot ta skoj taje!».

45 Ta skoj taje, li Josee mu xa stsʼik yuʼun laj yaʼi ti mu x-okʼ ta yeloval li yajtuneltake,+ jaʼ yuʼun xi avane: «¡Lokʼanik batel akotolik!». Kʼalal muʼyuk xa buchʼu te kome, laj yakʼ sba ta ojtikinel Jose ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele.+

2 Tsots tajek lik okʼuk, laj to yaʼiik li j-ejiptoetike xchiʼuk li buchʼutik te oyik ta sna faraone. 3 Ta tsʼakale, xi laj yalbe xchiʼiltak ta vokʼel li Josee: «Voʼon Joseun. ¿Mi kuxul to li jtote?». Ta skoj ti chʼayal to tajek kʼot yoʼontonik li xchiʼiltak ta vokʼele, muʼyuk kʼusi la stakʼik jutebuk. 4 Jaʼ yuʼun, li Josee xi laj yalbe li xchiʼiltak ta vokʼele: «Nopajanik tal ta jtojolal, avokolikuk». Jaʼ yuʼun, nopajik batel.

Xi albatike: «Voʼon Joseun, jaʼ li achiʼilikun ta vokʼel ti la achonik ta skʼob j-ejiptoetike.+ 5 Pe mu xavakʼbe aba avokolik xchiʼuk mu xavakʼbe aba amulinik ti liʼ la achonikun tale; yuʼun jaʼ Dios la stakun jelavel avuʼunik sventa muʼyuk buchʼu xcham.+ 6 Yuʼun jaʼ to xchibal jabil viʼnal liʼ ta osile+ xchiʼuk chtal to voʼob jabil ti muʼyuk chichʼ lokel balumil o ti chichʼ tsobbel sat kʼusi chlokʼe. 7 Pe ta sjuʼel Dios la stakun jelavel avuʼunik sventa mu xlaj li avutsʼ avalalik+ liʼ ta balumile xchiʼuk sventa kuxul xakomik. 8 Jaʼ yuʼun, maʼuk voʼoxuk ti la atakikun tale, jaʼ la stakun talel melel Dios sventa svaʼanun ta bankilal jtojobtasvanej* yuʼun li faraone, jech xtok, jaʼ sventa xikʼot ta yajval li snae xchiʼuk xikʼot ta jpasmantal ta skotol li yosilal Ejiptoe.+

9 »Sutanik batel ta anil bu oy li jtote, xi xavalbeike: ‹Xi laj yal li akerem Josee: «Li Diose la svaʼanun ta bankilal ta sjunul Ejipto.+ Yalan talel ti bu oyune, mu me xajalij.+ 10 Laʼ naklan ta yosilal Gosen+ sventa nopol xa oyot ta jtojolal, voʼot, anichʼnabtak, amamobtak, achijtak, avakaxtak xchiʼuk skotol li kʼusitik oy avuʼune. 11 Voʼon chkakʼbot aveʼel te, yuʼun oy to voʼob jabil viʼnal.+ Yuʼun mi moʼoje, ta povreal chkom li anae xchiʼuk li voʼote, jech xtok, chcham skotol li kʼusitik oy avuʼune»›. 12 Voʼot xchiʼuk li kitsʼin Benjamine chavakʼik venta ta asat atukik ti voʼon ta melel ti buchʼu yakal tskʼoponoxuke.+ 13 Albeik jtot skotol li jmukʼulal jtaoj ta Ejiptoe xchiʼuk skotol li kʼusitik laj avilik liʼe. Sujo abaik, bat ikʼik yalel tal li jtote».

14 Vaʼun, la smey* li yitsʼin Benjamine xchiʼuk tʼom yokʼel. Li Benjamin eke okʼ kʼalal smeyojbe snukʼ li sbankile.+ 15 Li Josee la stsʼutsʼ* skotol li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk okʼ kʼalal la smeyane. Ta tsʼakale, li xchiʼiltak ta vokʼele loʼilajik xchiʼuk li Josee.

16 Xi kʼot aʼyej ta sna li faraone: «¡Talemik xchiʼiltak ta vokʼel li Josee!». Lek laj yaʼiik faraon xchiʼuk li yajtuneltake. 17 Xi albat yuʼun faraon li Josee: «Xi xavalbe li achiʼiltak ta vokʼele: ‹Xi xapasike: kajanbeik yikats li achonbolomike, vaʼun batanik li ta yosilal Kanaane. 18 Bat ikʼik talel li atotike xchiʼuk li buchʼutik te oy ta anaike, liʼ xatalik ta jtojolale. Chkakʼboxuk li kʼusitik lekik ta yosilal Ejiptoe xchiʼuk jaʼ chalajesik* li kʼusitik mas lekik chlokʼ ta balumile›.+ 19 Li voʼot une Jose chavichʼ albel mantal ti xi xavale:+ ‹Xi xapasike: ikʼik batel karetaetik+ li ta Ejipto sventa li avalab anichʼnabike xchiʼuk sventa li avajnilike. Te xakajanik talel ta junuk kareta li atotike, vaʼun laʼik liʼe.+ 20 Skotol li kʼusitik lekik chlokʼ ta yosilal Ejiptoe jaʼ avuʼunik,+ jech oxal mu xavul avoʼontonik yuʼun li kʼusitik oy avuʼunike›».

