Marso

Li jtakbol Pedroe laj yalbe ermanoetik ti stunesik li kʼusi xtojobik spasele o tspatbeik yoʼonton li ermanoetike. Xi laj yale: «Ti kʼu yelan ataojik ta jujuntal li matanale, tunesik me sventa xakolta abaik ta jujuntal, yuʼun jaʼoxuk lekil jchabina ta sventa li slekil yutsil yoʼonton [Diose]» (1 Ped. 4:10). Jtunestik li kʼusitik xijtojob spasele. Pe mu me xlik jtoy-o jbatik (1 Kor. 4:6). Teuk ta joltik ti kʼusitik xijtojobutik spasele jaʼ yakʼojbutik li Diose. Jaʼ yuʼun, jtunestik sventa jtsatsubtastik li ermanoetike, maʼuk ti jtoy-o jbatike (Filip. 2:3). Kʼalal ta jtunes kipaltik xchiʼuk li kʼusi xijtojob spasel sventa jpastik li kʼusi tskʼan Diose, ta me xijmuyubajutik-o. Mi jech la jpastike, yakal ta jtunestik li kʼusi xuʼ kuʼuntik spasel sventa xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. w22.04 11, 12 par. 7-9

Li Jesuse tsots skʼoplal laj yil li Chʼul Tsʼibetike. Jech xa onoʼox yaloj li Salmo 40:​8, xi chale: «Dios kuʼun, toj kʼupil sba chkaʼi spasel li kʼusi tskʼan avoʼontone xchiʼuk te oy ta yutil to koʼonton li amantale». Ta skoj ti tsots skʼoplal laj yile, koltaat-o sventa xmuyubaj xchiʼuk ti jechuk-o xtun ta stojolal Jeovae. Xuʼ me jech xkaʼi jbatik ek mi chkakʼ kipaltik xchanel li Vivliae (Sal. 1:​1-3). Li kʼusitik laj yal Jesus xchiʼuk li kʼusitik la spase tstij koʼontontik sventa masuk to xlekub ti kʼu yelan ta jchan Jvivliatike. Sventa masuk to lek xkaʼibetik smelolal li kʼusi ta jchantike, jpastik orasion, mu sujomuk jkʼeltik, oyuk kʼusi jnopbetik skʼoplal xchiʼuk oyuk kʼusi jtsʼibatik. Sventa xijtojob ta yaʼibel smelolal li kʼusi ta jchantike, mu sujomuk jkʼelbetik skʼoplal li loʼiletike xchiʼuk jsabetik mas skʼoplal li ta jvuntike. Skʼan me lekuk kʼusi oy ta koʼontontik sventa sjel jtalelaltik li Skʼop Diose. Mi ta jpastik skotol li kʼusi laj xa kaltike, ta me jtabetik lek sbalil li xchanel Vivliae xchiʼuk chijnopaj mas ta stojolal li Jeovae (Sal. 119:17; Sant. 4:8). w23.02 13 par. 15, 16

Jtʼujtik kʼusi ta jkʼan ta jchantik spasel, vaʼun oyuk kʼusi jpastik sventa jchantik. ¿Kʼuxi? Jnoptik noʼox ti ta jkʼantik ti masuk to xijtojob ta chanubtasvaneje. Xuʼ jchantik li foyeto Tojobkutik lek ta xchanel vun xchiʼuk ta chanubtasvanej. Kʼalal skʼan toʼox jelubtas jpartetik li ta tsobajel ta xokol kʼakʼale, xuʼ van xkalbetik junuk ermano ti lek chanem ti akʼo xchikinta kʼu yelan ta jelubtastike, vaʼun ti xalbutik kʼusi to skʼan jlekubtastike. Mi ta jchapan noʼox li jpartetik kʼalal jal toʼox skʼan xketʼestike, mas to lek chijchanubtasvan. Vaʼun, li yantike chakʼik venta ti baxbolutike xchiʼuk ti stakʼ spat yoʼontonik ta jtojolaltike (2 Kor. 8:22). ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi ta jkʼan ta jlekubtastik li kʼusi vokol onoʼox chkaʼitik spasele? ¡Mu me xijchibaj! ¿Mi la xchan lek ta yetʼesel mantal xchiʼuk ta chanubtasvanej li Timoteoe? Li Vivliae muʼyuk chal, pe jnaʼojtik ti la xchʼun li kʼusi albat yuʼun Pabloe. Ta kʼunkʼun lekub onoʼox batel yuʼun xchiʼuk mas lek pas yuʼun li kʼusi sbainoje (2 Tim. 3:10). w22.04 24, 25 par. 8-11

¿Kʼusi skʼan xal li jtiʼvanej chonbolom ti vukpʼej sjole? Li Vivliae chal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot leopardo, pe li yakane xkoʼolaj kʼuchaʼal yakan oso, li yee xkoʼolaj kʼuchaʼal ye leon xchiʼuk oy lajuneb xulub. Li jkot jtiʼvanej chonbolom chal ta Apokalipsise oy kʼusitik xkoʼolaj-o xchiʼuk li chankot jtiʼvanej chonbolometik ti chal ta Daniel kapitulo 7. Jaʼ yuʼun, li jtiʼvanej chonbolom taje maʼuk noʼox skʼoplal jun ajvalil. Li ta Apokalipsise, chal ti tspas «ta mantal skotol nitilulal, jteklumetik, jujuchop kʼop xchiʼuk lumetik». Mi junuk ajvalil xkoʼolaj ti kʼu yelan yabtele (Apok. 13:7). Jaʼ yuʼun, li jtiʼvanej chonbolom taje jaʼ skʼoplal skotol li ajvaliletik ti spasojik talel ta mantal li krixchanoetike (Ekl. 8:9). Ep ta velta kʼalal lajuneb xi ta Vivliae, jaʼ skʼan xal ti lek tsʼakale. w22.05 9 par. 6

