LI BALUMILE NOJ TA VOKOLIL

1 | Chabio aba yoʼ mu xa-ipaj

¿KʼU YUʼUN TSOTS SKʼOPLAL?

Li kʼusitik ta jnuptantike xuʼ me jeltos kʼu yelan chij-ipaj-o yuʼun.

Kʼalal oy kʼusitik chopol chkʼot ta pasele, li krixchanoetike tsvul-o tajek yoʼontonik. Ta skoj taje, ta anil ch-ipajik-o.
Yuʼun bakʼintike, li doktoretike mu xa xlaj kʼelvanikuk xchiʼuk chlaj li poxiletike.
Li krixchanoetike muʼyuk xa stakʼinik sventa smanik li kʼusitik chtun yuʼunike, jech kʼuchaʼal sveʼelik xchiʼuk li poxiletike.

¿Mi anaʼoj xa?

Kʼalal tsots cha-ipaje xchiʼuk chavul avoʼontone, xuʼ me mu xa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼun ta sventa ti kʼu yelan chachabi abae o kʼalal chasaʼ apoxile. Vaʼun, Xuʼ me mas xa-ipaj-o yuʼun.
Mi muʼyuk la apoxta abae, xuʼ me stsatsaj mas li achamele xchiʼuk xuʼ van xavakʼ ta vokol li akuxlejale.
Mi lek noʼox oyote, lek me kʼusi chkʼot ta nopel avuʼun kʼalal oy kʼusi tsots chanuptane.
Mu ventauk mi oy atakʼin o mi muʼyuk, pe oy kʼusitik xuʼ xapas sventa mu xa-ipaj.

¿Kʼusi xuʼ xapas?

Li buchʼu pʼije chakʼ persa tskʼel li kʼusi xuʼ xibal sba chkʼot ta stojolale xchiʼuk tskʼel kʼusi xuʼ spas sventa mu kʼusi snuptan. Jaʼ yuʼun, mi mu xakʼan masuk xa-ipaj o stsakot tsatsal chameletike, skʼan ti sakuk skotol li kʼusitik oy avuʼune. Mas me lek ti xachabi abae.

«Ta skoj ti lek noʼox sak li jbekʼtal jtakopalkutik xchiʼuk li jnakutike, muʼyuk mas ta jlajes jtakʼinkutik ta poxiletik xchiʼuk ta doktoretik» (Andreas).a

a Jelbil li jlom biiletike.

¿KʼUSI XUʼ SKOLTAUTIK? Junantik tojobtaseletik

Sventa lekuk noʼox oyot kʼalal oy kʼusi tsots chanuptane, paso liʼe

SAKUK LI ABEKʼTAL ATAKOPALE

Sakuk li abekʼtal atakopale

Xi chal li Vivliae: «Li buchʼu pʼije tsta ta ilel li vokolile, vaʼun tsnakʼ sba» (Proverbios 22:3). Kʼelo kʼusi vokolil xuʼ xanuptan sventa mu xa-ipaj.

Nopeso aba ti xapok lek akʼob ta xavone, mas to kʼalal chapik aveʼel o kʼalal chasut tal ta vanyoe.
Nopolik noʼox xakus xchiʼuk xapok li anae, mas to li kʼusi nopolik noʼox chatunese.
Ti bu kʼalal stakʼe, mu xanopaj ta stojolal li buchʼutik ipike sventa mu xakuchinbe.

LEKUK KʼUSI XALAJES

Lekuk kʼusi xalajes

Xi chal li Vivliae: «Muʼyuk buchʼu spʼajoj li sbekʼtal stuke, ti kʼusie, tsmakʼlin xchiʼuk chkʼuxubin» (Efesios 5:29). Chkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj jbekʼtaltik kʼalal ta jkʼeltik kʼusi ta jlajestike.

Uchʼan ep voʼ.
Lajeso jeltos sat teʼetik xchiʼuk itajetik.
Mu epuk xalajes atsʼam, askal xchiʼuk kʼusitik oy xepuʼal.
Mu xasikʼolaj, xalajes droga xchiʼuk mu epuk xavuchʼ pox.

«Sventa mu xi-ipajkutike chkakʼkutik persa ta jkʼelkutik li kʼusi ta jlajeskutik sventa mu xlaj jtakʼinkutik ta doktore. Jaʼ xlokʼ venta ti jman jlajeskutik li kʼusi mu xi-ipajkutik yuʼune» (Carlos).

LEKUK XAKUX XCHIʼUK PASO EJERSISIO

Paso ejersisio

Xi chal li Vivliae: «Mas lek mi ta jkuxtik jlikeluke, jaʼ altik mi ta jmil jbatik ta abtele, yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal ta jnutstik ikʼ» (Eklesiastes 4:6). Ta spʼisoluk noʼox li kʼusi ta jpastike: skʼan xij-abtej, pe skʼan jkuxtik xtok.

Oyuk noʼox kʼusi xapas. Xuʼ xalokʼ ta xanvil jujun kʼakʼal. Mi oy kʼusi chapase, tskoltaot sventa lekuk noʼox oyot akʼo mi oy xa ajabilal, mi oy kʼusi anuptanoj o mi ipot ta jtosuk tsatsal chamel.
Lekuk xakux

Lekuk me xakux. Mi muʼyuk lek chavaye, xuʼ me ta kʼunkʼun mas xa lubem chavaʼi aba xchiʼuk muʼyuk xa mas chavakʼ ta avoʼonton li kʼusi chapase. Ta tsʼakale, xuʼ me tsots xa-ipaj yuʼun.
Oyuk lek yorail avuʼun sventa xavay xchiʼuk akʼo persa jechuk-o xapas jujun kʼakʼal. Jmojuk yorail xavay xchiʼuk xalik.
Mu xakʼel television, aselular o atavleta kʼalal te xa oyot ta avayebe.
Mu epuk xaveʼ, mu xavuchʼ kafe xchiʼuk mu xavuchʼ pox kʼalal chbat xa vayane.

«Ti kʼu sjalil chivaye, xuʼ me lek o chopol kʼusi tspasbun. Mi muʼyuk lek li vaye chkʼuxub jol xchiʼuk kʼuxik noʼox jbekʼtal. Pe mi lek li vaye, lek noʼox oyun xchiʼuk baxbolun noʼox, oy lek kipal xchiʼuk mu masuk chi-ipaj» (Justin).