JUESES
1 Kʼalal chamem xa ox li Josuee,+ xi lik sjakʼbeik Jeova li j-israeletike:*+ «¿Buchʼu baʼyel chmuy batel kuʼunkutik sventa xbat stsak ta kʼop li jkanaanetike?». 2 Xi la stakʼ li Jeovae: «Jaʼ baʼyel chmuy batel li Judae.+ Yuʼun jaʼ chkakʼbe* ta skʼob li osile». 3 Li Judae xi laj yalbe li Simeon ti jaʼ xchiʼil ta vokʼele: «Chiʼinun muyel sventa xbat jtsaktik ta kʼop li jkanaanetik ti bu akʼbilun kosile.+ Xuʼ xbat jchiʼinot ek li ta avosil akʼbilote». Jech oxal, li Simeone la xchiʼin muyel.
4 Kʼalal muy batel li Judae, akʼbat ta skʼobik+ yuʼun Jeova li jkanaanetik xchiʼuk li jperisitaetike, jaʼ yuʼun lajunmil viniketik la smilik li ta Beseke. 5 Li ta Beseke te la staik li Adoni-Beseke, te la stsakik ta kʼop. Laje la stsalik li jkanaanetik+ xchiʼuk li jperisitaetike.+ 6 Kʼalal jatav batel li Adoni-Beseke, la snutsik batel. Kʼalal la staik ta tsakele, la xtuchʼbeik li smeʼ skʼobtake xchiʼuk li smeʼ yakantake. 7 Xi laj yal li Adoni-Beseke: «Oy 70 ajvaliletik ti laj yichʼik tuchʼbel smeʼ skʼobik xchiʼuk smeʼ yakanike xchiʼuk jaʼ tstsob slajesik li kʼusi chpʼaj* ta yolon jmexae. Jech xa yakal chakʼ jtoj Dios ti jech la jpase». Ta tsʼakale, laj yikʼik batel ta Jerusalen,+ vaʼun te cham.
8 Li viniketik ta Judae la stsakik ta kʼop xtok li Jerusalene+ xchiʼuk och ta skʼobik; vaʼun la slajesbeik skʼoplal ta espada li jteklume xchiʼuk la xchikʼik. 9 Ta tsʼakale, li viniketik ta Judae yal stsakik ta kʼop li jkanaanetik ti te nakalik ta vitstikaltike, ti te nakalik ta Negueb xchiʼuk ta Sefelae.+ 10 Li Judae la stsak ta kʼop li jkanaanetik ti te nakalik ta Ebrone (Kiryat-Arba toʼox sbi li Ebrone), vaʼun la smilik li Sesai, li Aiman xchiʼuk li Talmaie.+
11 Laje, lokʼik batel ti bu oyike, bat stsakik ta kʼop li jnaklejetik ta Debire.+ (Kiryat-Sefer+ toʼox sbi li Debire). 12 Xi laj yal li Kalebe:+ «Li buchʼu chbat stsal li Kiryat-Sefere xchiʼuk mi och ta skʼobe, ta xkakʼbe yikʼ li jtseb Aksae».+ 13 Jaʼ och ta skʼob jteklum li Otniel+ ti jaʼ xnichʼon Kenase,+ li yitsʼin Kalebe. Jaʼ yuʼun, li Kalebe jaʼ laj yakʼbe yikʼ li stsebe, li Aksae. 14 Kʼalal yorail xa ox chbat ta snae, laj yalilanbe smalal ti akʼo skʼanbe jsepuk yosil li stote. Li Aksae yal li ta svuroe,* vaʼun xi la sjakʼ li Kalebe: «¿Kʼusi chakʼan?». 15 Xi takʼbate: «Avokoluk, akʼbun abendision. Avakʼojbun xa li jsep osil ta sure,* pe akʼbun xtok li Gulot-Maime».* Jech oxal, li Kalebe laj yakʼbe li Gulot ta akʼole xchiʼuk li Gulot ta olone.
16 Li snitilulal jkenita+ vinik ti jaʼ li smolniʼ*+ Moisese, lokʼik batel li ta jteklum ti bu tsʼunajtik xane,+ te batik ta takixokol balumil yuʼun Juda ta sural Arad,+ te xchiʼukik batel li sviniktak Judae. Vaʼun te la xchiʼinik ta naklej li jteklume.+ 17 Pe li Judae bat xchiʼuk li xchiʼil ta vokʼel ti jaʼ li Simeone, bat stsakik ta kʼop li jkanaanetik te nakalik ta Sefate xchiʼuk la slajesbeik skʼoplal ta j-echʼel.+ Jech oxal, Orma*+ laj yakʼbeik sbi li jteklume. 18 Laje, li Judae och ta skʼob li Gasa+ xchiʼuk yosilale, li Askelon+ xchiʼuk yosilale xchiʼuk li Ekron+ xchiʼuk yosilale. 19 Li Jeovae te xchiʼuk li Judae, jech oxal och ta skʼobik li vitstikaltike, jaʼ noʼoxe muʼyuk xuʼ yuʼunik snutsel lokʼel li jnaklejetik ta stenlejaltike, yuʼun oy skaretaik sventa paskʼop ti stsakanojbeik espada li ta syantailtake.*+ 20 Jaʼ laj yakʼbeik Kaleb li Ebrone jech onoʼox kʼuchaʼal yaloj ta jamal li Moisese.+ Li Kalebe la snuts lokʼel li oxvoʼ xnichʼnabtak Anake.+
21 Pe li jbenjaminetike muʼyuk la snutsik lokʼel li jebusetik te nakalik ta Jerusalene, jech oxal li jebusetike te kom nakiikuk xchiʼuk li jbenjaminetik ta Jerusalen kʼalal to avie.+
22 Yan li snitilulal Josee+ muy stsakik ta kʼop li Betele, te chiʼinbilik yuʼun li Jeovae.+ 23 Li snitilulal Josee ay spaʼiik* li Betele (Lus toʼox sbi li jteklume),+ 24 li jpaʼivanejetike* te la snupik ta be jun vinik ti te lokʼ talel ta jteklume. Xi laj yalbeike: «Avokoluk, albunkutik kʼuxi xuʼ xi-ochkutik li ta jteklume, mi laj avalbunkutike, chkakʼbotkutik ta ilel slekil koʼontonkutik».* 25 Li vinike laj yal ti kʼuxi xuʼ x-ochike, vaʼun la slajesbeik skʼoplal ta espada li jteklume, pe kuxul laj yiktaik li vinik xchiʼuk skotol li yutsʼ yalale.+ 26 Li vinike te bat ta yosil j-etetik xchiʼuk te la svaʼan jun jteklum. Lus laj yakʼbe sbi xchiʼuk jech-o sbi kʼalal to avie.
27 Li Manasese muʼyuk x-och ta skʼob li Bet-Sean xchiʼuk li bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike, li Taanak+ xchiʼuk li bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike,* li jnaklejetik ta Dor xchiʼuk li bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike, li Ibleam xchiʼuk li bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike xchiʼuk mi jaʼuk och ta skʼob li jnaklejetik ta Meguido xchiʼuk li bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike.+ Li jkanaanetike la spakʼalin sbaik sventa te xkom nakiikuk li ta osile. 28 Kʼalal lik stsak yip li Israele, lik yakʼbe spas tsatsal abtelal+ li jkanaanetike, pe muʼyuk la snuts lokʼel skotolik.+
29 Li Efrain eke muʼyuk la snuts lokʼel li jkanaanetik te nakalik ta Guesere. Li jkanaanetike te to nakal komik ti bu oy li j-efrainetik ta Guesere.+
30 Li Sabulone muʼyuk la snuts lokʼel li jnaklejetik ta Kitrone mi jaʼuk li jnaklejetik ta Naalole.+ Li jkanaanetike te to nakal komik ti bu oy li jsabulonetike xchiʼuk persa la spasik tsatsal abtelal.+
31 Li Asere muʼyuk la snuts lokʼel li jnaklejetik ta Akkoe mi jaʼuk li jnaklejetik ta Sidon,+ ta Alab, ta Aksib,+ ta Elba, ta Afik+ xchiʼuk mi jaʼuk li jnaklejetik ta Reobe.+ 32 Jech oxal, li j-aseretike te nakal-o komik ti bu oy li jkanaanetik te ta osile, yuʼun muʼyuk la snutsik lokʼel.
33 Li Neftalie muʼyuk la snuts lokʼel li jnaklejetik ta Bet-Semese mi jaʼuk li ta Bet-Anate,+ te nakal-o komik ti bu oy li jkanaanetik ti te nakalik ta osile.+ Li jnaklejetik ta Bet-Semes xchiʼuk ta Bet-Anate la spasik tsatsal abtelal sventa li jneftalietike.
34 Li j-amorreoetike te kom yuʼunik ta vitstikaltik li jdanetike, yuʼun muʼyuk xa xyal batel yuʼunik li ta stenlejaltike.+ 35 Jech oxal, li j-amorreoetike la spakʼalin sbaik sventa te xkom nakiikuk li ta vits Erese, li ta jteklum Ayalone+ xchiʼuk li ta Saalbime.+ Pe kʼalal la stsak yipik li snitilulal Josee, akʼbat spasik tsatsal abtelal. 36 Li yosil j-amorreoetike te chlik ta muyebaltik Akrabim,+ ta Sela ti chmuy batel ta vitstikaltike.
2 Li yaj-anjel Jeovae+ muy batel ta Bokim, te lik batel ta Guilgal,+ xi laj yale: «Voʼon la jlokʼesoxuk tal ta Ejipto sventa xkikʼoxuk tal li ta balumil ti jech laj kakʼ ke ta stojolal li amoltotakike.+ Jech xtok, xi laj kale: ‹Muʼyuk chkakʼ lajuk-o skʼoplal li jtrato la jpas xchiʼuk voʼoxuke.+ 2 Jaʼ noʼox mu xapasik trato xchiʼuk li jnaklejetik liʼ ta osile,+ skʼan xajinesbeik li skajlebtak matanal yuʼunike›.+ Pe muʼyuk la achʼunik li kʼusi laj kalboxuke.+ ¿Kʼu yuʼun ti jech la apasike? 3 Jaʼ yuʼun, xi laj kal eke: ‹Muʼyuk ta jnutsik lokʼel ta atojolalik,+ jaʼ chkʼotik kʼuchaʼal petsʼ ta atojolalik,+ li sdiosik xtoke jaʼ tsloʼlaoxuk xchiʼuk tsnamajesoxuk ta jtojolal›».+
4 Kʼalal jech xa ox albatik yuʼun yaj-anjel Jeova skotol li j-israeletike, lik smil sbaik ta okʼel. 5 Jech oxal, Bokim* laj yakʼbeik sbi ti bu kʼot ta pasel taje xchiʼuk te laj yakʼbeik milbil matanaletik li Jeovae.
6 Li Josuee la stak batel li j-israeletike, jech oxal ta jujuntal batik ti bu akʼbil xrextoik* sventa x-och ta skʼobik li yosilike.+ 7 Li jteklume jech-o tunik ta stojolal Jeova ti kʼu sjalil kuxi li Josuee xchiʼuk ti kʼu sjalil kuxiik li moletik ti mas to jal kuxiik ti jaʼ mu sta li Josuee, ti laj yilik li kʼusitik la spas Jeova ta stojolal li Israele.+ 8 Vaʼun, cham li Josue ti jaʼ xnichʼon li Nune, li yajtunel Jeovae, yichʼoj xa ox 110 jabil kʼalal chame.+ 9 Te la smukik ti bu la sta xrexto* osile, ta Timnat-Eres+ ti te xkom ta vitstikaltik yuʼun Efrain ta snorteal li vits Gaase.+ 10 Li jkʼol kuxlejal taje laj yichʼ ikʼel batel ti bu oy li smoltotakike.* Ta tsʼakale, ayan talel yan jkʼol kuxlejal ti mu xojtikinik li Jeovae xchiʼuk ti mu snaʼik kʼusi la spas ta stojolal li Israele.
11 Jech oxal, li j-israeletike lik spasik li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae xchiʼuk lik tunikuk ta stojolal* li slokʼoltak Baale.+ 12 Li j-israeletike jaʼ jech laj yiktaik komel li Jeova ti jaʼ Sdios smoltotakike, ti jaʼ lokʼesatik tal ta yosilal Ejiptoe.+ Jaʼ la stsʼakliik batel li yan diosetike, jaʼ li sdios jteklumetik ti te joyol ta spat xokonike,+ lik snijan sbaik ta stojolalik, jech chopol laj yaʼi sba yuʼunik li Jeovae.+ 13 Laj yiktaik komel li Jeovae, jaʼ lik tunikuk ta stojolal li Baale xchiʼuk lik tunikuk ta stojolal li slokʼoltak Astorete.+ 14 Ta skoj taje, tsan skʼakʼal yoʼonton ta stojolal Israel li Jeovae, jech oxal laj yakʼ ta skʼob j-elekʼetik ti mu xa xuʼ spoj sbaik ta stojolalike.+ La xchon batel ta skʼob li yajkontraik ti te oy ta spat xokonike+ xchiʼuk muʼyuk xa stsal yuʼunik li yajkontraike.+ 15 Kontrainbilik yuʼun Jeova ti buyuk noʼox batike, akʼbat svokolik+ jech kʼuchaʼal yaloj onoʼox li Jeova jech kʼuchaʼal albilik onoʼox ta jamal+ yuʼun li Jeovae. Tsots tajek la svul yoʼontonik.+ 16 Li Jeovae la svaʼan jchapanvanejetik sventa skoltaik lokʼel j-israeletik ta skʼob li j-elekʼetike.+
17 Pe mi jaʼuk la xchikintabeik li jchapanvanejetike, kʼajomal noʼox chmulivajik xchiʼuk li yan diosetike xchiʼuk tsnijan sbaik ta stojolal. Ta anil kʼejpʼujik* li ta be ti bu echʼik li smoltotakike, yuʼun li smoltotakike la xchʼunbeik li smantaltak Jeovae.+ Mu xa jechuk la spasik kʼuchaʼal li smoltotakike. 18 Kʼalal tsvaʼan jchapanvanejetik+ li Jeovae, li Jeovae te chchiʼin li jchapanvaneje, jaʼ yuʼun tskolta lokʼel j-israeletik ta skʼob li yajkontratakik ti kʼu sjalil kuxul li jchapanvaneje. Yuʼun li Jeovae chkʼuxubaj ta yoʼonton*+ j-israeletik ta skoj li buchʼutik ch-akʼbat svokolike+ xchiʼuk ta skoj li buchʼutik ch-ilbajinatike.
19 Pe kʼalal chcham li jchapanvaneje, mas to chopol kʼusi chlik spasik ti jaʼ mu jechuk la spasik li smoltotakike, yuʼun chbat stsʼakliik li yan diosetike, chlik tunikuk ta stojolalik xchiʼuk tsnijan sbaik ta stojolalik.+ Muʼyuk laj yiktaik li kʼusitik tspasike xchiʼuk li xchopol talelalike. 20 Jaʼ yuʼun, tsan skʼakʼal yoʼonton Jeova ta stojolal li Israele,+ xi laj yale: «Li jteklum liʼe muʼyuk la stsak ta venta li jtrato+ laj kal akʼo xchʼunik li smoltotakike xchiʼuk muʼyuk la xchʼunik li jmantale,+ jaʼ yuʼun 21 muʼyuk ta jnuts lokʼel ta stojolalik mi junuk jteklum ti muʼyuk la snuts lokʼel li Josue kʼalal kuxul toʼoxe.+ 22 Taje jaʼ sventa xkakʼ ta preva Israel mi chchʼunbe smantal Jeova+ jech kʼuchaʼal la spas li smoltotakike». 23 Jech oxal, li Jeovae laj yakʼ permiso ti akʼo te komikuk li jteklumetik taje. Muʼyuk la snutsan lokʼel ta anil xchiʼuk muʼyuk laj yakʼbe ta skʼob Josue kʼalal kuxul toʼoxe.
3 Oy to junantik lumetik ti te to kom yuʼun Jeova sventa xakʼik ta preva skotol li j-israeletik ti muʼyuk xilik mi junuk li paskʼop ta Kanaane.+ 2 (Taje jaʼ sventa xilik paskʼop li jaykʼol kuxlejal chtal ta tsʼakal yuʼun li j-israeletike, jaʼ li buchʼutik muʼyuk to yilojik jech kʼotem ta pasele). 3 Liʼe jaʼ li lumetik komemike: li voʼob ajvaliletik yuʼun jfilisteaetike,+ skotol li jkanaanetike, li jsidonetike+ xchiʼuk li j-eveoetik+ ti te nakalik ta vits Libano+ ti chlik ta vits Baal-Ermon kʼalal to ta Lebo-Amate.*+ 4 Taje jaʼ sventa xichʼ akʼel ta preva Israel mi chchʼunbeik li smantaltak Jeovae. Jaʼ li mantaletik albatik yuʼun Moises li smoltotakike.+ 5 Jaʼ yuʼun, li j-israeletike te nakal komik ti bu oy li jkanaanetik,+ j-etetik, j-amorreoetik, jperisitaetik, j-eveoetik xchiʼuk li jebusetike. 6 Li j-israeletike chikʼbeik li stsebetak jyanlumetike, jech xtok, li stsebike chakʼbeik yikʼ li skeremik jyanlumetike, jech te lik tunikuk ta stojolal li sdiosike.+
7 Jaʼ yuʼun, li j-israeletike lik spasik li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae, la xchʼay ta sjolik li Jeova Dios yuʼunike. Jaʼ lik tunikuk ta stojolal li slokʼoltak Baale+ xchiʼuk lik tunikuk ta stojolal li chʼul posteetike.*+ 8 Ta skoj taje, tsan skʼakʼal yoʼonton Jeova ta stojolal li Israele. Li Israele laj yichʼ chonel batel ta stojolal Kusan-Risataim ti jaʼ ajvalil ta Mesopotamiae.* Li j-israeletike vaxakib jabil tunik ta stojolal li Kusan-Risataime. 9 Kʼalal la skʼanbeik koltael li Jeovae,+ li Jeovae la svaʼan jun jkoltavanej sventa spoj li j-israeletike,+ jaʼ li Otniel+ xnichʼon Kenas ti jaʼ yitsʼin li Kalebe. 10 Lik ventainatuk yuʼun s-espiritu Jeova,+ jaʼ yuʼun kʼot ta jchapanvanej ta Israel. Kʼalal bat ta paskʼope, li Jeovae laj yakʼbe ta skʼob Otniel li Kusan-Risataim ti jaʼ ajvalil ta Mesopotamiae,* jech oxal la stsal li Kusan-Risataime. 11 Kʼalal jech xa ox kʼot ta pasele, 40 jabil muʼyuk xa echʼ paskʼop li ta osile. Vaʼun, cham li Otniel xnichʼon Kenase.
12 Li j-israeletik xtoke lik spasik li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae,+ jaʼ yuʼun li Jeovae laj yakʼ tsalatikuk yuʼun li ajvalil Eglon ta Moabe,+ yuʼun jaʼ la spasik li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae. 13 Jech xtok, la stijbe yoʼonton j-ammonetik+ xchiʼuk j-amaleketik+ sventa xbat skontrainik li Israele. Jaʼ yuʼun, bat stsakik ta kʼop li Israele xchiʼuk och ta skʼobik li jteklum ti bu tsʼunajtik xane.+ 14 Li j-israeletike 18 jabil tunik ta stojolal+ li Eglon ti jaʼ ajvalil ta Moabe. 15 Vaʼun, li j-israeletike la skʼanbeik koltael Jeova,+ jaʼ yuʼun li Jeovae la svaʼanbe jun jkoltavanej yuʼunik,+ jaʼ li Eud+ xnichʼon Guerae. Li Eude jaʼ jun jbenjamin vinik+ ti ta tsʼetkʼob* kʼusitik tspase.+ Ta mas tsʼakale, li j-israeletike la stakbeik batel patan li ajvalil Eglon ta Moabe, jaʼ laj yichʼ batel yuʼunik li Eude. 16 Li Eude la spas jun s-espada ti chaʼjot yee, jun xukʼubil* snatil. Te xchukoj batel ta sbatsʼi-oʼ ta yut skʼuʼ. 17 Laje, li patane jaʼ laj yakʼbe Eglon, li ajvalil ta Moabe. Li Eglone toj ven jupʼem.
18 Kʼalal laj xa ox yakʼ patan li Eude, koʼol sutik batel xchiʼuk li buchʼutik yichʼojik talel patane. 19 Pe kʼalal kʼotik ta Guilgal+ ti bu oy lokʼoletike,* sut batel li stuke xchiʼuk xi kʼot yale: «Ajvalil, kichʼojbot tal mantal ti voʼot noʼox avuʼune». Xi laj yal li ajvalile: «¡Lokʼanik to batel!». Jech lokʼik batel skotol li yajtuneltake. 20 Vaʼun, li Eude nopaj batel kʼalal jaʼo stuk xa te chotol ta skuarto ti siket noʼox ta sjol snae. Xi laj yal li Eude: «Kichʼojbot tal mantal ti jaʼ stakoj talel Diose». Li ajvalile lik ti bu chotole. 21 Vaʼun, li Eude la slokʼes ta stsʼetkʼob* li s-espada xchukoj batel ta sbatsʼi-oʼe, la spajbe ochel ta xchʼut li Eglone. 22 Och ta xchʼut li espadae, och kʼalal to ta stsakobil. Ta skoj ti jupʼem li Eglone, mutʼij* ochel sjunul li espadae, muʼyuk xa la slokʼesbe li espada ta xchʼute. Jech tanij lokʼel li yikʼobale.* 23 Li Eude lokʼ batel li ta kuarto oy ta jol nae xchiʼuk la stikʼbe komel yave li tiʼ nae. 24 Kʼalal batem xa oxe, sutik talel li yajtuneltak ajvalile, laj yilik ti tikʼbil syaveal li kuarto ta jol nae. Jech oxal, xi laj yalike: «Yuʼun nan te batem ta chʼayobbail li ta yutil to kuarto ti bu siket noʼoxe». 25 Te vaʼajtik komik, vaʼun la svul yoʼontonik. Kʼalal laj yilik ti mu sjam-o li stiʼ skuarto ta jol nae, la stsakik yave sventa sjamik, ¡jaʼ to laj yilik ti te xa telel ta lumtik li ajvalil yuʼunike!
