Chapano junuk mantal sventa skotol krixchanoetik

JUJUN xemana li ta stsobobbail stestigotak Jeovae chetʼesik Mantal sventa skotol krixchanoetik ti chalbe skʼoplal junuk tema sventa Vivliae. Mi jaʼ jun molot ta tsobobbail o jtunelote, ¿mi xvinaj ta aparte ti lek xanaʼ yetʼesel mantale, jaʼ xkaltik, ti lekil jchanubtasvanejote? Mi jeche, xuʼ van xavichʼ albel ti xavetʼes junuk mantale. Li Chanob vun sventa Kabteltik yuʼun Diose ta smilal xa noʼox ermanoetik stojobtasoj sventa xetʼesik mantal. ¿Kʼuxi xuʼ xlik achapan aba mi la-albat ti skʼan xavetʼes junuk Mantal sventa skotol krixchanoetike?

Chano li voskejoe

Kʼalal muʼyuk toʼox chlik asabe smelolale, kʼelo li voskejoe xchiʼuk nopbo skʼoplal jaʼ to mi laj avakʼ venta ti kʼu yuʼun tsots skʼoplale. Teuk ta ajol li tema ti te chalbe skʼoplal ta stituloale. ¿Kʼusi oy ta avoʼonton ti akʼo xchan li buchʼutik te chaʼiike? ¿Kʼusi chakʼan chkʼot ta pasel yuʼun li apartee?

Ojtikino xchiʼuk chano lek li kʼusitik tsʼibabil ta mayuskula ti jaʼ mas tsotsik skʼoplale. ¿Kʼuxi snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li stemaile? Ta yolon ti bu tsʼibabil ta mayuskulae, te xvinaj yan kʼusitik ti tsotsik skʼoplale, jech xtok oy to kʼusi yan tsʼibabil ti mas ochemik chlik ti chakʼ ta ilel ti melel li kʼusi chichʼ alele. Kʼelo lek kʼuxi snitojbe sba skʼoplal jujuvokʼ ti jaʼ chkoltavan sventa spasik li kʼusi chaval ta apartee. Mi laj xa avaʼibe smelolal li stemaile, li kʼusi chakʼan chkʼot ta pasel yuʼun li apartee xchiʼuk ti kʼuxi tskoltaot sjambel smelolal li kʼusi tsotsik skʼoplale, xuʼ xa xlik achapan li apartee.

Baʼyele skʼan van xavakʼ venta ti chʼakbil ta chanib o voʼob li kʼusitik tsʼibabil ta mayuskula ti mas tstotsik skʼoplale, mi jeche jaʼ van lek ti ta jujuvokʼ xachapane.

Jaʼ noʼox jun abtejebal li voskejoe, maʼuk ti jaʼ xa jech chaval skotol kʼuchaʼal tsʼibabil tale. Xkoʼolaj ta jpʼej jna ti yakal chmeltsaje. Skʼan spakʼbal, sjol, sventanailtak xchiʼuk ep to van kʼusitik skʼan sventa stakʼ naklebinele.

Tuneso li Vivliae

Li Jesukristo xchiʼuk yajtsʼaklomtake la stunesik Vivlia kʼalal chanubtasvanike (Luk. 4:16-21; 24:27; Ech. 17:2, 3). Xuʼ jech xapas ek. Kʼalal chavetʼes junuk mantale, jaʼ mas tsots skʼoplal ti xatunes li Vivliae. Maʼuk noʼox me xavalbe skʼoplal li kʼusitik yichʼoj tal li voskejoe xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalike, alo kʼusitik tekstoal chakʼ ta ilel ti melel li kʼusi chavale xchiʼuk lokʼeso me ta Vivlia li kʼusi chavakʼ ta chanele.