21 Jaʼ jech la spasik li xnichʼnabtak Israele, jech xtok, li Josee laj yakʼanbe batel karetaetik jech kʼuchaʼal laj yal mantal li faraone xchiʼuk laj yakʼanbe batel kʼusitik chtun yuʼunik sventa be. 22 Laj yakʼanbe jujuchop skʼuʼ spokʼik, pe li Benjamine laj yakʼbe oxib sien ta sep plata xchiʼuk voʼchop skʼuʼ spokʼ.+ 23 Li stote la stakbe batel lajunkot tot vuro ti xkuchoj batel kʼusitik lekik chlokʼ ta Ejiptoe. Jech xtok, la stakbe batel lajunkot meʼ vuro ti xkuchoj batel pan, yan veʼliletik xchiʼuk sveʼel stot ti chtun yuʼun sventa bee. 24 La stak batel li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk xi laj yalanbe kʼalal chbatik xa oxe: «Mu me xavut abaik ta be».+

25 Vaʼun, lokʼik li ta Ejiptoe, muyik batel xchiʼuk kʼotik li ta yosilal Kanaan ti bu oy li stotik Jakobe. 26 Xi kʼot yalbeike: «¡Kuxul to li Josee xchiʼuk jaʼ jpasmantal ta skotol li yosilal Ejiptoe!».+ Mu xa snaʼ kʼusi chal, yuʼun mu xchʼun chaʼi li kʼusi ch-albate.+ 27 Kʼalal jech laj yalilanbeik-o li kʼusitik laj yal Josee xchiʼuk kʼalal laj yil li karetaetik stakoj batel Jose sventa x-ikʼat batele, chaʼkuxi to laj yaʼi li stotik Jakobe. 28 Xi tsots laj yal li Israele: «¡Ta jchʼun ti melele! ¡Kʼuxul to li jnichʼon Josee! ¡Chbat jkʼel yoʼ to mu xichame!».+

46 Jech oxal, li Israele laj yichʼ batel skotol li kʼusitik oy yuʼune,* vaʼun lokʼ batel. Kʼalal kʼot ta Beer-Sebae,+ te laj yakʼbe milbil matanal li Dios yuʼun stote, li Isaake.+ 2 Li Diose la skʼopon ta akʼobaltik ta jun vaychil li Israele, xi laj yale: «¡Jakob, Jakob!», xi takʼave: «¡Liʼ oyune!». 3 Xi laj yale: «Voʼon li melel Diosune, jaʼ li Sdios atote.+ Mu xaxiʼ ti chayal batel ta Ejiptoe, yuʼun te chkakʼ kʼotan ta jun mukʼta lum.+ 4 Voʼon ta jchiʼinot yalel li ta Ejiptoe xchiʼuk voʼon ta jlokʼesot sutel tal xtok.+ Li Josee chakʼ skʼob li ta asate».*+

5 Ta tsʼakal une, laj yikta komel Beer-Seba li Jakobe. Vaʼun, li xnichʼnabtak Israele la xkuchik batel ta kareta li stotike, li Jakobe. Jaʼ li karetaetik stakoj batel faraone. La xkuchik batel xtok li yalab xnichʼnabike xchiʼuk li yajnilike. 6 Laj yikʼik batel skotol li xchonbolomike xchiʼuk skotol li kʼusitik te la stsob sba yuʼunik ta yosilal Kanaane. Jaʼ jech och ta Ejipto Jakob xchiʼuk skotol li yutsʼ yalale. 7 Laj yikʼ batel ta Ejipto li skeremtake, li stsebetake xchiʼuk li smamobtake, skotol li yutsʼ yalale.

8 Xi sbiik li xnichʼnabtak Israel ti ochik ta Ejiptoe,+ jaʼ li Jakob xchiʼuk xnichʼnabtake. Li sba xnichʼon Jakobe Ruben+ sbi.

9 Li xnichʼnabtak Rubene jaʼik Anok, Palu, Esron xchiʼuk Karmi.+

10 Li xnichʼnabtak Simeone+ jaʼik Jemuel, Jamin, Oad, Jakin, Soar xchiʼuk Xaul+ ti jaʼ yol jun jkanaan antse.

11 Li xnichʼnabtak Levie+ jaʼik Guerson, Koat xchiʼuk Merari.+

12 Li xnichʼnabtak Judae+ jaʼik Er, Onan, Sela,+ Peres+ xchiʼuk Sera.+ Pe li Er xchiʼuk Onane te chamik ta yosilal Kanaan.+

Li xnichʼnab Perese jaʼ Esron xchiʼuk Amul.+

13 Li xnichʼnabtak Isakare jaʼik Tola, Puva, Yob xchiʼuk Simron.+

14 Li xnichʼnabtak Sabulone+ jaʼik Sered, Elon xchiʼuk Jaleel.+

15 Taje jaʼ li yalabtak Lea ti te vokʼik ta Padan-Aram ti jaʼ xnichʼnabtak Jakobe, te xtok li stsebe, li Dinae.+ Ta skotol li skeremtak xchiʼuk stsebetake jaʼik 33 ta voʼ.

16 Li xnichʼnabtak Gade+ jaʼik Sifion, Agui, Suni, Esbon, Eri, Arodi xchiʼuk Areli.+

17 Li xnichʼnabtak Asere+ jaʼik Imna, Isva, Isvi xchiʼuk Berias. Li stsebalike jaʼ Sera.

Li xnichʼnab Beriase jaʼik Eber xchiʼuk Malkiel.+

18 Taje jaʼ yalabtak Silpa+ ti jaʼ toʼox skiara Laban ti jaʼ laj yakʼbe li stsebe, li Leae. Jaʼ xnichʼnabtak Jakob ti vokʼ yuʼun li Silpae, ta skotolike jaʼ 16 ta voʼ.

