Li nupunel xchiʼuk li alab-nichʼnabil ta slajebal kʼakʼale
«Mu xa jaluc batel ti cʼacʼale.» (1 COR. 7:29, Ch.)
1. 1) ¿Kʼusi chjel ta xkuxlejal krixchanoetik ti chakʼ «vocol» ta jkʼakʼaliltike? 2) ¿Kʼu yuʼun chkat-o koʼontontik ti chjel batel li mantaletik ta utsʼ-alalile?
LI Vivliae laj onoʼox yal ti ta «slajebal cʼacʼal» lae ta la xlik ep pas kʼop, nikeletik, viʼnal xchiʼuk chameletik (Dan. 8:17, 19; Luc. 21:10, 11). Jech xtok, laj yal ti ta jvokʼ kʼakʼal ti ep kʼusitik chkʼot ta pasel ta xkuxlejal krixchanoetike ep la tajmek ta xjel batel li kʼusitike. Jech kʼuchaʼal liʼe, ta xjel ta jyalel li mantaletik ta sventa utsʼ-alalile, ti «xiʼbal sba» kʼusitik chkʼot ta pasel ta skoje xchiʼuk ti «naca vocol ta xvul ta loqʼuel[e]» (2 Tim. 3:1-4, Ch). ¿Kʼu yuʼun chkat koʼontontik ta skoj li kʼusitik chjel taje? Yuʼun toj tsots xa noʼox xchiʼuk pukem tajmek, kʼun tajmek ti sjel jnopbentik ta sventa nupunele xchiʼuk ta sventa alab-nichʼnabiletike. ¿Kʼu yelan?
2. ¿Kʼusi tsnop ta sventa nupunel xchiʼuk ta sventa xtuchʼel nupunel ta registro civil jutuk mu stekeluk li krixchanoetike?
2 Toj kʼun ta tuchʼel nupunel ta registro civil li avi kʼakʼale; ta melel, ta epal mukʼtikil lumetike ep ta jyalel ta sutes sbaik. Pe skʼan me xvul ta joltik li kʼusi tsnop Jeova ta sventa li nupunele xchiʼuk ta sventa li xtuchʼel nupunele, mu me xkoʼolaj ta jyalel ti kʼuchaʼal tsnop li krixchanoetik ta balumile. ¿Kʼusi tsnop ta sventa taje?
3. ¿Kʼu yelan chil Jeova xchiʼuk Jesús li nupunele?
3 Li Jeovae tskʼan ti akʼo tukʼ yoʼonton spasik li kʼusi laj yalik ta melel li buchʼutik nupunemike. Kʼalal laj yakʼbe snup xchiʼil li baʼyel vinik xchiʼuk baʼyel antse, xi laj yal li Jeovae: «Ti vinque ta [...] xnabi ta ants. Ta spasic ta jun ti xchibalique», xi. Ta mas tsʼakal jutuke jaʼ jech laj yal ek li Jesuse xchiʼuk xi to laj yal mase: «Jaʼ yuʼun li bochʼotic laj xa spas ta jun li Diose, muʼyuc bochʼo xuʼ ta svocʼ [...]. Li bochʼo ta xicta yajnile, me muc ta scojuc yuʼun imulivaje, me ta xicʼ yan ants, jaʼ noʼox ta xmulivaj xchiʼuc», xi (Gén. 2:24, Ch; Mat. 19:3-6, 9). Jaʼ me jech chaʼa, li Jeova xchiʼuk Jesuse sventa-o me sbatel osil chilik li nupunele, jaʼ noʼox me te chlaj skʼoplal mi oy buchʼu cham yuʼunike (1 Cor. 7:39). Ta melel, li nupunele chʼul. Jaʼ yuʼun li yajtsʼaklomutik Cristoe maʼuk me xchapanobil kʼop chkiltik li xtuchʼel nupunel ta registro civile. Li Vivliae chal ti tspʼaj Jeova li xtuchʼel nupunel ti kʼalal chʼabal srasonal ta Vivliae (kʼelo Malaquías 2:13-16; 3:6).a
Kʼuxi ta kʼelel li kʼusi jbainojtik ta sventa nupunele
4. ¿Kʼu yuʼun jaʼ to chopol chaʼiik jlom yajtsʼaklom Cristo ti toj bikʼit inupunike?
