VIVLIOTEKA TA INTERNET yuʼun Watchtower
VIVLIOTEKA TA INTERNET
yuʼun Watchtower
tsotsil
ʼ
  • ʼ
  • VIVLIA
  • VUNETIK
  • TSOBAJELETIK
  • w10 1/10 paj. 3-4
  • ¿Kʼusi chiʼ-o li krixchanoetike?

Muʼyuk svideoal.

Paso perton, mu stij li videoe.

  • ¿Kʼusi chiʼ-o li krixchanoetike?
  • Li Jkʼel osil ta toyole Yakal chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Jeovae 2010
  • Yan vunetik ti xkoʼolaje
  • Paskʼop ti bu tstunesik tsatsal vombaetike | ¿Kʼusi chal li Vivliae?
    Yan mantaletik
Li Jkʼel osil ta toyole Yakal chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Jeovae 2010
w10 1/10 paj. 3-4

¿Kʼusi chiʼ-o li krixchanoetike?

«Mu persauk tikʼilutik ta jun relijion sventa jnaʼtik ti poʼot xa xlaj li balumile.» (STEPHEN OʼLEARY, JCHANUBTASVANEJ TA UNIVERSIDAD DEL SUR DE CALIFORNIA)a

¿MI JECH cha nop kʼuchaʼal tsnop li jchanubtasvanej ta universidad taje? Mi jeche oy ta avoʼonton cha chan li mantaletik chtale. Baʼyel chlik jchantik kʼu yuʼun chiʼik junantik ta sventa li kʼusitik xuʼ xkʼot ta stojolal li krixchanoetik ta tsʼakale. Mi laje ta jkʼelbetik srasonaltak ti mu stakʼ jvul koʼontontike xchiʼuk ti xuʼ jpat koʼontontik ti muʼyuk chlaj li kuxlejal ta Balumile. Jaʼ yuʼun, lik jchanbetik skʼoplal jun-chibuk kʼusitik xibal sba ti mas chiʼ-o yuʼun li krixchanoetike.

Ti oy noʼox sibtasel ta skoj ti chlik jun mukʼta pas kʼop ti bu tstunesik vomba atomikae. Jlik revista ti lokʼ ta sjabilal 2007 ti chchanbe skʼoplal taje, xi laj yale: «Ti kʼalal la stenik yalel li baʼyel vomba atomikaetik ta Hiroshima xchiʼuk Nagasakie jaʼ te lik xiʼik-o talel li krixchanoetik ti oy to kʼusi mas xibal sba xuʼ xkʼot ta pasele» (Bulletin of the Atomic Scientists). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun chichʼ alel ti oy toʼox 27,000 vomba atomikaetik li ta 2007, xchiʼuk ti oy la 2,000 ti «chapal xa sventa xichʼ tunesel ta jayib noʼox minutoe». Manchuk mi jaypʼejuk noʼox xichʼ tʼomesel li vombaetik taje toj ep xa noʼox kʼusitik xibal sba chkʼot ta pasel yuʼun.

Vaʼun chaʼa, ¿mi jutukajem xa van skʼoplal ti chichʼ alel chichʼ tunesele? Jech kʼuchaʼal laj yal SIPRIb ta jun aʼyej ta 2009 ti voʼob mukʼtik tsatsal lumetik ti oy svomba atomikaike —China, Estados Unidos, Francia, Reino Unido xchiʼuk Rusia— yakal «tsnop tspasik achʼ vombaetik o yalojik ti tskʼan tspasike» (SIPRI Yearbook 2009. Resumen en español).c Jech noxtok chichʼ alel ti maʼuk noʼox oy svomba atomikaik li mukʼtik lumetik taje. Li buchʼutik chchanbeik skʼoplal li kʼusitik taje chalik ti Israel, India xchiʼuk Pakistane oy yuʼunik ta jujuntal te van 60 kʼalal ta 80 vomba atomikaetik. Jech noxtok, chichʼ alel ti oy la 8,392 vomba atomika ta spʼejel Balumil ti chapalik xa sventa xichʼ tʼomesele.

