Julio

Sventa xkichʼtik takʼbel li j-orasiontike, skʼan xkamigointik li Jesuse. Jaʼ xkaltik, mu taʼlouk noʼox ti xkalbetik sbi Jesus kʼalal chnel j-orasiontike. Yuʼun skʼan xkaʼibetik smelolal kʼuxi chtunesat yuʼun Jeova sventa tstakʼ li j-orasiontike. Xi laj yalbe li yajtakboltake: «Chkakʼboxuk skotol li kʼusitik chakʼanik ta [jbie]» (Juan 14:13). Akʼo mi jaʼ chchikinta kaʼyejtik xchiʼuk tstakʼ j-orasiontik li Jeovae, jaʼ yakʼojbe ta sba Xnichʼon ti jaʼuk spas li kʼusi tsnope. Kʼalal mu to tstakʼ j-orasiontik li Jeovae, baʼyel tskʼel mi jchʼunojtik li tojobtaseletik laj yal Jesuse. Jech kʼuchaʼal ta sventa liʼe: «Mi chapasbeik perton smul li krixchanoetike, jaʼ jech ta spasboxuk perton amulik ek li Atotik ta vinajele; pe mi muʼyuk chapasbeik perton smul li krixchanoetike, jaʼ jech muʼyuk tspasboxuk perton amulik ek li Atotik ta vinajele» (Mat. 6:14, 15). ¿Mi mu jechuk ti tsots skʼoplal ti xkakʼbetik yil slekil koʼontontik yantik jech kʼuchaʼal tspas ta jtojolaltik li Jeova xchiʼuk Jesuse? w20.04 22 par. 6

Li jtakbol Pabloe tskʼel kʼusi lek chaʼi li buchʼu chcholbe mantale xchiʼuk jaʼ jech tslikes sloʼil. Li jnaklejetik ta Listrae jutuk tajek kʼusi snaʼik ta sventa li mantale. Jaʼ yuʼun, kʼalal te ay xchol mantal li Pabloe, jaʼ laj yalbe skʼoplal li kʼusi xojtikinike, jech kʼuchaʼal li kʼusi tstsʼunike o ti kʼuxi xuʼ xmuyubajike. Kʼun ta aʼibel smelolal li kʼusitik laj yale xchiʼuk li skoʼoltasobiltak la stunese. Jkʼeltik kʼusi lek chaʼi li buchʼu ta jcholbetik mantale xchiʼuk jaʼuk jech jlikes jloʼiltik. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik venta kʼusi lek chaʼi jun krixchano kʼalal skʼan to xlik jchiʼintik ta loʼile? Skʼan teuk noʼox jsatik. Mi laj kiltik ti yakal tskʼel xchob, chaʼi sradio, tsmeltsan skarro o yan kʼusi tspase, xuʼ jaʼ xkalbetik skʼoplal (Juan 4:7). Ti kʼu yelan skʼuʼ spokʼ li jun krixchanoe xuʼ xkiltik-o bu likem tal, kʼusi abtelal tspas o kʼusi ekipo ta tajimol mas lek chil. w20.04 11 par. 11, 12

Junantik ermanoetik ti ipik ta at-oʼontone muʼyuk lek chaʼi sbaik kʼalal chchiʼinik ta loʼil li yantike xchiʼuk chiʼik noʼox. Xuʼ van mu junuk yoʼontonik kʼalal te jmoj tsobolik xchiʼuk yantike, pe chkʼotilanik-o ta tsobajeletik xchiʼuk ta asambleaetik. Maʼuk noʼox, yuʼun vokol chaʼiik xchiʼinel ta loʼil yan krixchanoetik ti mu xojtikinike, pe yakʼojik-o persa xcholel mantal. Mi jech chkaʼi jbatik eke, maʼuk jtuktik ti jech kuni vokoltike, yuʼun ep buchʼutik jech tsnuptanik. Teuk ta joltik ti toj ep sbalil chil Jeova ti ta sjunul koʼontontik chijtun ta stojolale. Xvinaj ti yakal chakʼbutik sbendision li Jeovae xchiʼuk ti chakʼ kipaltike, yuʼun muʼyuk lubtsajemutik-o (Filip. 4:6, 7). Chmuyubaj-o me kuʼuntik Jeova mi chijtun-o ta stojolal akʼo mi mu xa epuk kʼusi spas kuʼuntik o mi ta jvul noʼox koʼontontike. Chkuch-o batel kuʼuntik anilajel akʼo mi iputik noʼox (2 Kor. 4:16). ¡Tskoltautik Jeova sventa stsuts kuʼuntik li anilajel jtamojtike! w20.04 31 par. 20, 21

Mi la jnopbetik skʼoplal kʼu yelan pasbil li jbalumiltike, te chkakʼtik venta ti toj pʼij li Jeovae (Ebr. 3:4). Stuk xa noʼox jech li jbalumiltike, yuʼun chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntik sventa xijkuxie, jaʼ mu jechuk li yan planetaetike. Li jbalumiltike xkoʼolaj ta jpʼej na ti stuk bu chʼikil xchiʼuk ti lek bajale. Pe ep kʼusitik spas yuʼun li jbalumiltik ti jaʼ mu jechuk li jpʼej nae. Jnopbetik skʼoplal liʼe: ¿kʼu van sjalil chkuxiik li buchʼutik te tikʼilik ta jpʼej na mi tspas stukik li ikʼ chichʼike, li sveʼelike, li yaʼalike xchiʼuk mi mu xuʼ sjipik lokʼel li kʼusitik mu xa xtun yuʼunike? Xuʼ van ta anil noʼox chlajik. Li ta jbalumiltike, ta smiyonal xa noʼox kʼusitik kuxajtik, pe muʼyuk chlaj li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa xijkuxie. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun chakʼ chʼiuk veʼlil, ti oyuk voʼe xchiʼuk li ikʼ chkichʼtike. Jech xtok, muʼyuk chichʼ chʼayel batel ta vinajel li kʼusitik mu xa xtune. Akʼo mi jech, toj kʼupil-o sba li jbalumiltike xchiʼuk stakʼ-o naklebinel. ¿Kʼu yuʼun ti mu soke? Yuʼun li Jeovae la skʼel ti stakʼuk to xichʼ tunesel yan velta li kʼusitik mu xa xtune. w20.05 20 par. 3, 4