19 Li yalab yajnil Jakob ti jaʼ li Rakele jaʼ Jose+ xchiʼuk Benjamin.+

20 Li xnichʼnab Jose ti vokʼ ta yosilal Ejiptoe jaʼ Manases+ xchiʼuk Efrain.+ Jaʼ yalab Asenat,+ li stseb Potiferae. Li Potiferae chtun ta paleal ta On.*

21 Li xnichʼnabtak Benjamine+ jaʼik Bela, Beker, Asbel, Guera,+ Naaman, Ei, Ros, Mupim, Upim+ xchiʼuk Ard.+

22 Taje jaʼik li yalabtak Rakel ti jaʼ xnichʼnabtak Jakobe. Ta skotolike jaʼ 14 ta voʼ.

23 Li xnichʼon* Dane+ jaʼ Usim.+

24 Li xnichʼnabtak Neftalie+ jaʼik Jaseel, Guni, Jeser xchiʼuk Silem.+

25 Taje jaʼ yalabtak Bila ti jaʼ toʼox skiara Laban ti jaʼ laj yakʼbe li stsebe, li Rakele. Jaʼ xnichʼnabtak Jakob ti vokʼ yuʼun li Bilae, vukvoʼ ta skotolik.

26 Skotol li snitilulal Jakob ti ochik ta Ejiptoe jaʼik 66 ta voʼ.+ Parte li yajnil skeremtak Jakobe. 27 Chaʼvoʼ noʼox xnichʼnab Jose ti te vokʼ ta Ejiptoe. Skotol li krixchanoetik ti jaʼ snitilulal Jakob ti batik ta Ejiptoe jaʼik 70 ta voʼ.+

28 Li Jakobe la stak jelavel Juda+ sventa xbat yalbe Jose ti te xa chbat ta Gosene. Kʼalal ochik ta yosilal Gosene,+ 29 li Josee laj yal mantal ti akʼo chapanbatuk li skaretae. Muy batel, bat snup ta be ta Gosen li Israele, li stote. Kʼalal la snup sbaike, ta anil la smey* xchiʼuk te okʼ kʼuk sjalil.* 30 Xi albat yuʼun Israel li Josee: «Li avi une xuʼ xa xicham xilaj, laj xa kil asat xchiʼuk laj xa jnaʼ ti kuxulot toe».

31 Li Jose une xi laj yalbe li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk li buchʼutik te oy ta sna stote: «Akʼo muykun batel sventa chbat jkʼopon li faraone,+ xi chkalbee: ‹Vulik xa me li jchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk li buchʼutik te oy ta sna jtote, ti te toʼox oyik ta yosilal Kanaane.+ 32 Jaʼ jchabichijetik+ li viniketike xchiʼuk jaʼ jtsʼunchonbolometik.+ Yikʼojik tal li xchijike, li xvakaxike xchiʼuk skotol li kʼusitik oy yuʼunike›.+ 33 Mi la stakoxuk ta ikʼel faraon xchiʼuk mi la sjakʼboxuk kʼusi cha-abtejik-oe, 34 xi xavalike: ‹Li avajtunelunkutike ta jkeremalkutik onoʼox lik jtsʼunkutik chonbolometik kʼalal to li avie jech kʼuchaʼal li jmoltotkutike›.+ Jech xavalik sventa xuʼ te xanakiik ta yosilal Gosen,+ yuʼun li j-ejiptoetike chopol tajek chilik li jchabichijetike».+

47 Vaʼun, li Josee xi bat yalbe li faraone:+ «Vulik xa me li jtote xchiʼuk li jchiʼiltak ta vokʼel ti likik talel ta yosilal Kanaane, tal xchiʼuk xchijik, xvakaxik xchiʼuk skotol li kʼusitik oy yuʼunike, te xa oyik ta yosilal Gosen».+ 2 Laj yikʼ batel voʼob xchiʼiltak ta vokʼel, laj yakʼanbe yojtikin li faraone.+

3 Xi albatik yuʼun faraon li xchiʼiltak ta vokʼel Josee: «¿Kʼusi cha-abtejik-o?». Xi la stakʼbeik li faraone: «Li avajtunelunkutike jchabichijunkutik jech kʼuchaʼal li jmoltotkutike».+ 4 Xi laj yalbeik li faraone: «Tal naklikunkutik kʼuchaʼal jyanlum liʼ ta osile,+ yuʼun muʼyuk yaxaltik sventa li jchijkutike, yuʼun tsots tajek li viʼnal ta yosilal Kanaane.+ Jaʼ yuʼun, avokoluk, akʼo te xinakikutik ta yosilal Gosen+ li avajtunelunkutike». 5 Jaʼ yuʼun, xi albat yuʼun faraon li Josee: «Liʼ xa talik ta atojolal li atot xchiʼuk li achiʼiltak ta vokʼele. 6 Voʼot oy ta avok ta akʼob li yosilal Ejiptoe. Te xbat avakʼ nakluk atot xchiʼuk achiʼiltak ta vokʼel li ta osil ti bu mas leke.+ Te akʼo nakiikuk li ta yosilal Gosene. Jech xtok, mi oy junuk vinik ti lek xtojobe, akʼo xchabibun li jchonbolomtake».

