¿Kʼusi skʼan xapas sventa xata li kuxlejal sbatel osile?

1. ¿Kʼu yuʼun ep buchʼutik tsnopik ti mu xuʼ xijkuxi ta sbatel osile?

EPAL krixchanoetike tskʼel lek li kʼusi tslajesike xchiʼuk tspasik ejersisio sventa lekuk noʼox oyik. Akʼo mi jech, snaʼojik onoʼox ti chmalubik xchiʼuk ti chchamike, yuʼun tsnopik ti mu onoʼox stakʼ xijkuxi ta sbatel osile. Pe li Jesuse laj yal ti tstaik kuxlejal sbatel osil li krixchanoetike, jech kʼuchaʼal chal ta Juan 3:16 xchiʼuk 5:24.

2. ¿Kʼusi chal ta sventa kuxlejal sbatel osil li ta Juan kapitulo 6? (Juan 6:​39, 40).

² Jech kʼuchaʼal laj kiltik li ta xchanobil echʼe, li Jesuse la smakʼlin ta pan xchiʼuk ta choyetik ta smilal noʼox krixchanoetik (Juan 6:​5-35). Toj labal sba li kʼusi la spase, pe mas to labal sba li kʼusi laj yal ta yokʼomale. Li epal krixchanoetike bat staik Jesus ta Kapernaum ti te xkom ta stiʼil nab Galileae. Te laj yalanbe ti xuʼ xchaʼkuxiik li krixchanoetike xchiʼuk ti xkuxiik ta sbatel osile (kʼelo Juan 6:​39, 40). Nopo noʼox avaʼi ta stojolal li avutsʼ avalal xchiʼuk li avamigotak ti chamemike. Li kʼusi laj yal Jesuse chakʼ kiltik ti xuʼ xchaʼkuxiik talel li epal krixchanoetike xchiʼuk ti xuʼ xakuxi sbatel osil xchiʼuk li avutsʼ avalale. Pe li ta Juan kapitulo 6 oy to kʼusi laj yal Jesus ti vokol laj yaʼibeik smelolale. Jkʼelbetik batel skʼoplal.

3. ¿Kʼusi laj yalbe sba skʼoplal stuk Jesus li ta Juan 6:51?

³ Kʼalal laj xa ox smakʼlin ta pan li epal krixchanoetik li Jesuse, jaʼ vul ta sjolik li mana laj yakʼ Jeova kʼalal te toʼox oyik ta takixokol balumil li j-israeletike. Li Vivliae xi onoʼox chalbe skʼoplal li manae: «[Li] pan chlik tal ta vinajele» (Sal. 105:40; Juan 6:31). Li Jesuse laj yalbe skʼoplal mana sventa oyuk kʼusi mas xakʼ ta chanel. Akʼo mi jaʼ matanal laj yakʼ Dios li manae, li buchʼutik la slajesike chamik onoʼox (Juan 6:49). Pe li Jesuse laj yalbe sba skʼoplal stuk ti jaʼ «li batsʼi pan likem tal ta vinajele», «li pan ti likem tal ta stojolal Diose» xchiʼuk «li [pan] sventa kuxlejale» (Juan 6:​32, 33, 35). Ta mas tsʼakale, laj yalbe skʼoplal kʼusi sjelbenal li mana xchiʼuk li stuke. Xi laj yale: «Voʼonun li pan sventa kuxlejal ti likem tal ta vinajele. Chkuxi sbatel osil mi oy buchʼu tsveʼ li pan liʼe» (kʼelo Juan 6:51). Li judaetike chopol tajek laj yaʼiik li kʼusi laj yalbe skʼoplal Jesuse. ¿Kʼusi srasonal oy yuʼun Jesus ti laj yal ti te lik talel ta vinajel xchiʼuk ti jaʼ li pan ti mas tsots skʼoplal ti jaʼ mu sta li mana laj yakʼbe Dios li j-israeletik ta voʼnee? Ta mas tsʼakale, xi laj yalbe li krixchanoetike: «Li pan chkakʼe jaʼ li [jbekʼtale]». ¿Kʼusi van la skʼan laj yal taje? Oy ta koʼontontik ti jnabetik li stakʼobile, yuʼun jaʼ jech xuʼ jnaʼtik kʼuxi xuʼ xijkuxi ta sbatel osil xchiʼuk li kutsʼ kalaltike. Jkʼeltik batel kʼusi laj yalbe skʼoplal li Jesuse.