Kʼalal chachapan li apartee, kʼelo jujun versikulo xchiʼuk li versikuloetik te stsʼakinoje. Junantike xuʼ van jaʼ noʼox tskoltaot sventa xanabe mas smelolal, jaʼ yuʼun mu persauk xakʼel o xavalbe skʼoplal skotol li tekstoetike. Jaʼ noʼox tʼujo li kʼusitik chtun yuʼun li buchʼutik chaʼibote. Mi jaʼ noʼox chavakʼ ta avoʼonton stunesel li tekstoetik te talemik ta voskejoe, xuʼ van muʼyuk xa chatunes yan tekstoetik.

Muʼyuk me lek chbat-o junuk mantal kʼalal ep chichʼ kʼelel tekstoetike, jaʼ lek chbat mi xatojob ta chanubtasvaneje. Kʼalal chaloʼiltabe skʼoplal junuk versikuloe, albo srasonal ti kʼu yuʼun chichʼ tunesele. Chʼakbo yorail sventa xaval kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalik. Mi ajamoj to Avivlia kʼalal yakal chavalbe skʼoplale, xuʼ me jech sjamojik to ek li buchʼutik te chaʼiike. ¿Kʼuxi xuʼ xatijbe yoʼonton xchiʼuk xakolta sventa stabeik mas sbalil li Skʼop Diose? (Neh. 8:7, 12.) Xuʼ xatijbe yoʼonton xchiʼuk xuʼ stabeik mas sbalil mi laj avalbe smelolal li tekstoetike, mi la atunes lokʼolkʼopetike xchiʼuk mi chaval kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalike.

Albo smelolal. Kʼalal yakal chachapan aba sventa chavalbe smelolal junuk tekstoe, xi xajakʼbe abae: «¿Kʼusi smelolal? ¿Kʼu yuʼun ta jtunes li teksto liʼe? ¿Kʼusi van xuʼ sjakʼbe sbaik ta sventa li versikulo liʼe?». Xuʼ van skʼan xachan li kʼusi stsʼakinoj li jun tekstoe, li kʼusitik kʼot ta pasel kʼalal laj yichʼ tsʼibaele, ti kʼu yuʼun laj yichʼ tsʼibaele, li yip jpʼel kʼope o ti kʼu yuʼun jech akʼbat snaʼ yuʼun Dios li buchʼu la stsʼibae. Jaʼ yuʼun skʼan xasabe mas smelolal li ta vunetik ti slokʼesoj li «tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» ti xuʼ ep te xatabe yaʼyejale (Mat. 24:45-47). Akʼo mi ep smelolal li jun versikuloe, mu persauk xaval skotol. Jaʼ lek alo kʼuxi snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li kʼusi yakal chavale xchiʼuk ti jaʼ srasonal ti chakʼan akʼo skʼelik li tekstoe.

Lokʼolkʼopetik. Chichʼ tunesel sventa lek tajek chaʼibeik smelolal o chkoltaatik sventa xkom ta sjolik li kʼusi tsots skʼoplale o junuk beiltasel. Kʼalal jech chapase, jaʼ chkoltaatik ta yaʼibel smelolal li kʼusi yakal chavale xchiʼuk li kʼusi snaʼojbeik xa onoʼox smelolale. Li Jesuse la stunes kʼalal laj yal li Mantaletik ta Vitse. Laj yalbe skʼoplal «li mutetik ta vinajele», «nichimetik ta osiltik», li jun «bikʼit tiʼ nae», jpʼej ‹na ta ba ton› xchiʼuk yantik lokʼolkʼop, taje koltaat sventa oyuk yip li mantal laj yale, ti lekuk jamal ta aʼiele xchiʼuk ti mu xchʼay ta sjolike (Mat., kap. 5–7).

Kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalik. Akʼo mi ep kʼusi chakʼ jchantik kʼalal chkalbetik smelolal junuk tekstoe xchiʼuk kʼalal ta jtunestik lokʼolkʼopetike, jaʼ mas ep sbalil mi chkalbetik ti kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalike. Akʼo mi jaʼ oy ta sbaik ti xakʼ ta xkuxlejalik li buchʼutik chchikintaike, li voʼote xuʼ xavakʼbe snaʼik li kʼusi skʼan spasike. Mi laj xa avakʼ venta ti laj xa yaʼibeik smelolal li tekstoe xchiʼuk ti kʼuxi snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li temae, chʼakbo yorail sventa xavalbe lek smelolal ti kʼuxi te smakojbe skʼoplal li kʼusi xchʼunojike xchiʼuk li stalelalike. Albo lek skʼoplal kʼusi sbalil xuʼ staik kʼalal mi la sjel li kʼusi muʼyuk toʼox lek tsnopike o li stalelalik ti chal Vivlia ti mu lekuke.