¿Buchʼutik tskʼupinik li matanaletik taje? Jaʼ li epal krixchanoetik ti kuxul chkomik li ta Armajedone xchiʼuk li ololetik ti xuʼ van jaʼ to te chvokʼik li ta achʼ balumile. Pe maʼuk noʼox stukik tskʼupinik, yuʼun li kapitulo 20 ta Apokalipsise jamal chal ti chchaʼkuxiik talel li buchʼutik chamemike (Apok. 20:​11-13). ¿Buchʼutik chchaʼkuxiik talel li ta balumile? Jaʼ «li buchʼutik tukʼike», jaʼ xkaltik, li yajtuneltak Jeova ti tukʼ laj yakʼ sbaike; xchiʼuk «li buchʼutik muʼyuk tukʼike», jaʼ xkaltik, li buchʼutik muʼyuk laj yojtikinik Jeovae (Ech. 24:15; Juan 5:​28, 29). ¿Mi jaʼ skʼan xal ti chchaʼkuxiik skotol li krixchanoetik kʼalal jaʼo ch-ajvalilaj ta Jmil Jabil li Ajvalilal yuʼun Diose? Moʼoj. Li buchʼutik muʼyuk skʼan xtunik ta stojolal Jeova kʼalal kuxulik toʼoxe muʼyuk xa chchaʼkuxiik tal. Xuʼ ox xtunik ta stojolal Jeova ti lajuk skʼanike, pe laj yakʼik ta ilel ti mu sta-o xkuxiik ta Paraisoe (Mat. 25:46; 2 Tes. 1:9; Apok. 17:8; 20:15). w22.05 18 par. 16, 17

Li Jesuse jaʼ la stunes «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa xchapan jun organisasion yoʼ xichʼik ta mukʼ li melel Diose (Mat. 24:45). ¿Kʼusi chanop ta sventa taje? Xuʼ van jech chavaʼi aba kʼuchaʼal laj yal Pedro li ta teksto avie. ¿Kʼusi van kʼot ta jtojolaltik ti muʼyukuk laj kojtikintik li s-organisasion Jeovae? Li Kristoe tstunes li organisasion taje sventa oyuk lek jveʼeltik ta mantal xchiʼuk chchapanutik sventa xijtojobuk lek ta chanubtasvanej. Jech xtok, tskoltautik sventa jlaptik «li achʼ talelal» yoʼ xmuyubajuk kuʼuntik li Jeovae (Efes. 4:24). Kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantike, oy kʼusi tspas li Jesus sventa sbeiltasutik ta anile. Jaʼ jech jamal vinaj kʼalal tal li tsatsal chamel COVID-19. Epal krixchanoetike mu xa snaʼ kʼusi tspasik, pe li Jesuse oy kʼusi la spas sventa jnaʼtik kʼuxi xuʼ jchabi jbatik. w22.07 12 par. 13, 14

Li Jeovae laj yalanbe totil meʼiletik ta Israel ti skʼan xchanubtasik ta stojolal Jeova jujun kʼakʼal li yalab xnichʼnabike (Deut. 6:​6, 7). Ep butik xuʼ xchiʼinik ta loʼil li yalab xnichʼnabike xchiʼuk ti skoltaik sventa skʼanik li Jeovae. Li keremetike xuʼ van chchiʼin stotik kʼalal tstsʼunolajik o kʼalal tstsobbeik sat li kʼusi la stsʼunike. Li tsebetike xuʼ van chchiʼin smeʼik kʼalal tskolta sbaik ta tsʼisom, ta luchom o li yan kʼusi skʼan pasel ta snaike. Kʼalal oy kʼusi jmoj tspasike, xuʼ sloʼiltaik li kʼusi tsotsik skʼoplale. Xuʼ snopbeik skʼoplal ti kʼu yelan yakʼoj ta ilel slekil yoʼonton li Jeovae xchiʼuk ti kʼu yelan chchabiatike. Ta epal lumetike, muʼyuk mas jmoj oy xchiʼuk yalab xnichʼnabik li totil meʼiletik ta skoj ti ch-abtejike o ta skoj ti chbatik ta chanun li ololetike. Jaʼ yuʼun, li totil meʼiletike skʼan xchʼakbeik yorail yoʼ jmojuk oy xchiʼuk yalab xnichʼnabik xchiʼuk ti xchiʼinik ta loʼile (Efes. 5:​15, 16). w22.05 28 par. 10, 11

Li tsatsal muliletike solel skontrainoj li smantal Diose. Mi oy jun ermano jaʼ jech tspas smule, skʼan skʼanbe Jeova ti x-akʼat ta pertone xchiʼuk skʼan xalbe li moletik ta tsobobbaile (Sal. 32:5; Sant. 5:14). Jaʼ noʼox Jeova xuʼ x-akʼvan ta perton ta j-echʼel. Jaʼ jech tspas ta skoj ti ay chamuk ta jtojolaltik li Jesuse. Akʼo mi jech, yakʼojbe ta sba moletik ti skʼelbeik skʼoplal ta Vivlia mi xuʼ to xkom ta tsobobbail li buchʼu la spas smule (1 Kor. 5:12). Jtos li kʼusi tspasike jaʼ ti tskʼelbeik skʼoplal liʼe: ¿mi yolbaj la spas smul li jun ermanoe?, ¿mi la smuk li smule?, ¿mi oy kʼuk sjalil ti jech la spasilan smule? Li kʼusi mas tsots skʼoplal tskʼelike jaʼ mi sutesoj yoʼonton ta melele xchiʼuk mi xvinaj ti akʼbil xa ta perton yuʼun li Jeovae (Ech. 3:19). w22.06 8 par. 4