26 Li Eude jaʼo jatav batel kʼalal te to xnopet kʼusi tspasike, te echʼ batel ti bu oy li lokʼoletike.*+ Muʼyuk kʼusi la snuptan, lek kʼot ta Seira. 27 Kʼalal te kʼote, la sjupan kachu+ li ta vitstikaltik yuʼun Efraine,+ vaʼun yalik tal ta vitstikaltik li j-israeletike, jaʼ beiltasbilik tal yuʼun li Eude. 28 Xi albatike: «Batik me, yuʼun li Jeovae laj xa yakʼ ta akʼobik li avajkontratakike, jaʼ li jmoabetike». Jaʼ yuʼun, batik xchiʼuk och ta skʼobik li ukʼumaltik ta Jordane sventa mu xjelavik te li jmoabetike. 29 Li vaʼ kʼakʼale, la smilik lajunmil jmoabetik,+ naka viniketik ti tsots xuʼ yuʼunik xchiʼuk ti lek tsots yoʼontonike; mi junuk jatav.+ 30 Li vaʼ kʼakʼale, jaʼ jech och ta skʼob Israel li Moabe; 80 jabil muʼyuk xa echʼ paskʼop li ta osile.+
31 Ta tsʼakale, li Samgar+ ti jaʼ xnichʼon Anate la skolta li Israel eke, yuʼun la smil vakib sien jfilisteaetik+ ta jtel vachʼ* ti jaʼ stijobil vakaxe.+
4 Kʼalal chamem xa ox li Eude, li j-israeletike lik spasik yan velta li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae.+ 2 Jaʼ yuʼun, li Jeovae la xchon batel ta skʼob ajvalil Jabin ta Kanaan+ li j-israeletike. Li Jabine te la spas mantal ta Asor, li bankilal soltaro yuʼune jaʼ Sisara ti te nakal ta Aroset+ ti jaʼ yosil li jyanlumetike.* 3 Li j-israeletike la skʼanbeik koltael li Jeovae,+ yuʼun li Jabine oy baluneb sien skareta sventa paskʼop ti stsakanojbe espada ta syantailtake.*+ 20 jabil tsots laj yakʼbe svokol li j-israeletike.+
4 Li meʼ j-alkʼop+ Debora ti jaʼ yajnil li Lapidote jaʼ chchapan Israel li vaʼ kʼakʼale. 5 Te nopem xaʼi chchoti ta yolon jpets xan, ti Xan Debora sbi yuʼunike, te xkom ta oʼlol yuʼunik li Rama+ xchiʼuk Betele,+ ta vitstikaltik yuʼun Efrain; li j-israeletike te chmuyik batel kʼalal tskʼanik chapanel ta stojolale. 6 Kʼalal jaʼo te oy ta Kedes-Neftali+ li Barak+ xnichʼon Abinoame, li Deborae la stak ta ikʼel, xi laj yalbee: «Xi yaloj mantal li Jeova Dios yuʼun Israele: ‹Batan ta vits Tabor, ikʼo batel lajunmil viniketik ti likemik ta stsʼunbal Neftali xchiʼuk Sabulone. 7 Te chkikʼbot talel li Sisara ti jaʼ bankilal soltaro yuʼun Jabine. Te chkʼot xchiʼuk skaretatak sventa paskʼop xchiʼuk yajsoltarotak li ta beoʼtik* Sisone.+ Te chkakʼbot ta akʼob›».+
8 Xi la stakʼ li Barake: «Chibat mi chbat achiʼinune, yan mi muʼyuk chabate, muʼyuk chibat un bi». 9 Xi takʼbate: «Tana, chbat jchiʼinot. Pe jaʼ noʼoxe mu voʼotuk chavichʼ ichʼel ta mukʼ, yuʼun li Jeovae chakʼbe ta skʼob jun ants li Sisarae».+ Tots batel li Deborae, la xchiʼin batel ta Kedes+ li Barake. 10 Li Barake te la stsob ta Kedes li Sabulon xchiʼuk Neftalie,+ vaʼun laj yikʼ batel lajunmil viniketik. Li Deborae la xchiʼin muyel li Barak eke.
11 Li Eber ti jaʼ jkenita vinike xchʼakoj sba ta stojolal li yan jkenitaetike,+ ti jaʼ snitilulal li Obabe, li smolniʼ* Moisese.+ Te yakʼoj skarpana yoʼ bu oy li mukʼta teʼ ta Saananim ti te xkom ta Kedese.
12 Laj yalbeik Sisara ti muy batel ta vits Tabor+ li Barak xnichʼon Abinoame. 13 Li Sisarae ta anil noʼox la stsob skotol li skaretatak sventa paskʼope —baluneb sien karetaetik sventa paskʼop ti tsakajtik espada ta syantailtake—* xchiʼuk la stsob skotol li yajsoltarotak ti te xchiʼukane, te likik batel ta Aroset ta yosil jyanlumetik sventa xbatik ta beoʼtik* Sison.+ 14 Vaʼun, li Deborae xi laj yalbe li Barake: «Batan, yuʼun li avie chakʼbot ta akʼob Jeova li Sisarae. ¿Mi mu jaʼuk jbabe chbat avuʼun li Jeovae?». Li Barake yal talel li ta vits Tabore, te xchiʼuk talel li lajunmil viniketike. 15 Li Jeovae laj yakʼ tsalatikuk+ yuʼun Barak li Sisara xchiʼuk skotol li skareta sventa paskʼope xchiʼuk skotol li yajsoltarotake. Laje, yal ta skareta li Sisarae, ta yakan xa jatav batel. 16 Li Barake snutsoj batel li karetaetik sventa paskʼope xchiʼuk li soltaroetike, la snuts batel kʼalal to ta Aroset ta yosil jyanlumetik. Jaʼ jech lajik ta espada skotol li yajsoltarotak Sisarae; mu xa junuk kuxul kom.+
17 Pe li Sisarae ta yakan jatav batel, te kʼot ta skarpana Jael,+ li yajnil Eber+ ti jaʼ jkenita vinike, yuʼun li Jabin+ ti jaʼ ajvalil ta Asore lek xil sba* xchiʼuk li Eber ti jaʼ jkenita vinike. 18 Li Jaele bat snup ta be li Sisarae, xi laj yalbee: «Kajval, ochan tal liʼe, mu xaxiʼ». Jaʼ yuʼun, te och batel ta skarpana Jael li Sisarae xchiʼuk lambat jlik pokʼ ta sba. 19 Xi laj yal li Sisarae: «Avokoluk, akʼbun kuchʼ j-umuk avaʼal, yuʼun takin tajek koʼonton». Jaʼ yuʼun, li Jaele la sjam li yavil leche ti pasbil ta nukule, vaʼun laj yakʼbe yuchʼ li lechee.+ Laje, la xchaʼpix komel li ta pokʼe. 20 Xi albat yuʼun li Sisarae: «Te xavaʼi ta yochebal li karpanae, mi oy buchʼu xi tal yalbote: ‹¿Mi oy tal jun vinik liʼe?›, xi xavalbee: ‹¡Muʼyuk!›».
21 Pe li Jael ti jaʼ yajnil Ebere la stsak jun s-estakail karpana xchiʼuk jun martiyo. Kʼalal ochem tajek svayel ta skoj ti lubem li Sisarae, kʼunkʼun nopaj batel li Jaele, vaʼun la spajbe ochel ta xokon stiba li estakae, tsots la spajbe ochel ti jelav to ta balumile, jech te cham-o.+
22 Te kʼot li Barak ti snutsoj batel li Sisarae, li Jaele bat snup ta be, xi laj yalbee: «Laʼ, chkakʼbot avil li vinik yakal chasaʼe». Koʼol ochik batel, vaʼun laj yil ti chamem xa li Sisarae, te matsʼal ta xokon stiba li s-estakail karpanae.
23 Li vaʼ kʼakʼale, li Diose jech laj yakʼbe ta skʼob j-israeletik li Jabin ti jaʼ ajvalil ta Kanaane.+ 24 Li j-israeletike kʼunkʼun tsatsajik batel sventa skontrainik li Jabin ti jaʼ ajvalil ta Kanaane+ jaʼ to ti kʼuxi la smilike.+
5 Li vaʼ kʼakʼale, li Deborae+ xi lik kʼejinuk+ xchiʼuk Barak+ li xnichʼon Abinoame:
2 «Ta skoj ti muʼyuk yombil stsotsil sjolik* ta Israele,
ta skoj ti lokʼ ta yoʼonton stuk li jteklume,+
¡kʼupil kʼoptaik li Jeovae!
3 ¡Chikintao avaʼiik, ajvaliletik! ¡Tsʼet chikintao avaʼiik, bankilal j-abteletik!
Ta jkʼejinta li Jeovae.
Ta jkʼejinta*+ li Jeova ti jaʼ Dios yuʼun Israele.+
4 Jeova, kʼalal lalokʼ tal ta Seire,+
kʼalal lalokʼ tal ta yosilal Edome,
lik nikuk li balumile, ep mal tal voʼ ta vinajel,
ep lokʼ tal voʼ li ta toke.
5 Li vitsetike lik unijuk* ta yeloval sat Jeova,+
ta yeloval sat Jeova ti jaʼ Dios yuʼun Israele,+ lik unijuk ek li Sinaie.+
6 Li ta skʼakʼalil Samgar+ ti jaʼ xnichʼon Anate,
li ta skʼakʼalil Jaele,+ naka takin li beetike;
li jxanviletike te ch-echʼik li ta kʼox beetike.
7 Li buchʼutik te nakalik ta bikʼtal jteklumetik yuʼun Israele laj skʼoplalik:
lajem xa ox skʼoplalik jaʼ to ti kʼuxi litotse, voʼon li Deboraune,+
jaʼ to ti kʼuxi lilik kʼuchaʼal smeʼik li Israele.+
Akʼo mi oy 40 mil soltaroetik li ta Israele,
mu jtatik ta ilel mi oy junuk s-eskudoik* o junuk slansaik.
9 Koʼol koʼonton xchiʼuk li komandanteetik ta Israele,+
ti lokʼ ta yoʼonton stukik chbat xchiʼinik li jteklume.+
¡Kʼupil kʼoptaik li Jeovae!
10 Voʼoxuk ti kajal chaxanavik li ta vuroetik ti xkoʼolaj skoloral kʼuchaʼal leone,
voʼoxuk ti jaʼ chataslebinik li lekil tasiletike
xchiʼuk voʼoxuk ti chaxanavik ta bebetike:
¡Nopbeik skʼoplal avaʼiik!
11 Li yechʼomal ye jlokʼesej voʼetike laj yichʼ aʼiel ti butik tslokʼesik voʼe;
te tsloʼiltaik li kʼusitik tukʼ spasoj Jeovae,
jaʼ li kʼusi tukʼ spasojik li buchʼutik te nakalik ta bikʼtal jteklumetik yuʼun Israele.
Vaʼun, li steklumal Jeovae yalik batel li ta yochebal jteklume.
12 ¡Debora,+ julavan, julavan!
¡Julavan, julavan, kʼejinan!+
¡Barak, likan!+ ¡Xnichʼon Abinoam, ikʼo batel li jchukeletik avuʼune!
13 Laje, li buchʼutik kuxul komike yalik batel yoʼ bu oy li bankilaletike;
li steklumal Jeovae yalik tal yoʼ bu oyun sventa skontrainik li buchʼutik tsots xuʼ yuʼunike.
14 Te likemik ta Efrain li buchʼutik te oyik ta stenlejaltike;
Benjamin, tsaʼoxuk ta ateklumal.
Te yalik tal ta Makir+ li komandanteetike,
yan li buchʼutik likemik ta Sabulone yichʼojbeik batel snamteʼ li buchʼu tstsob krixchanoetike.*
15 Li jnitvanejetik yuʼun Isakare te oyik xchiʼuk Debora,
jech kʼuchaʼal te xchiʼuk Debora li Isakare, li Barak+ eke te xchiʼuk li Deborae.
Ta yakan laj yichʼ takel batel ta stenlejaltik.+
Li ta snitilulal Rubene la xchajik lek ta kʼelel li oʼontonale.
16 ¿Kʼu yuʼun ti te noʼox chotolot xchiʼuk li chib avikatse,
Li ta snitilulal Rubene la xchajik lek ta kʼelel li oʼontonale.
18 Li Sabulone jaʼ jun jteklum ti laj yakʼ ta vokol xkuxlejale, ti xuʼ ox te xichʼ milele;
li Neftali eke+ laj yakʼ ta vokol xkuxlejal li ta toyolaltike.+
19 Tal ajvaliletik, la spasik kʼop;
li ajvaliletik ta Kanaane la spasik kʼop+
ta Taanak te ta stsʼel voʼ ta Meguido.+
Muʼyuk laj yichʼik batel li kʼusitik la staik ta pojele, mi jaʼuk plata.+
20 Li kʼanaletike te to ta vinajel la spasik tal kʼop;
te to ta yavilik la stsakik ta kʼop li Sisarae.
La jpechʼilan ta tekʼel li buchʼu xuʼ yuʼune.
22 Xkʼojlajet noʼox tal li svoy kaʼetike,
solel tsots ch-anilaj talel li kaʼetike.+
23 Xi laj yal li yaj-anjel Jeovae: ‹Chopol kʼoptaik li Merose,
chopol kʼoptaik li jnaklejetike,
yuʼun muʼyuk tal skoltaik li Jeovae,
muʼyuk tal skoltaik li sviniktak Jeova ti xuʼ yuʼunike›.
24 Lek staoj bendision ta skotol antsetik li Jaele,+
li yajnil Eber+ ti jaʼ jkenita vinike;
lek staoj bendision ta skotol li antsetik te nakalik ta karpanaetike.
25 Voʼ la skʼan yuchʼ li Sisarae, pe leche laj yakʼbe.
Ta jun mukʼta boch laj yakʼbe yuchʼ tatubtasbil leche.+
26 La sta ta tsakel jun s-estakail karpana,
ta sbatsʼikʼob la sta ta tsakel jun spajobil teʼ.
La spajbe ochel li Sisarae, la xvochʼbe* li sjole,
la svokʼbe li sjole, la spajbe ochel ta xokon stiba.+
27 Xpumlij yalel ta stsʼel yakan Jael; lom yalel, te xa telel-o kom;
xpumlij yalel ta stsʼel yakan; lom yalel;
ti bu lom yalele te xa chamem-o kom.
28 Oy jun ants ti la xnachʼan sat ta ventanae,
li smeʼ Sisarae te la xnachʼan sat ta srejail ventana:
‹¿Kʼu yuʼun ti mu to xtal-o li skareta sventa paskʼope?
¿Kʼu yuʼun ti mu to xkaʼitik xkʼojkʼun tal li svoy skaʼ xchiʼuk li skaretae?›.+
29 Xi takʼbat yuʼun li pʼijil tsebetik ti tsots yichʼoj yabtelike;
jech, xi chalilan li stuk eke:
30 ‹Te xa bu chchʼakbe sbaik jnaʼ li kʼusi la spojike,
jun tseb o chaʼvoʼ tsebetik sventa li jujun soltaroe,
la spojik lokʼel bonbil pokʼetik sventa li Sisarae, la spojik lokʼel bonbil pokʼetik,
jlik kʼuʼil pokʼil ti luchbile,* bonbil pokʼetik, chaʼlik kʼuʼil pokʼil ti luchbil
sventa sjokʼan ta snukʼik li buchʼutik la spojik lokʼele›.
31 Kajval Jeova, lajuk skʼoplal skotol li avajkontratake,+
pe akʼo xojobajuk avuʼun jech kʼuchaʼal kʼakʼal li buchʼutik skʼanojote».
Vaʼun, 40 jabil muʼyuk xa echʼ paskʼop li ta osile.+
6 Pe li j-israeletike la spasik yan velta xtok li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae,+ jaʼ yuʼun li Jeovae laj yakʼ ta skʼob Madian vukub jabil li Israele.+ 2 Li Madiane lik yakʼbe tsots svokol li Israele.+ Ta skoj taje, li j-israeletike jatavik batel, bat snakʼ* sbaik* ta vitstikaltik, ta chʼentikaltik xchiʼuk ti bu mu xtaatik ta saʼele.+ 3 Kʼalal oy kʼusi tstsʼunike, chtal tsakatikuk ta kʼop yuʼun li Madian, Amalek+ xchiʼuk li krixchanoetik ta Slokʼeb Kʼakʼale.+ 4 Te tspas skarpanaik sventa skontrainik li Israele xchiʼuk tsokesik skotol li kʼusitik tsʼunbil ta osile, tsokesik skotol kʼalal to ta Gasa. Muʼyuk kʼusi chiktabeik jutebuk slajes li Israele, chʼabal chkom xchijik, stot xvakaxik mi jaʼuk svuroik.+ 5 Te chikʼik muyel xchonbolomik xchiʼuk te chkʼot spas skarpanaik, ep tajek li skarpanaik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal kʼulubetike.+ Epik tajek xchiʼuk ep tajek skameyoik ti mu xa noʼox stakʼik chapele.+ Te chkʼot sokesik skotol li kʼusitik oy ta osile. 6 Li Israele solel povre kom ta jyalel ta skoj li Madiane, jaʼ yuʼun la skʼanbeik koltael li Jeovae.+
7 Kʼalal la skʼanbeik koltael Jeova li j-israeletik ta skoj li Madiane,+ 8 li Jeovae la stak tal jun j-alkʼop ta stojolalik, xi albatike: «Xi yaloj li Jeova ti jaʼ Dios yuʼun Israele: ‹Voʼon la jlokʼesoxuk li ta Ejiptoe, jaʼ jech la jlokʼesoxuk ti bu toʼox tikʼiloxuk ta mosoile.+ 9 La jpojoxuk lokʼel ta skʼob li Ejiptoe xchiʼuk ta stojolal li buchʼutik chakʼ avokolike. Te akʼelojik kʼalal la jnutsik lokʼele xchiʼuk laj kakʼboxuk li yosilike.+ 10 Xi laj kalboxuke: «Voʼon Jeova Diosun avuʼunik.+ Mu xaxiʼtaik li sdios j-amorreoetik ti te nakaloxuk ta yosilike».+ Pe muʼyuk xachʼunbeikun ti jech laj kalboxuke›».*+
11 Ta tsʼakale, tal li yaj-anjel Jeovae,+ te kʼot chotluk ta yolon li jpets mukʼta teʼ ta Ofra ti jaʼ yuʼun li Joas ti jaʼ j-abi-eser vinike.+ Li xnichʼon Joas ti jaʼ li Jedeone+ te yakal chikʼa strigo ta yavil spitsʼobil uva sventa mu xtaat ta saʼel yuʼun li Madiane. 12 Li yaj-anjel Jeovae te laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal, xi laj yale: «Liʼ xchiʼinojot li Jeovae,+ voʼot ti xuʼ avuʼun paskʼope». 13 Xi la stakʼ li Jedeone: «Pasun ta perton, kajval. Ti liʼuk xchiʼinojunkutik li Jeovae, muʼyuk xtal ta jtojolalkutik jechuk li vokolil oy avie.+ ¿Bu kom li kʼusitik labal sba spasoj ti xi laj yalbunkutik li jtotkutike:+ ‹¿Mi mu jaʼuk la slokʼesutik ta Ejipto li Jeovae?›?+ Pe laj xa yiktaunkutik li Jeovae+ xchiʼuk laj xa yakʼunkutik ta skʼob li Madiane». 14 Li Jeovae la skʼel li Jedeone xchiʼuk xi laj yalbee: «Xuʼ avuʼun, batan, yuʼun chakolta lokʼel ta skʼob Madian li Israele.+ ¿Mi mu voʼonuk ta jtakot batel?». 15 Xi la stakʼ li Jedeone: «Pasun ta perton, Jeova. ¿Kʼuxi xa noʼox ti chbat jkolta li Israele? Yuʼun li kutsʼ kalale jaʼ li mas bikʼit skʼoplal ta Manasese, jech xtok, li ta sna jtote voʼon ti batsʼi mu kʼusi xitojob spasele». 16 Pe xi albat yuʼun li Jeovae: «Voʼon ta jchiʼinot,+ jaʼ yuʼun chatsal li Madiane, jech chatsal jech kʼuchaʼal chatsal li jun noʼox vinike».
17 Xi laj yal li Jedeone: «Mi lek chavilune chaʼa, akʼbun kil junuk senyail sventa jnaʼ ti voʼot yakal chachiʼinun ta loʼile. 18 Avokoluk, mu to xabat, liʼ to xamalae, yuʼun chbat kichʼ tal amoton».+ Xi la stakʼe: «Liʼ ta jmalaote». 19 Li Jedeone bat smeltsan jkot chʼiom tentsun xchiʼuk la stsak jun efa* arina sventa spas pan ti muʼyuk slevaduraile.*+ La stikʼ ta moch li bekʼete xchiʼuk laj yichʼ batel ta pʼin li kaltoe. Laje, la slokʼes xchiʼuk te laj yakʼ ta yolon li jpets mukʼta teʼe.
20 Xi albat yuʼun li yaj-anjel melel Diose: «Tsako li bekʼete xchiʼuk li pan ti muʼyuk slevaduraile, bat kajano leʼ ta sba mukʼta tone xchiʼuk malbo li skaltoale». Jech la spas li Jedeone. 21 Li yaj-anjel Jeovae la syeʼ li snamteʼ te stsakoje xchiʼuk la stij ta sniʼ snamteʼ li bekʼet xchiʼuk li pan ti muʼyuk slevaduraile. Tsan skʼakʼal li mukʼta tone, vaʼun la xchikʼ li bekʼet xchiʼuk li pan ti muʼyuk slevaduraile.+ Li yaj-anjel Jeova une te sakchʼay batel ta sat li Jedeone. 22 Li Jedeone jaʼ to te laj yakʼ venta ti jaʼ yaj-anjel Jeovae.+
Xi laj yal ta anil li Jedeone: «¡Kajval Jeova ti voʼot Mukʼul Jpasmantalote, laj xa kil ta jsat jtuk li yaj-anjel Jeovae!».+ 23 Xi albat yuʼun li Jeovae: «Junuk avoʼonton. Mu xaxiʼ;+ muʼyuk chacham». 24 Li Jedeone te la svaʼanbe jun skajleb smoton li Jeovae. Jech oxal, Jeova-Salom*+ sbi kʼalal to avi li skajleb matanale. Te oy-o ta Ofra ti jaʼ steklumalik li j-abi-eseretike.