Kʼalal chanopbe skʼoplal ti kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalik li tekstoetike, tsako me ta venta ti jeltos kʼu yelan chʼiemik tale xchiʼuk ti jeltos xkuxlejalike. Yikʼal van oy buchʼutik achʼ to yochelik ta mantal, kerem tsebetik, buchʼutik oy xa sjabilalik xchiʼuk oy van buchʼutik ti ep ta tos svokolike. Jaʼ yuʼun jtuneluk me li kʼusi chavale xchiʼuk oyuk noʼox me lek smelolal. Jech xtok, mu me chaʼvoʼoxvoʼuk noʼox buchʼu chavalbe mantal yilel.

Nopo atuk ti kʼu yelan chavetʼese

Oy jlome albil xa lek li kʼusi stakʼ xapas kʼalal chavetʼes mantale. Jech kʼuchaʼal liʼe, jamal lek chal ti kʼusitik mas tsotsik skʼoplale xchiʼuk ti kʼu sjalil skʼan xavalbe skʼoplal jujuvokʼe. Pe oy yantik ti voʼot skʼan chanop atuke. Yikʼal van mas chachʼakbe yorail junantik ti jaʼ mu sta li yantike. Mu me xanop ti koʼol xa tajek chachʼakbe yorail jujutose, yuʼun mi jeche, ta anil noʼox chlubik ta xchikintael ta skoj ti toj ep kʼusitik chavalbe skʼoplale. ¿Kʼuxi xuʼ xanaʼ bu jtosukal skʼan xavalbe mas skʼoplal xchiʼuk bu junukal ti xuʼ anil noʼox xavalbe skʼoplale? Xi xajakʼbe abae: «¿Kʼusi tskoltaun sventa jaʼuk xkal li kʼusi mas tsots skʼoplal chal ta voskejoe? ¿Kʼusi jtosukal ti mas tstabeik sbalile? ¿Mi mu xa van xichʼ aʼibel smelolal ta skoj ti muʼyuk ta jkʼel junuk teksto xchiʼuk ti muʼyuk chkalbe skʼoplale?».

Mu jaʼuk xaval li kʼusi chanop atuke. Li Jesus eke ‹maʼuk lokʼ ta yoʼonton stuk li kʼusitik laj yale› (Juan 14:10). Teuk me ta ajol ti jaʼ sventa chaʼiik kʼusi chal Vivlia li buchʼutik chkʼotik li ta stsobobbail stestigotak Jeovae. Mi xatojob ta yetʼesel mantal chilike, jaʼ van ta skoj ti maʼuk chaval akʼoplal atuke ti jaʼ chatunes Vivlia kʼalal chachanubtasvane. Jech oxal ep sbalil chilik kʼalal chavetʼes mantale (Filip. 1:10, 11).

Mi laj xa anop kʼusitik chachapbe skʼoplal li ta avoskejoe, jaʼ xa me yorail sventa xachanilan. Lek onoʼox me ti tsots xavapta kʼalal chachanilane, pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti xkom ta ajol skotol li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale. Lokʼuk me ta avoʼonton li kʼusi chavale, ta muyubajeluk me xaval xchiʼuk kʼupiluk sba ta aʼiel. Xi xajakʼbe aba kʼalal muʼyuk to chavetʼese: «¿Kʼusi ta jkʼan chkʼot ta pasel yuʼun li mantale? ¿Mi jamal ta aʼiel li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale? ¿Mi jaʼ mas ta jtunes Vivlia kʼalal chketʼes mantale? ¿Mi lek xcholet chkalbe batel smelolal li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale? Ta skoj li jpartee, ¿mi mas tskʼanik-o Jeova xchiʼuk li matanaletik chakʼe? Ti kʼu yelan ta jtsutsese, ¿mi te snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li stemaile, mi xaʼiik ti kʼusi skʼan xakʼ ta xkuxlejalike xchiʼuk mi chtijbat yoʼontonik spasel?». Mi lek takʼ avuʼun skotol li kʼusitik la ajakʼbe abae, li ‹bijubtasel chlokʼ ta avee› tstabeik sbalil li buchʼutik te chaʼiike xchiʼuk jaʼ ta jmuyubtatik-o Jeova (Prov. 15:2).