Li Jesuse laj yal ti tsots skʼoplal ti jaʼuk jsaʼtik li tukʼilale (Mat. 5:6). Taje jaʼ skʼan xal ti skʼan ta sjunuluk koʼontontik jpastik li kʼusi leke xchiʼuk li kʼusi tukʼ ta sat li Diose. Mi akʼanoj li kʼusi melel xchiʼuk li tukʼilale, muʼyuk me lek chavil li jut kʼope xchiʼuk li k’usi chopole (Sal. 119:​128, 163). Li buchʼutik tsjutik kʼope jaʼ jech stalelalik kʼuchaʼal li Satanase (Juan 8:44; 12:31). Li kʼusi oy ta yoʼonton li Diabloe jaʼ ti xikʼubtasbe li xchʼul bi Jeovae. Yuʼun leʼ xa onoʼox ta nichimaltik Eden lik yal tal jutbil kʼopetik ta stojolal li Diose, jaʼo kʼalal la stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae. Te laj yakʼ ta aʼiel ti jaʼ jun chopol ajvalil li Jeovae xchiʼuk ti tsjut kʼope, yuʼun muʼyuk la chakʼbe skʼupin krixchanoetik li kʼusitik lekike (Jen. 3:​1, 4, 5). Ta skoj taje, epal krixchanoetik muʼyuk kʼusi lek tsnopik ta stojolal li Jeovae. Kʼalal mu skʼanik mantal li krixchanoetike, chtijbat yoʼontonik yuʼun Satanas sventa jaʼuk spasik li kʼusi muʼyuk tukʼe xchiʼuk li kʼusitik chopole (Rom. 1:​25-31). w23.03 2 par. 3

Yikʼaluk van yakal chavakʼ avipal ta yiktael li kʼusi anaʼoj ti muʼyuk leke, pe bakʼintike mu spas avuʼun. Xuʼ van xanop ti mu xata-o xavichʼ voʼe xchiʼuk ti jecheʼ xa noʼox chavakʼ avipale. ¿Kʼusi tskoltaot sventa mu xalubtsaj? Jaʼ ti akʼanojuk li Jeovae (Prov. 3:​3-6). Mi akʼanoj ta sjunul avoʼontone, jaʼ tskoltaot sventa jechuk-o xatun ta stojolal akʼo mi oy kʼusitik chanuptan. Li Vivliae chakʼ ta ilel ti muʼyuk chiktaan xchiʼuk jech-o skʼanojan li yajtuneltake. Jech xtok, jaʼ jech la spasot kʼuchaʼal slokʼol (Jen. 1:26). Jaʼ yuʼun, ¿kʼuxi xuʼ xavakʼ ta ilel li talelal taje? Baʼyele, jaʼ ti xanaʼuk xatoj ta vokole (1 Tes. 5:18). Xiuk xanopbe skʼoplal jujun kʼakʼale: «Li avie, ¿kʼu yelan laj yakʼbun ta ilel Jeova ti skʼanojune?». Kʼalal mi la apas orasione, oyuk kʼusi xatojbe ta vokol li Diose jech kʼuchaʼal li kʼusitik lekik chakʼbote. Yuʼun jaʼ te chavakʼ venta ti skʼanojot tajeke. w23.03 12 par. 17-19

Li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj skotol li yajtakboltake. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti jkʼel jbatik lek kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal oy kʼusitik chopol tspasbutik li yantike. Jaʼ yuʼun, xiuk jakʼbe jbatik mi chopol laj kaʼi jbatike: «¿Kʼu yuʼun li-ilin-o yuʼun ta skoj li kʼusi la spasbune? ¿Mi voʼon van skʼan jlekubtas jtalelal? ¿Mi yuʼun van oy kʼusi yakal tsnuptan li jun ermanoe? ¿Mi mu masuk van lek ti xkakʼ ta ilel ti jkʼanoje xchiʼuk ti mu jtsak ta ventae?». Mi skotol ora chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li yantike, yakal me chkakʼtik ta ilel ti voʼotik li melel yajtsʼaklomutik Kristoe. Li kʼusi la spas Jesuse chakʼ kiltik ti mu stakʼ chopoluk kʼusi jnoptik ta anil ta stojolal li kermanotaktike (Prov. 20:5). Melel onoʼox chaʼa, li Jesuse xil li koʼontontike, yan li voʼotike muʼyuk. Pe li kʼusi stakʼ jpastike, jaʼ ti mu xij-ilin ta anil kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼun li kermanotaktike (Efes. 4:​1, 2; 1 Ped. 3:8). Li kʼusi tskoltautike jaʼ ti xkojtikintik lek li kermanotaktike. w23.03 30 par. 14-16

Kʼalal oy kʼusi xibal sba ta jnuptantik ta anile, li Satanase xuʼ van jaʼo xakʼutik ta preva sventa mu jchʼunbetik smantal li Jeovae. Yikʼaluk van xuʼ sujutik li doktoretik o li kutsʼ kalaltik ti muʼyuk chaʼiik mantal sventa jchʼamtik chʼichʼe o xuʼ van oy buchʼu tsujutik sventa jchʼamtik jtosuk poxil ti skontrainoj li k’usi chal Vivliae. Mu onoʼox jkʼan xijcham, pe jnaʼojtik ti jech-o tskʼanutik Jeova mi lijchame (Rom. 8:​37-39). Kʼalal chcham junuk yamigo li Jeovae, te oy-o ta sjol, xkoʼolaj ti kuxul to chile (Luk. 20:37). Oy ta yoʼonton chchaʼkuxesan (Job 14:15). Laj yakʼ chamuk Xnichʼon sventa xuʼuk xijkuxi sbatel osil (Juan 3:16). Jnaʼojtik ti skʼanojutik tajek li Jeova xchiʼuk ti chchabiutike. Jaʼ yuʼun, chijtun-o batel ta stojolal akʼo mi xij-ipajutik o mi xkichʼtik albel ti chkichʼtik milele. Li kʼusi ta jpastike jaʼ ti ta jkʼanbetik ti akʼo xakʼ spatobil koʼontontik, jpʼijiltik xchiʼuk kipaltik sventa xkuch kuʼuntik (Sal. 41:3). w22.06 18 par. 16, 17