4 Li ta chopol balumil bu nakalutike solel tilem skʼakʼalik li ta lutsʼbaile, jaʼ yuʼun toj ep tajmek lokʼoletik ti tstij oʼontonal ta lutsʼbail ta jnuptantik li ta jujun kʼakʼale. Li yajtsʼaklomutik Cristoe mu xuʼ jutukajestik li kʼusitik xuʼ tspas ta jtojolaltik li lokʼoletik taje, mas to li ta stojolal uni kerem-tsebetike. Ta melel, xuʼ van stij koʼontontik ta sventa lutsʼbail, akʼo mi mu jkʼantik. ¿Kʼusi stakʼ spas li kerem-tsebetik ta sventa li kʼusitik chopolik taje? Jlome toj bikʼit chnupunik, yuʼun ti tsnopike jaʼ chpojatik-o ti akʼo mu stsʼujik ta mulivajele, pe ta mas jelavel une chopol chaʼi sbaik ti jech inupunike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal mi echʼ li kʼusitik kʼupilik toʼox sba chilik ta snupunelike xchiʼuk ti vokol xa li xkuxlejalik jujun kʼakʼale, chakʼik venta ti mu parejoikuk xchiʼuk li xchiʼilike. Jamal ta aʼiel chaʼa, tsots me tajmek kʼusi tsnuptanik li nupul-tsʼakal taje.
5. ¿Kʼusi xuʼ chkoltaatik sventa tukʼuk spasik li kʼusi laj yalik ta melel li nupul-tsʼakaletike? (Kʼelo noxtok li tsʼib ta yok vune)
5 Jaʼ me jun mukʼta preva kʼalal jaʼ to chilik ti mu jechuk li snup xchiʼilik kʼuchaʼal tskʼanike, akʼo mi jaʼ jun yajtsʼaklom Cristo (1 Cor. 7:28). Ta melel, jun nupul tsʼakal ti bu chʼabal muyubajele toj ep me kʼop. Pe li melel yajtsʼaklomtak Cristoe snaʼojik ti akʼo mi toj tsots li vokolile, maʼuk slekil chapanobil kʼop li xtuchʼel nupunel mi mu jechuk kʼuchaʼal chal li Vivliae. Li buchʼutik tsots chakʼik persa sventa spasik li kʼusi laj yal ta snupunelike, staik-o me tsakel ta venta, kʼanel xchiʼuk li koltael yuʼun tsobobbaile.b
6. ¿Kʼusi skʼan oyuk ta sjolik li kerem-tsebetik yajtsʼaklomtak Cristo ti snopoj xa chnupunike?
6 Mi mukʼot xa ti anopoj xa cha nupune, ¿kʼusi van skʼan oyuk ta ajol? Sventa mu xa saʼ mas akʼuxjole, skʼan me xa mala ti ataoj xa lek avaʼleje, ti yijuk xa lek anopbene xchiʼuk ti lekuk xa yijot ta mantal kʼalal oy buchʼu chlik avojtikin ti jaʼ jun yajtsʼaklom Cristoe. Melel onoʼox chaʼa, li Vivliae muʼyuk chal kʼusi jabilal skʼan xa nupun mi yuʼun cha nupun avaʼie.c Pe ti kʼusi chalbote jaʼ ti skʼan xa mala xjelav ti kʼalal oy tajmek ta oʼontonal li lutsʼbaile (1 Cor. 7:36). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal oy tajmek ta oʼontonal li lutsʼbaile xuʼ me smak anopben xchiʼuk xuʼ muʼyuk lek chbat ta nopel avuʼun li kʼusi cha pase, vaʼun ep tajmek avokol xuʼ cha yakʼbot ta jelavel. Naʼo me ti jaʼ sventa amuyubajel xchiʼuk alekilal li pʼijikil mantaletik chakʼ Jeova ta sventa nupunele (kʼelo Isaías 48:17, 18).