KʼALAL CHICHʼ JELUBTASEL TA YAN KʼOP LI APARTEE

Ta skoj ti oy van jeltos kʼopetik li ta jun lume, xuʼ van xa-albat ti xavetʼes junuk mantal ti skʼan xatunes junuk jelubtasej kʼope. Mi oy jech la-albat junuk veltae, xuʼ skoltaot li kʼusitik chichʼ alel batel liʼe.

Yoʼ lek x-echʼ li mantale, tsots me skʼoplal ti xtojob li buchʼu tsjelubtas ta yan kʼope. Akʼo mi lek xa xchanoj li buchʼu tsjelubtas ta yan kʼope, mas to lek chbat yuʼun mi chakoltae.
Kʼalal jech chichʼ pasele, jutuk mu oʼloluk chichʼ bikʼtajesel li mantale yoʼ oyuk lek yorail sventa chichʼ jelubtasel ta yan kʼope. (Pe mu jechuk li ta senya kʼope, yuʼun jmoj yorail chichʼ jelubtasel.)
Kʼalal muʼyuk toʼox chavetʼes li mantale, jmoj xakʼelik li voskejo xchiʼuk li buchʼu tsjelubtas ta yan kʼope xchiʼuk albo yaʼi li kʼusi chakʼan chkʼot ta pasel yuʼun li apartee. Mi ta kʼelbil o aptabil noʼox chichʼ pasel ta asamblea li apartee, jal to baʼyel skʼan xavakʼbe yil avoskejo li buchʼu tsjelubtas ta yan kʼope.
Albo xa onoʼox baʼyel ti kʼusitik tekstoal chakʼele. Akʼo venta mi koʼol kʼusi chal li Avivliaike. Akʼbo yil kʼusi jpʼelukal kʼop mas chavalbe skʼoplal li ta Vivliae o ti kʼusi smelolal chavalbee.
Kʼelo baʼyel mi chakʼelik ta xchaʼlikal Vivlia o mi ta jlik noʼox. Xuʼ van lek noʼox ti jaʼ xakʼelik li Vivlia ta batsʼi kʼope.
Mi toj anil chaval li fechaetik, numeroetik xchiʼuk li tekstoetike, toj vokol me chaʼi li buchʼu tsjelubtase. Xuʼ xapaj ti bu sta-oe xchiʼuk mi xuʼ avuʼune, lek tsʼakal xaval li numeroetike.
Albo kʼusitik lokʼolkʼop chatunes, kʼusi smelolal li jpʼel kʼope o kʼusi vokol ta aʼiel ti mu jechuk nopem xaʼiik stunesele. Akʼo venta mi xaʼibe smelolal xchiʼuk mi stakʼ jelubtasel ta sbatsʼi kʼop li kʼusi chakʼan chavale.
Komkomuk noʼox li kʼusi chavale. Lek tsʼakal xaval, mu xatuchʼ ta be li aloʼile sventa lekuk tsʼakal sjelubtas li ta skʼope, yuʼun mu persauk ta jujupʼel kʼop skʼan jelubtasel. Malao jaʼ to mi laj yuʼun sjelubtasel skotole.
Li kʼusi chkoltaat sventa lek xbat yuʼun ta sjelubtasele jaʼ mi lek tsots chakʼopoje xchiʼuk mi lek xpʼejlajet chavale.