Li Satanase laj yakʼ ta aʼiel ti jaʼ jun jutkʼop li Jeovae. Vaʼun, pas ta Diablo li Satanas ti jaʼ skʼan xal jchopolkʼoptavaneje. Lek onoʼox laj yichʼ loʼlael li Evae, yuʼun la xchʼunbe li kʼusi laj yal Satanase (1 Tim. 2:14). Ta skoj ti maʼuk xa la spat yoʼonton ta stojolal Jeovae, oy kʼusi toj chopol kʼot ta nopel yuʼun: la stoy sba ta stojolal Dios xchiʼuk la sloʼ li sat teʼ ti mu stakʼ sloʼe. Laje, laj yakʼbe li Adan eke (Jen. 3:6). Jnopbetik skʼoplal kʼusi xuʼ ox la stakʼbe Satanas li Evae. Jnoptik noʼox ti xiuk laj yalbee: «Voʼote mu xakojtikinot, jaʼ noʼox xkojtikin lek li Jtot, Jeovae. Jkʼanoj tajek xchiʼuk jpatoj koʼonton ta stojolal. Jaʼ yakʼojbunkutik xchiʼuk jmalal li kʼusitik oy kuʼunkutike. ¿Kʼuxi xa noʼox ti chachopol kʼoptae? ¡Anchan xa jkʼantik!». Ti jechuk la stakʼe, xi van xmuyubaj laj yal li Jeovae: «Skʼanojun tajek li kuni tsebe xchiʼuk tukʼ yakʼoj sba» (Prov. 27:11). Pe li Adan xchiʼuk Evae muʼyuk la spakbeik skʼoplal li sbi Stotike, yuʼun muʼyuk skʼanojik ta melel. w20.06 4 par. 10, 11

Sta-o ti jtojbetik ta vokol ti kʼu yelan chtunik ta stojolal Jeova li kermanataktike. Jech kʼuchaʼal liʼe, chkoltavanik ta svaʼanel xchiʼuk skʼelel li naetik bu chkichʼtik ta mukʼ Diose, chtunik ta grupoetik ta yantik kʼop xchiʼuk chlokʼ ta yoʼontonik chkoltavanik ta Betel. Jech xtok, tskoltaik ermanoetik kʼalal chil svokolike, ta sjelubtasel ta yan kʼop li vunetike, chtunik ta prekursora xchiʼuk ta misionera. Junantik xtoke tskolta smalalik ta skoj ti ep kʼusi sbainojik ta tsobobbail xchiʼuk li ta j-organisasiontike. Li ermanoetik taje jaʼik «kʼuchaʼal matanal» ti tskoltaik li yantike. Pe mu spas yuʼunik skotol ti muʼyukuk chkoltaatik yuʼun li yajnilike (Efes. 4:8). Li moletike yakʼojik venta ti «jaʼik epal soltaroetik» li ermanaetike, yuʼun baxbolik ta abtel xchiʼuk ep buchʼutik ti lek xtojobik ta xcholel mantale. Jech xtok, li moletike yakʼojik venta ti kʼalal tsnuptan svokolik li ermanaetik ti tsebik toe, xuʼ xkoltaatik yuʼun li ermanaetik ti oy xa sjabilalike xchiʼuk ti yijik ta mantale (Tito 2:3-5). Ta melel, sta-o ti jtojbetik ta vokol li ermanaetike xchiʼuk ti kʼuxuk ta koʼontontike. w20.09 23 par. 13, 14

¿Mi chchʼay ta sjol Jeova li buchʼutik tunik toʼox ta stojolale? Muʼyuk, mi jaʼuk chchʼay ta sjol li yabtelike akʼo mi namajemik li avie (Ebr. 6:10). Sventa xal kʼu yelan chchabi xchiʼuk skʼanoj steklumal li Jeovae, li j-alkʼop Isaiase laj yal jun kʼupil sba skoʼoltasobil: «Xkoʼolaj kʼuchaʼal jun jchabichij ta xchabi li xchijtake. Ta stsob batel li neneʼ chijetike xchiʼuk te chakʼ batel ta stiʼ yoʼonton» (Is. 40:11). ¿Kʼu yelan chaʼi sba Jeova kʼalal chlokʼ batel ta skoral jkotuk xchije? Sventa xkaʼitike, xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «¿Kʼu xachiik? Mi oy jun vinik ti oy sien ta kot xchije, pe ti chʼay jkote, ¿mi mu teuk van chikta ta vitstik li 99 ta kot sventa chbat saʼ tal li jkot ti chʼayeme? Vaʼun, mi la stae, ta melel chkalboxuk avaʼiik ti mas to xkuxet yoʼonton ta stojolal li jkot taje, jaʼ mu sta jech ta stojolal li 99 ta kot ti muʼyuk bu xchʼaye» (Mat. 18:12, 13). w20.06 19, 20 par. 8, 9

Jaʼ jun matanal chkaʼitik ti chijtun ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti jpastik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike (Sal. 27:4; 84:10). Toj lek mi oy ta yoʼonton chtun mas ta stojolal Jeova li jun ermanoe. Pe skʼan mu tsotsuk xa tajek skʼoplal chaʼi sba mi oy kʼusi lik sbaine (Luk. 17:7-10). Yuʼun jaʼ skʼan xakʼ ta yoʼonton skoltael yantik xchiʼuk ti bikʼituk xakʼ sbae (2 Kor. 12:15). Li Vivliae chalbe skʼoplal krixchanoetik ti tsots tajek skʼoplal laj yaʼi sbaike. June jaʼ li Diotrefese, lik stoy sba xchiʼuk «jaʼ jbabe tajek tskʼan chakʼ sba» li ta tsobobbaile (3 Juan 9). Li Usias eke la stoy sba, yuʼun tskʼan ox tspas li kʼusi maʼuk akʼbil ta sba yuʼun Jeovae (2 Kron. 26:16-21). Yan xtoke jaʼ li Absalone. Ta skoj ti tskʼan ch-och ta ajvalile, skʼanoj xa yilel li krixchanoetike (2 Sam. 15:2-6). ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi la spasike? Jaʼ ti chopol chil Jeova «mi ta jsaʼ jmukʼulal jtuktike» (Prov. 25:27). Tsta svokol stukik li buchʼutik tstoy sbaik xchiʼuk ti tskʼan tsotsuk skʼoplalike (Prov. 16:18). w20.07 4 par. 7, 8