Li Vivliae xi chale: «Li kʼusi baʼyel skʼan pasel sventa xijpʼijube jaʼ ti jxiʼtatik li Jeovae. Li yojtikinobil yuʼun Chʼul Diose jaʼ li yaʼibel smelolale» (Prov. 9:10). Jaʼ yuʼun, kʼalal oy kʼusi tsots skʼoplal ta jnop ta jpastike, skʼan teuk ta joltik «li yojtikinobil yuʼun Chʼul Diose», jaʼ xkaltik, li kʼusi tsnop Jeovae. Sventa spas kuʼuntike, skʼan jchantik li Vivliae xchiʼuk li jvuntike. Mi jech ta jpastike, chkakʼtik ta ilel ti pʼijutik ta melele (Prov. 2:​5-7). Jaʼ noʼox xuʼ te jtatik melel pʼijilal ta stojolal li Jeovae (Rom. 16:27). ¿Kʼu yuʼun? Baʼyel, yuʼun jaʼ Jpasvanej kuʼuntik xchiʼuk xojtikin lek li kʼusitik spasoje (Sal. 104:24). Xchibal, yuʼun te chvinaj spʼijilal ta skotol li kʼusitik tspase (Rom. 11:33). Yoxibal, yuʼun li buchʼutik chakʼ ta xkuxlejal li tojobtasel chakʼe ta stabeik sbalil (Prov. 2:​10-12). Mi ta jkʼantik pʼijutik ta melele, skʼan jtsaktik ta venta li oxtos kʼusi laj kalbetik skʼoplale xchiʼuk jaʼuk akʼo sbeiltasutik. w22.10 19 par. 3, 4

Li ta Apokalipsis kapitulo 12 chal ti muʼyuk xkuch yuʼunik paskʼop li Satanas xchiʼuk spukujtake, vaʼun laj yichʼik jipel tal ta balumil. Ta skoj ti oy tajek skʼakʼal yoʼonton li Satanase, lik yakʼbe svokol li krixchanoetike. Xi chal li Vivliae: «Toj abol sba li balumil xchiʼuk li nabe» (Apok. 12:​9-12). ¿Kʼuxi tskoltautik li albil kʼopetik taje? Li kʼusitik yakal chkʼotanuk ta pasel ta balumil xchiʼuk ti kʼu xa yelan stalelal li krixchanoetike jaʼ svinajeb ti yakal xa tspas mantal li Jesuse. Jaʼ yuʼun, muʼyuk ta jvul koʼontontik kʼalal chkiltik ti chpʼajvan li krixchanoetike xchiʼuk ti jaʼ noʼox tspasik li kʼusi tskʼan stukike. Tsvules ta joltik ti yakal chkʼot ta pasel yuʼunik li albil kʼopetik chal ta Vivliae. Jamal xvinaj ti yakal xa tspas mantal li Ajvalilal yuʼun Diose (Sal. 37:1). Jnaʼojtik xtok ti mas to tsok batel li kuxlejal ta skoj ti poʼot xa li Armajedone (Mar. 13:8; 2 Tim. 3:13). Skʼanojutik tajek li Jeovae, jaʼ yuʼun tskoltautik ta yaʼibel smelolal kʼu yuʼun toj tsots li jkuxlejaltike. ¿Mi mu stauk-o ti jtojbetik ta vokole? w22.07 3, 4 par. 7, 8

Xuʼ jkʼanbetik vokol Jeova ti akʼo skolta li ermanoetik ti chil svokolik ta skoj chamel, paskʼop, kontrainel, nikel, nojelal ta voʼ o yan kʼusitik. Jech xtok, xuʼ jpastik orasion ta stojolal li ermanoetik ti ep kʼusitik tspasik yoʼ skoltaik li yan ermanoetik ti chil svokolike. Xuʼ van oy buchʼu xavojtikin ti jaʼ jech yakal tsnuptane. ¿Kʼu yuʼun mu xatʼabbe sbi kʼalal chapas orasione? Kʼalal ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo skolta kermanotaktik yoʼ xkuch yuʼun li svokolike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojantik ta melele. Kʼalal ta jpastik orasion ta stojolal li ermanoetik ti tskʼelik li tsobobbailetike, ep tajek sbalil chaʼiik, yuʼun chkoltaatik kʼalal jech ta jpastike. Jaʼ jech laj yaʼi sba li jtakbol Pabloe. Xi la stsʼibae: «Jechuk me xapasik orasion ta jtojolal ek sventa xitojob ta kʼopojel kʼalal ta jam ke sventa tsots koʼonton chkakʼ ta ojtikinel li kʼusi chʼul ti mukul skʼoplal kʼalal ta jchol li lekil aʼyejetike» (Efes. 6:19). Li avi eke, oy ermanoetik ti tsots ch-abtejik sventa skʼelik li tsobobbailetike. Kʼalal chkalbetik Jeova ti akʼo xakʼbe bendision li kʼusi tspasike, chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojantike. w22.07 23, 24 par. 14-16