25 Li vaʼ akʼobale, xi albat yuʼun li Jeovae: «Tsako batel li jkot chʼiom tot vakax ti jaʼ yuʼun atote, jaʼ li chʼiom tot vakax* ti vukub jabil yichʼoje. Jinesbo li skajleb smoton Baal ti jaʼ yuʼun atote xchiʼuk tuchʼo li chʼul poste* ti te oy ta stsʼele.+ 26 Paso ta latsbil ton li skajleb matanal sventa li Jeova Dios avuʼune, te xapas ta sba ti bu lek tsotse. Mi la apase, ikʼo talel li xchaʼkotal chʼiom tot vakaxe sventa xavakʼ ta chikʼbil matanal ta sba li xchʼuchʼulil chʼul poste* chatuchʼe». 27 Li Jedeone laj yikʼ batel lajunvoʼ yajtuneltak xchiʼuk jech la spas kʼuchaʼal albat yuʼun Jeovae. Pe li Jedeone chiʼ tajek ta skoj li buchʼutik te oy ta sna stote xchiʼuk ta skoj li viniketik ta steklumale, jech oxal maʼuk ta kʼakʼaltik la spas, ta akʼobaltik la spas.
28 Kʼalal likik ta yokʼomal li viniketik te ta jteklume, laj yilik ti jinesbil xa li skajleb smoton Baale xchiʼuk ti tuchʼbil xa li chʼul poste* ti te oy ta stsʼele. Laj yilik xtok ti akʼbil xa ta matanal li xchaʼkotal chʼiom tot vakax ta sba li skajleb matanal laj yichʼ vaʼanele. 29 Xi lik sjakʼbe sbaike: «¿Buchʼu xa noʼox jech la spas leʼe?». Kʼalal laj xa ox sabeik* skʼoplale, xi laj yalike: «Jaʼ la spas li Jedeon xnichʼon Joase». 30 Li viniketik ta jteklume xi laj yalbeik li Joase: «Jocho lokʼel li anichʼone, yuʼun persa skʼan xcham, yuʼun la sjinesbe skajleb smoton li Baale xchiʼuk la xtuchʼ li chʼul poste* ti te oy ta stsʼele». 31 Li Joase+ xi la stakʼbe li buchʼutik kʼot tsakvanikuk ta kʼope: «¿Mi yuʼun persa chapakbeik skʼoplal li Baale? ¿Mi yuʼun skʼan xakoltaik? Li buchʼu tspakbe skʼoplale persa chcham li avi sobe.+ Mi yuʼun dios li stuke, akʼo spak skʼoplal stuk,+ yuʼun jinesbat li skajleb smotone». 32 Li Joase Jerubaal* laj yakʼbe sbi li Jedeon li vaʼ kʼakʼale, yuʼun xi laj yale: «Akʼo spak skʼoplal stuk li Baale, yuʼun jinesbat li skajleb smotone».
33 Li jteklum Madian,+ Amalek+ xchiʼuk li jnaklejetik ta Slokʼeb Kʼakʼale la stsob yajsoltaroik;+ la xtuchʼik jelavel ukʼum sventa xbatik ta stenlejaltik Jesreel xchiʼuk te la spas skarpanaik. 34 Li Jedeone lik ventainatuk* yuʼun li s-espiritu Jeovae,+ vaʼun lik sjupan li kachue,+ jech te la stsob sbaik talel li j-abi-eseretik+ sventa skoltaik li Jedeone. 35 La stak batel j-almantaletik sventa stak ta ikʼel skotol li Manasese, jech la stsob sbaik talel sventa skoltaik. Jech xtok, la stak batel j-almantaletik sventa stak ta ikʼel li Aser, Sabulon xchiʼuk li Neftalie, jech oxal muyik batel ek.
36 Li Jedeone xi laj yalbe li melel Diose: «Mi ta melel chatunesun sventa xakolta li Israel jech kʼuchaʼal avaloje,+ 37 liʼ ta jkʼi tsots* ta yikʼaobil trigoe. Mi jaʼ noʼox chtʼuxij ta job osil li tsotse pe mi takin tsakub li lumtik ta sjoylejale, jech ta jnaʼ ti voʼon chatunesun sventa chakolta li Israel jech kʼuchaʼal avaloje». 38 Vaʼun, jech kʼot ta pasel. Kʼalal sob xa lik ta yokʼomale, la spitsʼ li tsotse,* ep tajek yuchʼoj voʼ ti xuʼ xnoj yuʼun jun mukʼta boche. 39 Pe li Jedeone xi to laj yalbe li melel Diose: «Mu me xlik skʼakʼal avoʼonton ta jtojolal, jtos xa noʼox kʼusi ta jkʼanbot. Avokoluk, jun xa noʼox sprevail ta jkʼan ta sventa li tsotse.* Avokoluk, takinuk xkom li tsotse, pe jaʼ tʼuxuluk xkom ta job osil li lumtike». 40 Jech la spas Dios li vaʼ akʼobale; jaʼ takin kom li tsotse,* pe jaʼ tʼuxul kom ta job osil li lumtike.
7 Li Jerubaale, jaʼ xkaltik, li Jedeone+ sob tajek likik xchiʼuk skotol li krixchanoetik te xchiʼuke. Te la spas skarpanaik ta stsʼel li sat voʼ* ta Arode, yan li skarpana Madiane te yakʼoj ta snorteal ti bu oy li Jedeone ti te oy ta stukʼil li bikʼit vits ta More ta stenlejaltike. 2 Li Jeovae xi laj yalbe li Jedeone: «Toj ep li buchʼutik te achiʼuk sventa xkakʼbe ta skʼobik li Madiane.+ Yuʼun mi jeche, xuʼ xi chlik stoy sba ta jtojolal li Israele: ‹Ta jkʼob noʼox jtuk la jpoj jba lokʼel›.+ 3 Jaʼ yuʼun, avokoluk, xi xavalbe li soltaroetike: ‹Buchʼuuk noʼox ti xtʼelajet* ta xiʼele akʼo sutuk batel ta sna›».+ Vaʼun, akʼatik ta preva yuʼun li Jedeone. 22 mil soltaroetik sutik batel ta snaik, jaʼ lajunmil ti komike.
4 Pe li Jeovae xi laj yalbe li Jedeone: «Toj ep to li aviniktake, ikʼo yalel skotolik ta ukʼum sventa te xkakʼik ta preva. Mi xi chkalbote: ‹Liʼe xuʼ xbat xchiʼinot› mi xichie, jaʼ chbat xchiʼinot, pe mi xi laj kalbote: ‹Liʼe muʼyuk chbat xchiʼinot› mi xichie, muʼyuk me chbat». 5 Jech oxal, li Jedeone laj yikʼan batel ta ukʼum.
Laje, xi albat yuʼun Jeova li Jedeone: «Chʼako komel li buchʼutik tsjopik voʼ ta skʼobik sventa lekʼbil noʼox chuchʼik jech kʼuchaʼal li tsʼiʼetike xchiʼuk parte xavakʼ li buchʼutik persa tskejan sbaik ta yuchʼel voʼe». 6 Ti kʼu yepal ta lekʼbil noʼox laj yuchʼik voʼ ta skʼobike jaʼ oxib sien. Li yantike persa la skejan sbaik ta yuchʼel voʼ.
7 Li Jeovae xi laj yalbe li Jedeone: «Li oxib sien viniketik ti laj yuchʼik voʼ ta skʼobike jaʼ ta jtunes sventa jpojoxuk xchiʼuk chkakʼ ta akʼob li Madiane.+ Pe li yantike akʼo sutikuk batel ta snaik». 8 Kʼalal laj xa ox yichʼbeik komel sveʼelik xchiʼuk xkachuik li yantike, li Jedeone la stak sutel ta snaik li yan viniketik ta Israele, jaʼ xa noʼox kom xchiʼuk li oxib sien viniketike. Li Madiane te spasoj skarpana ta stenlejaltik ta yolon ti bu oy li Jedeone.+
9 Xi albat yuʼun Jeova li vaʼ akʼobale: «Chapano aba, bat tsako ta kʼop ti bu spasoj skarpanaike, yuʼun kakʼojbot xa ta akʼob.+ 10 Pe mi chaxiʼ stsakel ta kʼope, jmoj xayal batel xchiʼuk li avajtunel Pura ti bu spasoj skarpanaike. 11 Te xachikinta li kʼusi tsloʼiltaike, vaʼun te tstsatsub avoʼonton* sventa xbat atsak ta kʼop ti bu spasoj skarpanaike». Laje, jmoj yal batel xchiʼuk li Pura ti jaʼ yajtunele, te to kʼotik ta stsʼel ti bu spasoj skarpanaik li soltaroetike.
12 Li Madian, li Amalek xchiʼuk skotol li krixchanoetik ta Slokʼeb Kʼakʼale+ xkoʼolaj ta epal kʼulubetik ti te lamalik ta sjunul stenlejaltike xchiʼuk mu xa noʼox stakʼ chapel li skameyoike,+ solel epik xa noʼox ta jyalel jech kʼuchaʼal li jiʼ* oy ta tiʼ nabe. 13 Te kʼot li Jedeone, vaʼun jaʼo te yakal chchapbe xvayich jun xchiʼil li jun vinike, xi laj yale: «Xi laj kil ta jvayiche: laj kil jpʼej pan pasbil ta sevada ti setetet tal ti bu spasoj skarpana li Madiane. Te kʼot ta jpʼej karpana, tsots la sta ta tijel ti lom-o yuʼune.+ Ta melel, jin yuʼun sjunul li karpanae, toj lomel noʼox kʼot yuʼun». 14 Xi takʼbat yuʼun li xchiʼile: «Taje jaʼ skʼoplal li s-espada Jedeone,+ li xnichʼon Joas ti likem ta Israele. Li Diose laj xa yakʼbe ta skʼob Jedeon li Madiane xchiʼuk skotol li yajsoltarotake».+
15 Kʼalal naka noʼox laj yaʼi Jedeon li vaychile xchiʼuk ti kʼusi smelolale,+ la snijan sba sventa xichʼ ta mukʼ Dios. Laje, sut batel ti bu spasoj skarpana li Israele, xi kʼot yale: «Chapano abaik, yuʼun li Jeovae laj xa yakʼboxuk ta akʼobik li Madiane». 16 Li Jedeone la xchʼak ta oxvokʼ li oxib sien viniketike xchiʼuk laj yakʼanbe xkachuik+ xchiʼuk smukʼta kʼibik ti te tikʼil jtel teʼ ti tsanal skʼakʼale. 17 Te une, xi laj yalanbee: «Kʼelik li kʼusi ta jpase sventa jech xapasik ek. Mi likʼot ta stsʼel ti bu spasoj skarpanaike, jech xapasik kʼuchaʼal ta jpase. 18 Mi la jupan jkachukutik xchiʼuk li buchʼutik liʼ jmoj oyunkutike, jaʼo xajupan akachuik ek ta sjoyobal ti bu spasoj skarpanaike xchiʼuk xi tsots cha-avanike: ‹¡Yuʼun Jeova xchiʼuk Jedeon!›».
19 Li Jedeon xchiʼuk li sien viniketik te xchiʼukane nopajik batel ti bu spasoj skarpanaike, jaʼo kʼotik kʼalal naka toʼox lik li xchaʼkojal chabivaneje.* La sjupan li xkachuike+ xchiʼuk la svokʼik li smukʼta kʼibik stsakojik batele.+ 20 Yoxvokʼalik la sjupan xkachuik xchiʼuk la slilin li smukʼta kʼibike. Te stsakoj kom ta stsʼetkʼobik* li steʼik ti tsanal skʼakʼale, jaʼ ta sbatsʼikʼob stsakojik li xkachuik sventa sjupanike. Xi tsots avanike: «¡S-espada Jeova xchiʼuk Jedeon!». 21 Ti kʼu sjalil taje te noʼox vaʼal komik li sviniktak Jedeon ta sjoyobal li karpanaetike, jech lik jatavikuk batel skotol li soltaroetike, x-avlajet batel skotolik.+ 22 Li oxib sien viniketike jech-o la sjupan xkachuik, vaʼun li Jeovae laj yakʼ ti te noʼox tstsak sbaik ta kʼop stukik ti bu spasoj skarpanaike.+ Li soltaroetike jatavik batel ta Bet-Sita ta sbelel Serera, te to kʼotik ta stiʼil Abel-Meola+ ta xokon Tabat.
23 Takatik ta ikʼel li viniketik ta Israel ti te likemik talel ta Neftali, ta Aser xchiʼuk ta sjunul Manasese,+ vaʼun bat snutsik li Madiane. 24 Li Jedeone la stak batel j-almantaletik li ta vitstikaltik yuʼun Efraine, xi laj yale: «Yal tsakik ta kʼop li Madiane xchiʼuk vaʼanik viniketik sventa mu xjelavik batel li ta ukʼum Bet-Barae xchiʼuk li ta Jordane». Jech oxal, li viniketik ta Efraine te la stsob sba skotolik sventa muʼyuk buchʼu xjelav batel li ta ukʼum Bet-Barae xchiʼuk li ta Jordane. 25 Jech xtok, la staik ta tsakel li chaʼvoʼ bankilaletik ta Madiane, jaʼ li Oreb xchiʼuk Seebe. Li Orebe te la smilik ta jpʼej mukʼta ton ti mukʼta ton yuʼun Oreb+ laj yakʼbeik sbi ta tsʼakale. Li Seebe te la smilik ta spitsʼobil uva ti spitsʼobil uva yuʼun Seeb laj yakʼbeik sbi ta tsʼakale. Snutsojik-o batel li Madiane,+ laje laj yichʼbeik talel Jedeon li sjol Oreb xchiʼuk Seeb te ta yosilal Jordane.
8 Li viniketik ta Efraine xi laj yalbeike: «¿Kʼu yuʼun ti jech la apasbunkutike? ¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk xatakunkutik ta ikʼel kʼalal ay atsak ta kʼop li Madiane?».+ Tsots la stsakik ta kʼop.+ 2 Xi la stakʼ li Jedeone: «¿Mi mu xavilik ti mas to xjelav li kʼusi la apasik ti jaʼ mu sta li voʼone? ¿Mi mu van jaʼuk mas to lek li kʼusi ay xkʼuxkʼulta* Efrain+ ti jaʼ mu sta kʼalal ay stsobbe tal sat uva li Abi-Esere?+ 3 Li Diose laj yakʼboxuk ta akʼobik li bankilaletik ta Madiane, jaʼ li Oreb xchiʼuk Seebe.+ ¿Mi mu xavilik ti mas to xjelav li kʼusi la apasik ti jaʼ mu sta li voʼone?». Kʼalal jech laj yale, lamaj li skʼakʼal yoʼontonike.
4 Kʼot ta Jordan li Jedeone xchiʼuk la xtuchʼ jelavel. Lubemik xa xchiʼuk li oxib sien viniketik te xchiʼuke, akʼo mi jech, snutsojik-o batel li yajkontratakike. 5 Li Jedeone xi laj yalbe li jnaklejetik ta Sukote: «Avokolikuk, akʼbeik sveʼel li viniketik liʼ jchiʼuk tale, yuʼun lubemik xa. Li voʼone yakal ta jnuts li ajvaliletik ta Madiane, jaʼ li Seba xchiʼuk Salmunae». 6 Pe xi laj yalik li bankilaletik ta Sukote: «¿Mi yuʼun och xa ta akʼob li Seba xchiʼuk Salmuna ti chakʼan xa chkakʼbekutik sveʼel li avajsoltarotake?». 7 Xi laj yal li Jedeone: «Ta skoj ti jech laj avalike, chtal jyayijesoxuk ta chʼix ti chchʼi ta takixokol balumil+ mi laj xa ox yakʼ ta jkʼob Seba xchiʼuk Salmuna li Jeovae». 8 Laje muy batel ta Penuel, te kʼot skʼan veʼlil xtok sventa li sviniktake, pe li jnaklejetik ta Penuele jech la stakʼik kʼuchaʼal la stakʼik li jnaklejetik ta Sukote. 9 Jech oxal, xi laj yalbe li jnaklejetik ta Penuele: «Kʼalal mi jun xa koʼonton lisut tale, ta jines li tayal kʼelob osil liʼe».+
10 Li Seba xchiʼuk Salmunae te oyik ta Karkor xchiʼuk yajsoltarotakik, te van 15 mil viniketik ti muʼyuk xichʼik milele. Jaʼ xa noʼox jech yepal komik li soltaroetik likemik ta Slokʼeb Kʼakʼale,+ yuʼun chamik 120 mil soltaroetik ti xchukinoj s-espadaike. 11 Li Jedeone te muy-o batel li ta be ti bu nopem xaʼi ch-echʼik li buchʼutik nakalik ta karpanaetike, ti te xkom ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal ta Noba xchiʼuk ta Jogbeae,+ vaʼun och stsak ta kʼop li yajkontratak ti chʼayem yoʼontonike. 12 Kʼalal jatavik xa ox batel li Seba xchiʼuk Salmunae, li Jedeone snutsojan batel, vaʼun la sta ta tsakel li chaʼvoʼ ajvaliletik yuʼun jmadianetike, jaʼ li Seba xchiʼuk Salmunae. Xiʼik tajek yuʼun skotol li buchʼutik te spasoj skarpanaike.
13 Li Jedeon xnichʼon Joase sut tal li ta paskʼope, te echʼ tal ta be ti chmuy batel ta Erese. 14 Li ta bee te la sta jun kerem ti likem ta Sukote, la xchuk batel xchiʼuk oy kʼusi la sjakʼbe. Jaʼ yuʼun, li kereme la stsʼibabe sbi li bankilaletik xchiʼuk li moletik ta Sukote, 77 ta voʼ viniketik. 15 Laje, bat saʼ li viniketik ta Sukote, vaʼun xi laj yalanbee: «Liʼ me oy li Seba xchiʼuk Salmuna ti xi toʼox la anaʼleikun ta skojike: ‹¿Mi yuʼun och xa ta akʼob li Seba xchiʼuk Salmuna ti chakʼan xa chkakʼbekutik sveʼel avajsoltarotak ti lubemik xa tajeke?›».+ 16 Li Jedeone la stsak batel li moletik ta Sukote, vaʼun la sjisanbe chʼix sventa xichʼ spʼijilik.+ Li chʼixe te chchʼi ta takixokol balumil. 17 Jech xtok, la sjines li tayal kʼelob osil ta Penuele+ xchiʼuk la smil li jnaklejetik ta jteklume.
18 Xi la sjakʼbe li Seba xchiʼuk Salmunae: «¿Kʼu yelan li viniketik la amilik ta Tabore?». Xi takʼavike: «Jechik kʼuchaʼal voʼote, xkoʼolajik ta xnichʼon ajvalil». 19 Xi la stakʼe: «Li buchʼutik la amilike jaʼ jchiʼiltak ta vokʼel, jaʼ yalabtak li jmeʼe. Jamal chkal ta skoj kuxul Jeova ti muʼyukuk la amilik li jchiʼiltak ta vokʼele, muʼyuk ta jmiloxuk ti jechuk eke». 20 Xi laj yalbe li sba xnichʼon ti Jeter sbie: «Likan, milo xchaʼvoʼalik». Ta skoj ti chiʼe, muʼyuk slokʼes li s-espadae, yuʼun toj kerem to. 21 Xi laj yal li Seba xchiʼuk Salmunae: «Mi tsatsal vinik xavaʼi abae, voʼot milunkutik». Jech oxal, li Jedeone la smil li Seba xchiʼuk Salmunae.+ Jech xtok, laj yichʼbe komel li xnichimal snukʼ skameyoik ti xkoʼolaj yelanil kʼalal unin* to li lunae.*
22 Ta tsʼakale, li viniketik ta Israele xi laj yalbeik li Jedeone: «Ta skoj ti voʼot la akoltaunkutik lokʼel ta skʼob li Madiane,+ ochan ta ajvalil kuʼunkutik xchiʼuk ochuk ta ajvalil li anichʼon xchiʼuk li amom eke». 23 Pe xi la stakʼ li Jedeone: «Muʼyuk chi-och ta ajvalil avuʼunik xchiʼuk muʼyuk ch-och ta ajvalil avuʼunik li jkereme. Jaʼ Ajvalil chkom avuʼunik li Jeovae».+ 24 Xi to laj yal li Jedeone: «Oy kʼusi ta jkʼanboxuk: ta jujuntaloxuk akʼbeikun jun s-areteal niʼil ti te la ataik tal li ta kʼusitik la apojike». (Yuʼun li j-ismaeletik+ ti laj yichʼik tsalele oy s-areteal sniʼik). 25 Xi la stakʼike: «Mu xavul avoʼonton, ta xkakʼkutik». Vaʼun, la xlichʼanik jlik pokʼ xchiʼuk jujun vinik te laj yakʼik jun s-areteal niʼil ti te la staik tal li ta kʼusitik la spojike. 26 Ti kʼu yalal li s-areteal niʼil pasbil ta oro la skʼane jaʼ 1,700 siklo.* Parte li kʼusitik alakʼik sba ti xkoʼolaj yelanil kʼalal unin* to li lunae,* li areteetike, li kʼuʼil pokʼiletik pasbil ta tsots* ti bonbil ta kuxul morado ti jaʼ tslapik li ajvaliletik ta Madiane xchiʼuk li snatsʼ kameyoetike.+
27 Li Jedeone la spas ta jlik mokankʼuʼil+ xchiʼuk te laj yakʼ ta steklumal ti jaʼ li Ofrae.+ Vaʼun, skotol li Israele lik yichʼik ta mukʼ li mokankʼuʼile,+ jech kʼot ta petsʼ ta stojolal li Jedeon xchiʼuk li buchʼutik te oyik ta snae.+
28 Li Madiane+ jaʼ jech tsalatik yuʼun li j-israeletike, jech xtok, muʼyuk xa tsakvan ta kʼop* yan velta li Madiane. Li ta skʼakʼalil Jedeone 40 jabil muʼyuk xa echʼ paskʼop li ta osile.+
29 Li Jerubaal+ xnichʼon Joase sut batel ta sna xchiʼuk te xa kom-o.
30 Ep la saʼ yajnil li Jedeone, jaʼ yuʼun oy 70 ta voʼ xnichʼnab.* 31 Li stsʼakal ajnil ta Sikeme vokʼ jun skerem, li Jedeone Abimelek+ laj yakʼbe sbi. 32 Li Jedeon xnichʼon Joase mol xa cham xchiʼuk te laj yichʼ mukel li ta smukinal stot ti jaʼ li Joase, ti te oy ta Ofra ta yosil li j-abi-eseretike.+
33 Kʼalal achʼ toʼox slajel li Jedeone, li j-israeletike lik yichʼik ta mukʼ xtok li slokʼoltak Baale.+ Li Baal-Berite jaʼ kʼot ta sdiosik.+ 34 Li j-israeletike muʼyuk xa la svules ta sjolik li Jeova ti jaʼ Sdiosike,+ ti jaʼ pojatik lokʼel ta skʼob skotol li yajkontratakik te oy ta spat xokonike.+ 35 Jech xtok, muʼyuk xa laj yakʼik ta ilel tukʼil kʼanelal ta stojolal li yutsʼ yalal Jerubaale, jaʼ xkaltik, li Jedeone, akʼo mi ep kʼusitik lek la spas ta stojolal li Israele.+
9 Ta tsʼakale, li Abimelek+ xnichʼon Jerubaale bat ta Sikem, xi bat yalbe li xchiʼiltak ta vokʼel smeʼe xchiʼuk skotol li yutsʼ yalal smukʼtote:* 2 «Avokolikuk, xi xbat ajakʼbeik li jnitvanejetik* ta Sikeme: ‹Kʼusi ti mas lek chavaʼiike: ¿mi jaʼ lek chavaʼiik ti jaʼ ch-ajvalilaj avuʼunik li 70 ta voʼ xnichʼnabtak Jerubaale+ o mi jaʼ lek ti jun noʼox vinik ch-ajvalilaj avuʼunike? Vuleso me ta ajolik ti jun jchʼichʼeltike›».*
3 Jaʼ yuʼun, li xchiʼiltak ta vokʼel smeʼe laj yichʼbeik batel li yaʼyej sventa xbat yalbeik skotol li jnitvanejetik ta Sikeme. Vaʼun, li jnitvanejetike kʼot ta yoʼontonik li kʼusi albatike, jech la stsʼakliik li Abimeleke, yuʼun xi laj yalike: «Jaʼ kutsʼ kalaltik». 4 Vaʼun, ay slokʼesik tal 70 ta sep plata li ta sna* Baal-Berite,+ laj yakʼbeik li Abimeleke. Li Abimeleke la stoj-o viniketik ti jecheʼ noʼox te ch-echʼ yuʼunik kʼakʼale xchiʼuk ti mu snaʼ x-ichʼvanik ta mukʼe yoʼ xbat chiʼinatuk. 5 Laje, bat ta sna stot te ta Ofra,+ yuʼun bat smil li xchiʼiltak ta vokʼele,+ jaʼ li xnichʼnabtak Jerubaal ti 70 ta voʼe, te la smil ta sba jpʼej ton. Jaʼ xa noʼox kuxul kom li Jotan ti jaʼ xkʼox kerem Jerubaale, yuʼun la snakʼ* sba.
