Oyuk apʼijil xakʼopoj, mu xchibetuk avoʼonton

TI OY jpʼijiltik chijkʼopoje jaʼ skʼan xal ti xijtojob skʼoponel li krixchanoetik sventa mu chopoluk xaʼi sbaik kuʼuntik kʼalal ta jchiʼintik ta loʼile. Skʼan jnaʼtik kʼuxi xchiʼuk kʼusi ora skʼan xijloʼilaj. Pe maʼuk skʼan xal ti ta jmuktik li kʼusi kʼotem ta pasele o ti ta jeltike. Maʼuk me skʼan xal xtok ti ta jxiʼtatik li krixchanoetike (Prov. 29:25).

Li talelaletik chakʼ chʼul espiritue tskoltautik sventa oyuk jpʼijiltik xijkʼopoj, yuʼun li buchʼu chkʼanvane mu skʼan ti chopol chaʼi sba li xchiʼile, jaʼ noʼox oy ta yoʼonton tskolta. Li buchʼu oy slekil yoʼonton xchiʼuk ti manxoe oy noʼox smelolal chkʼopoj. Li buchʼu mu snaʼ saʼ kʼop xtoke chakʼ persa ti lekuk xil sba xchiʼuk li xchiʼiltake. Jech xtok li buchʼu oy smalael yuʼune muʼyuk ch-ilin ta ora akʼo mi muʼyuk lek chkʼoponat (Gal. 5:22, 23).

Mu ventauk ti kʼu yelan ta jcholtik mantale, li yantike xuʼ van chopol chaʼi sbaik. Li judaetik ta baʼyel sigloe mas epik ti muʼyuk lek kʼusi oy ta yoʼontonik ti muʼyuk lek laj yilik li Jesukristoe, yuʼun laj yilik kʼuchaʼal jpʼej «ton ti tsmak okile xchiʼuk li ton ti chjipvan ta lume» (1 Ped. 2:7, 8). Li Jesuse xi laj yalbe skʼoplal li yabtel la spas ta xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose: «Tal jtsan kʼokʼ ta balumil» (Luk. 12:49). Skʼan ti ta anil noʼox xkalbetik batel skʼoplal li aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun skʼan xojtikinik ti jaʼ noʼox mukʼul jpasmantal li Jpasvaneje. Ep krixchanoetik ti chopol chaʼi sbaik kʼalal chkalbetik ti poʼot xa tslajesbe skʼoplal choplejal ta Balumil li Ajvalilal yuʼun Diose. Akʼo mi jech, li voʼotike ta jchʼunbetik li smantal Diose, jaʼ yuʼun ta jcholtik-o li mantale. Pe kʼalal ta jcholtik mantale, skʼan me jchʼuntik li tojobtasel liʼe: «Ti bu kʼalal xuʼ chavilike, junuk me avoʼontonik xchiʼuk skotol li krixchanoetike» (Rom. 12:18).

Oyuk apʼijil xakʼopoj li ta cholmantale. Ep butik xuʼ xkalbetik skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike. Yuʼun chijbat ta cholmantal ta naetik, pe chkakʼtik persa xtok ti jcholbetik mantal li kutsʼ kalaltike, li jchiʼiltik ta abtele o li jchiʼiltik ta chanune. Skotol ti butik taje skʼan oyuk jpʼijiltik xijkʼopoj.

Mi te noʼox xijvulvun ta yalbel mantal krixchanoetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, xuʼ muʼyuk lek chaʼi sbaik. Mi muʼyuk yalojbutik ti tskʼanik koltaele o ti muʼyuk chtun yuʼun chaʼiike, xuʼ van chopol chaʼi sbaik mi jaʼ noʼox chkalbetik ti skʼan sjel li kʼusi tspasike. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jechuk xkʼot ta pasele? Jaʼ ti jchantik lek kʼu yelan chijloʼilaje.