7 Li Jose une laj yikʼ batel stot ti jaʼ li Jakob sventa xakʼbe yojtikin li faraone. Li Jakobe laj yakʼbe bendision li faraone. 8 Xi jakʼbat yuʼun faraon li Jakobe: «¿Jayib ajabilal?». 9 Xi la stakʼbe li faraone: «Kichʼoj xa 130 jabil, buyuk noʼox xital xibat* ti kʼu xa sjalil kuxulune. Mu to jaluk kuxulun xchiʼuk oy noʼox jvokol,+ jaʼ mas jal kuxiik li jmoltotak ti xtal xbatik noʼox* eke».+ 10 Laj une, li Jakobe laj yakʼbe komel bendision li faraone, vaʼun lokʼ batel.

11 Jaʼ yuʼun, li Josee laj yakʼbe yosilik li ta yosilal Ejiptoe, te laj yakʼ nakiuk stot xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼel ta yosilal Rameses+ ti bu mas lek li ta osile. Jech la spas kʼuchaʼal albat yuʼun li faraone. 12 Li Josee laj yakʼbe-o sveʼel* li stote, li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk skotol li buchʼutik te oy ta sna stote. Jech-o laj yakʼbe sveʼelik jaʼ ti kʼu yepal xnichʼnabike.

13 Ta skoj ti tsots tajek li viʼnale, muʼyuk veʼlil* li ta sjunul lume. Jech oxal, lubtsajik ta skoj viʼnal+ li krixchanoetik ta Ejipto xchiʼuk ta Kanaane. 14 Li Josee tstsob skotol li takʼin oy ta yosilal Ejipto xchiʼuk ta yosilal Kanaan ti jaʼ stojol li veʼlil te chkʼot smanike.+ Li Josee jech-o la stsob takʼin ta sna li faraone. 15 Ta tsʼakal une, laj stakʼinik li ta yosilal Ejipto xchiʼuk ta yosilal Kanaane, jaʼ yuʼun li j-ejiptoetike talik ta stojolal li Josee, xi laj yalbeike: «¡Akʼbun jveʼelkutik! ¿Kʼu yuʼun ti te noʼox akʼeloj chichamkutik ta skoj ti laj xa li jtakʼinkutike?». 16 Xi albatik yuʼun li Josee: «Ikʼbeikun talel achonbolomik mi laj xa atakʼinike, vaʼun jeltik ta veʼlil li achonbolomike». 17 Jaʼ yuʼun, laj yikʼbeik talel Jose li xchonbolomike. Li Jose une la sjelbe ta veʼlil li skaʼike, li xchijike, li xvakaxike xchiʼuk li svuroike. Li vaʼ jabile, jech-o la sjelbe ta veʼlil skotol li xchonbolomike.

18 Kʼalal echʼ xa ox li vaʼ jabile, talik ta yan jabil yan velta, xi kʼot yalike: «Kajval, jamal chkalbotkutik ti laj xa kakʼbotkutik li jtakʼinkutik xchiʼuk li jtsʼunbal chonbolomkutike. Muʼyuk xa kʼusi x-ayan kuʼunkutik sventa xkakʼbotkutik kajval, jaʼ xa noʼox li voʼonkutik xchiʼuk kosilkutike. 19 ¿Kʼu yuʼun ti te noʼox akʼeloj chichamkutik xchiʼuk ti jecheʼ te tsok li kosilkutike? Manunkutik xchiʼuk kosilkutik sventa xavakʼbun jveʼelkutik, vaʼun chikʼotkutik ta smoso faraon xchiʼuk jaʼ chichʼ li kosilkutike. Akʼbunkutik sbekʼ tsʼunobiletik sventa xikuxikutik xchiʼuk mu xichamkutik, jech xtok, sventa mu jecheʼuk noʼox te sepel xkom li kosilkutike». 20 Li Josee la sman skotol li yosil j-ejiptoetik sventa xichʼ li faraone, yuʼun ta jujuntal la xchon yosilik li j-ejiptoetik ta skoj ti tsots tajek li viʼnale; jech laj yichʼ faraon li osile.

21 Jaʼ yuʼun, li Josee laj yalbe mantal li j-ejiptoetik te nakalik ta yosilal Ejipto ti akʼo batikuk ta naklej li ta jteklumetike, jech la spas ta sjunul li yosilal Ejiptoe.+ 22 Jaʼ xa noʼox muʼyuk la smanbe yosilik li paleetike,+ yuʼun jaʼ ch-akʼbatik yuʼun faraon li kʼusi tslajesike xchiʼuk jaʼ kuxulik-o li kʼusi ch-akʼbatik yuʼun faraone. Jech oxal, muʼyuk la xchon li yosilike. 23 Xi laj yalbe jteklum li Josee: «Laj xa jmanoxuk xchiʼuk avosilik li avie, jaʼ yuʼun jaʼ xa yuʼunoxuk xchiʼuk avosilik li faraone. Tsakik batel sbekʼ tsʼunobiletik sventa xatsʼunik li ta osile. 24 Mi lokʼ sate, jujun ta voʼob xavakʼbeik li faraone,+ yan li voʼoxuke chanib xavichʼik sventa xatsʼunik li ta osile, sventa aveʼelik xchiʼuk li buchʼutik te oy ta anaike xchiʼuk li avalab anichʼnabike». 25 Jaʼ yuʼun, xi laj yalike: «Kuxulunkutik to avuʼun.+ Mi lek chavilunkutike, kajval, chi-ochkutik ta smoso li faraone».+ 26 Vaʼun, li Josee laj yakʼ jun mantal ta Ejipto ti oy-o sbalil kʼalal to tanae: ti jujun ta voʼob chichʼ li faraone. Jaʼ xa noʼox muʼyuk xkʼot ta yuʼun faraon li yosil paleetike.+