Kʼuxi ta kʼelel li kʼusi jbainojtik ta sventa kalab jnichʼnabtike
7. ¿Kʼusi tsnuptanik junantik nupul-tsʼakal ti kerem-tsebik toe, xchiʼuk kʼusi chkʼot ta pasel li ta snupunelike?
7 Oy jlom nupul-tsʼakale totil-meʼiletik xaʼox kʼalal naka toʼox tsta lek svaʼlejalike. Mu toʼox xojtikin sbaik lek ta jujuntal kʼalal vokʼ xaʼox sneneʼike. Ta sventa ti skʼan chabiel kʼakʼal-akʼobal li neneʼe, persa onoʼox tskʼel yol li meʼile, vaʼun jaʼ van ti kʼusi itʼix chaʼi bakʼintik li kerem totile. Jech noxtok, chlubik tajmek ti kʼalal muʼyuk bu chvayik leke, jech oxal mas chlik-o kʼop yuʼunik. Jaʼ to chil li nupul-tsʼakal ti kerem-tsebik toe ep xa kʼusitik muʼyuk tskʼupinik. Mu xa stakʼ xbatik ti bu toʼox chkʼotike o mu xa xokobik ta spasel li kʼusitik toʼox tspasike. Vaʼun chaʼa, ¿kʼu van yelan skʼan xilik taje?
8. ¿Kʼu yelan skʼan xil jun krixchano ti kʼalal totil-meʼil xae, xchiʼuk kʼu yuʼun?
8 Jech kʼuchaʼal li nupunele, kʼalal chi jkʼot ta totil-meʼile skʼan me jtsaktik ta venta kʼuchaʼal jun matanal yuʼun Dios ti oy kʼusi jbainojtik ta skoje. Melel onoʼox ti oy kʼusi skʼan sjel ta xkuxlejal jun utsʼ-alalil kʼalal chvokʼ jun olole, pe li totil-meʼiletik yajtsʼaklomtak Cristoe tstsalik li kʼusi vokole yuʼun jaʼ tspasik li kʼusi sbainojike. Jaʼ jun matanal chakʼ Jeova chilik li olol ti kʼalal chvokʼe, yuʼun jaʼ onoʼox Dios la spas ti akʼo xepajes sbaik li krixchanoetike (Sal. 127:3). Li totil-meʼiletike tsots me chakʼ yipalik sventa spasik li kʼusi sbainojike, yuʼun jaʼ totil-meʼiletik «ta sventa Cajvaltic» (Efe. 6:1).
9. 1) ¿Kʼusi smakoj li stsʼitesel jun olole? 2) ¿Kʼusi skʼan spas li jolil ta utsʼ-alalil sventa mu xkʼunib ta mantal li yajnile?
9 Ep jabil chkil jvokoltik ta stsʼitesel li jun olole. Ep skʼan kʼakʼal xchiʼuk kipaltik. Li malalil yajtsʼaklom Cristoe skʼan me xakʼ venta ti kʼalal bikʼit to li olole yikʼaluk van xchʼaybat yoʼonton ta tsobajeletik yuʼun yol li yajnile, mas xa me jutuk chchan sVivlia xchiʼuk mu xa me bu mas tsnopbe smelolal, vaʼun yikʼaluk xkʼunib ta mantal. Jaʼ yuʼun chaʼa, li totil ti tspas li kʼusi sbainoje chakʼ me yipal bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa tskolta li yajnile xchiʼuk ti tskʼel ek li olole. Jech noxtok, kʼalal mi laj li tsobajele ta me sloʼiltabe jlomuk ti kʼusi laj yichʼ alele, yuʼun me jaʼ jech chaʼi li kʼusi muʼyuk sta ta aʼiele. Oy bateltik xtoke, jaʼ me tskʼel li olole sventa skʼupin chol mantal li yajnile (kʼelo Filipenses 2:3, 4).