Li jun soltaroe tslap smak sjol sventa mu xlaj li sjole. Ta skoj ti yakal tstsakutik ta kʼop li Satanase, skʼan jchabi li jnopbentike. Yuʼun tsloʼlautik xchiʼuk oy kʼusitik tspukbe skʼoplal sventa sokes li jnopbentike. Jech kʼuchaʼal li smak sjol jun soltaroe, li spatobil koʼontontike chchabi jnopbentik sventa tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova. Mi jaʼ noʼox ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi tskʼan koʼontontike, xuʼ van mu xa jchʼuntik lek li kʼusi jmalaojtike. Kalbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta stojolal junantik yajtsʼaklomtak Kristo ta Korintoe. Mu xa ox xchʼunik ti chkʼot ta pasel li chaʼkuxesel yaloj Diose (1 Kor. 15:12). Li Pabloe laj yal ti buchʼutik mu xchʼunik ta sventa li chaʼkuxesele jaʼ noʼox tspasik li kʼusi tskʼan yoʼontonike (1 Kor. 15:32). Li avie, ep buchʼutik mu xchʼunik li kʼusitik yaloj tspas Diose, jaʼ yuʼun tspasik li kʼusi xal yoʼontonike. Pe li voʼotike jmalaojtik li kʼusi chakʼbutik Dios ta jelavele. w22.10 25, 26 par. 8, 9

Li Jeovae chalbutik ti akʼo jkʼopontik sventa xkalbetik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Yiloj ti kʼu yelan chkaʼi jbatike, chalbutik ti akʼo jkʼopontik ta kʼusiuk noʼox orae xchiʼuk ti chaʼibutike. Li Jeovae tskʼupin tajek yaʼibel s-orasion li yajtuneltake (Prov. 15:8). ¿Kʼusi xuʼ xkalbetik Jeova kʼalal jtuk chkaʼi jbatike? Xuʼ jambetik koʼontontik (Sal. 62:8). Kalbetik li kʼusi ta jvul-o koʼontontike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jkʼanbetik koltael sventa jnaʼtik ti kʼusi skʼan jpastike. Xuʼ xakʼanbe Jeova ti akʼo yakʼbot stsatsal avoʼonton xchiʼuk apʼijil sventa ta smeloluk noʼox xavalbe skʼoplal li kʼusitik achʼunoje (Luk. 21:​14, 15). ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi chibajemutik o mi iputik ta at-oʼontone? Jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautik sventa xuʼ jtatik junuk ermano ti yij ta mantal sventa jchiʼintik ta loʼile. Jech xtok, jkʼanbetik Jeova ti akʼo skolta li ermano sventa xuʼuk xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Akʼo venta kʼu yelan ta stakʼ li a-orasione xchiʼuk chʼamo li koltael chakʼboxuk yantike, vaʼun jaʼ tskoltaot sventa mu atukuk xavaʼi aba. w22.08 10 par. 6

Kʼalal jaʼtik toʼox lik li tsobobbail ta Tesalonikae, tsots lik yichʼik kontrainel. Li krixchanoetike «la xjochik batel ta stojolal ajvaliletik ta jteklum» junantik ermanoetik (Ech. 17:6). Xiʼik van tajek li ermanoetike. Ta skoj taje, xuʼ van xchibajik-o ta mantal. Pe li jtakbol Pabloe maʼuk jech oy ta yoʼonton. La skʼelik ti lekuk oyik li ermanoetik ti jaʼtik to ochik ta mantale. Ta tsʼakale, li jtakbole xi la svulesbe ta sjol li ermanoetik ta Tesalonikae: «La jtakkutik talel li ermano Timoteo [ . . . ] yoʼ stsatsubtas avoʼontonik xchiʼuk spatboxuk avoʼontonik sventa li xchʼunel avoʼontonike yoʼ muʼyukuk buchʼu xlaj ta lilinbel xchʼunel yoʼonton avuʼunik ta skoj li tsatsal vokoliletike» (1 Tes. 3:​2, 3). Li Timoteoe laj yil kʼu yelan koltaatik yuʼun Jeova li ermanoetik ta Listrae xchiʼuk ti kʼu yelan tsatsubtasbat yoʼontonik yuʼun li Pabloe. Jaʼ yuʼun, xuʼ ta sjunul yoʼonton xalbe li ermanoetik ti junuk yoʼontonike (Ech. 14: 8, 19-22; Ebr. 12:2). w22.08 21 par. 4

Li ta 1870, li Jchanolajeletik ta Vivlia ti jaʼ jbabe yuʼunik li Charles Russell lik xchanbeik lek skʼoplal li Skʼop Diose. Yuʼun tskʼan snaʼik ti kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti laj yakʼ xkuxlejal Jesus ta jtojolaltike xchiʼuk tskʼan snaʼik kʼu yelan skʼan spasik li Snaʼobil slajele. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik li kʼusi laj yaʼibeik smelolal li Jchanolajeletik ta Vivliae? Xkaʼibetik xa smelolal avi ti kʼu yuʼun cham li Jesuse xchiʼuk ti kʼusi sbalil ta jtatike (1 Juan 2:​1, 2). Kabinojbetik xa smelolal xtok ti chal Vivlia li kʼusi tstaik li buchʼutik chchʼunbeik smantal Diose: junantike chkuxiik sbatel osil ta vinajel xchiʼuk oy krixchanoetik chkuxiik sbatel osil ta balumil. Mas me nopol oyutik ta stojolal Jeova kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti kʼu to yepal skʼanojutike xchiʼuk ti kʼuxi ta jtabetik sbalil ta jujuntal ti laj yakʼ xkuxlejal li Jesuse (1 Ped. 3:18). Jech oxal, jech kʼuchaʼal la spasik li ermanoetik ta voʼnee, ta jtaktik ta ikʼel krixchanoetik sventa xtal xchiʼinutik li ta Konmemorasion jech kʼuchaʼal laj yal Jesus ti skʼan jpastike. w23.01 21 par. 6, 7