27 Li Israele te kom nakiuk ta yosilal Gosen,+ li ta yosilal Ejiptoe, te la spas lek snaik xchiʼuk te ayan ep xnichʼnabik, jech epajik ta jyalel.+ 28 Te naki 17 jabil ta yosilal Ejipto li Jakobe. Ti kʼu sjalil xkuxlejal li Jakobe jaʼ 147 jabil.+

29 Kʼalal jutuk xa ox skʼan xcham li Israele,+ la stak ta ikʼel li xnichʼone, li Josee, xi laj yalbee: «Mi lek chavilune chaʼa, akʼo akʼob avokoluk li ta yolon koʼe, akʼbun kil ti tukʼ akʼanojune xchiʼuk ti tukʼ chavakʼ aba ta jtojolale. Avokoluk, mu liʼuk xamukun ta Ejiptoe.+ 30 Lokʼesun me batel ta Ejipto mi lichame,* te xbat amukun ti bu laj yichʼik mukel li jmoltotake».+ Jaʼ yuʼun, xi laj yal li Josee: «Jech ta jpas kʼuchaʼal chavale». 31 Xi albate: «Akʼo ave». Jaʼ yuʼun, laj yakʼ ye.+ Laj une, la snijan sba ta sjol stem* li Israele.+

48 Kʼalal echʼ xa ox taje, xi albat li Josee: «Kʼelavil, chlubtsaj xa me li atote». Jech oxal, li Josee laj yikʼ batel li chaʼvoʼ xnichʼone, jaʼ li Manases xchiʼuk Efraine.+ 2 Vaʼun, xi albat li Jakobe: «Tal me skʼelot li anichʼon Josee». Jaʼ yuʼun, laj to yakʼ persa xchoti ta stem* li Israele. 3 Xi albat yuʼun Jakob li Josee:

«Li Dios ti Buchʼu skotol xuʼ yuʼune laj yakʼ sba ta ilel ta jtojolal te ta Lus, ta yosilal Kanaan xchiʼuk laj yakʼbun bendision.+ 4 Xi laj yalbune: ‹Yakal cha-epaj kuʼun xchiʼuk chkakʼ to pʼolan, jech xtok, chapas kuʼun ta epal jteklumetik+ xchiʼuk chkakʼbe anitilulal ta tsʼakal li balumil liʼe, jaʼ chichʼik-o sbatel osil›.+ 5 Jaʼ kuʼun li chaʼvoʼ anichʼon+ liʼ vokʼik ta yosilal Ejipto kʼalal mu toʼox chital ta atojolal liʼ ta Ejiptoe. Jaʼ kuʼun chkʼot li Efrain xchiʼuk Manases jech kʼuchaʼal jaʼ kuʼun li Ruben xchiʼuk Simeone.+ 6 Pe jaʼ xa avuʼun chkʼot li yan anichʼnabtak chvokʼ ta tsʼakale. Li ta xrexto* osil chichʼ sbankiltakike chichʼik akʼbel jutebuk ek.+ 7 Yan li voʼone, kʼalal lilokʼ tal ta Padane, te cham ta jxokon li Rakele,+ ta yosilal Kanaan kʼalal nom toʼox tajek skʼan xikʼot ta Efrate.+ Te la jmuk ta sbelel Efrat, jaʼ xkaltik, ta Belen».+

8 La stabe ta ilel xnichʼnab Jose li Israele, xi la sjakʼe: «¿Buchʼutik leʼ une?». 9 Xi la stakʼbe stot li Josee: «Jaʼ li jnichʼnab ti liʼ laj yakʼbun Diose».+ Xi albate: «Ikʼo tal ta jtojolal xchaʼvoʼal avokoluk sventa xkakʼbe bendision».+ 10 Li Israele yakal xa chmak sat ta skoj smalubel, jech oxal mu xa xil lek osil. Jaʼ yuʼun, li Josee la snopajesbe batel li xnichʼnabe. Li stot Jose une la stsʼutsʼ* xchiʼuk la smeyanan. 11 Xi albat yuʼun Israel li Josee: «La jnop ti muʼyuk xa ta xkil asate,+ pe li Diose laj to yakʼ kil xtok li anichʼnabe». 12 Vaʼun, li Josee la snamajes lokʼel li xnichʼnab ti te oyik ta sjol yakan li Israele, li Jose une la skejan spatan sba ta lumtik.