10, 11. 1) ¿Kʼusi smakoj ti chichʼ chanubtasel lek ta sventa snopben Jeova li alab-nichʼnabiletike? 2) ¿Kʼu yuʼun ep totil-meʼiletik staik-o ti xichʼik patbel yoʼontonike?
10 Kʼalal chichʼ pasel li kʼusi oy ta jbatik ta stsʼitesel jun olole, maʼuk noʼox me skʼan akʼbel sveʼelik, skʼuʼ spokʼik, smakob sikik xchiʼuk poxtael. Li ta slajebal kʼakʼal liʼe ti xibal sbae, li kʼox kerem-tsebetike skʼan me ta sbikʼtalik noʼox xchanik li mantaletik sventa sbeiltasatik ta xkuxlejalike. Skʼan me xichʼik «[tojobtasel] lec, [chanubtasel] lec ta sventa li Cajvaltique [li Jeovae]» (Efe. 6:4). Li chanubtasel ta sventa Kajvaltik Jeova taje te me smakoj ti skʼan akʼbel ta sjolik li kʼusi tsnop Jeovae, ta sbikʼtalik noʼox me skʼan xlik xchanubtaselik, jaʼ to mi echʼ xaʼox li sjabilalik ti toj tsots kʼalal chexik toe (2 Tim. 3:14, 15).
11 Kʼalal xi laj yalbe yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Bat pasic ta jchʼunolajel cuʼun li cristianoetic ta jujun banamile», ti xie, te me tsakal skʼoplal ta melel ek ti akʼo spasik ta jchʼunolajel li yalab xnichʼnabik li totil-meʼiletike (Mat. 28:19, 20). Skʼan onoʼox me xkakʼtik venta ti mu toj kʼunuk ta pasele, yuʼun toj ep chilbajin kerem-tsebetik li balumil liʼe. Jaʼ yuʼun chaʼa, li totil-meʼiletik ti pasem yuʼunik ta yajtsʼaklom Cristo li yalab xnichʼnabike, staik-o me jpatbetik yoʼontonik ta melel. Jaʼ tukʼil totiletik ta melel xchiʼuk ti tspasik li kʼusi sbainojike, yuʼun tsalem yuʼunik ta xchʼunel yoʼontonik li yip balumile (1 Juan 5:4).
Chʼabal snup xchiʼilik o muʼyuk sneneʼik ta sventa kʼusi lek
12. ¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilik kʼuk sjalil jlom yajtsʼaklomtak Cristoe?
12 Ta skoj ti «mu xa jaluc batel ti cʼacʼale» xchiʼuk ti «yantic xʼechʼ batel scʼoplal» li kʼusitik liʼ ta balumile, li sKʼop Diose chakʼ jnopbetik sbalil ti kʼalal muʼyuk chichʼ saʼel nup-chiʼilile (1 Cor. 7:29-31, Ch). Jaʼ yuʼun snopoj ti muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilik li jlom yajtsʼaklomtak Cristoe, ta saʼik ta jelavel o muʼyuk bu tsaʼik-o. Staik-o lekil kʼoptael li ermanoetik taje, yuʼun maʼuk tspasik li kʼusi tskʼan stukik ta sventa ti jech oyike; moʼoj, yuʼun ti kʼusi tspasike jaʼ ti tstunes xkuxlejalik ta stojolal Jeovae, ti muʼyuk kʼusi xmakatike (kʼelo 1 Corintios 7:32-35). Jaʼ yuʼun ep tajmek yajtsʼaklom Cristo ti chʼabal snup xchiʼilik ti chtunik ta prekursore o ti te oyik ta Betele. Li yantik noxtoke chbatik ta Chanob vun sventa Xchanubtasel Jtuneletik, jaʼ chtijbat yoʼontonik ek ti tskʼan chtunik mas li ta s-organisasion Jeovae. Kʼalal mi kʼot yorail une, jlom ermanoetik taje tsnop chnupunik, vaʼun chakʼik venta ti toj jtunel ta snupunelik li kʼusitik la xchanik kʼalal chʼabal toʼox snup xchiʼilike xchiʼuk ti kʼalal tunik ta spasbel yabtel Dios ta tsʼakal orae.