Akʼo persa ti jaʼ xlik avalbe skʼoplal li kʼusi lek chaʼi li krixchanoetike. Yan mi jaʼ avutsʼ avalal, achiʼil ta abtel o achiʼil ta chanune mas van anaʼoj ti kʼusi lek chaʼiike. Mi jaʼ to sba velta chachiʼin ta loʼil li krixchanoe, xuʼ jaʼ xlik avalbe skʼoplal li kʼusi lokʼ ta notisia o ta periodikoe, yuʼun yaʼiojbe skʼoplal. Akʼo venta kʼusitik oy kʼalal chachol mantal ta jujupʼej nae. Li kʼusitik oy ta snaike, li yixtol ololetike, li kʼusitik sventa relijione o li kʼusitik stsʼibaoj o spakʼoj ta skaroike jaʼ chakʼ ta ilel li kʼusi lek chaʼiike. Chikintabo lek kʼusi chal yajval na mi kʼot xaʼox akʼopone. Yuʼun jaʼ tskoltaot sventa xanaʼ li kʼusi lek chaʼie o li kʼusi tsnope, xuʼ van jelel li kʼusi anopoj ta slikebale, vaʼun jaʼ tskoltaot sventa xanaʼ kʼuxi chlik acholbe mantal.

Mi laloʼilajik xaʼox jlikeluke, xuʼ xlik avalbe skʼoplal li Vivliae xchiʼuk li kʼusi chal jvuntik ta sventa li kʼusi chavalbe skʼoplale. Pe mu me atukuk noʼox xakʼopoj (Ecl. 3:7). Albo ti xuʼ xloʼilaj mi jech tskʼan li yajval nae. Oyuk ta avoʼonton li kʼusi tsnope, yuʼun jaʼ tskoltaot sventa xanaʼ kʼuxi xuʼ xavichʼ apʼijil kʼalal chachiʼin ta loʼile.

Nopo baʼyel kʼu yelan chaʼi sba yantik ta skoj li kʼusi chavale. Li ta Proverbios 16:23 chal ti «bochʼo bije ta snop lec baʼyuc li cʼusi chlocʼ ta yee». Li ta evreo kʼop ti laj yichʼ tunesel li ta teksto taje chakʼ ta aʼiel ti te tsakal skʼoplal li pʼijilale. Jaʼ yuʼun, jaʼ to xijkʼopoj kʼalal jnopojtik xaʼox baʼyel ti lek kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi chkaltike. Li ta Proverbios 12:18 xi tspʼijubtasutike: «Oy bochʼo tojtoj tuchʼel xa chcʼot yuʼun yaʼyel li cʼusi chalique». Jaʼ yuʼun xuʼ me mu chopoluk chaʼi sba kuʼuntik yantik kʼalal chkalbetik skʼoplal li Vivliae.

Mi ta jtʼujtik lek li kʼusi chkaltike, jaʼ tskoltautik sventa mu kʼusi smakutik ta be kʼalal ta jcholtik mantale. Mi muʼyuk lek chaʼiik kʼalal «Vivlia» xachie, xuʼ xatunes yan kʼop jech kʼuchaʼal «chʼul tsʼibetik» o «livro ti chichʼ pukel mas ta chaʼmil kʼope». Mi oy ta avoʼonton chaval li jpʼel kʼop Vivliae, xuʼ xajakʼbe baʼyel kʼusi tsnop ta sventa li Vivliae, vaʼun kʼalal chachiʼin ta loʼile, teuk ta ajol li kʼusi laj yale.

Ti pʼijutik ti kʼu yelan chijkʼopoje, jaʼ skʼan xal xtok ti jkʼeltik kʼusi ora stakʼ xkaltik li kʼusi oy ta koʼontontike (Prov. 25:11). Mi mu koʼoluk kʼusi chanopik xchiʼuk li yajval nae, mu persauk xatukʼibtas ta jujukoj ta sventa li kʼusi chal Vivliae. Mu ta junuk noʼox velta xachapbe smelolal skotol li kʼusi chaloʼiltaike. Xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Oy to ep kʼusitik ta jkʼan chkalboxuk, pe mu stsʼik avuʼunik li avie» (Juan 16:12).