LI SBEKʼTALE XCHIʼUK LI PAN SVENTA KUXLEJALE

4. ¿Kʼu yuʼun chopol laj yaʼiik junantik ta skoj li kʼusi laj yal Jesuse?

⁴ Oy buchʼutik chopol laj yaʼiik kʼalal laj yal Jesus ti jaʼ skʼoplal sbekʼtal li pane, ti persa skʼan slajesik sventa sta xkuxlejal skotol li krixchanoetike. Yuʼun yikʼaluk van la snopik ti ta batsʼi melel skʼan stibeik sbekʼtal li Jesuse (Juan 6:52). Pe li Jesuse oy to kʼusi laj yalbe skʼoplal ti mas to labal sba laj yaʼiike: «Mi muʼyuk bu chatibeik sbekʼtal li Xnichʼon Krixchanoe xchiʼuk mi muʼyuk bu chavuchʼbeik li xchʼichʼele, muʼyuk me chata akuxlejalik» (Juan 6:53).

5. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk laj yal Jesus ti ta batsʼi melel skʼan uchʼbel li xchʼichʼele?

⁵ Li ta skʼakʼalil Noee, li Diose yaloj xa onoʼox mantal ti mu stakʼ xichʼ tiʼel li chʼichʼe (Jen. 9:​3, 4). Ta mas tsʼakale, kʼalal akʼbatik Mantal li j-israeletike, te laj yal ti mu stakʼ slajesik eke. Skotol li buchʼutik tslajesik li chʼichʼe skʼan xichʼik milel (Lev. 7:27). Li Jesuse laj yalbe judaetik ti skʼan xchʼunik li Mantal laj yakʼ Jeova ta stojolal li Moisese (Mat. 5:​17-19). Jaʼ yuʼun, mu jnoptik ti ta batsʼi melel laj yalbe epal judaetik ti xtibat li sbekʼtal xchiʼuk ti x-uchʼbat xchʼichʼele. Yuʼun kʼalal jech laj yalbe skʼoplal li Jesuse, jaʼ yakal chalbe skʼoplal kʼuxi xuʼ staik kuxlejal sbatel osil li krixchanoetike (Juan 6:54).

6. ¿Kʼusi to mas xuʼ skoltautik ta yaʼibel smelolal ti ta lok’ol kʼop no’ox laj yal Jesus ti chichʼ tibel sbekʼtal xchiʼuk ti chichʼ uchʼel li xchʼichʼele?

⁶ Jamal xvinaj ti jaʼ noʼox ta lokʼol kʼop chkʼopoj li Jesuse. Maʼuk to sba velta ti jech tspase, jvules ta joltik ti xi laj yalbe li ants ti likem ta Samariae: «Li buchʼu chuchʼ li voʼ chkakʼbee mi jaʼuk bu ch-akʼbat takitiʼil yan velta, yuʼun li voʼ chkakʼbee chpas ta nioʼ ta yut sbekʼtal ti te xburbun-o ti chakʼ kuxlejal sbatel osile» (Juan 4:​7, 14).a Li Jesuse maʼuk la skʼan laj yalbe ti tsta-o xkuxlejal sbatel osil mi laj yuchʼbe yaʼlel li poso taje. Jaʼtik jech laj yalbe ek li epal krixchanoetik ta Kapernaum li Jesuse, yuʼun maʼuk skʼan xal ti jaʼ to tstaik kuxlejal sbatel osil mi tstibeik ta melel li sbekʼtale xchiʼuk mi chuchʼbeik li xchʼichʼele.

¿MI KOʼOL LI KʼUSI LAJ YAL TA KAPERNAUM XCHIʼUK KʼALAL LA SLIKES LI VEʼLIL TA BAT KʼAKʼAL YUʼUN KAJVALTIKE?

7. ¿Kʼusi chal junantik krixchanoetik ta sventa li kʼusi laj yal Jesus ta Juan 6:53?