6 Skotol li jnitvanejetik ta Sikem xchiʼuk skotol li buchʼutik te ta Bet-Miloe la stsob sbaik sventa svaʼanik ta ajvalil li Abimeleke,+ te la stsob sbaik ta stsʼel li mukʼta teʼe, ta stsʼel jun oy ti te vaʼanbil ta Sikeme.
7 Kʼalal kʼot ta xchikin Jotan taje, lokʼ batel ta anil xchiʼuk te kʼot svaʼan sba ta jol vits Guerisim.+ Xi tsots laj yale: «¡Jnitvanejetik ta Sikem, chikintao avaʼiik li kʼusi chkale, vaʼun jech chchikintaboxuk li Dios eke!
8 »Jun veltae, li teʼetike bat saʼik buchʼu xuʼ x-och ta ajvalil yuʼunik. Xi laj yalbeik li steʼel olivae: ‹Ochan ta ajvalil kuʼunkutik›.+ 9 Xi takʼav li steʼel olivae: ‹¿Mi yuʼun chkikta yakʼel li aseite* ti jaʼ chtun sventa skʼupil kʼoptael li Diose xchiʼuk sventa skʼupil kʼoptael li viniketike, ti jaʼ xa chbat jpas ta mantal li yan teʼetike?›. 10 Jaʼ yuʼun, li teʼetike xi bat yalbeik li steʼel igoe: ‹Voʼot ochan ta ajvalil kuʼunkutik›. 11 Xi takʼav li steʼel igoe: ‹¿Mi yuʼun muʼyuk xa chkakʼ jsat ti lek chiʼik, ti jaʼ xa chbat jpas ta mantal li yan teʼetike?›. 12 Laje, xi bat yalbeik li steʼel uvae: ‹Voʼot ochan ta ajvalil kuʼunkutik›. 13 Xi takʼav li steʼel uvae: ‹¿Mi yuʼun chkikta yakʼel achʼ vino ti jaʼ chmuyubaj-o yoʼonton li Diose xchiʼuk li krixchanoetike, ti jaʼ xa chbat jpas ta mantal li teʼetike?›. 14 Ta tsʼakal xae, skotol li yan teʼetike xi laj yalbeik li chʼixe: ‹Voʼot ochan ta ajvalil kuʼunkutik›.+ 15 Xi la stakʼ li chʼixe: ‹Mi ta melel chavaʼanikun ta ajvalil avuʼunike, laʼik, laʼ axinajanik* ta jtojolal. Pe mi mu xakʼanike, lokʼuk tal kʼokʼ li ta chʼixe sventa xchikʼ li sedro teʼetik ta Libanoe›.
16 »Ta melel, ¿mi yuʼun jaʼ lek o mi jaʼ tukʼ avalojik ti la avaʼanik ta ajvalil li Abimeleke?+ Jech xtok, ¿mi jech chavakʼik ta ilel slekil avoʼontonik ta stojolal Jerubaal xchiʼuk li buchʼutik te oy ta snae xchiʼuk mi jech chavichʼik lek ta mukʼ avalojik? 17 Yuʼun kʼalal la spas kʼop sventa spojoxuk ta skʼob Madian+ li jtote,+ laj yakʼ ta vokol xkuxlejal. 18 Pe li voʼoxuk avie yakal chakontrainik li buchʼutik te oy ta sna jtote xchiʼuk laj xa amilik ta sba jpʼej ton li 70 ta voʼ xnichʼnabtak jtote.+ Laje, ta skoj noʼox ti jaʼ avutsʼ avalalik li Abimelek ti jaʼ skerem jtot ti vokʼ yuʼun li skiarae,+ jaʼ xa kom ta ajvalil avuʼunik li ta Sikeme. 19 Mi ta melel lek o tukʼ avalojik li kʼusi chapasik avi ta stojolal li Jerubaal xchiʼuk li buchʼutik te oy ta snae, kuxetuk avoʼontonik yuʼun li Abimeleke xchiʼuk kuxetuk yoʼonton avuʼunik ek. 20 Pe mi mu jechuke, akʼo lokʼuk tal kʼokʼ ta stojolal li Abimeleke sventa xchikʼ skotol li jnitvanejetik ta Sikem xchiʼuk li jnitvanejetik ta Bet-Miloe,+ jech xtok, akʼo lokʼuk tal kʼokʼ ta stojolal li jnitvanejetik ta Sikem xchiʼuk li jnitvanejetik ta Bet-Miloe sventa xchikʼ li Abimeleke».+
21 Li Jotan+ une jatav batel ta Beer, te kom ta naklej ta skoj ti chiʼ ta stojolal li Abimelek ti jaʼ xchiʼil ta vokʼele.
22 Li Abimeleke oxib jabil te ajvalilaj* ta Israel. 23 Vaʼun, li Diose laj yakʼ ti skontrain sbaik* li Abimelek xchiʼuk li jnitvanejetik ta Sikeme. Jaʼ yuʼun, li jnitvanejetike lik skontrainik li Abimeleke. 24 Taje jaʼ sventa xichʼ pakbel skʼoplalik li 70 ta voʼ xnichʼnabtak Jerubaal ti muʼyuk xkʼuxul oʼontonal laj yichʼik milele xchiʼuk sventa xkom ta sba Abimelek li xchʼichʼel xchiʼiltak ta vokʼel ti la smilane+ xchiʼuk sventa xkom ta sbaik li jnitvanejetik ta Sikem ta skoj ti koltavanik ta smilel li xchiʼiltak ta vokʼel Abimeleke. 25 Li jnitvanejetik ta Sikeme te laj yakʼik viniketik ta jol vitsetik sventa spaʼiik,* ta xelkʼanbeik kʼusitik yichʼojik li buchʼutik te ch-echʼike. Ta tsʼakale, kʼot ta xchikin li Abimeleke.
26 Li Gaal xnichʼon Ebed xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele te ochik ta Sikem,+ vaʼun li jnitvanejetike la spat yoʼontonik ta stojolal. 27 Laje, bat stsob s-uvaik ta yosilik, la spitsʼik ta tekʼel xchiʼuk la spasik jun kʼin. Ta tsʼakale, ochik batel ta sna sdiosik,+ te veʼik, te uchʼbolajik xchiʼuk la xchopol kʼoptaik li Abimeleke. 28 Li Gaal xnichʼon Ebede xi laj yale: «¿Buchʼu yaloj li Abimeleke xchiʼuk buchʼu yaloj li Sikem ti chijtun ta stojolale? ¿Mi mu jaʼuk xnichʼon Jerubaal+ chaʼa xchiʼuk mi mu jaʼuk yajkoltaobba li Sebule chaʼa? ¿Kʼu yuʼun ti voʼotik chijtun ta stojolale? ¡Jaʼ lek tunanik ta stojolal li xnichʼnab Amore, li stot Sikeme! 29 Ti voʼonukun ta jpas ta mantal li jteklume, ta jnuts lokʼel ta yabtel li Abimeleke». Li Gaale xi laj yalbe li Abimeleke: «Tsobo li avajsoltarotake sventa jtsak jbatik ta kʼop».
30 Li kʼusi laj yal Gaal ti jaʼ xnichʼon Ebede, kʼot ta xchikin li Sebul ti jaʼ jpasmantal ta jteklume, vaʼun tsan skʼakʼal yoʼonton. 31 Jech oxal, ta mukul* la stak batel j-almantaletik ta stojolal li Abimeleke, xi laj yalbe batele: «¡Kʼelavil!, li Gaal xnichʼon Ebed xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele liʼ oyik ta Sikeme, yakal tstijbeik yoʼonton jteklum sventa stsakoxuk ta kʼop. 32 Jaʼ yuʼun, muyan tal ta akʼobaltik xchiʼuk li aviniktake, te xanakʼ* aba ta osiltik sventa te xamala ta be. 33 Sob tajek xalik, jaʼ noʼox mi lokʼ talel kʼakʼale, vaʼun tsako ta kʼop li jteklume; mi lokʼ stsakot ta kʼop li Gaal xchiʼuk sviniktake, tsako ta kʼop ti bu kʼalal xuʼ avuʼune».*
34 Jaʼ yuʼun, li Abimelek xchiʼuk skotol li krixchanoetik te xchiʼuke lokʼik batel ta akʼobaltik, te kʼot snakʼ* sbaik sventa stsakik ta kʼop li Sikeme, ta chanvokʼ la xchʼak sbaik. 35 Kʼalal lokʼ batel li Gaal xnichʼon Ebede xchiʼuk kʼalal te vaʼal kom ta yochebal li jteklume, li Abimelek xchiʼuk skotol li krixchanoetik te xchiʼuke lokʼik talel ti bu snakʼoj* sbaike. 36 Kʼalal la sta ta ilel krixchanoetik li Gaale, xi laj yalbe li Sebule: «¡Kʼelavil!, leʼ xyalik tal krixchanoetik ta vitsetike». Pe xi laj yal li Sebule: «Viniketik xa chavil li snakʼobal vitsetike».
37 Xi laj yal ta tsʼakal li Gaale: «¡Kʼelavil!, leʼ xyalik tal krixchanoetik ta oʼlol stselejaltike, jech xtok, oy jtsop krixchanoetik te stsobetik tal ta sbelel li mukʼta teʼ ta Meonenime». 38 Xi la stakʼ li Sebule: «¿Mi chʼay xa xavaʼi ti xi xatoyet laj avale: ‹¿Buchʼu yaloj li Abimelek sventa xijtun ta stojolale?›?+ ¿Mi mu jaʼuk li buchʼutik la apʼaje? Lokʼ tsakano kik ta kʼop un».
39 Jaʼ yuʼun, li Gaale la stsob batel li jnitvanejetik ta Sikeme sventa stsak ta kʼop li Abimeleke. 40 Li Abimeleke la snuts batel li Gaal ta skoj ti jatav batele, jech xtok, ep chamik kʼalal to ta yochebal li jteklume.
41 Li Abimeleke te kom nakluk-o ta Aruma. Li Sebule+ la snuts lokʼel ta Sikem li Gaal xchiʼuk xchiʼiltak ta vokʼele. 42 Ta yokʼomale, li krixchanoetike lokʼik batel ta spat jteklum, pe laj yaʼi li Abimeleke. 43 La stsob skotol li sviniktake xchiʼuk la xchʼak ta oxvokʼ, te kom paʼivanikuk* ta spat li jteklume. Kʼalal laj yil ti yakal xa chlokʼik talel ta jteklum li krixchanoetike, bat stsakan ta kʼop, vaʼun la smilan. 44 Li Abimelek xchiʼuk li buchʼutik te xchiʼuke te bat svaʼan sbaik ta anil ta yochebal li jteklume sventa stsakik ta kʼop, yan li chaʼvokʼe jaʼ bat stsakik ta kʼop skotol li buchʼutik lokʼik ta spat jteklume, jech la smilik. 45 Sjunul kʼakʼal la stsak ta kʼop jteklum li Abimeleke jaʼ to ti kʼuxi och ta skʼobe. La smil li krixchanoetike, laje la sjines li jteklume+ xchiʼuk la slilinbe komel atsʼam li osile.
46 Skotol li jnitvanejetik ta tayal kʼelob osil ta Sikeme kʼot ta xchikinik, jaʼ yuʼun anil xa batik ta skuartoal* sna* li El-Berite.+ 47 Kʼalal naka noʼox kʼot ta xchikin Abimelek ti laj xa stsob sbaik skotol li jnitvanejetik ti te oyik ta tayal kʼelob osil ta Sikeme, 48 muy batel ta vits Salmon xchiʼuk li sviniktak te xchiʼuke. Li Abimeleke la stsak jun yekʼel, la stsʼetbe skʼob jpets teʼ, vaʼun la skajan ta snekeb xchiʼuk xi laj yalbe li buchʼutik te xchiʼuke: «Li kʼusi ta jpas chavilike, ¡jech xapasik ek, sujo abaik!». 49 Jech la stsʼetik kʼob teʼetik li viniketike xchiʼuk la stsʼakliik batel li Abimeleke. Li skʼob teʼetike te laj yakʼik ta sjoyobal li kuartoe, vaʼun la stsanbeik skʼakʼal. Jaʼ jech cham skotol li krixchanoetik ta tayal kʼelob osil ta Sikeme, te van jmil ta voʼ viniketik xchiʼuk antsetik.
50 Li Abimeleke bat ta Tebes; la sjoyibta sventa stsak ta kʼop, vaʼun och ta skʼob li Tebese. 51 Li ta jteklume oy jun tayal kʼelob osil ti lek tsots pasbile, jaʼ te bat snakʼ* sbaik skotol li viniketike, li antsetike xchiʼuk skotol li jnitvanejetik te ta jteklume. Te la sbaj sbaik ta yut li tayal kʼelob osile, laje muyik to batel ta sjol. 52 Li Abimeleke te to kʼot ta tayal kʼelob osil xchiʼuk lik skʼel kʼuxi tsjines. Laje, nopaj batel ta stiʼ li tayal kʼelob osile sventa xchikʼ ta kʼokʼ. 53 Oy jun ants ti la sjipbe yalel tal ta sjol Abimelek jpʼej stanal molino, toj vochʼel kʼot li sbakil sjole.+ 54 Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe ta anil li yajtunel ti jaʼ jkuch-abtejebal yuʼune: «Lokʼeso a-espada, milun ta anil yoʼ mu xiuk xalik ta jtojolale: ‹Laj ta milel ta jun ants›». Vaʼun, li yajtunele la spajbe espada, jech te cham.
55 Li viniketik ta Israele laj yilik ti cham xa li Abimeleke, jaʼ yuʼun sutik batel ta sna skotolik. 56 Li Diose jaʼ jech laj yakʼbe stoj Abimelek ta skoj li kʼusi chopol la spasbe stote, yuʼun la smilbe li 70 ta voʼ xnichʼnabtake.+ 57 Jech xtok, li Diose laj yakʼbe kastigo li viniketik ta Sikem ta skoj li kʼusi chopol la spasike. Jaʼ jech kʼot ta stojolalik li chopol kʼoptael laj yal Jotane,+ li xnichʼon Jerubaale.+
10 Kʼalal chamem xa ox li Abimeleke, jaʼ xa lik skolta Israel+ li Tola xnichʼon Pua xchiʼuk ti jaʼ smom li Dodoe. Li Tolae jaʼ jun vinik likem ta snitilulal Isakar xchiʼuk te kom nakluk ta Samir ta vitstikaltik yuʼun Efrain. 2 23 jabil chapanvan ta Israel. Ta tsʼakale cham, te laj yichʼ mukel ta Samir.
3 Kʼalal chamem xa ox li Tolae, jaʼ xa lik skolta Israel li Jair ti jaʼ jgalaad vinike, 22 jabil chapanvan ta Israel. 4 Li Jaire oy 30 ta voʼ xnichʼnab ti oy jujukot svuroike xchiʼuk oy jujun jteklum yuʼunik ti Avot-Jair+ sbi yuʼunik kʼalal to avie, te xkom ta yosilal Galaad. 5 Ta tsʼakale cham li Jaire, te laj yichʼ mukel ta Kamon.
6 Li j-israeletike lik spasik yan velta li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae,+ vaʼun lik tunikuk ta stojolal li slokʼoltak Baale,+ li slokʼoltak Astorete, li diosetik ta Arame,* li diosetik ta Sidone, li diosetik ta Moabe,+ li sdiostak j-ammonetike+ xchiʼuk li sdiostak jfilisteaetike.+ Laj yiktaik komel li Jeovae xchiʼuk muʼyuk xa tunik ta stojolal. 7 Li Jeovae tsan tajek skʼakʼal yoʼonton ta stojolal li Israele, jaʼ yuʼun la xchon batel ta skʼob jfilisteaetik xchiʼuk j-ammonetik.+ 8 Jech oxal, li vaʼ jabile tsots tajek laj yakʼbeik svokol xchiʼuk tsots tajek laj yilbajinik li j-israeletike, 18 jabil laj yakʼbeik svokol skotol li j-israeletik te ta jot Jordan ti jaʼ toʼox yosil j-amorreoetik te ta Galaade. 9 Li j-ammonetik eke nopem xaʼiik chtuchʼik jelavel Jordan sventa stsakik ta kʼop li snitilulal Juda, Benjamin xchiʼuk li Efraine, ta skoj taje, laj yat tajek yoʼonton li Israele. 10 Li j-israeletike xi lik skʼanbeik koltael li Jeovae:+ «La jsaʼ jmulkutik ta atojolal, yuʼun laj xa kiktaotkutik ti voʼot Jdiosotkutike xchiʼuk jaʼ litunkutik ta stojolal li slokʼoltak Baale».+
11 Pe li Jeovae xi laj yalbe li j-israeletike: «¿Mi mu voʼonuk la jkoltaoxuk lokʼel ta stojolal Ejipto,+ ta stojolal j-amorreoetik,+ j-ammonetik, jfilisteaetik,+ 12 jsidonetik, j-amaleketik xchiʼuk ta stojolal jmadianetik kʼalal laj yakʼ avokolike? Kʼalal xa-avetik ta jtojolal ta skʼanel koltaele, voʼon la jpojoxuk lokʼel ta skʼobik. 13 Pe laj aviktaikun xchiʼuk jaʼ lik tunanik ta stojolal li yan diosetike,+ jaʼ yuʼun muʼyuk xa ta jkoltaoxuk yan velta.+ 14 Bat kʼanbeik koltael li diosetik la atʼujike.+ Jaʼ akʼo skoltaoxuk kʼalal oy avokolike».+ 15 Pe li j-israeletike xi laj yalbeik li Jeovae: «Laj xa jsaʼ jmulkutik. Xuʼ xapasbunkutik li kʼusi lek chavil ta asate, pe jaʼ noʼox pojunkutik li avie, avokoluk». 16 Li j-israeletike la slokʼesik li sdiostak jyanlumetik te yichʼojike xchiʼuk jaʼ lik tunikuk ta stojolal li Jeovae.+ Jech oxal, toj abol xa sba ilatik yuʼun Dios ta skoj ti ep chil svokolike.+
17 Ta tsʼakale, li j-ammonetike+ la stsob sbaik sventa xbatik ta paskʼop, vaʼun te la spas skarpanaik ta Galaad. Jech oxal, li j-israeletike la stsob sbaik xchiʼuk te la spas skarpanaik ta Mispa. 18 Li krixchanoetik xchiʼuk li bankilaletik ta Galaade xi lik yalbe sbaike: «¿Buchʼu van tsbeiltasutik sventa xbat jtsaktik ta kʼop li j-ammonetike?+ Li buchʼu chbeiltasvane jaʼ kʼotuk ta jpasmantal yuʼun skotol li jnaklejetik ta Galaade».
11 Vaʼun, li Jefte+ ti jaʼ jgalaad vinike jaʼ jun soltaro ti lek xuʼ yuʼune, li smeʼe jaʼ jun jchonbail ants xchiʼuk Galaad sbi li stote. 2 Pe li yajnil Galaade laj yil yalabtak ek. Kʼalal chʼi xa ox li xnichʼnabtak Galaade, la snutsik lokʼel li Jeftee, xi laj yalbeike: «Muʼyuk chavichʼ arexto* li ta sna jtotike, yuʼun yan-o ameʼ». 3 Jaʼ yuʼun, li Jeftee jatav batel ta skoj li xchiʼiltak ta vokʼele, te bat nakluk ta yosilal Tob. Chiʼinat batel yuʼun viniketik ti jecheʼ noʼox te ch-echʼ yuʼunik kʼakʼale, jech la stsʼakliik batel li Jeftee.