Kʼupil kʼoptao me li yajval na mi xuʼ chavile. Akʼo mi muʼyuk lek chaʼi li kʼusi chavalbee, kʼupil kʼoptao ta jtoschaʼtosuk ti kʼusitik laj yale. Jech la spas li jtakbol Pablo kʼalal loʼilaj xchiʼuk jfilosofoetik ta Areopago ta Atenase. Li jfilosofoetike ta «svul sbaik xchiʼuk» li jtakbole. ¿Kʼuxi la stakʼ Pablo yoʼ mu chopoluk xaʼi sbaik li jfilosofoetike? Li jtakbole yiloj xa onoʼox ti oy ep skajleb matanal ta sventa li yepal xa noʼox sdiosike. Muʼyuk bu laj yalbe ti chichʼik kastigo ta skoj ti chichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetike, oy noʼox spʼijil la skʼupil kʼopta ti oy kʼusi xchʼunojike, xi laj yalbee: «Ta skotol li kʼusitik chapasik chkile jaʼ mas chavichʼik ta mukʼ li santoetike, jaʼ mu jechuk tspas li yantike». Ti jech laj yichʼ spʼijile tun sventa xalbe skʼoplal li melel Diose, vaʼun pasik ta jchʼunolajel junantik (Ech. 17:18, 22, 34).

Mu me xa-ilin kʼalal oy kʼusi chal ti xuʼ tsmak ta be li aloʼile. Aʼibo lek, yuʼun xuʼ xtun avuʼun sventa xanaʼ kʼusi tsnop li krixchanoe. Tojbo ta vokol ti laj yal li kʼusi tsnope. Pe mi xi laj yale: «Oy xa jrelijion», vaʼun oyuk apʼijil xi xajakʼbee: «¿Mi oy onoʼox arelijion ta abikʼtal?». Mi laj xaʼox stakʼe, xuʼ to xi xajakʼbee: «¿Mi tspas van ta jmoj srelijion xanaʼ skotol li krixchanoetike?». Mi jech chajakʼbee, xuʼ van mas jal chaloʼilajik-o.

Mi muʼyuk xijtoyet ta jpas jbatike, mas me oy jpʼijiltik kʼalal chijloʼilaj xchiʼuk li krixchanoetike. Jchʼunojtik ta melel ti tukʼ li smantaltak Jeovae xchiʼuk ti melel li Skʼope, jaʼ yuʼun jchʼunojtik lek kʼalal chkalbetik skʼoplale. Akʼo mi jech, muʼyuk me srasonal sventa jtoy jbatik (Ecl. 7:15, 16). Ta jtojbetik ta vokol Jeova ti laj yakʼ kojtikintik li kʼusi melele xchiʼuk ti chakʼbutik sbendisione, pe jnaʼojtik lek ti jaʼ koliyal li slekil yutsil yoʼonton ti lek chilutike xchiʼuk ti oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal Kristoe. Jaʼ yuʼun maʼuk ta skoj jtukʼilal jtuktik ti lek chilutike (Efes. 2:8, 9). Chkakʼtik venta ti skʼan ‹jkʼel jbatik mi lek oy li xchʼunel koʼontontike› xchiʼuk ti skʼan ‹jkʼel jbatik ti buchʼuutik ta melele› (2 Kor. 13:5). Jaʼ yuʼun kʼalal chkalbetik krixchanoetik ti skʼan xakʼ ta xkuxlejalik li smantaltak Diose, li voʼotik eke skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik, vaʼun jech xvinaj ti bikʼit chkakʼ jbatike. Maʼuk jbainojtik xchapanel li jchiʼiltike. «Jaʼ yakʼojbe ta yok skʼob Nichʼonil xchapanel skotol» li Jeovae xchiʼuk te chkichʼtik chapanel ta skoj kʼusitik ta jpastik li ta chapanobbail yuʼune (Juan 5:22; 2 Kor. 5:10).