⁷ Junantik li buchʼutik oy srelijionike chalik ti jaʼ te la slikes Jesus li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltik li kʼusi laj yal ta Juan 6:53 kʼalal laj yal ti chichʼ tibel sbekʼtal xchiʼuk chichʼ uchʼbel li xchʼichʼele. Ti jech chalike jaʼ la ta skoj ti xkoʼolajtik li kʼusi laj yal ta tsʼakal ta sventa li Snaʼobil slajele (Mat. 26:​26-28). Li stukike chalik ti skotol li buchʼutik chkʼotik kʼalal tspasik li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike, skʼan sveʼik li pan xchiʼuk xuchʼik li vino ti te tsjelubtasike. ¿Mi lek ti jech chalike? Yuʼun ta smiyonal noʼox krixchanoetik ta spʼejel balumil ta xchiʼinutik jujun jabil kʼalal ta jpastik li Snaʼobil slajel Jesuse. Ta jkʼeltik kʼusi sjelbenal li kʼusi laj yal Jesus ta Juan 6:53 xchiʼuk li kʼusi laj yal kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike.

8. ¿Kʼusi sjelbenal li kʼusi laj yalbe krixchanoetik ta Kapernaum li Jesuse xchiʼuk li kʼusi laj yal kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

⁸ Jkʼeltik batel chib sjelbenal li kʼusi laj yal Jesuse. Baʼyel, ¿bakʼin xchiʼuk bu laj yal Jesus li kʼusi chal ta Juan 6:53 kʼalal ta 56? Jaʼ laj yalbe li epal judaetik ti te oyik ta Kapernaum ta yosilal Galilea ta sjabilal 32. Taje jaʼo kʼot ta pasel kʼalal skʼan toʼox jun jabil spas li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltik li ta Jerusalene. Xchibal, ¿buchʼutik laj yalbe? Jaʼ li krixchanoetik ta Galileae. Jutuk mu skotoluk li krixchanoetik ti te oyik ta Galilea ti la xchikintaik li kʼusi laj yal Jesuse, jaʼ batem ta yoʼonton li sveʼelike, maʼuk li kʼusitik sventa mantale (Juan 6:26). Kʼalal oy kʼusi laj yal Jesus ti mu xaʼibeik smelolale, chibajik-o ta anil. Yuʼun oy junantik yajchankʼoptake muʼyuk xa la stsʼakliik (Juan 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66). Pe jelel tajek li kʼusi kʼot ta pasel li ta sjabilal 33 kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike. Li vaʼ kʼakʼale, li Jesuse te xchiʼuk li 11 ta voʼ yajtakboltake akʼo mi mu xaʼibeik smelolal skotol li kʼusi laj yakʼ ta chanele. Manchuk mi jech, mu xkoʼolajik kʼuchaʼal li krixchanoetik ti la xchiʼinan ta loʼil ta Galileae, yuʼun li jtakboletik ti tukʼ yakʼoj sbaike xchʼunojik lek ti jaʼ Xnichʼon Dios li Jesuse, ti lik talel ta vinajele (Mat. 16:16). Jech oxal, xi la skʼupil kʼoptaane: «Li voʼoxuke liʼ achiʼinojikun-o kʼalal chkil jvokole» (Luk. 22:28). Li kʼusi xa la jkʼeltik talele chakʼ ta ilel ti mu xkoʼolaj li kʼusi laj yal ta Juan 6:53 xchiʼuk li kʼusi laj yal kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike. Pe oy to yan sprevailtak, jkʼeltik batel.

¿KʼUSI SBALIL CHATABE LI KʼUSI LAJ YAL JESUSE?

9. ¿Buchʼutik te skʼoplalik li kʼusi laj yal Jesus kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike?

