Kuxlejal ta jun achʼ lum ti bu chʼabal vokolil
Kʼalal cha kʼel li lokʼol ti pasbil ta tratado liʼe, ¿kʼusi cha vaʼi? ¿Mi mu tauk skʼan avoʼonton li lekilal, muyubajel xchiʼuk li kʼusitik lek ta tael jech kʼuchaʼal chvinaj tee? Ta melel tana. Pe, ¿mi jaʼ noʼox van jun vaychil ti chichʼ chʼunel ti jun kʼakʼal jech ta xkʼot ta pasel taje?
Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike yikʼal van jech ta snopik. Yuʼun li tsatsal vokoliletik tanae jaʼ: kʼop, saʼ mulil, viʼnal, chamel, malubel, taje jaʼ junantik noʼox. Pe akʼo mi jech, oy rason sventa oyuk patob oʼontonal. Li Vivliae ta xal ti ta tsʼakale ta xtal «achʼ vinajel[etik] xchiʼuk achʼ banamil ti yaloj onoʼox Dios ta xakʼbutike, ti bu puru tukʼ xa kʼusitik te oye» (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17).
Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, li «achʼ vinajel[etik]» xchiʼuk «achʼ banamil» taje, mu jaʼuk vinajeletik xchiʼuk Balumil kʼuchaʼal chvinaj tanae. Li Balumil xchiʼuk vinajeletik ti chkiltik tanae toj lek la jyichʼik pasel, yuʼun li Vivliae ta xal ti te oyik-o ta sbatel osil (Salmo 89:36, 37; 104:5). Li jpʼel kʼop «achʼ banamil[e]» jaʼ skʼoplal jtsop tukʼil krixchanoetik ti ta xkuxiik ta Balumile, xchiʼuk li jpʼel kʼop «achʼ vinajel[etike]», jaʼ skʼan chal jun tukʼil ajvalil ta vinajel ti tsventain tal li jtsop krixchanoetik ta Balumile. Pe, ¿mi jaʼ noʼox jun vaychil ta chʼunel ti oy jun «achʼ banamil» ta tsʼakale, jaʼ xkaltik, jtsop krixchanoetik ti te jun xa noʼox yoʼonton chnakiike?
Moʼoj, taje jaʼ jech ti kʼuchaʼal snopoj onoʼox Dios ta slikebal sventa li Balumile. Ti Diose la jyakʼ ta paraiso balumil ta Eden li baʼyel vinik xchiʼuk baʼyel antse, xchiʼuk la jyakʼanbe jun kʼupil abtel: «Bolanik; epajanik. Nojesik li banamile; ventainik-o» (Génesis 1:28). Jech, li kʼusi toʼox tskʼan Diose jaʼ ti akʼo nichʼnajikuke xchiʼuk ti akʼo sjamubtas batel ta spʼejel Balumil li sparaisoike. Akʼo mi jech, la jyakʼik ta ilel ti mu staʼo ti xkuxiik ta sbatel osile, yuʼun ta tsʼakal la stʼujik ti muʼyuk ta xchʼunbeik smantal ti Diose, pe li kʼusi onoʼox tskʼan tspas ta slikebal ti Diose muʼyuk jel. ¡Persa ta xkʼot ta pasel ta jun achʼ lum! (Isaías 55:11.)
Jesus la jyalbe stsʼaklomtak ti akʼo skʼanik ta orasion ti akʼo taluk li Ajvalil yuʼun Diose. Li Ajvalil liʼe jaʼ jun ajvalil ta vinajel ti tspoj ta choplejal li Balumile xchiʼuk ta sventain li krixchanoetik ti te chnakiike (Mateo 6:9, 10). Xuʼ jpat koʼontontik ti tstakʼ Dios li orasion taje, yuʼun li sKʼope xi chal ta melele: «Ti buchʼu oy slekil ti kʼusi ta spasike, ta xrextoinik ti banomile, sbatel osil ta xnakiik tey» (Salmo 37:29, Ch).
Kuxlejal ta achʼ lum yuʼun Dios
Li Ajvalil yuʼun Diose ta xakʼ tal lekilaletik ta Balumil ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe, taje jaʼ sventa tskʼupinik liʼ ta Balumil li steklumal jech kʼuchaʼal skʼanoj onoʼox ta baʼyel ti Diose. Ta xchʼay li pʼajbailetike xchiʼuk li xchopol kʼoptael buchʼutik muʼyuk to ojtikinbile, vaʼun ta xamikoin sbaik ta melel li jnaklejetik ta Balumile. Ta Vivliae, ti Diose ta xal ta melel ti tspajes li kʼopetik ta jujujot stiʼ Balumile. «Muʼyuk xa tsmil sbaik ta espada li jujun mukʼtik banamile; muʼyuk xa bochʼo chchapan sba lek ta xchanel pleito» (Salmo 46:9; Isaías 2:4).
Vaʼun, spʼejel li Balumile ta xkʼataj ta jun paraiso jech kʼuchaʼal jun nichimaltik. Li Vivliae ta xal: «Kuxetuk noʼox yoʼnton li taki-xokol banamile ti muʼyuk kʼusi xchʼi-o tee; kuxetuk noʼox yoʼnton yuʼun ta xlik nichinuk jech chak kʼuchaʼal nichimaltik. [...] Xchiʼuk ta xlik lokʼanuk yaʼlel li taki-xokol banamile; ta xlik xanoanuk yaʼlel li sbajbajiltake. Ti bu solel takin onoʼoxe ta xkʼataj ta stsʼanleb voʼ; ti bu tʼajemik ta skoj stakinale ta xkʼataj ta lokʼeb voʼ» (Isaías 35:1, 6, 7).