Chjel tajek xkʼixnal-sikil li Balumile. Li revista laj yichʼ albel skʼoplal ta pajina 3 chal ti ta skoj «chkʼixnaj o tsikub tajek li Balumile xkoʼolaj jech xibal sba kʼuchaʼal li vomba atomikae». Li sientifikoetik ti lek ojtikinbilike jech tsnopik ek. Jech kʼuchaʼal Stephen Hawking, jchanubtasvanej lek ojtikinbil li ta Universidad de Cambridge xchiʼuk sir Martin Rees, jbeiltasvanej ta Trinity College li ta universidad taje. Chalik ti ta skoj ti muʼyuk lek chichʼ tunesel li kʼusitik achʼ chlokʼtale xchiʼuk ti kʼuyelan chichʼ ilbajinel li osil-balumile xuʼ sok-o batel ta jyalel li kuxlejal ta Balumile o xlaj-o ta jyalel.

Li kʼusi chalik ti xibal sba chkʼot ta pasele. Ep kʼusitik tsʼibabil ti chal ti yikʼaluk la xlaj ta sjabilal 2012 li balumile. Jaʼ noʼox mi la jtsʼibatik «fin del mundo» o «2012» li ta Internete ta smilal noʼox pajinaetik ta jtatik ti chalbeik skʼoplal taje. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chaʼiik? Yuʼun jun voʼneal kalendario maya —ojtikinbil kʼuchaʼal Natil Otol— jaʼ te chkʼot ta tsutsel li ta jabil taje, xchiʼuk epal krixchanoetik xchʼunojik ti jaʼ la senyail chlaj skʼoplal li kuxlejal xkojtikintik avie.

Jech noxtok, oy krixchanoetik ti oy srelijionike, xchʼunojik ti chal la Vivlia ti chlaj li Balumile. Li yantik xtoke tsnopik ti ch-ikʼatik muyel ta vinajel li buchʼutik tukʼ tspas sbaike xchiʼuk ti chtakatik batel ta kʼatinbak li buchʼutik chopolike o ti liʼ chkom yil svokolik ta Balumil mi lajem xaʼoxe.

Vaʼun chaʼa, ¿mi jech van chal li Vivliae? Li jtakbol Juane xi pʼijubtasvane: «Mu me xachʼunic cʼusi chalic me oy bochʼo chayalboxuc ti jaʼ acʼbil snaʼic yuʼun Chʼul Espiritue. Jaʼ lec qʼuelic baʼyuc me jaʼ Espíritu yuʼun Dios oy ta stojolic, o me maʼuc» (1 Juan 4:1). Jech oxal, mu me jecheʼuk xa chʼun ta anil li kʼusi chal yantike, ¿kʼu yuʼun mu xa kʼel atuk kʼusi chal Vivlia ta sventa li slajeb balumile? Li ta yan mantal chtale ta jkʼeltik jun-chibuk tekstoetik ta Vivlia ti chalbe smelolal taje. Ta jtijkutik avoʼonton xa kʼel xchiʼuk, mu jnaʼtik, xuʼ van oy kʼusi achʼ xa chan.

[Tsʼibetik ta yok vun]

a Te laj yichʼ lokʼesel ta mantal «Los desastres naturales desatan las predicciones catastrofistas» («Li kʼusi chkʼot ta pasel kʼuchaʼal nikel, nojelal ta voʼ o yan kʼusitike jaʼ chlik yalik-o kʼusitik xibal sba chtal ta tsʼakal li krixchanoetike»), ti laj yichʼ lokʼesel ta 19 yuʼun oktuvre ta 2005 ta pajina ta Internet yuʼun li cadena MSNBC.

b Sletrailtak ta inglés sventa chichʼ albel skʼoplal li Instituto Internacional de Estocolmo de Investigación para la Paz.

c Jun aʼyej ti bu la spas firmar Shannon N. Kile, jaʼ direktora xchiʼuk jaʼ bankilal ta xchanbel skʼoplal li vomba atomika li ta Programa del SIPRI para la Limitación y No Proliferación de Armas; Vitaly Fedchenko, ti jaʼ chchanbe skʼoplal ek li ta programa taje xchiʼuk Hans M. Kristensen, ti jaʼ direktor sventa jun abtelal ta Federación de Científicos Americanos sventa vomba atomika.

[Lokʼol ta pajina 4]

Xchʼayilal vomba atomika: U.S. National Archives photo; tsatsal ikʼal voʼ: WHO/League of Red Cross and U.S. National Archives photo

    Vunetik ta tsotsil (2001-2025)
    Lokʼan
    Ochan
    • tsotsil
    • Tako batel
    • Ti kʼu yelan chak'ane
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ti kʼutik yelan xuʼ xichʼ tunesele
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Ochan
    Tako batel