Junantik utsʼ alaliletike jatavemik lokʼel ta slumalik o batemik ta saʼ abtel ta yan lum. Li ta lum bu chkʼotike, li ololetike xuʼ van yan xa-o kʼop chichʼik chanubtasel li ta s-eskuelaike. Sventa sta yabtelik li totil meʼiletike, skʼan van xchanik ek li kʼop taje. Pe jnoptik noʼox ti oy jun tsobobbail o jun grupo li ta skʼop stukike. ¿Mi jaʼ van mas lek ti te xbatik li ta skʼop stukike o mi jaʼ li ta kʼop ti bu chkʼopojik li ta lum bu oyike? Li jolil ta utsʼ alalile jaʼ tsnop bu junukal tsobobbail chbatik. Jaʼ skʼan stsak ta venta ti bu junukal mas tstabe sbalil li yutsʼ yalale. Mu chopoluk kʼusi xkaltik ta sventa li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼun li jolil ta utsʼ alalile, yuʼun jaʼ tsnop stukik. Jtsaktik ta venta li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼune xchiʼuk lekuk jchʼamtik mi talik ta jtsobobbailtike (Rom. 15:7). w20.08 30 par. 17, 18

¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xakʼ kipaltik li Jeovae? Mu jnoptik ti jaʼ to oy jbaliltik mi oy lek kipaltik, mi lek chanunajemutik, ti bu likemutik tale o mi ep kʼusi x-ayan kuʼuntike. Taje maʼuk mas ep jbalil chilutik-o li Jeovae. Li krixchanoetike xi chalbeik skʼoplal li steklumal Diose: «Muʼyuk ep buchʼu pʼij avuʼunik [...], muʼyuk ep buchʼu ti oy sjuʼel avuʼunike xchiʼuk muʼyuk ep buchʼu avuʼunik ti te likik talel ta yutsʼ yalal ajvalile» (1 Kor. 1:26). Jaʼ yuʼun, mu me smakutik sventa xijtun ta stojolal Jeova li kʼusi mu spas o muʼyuk kuʼuntike, jaʼ lek jkʼeltik kʼu yelan tskoltautik li Jeovae. Mi chijxiʼo kʼalal oy buchʼu chchopol kʼopta li kʼusi jchʼunojtike, jkʼanbetik koltael Jeova sventa jpakbetik skʼoplal (Efes. 6:19, 20). O mi tsots iputike, jkʼanbetik kipaltik Jeova sventa jpasbetik-o batel li yabtele. Kʼalal chkiltik kʼu yelan tskoltautike, tstsatsub li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk ta jtsak lek kipaltik. w20.07 16 par. 9

Mi jaʼ mas tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltik li Ajvalilal yuʼun Diose, skʼan oyuk kʼusi xkiktatik komel sventa xijtun ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la spas li Abraane (Mar. 10:28-30; Ebr. 11:8-10). Mu jnoptik ti muʼyuk chkil jvokoltike. Li kʼusitik la snuptan Abraane chakʼ ta ilel ti ta onoʼox snuptan svokolik li buchʼutik chtunik ta stojolal Jeovae (Sant. 1:2; 1 Ped. 5:9). Ta orae, toj tsots skʼoplal ti jaʼuk jnopbetik skʼoplal li kʼusi chtal ta tsʼakale. Li kʼusitik yakal chkʼot ta pasel ta spʼejel balumile chakʼ ta ilel ti kuxulutik xa ta stsutsebal li slajebal kʼakʼale. Toj ep kʼusitik ta jkʼupintik li ta jmil jabile, june jaʼ ti chkilbetik sat yan velta li kutsʼ kalaltik ti chamemike. Jech xtok, li Jeovae chakʼbe smoton Abraan ta skoj ti laj yakʼ ta ilel xchʼunel yoʼonton xchiʼuk smalael yuʼune: chchaʼkuxes xchiʼuk yutsʼ yalal li ta achʼ balumile. ¿Mi tey van oyot kʼalal mi chaʼkuxiike? Sventa teuk oyote, chanbo stalelal li Abraane: ta sjunuluk avoʼonton oyuk kʼusi xapas sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, tsotsuk-o xchʼunel avoʼonton akʼo mi ep kʼusitik chanuptan xchiʼuk malao tskoltaot li Jeovae (Mik. 7:7). w20.08 5, 6 par. 13, 14; 7 par. 17

Jnaʼojtik ti chchaʼkuxesutik Jeova mi laj kichʼtik milele. Kʼusuk noʼox xkichʼtik pasbel, muʼyuk chchʼakutik lokʼel ta stojolal li Jdiostike (Rom. 8:35-39). Ta skoj ti chchaʼkuxesvan li Jeovae, jamal xvinaj ti toj pʼije. Yuʼun muʼyuk chijxiʼo li sviniktak Satanas akʼo mi chalik ti chmilvanik mi muʼyuk la jpastik li kʼusi tskʼanike. Jech xtok, lek tsots koʼontontik chijtun ta stojolal Jeova. ¿Kʼusi van ta jpastik mi oy buchʼu chalbutik ti tsmilutike? ¿Mi ta van jpat koʼontontik ti xuʼ xchaʼkuxesutik li Jeovae? Sventa jnaʼtik mi jeche, xiuk jakʼbe jbatike: «Li jsetʼ juteb kʼusi ta jpas jujun kʼakʼale, ¿mi chakʼ ta ilel ti jpatoj koʼonton ta stojolal Jeovae?» (Luk. 16:10). «Ti kʼu yelan kuxulune, ¿mi xvinaj ti jpatoj koʼonton ti chakʼbun Jeova li kʼusi chtun kuʼun mi baʼyel ta jsaʼ li Ajvalilal yuʼune?» (Mat. 6:31-33). Mi «jech», xijchie, chkuch kuʼuntik kʼusiuk noʼox ti jnuptantike (Prov. 3:5, 6). w20.08 17, 18 par. 15, 16