⁹ Kʼalal laj yichʼ pasel li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike, li Jesuse laj yakʼbe yajtakboltak li pan ti muʼyuk slevaduraile xchiʼuk laj yalanbe ti jaʼ skʼelobil li sbekʼtale. Ta tsʼakale, la sjelubtas li vinoe xchiʼuk laj yal ti jaʼ skʼelobil li xchʼichʼel chichʼ malel ta sventa li tratoe (Mar. 14:​22-25; Luk. 22:20; 1 Kor. 11:24). Toj tsots skʼoplal li kʼusi laj yal ta sventa li tratoe. Yuʼun li ta achʼ tratoe maʼuk te skʼoplal skotol li krixchanoetike jaʼ noʼox te skʼoplalik «li jteklum Israele», jaʼ xkaltik, li j-israeletik ta mantal ti koʼol ch-ajvalilajik xchiʼuk Kristo «li ta Ajvalilal yuʼun Diose» (Ebr. 8:​6, 10; 9:15). Li vaʼ kʼakʼale, li jtakboletike mu xaʼibeik smelolal. Pe jutuk xa ox skʼan xichʼik tʼujel ta chʼul espiritu xchiʼuk ti te ch-och skʼoplalik li ta achʼ trato sventa te chchiʼinik ta vinajel li Jesuse (Juan 14:​2, 3).

10. ¿Kʼusi yan sjelbenal li kʼusi laj yal Jesus ta Galilea xchiʼuk kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹⁰ Kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltik li Jesuse, jaʼ mas laj yalbe skʼoplal li uni jtsop chije. Yuʼun li vaʼ kʼakʼale, jaʼ te skʼoplalik li jtakboletik ti jaʼo te oyik kʼalal laj yichʼ pasel li Veʼlil ta bat kʼakʼale (Luk. 12:32). Jaʼ yuʼun, li jtakboletik xchiʼuk li yan krixchanoetik ti te ch-och skʼoplalik li ta jtsop chijetike skʼan slajesik li pan xchiʼuk xuchʼik li vinoe. Li krixchanoetik taje chmuyik batel ta vinajel sventa xbat xchiʼinik li Jesuse. Li kʼusi laj yalbe yajtakboltak li vaʼ kʼakʼale jelel tajek li kʼusi laj yalbe li krixchanoetik ti te oyik ta Galileae. Yuʼun li kʼusi laj yalbe li krixchanoetik ta Galilea li Jesuse smakojbe skʼoplal epal krixchanoetik.

11. Li bendision laj yal Jesus ta Galileae, ¿kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk noʼox tstaik jayvoʼ krixchanoetike?

¹¹ Kʼalal jaʼo te oy ta Galilea ta sjabilal 32 li Jesuse, jaʼ la xchiʼinan ta loʼil li buchʼutik jaʼ noʼox tskʼan sveʼelike. Pe oy kʼusi laj yal ti mas to tstabeik sbalil kʼuchaʼal li batsʼi veʼlile: jaʼ li kʼusi chkoltaatik-o sventa staik li kuxlejal sbatel osile. Jech xtok, laj yal ti buchʼutik chchamike xuʼ xchaʼkuxiik li ta slajebal kʼakʼale xchiʼuk ti xkuxiik sbatel osile. Li bendision laj yalbe skʼoplal Jesuse maʼuk noʼox tstabeik sbalil uni jtsop krixchanoetik jech kʼuchaʼal kʼalal la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike. Yuʼun li kʼusi laj yal ta Galileae jaʼ laj yalbe skʼoplal li bendision ti xuʼ staik li epal krixchanoetike, yuʼun xi onoʼox laj yale: «Chkuxi sbatel osil mi oy buchʼu tsveʼ li pan liʼe; [ . . . ] li pan chkakʼe jaʼ li jbekʼtal sventa sta xkuxlejal li krixchanoetike» (Juan 6:51).

12. ¿Kʼusi skʼan pasel sventa jtatik li kuxlejal sbatel osil jech kʼuchaʼal laj yalbe skʼoplal Jesus li ta Galileae?

¹² ¿Mi jaʼ van la skʼan laj yal Jesus ti buchʼuuk xa noʼox xuʼ staik li kuxlejal sbatel osile? Moʼoj, yuʼun jaʼ noʼox li buchʼutik tsveʼik li pane, jaʼ xkaltik, li buchʼutik chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jesuse. Epal krixchanoetik ti chalik ti jaʼik la yajtsʼaklomtak Kristoe tsnopik ti jaʼ noʼox la venta mi chchʼunik ta stojolal Jesuse kolem xa chkomik (Juan 6:​29, Xchʼul Cʼop Jtotic Dios, ta skʼop Chenalhó). Pe ti melel xkaltike oy junantik ti laj toʼox xchʼunik ta stojolal Jesuse, tenvanik komel. ¿Kʼu yuʼun ti jech la spasike?