Li ta paraiso Balumile oy ep srasonal sventa xuʼ xi jmuyubajutik. Muʼyuk xa buchʼu ta xil svokol ta skoj ti chʼabal veʼlile. Li Vivliae ta xal: «Isatin xa li kʼusitik tsʼunbil ta banamile» (Salmo 67:6; 72:16). Skotolik ta skʼupinik li sat yab- telike, yuʼun li jPasvaneje ta xal: «Chlik spas lek snaik, chlik nakiikuk stukik; chlik stsʼunik lek stsʼusubik, ta slobeik sat stukik. [...] Mu altikuk tstsʼun lek stsʼusubik, mu yanuk bochʼo tslobe sat» (Isaías 65:21, 22).
Li ta achʼ lum yuʼun Diose, li krixchanoetike muʼyuk xa tsinajtik chnakiik ta mukʼtik tayal naetik mi jaʼuk ta vakax–naetik, yuʼun ti Diose yaloj ta melel: «Chlik spas lek snaik, chlik nakiikuk stukik [...]. Mu altikuk tspas lek snaik, mu yanuk bochʼo te chnaki». Li Vivliae chal ta melel xtok: «Muʼyuk bu altik chakʼ svokolik ta abtel» (Isaías 65:21-23). Jaʼ jech, li krixchanoetike oy lek yabtelik sventa jun noʼox yoʼonton chaʼi sbaik. Muʼyuk ch-echʼ koʼontontik yuʼun li kuxlejal ta achʼ lume.
Ta sjalile, li Ajvalil yuʼun Diose tspas ti akʼo lekuk xil sbaik li chonetike, jech xtok, tspas akʼo lek xil sbaik li chonetik xchiʼuk li krixchanoetike, jech kʼuchaʼal toʼox ta nichimaltik Eden. Li Vivliae ta xal: «Li okʼile tspas ta koʼol yoʼntonik xchiʼuk li chije; koʼol chkux yoʼntonik xchiʼuk unin tentsun li jtiʼval bolome; li bikʼtal vakax xchiʼuk leone jmoj chchiʼin sbaik ta xanubal. Jun noʼox unin bikʼit kerem ta xchabi batel» (Isaías 11:6-9; Oseas 2:18).
¡Nopo xa noʼox avaʼi, li ta paraiso Balumile ta xpoxtaj skotol li chameletik xchiʼuk li xchopolil bekʼtalile! Li sKʼop Diose ta xalbutik ta melel: «Mu jbejuk ta na jech chal:“Toj ipun”» (Isaías 33:24). «Diose ta skusbe lokʼel skotol yaʼlel satik, jech muʼyuk xa bochʼo chcham, muʼyuk xa bochʼo chat yoʼnton, muʼyuk xa bochʼo ch-okʼ, muʼyuk xa bochʼo kʼusi kʼux chaʼay. Yuʼun ilaj xa skʼoplal skotol ti jech toʼox oy ta baʼeyuke.» (Apocalipsis 21:4.)
Kʼuxi xuʼ cha ta li kuxlejal taje
Li kuxlejal ta jun tukʼil achʼ lum ti yaloj ta melel ti Diose, ta melel laj van stij avoʼonton. Manchuk mi oy krixchanoetik ti mu xchʼunik ta skoj ti toj echʼ noʼox lek li kuxlejal taje; li jPasvanej ti ep skʼanojutike oy ep sjuʼel sventa spas yuʼun skotol (Salmo 145:16; Miqueas 4:4).
Pe, sventa xuʼ xi jkuxiutik ta sbatel osil ta paraiso liʼ ta Balumile oy kʼusitik skʼan pasel. Jtos ti kʼusi tsots skʼoplal skʼan pasele jaʼ ti kʼusi la jyakʼ ta ilel Jesus kʼalal la skʼopon ta orasion ti Diose: «Ti jech ta xkuxiik sbatel osile, yuʼun xa yotkinikot ti atuk noʼox batsʼi kuxul Diosote, xchiʼuk xotkinik noxtok li Jesukristo laj atak tale» (Juan 17:3).
Jech un chaʼa, mi ta melel ta jkʼan chi jkuxiutik ta achʼ lum yuʼun ti Diose, baʼyel skʼan ta jchantik kʼusi tskʼan ti Diose xchiʼuk skʼan ta jpastik, yuʼun ta melel «li banamile xchiʼuk li kʼusi chakʼ batuk koʼntontik yuʼune, ta onoʼox xlaj; yan li bochʼo jaʼ tspasilan kʼusi tskʼan yoʼnton Diose jaʼ ta xkuxi sbatel osil». Mi ta jpastik taje, xuʼ ta jkʼupintik ta sbatel osil li epal lekilaletik ti chakʼbutik tal li jPasvanej kuʼuntik ti ep skʼanojutike (1 Juan 2:17).
Jaʼ noʼox mi jelel chichʼ alele, li tekstoetike la jyichʼ lokʼesel te ta «Biblia en tzotzil de chenalhó» (achʼ tsʼib).Ch: XChʼul cʼop ti jTotic Diose (Chamula).