4 Ta tsʼakale, li j-ammonetike bat stsakik ta kʼop li Israele.+ 5 Kʼalal tsakat ta kʼop yuʼun j-ammonetik li Israele, li moletik ta Galaade bat yikʼik tal ta anil li Jefte ti te oy ta yosilal Tobe. 6 Xi kʼot yalbeike: «Batik, tunan ta komandante kuʼunkutik sventa xuʼ jtsaktik ta kʼop li j-ammonetike». 7 Pe li Jeftee xi la stakʼbe li moletik ta Galaade: «¿Mi mu voʼoxuk ti la apʼajikun xchiʼuk ti la anutsikun lokʼel ta sna jtote?+ ¿Kʼu yuʼun ti jaʼ to chtal asaʼikun avi ti oy avokolike?». 8 Li moletik ta Galaade xi laj yalbeik li Jeftee: «Jech avaʼuk, pe li avie tal jsaʼotkutik. Mi chbat achiʼinunkutik xchiʼuk mi chbat atsak ta kʼop li j-ammonetike, chakʼot ta jnitvanej kuʼunkutik ti kʼu yepal nakalunkutik ta Galaade».+ 9 Li Jeftee xi la stakʼbe li moletik ta Galaade: «Mi chbat jchiʼinoxuk ta stsakel ta kʼop li j-ammonetike xchiʼuk mi tskoltaun Jeova ta stsalele, ¡chikʼot ta jnitvanej avuʼunik ta melel un bi!». 10 Li moletik ta Galaade xi laj yalbeik li Jeftee: «Jaʼ komuk ta testigo kuʼuntik li Jeova mi muʼyuk xkʼot ta pasel kuʼunkutik li kʼusi laj avale». 11 Li Jeftee la xchiʼin batel li moletik ta Galaade, vaʼun kʼot ta jnitvanej xchiʼuk ta komandante yuʼunik li ta jteklume. Li Jeftee te la xchaʼal ta Mispa+ ta yeloval Jeova skotol li kʼusitik laj xa onoʼox yale.
12 Li Jeftee la stak batel j-almantaletik ta stojolal li ajvalil yuʼun j-ammonetike,+ xi laj yalbe batele: «¿Kʼusi jpasojbot ti tal atsak ta kʼop li jlumale?». 13 Li ajvalil yuʼun j-ammonetike xi laj yalbe li j-almantaletik yuʼun Jeftee: «Jaʼ ta skoj ti laj yichʼ kosilkutik li Israel kʼalal lokʼik tal ta Ejiptoe,+ ti te chlik ta Arnon+ kʼalal to ta Jabok xchiʼuk ti chkʼot kʼalal to ta Jordane.+ Jaʼ yuʼun, sutesbunkutik ta lekilal». 14 Pe li Jeftee la stak batel yan velta j-almantaletik ta stojolal li ajvalil yuʼun j-ammonetike. 15 Xi laj yalbe batele:
«Xi chal li Jeftee: ‹Li Israele muʼyuk laj yichʼbe yosil li jmoabetike+ mi jaʼuk li yosil j-ammonetike,+ 16 yuʼun kʼalal lokʼik tal ta Ejipto li Israele, te xanavik ta takixokol balumil, te kʼotik ta Tsajal nab,+ laje kʼotik ta Kades.+ 17 Li Israele la stak batel j-almantaletik ta stojolal li ajvalil ta Edome,+ xi laj yalbe batele: «Avokoluk, akʼo jelavkunkutik ta avosil». Pe li ajvalile muʼyuk la xchikinta. Li Israele jaʼ jech laj yalbe batel aʼyej li ajvalil ta Moab+ eke, pe muʼyuk la skʼan la xchikinta. Jaʼ yuʼun, li Israele te to kom nakluk ta Kades.+ 18 Kʼalal xanavik ta takixokol balumile, muʼyuk x-echʼik jutebuk li ta yosilal Edom+ xchiʼuk li ta yosilal Moabe. Te echʼik ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal ta Moab+ xchiʼuk te la spas skarpanaik ta yosilal Arnon. Ta skoj ti jaʼ stsʼakinoj Moab+ li Arnone, muʼyuk x-echʼik li ta yosilal Moabe.
19 »›Ta tsʼakal xae, li Israele la stak batel j-almantaletik ta stojolal Seon ti jaʼ ajvalil yuʼun j-amorreoetik ti te ch-ajvalilaj ta Esbone, xi laj yalbe batele: «Avokoluk, akʼo jelavkunkutik ta avosil sventa xibat ta kosilkutik».+ 20 Pe li Seone la snop ti maʼuk noʼox tskʼan ch-echʼik ta yosile, jech oxal la stsob sjunul li steklumale xchiʼuk te bat spas skarpanaik ta Jaas sventa stsakik ta kʼop li Israele.+ 21 Jaʼ yuʼun, li Jeova ti jaʼ Dios yuʼun Israele laj yakʼbe ta skʼob Israel li Seon xchiʼuk steklumale, jech la stsalik xchiʼuk laj yichʼbeik skotol li yosil j-amorreoetike, jaʼ xkaltik, li jnaklejetik ta osil taje.+ 22 Jech laj yuʼuninik li yosil j-amorreoetik ti chlik ta Arnon kʼalal to ta Jaboke xchiʼuk ti bu chlik ta takixokol balumil kʼalal to ta Jordane.+
23 »›Li Jeova Dios yuʼun Israele jaʼ la snuts lokʼel li j-amorreoetik ta yeloval li jteklum Israele,+ vaʼun ¿mi voʼot xa chtal anutsunkutik lokʼel? 24 ¿Mi mu jaʼuk xa avuʼun li kʼusi chakʼbot li adios Kemose?+ Yuʼun jaʼ chkichʼbekutik yosil ek li buchʼutik nutsbilik xa lokʼel yuʼun li Jeova Dios kuʼunkutike.+ 25 ¿Mi yuʼun voʼot mas xa xuʼ avuʼun ti jaʼ mu sta li Balak+ xnichʼon Sipor ti jaʼ ajvalil ta Moabe? ¿Mi oy la saʼ ta kʼop junuk velta li Israele o mi la stsak ta kʼop? 26 Kʼalal jaʼo te naki oxib sien jabil ta Esbon li Israel xchiʼuk li ta bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike*+ xchiʼuk kʼalal jaʼo te naki ta Aroer xchiʼuk li ta bikʼtal lumetik ti te noʼox nopajtike xchiʼuk kʼalal jaʼo te naki ta skotol li jteklumetik ti te oy ta stiʼil li Arnone, ¿kʼu yuʼun ti muʼyuk la akʼan sutel avosil ti vaʼ sjalile?+ 27 Muʼyuk jmul ta atojolal, jaʼ yuʼun chopol ti chtal atsakun ta kʼope. Li Jchapanvanej Jeovae+ jaʼ akʼo xchapan li jteklum Israele xchiʼuk li jteklum Ammone›».
28 Pe li ajvalil yuʼun j-ammonetike muʼyuk la stsak ta venta li kʼusi laj yal batel Jeftee.
29 Li Jeftee lik ventainatuk yuʼun li s-espiritu Jeovae,+ vaʼun te echʼ batel ta Galaad xchiʼuk ta Manases sventa xbat ta Mispe ta Galaad,+ laje lokʼ batel li ta Mispe ta Galaade sventa xbat stsak ta kʼop li j-ammonetike.
30 Li Jeftee xi laj yakʼ ye+ ta stojolal li Jeovae: «Mi chakoltaun ta stsalel li j-ammonetike, 31 Jeova, jaʼ avuʼun chkʼot+ li buchʼu chlokʼ tal ta stiʼ jna sventa xtal snupun ta be kʼalal mi jun xa koʼonton lisut tal ta stsalel li j-ammonetike, jaʼ chkakʼbot kʼuchaʼal chikʼbil matanal».+
32 Li Jeftee bat stsak ta kʼop li j-ammonetike, vaʼun koltaat yuʼun Jeova sventa x-och ta skʼob. 33 Ep la smil ti lik ta Aroer kʼalal to ta sbelel Minite, la stsal 20 jteklumetik ti kʼot kʼalal to ta Abel-Keramime. Jaʼ jech och ta skʼob Israel li j-ammonetike.
34 Vaʼun, li Jeftee sut batel ta sna te ta Mispa,+ ¡jaʼo te lokʼ nupatuk ta be yuʼun stseb, yakal tstij spandereta* xchiʼuk yakal ch-akʼotaj tal! Kʼajomal jun li stsebe, muʼyuk skerem mi jaʼuk yan stseb. 35 Kʼalal laj yil li stsebe, la sliʼ ta jatel li skʼuʼ spokʼe, xi laj yale: «¡Ay, kuni tseb! Mu x-echʼ li jvokol avuʼune, yuʼun voʼot ti nom ta jtakot batele, yuʼun laj xa kakʼ ke ta stojolal Jeova xchiʼuk mu xa kʼusi xuʼ jpas».+
36 Li stsebe xi laj yale: «Kuni tot, mi avakʼoj xa ave ta stojolal li Jeovae, kʼotuk ta pasel avuʼun ta jtojolal,+ yuʼun li Jeovae laj xa skoltaot sventa xavakʼbe stoj li avajkontratake, jaʼ li j-ammonetike». 37 Xi to laj yalbe li stote: «Li kʼusi noʼox ta jkʼanbote jaʼ liʼe: akʼo xilokʼ batel jtuk chibuk u, chibat ta vitstikaltik xchiʼuk akʼo kokʼita xchiʼuk jchiʼiltak ta tsebal li jtojol tsebale».*
38 Jaʼ yuʼun, xi laj yalbee: «¡Lek, batan!». Jaʼ yuʼun, la stak batel chib u, jech bat ta vitstik xchiʼuk li xchiʼiltake sventa xokʼita li stojol tsebale. 39 Kʼalal tsʼaki yuʼun li chib ue, sut batel ti bu oy li stote, vaʼun li totile laj yakʼ kʼotuk ta pasel ta stojolal stseb li kʼusi yakʼoj yee.+ Li tsebe muʼyuk-o la xchiʼin ta vayel junuk vinik. Jech nop xaʼiik spasel ta Israel liʼe: 40 li tsebetik ta Israele chanib kʼakʼal ta jabil chbat spatbeik yoʼonton li stseb Jeftee, li jgalaad vinike.
12 Li viniketik ta Efraine laj yichʼik tsobel, vaʼun batik ta Safon,* xi bat yalbeik li Jeftee: «¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk xatakunkutik ta ikʼel kʼalal ay atsak ta kʼop li j-ammonetike?+ Jaʼ yuʼun, ta jchikʼkutik li anae xchiʼuk te kapal chakʼakʼ ek». 2 Pe xi laj yal li Jeftee: «Li voʼon xchiʼuk jteklumale la jtsak jbakutik ta kʼop xchiʼuk li j-ammonetike. La jkʼan koltael, pe muʼyuk xakoltaikun. 3 Kʼalal laj kil ti muʼyuk chakoltaikune, ay jtsak ta kʼop li j-ammonetike,+ laj kakʼ ta vokol li jkuxlejale, pe li Jeovae laj yakʼbun ta jkʼob. Jaʼ yuʼun, ¿kʼu yuʼun ti tal atsakikun ta kʼope?».
4 Vaʼun, li Jeftee la stsob skotol li viniketik ta Galaade+ sventa xbat stsakik ta kʼop li Efraine; li viniketik ta Galaade la stsalik li Efraine, ti jaʼik li buchʼutik xi toʼox chalike: «Liʼ noʼox jatavemoxuk lokʼel ta Efraine, voʼoxuk li jgalaadoxuk ti liʼ nakaloxuk ta Efrain xchiʼuk ta Manasese». 5 Li Galaade jaʼ baʼyel och ta skʼobik li ukʼumaltik ta Jordane.+ Jaʼ yuʼun, kʼalal tskʼan chjelavik sventa xjatavik batel li viniketik ta Efraine, xi chalike: «Akʼo jtuchʼkutik jelavel», pe ta jujuntal xi chjakʼbatik yuʼun li viniketik ta Galaade: «¿Mi ta Efrain likemot tal?». Kʼalal «¡moʼoj!» xiike, 6 xi ch-albatike: «Avokoluk, xibolet chian kaʼitik», pe «sibolet» xi chalik, yuʼun mu xlokʼ lek yuʼunik. Jaʼ yuʼun, tstsakatik xchiʼuk te noʼox chmilatik ta stsʼel li ukʼumaltik ta Jordane. Jech oxal, li vaʼ kʼakʼale 42 mil j-efrainetik lajik ta milel.
7 Li Jefte ti jaʼ jgalaad vinike vakib jabil chapanvan ta Israel, laje cham xchiʼuk te laj yichʼ mukel ta steklumal ta Galaad.
8 Kʼalal chamem xa ox li Jeftee, li Ibsan ti likem ta Belene jaʼ och ta jchapanvanej li ta Israele.+ 9 Oy 30 ta voʼ skeremtak xchiʼuk 30 ta voʼ stsebetak. Li stsebetake la stak batel sventa xnupunik xchiʼuk viniketik ti maʼuk te likemik ta yutsʼ yalale, jech xtok, laj yikʼ tal 30 ta voʼ tsebetik sventa xnupunik xchiʼuk li skeremtake. Vukub jabil chapanvan ta Israel. 10 Laje, cham li Ibsane, te laj yichʼ mukel ta Belen.
11 Kʼalal chamem xa ox li Ibsane, jaʼ xa lik xchapan Israel li Elon ti jaʼ jsabulon vinike; lajuneb jabil chapanvan ta Israel. 12 Laje, cham li Elon ti jaʼ jsabulon vinike xchiʼuk te laj yichʼ mukel ta Ayalon ta yosilal Sabulon.
13 Kʼalal chamem xa ox li Elone, jaʼ xa lik xchapan Israel li Abdon xnichʼon Ilel, li jpiraton vinike. 14 Oy 40 ta voʼ skeremtak xchiʼuk 30 ta voʼ smamobtak ti oy jujukot svuroik sventa skajlebinike. Vaxakib jabil chapanvan ta Israel. 15 Ta tsʼakale, cham li Abdon xnichʼon Ilel ti jaʼ jpiraton vinike. Te laj yichʼ mukel ta Piraton ta yosilal Efrain li ta vits ti jaʼ yuʼun li j-amalek vinike.+
13 Li j-israeletike lik spasik yan velta li kʼusi chopol chil ta sat Jeovae,+ jaʼ yuʼun li Jeovae laj yakʼ ochikuk ta skʼob jfilisteaetik+ 40 jabil.
2 Li vaʼ orae, li ta Sorae+ oy jun vinik ti te likem ta yutsʼ yalal jdanetike,+ Manoa sbi.+ Li yajnile mu snaʼ x-alaj, jaʼ yuʼun chʼabal yalab.+ 3 Ta tsʼakale, li yaj-anjel Jeovae laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal li antse, xi laj yalbee: «Mu xanaʼ xa-alaj, jaʼ yuʼun chʼabal avalab. Pe chachiʼin avol, chvokʼ jun akerem.+ 4 Jaʼ noʼoxe mu me xavuchʼ vino o kʼusiuk noʼox poxal+ xchiʼuk mu me xalajes li kʼusitik ibal sbae.*+ 5 Yuʼun chachiʼin avol, vaʼun chvokʼ jun akerem. Mu me xalokʼbeik stsotsil sjol,+ yuʼun li olole jnasareo* chkʼot ta stojolal Dios mi vokʼe.* Jaʼ chbeiltasvan sventa spoj lokʼel ta skʼob jfilisteaetik li Israele».+
6 Li antse xi bat yalbe li smalale: «Ay skʼoponun jun yajtunel melel Dios, jech yelanil kʼuchaʼal yaj-anjel li melel Diose, labal sba. Muʼyuk la jakʼbe bu likem tal mi jaʼuk laj yalbun kʼusi sbi ek.+ 7 Xi laj yalbune: ‹Chachiʼin avol, vaʼun chvokʼ jun akerem. Mu me xavuchʼ vino o kʼusiuk noʼox poxal xchiʼuk mu me xalajes li kʼusitik ibal sbae, yuʼun li olole jnasareo chkʼot ta stojolal Dios mi vokʼe* jaʼ to ti kʼuxi xchame›».
8 Li Manoae xi la skʼanbe vokol li Jeovae: «Pasun ta perton, Jeova. Avokoluk, akʼo taluk yan velta li avajtunel ti naka to la atak tale sventa xchanubtasunkutik kʼusi skʼan jpaskutik kʼalal mi vokʼ li olole». 9 Li melel Diose la xchikintabe li Manoae, jaʼ yuʼun li yaj-anjel melel Diose laj yakʼ sba ta ilel yan velta ta stojolal li ants kʼalal jaʼo te chotol ta osiltike; li smalal ti jaʼ li Manoae jaʼo muʼyuk te xchiʼuk. 10 Vaʼun, li antse xi bat yalbe ta anil li smalale: «Li vinik ti ay xchiʼinun ta loʼil jun veltae, laj yakʼ sba ta ilel ta jtojolal xtok».+
11 Li Manoae tots batel, bat xchiʼuk li yajnile. Bat skʼel li vinike, vaʼun xi laj yalbee: «¿Mi voʼot ti la achiʼin ta loʼil li kajnile?». Xi takʼbate: «Voʼon». 12 Xi laj yal li Manoae: «¡Jechuk xkʼot ta pasel kʼuchaʼal chavale! ¿Kʼu yelan xkuxlejal chbat li olole xchiʼuk kʼusi abtelal tspas?».+ 13 Li yaj-anjel Jeovae xi laj yalbe li Manoae: «Li avajnile skʼan me mu slajes jutebuk li kʼusitik laj xa kalbee.+ 14 Skʼan me mu slajes jutebuk li kʼusi chlokʼ ta steʼel uvae, mu me xuchʼ vino o yan poxetik+ xchiʼuk mu me slajes jutebuk li kʼusitik ibal sbae.+ Skʼan spas skotol li kʼusitik laj xa kalbee».
15 Li Manoae xi laj yalbe li yaj-anjel Jeovae: «Avokoluk, mu to xabat, yuʼun chbat jmilkutik jkotuk chʼiom tentsun sventa jmeltsankutik atiʼ».+ 16 Xi la stakʼ li yaj-anjel Jeovae: «Mi likome, muʼyuk ta jlajes li kʼusi chameltsane, pe mi jech oy ta avoʼontone xuʼ xachikʼbe ta smoton li Jeovae». Li Manoae mu snaʼ ti jaʼ yaj-anjel Jeova li buchʼu yakal chchiʼin ta loʼile. 17 Vaʼun, li Manoae xi la sjakʼbe li yaj-anjel Jeovae: «¿Kʼusi abi+ yoʼ xkichʼotkutik ta mukʼ mi kʼot ta pasel li kʼusi laj avale?». 18 Li yaj-anjel Jeovae xi la stakʼe: «¿Kʼu yuʼun ti chajakʼ kʼusi jbie? Li jbie toj kʼupil sba».
19 Li Manoae la stsak li chʼiom tentsune xchiʼuk li matanal sat tsʼunobile, vaʼun te la xchikʼ ta sba ton sventa smoton li Jeovae. Jech xtok, oy kʼusi toj labal sba la spas kʼalal jaʼo te skʼeloj li Manoa xchiʼuk yajnile. 20 Kʼalal muy batel ta vinajel li yaj-anjel Jeovae, te la stikʼ sba li ta sleb kʼokʼ ti te chlokʼ ta skajleb matanale, te skʼeloj li Manoa xchiʼuk yajnile. Kʼalal jech kʼot ta pasele, la skejan spatan sbaik ta anil ta lumtik. 21 Li yaj-anjel Jeovae muʼyuk xa laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal li Manoa xchiʼuk yajnile. Li Manoae jaʼ to te laj yakʼ venta ti jaʼ yaj-anjel Jeova+ li buchʼu la xchiʼin ta loʼile. 22 Li Manoae xi laj yalbe li yajnile: «Jaʼ to me lijcham un, yuʼun laj xa kilbetik sat li Diose».+ 23 Pe xi laj yal li yajnile: «Ti tskʼanuk tsmilutik li Jeovae, muʼyuk la xchʼambutik jechuk li chikʼbil matanal+ laj kakʼbetike xchiʼuk li matanal sat tsʼunobiletike, jech xtok, muʼyuk laj yakʼ kiltik jechuk skotol li kʼusitik laj yakʼ kiltike xchiʼuk muʼyuk laj yalbutik jechuk li kʼusitik laj xa yale».
24 Kʼalal kʼot skʼakʼalile, vokʼ skerem li yajnil Manoae, Sanson+ laj yakʼbe sbi; kʼalal yakal chchʼi li kʼox kereme, akʼbat-o bendision yuʼun li Jeovae. 25 Ta tsʼakale, lik ventainatuk yuʼun s-espiritu Jeova+ kʼalal jaʼo te oy ta Maane-Dane.+ Li Maane-Dane te xkom ta oʼlol yuʼunik li Sora xchiʼuk Estaole.+
14 Li Sansone yal batel ta Timna, te laj yil jun jfilistea ants* li ta Timnae. 2 Vaʼun, muy batel ti bu oy li stot smeʼe, xi laj yalanbee: «Kʼot ta koʼonton jun jfilistea ants li ta Timnae, jaʼ yuʼun ta jkʼan xbat ajakʼbeikun sventa xkʼot ta kajnil». 3 Pe xi albat yuʼun li stot smeʼe: «¿Mi yuʼun muʼyuk yan ants chavil li ta kutsʼ kalaltike o li ta sjunul jlumaltike?+ ¿Mi yuʼun te to chbat asaʼ ta stojolal jfilisteaetik ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione?».* Xi la stakʼbe li stote: «Jaʼ ta jkʼan chbat ajakʼbun, yuʼun jaʼ kʼot ta koʼonton».* 4 Li stot smeʼe mu xakʼik venta ti jaʼ beiltasbil yuʼun li Jeovae, yuʼun li Diose yakal tsabe yorail sventa skontrain li jfilisteaetik ta skoj ti jaʼ yakal tspasik ta mantal li j-israeletike.+
5 Vaʼun, li Sansone yal batel ta Timna xchiʼuk li stot smeʼe. Kʼalal te kʼot ti bu tsʼunajtik uva ta Timnae, te x-avet tal jkot leon* ti tskʼan chtiʼate. 6 Pe akʼbat stsatsal yuʼun li s-espiritu Jeovae,+ jaʼ yuʼun bikʼitik la slilin li leone jech kʼuchaʼal li buchʼu ta skʼob noʼox tslilin li uni chʼiom tentsune. Pe muʼyuk laj yalbe stot smeʼ li kʼusi la spase. 7 Li Sansone yal batel sventa xbat skʼopon li antse, yuʼun jech-o lek chil.+
8 Kʼalal echʼ kʼuk sjalile, sut batel yan velta sventa xuʼ xikʼ batel ta sna li antse,+ kʼalal yakal chanav batele, kʼejpʼuj* batel sventa chbat skʼel li sbekʼtal leone, jaʼ to laj yile te xa volol chanul pom li ta sbekʼtal leone xchiʼuk yakʼoj xa spomal. 9 Li Sansone la sjotsʼ ta skʼob li pome xchiʼuk la slajes batel ta be. Vaʼun, la xchaʼtam batel li be ti bu yakal chanavik li stot smeʼe, laj yakʼbe slajesik ek. Pe muʼyuk laj yalbe ti te la sjotsʼ lokʼel ta sbekʼtal li leone.