Skʼan xijtojob lek stunesel li Skʼop Diose. Li tsobajeletike xuʼ skoltautik sventa xijtojob stunesel. Pe mi ta jkʼan ta jkoltatik yantik yoʼ xakʼik venta ti ep sbalil li kʼusi chal Vivliae, skʼan oyuk lek yorail kuʼuntik sventa jchan jtuktik li Vivliae. Li Skʼop Diose xuʼ skoltautik sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike. Pe mu baluk noʼox ti jkʼeltike. Yuʼun skʼan jnopbetik skʼoplal li jujun versikulo ta jkʼeltike xchiʼuk ti jsabetik smelolal ta jvuntik yoʼ xkaʼitik lek xchiʼuk ti xijtojob xchapbel smelolale (1 Tim. 4:13-15). Vaʼun, lek ta jtunestik Vivlia sventa jkoltatik li yantike. Pe mu baluk noʼox ti jkʼelbetik jun teksto ta Vivliae, skʼan jkoltatik sventa xaʼibeik smelolal xchiʼuk ti xilik kʼuxi tstabeik sbalile. Mi nopolik noʼox ta jchantik li Vivliae, mas me chijtojob ta chanubtasvanej (2 Tim. 3:16, 17). w20.09 28 par. 12

¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li cholmantale? Jaʼ mi ta jnopbetik skʼoplal kʼu yelan tskoltautik li Jeovae. Yuʼun busul noʼox jveʼeltik ta mantal, oy kuʼuntik vunetik ti pasbil imprimire, ti xuʼ jkʼeltik ta selular o ta tavletae, audioetik, videoetik xchiʼuk oy kʼusitik xuʼ jkʼeltik li ta JW Broadcasting. Jech xtok, li jpajinatik ta Internete yichʼoj mantaletik ti jelubtasbil ta mas ta jmil jeltos kʼopetike (Mat. 24:45-47). Yan xtok li kʼusi xuʼ skoltautik sventa jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li cholmantale jaʼ mi la jchanbetik stalelal li Jesuse. Yuʼun muʼyuk kʼusi laj yakʼ xmakat sventa xchol mantal (Juan 18:37). La spʼaj kʼalal albat yuʼun Satanas ti ch-akʼbat «skotol li mukʼtik lumetik ta balumile xchiʼuk li yutsilalike». Jech xtok, muʼyuk la xchʼam kʼalal chvaʼanat ox ta ajvalil yuʼun li krixchanoetike (Mat. 4:8, 9; Juan 6:15). Muʼyuk la stikʼ ta yoʼonton ti tsaʼ skʼulejale mi jaʼuk xiʼo kʼalal tsots laj yichʼ kontrainele (Luk. 9:58; Juan 8:59). Kʼalal chkichʼtik akʼel ta prevae, jnopbetik skʼoplal li kʼusi laj yal Pablo li ta teksto avie sventa jaʼuk-o xkakʼ ta koʼontontik li cholmantale. w20.09 9, 10 par. 6, 7

Xijmuyubaj tajek ti oy ermanaetik ti tsots ch-abtejik li ta jtsobobbailtike. Yuʼun chlokʼik ta cholmantal, oy kʼusitik lek tspasik li ta tsobajeletike xchiʼuk kʼux ta yoʼontonik li ermanoetike. Junantik xtoke tskolta sbaik ta skʼelel li Salon sventa Tsobobbaile. Pe xuʼ van oy kʼusitik tsnuptanik. Junantike chchabi stot smeʼik ta skoj ti ep xa sjabilalike. Yantike chkontrainatik yuʼun yutsʼ yalalik. Junantik xtoke stuk yakal tstsʼites yalabik xchiʼuk tsots ch-abtejik sventa xakʼbeik li kʼusi chtun yuʼunike. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkoltatik li kermanataktike? Yuʼun bakʼintike, muʼyuk tstsakatik ta venta yuʼun li krixchanoetike. Li Vivlia xtoke chal onoʼox ti skʼan jkoltatike. Jech laj yakʼ ta ilel li jtakbol Pabloe, yuʼun laj yalbe tsobobbail ta Roma ti lekuk xchʼamik li Febee xchiʼuk ti xakʼbeik «ti kʼusiuk noʼox chtun yuʼune» (Rom. 16:1, 2). Li Pabloe jutuk toʼox sbalil chil li antsetike. Pe kʼalal jchʼunolajel xa oxe, la xchanbe stalelal Jesus, vaʼun laj yichʼ ta kʼux li antsetike xchiʼuk la stsakanan ta venta. w20.09 20 par. 1, 2

Yoʼ jchanubtas kaj-estudiotik sventa x-ayan ta yoʼontonik xcholel mantale, xuʼ van xi jakʼbetike: «¿Kʼusitik sbalil ataojbe ti chavaʼi xa mantale? ¿Mi chtun van yuʼunik xanaʼ li yantik eke? ¿Kʼuxi xuʼ xakoltaan?» (Prov. 3:27; Mat. 9:37, 38). Li Jesuse laj yal ti skʼan jchanubtastik yantik ta xchʼunel skotol li kʼusi laj yale. Taje te tsakal skʼoplal li chaʼtos mantal ti mas tsots skʼoplale: ti jkʼantik li Diose xchiʼuk li jchiʼiltaktike (Mat. 22:37-39). Mi ta jkolta kaj-estudiotik ta spasel taje, yakal me ta jkoltatik sventa xchol mantal. Jlome mu skʼan xlokʼik ta cholmantal ta skoj ti chiʼike, pe skʼan xkakʼbetik yilik ti chkoltaatik yuʼun Jeova sventa mu xiʼtaik li krixchanoetike (Sal. 18:1-3; Prov. 29:25). w20.11 3 par. 6-8