13 Ta tsʼakale, la snopajesbe batel li chaʼvoʼ xnichʼnabe, ta sbatsʼikʼob laj yakʼ li Efraine+ sventa xakʼbe ta stsʼetkʼob* li Israele. Jaʼ ta stsʼetkʼob laj yakʼ li Manasese+ sventa xakʼbe ta sbatsʼikʼob li Israele. 14 Pe li Israele la stoy li sbatsʼikʼobe, la skajan ta sjol Efrain akʼo mi jaʼ itsʼinal. Jaʼ te la skajan stsʼetkʼob* li ta sjol Manasese. Yolbaj jech laj yakʼ li skʼobe akʼo mi snaʼoj ti jaʼ sba nichʼonil li Manasese.+ 15 Vaʼun, xi lik yakʼbe bendision li Josee:+

17 Li Josee chopol laj yil ti te skajanoj sbatsʼikʼob stot ta sjol li Efraine, jech oxal ta stsakbe ox lokʼel yaʼi li skʼob ti te skajanoj ta sjol Efrain sventa te skajanbe ta sjol li Manasese. 18 Xi laj yalbe stot li Josee: «Kuni tot, mu jechuk maʼ leʼe, yuʼun jaʼ sba nichʼonil liʼe.+ Jaʼ kajano abatsʼikʼob ta sjol». 19 Pe li stote jech-o muʼyuk skʼan sjel li skʼobe, xi laj yale: «Jnaʼoj, kuni kerem, jnaʼoj. Tspas ta jteklum li stuk eke, mukʼ skʼoplal chbat ek. Pe jaʼ mas to mukʼ chbat skʼoplal li yitsʼine,+ ep tajek chbat snitilulal ti xkoʼolaj xa kʼuchaʼal mukʼtik lume».+ 20 Xi laj yakʼanbe-o bendision li vaʼ kʼakʼale:+

Jech-o jaʼ baʼyel laj yalbe skʼoplal li Efraine, jaʼ tsʼakal to li Manasese.

21 Vaʼun, xi albat yuʼun Israel li Josee: «Kʼelavil, chicham xa me un,+ pe te chchiʼinoxuk-o li Diose xchiʼuk chikʼoxuk sutel li ta yosil amoltotakike.+ 22 Li voʼone ta melel chkakʼbot jsepuk mas avosil* ti jaʼ mu sta jech chkakʼbe li achiʼiltak ta vokʼele, jaʼ li osil la jpasbe ta kanal j-amorreoetik kʼalal la jtsakik ta kʼop ta j-espada xchiʼuk ta j-arkoe».

49 Li Jakobe la stak ta ikʼel li xnichʼnabtake, xi laj yalanbee: «Tsobo abaik talel sventa xkalboxuk li kʼusi chkʼot ta atojolalik ta mas tsʼakale. 2 Xnichʼnabtak Jakob, tsobo abaik tal xchiʼuk chikintaik, chikintabeik li Israel ti jaʼ atotike.

3 »Voʼote, Ruben,+ sba jnichʼonot,+ kipalot xchiʼuk sba jtsʼunbalot. Mas ichʼbilot ta mukʼ xchiʼuk mas oy avipal. 4 Pe maʼuk mas mukʼ akʼoplal chakʼot li voʼote. Yuʼun muʼyuk la apajtsan aba jech kʼuchaʼal li yok nojelal ta voʼe, laj avikʼubtasbe* li stem* atote.+ ¡Ta melel, jech la spas!

5 »Li Simeon xchiʼuk Levie sbankil yitsʼin sbaik.+ Li yabtejebik sventa chmilvanik-oe jaʼ chtun yuʼunik sventa spasik-o kʼop.+ 6 Muʼyuk-o ta jchiʼinik. Muʼyuk jmoj chichʼ alel jkʼoplal xchiʼuk li stsobobbailike, yuʼun ta skʼakʼal yoʼonton la smilik viniketik+ xchiʼuk ta jech noʼox la syayijesbeik spat yoʼ li tot vakaxetike. 7 Chopol kʼoptabiluk li skʼakʼal yoʼontonike, yuʼun toj chopolik, jech xtok, chopol kʼoptabiluk li skapemal sjolike, yuʼun toj tsots.+ Akʼik jpuk batel li ta yosilal Jakobe xchiʼuk akʼik jpuk batel li ta yosilal Israele.+

8 »Li voʼot une, Juda,+ ta skʼupil kʼoptaot li achiʼiltak ta vokʼele.+ Ch-och ta akʼob li avajkontratake,*+ tsnijan sbaik ta atojolal li xnichʼnabtak atote.+ 9 Xkoʼolaj kʼuchaʼal neneʼ leon li Judae.+ Kuni kerem, chatiʼ li aveʼele, vaʼun chamuy batel mi laj avoʼontone. Tsluban sba* xchiʼuk te xachʼal kʼuchaʼal jkot leon. Ta skoj ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot leone, ¿mi oy van buchʼu xuʼ kʼusi spas sventa stots yuʼun? 10 Muʼyuk chnamaj ta stojolal Juda li xvaxton ajvalile,+ jech xtok, muʼyuk chnamaj li xvaxton sventa tspas mantal ti te oy ta yakane, jaʼ to mi vul li Silo*+ ti chchʼunbat smantal yuʼun li jteklumetike.+ 11 Ta xchuk ta jpets teʼel uva li svuroe, jech xtok, li yol smeʼ svuroe ta xchuk ta jpets teʼel uva ti lek kʼupil sbae. Ta xchukʼ skʼuʼ spokʼ ta vino xchiʼuk ta yaʼlel uva. 12 Ikʼtʼuban stsajal sbekʼ sat ta skoj li vinoe xchiʼuk sak stanal ye ta skoj li lechee.

13 »Li Sabulone+ te chnaki ta tiʼ nab, jaʼ li tiʼ nab ti bu matsʼajtik s-anklailtak li varkoetike,+ te to chpaj stsʼak kʼalal to ta stukʼil Sidon.+

14 »Li Isakare+ xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot vuro ti lek tsots sbakiltake, te mochol xchiʼuk chib yikats. 15 Chakʼ venta ti lek noʼox li kuxob oʼontonale xchiʼuk ti kʼupil sba li balumile. Tsnijan snekeb sventa chkuch yikats xchiʼuk chchʼun ti ch-akʼbat spas tsatsal abtele.