13. ¿Kʼu yuʼun tsnopik ti jaʼ lek chʼabal yalab xnichʼnabik jlom nupul-tsʼakaletike?
13 Ep yakal chjel ti kʼuyepalik ta utsʼ-alalil li ta epal balumile, yuʼun toj ep li nupul-tsʼakal ti muʼyuk yalab xnichʼnabike. ¿Kʼu yuʼun ti jech tspasike? Junantike jaʼ ti chʼabal lek stakʼinike, li yantik noxtoke jaʼ ti chakʼ tajmek yipalik ta yabtelik ti toj lek stojolike. Yan li yajtsʼaklomtak Cristoe jaʼ ti oyuk lek yorail yuʼunik sventa spasbeik yabtel Jeovae. Pe taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk tskʼupin snupunelik jech kʼuchaʼal tskʼupinik li yantike. Ti kʼusie jaʼ ti chiktaik komel jlomuk bendision ti chakʼ li nupunele yoʼ jech baʼyel chakʼik li Ajvalilal yuʼun Diose (1 Cor. 7:3-5). Oy yantike chtunik ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal yermanotakik ta Betel o ta jkʼelvanejetik ta sirkuito xchiʼuk ta distrito, li yantik noxtoke jaʼik prekursoretik o misioneroetik. Jnaʼojtik me ta melel ti muʼyuk chchʼay ta yoʼonton Jeova li yabtelike xchiʼuk li kʼanelal chakʼik ta ilel ta stojolal sbie (Heb. 6:10).
«Oy me avocolic liʼ ta banamil»
14, 15. ¿Kʼusi van vokolil xuʼ snuptan li totil-meʼil yajtsʼaklom Cristoe?
14 Li jtakbol Pabloe laj yalbe ti ta sta «[svokolik] liʼ ta balumil» li yajtsʼaklomtak Cristo ti nupunemike (1 Cor. 7:28). Yikʼaluk van jaʼ ti ch-ipaj li stukike, li yalab xnichʼnabike o li stot smeʼik ti mol-meʼelik xae. Pe jech xtok, yikʼaluk van te smakoj ek li vokolil xchiʼuk ti kʼusi tskʼanik ox ta jujuntal ta sventa li stsʼitesel alab-nichʼnabile. Jech kʼuchaʼal laj kaltik li ta slikebal xchanobil liʼe, li Vivliae laj yal ti ta slajebtik xa kʼakʼale «xiʼbal sba, yuʼun naca vocol ta xvul ta loqʼuel», jlom li vokolal taje jaʼ ti kʼalal mu xchʼun mantal li alab-nichʼnabiletike (2 Tim. 3:1-3, Ch).
15 Ta sventa ti muʼyuk buchʼu kolem li ta kʼusitik «xiʼbal sba» taje, tsots me tajmek chaʼi ta tsʼitesel olol li totil-meʼil yajtsʼaklom Cristoe. Taje skʼan muʼyuk bu chkuxik jlikeluk ta stsalel li kʼusitik tsokesbat yalab xnichʼnabik li ta «cʼusi sventa noʼox banamile» (Efe. 2:2, 3). Pe kʼux ta alel ti mu stekeluk velta tspasik kanale, yuʼun oy bateltike chikta sbaik ta spasbel yabtel Jeova li alab-nichʼnabiletike. Li totil-meʼiletik ti tsots tajmek laj yakʼ yipalik sventa stsʼitesik ta smantal Dios li yalab xnichʼnabike, jaʼ me jun vokolil chaʼiik (Pro. 17:25).
«Ta onoʼox xtal li tsots vocole»
16. ¿Kʼusi tsatsal vokolal laj yal Jesús ti chtale?