Kʼalal ta jchapan jbatik sventa xkakʼtik estudioe, jloʼiltabetik Jeova ti kʼu yelan xkuxlejal li j-estudiantetike xchiʼuk li kʼusitik chtun yuʼune. Jkʼanbetik vokol Jeova yoʼ lekuk jtunestik Vivlia sventa xkʼot ta yoʼontone. Teuk ta joltik ti kʼusi oy ta koʼontontike jaʼ ti jkoltatik yoʼ xichʼ voʼe. Li buchʼu chichʼik estudioe skʼan xchiʼin ta loʼil Jeova xchiʼuk xchikintabe li kʼusi ch-albate. Mi la xchan Svivlia jujun kʼakʼale, jaʼ jech chchikintabe li Jeovae (Jos. 1:8; Sal. 1:1-3). Xuʼ xchiʼin ta loʼil Jeova skotol kʼakʼal. Jech xtok, kʼalal ta jlikestik estudio o ta jtsutsestike, ta sjunuluk koʼonton jpastik orasion xchiʼuk kalbetik skʼoplal li kaj-estudiotike. Vaʼun, jaʼ jech chnop xaʼi tsjambe yoʼonton Jeova xchiʼuk ti skʼanbe vokol ta sbi Jesukristoe (Mat. 6:9; Juan 15:16). Mi la xchan Svivlia skotol kʼakʼal sventa chaʼi li kʼusi ch-albate xchiʼuk mi tskʼopon ta orasione, chkoltaat sventa xnopaj ta stojolal li Diose (Sant. 4:8). w20.10 8 par. 8; 9 par. 10, 11

Li s-organisasion Jeova avie jech-o oy ta yoʼonton ti lekuk xchapet li kʼusi chichʼ pasele xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontike (Ech. 16:4, 5). Kalbetik junuk yuni kʼelobil, ti jech xijbat ta yan tsobobbail o ta yan lume, ¿mi ta to van jnoptik kʼusi revistail chichʼ chanel o ti kʼu yelan chichʼ jelubtasele? Moʼoj, yuʼun xkoʼolaj ti te xa oyutik ta jtsobobbailtik chkaʼitike. ¿Mi jech van jmoj tsobolutik jechuk ti muʼyukuk tskoltautik li xchʼul espiritu Jeovae? (Sof. 3:9). ¿Kʼusi xuʼ jpastik? Xiuk jnopbetik skʼoplale: «¿Kʼusi yakal ta jpas sventa junuk noʼox koʼonton xchiʼuk li ermanoetike xchiʼuk ti jmojuk tsobolunkutike? ¿Mi ta jchʼunbe smantal li buchʼutik chbeiltasvanike? ¿Mi xuʼ spat yoʼontonik ta jtojolal? ¿Mi ta jpas li kʼusi akʼbil jbaine xchiʼuk mi ta yorail noʼox ta jpas? ¿Mi lek jnaʼ xikoltavan?» (Sant. 3:17). Mi oy bu vokol chkaʼitik spasele, jkʼanbetik xchʼul espiritu Jeova sventa skoltautik. Mi laj kakʼ slekubtas jtalelaltik li chʼul espiritue, mas to me tskʼanutik xchiʼuk chkʼuxubinutik li kuni ermanotaktike. w20.10 23 par. 12, 13

Li Skʼop Diose xuʼ xkʼot kʼuchaʼal jnentik (Sant. 1:23-25). Jutuk mu jkotoltikuk baʼyel ta jkʼel jbatik ta nen kʼalal oy bu chijbate. Te chkakʼtik venta mi oy to bu skʼan jmeltsan jbatik jutuk yoʼ to mu xilutik li yantike. Jaʼ jech ek kʼalal ta jchantik jujun kʼakʼal li Vivliae, xuʼ te xkakʼtik venta mi oy to kʼusi skʼan jmeltsantik o jtukʼibtastik li kʼusi ta jnoptik o li jtalelaltike. Oy ep ermanoetik nopem xaʼiik tskʼelik ta jujun sob li teksto sventa jujun kʼakʼale. Vaʼun, chakʼik ti xjelbat snopbenik li kʼusi la xchanike. Li ta kʼakʼaltik une, tskʼelik kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalik li tojobtaseletik chal Vivliae. Skʼan me xkakʼtik persa jchan li Jvivliatike xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal jujun kʼakʼale. Taje toj tsots skʼoplal ti jechuk jpastik sventa mu xijkʼejpʼuj lokʼel li ta sbelel kuxlejale. Li Vivliae xuʼ xkaltik ti xkoʼolaj ta jun makina ti xuʼ jkʼeltik-o li kʼusi oy ta yut jbekʼtaltike. Pe skʼan bikʼit xkakʼ jbatik sventa jtabetik sbalil li tojobtaseletik chakʼ Vivliae xchiʼuk li buchʼutik tsbeiltasutike. w20.11 18 par. 3; 20 par. 8

Li ermanoetik ta baʼyel sigloe ep ta velta laj yichʼik kontrainel, pe bakʼintike, oy kʼuuk sjalil ti jun noʼox yoʼontonike. ¿Kʼusitik la spasik li vaʼ orae? Laj yakʼ ta yoʼontonik xcholel li lekil aʼyeje. Li ta Echose, chal ti «lik epajikuk ta skoj ti xiʼtaojik Jeova» xchiʼuk ti muʼyuk laj yikta sbaik ta cholmantale. Xmuyubajik noʼox la xcholik mantal kʼalal jaʼo jun yoʼontonike, jech oxal akʼbatik bendision yuʼun li Jeovae (Ech. 9:26-31). Li ermanoetik ta baʼyel sigloe la xcholik mantal ti bu kʼalal xuʼ yuʼunike. Jun ti buchʼu jech la spase jaʼ li jtakbol Pabloe. Te kom ta Efeso kʼalal laj yil ti jam «jun mukʼta tiʼ na» xkaltik sventa xchol mantal xchiʼuk ti spas ta yajchankʼop Kristo li krixchanoetike (1 Kor. 16:8, 9). Kʼalal laj yalik batel ta tsobobbailetik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike, li ermanoetike laj yakʼik persa yalel batel «li lekil aʼyejetik ta sventa skʼop Jeovae» (Ech. 15:30-35). ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Te chalbutik li ta teksto avie. w20.09 16 par. 6-8