Li Jesuse laj yakʼbe xchan krixchanoetik li kʼusi chichʼ talel li Ajvalilal yuʼun Diose. Ta jtojtik ta vokol li pojelale. Ta skoj taje, xuʼ xkamigointik li Jeova xchiʼuk Jesuse. Li buchʼutik oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Jesuse jmalaojtik ti chijkuxi ta sbatel osile xchiʼuk ti jchaʼkʼeltik li buchʼutik chamem kuʼuntike (Juan 5:​28, 29; Rom. 6:23). Ti melel xkaltike, muʼyuk kʼusi jpasojtik sventa jtatik li bendisionetik taje. Mu onoʼox xtojbe kuʼuntik Dios xchiʼuk Kristo li kʼusi spasoj ta jtojolaltike (Rom. 5:​8, 20, 21). Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa jtojbetik ta vokole? Jaʼ kʼalal ta jtunes li kʼusi x-ayan kuʼuntik sventa xkalbetik batel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Xuʼ xijkoltavan ta svaʼanel naetik sventa yichʼobil ta mukʼ Jeova xchiʼuk ti jkolta jbatik ta skʼelele. w23.01 26 par. 3; 27 par. 5

Li Ajvalilal yuʼun Diose ta sventain epal miyon krixchanoetik ta spʼejel balumil. Li 144 mile chkʼotik ta ajvaliletik xchiʼuk ta paleetik jech kʼuchaʼal li Jesuse (Apok. 5:10). Kʼalal jaʼ toʼox chchʼunik li Mantal akʼbat Moisese, li paleetike jaʼ toʼox oy ta sbaik skoltael li j-israeletik sventa mu x-ipajik xchiʼuk ti lekuk noʼox oyik ta mantale. Ta skoj ti «jaʼ snakʼobal Mantal li kʼusitik lek chtale», xuʼ jchʼuntik ti buchʼutik ch-ajvalilajik xchiʼuk Jesuse chkoltavanik sventa mu x-ipajik li yajtuneltak Diose xchiʼuk ti lekuk oyik ta mantale (Ebr. 10:1). Li ajvaliletik xchiʼuk li paleetike tskʼoponik talel li buchʼutik liʼ oyik ta balumile, jaʼ noʼoxe mu to jnaʼtik kʼu yelan. Jnaʼojtik lek ti ta onoʼox xbeiltasatik li buchʼutik chnakiik li ta Paraisoe (Apok. 21:​3, 4). w22.12 11 par. 11-13

Jun srasonal ti ta jtaktik ta ikʼel yantik li ta Konmemorasione jaʼ ta skoj ti oy ta koʼontontik ti snaʼik li krixchanoetik li kʼusi spasoj ta jtojolaltik li Jeova xchiʼuk Jesuse (Juan 3:16). Oy ta koʼontontik ti jaʼ xtijbat yoʼontonik sventa xojtikinik Jeova li kʼusi chaʼiik xchiʼuk li kʼusi chilik tee xchiʼuk ti xtunik ta stojolale. Yan ti buchʼu ta jtaktik ta ikʼel xtok li ta Konmemorasione jaʼ li buchʼutik chibajemike. Kʼalal ta jtaktik ta ikʼele, chvulesbat ta sjolik ti kʼanbilik-o yuʼun li Diose. Xijmuyubaj tajek kʼalal ep buchʼutik chkʼotike. Li vaʼ akʼobale, chvulesbat ta sjolik ti xmuyubajik toʼox tajek kʼalal tunik ta stojolal Jeovae (Sal. 103:​1-4). Mu ventauk mi xchʼamik takel ta ikʼel o mi muʼyuk li krixchanoetike, jech-o chkakʼtik persa ta jtaktik ta ikʼel, yuʼun jnaʼojtik ti ep sbalil chil Jeova li kʼusi ta jpastike (Luk. 15:7; 1 Tim. 2:​3, 4). w23.01 20 par. 1; 22, 23 par. 9-11

K’alal jun xa ox akʼobal skʼan xcham li Jesuse, laj yalbe li Stot ta vinajel ti akʼo xchabibe li yajtsʼaklomtake (Juan 17:​15, 20). Li Jeovae te onoʼox sat ta stojolal li yajtuneltake xchiʼuk ta onoʼox xchabian. Pe li Jesuse snaʼoj ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton ti kʼu yelan tstsakbat ta kʼop yuʼun Satanas li yajchankʼoptake. Jaʼ yuʼun, laj yalbe Jeova ti akʼo xchabiane. Li sbalumil Satanase solel chakʼbe tajek svokol li yajtsʼaklomtak Kristoe. Li vokoliletik chichʼ nuptanele xuʼ xijkʼunibutik yuʼun xchiʼuk xuʼ xakʼ ta preva ti tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Diose. Pe chʼabal srasonal ti chijxiʼutike. Yuʼun te oy sat ta jtojolaltik li Jeovae, jaʼ xkaltik, chil li kʼusi ta jnuptantike xchiʼuk tskʼan tskoltautik. Jech, «te oy sat Jeova ta stojolal li buchʼu xiʼtaojike» (Sal. 33:​18-20). w22.08 8 par. 1, 2