16 »Li Dan+ ti jaʼ jun snitilulal Israele ta xchapan li steklumale.+ 17 Jaʼuk jkot kiletel chon ta tiʼ be li Dane, jkot kiletel chon oy xulub ti te chakʼ sba ta bee. Jaʼ tstibe xchak yakantak kaʼ ti jaʼ chlom-o batel yuʼun ta valopat li yajvale.+ 18 Ta jmala ti chtal koltavanane, Kajval Jeova.

19 »Li Gade+ chtal tsakatuk ta kʼop yuʼun j-elekʼetik, pe li stuke chbat stsak ta kʼop kʼalal chbatik xa ox li j-elekʼetike.+

20 »Ch-epaj* li sveʼel* Asere,+ chakʼ lekil veʼlil jech kʼuchaʼal sveʼel jun ajvalil.+

21 »Li Neftalie+ xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot jichʼil meʼ teʼtikalchij. Lek pʼij ti kʼu yelan chkʼopoje.+

22 »Li Josee+ jaʼ skʼelom jpets teʼ ti lek chakʼ sate, jpets teʼ ti lek chakʼ sat ti te oy ta stsʼel jun sat voʼe.* Tslaman sba kʼalal to ta sba muro li skʼobtake. 23 Li jtʼilesej flechaetike laj yakʼbeik-o svokol, la stʼilesbeik batel sflechaik xchiʼuk oy-o skʼakʼal yoʼontonik ta stojolal.+ 24 Akʼo mi jech, te syeʼoj kom li s-arkoe,+ li skʼobe tsots-o kom xchiʼuk xjoyij noʼox.+ Taje jaʼ jech la spas li buchʼu xuʼ yuʼun ta stojolal Jakobe, li jchabichije, li ton ta Israele. 25 Te chlik talel*+ ta stojolal li Sdios atote, jaʼ tskoltaot. Li stuke te xchiʼuk li Buchʼu skotol xuʼ yuʼune, jaʼ ta xakʼbot bendision, yuʼun jaʼ chakʼbot li voʼ ti chlik talel ta vinajele xchiʼuk ti chlokʼ ta olone. Chakʼboxuk ep bendision, yuʼun chakʼ ayanuk ep avalab anichʼnabik xchiʼuk chakʼ pʼoluk li achonbolomike. 26 Mas lekik li bendision chakʼ atote, jaʼ xkom to li bendision li ta vitsetik ti te oy-o sbatel osile, li kʼusitik kʼupilik sba li ta bikʼtal vitsetik ti te oy-oe.+ Li Jose ti chʼakal ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele mu xpaj-o* li bendision+ chichʼe.

27 »Li Benjamine+ jech-o chlilinvan ta tiʼel jech kʼuchaʼal jkot lobo.*+ Li ta sobe ta stiʼ li sveʼele, kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale, ta xchʼak li kʼusi la sta tal ta tsakele».+

28 Taje jaʼ skʼoplal li 12 snitilulal Israele, jaʼ jech laj yalanbe kʼalal laj yakʼbe bendision li xnichʼnabtake. Jaʼ jech laj yakʼanbe bendision ti kʼu yelan staik-o ta jujuntale.+

29 Xi laj yalanbe mantal ta tsʼakale: «Poʼot xa chicham.+ Te xamukikun xchiʼuk jmoltotak li ta chʼen ti te oy ta yosil li j-et vinik ti Efron sbie.+ 30 Jaʼ li chʼen ta Makpela ti la sman Abraan sventa mukinale. Jaʼ li chʼen ti te xkom ta yeloval Mamre, ta yosilal Kanaane. Jaʼ li osil la smanbe Efron ti jaʼ li j-ete. 31 Te la smukik Abraan xchiʼuk li yajnil ti jaʼ li Sarae.+ Te la smukik ek li Isaak+ xchiʼuk li yajnil ti jaʼ li Rebekae. Te la jmuk ek li Leae. 32 Li osil xchiʼuk xchʼenale jaʼ laj yichʼik manbel li xnichʼnabtak Ete».+

33 Jaʼ jech laj yoʼonton ta yalbel mantal xnichʼnabtak li Jakobe. Vaʼun, la smuts muyel ta sba stem* li yakane. Cham, vaʼun laj yichʼ ikʼel batel ti bu oy li smoltotake.*+

50 Li Josee la smey ta anil li stote,+ laj yokʼita xchiʼuk la stsʼutsʼ.* 2 Laje, li Josee laj yalbe mantal li yajtuneltak ti jaʼ doktoretike ti akʼo xpoxtabeik sbekʼtal+ li stote. Jaʼ yuʼun, li doktoretike la xpoxtabeik sbekʼtal li Israele, 3 la stsʼakubtasik li 40 kʼakʼale, yuʼun jaʼ jech sjalil ti chichʼik poxtaele. Jech xtok, li j-ejiptoetike 70 kʼakʼal laj yokʼitaik.