Li Adane cham ta skoj ti la spas smule, jaʼ jech kʼot ta stojolal li snitilulaltak eke. Avie, jech-o chkil jvokoltik ta skoj ti muʼyuk la xchʼun mantale. Pe ta skoj ti la xchaʼkuxes Xnichʼon li Diose, oy jun spatobil koʼontontik ti toj kʼupil sbae. Xi la xchapbe smelolal li jtakbol Pabloe: «Ta stojolal jun noʼox vinik [li Jesuse] tstaik chaʼkuxesel li animaetike. Jech kʼuchaʼal ta skoj Adan yakal chcham skotol li krixchanoetike, jaʼ jech ta skoj Kristo tsta xkuxlejal skotolik yan velta» (1 Kor. 15:22). ¿Buchʼutik skʼoplal kʼalal xi laj yal li Pabloe: «Ta skoj Adan yakal chcham skotol li krixchanoetike»? Jaʼ skʼoplal li snitilulaltak Adane, ti jkuchinojtik mulil, ti maʼuk tukʼil krixchanoutike xchiʼuk ti ochemutik ta yok skʼob li lajelale (Rom. 5:12). Li Adane muʼyuk tsta xkuxlejal yan velta. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun muʼyuk tstabe sbalil li pojelal laj yakʼ Kristoe, jaʼ toʼox jun tukʼil vinik ti yolbaj muʼyuk la xchʼunbe smantal li Diose. Laj yichʼ lajesel ta sbatel osil. Jaʼ jech laj yichʼ pasbel kʼuchaʼal tspas ta stojolal «tentsunetik» li «xnichʼon krixchanoe» (Mat. 25:31-33, 46; Ebr. 5:9). w20.12 5 par. 13, 14

Mi oy junuk abtelal ta steklumal Jeova ti muʼyuk jtaojtike, jnopbetik skʼoplal li anjeletik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Jun veltae, li Jeovae la sjakʼbe anjeletik kʼuxi xuʼ sloʼlaik li chopol ajvalil Akabe. Oy jayvoʼ ti laj yalik li kʼusi tsnopike xchiʼuk li Jeovae lek laj yaʼi li kʼusi laj yal jun anjele (1 Rey. 22:19-22). ¿Mi chibaj li yantike xchiʼuk mi laj van snopik ti jecheʼ li kʼusi laj yalike? Muʼyuk, li anjeletike bikʼit yakʼoj sbaik xchiʼuk tskʼanik ti jaʼ chichʼ ichʼel ta mukʼ li Jeovae (Jues. 13:16-18; Apok. 19:10). Teuk ta joltik ti jaʼ mukʼta matanal ti jaʼutik stestigo Jeova xchiʼuk ti xuʼ jcholtik mantale. Maʼuk oy jbaliltik chilutik-o Jeova ta skoj li kʼusi jbainojtik spasele. Yuʼun li kʼusi mas tsots skʼoplal chil Jeova xchiʼuk li kermanotaktike, jaʼ mi bikʼit chkakʼ jbatike xchiʼuk mi te ta joltik ti oy noʼox spajeb li kʼusi spas kuʼuntike, maʼuk mi oy kʼusi ta jbaintike. Jaʼ yuʼun, jkʼanbetik koltael Jeova sventa jechuk-o jtalelaltik. Jnopbetik skʼoplal li yajtuneltak Jeova ti te chal ta Vivliae, ti bikʼit laj yakʼ sbaike xchiʼuk ti snaʼojik ti oy spajeb li kʼusi spas yuʼunike. Jech xtok, tunkutik ta stojolal kermanotaktik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike (1 Ped. 5:5). w20.12 26 par. 16, 17

Li kolebal ti xkoʼolaj ta smak jolile jaʼ li spatobil koʼontontik yakʼojbutik Jeovae, jaʼ xkaltik, ti yaloj tspojutik lokʼel li ta lajelale xchiʼuk ti chakʼ jmotontik mi la jpasbetik li yabtele (1 Tes. 5:8; 1 Tim. 4:10; Tito 1:1, 2). Li spatobil koʼontontike chchabi li jnopbentik eke. Tskoltautik sventa jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik yaloj tspas Dios ta jelavele xchiʼuk ti mu jvul tajek koʼontontik ta skoj li jvokoltike. Ta jlaptik li smak joltik ti jaʼ li kolebale kʼalal chkakʼtik persa sventa jechuk jnoptik kʼuchaʼal li Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, maʼuk jaʼ ta jpat-o koʼontontik yuʼun li kʼulejal ti muʼyuk sbalile, jaʼ ta jpat-o koʼontontik ta stojolal li Diose (Sal. 26:2; 104:34; 1 Tim. 6:17). Li espada chakʼ chʼul espiritue jaʼ li Skʼop Diose. Li Vivliae xuʼ xakʼ ta ilel li kʼusitik mu meleluke xchiʼuk xuʼ skolta lokʼel ta jecheʼ chanubtasel li krixchanoetike xchiʼuk ti mu xa spasik li kʼusitik chopole (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 3:16, 17; Ebr. 4:12). Ta jchantik stunesel lek kʼalal chijchanunaj jtuktik xchiʼuk kʼalal chchanubtasutik li s-organisasion Diose (2 Tim. 2:15). w21.03 27 par. 4; 29 par. 10, 11