Oyuk apʼijil kʼu yelan chachiʼin ta loʼil avutsʼ avalal xchiʼuk avermanotak. Maʼuk noʼox ta cholmantal ti skʼan oyuk jpʼijiltik xijkʼopoje. Ta skoj ti jaʼ jtos yabtel xchʼul espiritu Dios li talelal taje, skʼan xkakʼtik ta ilel ta yut jnatik xtok. Mi kʼanvanemutike, jaʼ tstij koʼontontik sventa jtsaktik ta venta ti kʼu yelan chaʼi sbaik li yantike. Manchuk mi maʼuk yajtunel Dios li smalal meʼ ajvalil Estere, laj onoʼox yichʼ ta mukʼ xchiʼuk laj yichʼ spʼijil kʼalal bat yalbe ti xuʼ xil svokol li yajtuneltak Diose (Ester, kap. 3-8). Kʼalal oy kutsʼ kalaltik ti maʼuk yajtuneltak Jeovae, xuʼ me x-ochik ta mantal kʼalal kichʼoj noʼox jpʼijil ta jkʼopontike, ta sventa noʼox jtalelaltik xuʼ x-ochik ta mantal mu persauk jchapbetik smelolal skotol li kʼusi jchʼunojtike (1 Ped. 3:1, 2).

Jech xtok, maʼuk me skʼan xal ti xuʼ tsotsik xa ta jkʼopontik mi xkojtikintik lek li ermanoetik ta tsobobbaile. Mu me jnoptik ti stsʼik xa yuʼunik skotol ta skoj ti yijik xa ta mantale. Mu stakʼ ti xi jpak jkʼoplaltike: «Pe yuʼun jaʼ jech-o jtalelal». Jel me jtalelaltik mi chkakʼtik venta ti chopol chaʼi sbaik kuʼuntik li yantike. Mi ‹jkʼanoj jbatik tajek ta jujuntale›, jaʼ tstij koʼontontik sventa jpasbetik kʼusi lek li buchʼutik koʼol xchʼunel koʼontontik jchiʼuktike (1 Ped. 4:8, 15; Gal. 6:10).

Oyuk apʼijil xakʼopoj li ta plataformae. Skʼan xichʼ spʼijilik ek li buchʼutik chetʼesik mantal ta plataformae. Yuʼun jeltos kʼu yelan chʼiemik tal xchiʼuk jeltos xkuxlejalik li buchʼutik te oyike. Jelajtik xtok ti kʼu yelan chʼiemik ta mantale. Li yantike xuʼ van sba to velta chkʼotik li ta Salon sventa Tsobobbaile. Li yan xtoke xuʼ van chil svokolik ti mu snaʼ li buchʼu chetʼes mantale. ¿Kʼusi xuʼ spas li buchʼu chetʼes mantal sventa mu chopoluk xaʼi sbaik yuʼune?

Jech kʼuchaʼal albat mantal yuʼun Pablo li Titoe, akʼo persa ‹mu me chopoluk xakʼopoj ta stojolal yantik, oyuk me lek arason xchiʼuk akʼo me ta ilel ti manxo chavakʼ aba ta stojolal skotol li krixchanoetike› (Tito 3:2). Mu xachanbe yan krixchanoetik ta stunesel yan kʼopetik ti xuʼ chopol chaʼi sbaik-o li buchʼutik yan-o stsʼunbalik, yan-o skʼopik o yan-o slumalike (Apok. 7:9, 10). Ta lek noʼox xavalbe skʼoplal li kʼusi tskʼanbutik Diose xchiʼuk alo kʼu yuʼun ti toj lek mi laj kakʼ ta jkuxlejaltike; pe ichʼo apʼijil ti mu kʼusi chopol xaval ta stojolal li buchʼutik muʼyuk to lek yakalik xchʼunbel li smantal Diose. Jaʼ lek chapbo lek skʼoplal li kʼusi tskʼan Diose xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton akʼo jpastike. Kʼalal chatojobtasvane, ta slekiluk me avoʼonton xaval xchiʼuk meleluk me li kʼusi chavale. Ta akʼopojel xchiʼuk ta yechʼomal ave akʼo ta ilel ti kʼu yelan skʼan jkʼan jbatik ta jujuntale (1 Tes. 4:1-12; 1 Ped. 3:8).