4 Kʼalal echʼ xa ox ti kʼu sjalil chat yoʼontonik ta stojolale, li Josee xi bat yalbe li j-abteletik ta sna Faraone: «Mi lek chavilikune, xi xavalbeik li faraone: 5 ‹Li jtote laj yalbun ti akʼo xkakʼ kee,+ xi laj yalbune: «¡Kʼelavil! Chicham xa me un.+ Te me xbat amukun li ta jmukinal+ la jokʼ ta yosilal Kanaane».+ Avokoluk, akʼo muykun batel sventa chbat jmuk li jtote, chisut talel mi laje›». 6 Xi takʼav li faraone: «Muyan batel, bat muko atot jech kʼuchaʼal laj avakʼ ave ta stojolale».+

7 Jaʼ yuʼun, muy batel Jose sventa chbat smuk komel li stote, bat skotolik ek li yajtuneltak faraone, li yaj-abteltak ta spasob mantal ti mas bankilaletike*+ xchiʼuk skotol li bankilaletik ta yosilal Ejiptoe. 8 Jech xtok, muy batel skotol li buchʼutik te oyik ta sna Josee, li ta sna xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk li buchʼutik te oyik ta sna stote.+ Jaʼ xa noʼox te laj yiktaik ta yosilal Gosen li yuni kʼoxike, li xchijike xchiʼuk li xvakaxike. 9 Bat karetaetik+ xchiʼuk viniketik ti kajajtik batel ta kaʼe, solel ep tajek batik. 10 Te kʼotik ta yikʼaobil trigo ta Atad, ta yosilal Jordan, te tsots lik avetikuk ta okʼel. Li Josee vukub kʼakʼal jech-o laj yat yoʼonton ta skoj li stote. 11 Li jnaklejetik tee, jaʼ xkaltik, li jkanaanetike, laj yilik ti te chokʼita yanimaik ta Atad, li ta yikʼaobil trigoe, xi tsots laj yalike: «¡Solel toj tsots chat yoʼonton li j-ejiptoetik ta skoj yanimaike!». Jaʼ yuʼun, Abel-Misraim* laj yakʼbeik sbi li osil ti te oy ta yosilal Jordane.

12 Jech tajek la spasik kʼuchaʼal albat yuʼun stotik li xnichʼnabtak Jakobe.+ 13 Li xnichʼnabtake laj yikʼik batel ta yosilal Kanaan xchiʼuk te la smukik li ta chʼen ta yosilal Makpelae, li osil ti te xkom ta yeloval Mamre ti jaʼ la sman Abraan sventa mukinale,+ jaʼ li chʼen ti la smanbe li Efrone, li j-et vinike. 14 Kʼalal laj xa ox smuk komel stot li Josee, sut batel ta Ejipto xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk skotol li buchʼutik ay chiʼinatuk ta smukel li stote.

15 Xi laj yalik li xchiʼiltak ta vokʼel Jose kʼalal chamem xa ox li stotike: «Yikʼal oy skʼakʼal yoʼonton ta jtojolaltik li Josee xchiʼuk chakʼ jtojtik skotol li kʼusitik chopol la jpasbetike».+ 16 Jaʼ yuʼun, xi la stakbeik batel mantal li Josee: «Xi laj yalbunkutik atot kʼalal kuxul toʼoxe: 17 ‹Xi xavalbeik li Josee: «Ta jkʼanbot vokol ti xavakʼ ta perton li kʼusitik chopol la spasbot li achiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk li smulik la saʼik ta atojolal ti laj avil-o tajek avokol yuʼune»›. Jaʼ yuʼun, avokoluk, pasbo perton li spaltailtak* li yajtuneltak Sdios atote». Li Josee okʼ kʼalal jech albate. 18 Te talik ek li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk la skejan sbaik ta stojolal, xi laj yalbeike: «¡Liʼ oyunkutike, yuʼun amosounkutik!».+ 19 Xi albatik yuʼun li Josee: «Mu xaxiʼik. ¿Mi yuʼun Diosun chavilik ti voʼon ta jchapanoxuke? 20 Manchuk mi chakʼanik ox chavakʼbeikun jvokol,+ pe oy ta yoʼonton Dios ti lekuk xbate xchiʼuk ti kuxul xkom epal krixchanoetik jech kʼuchaʼal yakal tspas avie.+ 21 Jaʼ yuʼun, mu xaxiʼik. Chkakʼboxuk-o aveʼelik xchiʼuk chkakʼbe-o sveʼelik li kʼoxetik avuʼunike».+ Jech patbat-o yoʼontonik xchiʼuk tsatsubik-o ti kʼu yelan kʼoponatike.

22 Li Josee te naki-o ta Ejipto xchiʼuk skotol li buchʼutik te oy ta sna stote. Li Josee kuxi 110 jabil. 23 Li Josee laj to yilbe smamobtak li Efraine+ xchiʼuk laj to yilbe li xnichʼnabtak Makire,+ li skerem Manasese. Te vokʼik ta sjol yakan li Josee.* 24 Xi laj yalbe ta tsʼakal xchiʼiltak ta vokʼel li Josee: «Chicham xa me un, pe li Diose chtal skoltaoxuk ta melel+ xchiʼuk jpʼel skʼoplal chikʼoxuk lokʼel liʼ ta osile sventa chakʼboxuk li osil ti laj yakʼ ye chakʼbe li Abraan, Isaak xchiʼuk li Jakobe».+ 25 Jaʼ yuʼun, li Josee laj yalbe xchiʼiltak ta vokʼel ti xakʼ yeike, xi laj yalanbee: «Li Diose chtal skoltaoxuk ta melel. Ichʼbeikun me batel li jbakiltake».+ 26 Yichʼoj xa ox 110 jabil kʼalal cham li Josee, la xpoxtabeik li sbekʼtale,+ vaʼun la stikʼik ochel ta jun kajon te ta Ejipto.