Manchuk mi tikʼil ta chukel ta skoj ti chalbe skʼoplal Jesuse, li jtakbol Juane laj yakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton li yantike. Jech kʼuchaʼal liʼe, la stsʼiba li kʼusi akʼbat yile xchiʼuk la stakbe batel tsobobbailetik sventa snaʼik «li kʼusitik poʼot xa xkʼot ta pasele» (Apok. 1:1). Ta mas tsʼakal kʼalal lokʼem xa ox ta chukele, la stsʼiba ta S-evanjelio li kʼusitik la spas Jesus xchiʼuk li cholmantal la spase. Jech xtok, la stsʼiba yan oxib karta sventa spatbe yoʼonton xchiʼuk stsatsubtas li yermanotake. Xuʼ xachan li kʼusitik la spas Juane xchiʼuk ti xavakʼ ta ilel ti akʼanoj yantik ta sventa li kʼusi chanop chapas ta akuxlejale. Li krixchanoetik ti jaʼ pasbilik ta mantal yuʼun li Satanase tskʼanik ti jaʼuk xbat ta koʼontontik saʼel jkʼulejaltik li ta sba balumile. Akʼo mi jech, oy yajtsʼaklomtak Kristo ta spʼejel balumil ti xchʼakoj skʼakʼalik ta cholmantal yoʼ skoltaik li krixchanoetik yoʼ xojtikinik li Jeovae. w21.01 10 par. 9, 10

Li Jonatane xuʼ ox x-itʼixaj ta stojolal li Davide xchiʼuk ti xakʼ persa spak skʼoplal ti jaʼ oy sderecho ch-ajvalilaj ta skoj ti jaʼ stot li Saule (1 Sam. 20:31). Pe mu jechuk la spas, li Jonatane bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova. Jaʼ yuʼun, muʼyuk chopol laj yaʼi ti jaʼ la stʼuj David li Jeova sventa x-och ta ajvalile. Jech xtok, tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal li Davide akʼo mi kap-o tajek sjol li Saule (1 Sam. 20:32-34). Ta skoj ti oy xkʼuxul yoʼonton Jonatan ta stojolal li Davide, maʼuk skontra laj yil. Li Jonatane lek xtojob ta stʼilesel flecha xchiʼuk xtojob lek ta paskʼop. Li Jonatan xchiʼuk stote «lek xuʼ yuʼunik anil, jaʼ mu sta li aguilaetike» xchiʼuk «lek tsots xuʼ yuʼunik, jaʼ mu sta li leonetike» (2 Sam. 1:22, 23). Jaʼ yuʼun, li Jonatane xuʼ ox van la stoy sba ti ep kuchem tal yuʼun paskʼopetike. Pe muʼyuk la skʼan la stsal sba xchiʼuk li Davide xchiʼuk muʼyuk chopol laj yaʼi kʼalal oy kʼusi lek chkʼot ta pasel yuʼune. Moʼoj, yuʼun labal sba laj yil ti oy stsatsal yoʼontone xchiʼuk ti spatoj lek yoʼonton ta stojolal Jeovae. Li Jonatane jaʼo lik skʼan David kʼalaluk la smil li Goliate. w21.01 21 par. 6; 22 par. 8, 9

Li yajtsʼaklomutik Kristoe jaʼ tspasutik ta mantal li Jesuse ti jaʼ jun jolil ti lek skotol li kʼusi tspase. Pe kʼalal chnupun li jun ermanae, jaʼ xa chventainat yuʼun jun vinik ti muʼyuk tukʼe. Jaʼ yuʼun, xuʼ van mu kʼunuk chaʼi bakʼintik. Lek ti xiuk tsjakʼbe sba kʼalal tsnop mi chnupun xchiʼuk li jun ermanoe: «¿Kʼuxi jnaʼ ti chkʼot ta lekil jolil ta utsʼ alalile? ¿Mi jaʼ mas tsots skʼoplal chil ti chtun ta stojolal Jeovae? Mi mu jechuke, ¿mi ta van xkoltavan sventa lekuk-o xkil jbakutik xchiʼuk Jeova mi linupunkutike?». Jech xtok, xi to skʼan sjakʼbe sbae: «¿Mi chkoltavan sventa lekuk jnupunelkutik ti kʼu yelan jtalelale? ¿Mi oy smalael kuʼun xchiʼuk mi lek koʼonton? ¿Mi lek tajek xkil jba xchiʼuk li Jeovae?» (Ekl. 4:9, 12). Sventa xmuyubaj noʼox ta snupunel li jun ermanae, tsots skʼoplal ti lekuk kʼusitik xkʼot ta nopel yuʼun kʼalal mu to xnupune. Ta smiyonal xa noʼox ermanaetik ti toj lek ta chanbel stalelalike, yuʼun chchʼunbeik smantal smalalik. ¡Staik-o kʼupil kʼoptael! w21.02 8 par. 1, 2

Li echʼ tal jabiletike, ep jcholmantaletik spasojik persa xchanel yan kʼop sventa xtunik mas ta stojolal Jeova. Ta skoj taje, ep kʼusi sjeloj ta xkuxlejalik. Batemik ta yan tsobobbail ti bu chtun mas koltaele akʼo mi maʼuk xa li smero kʼopike. Taje ta jujuntal skʼan xichʼ nopel. Akʼo mi jal chichʼ yuʼunik sventa xchanik li yan kʼope, toj ep chkoltavanik li ta tsobobbaile. Tskoltaik ermanoetik ta skoj ti lek stalelalik xchiʼuk ti ep kʼusi xchanojike. ¡Ep tajek sbalil chkiltik ti spasojik persae! Li moletike mu lekuk ti xalik ti mu stakʼ x-och ta mol o ta siervo ministerial li jun ermano ta skoj ti muʼyuk to xchanoj lek jkʼoptike. Sventa xichʼ kʼelbel skʼoplal taje, jaʼ skʼan tsakel ta venta li beiltaseletik ta Vivlia ta sventa li moletik xchiʼuk siervo ministerialetike, maʼuk mi snaʼ xa lek li jkʼoptike (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9). w20.08 30 par. 15, 16