10 Li Sansone jmoj yal batel xchiʼuk stot ti bu oy li antse xchiʼuk te la spas kʼin, yuʼun jaʼ jech nopem xaʼiik li keremetik tee. 11 Kʼalal laj yilike, laj yikʼbeik talel 30 ta voʼ keremetik sventa xchiʼinat. 12 Xi albatik yuʼun li Sansone: «Avokolikuk, ta jkʼan chavalbeik smelolal jun tajimol loʼil. Mi la anabeik smelolal xchiʼuk mi xtakʼ avuʼunik li ta vukub kʼakʼal ti jaʼ jech sjalil chjalij li kʼine, chkakʼboxuk 30 ta lik kʼuʼil pokʼil ti pasbil ta linoe xchiʼuk chkakʼboxuk yan 30 ta chop kʼuʼil pokʼil. 13 Pe mi mu xtakʼ avuʼunike, vaʼun voʼoxuk chavakʼbeikun 30 ta lik kʼuʼil pokʼil ti pasbil ta linoe xchiʼuk yan 30 ta chop kʼuʼil pokʼil». Vaʼun, xi laj yalike: «Albunkutik li tajimol loʼile; ta jkʼan chkaʼikutik». 14 Xi laj yale:
«Te lokʼ talel veʼlil li ta kʼusi snaʼ xtiʼvane
xchiʼuk oy kʼusi chiʼ te lokʼ talel ta stojolal li kʼusi tsots yipe».+
Oxib kʼakʼal muʼyuk takʼ yuʼunik li jun tajimol loʼile. 15 Li ta xchanibal kʼakʼale, xi laj yalbeik li yajnil Sansone: «Loʼlao li amalale+ sventa xalbunkutik kʼusi smelolal li jun tajimol loʼile. Yuʼun mi moʼoje, ta jchikʼotkutik ta kʼokʼ xchiʼuk li buchʼutik te oy ta sna atote. ¿Mi yuʼun jaʼ noʼox sventa xapojbunkutik kʼusi oy kuʼuntik ti laj avikʼunkutik tale?». 16 Jaʼ yuʼun, li yajnil Sansone xi x-okʼolet tal ta stojolale: «Apʼajojun, muʼyuk akʼanojun.+ Yuʼun laj avalbe jun tajimol loʼil li jteklumale, pe muʼyuk avalojbun kʼusi smelolal». Xi takʼbate: «¡Muʼyuk kalojbe li jtot jmeʼ eke!, ¿mi yuʼun voʼot xa chkalbot avaloje?». 17 Pe li antse te x-okʼolet-o ta stojolal smalal jaʼ to ti kʼuxi tsʼaki li svukubal kʼakʼale. Jaʼ yuʼun, li ta svukubal kʼakʼale, li Sansone laj yalbe ta skoj ti te xvulvun tajek li yajnile. Vaʼun, li antse laj yalbe steklumal kʼusi smelolal li jun tajimol loʼile.+ 18 Jaʼ yuʼun, li ta svukubal kʼakʼale, kʼalal jutuk xa ox skʼan xmak batel kʼakʼale,* xi laj yalik li viniketik te ta jteklume:
«¿Kʼusi ti xjelav to xchiʼil kʼuchaʼal pome
xchiʼuk kʼusi ti xjelav to yip kʼuchaʼal jkot leone?».+
Xi takʼbatike:
«Ti manchukuk jaʼ laj avakʼ slok avosilik li kuni chʼiom meʼ vakaxe,+
muʼyuk x-al avuʼunik jechuk kʼusi smelolal li jun tajimol loʼile».
19 Vaʼun, akʼbat stsatsal yuʼun li s-espiritu Jeovae+ xchiʼuk yal batel ta Askelon,+ te la smil 30 ta voʼ viniketik, laj yichʼbe batel li skʼuʼike sventa xakʼbe li buchʼutik laj yalik kʼusi smelolal li jun tajimol loʼile.+ Kapem tajek sjol kʼalal sut batel ta sna stote.
20 Li yajnil Sansone+ jaʼ laj yakʼbeik yikʼ jun kerem ti laj toʼox xchiʼin li Sansone.+
15 Kʼalal echʼ xa ox kʼuk sjalile, kʼalal jaʼo yorail xtuchʼel trigoe, li Sansone bat skʼel li yajnile, yikʼoj batel jkot chʼiom tentsun xchiʼuk xi kʼot yale: «Ta jkʼan ch-och jkʼel li kajnil te ta kuartoe».* Pe li stot antse muʼyuk xakʼ ochuk. 2 Xi laj yal li stot antse: «La jnop ti apʼajoj xa li jtsebe,+ jaʼ yuʼun laj kakʼbe yikʼ li kerem ti la xchiʼinot kʼalal lanupune.+ ¿Mi mu masuk to kʼupil sba li mukile? Avokoluk, jaʼ kʼotuk ta avajnil». 3 Xi laj yal li Sansone: «Li avi une mu me xtal yakʼik jmulin mi oy kʼusi chopol la jpasbeik li jfilisteaetike».
4 Jaʼ yuʼun, li Sansone ay stsak talel oxib sien ta kot vetetik xchiʼuk la syom tal teʼ. Laje, ta chaʼchaʼkot la xchukbe sne li vetetike xchiʼuk te jmoj la stsak ta chukel jujusil teʼ. 5 La stsanbe skʼakʼal li teʼe, vaʼun la snuts batel li vetetik yoʼ bu tsʼunajtik strigoik li jfilisteaetike. Jech kʼakʼ batel yuʼun skotol ti bu yomajtik xae xchiʼuk ti bu tekʼajtik toe, jech xtok, la xchikʼ ti bu tsʼunbil uva xchiʼuk olivae.
6 Xi lik sjakʼik li jfilisteaetike: «¿Buchʼu xa noʼox ti jech la spas leʼe?». Xi takʼavike: «Jaʼ li Sansone, li sniʼ jtimna vinike, yuʼun laj yakʼbe ta yan li yajnile, jaʼ laj yakʼbe yikʼ li kerem ti chiʼinat kʼalal nupune».+ Vaʼun, li jfilisteaetike muyik batel sventa xbat xchikʼik ta kʼokʼ li ants xchiʼuk stote.+ 7 Xi albatik yuʼun li Sansone: «Ta skoj ti jech la apasike, mu teuk noʼox jkʼeloj jba chikom ek, jaʼ to mi la jpakboxuk sutele».+ 8 Li Sansone xkechet lik smil li jfilisteaetike, ep tajek la smil, laje te yal snakʼ* sba ta jun chʼen* ta tayal ton ti Etam sbi yuʼunike.
9 Ta tsʼakale, muyik batel li jfilisteaetike xchiʼuk te la spas skarpanaik ta Juda, la spuk sbaik ta sjunul yosilal Lei.+ 10 Li viniketik ta Judae xi laj yalike: «¿Kʼu yuʼun ti tal atsakunkutik ta kʼope?», xi takʼbatike: «Jaʼ tal jchukutik li Sansone, jech ta jpasbekutik jech kʼuchaʼal la spasbunkutike». 11 Jaʼ yuʼun, oxmil viniketik ta Juda yalik batel li ta chʼen* ti Etam sbi yuʼunike, xi kʼot yalbeik li Sansone: «¿Mi mu to xanaʼ ti jaʼ yakal tspasutik ta mantal li jfilisteaetike?+ ¿Kʼu yuʼun ti jech la apasbunkutike?». Xi takʼbatike: «Jaʼ noʼox jech la jpasbeik li kʼusi la spasbeikune». 12 Xi laj yalbeike: «Tal jtsakotkutik sventa xkakʼotkutik batel ta skʼob li jfilisteaetike». Pe xi laj yal li Sansone: «Akʼo aveik ti muʼyuk chayayijesikune». 13 Xi laj yalbeike: «Moʼoj, jaʼ noʼox ta jchukotkutik sventa xkakʼotkutik ta skʼobik, muʼyuk ta jmilotkutik».
Jaʼ yuʼun, la xchukik ta chaʼlik chʼojon ti achʼik toe, jech la slokʼesik batel li ta chʼene. 14 Kʼalal kʼot ta Leie, li jfilisteaetike tsots lik avanikuk ta muyubajel kʼalal laj yilik ti te xa stsakojik li Sansone. Pe akʼbat yip yuʼun li s-espiritu Jeovae,+ jaʼ yuʼun li chʼojon ti pechʼbil-oe lilij yalel kʼuchaʼal jlik no ti pasbil ta lino kʼalal chichʼ chikʼele, jech xtok, li kadena ti chukul-o skʼobe lilij yalel.+ 15 Te la stabe sbakil ye vuro ti lek to yoxe, la stsak xchiʼuk jaʼ la smil-o jmil ta voʼ viniketik.+ 16 Xi laj yal li Sansone:
«¡Ta sbakil noʼox ye jkot vuro..., jtsop liʼe, chaʼtsop liʼe!
Ta sbakil noʼox ye jkot vuro la jmil jmil ta voʼ viniketik».+
17 Kʼalal jech laj yale, la sjip batel li sbakil ye vuroe, vaʼun Ramat-Lei*+ laj yakʼbe sbi ti bu kʼot ta pasel taje. 18 Laje, laj yaʼi takitiʼil, jaʼ yuʼun xi laj yalbe li Jeovae: «Voʼot laj avakʼ ti jech kuch yuʼun li avajtunele. Pe li avie, ¿mi te noʼox akʼeloj chilaj ta takitiʼil xchiʼuk ti chi-och ta skʼob li buchʼutik muʼyuk yichʼojik sirkunsisione?».* 19 Jaʼ yuʼun, li Diose la xchʼoj jun chʼen ti te oy ta Leie, vaʼun te lokʼ talel voʼ.+ Kʼalal laj yuchʼe la stsak yipal yan velta xchiʼuk la xchaʼkux tal. Jech oxal, En-Akore* laj yakʼbe sbi li osil taje, te oy-o kʼalal to avi ti te xkom ta Leie.
20 Li Sansone 20 jabil chapanvan ta Israel kʼalal jaʼo tspasik mantal li jfilisteaetike.+
16 Jun velta li Sansone bat ta Gasa, te laj yil jun jchonbail ants, vaʼun te bat ti bu oy li antse. 2 Xi laj yichʼik albel li jgasaetike: «Liʼ me talem li Sansone». Jaʼ yuʼun, bat sjoyibtaik xchiʼuk sjunul akʼobal te la spaʼiik* ta yochebal jteklum. Te snakʼoj* sbaik sjunul akʼobal, yuʼun xi chalbe sbaike: «Ta jmiltik mi sakube».
3 Pe li Sansone te la sta oʼlol akʼobal yuʼun. Laje lik li ta oʼlol akʼobale, la stsakbe li stiʼ jteklum xchiʼuk li yoyaltake, jmoj la spits lokʼel xchiʼuk li skʼatlom teʼale. La skajan batel ta snekeb, xkuchoj batel kʼalal to ta jol vits ti te oy ta yeloval Ebrone.
4 Ta tsʼakal jutuke, lek laj yil jun tseb te ta stenlejaltik* Sorek, Dalila sbi.+ 5 Li bankilaletik yuʼun jfilisteaetike xi laj yalbeik li tsebe: «Loʼlao,*+ jotsʼol jakʼbo kʼusi ti ch-akʼbat-o stsatsale xchiʼuk kʼuxi xuʼ stsal kuʼunkutik sventa jchukutik yoʼx-och ta jkʼobkutik. Mi jech la apase, chkakʼbotkutik 1,100 ta sep plata ta jujuntalunkutik».
6 Li Dalilae xi laj yalbe ta tsʼakal li Sansone: «Avokoluk, albun bu chlik talel ti lek tsots xuʼ avuʼune xchiʼuk kʼusi stakʼ xavichʼ-o chukel yoʼ xa-och ta kʼabale». 7 Xi laj yal li Sansone: «Mi chchukikun ta vuklik yakʼil* arko ti muʼyuk to takijeme, kʼun xa chikom, jech xa chikom kʼuchaʼal li yan krixchanoetike». 8 Jaʼ yuʼun, li bankilaletik yuʼun jfilisteaetike la stakbeik muyel vuklik yakʼil arko ti muʼyuk to takijeme, vaʼun li Dalilae jaʼ la xchuk-o li Sansone. 9 Pe oy jayvoʼuk jfilisteaetik te la snakʼ* sbaik ta yutil to jun kuarto, vaʼun xi tsots laj yal li Dalilae: «¡Sanson, tal xa me stsakoxuk li jfilisteaetike!». Kʼalal naka noʼox jech laj yaʼie, la xtuchʼ li yakʼiltak arkoe, kʼun ta tuchʼel laj yaʼi jech kʼuchaʼal chtuchʼ jlik no ti pasbil ta lino kʼalal chichʼ chikʼele.+ Muʼyuk laj yichʼ naʼel bu chlik talel ti lek xuʼ yuʼune.
10 Jaʼ yuʼun, li Dalilae xi laj yalbe li Sansone: «Laj xa aloʼlaun* xchiʼuk laj xa ajutbun kʼop.* Pe avokoluk, albun un, kʼusi stakʼ xavichʼ-o chukel». 11 Xi takʼbate: «Mi la xchukikun ta jaylikuk achʼ chʼojon ti muʼyuk to tunesbil ta jtosuk abtelale, kʼun xa chikom, jech xa chikom kʼuchaʼal li yan krixchanoetike». 12 Vaʼun, li Dalilae la stsak jaylik achʼ chʼojon sventa xchuk li Sansone, laje xi tsots laj yale: «¡Sanson, tal xa me stsakoxuk li jfilisteaetike!». (Ti kʼu sjalil taje te snakʼoj-o* sbaik ta yutil to kuarto li jfilisteaetike). Kʼalal jech laj yaʼie, li Sansone la xtuchʼ kʼuchaʼal jlik no li chʼojone.+
13 Kʼalal jech laj yil li Dalilae, xi laj yalbe li Sansone: «Laj xa aloʼlaun xtok xchiʼuk laj xa ajutbun kʼop.*+ Pe albun un, kʼusi stakʼ xavichʼ-o chukel». Xi takʼbate: «Jaʼ mi la akap ta jalel xchiʼuk snaul jolobil* li vukpechʼ stsotsil jole». 14 Vaʼun, la xchuk ta jun oy xchiʼuk xi tsots laj yalbee: «¡Sanson, tal xa me stsakoxuk li jfilisteaetike!». Julav li Sansone, toj pitsel yuʼun li yoyal jolobile* xchiʼuk toj lokʼel kʼot li snaule.
15 Xi albat yuʼun li Dalilae: «¿Kʼuxi xa noʼox ti chavalbun ti akʼanojun+ ti mu xapat avoʼonton ta jtojolal chkile? Oxib xa velta la aloʼlaun xchiʼuk muʼyuk avalojbun-o bu chlik talel ti lek tsots xuʼ avuʼune».+ 16 Ta skoj ti te xvulvun tajek jujun kʼakʼal li tsebe, li Sansone tavan tajek xaʼi ti tskʼan xa chchame.+ 17 Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe ta jamale: «Muʼyuk lokʼbil-o li stsotsil jole, yuʼun ti kʼuxi livokʼe* jnasareoun-o* ta stojolal Dios.+ Mi la slokʼbeikune, chlokʼ li kipale xchiʼuk kʼun xa chikom, jech xa chikom kʼuchaʼal li yan krixchanoetike».
18 Kʼalal laj yakʼ venta Dalila ti albat xa ta jamale, ta anil la stak ta ikʼel li bankilaletik yuʼun jfilisteaetike,+ xi laj yalanbee: «Muyanik xa talel, yuʼun laj xa yalbun ta jamal». Jaʼ yuʼun, li bankilaletik yuʼun jfilisteaetike muyik batel ti bu oy li tsebe, yichʼojbeik batel li takʼine. 19 Li Dalilae te la svayubtas ta sjol yakan; laje la stak ta ikʼel jun vinik sventa slokʼbe li vukpechʼ stsotsil sjole. Li Dalilae kʼunib yuʼun, vaʼun yantik xa xlokʼ yipal li Sansone. 20 Vaʼun, xi tsots laj yale: «¡Sanson, tal xa me stsakoxuk li jfilisteaetike!». Julav li Sansone xchiʼuk xi laj yale: «Jech ta jkolta jba jech kʼuchaʼal onoʼox ta jpase».+ Pe mu snaʼ ti iktabil xa yuʼun li Jeovae. 21 Jech oxal, li jfilisteaetike la stsakik xchiʼuk la spitsbeik lokʼel xchaʼpʼejal li sbekʼ sate. Laje, laj yikʼik batel ta Gasa xchiʼuk la xchukik ta chaʼlik kadena ti pasbil ta kovree. Li ta chukinabe te lik abtejuk ta xjuchʼel sat tsʼunobiletik. 22 Kʼalal echʼ xa ox kʼuk sjalil ti laj yichʼ lokʼbel li stsotsil sjole, lik chʼiuk yan velta.+
23 Li bankilaletik yuʼun jfilisteaetike la stsob sbaik yoʼ xchikʼik epal milbil matanal sventa li sdiosik Dagone+ xchiʼuk sventa spasik kʼin, yuʼun xi chalike: «¡Li jdiostike laj xa yakʼ ta jkʼobtik li kajkontratike, li Sansone!». 24 Kʼalal laj yilik li jteklume, xi lik skʼupil kʼoptaik li sdiosike: «Li jdiostike laj xa yakʼ ta jkʼobtik li kajkontratike, jaʼ li buchʼu ep laj yakʼbe svokol jlumaltik+ xchiʼuk ti ep la smilutike».+
25 Ta skoj ti xkuxet tajek yoʼontonike, xi laj yalike: «Bat ikʼik tal li Sansone sventa jchʼay-o koʼontontik». Jech oxal, bat slokʼesik tal ta chukel li Sansone sventa xchʼay-o yoʼontonik; te la svaʼanik ti bu yoyaltak nae. 26 Li Sansone xi laj yalbe li kʼox kerem ti jaʼ nitvanem batele: «Akʼbun jpik li mero yoyaltak nae sventa te jkikan jba». 27 (Li na bu oyike noj ta vinik antsetik, te oyik skotol li bankilaletik yuʼun jfilisteaetike. Jech xtok, li ta xchaʼkojal nae te van oxmil vinik antsetik ti te chchʼay-o yoʼontonik ta skoj li kʼusitik tspas Sansone).
28 Vaʼun, li Sansone+ xi la skʼanbe vokol li Jeovae: «Kajval Jeova ti voʼot Mukʼul Jpasmantalote, mu xachʼayun-o ta avoʼonton, avokoluk. Kajval Dios, avokoluk, slajeb xa velta ta jkʼanbot ti akʼo xatsatsubtasune.+ Koltaun sventa xkakʼbe stojik jfilisteaetik yoʼ jpakbe skʼoplal jpʼejuk li sbekʼ jsat la spitsbeikune».+
29 Li Sansone laj yik lek li xchibal mero yoyaltak na ta oʼlole, li june laj yik ta sbatsʼikʼob, li june laj yik ta stsʼetkʼob.* 30 Xi tsots avan li Sansone: «¡Akʼo chamkun xchiʼuk li jfilisteaetike!». Laje, la xuj ti bu kʼalal xuʼ yuʼune, vaʼun li nae lom talel ta sba li bankilaletik xchiʼuk ta sba skotol li krixchanoetik te oyike.+ Jaʼ yuʼun, mas to ep la smil kʼalal jmoj xa te cham xchiʼuk li jfilisteaetike, jaʼ mu sta ti kʼu yepal la smil ti kʼalal kuxul toʼoxe.+
31 Ta tsʼakale, tal tambatuk sbekʼtal yuʼun li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk skotol li yutsʼ yalal stote. Laj yikʼik muyel xchiʼuk te la smukik ta smukinal stot ti jaʼ li Manoae,+ li mukinale te xkom ta oʼlol yuʼunik li Sora+ xchiʼuk Estaole. Li Sansone 20 jabil chapanvan ta Israel.+
17 Li ta vitstikaltik yuʼun Efraine+ oy jun vinik ti Mikeas sbie. 2 Xi laj yalbe li smeʼe: «Li 1,100 ta sep plata chʼay avuʼun ti laj kaʼi la chopol kʼopoj-oe..., liʼ kichʼoje. Voʼon la jtsak». Xi laj yal li smeʼe: «Akʼo akʼbatuk bendision yuʼun Jeova li jkereme». 3 Li kereme la sutesbe smeʼ li 1,100 ta sep platae, pe li meʼile xi laj yale: «Chkakʼbe* Jeova li platae, ta jkʼan chapas-o ta jun lokʼol xchiʼuk ta jun lokʼol ti pasbil ta unijesbil takʼine,+ jaʼ yuʼun jaʼ avuʼun chkʼot li platae».
4 Ta tsʼakale, la sutesbe smeʼ li platae, vaʼun li meʼile la stsak chib sien ta sep plata sventa xakʼbe li buchʼu chabtelan platae. Li buchʼu chabtelan platae la spas ta jun lokʼol xchiʼuk ta jun lokʼol ti unijesbil ta takʼine; te laj yichʼ akʼel ta sna li Mikease. 5 Li Mikease oy sna sdiostak, jech xtok, la spas jlik mokankʼuʼil,+ la spasbe slokʼoltak terafim*+ xchiʼuk la svaʼan* jun skerem sventa xtun yuʼun ta paleal.+ 6 Li vaʼ kʼakʼale, muʼyuk toʼox ajvalil ta Israel,+ jaʼ yuʼun ta jujuntal tspasik li kʼusi lek chilike.*+
7 Li ta Belen+ ta Judae oy jun jlevi vinik+ ti likem ta yutsʼ yalal Judae. Te naki kʼuk sjalil. 8 Li vinike lokʼ batel li ta jteklum Belen ta Juda sventa xbat saʼ bu xuʼ xnaki. Laje, te kʼot ta sna Mikeas+ li ta vitstikaltik yuʼun Efraine. 9 Xi jakʼbat yuʼun li Mikease: «¿Bu likemot tal?». Xi la stakʼe: «Jlevi vinikun, likemun ta Belen ta Juda, yuʼun yakal ta jsaʼ bu xuʼ xinaki». 10 Xi albat yuʼun li Mikease: «Koman liʼe sventa xakʼot kuʼun ta totil* xchiʼuk ta pale. Chkakʼbot lajunsep plata ta jabil, chkakʼbot jchop akʼuʼ apokʼ xchiʼuk aveʼel». Jaʼ yuʼun, la xchʼun li jlevi vinike. 11 Te kom xchiʼuk li Mikease, li Mikease la spʼis ta xnichʼon. 12 Jech xtok, li Mikease laj yakʼbe yabtel* sventa xkʼot ta yajpale,+ jech te kom nakluk li ta sna Mikease. 13 Vaʼun, xi laj yal li Mikease: «Li avie, lek xa yoʼonton ta jtojolal li Jeovae, yuʼun kʼot xa ta kajpale li jlevi vinike».