Kʼalal skʼan toʼox li Konmemorasion xchiʼuk mi echʼ xa oxe, xuʼ xkakʼtik ta ilel ti toj ep sbalil chkiltik li kʼusi la spas Jesuse. Xuʼ jchʼakbetik lek yorail sventa jpastik orasion xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal ti kʼu yuʼun cham ta jtojolaltike. Jech xtok, ta jtaktik ta ikʼel krixchanoetik yoʼ xtal xchiʼinutik li ta Konmemorasione. Ta xkakʼtik persa yoʼ mu kʼusi smakutik sventa xijbat ek. Kʼalal chijbat ta Konmemorasione, te tstakʼbutik ti kʼu yuʼun chtun kuʼuntik li pojelale xchiʼuk ti kʼuxi toj yuʼun smul skotol krixchanoetik li jun noʼox vinike. Jech xtok, te tsvules ta joltik buchʼutik xuʼ sveʼik li pan xchiʼuk xuchʼik li vinoe xchiʼuk ti kʼusi smelolal li pan xchiʼuk li vinoe (Luk. 22:​19, 20). Li ta mantal xtoke, te chkaʼitik li bendisionetik tskʼupinik li buchʼutik chkuxiik ta balumile (Is. 35:​5, 6; 65:​17, 21-23). Taje tsots me skʼoplal ti xkaʼibetik smelolale. w23.01 20 par. 2; 21 par. 4

Xuʼ jtatik perton koliyal ti laj yakʼ ta matanal Xnichʼon li Diose, vaʼun xuʼ xijkuxi sbatel osil (Mat. 20:28). Li jtakbol Pabloe xi laj yale: «Ta skoj ti ta jun noʼox vinik och talel li lajelale, jaʼ jech ta stojolal jun noʼox vinik tstaik chaʼkuxesel li animaetike. Jech kʼuchaʼal ta skoj Adan yakal chcham skotol li krixchanoetike, jaʼ jech ta skoj Kristo tsta xkuxlejal skotolik yan velta» (1 Kor. 15:​21, 22). Li Jesuse la xchanubtas yajchankʼoptak ti skʼanik ta orasion ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti xkʼotuk ta pasel ta balumil li kʼusi oy ta yoʼonton Stote (Mat. 6:​9, 10). Jtos li kʼusi oy ta yoʼonton Diose jaʼ ti xkuxiik sbatel osil li krixchanoetike. Sventa xkʼot ta pasel taje, li Jeovae la svaʼan ta Ajvalil li Xnichʼone xchiʼuk la stʼuj 144 mil krixchanoetik yoʼ skoltaik li Jesuse (Apok. 5:​9, 10). w22.12 5 par. 11, 12

Kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike, chkat tajek koʼontontik. Mas to van mi laj yil svokol kʼalal junchib xa ox kʼakʼal skʼan xchame. Ta mas tsʼakale, xuʼ van xvul ta joltik mi oy kʼusi laj yalbutik ti la spat koʼontontike, mi oy kʼusi la spas ti lijtseʼin-o yuʼune o oy kʼusi laj yakʼ jchantik, taje xijmuyubaj-o yuʼun. Jaʼ jechtik chkaʼitik ek kʼalal laj yil svokol xchiʼuk cham li Jesuse. Kʼalal skʼan toʼox li Konmemorasion xchiʼuk mi echʼ xa oxe, ta jchʼakbetik lek yorail sventa jnopbetik skʼoplal ti toj ep sbalil li xkuxlejal laj yakʼ Jesuse (1 Kor. 11:​24, 25). Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi la spas xchiʼuk laj yal Jesus kʼalal liʼ toʼox oy ta balumile, xijmuyubaj yuʼun. Mi la jnopbetik skʼoplal xtok li kʼusi yakal tspas avi xchiʼuk li kʼusi tspas ta jtojolaltik ta tsʼakal li Jesuse, chakʼ kipaltik. w23.01 26 par. 1, 2

Kʼalal cham li Jesuse, kʼux tajek laj yaʼiik li yajchankʼoptake. Li yajchankʼoptake cham li yamigoike xchiʼuk chʼabal xa spatobil yoʼonton laj yaʼiik (Luk. 24:​17-21). Ta mas tsʼakale, li Jesuse laj yakʼ sba iluk ta stojolalik xchiʼuk la xchʼak skʼakʼal sventa xalanbe ti chkʼot xa ta pasel yuʼun li albil kʼopetike. Jech xtok, laj yalbe komel yajchankʼoptak ti xcholik mantale (Luk. 24:​26, 27, 45-48). Kʼalal chaʼkuxi li Jesuse, li yajchankʼoptake, jun xa yoʼontonik. Yuʼun snaʼojik ti jaʼ chkoltaatik ta spasel li abtelal akʼbatike. Taje jaʼ koltaatik-o sventa jechuk-o xtunik ta stojolal Jeova (Luk. 24:​52, 53; Ech. 5:42). Jaʼ yuʼun, sventa xakʼbutik bendision li Jeovae, skʼan xkakʼtik persa sventa jechuk-o xijtun ta stojolal (Prov. 10:22). w23.01 30, 31 par. 15, 16

¿Mi mu jechuk ti mu jkʼan xijkoʼolaj kʼuchaʼal li Adan xchiʼuk Evae? Sventa mu jpastik li kʼusi chopol la spasike, skʼan masuk to xkojtikintik batel li Jeovae, ti epuk sbalil xkiltik li stalelaltake xchiʼuk ti xkakʼ kipaltik sventa jechuk jnoptik kʼuchaʼal li stuke. Mi jech ta jpastike, mas me chlik jkʼantik li Jeovae. Kalbetik skʼoplal Abraan ti skʼanoj tajek li Diose. Akʼo mi vokol laj yaʼibe smelolal li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun Diose, muʼyuk la stoy sba, yuʼun laj yakʼ yipal sventa masuk to lek xojtikin. ¿Kʼusi la snop kʼalal laj yaʼi ti chakʼbe slajeb Sodoma xchiʼuk Gomorra li Jeovae? Ta slikebale la snop ti te kapal chichʼ lajesel li buchʼutik tukʼik kʼalal chichʼ lajesel li chopol krixchanoetike. Mu sta-o laj yaʼi ti jech tspas li Dios ti jaʼ «li Jchapanvanej ta spʼejel balumile». Jaʼ yuʼun, oy kʼusitik la sjakʼbe xchiʼuk bikʼit laj yakʼ sba. Laj yakʼ ta ilel smalael yuʼun li Jeovae xchiʼuk la stakʼ li kʼusi jakʼbate. Kʼalal laj loʼilajikuke, li Abraane laj yaʼibe smelolal ti tskʼelbe yoʼonton skotol krixchanoetik li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk te kapal chakʼbe slajeb li lekil krixchanoetik kʼalal chichʼ lajesel li buchʼutik chopole (Jen. 18:​20-32). w22.08 28 par. 9, 10.