Ep buchʼutik tsnopik ti jaʼ noʼox la xuʼ xijmuyubaj mi muʼyuk iputike, mi ep jtakʼintike xchiʼuk mi xmuyubaj noʼox li kutsʼ kalaltike. Pe li xkuxetel oʼontonal laj yalbe skʼoplal Santiagoe jaʼ jtos talelal ti chakʼ li xchʼul espiritu Diose, maʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatik ta skoj li kʼusitik ta jnuptan ta jkuxlejaltike (Gal. 5:22). Li voʼotike jaʼ xijmuyubaj-o ta melel kʼalal jnaʼojtik ti lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae xchiʼuk kʼalal ta jchanbetik stalelal li Jesuse (Luk. 6:22, 23; Kol. 1:10, 11). Li muyubajel oy ta yut koʼontontike xkoʼolaj kʼuchaʼal jun kantil ti lek bajal sventa mu xtupʼ ta voʼ o ta ikʼe. Jech-o xijmuyubaj manchuk mi xij-ipaj, mi chʼabal ep jtakʼintik, mi tslabanutik o mi tskontrainutik kutsʼ kalaltik o yantik. Akʼo mi ep chakʼ jvokoltik li krixchanoetike, mas to xijmuyubaj. Ti jech chkichʼtik kontrainel ta skoj li kʼusitik jchʼunojtike jaʼ svinajeb ti voʼotik melel yajchankʼoputik Kristoe (Mat. 10:22; 24:9; Juan 15:20). Jaʼ yuʼun, jech laj yal Santiago kʼuchaʼal chal li teksto avie. w21.02 28 par. 6

Kʼalal chachan junuk loʼil ta Vivlia ti chakʼ ta ilel ti chakʼ kipaltik kʼalal jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeovae, akʼo persa skomesel ta ajol junantik versikuloetik. Ta van xa skoltaot mi tsots chavaptae, mi chatsʼibae xchiʼuk mi chachaʼkʼelilan ta tsʼakale. Li Jeovae laj yalbe Josue ti akʼo xchan xchiʼuk ti snopbe skʼoplal li slivroal mantal sventa lekuk li kʼusi tspase. Taje jaʼ chkoltaat sventa stsal yuʼun li kʼusitik vokolik tsnuptane (Jos. 1:8, 9). Li ta Vivliae, ep kʼusitik chalbutik ti xuʼ jaʼ skoltautik sventa junuk noʼox koʼontontik ta skoj li kʼusitik ta jnuptantike xchiʼuk li kʼusitik chijxiʼo yuʼune (Sal. 27:1-3; Prov. 3:25, 26). Kʼalal chijbat ta tsobajeletike, ta jtabetik sbalil li kʼusitik chichʼ alel ta plataformae, li sloʼil chakʼ kermanotaktike xchiʼuk kʼalal ta jchiʼintik ta loʼile (Ebr. 10:24, 25). Tspat tajek koʼontontik xtok mi laj kalbetik junuk kamigotik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. w21.01 6 par. 15, 16

Kʼalal laj avichʼ voʼe, laj avakʼ ta ilel ti tsots xchʼunel avoʼonton xchiʼuk ti apatoj avoʼonton ta stojolal Jeovae, vaʼun ta sjunul yoʼonton la xchʼamot Jeova sventa xakʼot ta yutsʼ yalal. ¡Taje jaʼ jun mukʼul matanal! Pe toj tsots skʼoplal ti jechuk-o xapat avoʼonton ta stojolal Jeovae. Jech onoʼox van chapas kʼalal oy kʼusi tsots skʼoplal chanop chapase. Pe skʼan ti jechuk xapas skotol orae akʼo mi jaʼ noʼox ta sventa li kʼusi chachʼay-o avoʼontone, li kʼusi cha-abtej-oe o li kʼusi chakʼan chata ta akuxlejale. Mu jaʼuk xapat avoʼonton ta atojolal atuk, jaʼ lek saʼo beiltaseletik ta Vivlia ti xuʼ skoltaot sventa lekuk kʼusi xbat ta nopel avuʼun xchiʼuk jechuk xapas (Prov. 3:5, 6). Mi jech la apase, chmuyubaj avuʼun Jeova xchiʼuk chichʼoxuk ta mukʼ li ermanoetike. Ta skoj ti jpasmulilutike, oy onoʼox kʼusitik muʼyuk lek chbat ta pasel avuʼun, pe skʼan ti mu jaʼuk smakot ta be sventa xatun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ avuʼune. w21.03 6 par. 14, 15

¿Mi tskontrainutik kutsʼ kalaltik ta skoj ti chijtun ta stojolal Jeovae? O ¿mi jaʼ te nakalutik ti bu mu xakʼ jpas kabteltike? Mi jeche, xuʼ spat koʼontontik li kʼusi chal 2 Timoteo 1:12-16 xchiʼuk 4:6-11, 17-22. Li tekstoetik liʼe jaʼ la stsʼiba jtakbol Pablo kʼalal jaʼo tikʼil ta chukele. Kʼalal mu to ta jkʼeltik li tekstoetik liʼe, baʼyel kalbetik Jeova li jvokoltike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Xchapetuk kalbetik ti kʼu yelan jvokoltike. Kʼalal ta jkʼeltik li kʼusitik la snuptan Pabloe, jkʼanbetik vokol Jeova sventa skoltautik ti kʼuxi xuʼ jtatik beiltaseletik ti chtun kuʼuntik eke. Li Jeovae yalojbe xa onoʼox Pablo ti chichʼ kontrainel ta skoj ti jaʼ yajtsʼaklom Kristoe (Ech. 21:11-13). ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Jeova li Pabloe? Takʼbat s-orasion xchiʼuk tsatsubtasbat yoʼonton. Jech xtok, albat ta jamal ti ch-akʼbat smoton ta skoj ti tsots abtej ta spasbel li yabtele xchiʼuk la stijbe yoʼonton yamigotak Pablo sventa xkoltaat. w21.03 17, 18 par. 14, 15, 19