18 Li vaʼ kʼakʼale, muʼyuk toʼox ajvalil ta Israel.+ Jech xtok, li snitilulal jdanetike+ yakalik saʼel bu xuʼ xnakiik, yuʼun muʼyuk toʼox yichʼoj xrextoik* ti bu la sta xrexto osil li snitilulal Israele.+
2 Li jdanetike la stakik batel voʼob viniketik li ta yutsʼ yalalike sventa xbat spaʼiik* xchiʼuk sventa xbat xanik li osile, lek xtojobik xchiʼuk te likemik ta Sora xchiʼuk ta Estaol.+ Xi laj yalbeik batele: «Bat xanik li osile». Te kʼotik ta sna Mikeas+ ta vitstikaltik yuʼun Efrain xchiʼuk te echʼ yuʼunik akʼobal. 3 Kʼalal te xa ox nopol xbatik ta sna li Mikease, laj yaʼiik ti jaʼ yechʼomal ye* li vinik ti jaʼ jlevie, jaʼ yuʼun bat skʼelik xchiʼuk xi la sjakʼbeike: «¿Buchʼu laj yikʼot tal? ¿Kʼusi chapas liʼe? ¿Kʼusi chasaʼ liʼe?». 4 Xi albatike: «Li Mikease la spas trato xchiʼuk voʼon sventa xitun ta yajpale».+ 5 Xi laj yalbeike: «Avokoluk chaʼa, jakʼbo Dios mi lek chkʼot ta pasel li kʼusi jnopojkutike». 6 Xi albatik yuʼun li palee: «Junuk avoʼonton batanik, te chchiʼinoxuk Jeova ti bu chabatike».
7 Jech oxal, la stam batel sbeik li voʼob viniketike xchiʼuk te kʼotik ta Lais.+ Laj yakʼik venta ti jun noʼox yoʼonton te nakalik li krixchanoetik jech kʼuchaʼal li jsidonetike. Jun noʼox yoʼontonik, muʼyuk kʼusi smalaojik chkʼot ta pasel,+ jech xtok, mi junuk chopol ajvalil tsokesbatik li yosilike. Nom to xilik li jsidonetike xchiʼuk muʼyuk buchʼu spasoj trato xchiʼukik.
8 Kʼalal sutik batel ti bu oyik li xchiʼiltakik ta Sora xchiʼuk ta Estaole,+ xi jakʼbatike: «¿Kʼu yelan laj avilik un?». 9 Xi takʼavike: «Muy jtsaktik ta kʼop, yuʼun toj lek laj kilkutik li osile. ¿Kʼu yuʼun ti te noʼox xanopetike? Sujo abaik, bat uʼuninbeik li yosilike. 10 Mi lakʼotike, te chavilik ti muʼyuk kʼusi smalaojik chkʼot ta pasele+ xchiʼuk lek jamal li yosilike. Yakʼojboxuk xa ta akʼobik Dios li osil ti lek kʼusitik te x-ayane».+
11 Vaʼun, vakib sien viniketik ti jaʼ yutsʼ yalal jdanetike lokʼik batel li ta Sora xchiʼuk ta Estaole,+ lek chapal xchiʼuk yabtejebik sventa paskʼop. 12 Muyik batel xchiʼuk te kʼot spas skarpanaik ta Kiryat-Jearim+ ta Juda. Jaʼ yuʼun, li osil ti te xkom ta stukʼil smaleb kʼakʼal ta Kiryat-Jearime, Maane-Dan*+ laj yakʼbeik sbi, jech-o sbi kʼalal to avie. 13 Laje, lokʼik batel sventa xbatik ta vitstikaltik yuʼun Efrain, te kʼotik ta sna Mikeas.+
14 Vaʼun, li voʼob viniketik ti ay spaʼiik* li yosilal Laise,+ xi laj yalbeik li xchiʼiltakike: «¿Mi anaʼojik ti oy jlik mokankʼuʼil li ta jpʼej na leʼe, ti te oy slokʼoltak terafim,* pasbil lokʼol xchiʼuk jun lokʼol ti pasbil ta unijesbil takʼine?+ Nopo avaʼiik kʼusi chapasik». 15 Jaʼ yuʼun, te batik xchiʼuk te ochik batel ta sna li vinik ti jaʼ jlevi+ ti te oy ta sna Mikease, la sjakʼbeik mi lek oy. 16 Vaʼun, li vakib sien viniketik ta Dan+ ti lek chapalik xchiʼuk yabtejebik sventa paskʼope, te vaʼal kʼotik ta yochebal li jteklume. 17 Li voʼob viniketik ay spaʼiik* osile+ och slokʼesik li lokʼoletike, li mokankʼuʼile,+ li slokʼoltak terafime*+ xchiʼuk li lokʼol pasbil ta unijesbil takʼine.+ (Li palee+ te jmoj vaʼal kom ta yochebal jteklum xchiʼuk li vakib sien viniketik ti lek chapal xchiʼuk yabtejebik sventa paskʼope). 18 Ochik batel ta sna li Mikease, laj yichʼik lokʼel li lokʼoletike, li mokankʼuʼile, li slokʼoltak terafime* xchiʼuk li lokʼol pasbil ta unijesbil takʼine. Pe xi albatik yuʼun li palee: «¿Kʼusi chapasik leʼe?». 19 Xi laj yalike: «Tsʼijlan, mako ave, chiʼinunkutik batel sventa xakʼot ta totil* xchiʼuk ta pale kuʼunkutik. ¿Mi jaʼ lek ti..., xakʼot ta pale sventa jun noʼox vinike+ o mi jaʼ lek ti xakʼot ta pale sventa jchopuk utsʼ alalil o jchopuk nitilulal ta Israele?».+ 20 Lek laj yaʼi li palee, jaʼ yuʼun laj yichʼ batel li mokankʼuʼile, li slokʼoltak terafime* xchiʼuk li yan lokʼoletike,+ bat xchiʼuk li krixchanoetike.
21 La stam sutel sbeik, jaʼ jbabe bat yuʼunik li ololetike, li chonbolometike xchiʼuk li kʼusitik toyolik stojole. 22 Kʼalal namajik xa ox batel kʼuk snamal li ta sna Mikease, li viniketik ti te nopol nakalik ta sna Mikease la stsob sbaik batel sventa xbat snutsik li jdanetike. 23 Kʼalal xvochetik* xa batel ta spat li jdanetike, joyij li jdanetike, vaʼun xi laj yalbeik li Mikease: «¿Kʼusi tal apasik? ¿Kʼu yuʼun ti atsoboj abaik tale?». 24 Xi la stakʼe: «Laj avichʼik tal li jdiostak ti voʼon la jpase, laj avikʼik tal xtok li palee. Muʼyuk xa kʼusi kom kuʼun. ¿Kʼu yuʼun ta to xajakʼik ti kʼusi tal jpaskutike?». 25 Xi takʼav li jdanetike: «Mu xaval jech, naka me smajoxuk li viniketik ta skoj ti ilinemike, xuʼ me xavichʼ-o milel xchiʼuk xuʼ xichʼik-o milel li buchʼutik te oyik ta anae». 26 Li jdanetike la stam batel sbeik; li Mikeas eke sut batel ta sna, yuʼun laj yakʼ venta ti mas tsots xuʼ yuʼun li jdanetike.
27 Laj yichʼbeik batel li kʼusitik spasoj Mikease xchiʼuk laj yikʼbeik batel li yajpalee. Batik ta Lais,+ jaʼ jun jteklum ti jun noʼox yoʼontonik xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi smalaojik chkʼot ta pasele.+ La smilik ta espada li jnaklejetike xchiʼuk la xchikʼik ta kʼokʼ li jteklume. 28 Muʼyuk buchʼu tal pojatikuk li jnaklejetik ta jteklume, yuʼun nom to xilik li Sidone xchiʼuk muʼyuk buchʼu spasoj trato xchiʼukik, jech xtok, li jteklume te oy ta stenlejaltik ta yosilal Bet-Reob.+ Laje, li jdanetike la xchaʼvaʼanik li jteklume xchiʼuk te kom nakiikuk. 29 Dan+ laj yakʼbeik sbi li jteklume, yuʼun jech sbi li stotik ti jaʼ xnichʼon li Israele.+ Pe Lais toʼox sbi li jteklume.+ 30 Ta tsʼakal li jdanetike la svaʼanik li lokʼole,+ jech xtok, li Jonatan+ xnichʼon Guersom,+ li xnichʼon Moisese, jaʼ lik tunuk ta paleal xchiʼuk li xnichʼnabtake, jech-o tunik ta paleal sventa li snitilulal jdanetike jaʼ to ti kʼuxi chukbil batik li jnaklejetik ta jteklume. 31 Jech la svaʼanik li lokʼol ti la spas Mikease, te kom-o yuʼunik ti kʼu sjalil te oy ta Silo li sna melel Diose.+
19 Li vaʼ kʼakʼal kʼalal chʼabal toʼox ajvalil ta Israele,+ oy jun jlevi vinik ti te nakal ta stiʼil xa vitstikaltik yuʼun Efraine+ la saʼ jun stsʼakal ajnil ti te likem ta Belen+ ta Judae. 2 Pe mukul satiat yuʼun li stsʼakal ajnile, vaʼun li antse iktavan, bat ta sna stot te ta Belen ta Juda. Chanib u te kom. 3 Li vinike bat slajesbe yoʼonton; yikʼoj batel jun yajtunel xchiʼuk chaʼkot svuro. Li antse laj yikʼ ochel ta sna stot, vaʼun li totile xkuxet to kʼot yoʼonton kʼalal laj yil ti te kʼot li vinike. 4 Li smolniʼ* vinike ti jaʼ stot li tsebe, laj yalbe ti akʼo te komuk oxibuk kʼakʼale; jech te veʼik xchiʼuk uchʼbolajik, vaʼun te echʼ yuʼun akʼobal li vinike.
5 Li ta xchanibal kʼakʼale, sob xa likik sventa xbatik, pe li stot tsebe xi laj yalbe li sniʼe: «Veʼan batel jutuk sventa oyuk avipal,* mi laj avoʼontone xuʼ xabatik». 6 Jech oxal, chotiik, jmoj veʼik xchiʼuk uchʼbolajik; ta tsʼakale, li stot tsebe xi laj yalbe li vinike: «Avokoluk, vayan to liʼe, junuk avoʼonton xakux». 7 Kʼalal tots xa ox batel sventa xbat li vinike, li smolniʼe* te xvulvun ti te to akʼo komuke, jaʼ yuʼun te to echʼ yuʼun akʼobal.
8 Li ta svoʼobal kʼakʼale, sob xa lik sventa xbat, pe li stot tsebe xi laj yalbe li sniʼe: «Avokoluk, veʼan batel jutuk sventa oyuk avipal».* Jech te jmoj veʼik, te jalijik jaʼ to ti kʼuxi mal kʼakʼal yuʼunike. 9 Kʼalal tots xa ox batel li vinik sventa xbat xchiʼuk li stsʼakal ajnile xchiʼuk li yajtunele, xi albat yuʼun li smolniʼ* ti jaʼ li stot tsebe: «¡Kʼelavil!, poʼot xa x-ikʼub. Avokoluk, liʼ to kom vayane, mal xa me kʼakʼal. Vayan to liʼe, junuk avoʼonton xakux. Okʼome xuʼ xa sob xalikik sventa xabat ta ana».* 10 Pe li vinike muʼyuk xa skʼan te kom vayuk, jaʼ yuʼun tots batel, bat kʼalal to ta Jebus, jaʼ xkaltik, ta Jerusalen.+ Te yikʼoj batel li chaʼkot svuro xchiʼuk yikatse, li stsʼakal ajnile xchiʼuk li yajtunele.
11 Kʼalal nopol xa ox te xbatik ta Jebuse, chmal xa ox batel kʼakʼal, jaʼ yuʼun xi albat yuʼun li yajtunele: «¿Mi liʼ chijkom ta steklumal jebusetik sventa x-echʼ kuʼuntik akʼobale?». 12 Xi takʼbat yuʼun li yajvale: «Mu stakʼ xijkom li ta yanlum liʼe, yuʼun maʼuk j-israeletik. Jaʼ lek batik kʼalal to ta Guibea».+ 13 Xi laj yalbe li yajtunele: «Jaʼ lek jsuj jbatik sventa jkʼeltik bu xuʼ x-echʼ kuʼuntik akʼobal; mi ta Guibea o ta Rama».+ 14 Jech oxal, la stam batel sbeik, chchʼay xa ox batel kʼakʼal kʼalal nopol xa ox xbatik ta Guibea ti te xkom ta yosilal Benjamine.
15 Te echʼik ta Guibea sventa te x-echʼ yuʼunik akʼobal. Kʼalal te xa ox chotolik ta skayeal* jteklume, muʼyuk buchʼu x-ikʼatik batel sventa x-echʼ yuʼunik akʼobal ta jpʼejuk na.+ 16 Kʼalal ochem xa ox akʼobale, jaʼo sut talel ta yabtel ta osiltik jun vinik ti oy xa sjabilale. Li vinike te likem ta vitstikaltik yuʼun Efrain,+ pe te batem ta naklej kʼuk sjalil ta Guibea, li jnaklejetik te ta jteklume jaʼ jbenjaminetik.+ 17 Kʼalal la stoy sate, laj yil te chotol ta skayeal* jteklum li j-echʼelbe vinike, xi la sjakʼbee: «¿Bu likemot tal xchiʼuk bu chabat?». 18 Xi la stakʼe: «Te lilikutik tal ta Belen ta Juda, chibatkutik ta stiʼil xa vitstikaltik yuʼun Efrain, yuʼun jaʼ te likemun. Li-ay ta Belen ta Juda+ xchiʼuk chibat ta sna Jeova,* pe muʼyuk buchʼu xikʼun ochel ta sna. 19 Jkuchojkutik talel ep jobel xchiʼuk tsʼiʼlel sventa sveʼel li jvurokutike.+ Jkuchojkutik talel pan+ xchiʼuk vino sventa jlajes xchiʼuk li antse xchiʼuk li kajtunelkutike. Muʼyuk kʼusi yan skʼan kuʼunkutik». 20 Pe li vinik ti oy xa sjabilale xi laj yale: «¡Junuk avoʼonton! Voʼon ta jbain li kʼusi chtun avuʼunike. Pe mu liʼuk x-echʼ avuʼun akʼobal ta skayeal* jteklume». 21 Jech oxal, li vinik ti oy xa sjabilale laj yikʼ ochel ta sna xchiʼuk laj yakʼbe sveʼel* li chaʼkot vuroe. Laje, la spok yakanik, veʼik xchiʼuk uchʼbolajik.
22 Kʼalal te xa ox kʼuk sjalil jun yoʼonton te oyike, te kʼot jayvoʼ viniketik ti mu kʼusi xtunik-o ti te likemik ta jteklume. La sjoyobtaik li nae xchiʼuk xpojlajetik kʼotel ta tiʼ na, xi chalilanbeik li yajval nae: «Lokʼeso tal li vinik te oy ta yut anae sventa jchiʼinkutik ta vayel».+ 23 Ta skoj taje, lokʼ tal li yajval nae, xi laj yale: «Mu jechuk xapasik, kermanotak, mu xapasik li kʼusi toj chopole. Avokoliluk, mu xapasik li kʼusi toj kʼexlal sbae, yuʼun jaʼ kajvulaʼal li vinike. 24 Oy jun jtseb ti tojol tseb toe xchiʼuk liʼ oy li stsʼakal ajnil vinike. Jaʼ ta jlokʼesboxuk tal sventa jaʼ xapasbeik ti kʼusi xal avoʼontonik mi jeche.*+ Pe li vinik liʼe mu xapasbeik li kʼusi toj kʼexlal sbae».
25 Pe mu xaʼiik albel li viniketike, jaʼ yuʼun li jlevi vinike la slokʼesbe batel li stsʼakal ajnile.+ Jech lik stsatsal tsakik xchiʼuk sjunul akʼobal laj yilbajinik jaʼ to ti kʼuxi sakub ta yokʼomale. Laje, la stakik batel kʼalal sakub xa oxe. 26 Li antse tal li ta sob yokʼomale, te lom ta stukʼil stiʼ sna li vinik ti bu oy li smalale, te telel kom jaʼ to ti kʼuxi sakub lek osile. 27 Li smalale tots li ta sobe xchiʼuk la sjam li tiʼ na sventa stam batel sbe yan veltae, te telel la sta ta yochebal tiʼ na li stsʼakal ajnile, te kajajtik skʼob ta yok smarkoal tiʼ na. 28 Xi laj yalbee: «Likan; batik». Pe muʼyuk takʼav. Li vinike la skajan ta svuro sventa xbat ta sna.
29 Kʼalal kʼot ta snae, la stsak jun kuchilu, vaʼun lik sbojilan ta jujun stsʼakalul yok skʼob li stsʼakal ajnile. 12 ta pʼos la spas, laje la stak batel jujupʼos ta jujun yosilal Israel. 30 Li buchʼutik laj yilike xi laj yalike: «Ti kʼuxi lokʼik tal ta yosilal Ejipto li Israele, muʼyuk bu jech xkiltik-o xkʼot ta pasel ta sjunul yosilal li Israele. Nopbeik skʼoplal* xchiʼuk loʼiltaik+ yoʼ jnaʼtik kʼusi xuʼ jpastik».
20 Skotol li j-israeletik te oyik ta Dan+ kʼalal to ta Beer-Sebae xchiʼuk li buchʼutik te oyik ta yosilal Galaade+ lokʼik talel, jmoj la xchap skʼopik sventa te stsob sba skotolik ta yeloval Jeova ta Mispa.+ 2 Li bankilaletik ta jteklume xchiʼuk skotol li snitilulal Israele tal stsob sbaik ti bu tsobol li steklumal Diose. Li viniketik ti lek chapal xchiʼuk s-espadaike jaʼik 400 mil.+
3 Li jbenjaminetike laj yaʼiik ti te xa oyik ta Mispa li Israele.
Xi la sjakʼik li viniketik ta Israele: «Albunkutik, ¿kʼuxi ti jech kʼot ta pasel li kʼusi toj chopol liʼe?».+ 4 Xi la stakʼ li jlevi vinik+ ti jaʼ smalal li ants ti laj yichʼ milele: «Te li-echʼ ta Guibea+ ta yosilal Benjamin sventa te x-echʼ kuʼun akʼobal xchiʼuk li jtsʼakal ajnile. 5 Li jnaklejetik* ta Guibeae lik saʼikun ta kʼop, la sjoyibtaik li na ta akʼobaltike. Tskʼan ox tsmilikun, pe jaʼ lik stsatsal tsakik li jtsʼakal ajnile, jech cham-o yuʼunik.+ 6 Jaʼ yuʼun, bikʼitik la jbojbe sbekʼtal li jtsʼakal ajnile, laje la jtak batel jujupʼos ta sjunul li yosilal Israele,+ yuʼun toj kʼexlal xchiʼuk toj ibal sba* li kʼusi la spasik ta Israele. 7 Jaʼ yuʼun, akotolik ti liʼ likemoxuk ta Israele, nopbeik skʼoplal xchiʼuk alik kʼusi chichʼ pasel».+
8 Sjunul li jteklume jmoj likik xchiʼuk xi laj yalike: «Muʼyuk buchʼu tsut batel ta skarpana o ta sna kuʼuntik. 9 Liʼe jaʼ li kʼusi ta jpasbetik li Guibeae: chkakʼtik suerte sventa jkʼeltik buchʼu jchopukal chbat stsak ta kʼop kuʼuntik.+ 10 Li ta jujuchop snitilulal Israele jtʼujtik lajunvoʼ viniketik li ta sien ta voʼe, sien ta voʼ li ta jmile xchiʼuk jmil ta voʼ li ta lajunmile sventa jaʼ stsobbeik sveʼel li soltaroetike, yuʼun skʼan xbatik ta Guibea ta Benjamin yoʼ xkakʼbetik stoj li kʼusi toj chopol la spasik ta Israele». 11 Jaʼ jech la stsob sba skotolik li viniketik ta Israel sventa skontrainik li jteklume, jmoj la skolta sbaik.
12 Vaʼun, li jaychop snitilulal Israele la stakik batel jayvoʼ viniketik ta stojolal li snitilulal Benjamin sventa xi xalbeike: «¿Kʼu xa noʼox chaʼal ti toj chopol kʼusi la apasik ti bu nakaloxuke? 13 Akʼbun ta jkʼobkutik li viniketik ti mu kʼusi xtunik-o ti te oyik ta Guibeae+ sventa jmilkutik yoʼ jech jchʼaybekutik skʼoplal li kʼusi toj chopol ta Israele».+ Pe li jbenjaminetike muʼyuk la skʼan la xchikintaik li kʼusi laj yal li yermanotakike, ti jaʼ li j-israeletike.
14 Vaʼun, li jbenjaminetik ta jujun jteklume te la stsob sbaik ta Guibea sventa xbat stsakik ta kʼop li viniketik ta Israele. 15 Li vaʼ kʼakʼale, ta skotol li jteklumetik yuʼun jbenjaminetike la stsobik 26 mil soltaroetik ti lek chapal xchiʼuk s-espadaike, parte li vukub sien viniketik ta Guibea ti lek xtojobike. 16 Ta skotol li soltaroetik taje oy vukub sien viniketik ti lek xtojobik ti ta tsʼetkʼob* kʼusitik tspasike. Li viniketik taje lek xtojobik ta sjipel ton ta jimichʼ, yuʼun mu stselpʼuj yuʼunik akʼo mi jpʼej stsotsil jolil.
17 Li yantik nitilulal ta Israele la stsobik 400 mil viniketik ti lek chapal xchiʼuk s-espadaike,+ lek xchanojik paskʼop skotolik. 18 Li j-israeletike muyik batel ta Betel sventa xi sjakʼbeik li Diose:+ «¿Buchʼu jchopukal kuʼunkutik ti jaʼ jbabe chbat stsak ta kʼop li jbenjaminetike?». Xi la stakʼ li Jeovae: «Jaʼ jbabe chbat li Judae».