16 Oy to me jun vokolil ti toj tsotse, ti jaʼ mu sta skotol li vokolil avi ta skoj li kʼopetik ta nupunele o ta skoj li stsʼitesel alab-nichʼnabile. Xi laj yal Jesús ta sventa li albil kʼopetik ti kʼalal liʼ xaʼox oye xchiʼuk ta sventa li slajeb kʼusitik liʼ ta balumile: «Ta onoʼox xtal li tsots vocole. Muʼyuc onoʼox jech cʼalal ilic li banamile xchiʼuc cʼalal to tana. Muʼyuc ta xcʼot ta pasel jech yan velta noxtoc», xi (Mat. 24:3, 21). Ta tsʼakale, li Jesuse laj yal ti oy epal krixchanoetik kuxul ta xkom li ta tsatsal vokolil taje. Pe kʼalal skʼan toʼox xkʼot taje, li slumal Satanase ta to saʼ jun tsatsal kʼop ta stojolal li yajtuneltak Jeova ti manxoike. Ta melel, jaʼ me yorail tsatsal vokolil chkil jkotoltik, ololetik xchiʼuk mukʼta krixchanoetik.
17. ¿Kʼuxi xuʼ jtabetik lek sbalil li beiltasel chakʼ Vivliae?
17 Pe mu stakʼ xkat-o tajmek koʼontontik ta sventa li kʼusi chtal ta jelavele. Li buchʼutik totil-meʼiletike xuʼ spat yoʼontonik ti ta xpojatik yuʼun Jeova xchiʼuk yalab xnichʼnabik ti mi tukʼ chakʼ sbaike (kʼelo Isaías 26:20, 21; Sof. 2:2, 3; 1 Cor. 7:14). Pe yoʼ to mu xvul ta lokʼel taje, skʼan me jnaʼtik lek ti kuxulutik ta kʼakʼaletik ti toj echʼem vokolile, jaʼ yuʼun jechuk me xvinaj ta jnopbentik ta sventa li nupunele xchiʼuk ta sventa li alab-nichʼnabil li ta slajeb kʼakʼal kuxulutik liʼe (2 Ped. 3:10-13). Mi jaʼ jech ta jpastike, jtekeltik me —mi chʼabal jnup jchiʼiltik o mi oy, mi oy kalab jnichʼnabtik o mi muʼyuk— ta xkichʼtik ta mukʼ Jeova xchiʼuk stsobobbail yajtsʼaklom Cristo ta jkuxlejaltik.
[Tsʼibetik ta yok vun]
a Kʼelo li mantal ta foyeto ¿Kʼusi tskʼanbutik ti Diose? ta paj. 17, par. 6, 7. Ti bu chal «Jun kuxlejal ta utsʼ alalil ti ta slekubtasbe yoʼonton ti Diose».
b Li yajtsʼaklomtak Cristo ti oy skʼop ta snupunelike, ta me staik lekil tojobtasel ta revista Li Jkʼel osil ta toyole ta 15 yuʼun marso ta 2008, paj. 7, ti bu chal «Kʼuxi xuʼ oyuk muyubajel li ta nupunele».
c Kʼelo li bu chal: «¿Estoy preparado para casarme?», li ta livro Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas.
Svulesobil ta joltik
• ¿Kʼu yuʼun mu lekuk ti toj bikʼit chnupunik li yajtsʼaklomtak Cristoe?
• ¿Kʼusi smakoj li stsʼitesel jun olole?
• ¿Kʼu yuʼun muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilik junantik yajtsʼaklom Cristo, xchiʼuk ti muʼyuk yalab xnichʼnabik jlom li buchʼutik nupuneme?
• ¿Kʼusi van vokolal xuʼ snuptan li totil-meʼil yajtsʼaklom Cristoe?
[Lokʼol ta pajina 17]
¿Kʼu yuʼun mu lekuk ti toj bikʼit chnupunike?
[Lokʼol ta pajina 18]
Li malalile ep tajmek kʼusi xuʼ spas sventa x-abtej lek ta stojolal Dios li yajnile
[Lokʼol ta pajina 19]
¿Kʼu yuʼun tsnopik ti jaʼ lek chʼabal yalab xnichʼnabik jlom nupul-tsʼakal yajtsʼaklomtak Cristoe?
[Lokʼol ta pajina 20]