13. ¿Kʼusi to skʼan spasik sventa xkʼotik ta melel yajchankʼoptak li Jesuse?

¹³ Jutukuk mu skotoluk li krixchanoetik ti la smakʼlin li Jesuse jpʼel ta yoʼontonik tstsʼakliik jaʼ noʼox venta mi ta x-akʼbat li kʼusi tskʼan stukike. Yuʼun jaʼ noʼox oy ta yoʼontonik ti xpoxtaatike, ti x-akʼbat sveʼelike xchiʼuk jaʼ noʼox chchikintaik li kʼusi lek chaʼi stukike. Pe li Jesuse laj yakʼbe yil ti oy to kʼusi skʼan spasik sventa xkʼotik ta melel yajchankʼoptake. Li stuke maʼuk noʼox tal ta balumil sventa xakʼbe li kʼusitik chtun yuʼunik li krixchanoetike. Yuʼun skʼan xnopajik ta stojolal Jesus, jaʼ xkaltik, ti xchʼunik xchiʼuk spasik skotol li kʼusi laj yakʼ ta chanele (Juan 5:40; 6:44).

14. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jtabetik sbalil li sbekʼtal xchiʼuk li xchʼichʼel laj yakʼ Jesuse?

¹⁴ Li Jesuse laj yakʼ ta chanel ti kʼalal chakʼ ta matanal li sbekʼtal xchiʼuk li xchʼichʼele jaʼ jech xuʼ xichʼ tael li kuxlejal sbatel osile. Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti xakʼ ta ilel xchʼunel yoʼonton li judaetike xchiʼuk toj tsots skʼoplal ti jechuk jpastik li avi eke (Juan 6:40). Jaʼ yuʼun, sventa xichʼ tabel sbalil li xchʼichʼel ti laj yal ta Juan 6:​53, skʼan xkakʼ ta ilel xchʼunel koʼontontik li ta pojelale. Taje xuʼ stabeik sbalil epal krixchanoetik ek (Efes. 1:7).

15, 16. ¿Kʼusitik tsots skʼoplal la jchantik li ta Juan kapitulo 6?

¹⁵ Li ta Juan kapitulo 6 ep kʼusitik la jchantik ti toj tsots skʼoplale xchiʼuk ti tspat koʼontontike. Yuʼun te laj yakʼ ta ilel Jesus ti skʼanoj skotol li krixchanoetike. Li ta Galileae la xpoxta li buchʼutik ipike, laj yalbe skʼoplal ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk laj yakʼbe sveʼel li buchʼutik chʼabal sveʼelike (Luk. 9:11; Juan 6:​2, 11, 12). Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun laj yakʼ ta chanel xtok ti jaʼ li pan sventa xkuxlejale (Juan 6:​35, 48).

¹⁶ Li Jesuse laj yalbe skʼoplal ti oy yan xchijtake. Li buchʼutik te skʼoplalike mu stakʼ sveʼik li pan xchiʼuk xuchʼik li vino kʼalal chichʼ pasel jujun jabil li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike (Juan 10:16). Pe ta onoʼox me stabeik sbalil li sbekʼtal xchiʼuk li xchʼichʼel laj yakʼ Jesuse, jaʼ noʼox mi laj yakʼ ta ilel xchʼunel yoʼontonik ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Jesuse (Juan 6:53). Pe li buchʼutik stakʼ sveʼik li pan xchiʼuk ti xuchʼik li vinoe, chakʼik ta ilel ti te skʼoplalik li ta achʼ tratoe xchiʼuk ti koʼol ch-ajvalilajik li ta Ajvalilal yuʼun Dios te ta vinajele. Jaʼ yuʼun, li kʼusi la jchantik li ta Juan kapitulo 6 ep tstabeik sbalil li buchʼutik chbatik ta vinajele xchiʼuk li yan chijetike. Toj tsots skʼoplal ti xkakʼtik ta ilel xchʼunel koʼontontik sventa jtatik li kuxlejal sbatel osile.