19 Li j-israeletike sob totsik li ta yokʼomale xchiʼuk te la spas skarpanaik ta stsʼel Guibea sventa stsakik ta kʼop.
20 Li viniketik ta Israele lik stsakik ta kʼop li jbenjaminetike, te nopol ta Guibea lik xchol sbaik sventa spasik kʼop. 21 Pe li jbenjaminetike lokʼik tal li ta Guibeae, la smilik 22 mil viniketik ta Israel li vaʼ kʼakʼale. 22 Akʼo mi lajik ta milel, muʼyuk xchibajik li viniketik ta Israele, jaʼ yuʼun bat stsakik ta kʼop yan velta, te bat xchol sbaik ti bu onoʼox la xchol sbaik ta sba veltae. 23 Vaʼun, li j-israeletike muyik batel, te laj yokʼita sbaik ta yeloval Jeova jaʼ to ti kʼuxi chʼay batel kʼakʼale. Laje, xi la sjakʼbeik li Jeovae: «¿Mi chbat jtsakutik ta kʼop yan velta li kermanotakutike, ti jaʼ li jbenjaminetike?».+ Xi takʼbatik yuʼun li Jeovae: «Lek, muy tsakik ta kʼop».
24 Jech oxal, li j-israeletike nopajik batel ta stojolal jbenjaminetik li ta xchibal kʼakʼale. 25 Pe li jbenjaminetike lokʼik tal ta Guibea li ta xchibal kʼakʼale yoʼ xtal stsakik ta kʼop ta be li Israele, vaʼun laj to smilik 18 mil j-israeletik+ ti lek chapal xchiʼuk s-espadaike. 26 Ta skoj taje, skotol li viniketik ta Israele muyik batel ta Betel. Laj yokʼita sbaik xchiʼuk te la xchotan sbaik ta yeloval Jeova,+ la spasik ayuno*+ jaʼ to ti kʼuxi chʼay batel kʼakʼale, jech xtok, laj yakʼbeik Jeova chikʼbil matanal+ xchiʼuk milbil matanal sventa jun oʼontonal.+ 27 Ta tsʼakal li viniketik ta Israele la sjakʼbeik Jeova+ kʼusi xuʼ spasik, yuʼun li vaʼ kʼakʼale jaʼo te oy li xkaxail strato melel Diose. 28 Jech xtok, li Fineas+ xnichʼon Eleasar xchiʼuk ti jaʼ smom Aarone jaʼo te chtun* ti bu oy xkaxail trato li vaʼ kʼakʼale. Li j-israeletike xi la sjakʼike: «¿Mi chbat jtsakutik ta kʼop yan velta li viniketik ta Benjamin ti jaʼ kermanotakutike o mi moʼoj xa?».+ Xi la stakʼ li Jeovae: «Muyanik batel, yuʼun okʼom chkakʼboxuk ta akʼobik». 29 Jaʼ yuʼun, li Israele la stak batel viniketik sventa snakʼ* sbaik+ ta sjoyobal li Guibeae.
30 Li j-israeletike bat stsakik ta kʼop li jbenjaminetik ta yoxibal kʼakʼale, la xchol sbaik sventa stsakik ta kʼop li Guibea jech kʼuchaʼal tspasik onoʼoxe.+ 31 Kʼalal lokʼ tsakvanikuk ta kʼop li jbenjaminetike, namajik batel li ta steklumalike.+ La stsakik ta kʼop j-israeletik jech onoʼox kʼuchaʼal la spasike, jech te la smilik jayvoʼ viniketik li ta bee, li jun bee chmuy batel ta Betel, li june jaʼ sbelel Guibea, te van 30 viniketik la smilik batel li ta osiltike.+ 32 Jaʼ yuʼun, li jbenjaminetike xi laj yalike: «Chlajik xa ta tsalel jech kʼuchaʼal la jtsaltik onoʼoxe».+ Pe li j-israeletike xi laj yalike: «Jatavkutik batel, akʼo snutsutik batel li ta mukʼta beetike sventa jech chnamajik kuʼuntik li ta steklumalike». 33 Li j-israeletike totsik batel ti bu toʼox oyike sventa xbat xchol sbaik ta Baal-Tamar, yan li j-israeletik ti snakʼoj* sbaik ta stsʼel Guibeae lokʼik talel ta anil. 34 Lajunmil viniketik ti lek xtojobik ta skotol li Israele lik stsakik ta kʼop li Guibeae, tsots lik spasik kʼop. Pe li jbenjaminetike mu snaʼik ti poʼot xa xichʼik lajesele.
35 Li Jeovae la stsal li jbenjaminetike+ sventa xakʼbe ta skʼob li Israele, jaʼ yuʼun li vaʼ kʼakʼale la smilik 25,100 ta voʼ jbenjaminetik ti lek chapal xchiʼuk s-espadaike.+
36 Li jbenjaminetike la snopik ti chlajik ta tsalel li viniketik ta Israel kʼalal jatavik batele,+ pe ti jatavike yuʼun spatoj yoʼontonik ta stojolal li jvokʼ te snakʼoj* sbaik ti jaʼ chbat stsakik ta kʼop li Guibeae.+ 37 Li buchʼutik snakʼoj* sbaike lokʼik talel ta anil sventa x-ochik li ta Guibeae. La xanik sjunul li jteklume, vaʼun la smilik ta espada skotol li jnaklejetike.
38 Li viniketik ta Israele xchapoj xa onoʼox skʼopik xchiʼuk li buchʼutik chbat snakʼ* sbaike, ti tometuk muyel chʼail* yuʼunik li ta jteklum ti jaʼ senyail ti ochik xa li ta jteklume.
39 Kʼalal jatavik batel yileluk li j-israeletik ta paskʼope, li viniketik ta Benjamine lik stsakik ta kʼop li Israele, vaʼun te van 30 ta voʼ viniketik la smilik.+ Xi laj yalike: «Chlajik xa ta tsalel kuʼuntik jech kʼuchaʼal la jtsaltik onoʼoxe».+ 40 Pe li chʼail* ti jaʼ senyail yuʼunike xtomet muyel li ta jteklume. Kʼalal joyij skʼelik li viniketik ta Benjamine, laj yilik ti xtiltun* skʼakʼal li jteklum ti chkʼot kʼalal to vinajele. 41 Li viniketik ta Israele joyijik, vaʼun li viniketik ta Benjamine laj yipal yoʼontonik, yuʼun laj yilik ti poʼot xa xichʼik lajesele. 42 Jaʼ yuʼun, jatavik batel ta takixokol balumil, pe nutsbilik batel; li viniketik ta jteklumetike lokʼik tal ek sventa jmoj smilik. 43 La setuik li jbenjaminetike, muʼyuk xikta sbaik ta snutsel batel. Te noʼox la smilanik komel ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal ta Guibea. 44 Chamik 18 mil viniketik ta Benjamin ti lek xuʼ yuʼunik paskʼope.+
45 Li viniketik ta Benjamin ti kuxul to komike la sjoy sbeik sventa xjatavik batel ta takixokol balumil, te batik ta mukʼta tayal ton ta Rimon.+ Li j-israeletike la smilik* voʼmil viniketik li ta bebetike. Jech xtok, snutsojik-o batel kʼalal to Guidom, jaʼ yuʼun laj to smilik chaʼmil viniketik xtok. 46 Ti kʼu yepal chamik li jbenjaminetik li vaʼ kʼakʼale jaʼ 25 mil viniketik ti lek chapal xchiʼuk s-espadaike,+ lek xuʼ yuʼunik paskʼop skotolik. 47 Vakib sien viniketik jatavik batel ta takixokol balumil li ta mukʼta tayal ton ta Rimone, chanib u te komik.
48 Li viniketik ta Israele sutik talel ta stsakel ta kʼop li jbenjaminetike, jaʼ bat smilik ta espada skotol li buchʼutik te to oyik ta jteklume, la smilik kʼalal ta viniketik xchiʼuk ta chonbolometik, jech xtok, la stsanbeik skʼakʼal skotol li jteklumetik ti butik echʼike.
21 Li viniketik ta Israele xi laj yakʼ yeik kʼalal te oyik ta Mispae:+ «Muʼyuk me chkakʼbetik yikʼ jtsebetaktik li viniketik ta Benjamine».+ 2 Vaʼun, li jteklume batik ta Betel,+ te la xchotan sbaik ta yeloval melel Dios sventa skʼanbeik vokol, te x-avetik ta okʼel jaʼ to ti kʼuxi chʼay batel kʼakʼale. 3 Xi chalilanike: «Kajval Jeova ti voʼot Diosot yuʼun Israele, ¿kʼu yuʼun ti jech kʼot ta pasel ta Israele? ¿Kʼu yuʼun ti chchʼay stsʼunbal jchop nitilulal ta Israele?». 4 Ta yokʼomale sob xa lik li jteklume, te la spasik jun skajleb matanal sventa xakʼik chikʼbil matanal xchiʼuk matanal sventa jun oʼontonal.+
5 Xi la sjakʼ li jteklum Israele: «Ta skotol li snitilulal Israele, ¿buchʼu jchopukal ti muʼyuk xmuy batel li ta tsobajel ta yeloval Jeovae?». Ti jech laj yalike, yuʼun tsots laj yakʼ yeik ti persa chichʼ milel li buchʼu muʼyuk xmuy batel ta Mispa ta stojolal li Jeovae. 6 Vaʼun, li jteklum Israele kʼuxubaj ta yoʼonton li kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal li Benjamin ti jaʼ xchiʼilik ta vokʼele. Xi laj yalike: «Li avie, chʼay xa stsʼunbal jchop nitilulal ta Israel. 7 ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xkakʼbetik yajnilik li buchʼutik kuxulik toe? Yuʼun kakʼoj ketik ta stojolal Jeova+ ti muʼyuk chkakʼbetik yikʼ jtsebetaktike».+
8 Xi la sjakʼike: «¿Buchʼu jchopukal nitilulal ta Israel ti muʼyuk xmuy batel ta Mispa ta stojolal li Jeovae?».+ Laj yakʼik venta ti mu junuk buchʼu ay ta tsobajel yuʼunik li buchʼutik te nakalik ta Jabes-Galaade. 9 Kʼalal la xchapik ti jayvoʼ oyike, laj yakʼik venta ti mu junuk te oy li buchʼutik te nakalik ta Jabes-Galaade. 10 Jaʼ yuʼun, li tsobobbail yuʼun Israele la stak batel 12 mil viniketik ti mas xuʼ yuʼunik paskʼope. Xi laj yalbeik batele: «Bat milik ta espada li jnaklejetik ta Jabes-Galaade, milik kʼalal ta antsetik xchiʼuk ta ololetik.+ 11 Xi skʼan xapasike: skʼan xalajesbeik skʼoplal ta j-echʼel skotol li viniketik xchiʼuk skotol li antsetik ti xchiʼinojik xa ta vayel viniketike». 12 Ta skotol li jnaklejetik ta Jabes-Galaade te la staik chanib sien tojol tsebetik ti muʼyuk to xchiʼinojik ta vayel junuk vinike. Laj yikʼik talel ti bu spasoj skarpanaik ta Silo+ ti te oy ta yosilal Kanaane.
13 Sjunul li tsobobbaile la stakbeik batel aʼyej li jbenjaminetik ti te oyik ta mukʼta tayal ton ta Rimone,+ laj yalbeik batel ti muʼyuk xa tstsakik ta kʼope. 14 Li vaʼ kʼakʼale, sutik talel li jbenjaminetike. Akʼbat yikʼik li tsebetik ti kuxul laj yiktaik li j-israeletik te ta Jabes-Galaade,+ pe muʼyuk xlokʼik-o. 15 Li jteklume kʼux laj yaʼi li kʼusi kʼot ta stojolal Benjamine,+ yuʼun li Jeovae tskʼan xa chchʼaybe skʼoplal li jchop nitilulal ta Israele. 16 Xi laj yalik li moletik ta tsobobbaile: «¿Kʼusi ta jpastik sventa jtabetik yajnilik li buchʼutik muʼyuk la sta yajnilike? Yuʼun laj yichʼik milel li antsetik ta Benjamine». 17 Xi la stakʼike: «Sventa mu xchʼay stsʼunbal li jchop nitilulal ta Israele, skʼan xichʼ komel xrextoik* li jayvoʼ kuxul komik ta Benjamine. 18 Pe li voʼotike mu stakʼ xkakʼbetik yikʼ jtsebetaktik, yuʼun xi laj yakʼ yeik li jteklum Israele: ‹Chopol kʼoptabiluk xkom li buchʼu chakʼbe yikʼ stseb li Benjamine›».+
19 Xi laj yalike: «¡Kʼelavilik! Jujun jabil tspasik kʼin sventa Jeova li ta Siloe,+ ti te xkom ta snorteal Betel xchiʼuk ti te xkom ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal li ta be chlik talel ta Betel ti chbat ta Sikeme xchiʼuk ti te xkom ta stukʼil sural Lebonae». 20 Jaʼ yuʼun, xi laj yalbeik mantal li viniketik ta Benjamine: «Batanik, te xanakʼ* abaik ti bu tsʼunajtik uvae. 21 Mi laj avilik chlokʼik talel li tsebetik ta Silo sventa xtal set sbaik ta akʼote, skʼan xalokʼik talel ti bu anakʼoj* abaike sventa xavikʼik batel jujunuk li tsebetik ta Siloe, vaʼun sutanik batel li ta yosilal Benjamine. 22 Mi tal skʼanik parte li stotik xchiʼuk li xchiʼiltakik ta vokʼel li tsebetike, xi chkalbekutike: ‹Avokolikuk, akʼo ta ilel slekil avoʼontonik ta jtojolalkutik, yuʼun muʼyuk la jtabekutik yajnil skotolik kʼalal li-aykutik ta paskʼope,+ jech xtok, la ata amulik jechuk ti voʼoxuk laj avakʼbeik yikʼ li atsebetakike›».+
23 Jech la spasik li viniketik ta Benjamine, laj yikʼik batel jujun li tsebetik ti te yakal ch-akʼotajike sventa xkʼot ta yajnilik. Laje, sutik batel ti bu yichʼoj xrextoike* xchiʼuk la xchaʼvaʼanik li jteklumetik+ sventa te xnakiike.
24 Li j-israeletike la spuk sbaik batel li vaʼ kʼakʼale, ta jujuchop snitilulalik xchiʼuk ta jujuchop yutsʼ yalalik, jech lokʼik batel sventa xbatik ti bu staoj xrextoike.*
25 Li vaʼ kʼakʼale, muʼyuk toʼox ajvalil ta Israel,+ jaʼ yuʼun ta jujuntal tspasik li kʼusi lek chilike.*
Literal «li xnichʼnabtak Israele».
O «kakʼojbe xa».
O «tstsʼuj».
O jaʼ van skʼoplal «la xtʼax skʼob kʼalal te skajlebinoj li svuroe».
O «Neguebe».
Jaʼ skʼan xal ‹yaviltak voʼ›.
O «smoniʼ; smuniʼ».
Jaʼ skʼan xal ‹chichʼ lajesbel-o skʼoplal›.
Literal «skaretaik pasbil ta takʼine».
O «spamukʼtaik».
O «jpamukʼtavanejetike».
Literal «chkakʼbotkutik ta ilel tukʼil kʼanelal».
O «ta sjoylejale».
Jaʼ skʼan xal ‹buchʼutik ch-okʼik›.
O «spukulalik; sparteik».
O «spukulal; sparte».
Taje jaʼ jun nichimal loʼil ti jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal oy buchʼu chchame.
O «lik yichʼik ta mukʼ».
O «kʼejevik; tsʼepʼujik».
O «chopol chaʼi sba ta stojolal».
O «yochebal Amate».
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
Literal «Aram-Naaraime».
Literal «Aram».
O «surtokʼob».
Xuʼ van jaʼ skʼoplal komkom xukʼubil ti te van 38 sentimetro snatile. Kʼelo Apendise B14.
O jaʼ van skʼoplal «jotsʼob tontike».
O «surtokʼob».
O «mukij».
O «stsoʼe».
O jaʼ van skʼoplal «jotsʼob tontike».
Kʼelo Glosario, vachʼ.
O «Aroset-A-Goyime».
Literal «skaretaik pasbil ta takʼin».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «smoniʼ; smuniʼ».
Literal «skaretaik pasbil ta takʼin».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
Literal «muʼyuk kʼop yuʼunik».
O «muʼyuk yombil stsotsil sjol li soltaroetik».
O «Ta jtij jtosuk vob sventa».
O jaʼ van skʼoplal «lik nikuk».
O «smakobbailik».
O jaʼ van skʼoplal «tstunesik li kʼusitik chtun yuʼun li jtsʼibajome».
O «s-amayik; sflautaik».
O «ti bu tsyalesbeik yikats varkoetike».
O «beoʼtik».
O «beoʼtike».
O «beoʼtik».
O «stʼusbe».
O «tsʼisbile».
O «smuk».
O jaʼ van skʼoplal «batik ti bu tsnakʼik kʼusitik ta yut balumil».
Literal «muʼyuk xachikintaik li kʼusi laj kale».
Te van 22 litro. Kʼelo Apendise B14.
Kʼelo Glosario, levadura.
Jaʼ skʼan xal ‹li Jeovae jaʼ jun oʼontonal›.
Literal «xchaʼkotal chʼiom tot vakax».
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
O «xchajbeik».
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
Jaʼ skʼan xal ‹oyuk smantalil ti kʼu yelan tspak skʼoplal li Baale›.
Literal «lik pixatuk».
Taje jaʼ stsotsil chij o stsotsil yan chonbolometik.
Taje jaʼ stsotsil chij o stsotsil yan chonbolometik.
Taje jaʼ stsotsil chij o stsotsil yan chonbolometik.
Taje jaʼ stsotsil chij o stsotsil yan chonbolometik.
O «nioʼ».
O «chnik; chbakʼ».
Literal «tstsatsub xchibal akʼob».
O «yiʼ».
Chlik van ta lajuneb ora akʼobal kʼalal ta chib ora sob.
O «surtokʼobik».
Kʼelo Glosario, kʼuxkʼultael.
O «unen».
O «li ue».
Li jun sikloe jaʼ 11.4 gramo yalal. Kʼelo Apendise B14.
O «unen».
O «li ue».
Taje jaʼ stsotsil chij o stsotsil yan chonbolometik.
Literal «muʼyuk xa stoy sjolik».
Literal «70 ta voʼ xnichʼnab ti te lokʼik ta yoʼe».
O «smoltote».
O jaʼ van skʼoplal «yajvaltak osil».
Literal «jbakiltik xchiʼuk jbekʼtaltike».
O «stemplo».
O «smuk».
O «ti lek chisatin».
O «keovajanik».
O «la spʼis sba ta ajvalil».
Literal «la stak talel jun chopol espiritu ta stojolal».
O «spamukʼtaik».
O «ta smanyail sjol».
O «xamuk».
O «pasbo skotol ti bu kʼalal xuʼ yuʼun akʼobe».
O «smuk».
O «smukoj».
O «pamukʼtavanikuk».
O «ti bu lek tsots ta».
O «stemplo».
O «smuk».
O «Siriae».
O «apukulal; aparte».
O «ta sjoylejale».
O «xchijchij takʼin».
O «akʼo kokʼita jba xchiʼuk li kamigatake, yuʼun muʼyuk xa chimalij-o».
O jaʼ van skʼoplal «batik ta norte».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
Kʼelo Glosario, jnasareo.
Literal «kʼalal to ta yut alajebal».
Literal «kʼalal to ta yut alajebal».
Literal «jun ants ti jaʼ stseb jfilisteaetike».
Kʼelo Glosario, sirkunsision.
Literal «lek chil jsat».
O «chʼiom leon ti xtinlajet sjol».
O «kʼejev; tsʼepʼuj».
O jaʼ van skʼoplal «kʼalal mu to ch-och batel ta yutil skuartoe».
O «ta yutil to kuartoe».
O «smuk».
O «japchʼen».
O «japchʼen».
Jaʼ skʼan xal ‹yavil sbakil ye vuro ta stselejaltik›.
Kʼelo Glosario, sirkunsision.
Jaʼ skʼan xal ‹snioʼ li buchʼu la skʼane›.
O «spamukʼtaik».
O «smukoj».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «Akʼbo xchʼun».
O «chʼuxuv sventa».
O «smuk».
O «Achiʼilun noʼox ta tajimol laj avil».
O «anopbun kʼop».
O «smukoj-o».
O «anopbun kʼop».
O «jalobil».
O «jalobile».
Literal «kʼalal tikʼilun toʼox ta yalajeb jmeʼe».
Kʼelo Glosario, jnasareo.
O «surtokʼob».
Literal «Ta jchʼultajesbe».
O «diosetik ta yut na; santoetik».
Literal «snojesbe skʼob».
O «li kʼusi lek yalojike».
O «jtojobtasvanej».
Literal «snojesbe skʼob».
O «spukulalik; sparteik».
O «spamukʼtaik».
O «skʼopojel».
Jaʼ skʼan xal ‹skarpanatak Dan›.
O «spamukʼtaik».
O «diosetik ta yut na; santoetik».
O «spamukʼtaik».
O «diosetik ta yut nae; santoetike».
O «diosetik ta yut nae; santoetike».
O «jtojobtasvanej».
O «diosetik ta yut nae; santoetike».
O «x-avlajetik».
O «smoniʼ; smuniʼ».
O «xakʼbe yip avoʼonton».
O «smoniʼe; smuniʼe».
O «xakʼbe yip avoʼonton».
O «smoniʼ; smuniʼ».
Literal «akarpana».
O «ta xchʼivital; ti bu oy ep krixchanoetik ta».
O «ta xchʼivital; ti bu oy ep krixchanoetik ta».
O jaʼ van skʼoplal «te chitun ta sna Jeova».
O «ta xchʼivital; ti bu oy ep krixchanoetik ta».
O «kapbil tsʼiʼlel».
O «jaʼ xavilbajinik xchiʼuk xapasbeik li kʼusi lek chavilike».
O «Akʼo ta avoʼontonik».
O jaʼ van skʼoplal «yajvaltak osil».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «surtokʼob».
Kʼelo Glosario, ayuno.
Literal «te vaʼal».
O «smuk».
O «smukoj».
O «smukoj».
O «smukoj».
O «smuk».
O «chʼayil».
O «chʼayil».
O «xloklun; xpulpun».
Literal «bat to xkʼuxkʼultaik».
O «spukulalik; sparteik».
O «xamuk».
O «amukoj».
O «spukulalike; sparteike».
O «spukulalike; sparteike».
O «li kʼusi lek yalojike».