Li ta sjabilal 455 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse xchiʼuk ti xchaʼvaʼanojik xa ox li smuroaltak Jerusalene, li ajvalil Neemiase laj yakʼbe sbain jteklum junantik viniketik ti spatoj-o yoʼontone. June jaʼ li Ananias ti jaʼ bankilal li ta Snail Soltaroetike. Li Vivliae chal ti jaʼ «jun vinik ti xuʼ lek jpat koʼontontik ta stojolale xchiʼuk ti xiʼtaoj li melel Diose» (Neem. 7:2). Ta skoj ti skʼanoj xchiʼuk xiʼtaoj Jeova li Ananiase, laj yakʼ ta yoʼonton spasel kʼusiuk noʼox ti x-akʼbat sbaine. Mi jech jtalelaltike, tspat yoʼontonik ta jtojolaltik li yantike. Kalbetik skʼoplal li Tikikoe. Li Pabloe spatoj yoʼonton ta stojolal li Tikikoe ti jaʼ toʼox xchiʼil ta xanbale. Li Pabloe koltaat yuʼun Tikiko xchiʼuk laj yal «ti jaʼ tukʼil jtunel ta stojolal Kajvaltike» (Efes. 6:​21, 22). Maʼuk noʼox laj yalbe ti xichʼbe batel kartaetik li ermanoetik ta Efeso xchiʼuk ta Kolosase, yuʼun laj yalbe xtok ti akʼo stsatsubtas xchiʼuk ti spatbe yoʼontonike. Li Tikikoe tsvules ta joltik ti oy viniketik ti chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntik ta mantale xchiʼuk ti xuʼ jpat koʼontontik ta stojolalike (Kol. 4:​7-9). w22.09 9, 10 par. 5, 6

Li Josee te van 13 jabil tsots kʼusi la snuptan. Xuʼ ox van la snop ti iktaat xa komel yuʼun li Diose xchiʼuk ti muʼyuk kʼanbile. Pe muʼyuk la snakʼ skʼakʼal yoʼonton. Moʼoj, yuʼun tojol lek snopel xchiʼuk la smala ti xichʼ koltaele. Muʼyuk la spakbe sutel sbankiltak akʼo mi xuʼ ox yuʼun, jaʼ noʼox laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk laj yakʼanan ta perton (Jen. 45:​4, 5). ¿Kʼu yuʼun muʼyuk la spak skʼoplal? Yuʼun tojob lek snopel. Maʼuk laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi la snuptane, yuʼun jaʼ la snopilanbe-o skʼoplal li kʼusi tskʼan Jeovae (Jen. 50:​19-21). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Mi oy buchʼu chopol kʼusi la spasbote, mu xanakʼ skʼakʼal avoʼonton, mu chopoluk kʼusi xanop ta stojolal Jeova o mu xanop ti laj xa yiktaote. Jaʼ lek nopbo skʼoplal kʼuxi yakal tskoltaot sventa xkuch avuʼun li avokole. Jech xtok, lokʼuk ta avoʼonton yakʼel perton xchiʼuk teuk ta ajol ti «chpix epal mulil li kʼanelale». w22.11 21 par. 4

Kʼalal oy kʼusi akʼbat yil li j-alkʼop Daniele, jamal laj yil ti Jeovae jaʼ mas tsots skʼoplal ta skotol li ajvaliletike. Baʼyel laj yil chankot muk’ta jtiʼvanej chonbolometik ti jaʼ skʼoplal li mukʼta tsatsal lumetike: Babilonia, Medopersia, Gresia, Roma xchiʼuk li mukʼta tsatsal lumetik avi ti jaʼ li Estados Unidos xchiʼuk Reino Unidoe (Dan. 7:​1-3, 17). Ta tsʼakale, li Daniele laj yil ti te chotol ta chotlebal sventa ajvalilal li Jeovae (Dan. 7:​9, 10). Li Daniele akʼbat yil ti tspojbe yabtel skotol ajvaliletik ta balumil li Diose xchiʼuk ti jaʼ chakʼbe li buchʼutik mas sta-o xchiʼuk ti mas oy sjuʼelike. ¿Buchʼutik? Jaʼ li Jesukristo ti «xkoʼolaj kʼuchaʼal xnichʼon krixchanoe» xchiʼuk «li buchʼutik chʼul kʼotemik ta stojolal li Mukʼul Diose» ti jaʼik li 144 mil ti ch-ajvalilajik sbatel osile (Dan. 7:​13, 14, 18). Taje chakʼ kiltik ti jaʼ noʼox stuk Mukʼul Dios li Jeovae. Li kʼusi akʼbat yil Daniele chakʼ ta ilel ti melel li kʼusi laj xa onoʼox yale. Yuʼun xi laj yale: «Li Dios ta vinajele [ . . . ] jaʼ tsjip lokʼel li ajvaliletike xchiʼuk jaʼ chchotan yan ajvalil» (Dan. 2:​19-21). w22.10 14, 15 par. 9-11