Chaʼalo li kʼusi tsots skʼoplale

LI LEKIL jchanubtasvaneje ta xchaʼal li kʼusi chale, yuʼun mas chkom ta sjolik li kʼusitik mas tsotsik skʼoplal mi ep ta velta chale. Jech xtok, xuʼ van mas to chaʼibeik smelolal mi jelel xa snukʼilal ti kʼu yelan chale.

Yan mi mu xkom ta sjolik li kʼusi chavale, muʼyuk tstabeik sbalil ta sventa li kʼusi xchʼunojike xchiʼuk muʼyuk tstabeik sbalil ta xkuxlejalik. Pe mi lek chavakʼbe snukʼilal jaytosuk li kʼusi chavalbe skʼoplale, mas chkom ta sjolik.

Jaʼ jech chakʼ kiltik ek li Mukʼta Jchanubtasvanej kuʼuntik ti jaʼ li Jeovae. Kʼalal akʼbatik Lajuneb Mantaletik yuʼun Dios li j-israeletike, li Diose la stunes jun jkʼopojel ti jaʼ jun anjel sventa xuʼ xaʼiik ta Vits Sinai li j-israeletike. Ta mas tsʼakale tsʼibabil xa laj yakʼbe li Moisese (Éx. 20:1-17; 31:18; Deut. 5:22). Li Moisese jech albat mantal yuʼun Dios ti akʼo yalbe ep ta velta j-israeletik li Lajuneb Mantaletik kʼalal jutuk xa skʼan x-ochik li ta Albil Balumile xchiʼuk la stsʼiba ti jaʼ akʼbat snaʼ yuʼun chʼul espiritu jech kʼuchaʼal te chal ta Deuteronomio 5:6 kʼalal ta 21. Li mantal akʼbat j-israeletike te tsakal skʼoplal ti akʼo skʼanik xchiʼuk ti xtunik ta stojolal Jeova ta sjunul yoʼontonik, ta skotol xchʼulelik xchiʼuk ta skotol stsatsalik, taje ep ta velta albatik li mantale (Deut. 6:5; 10:12; 11:13; 30:6). ¿Kʼu yuʼun ti ep ta velta albatike? Yuʼun jech kʼuchaʼal laj yal Jesuse «jaʼ li baʼyel mantale xchiʼuk ti mas tsots skʼoplale» (Mat. 22:34-38). Li Jeovae la stunes j-alkʼop Jeremias sventa svulesbe ta sjol judaetik ti tsots skʼoplal skʼan xchʼunik li kʼusi yaloje, jech la svulesbe ta sjolik mas ta jtob ta velta (Jer. 7:23; 11:4; 12:17; 19:15). La stunes Ezequiel xtok sventa chakʼ ta aʼiel ti jech chlik snaʼik jyanlumetik ti jaʼ Mukʼul Diose, mas ta 60 velta jech laj yal (Ezeq. 6:10; 38:23).

Ti butik laj yichʼ tsʼibabel skʼoplal kʼalal la xchol mantal li Jesuse, te chkakʼtik venta ti lek pʼij kʼu yelan la xchaʼale. Ta jujun li chanib Evanjelioe te chal jaytosuk li kʼusi yan sba kʼot ta pasele, oy bakʼintike jaʼ onoʼox chalbe skʼoplal ta yan Evanjelio xtok, jaʼ noʼox ti jelel xa jutuk ti kʼu yelan chale. Li Jesuse ep ta velta la xchaʼal li kʼusi tsots skʼoplale, pe jelajtik ti kʼu yelan laj yale (Mar. 9:34-37; 10:35-45; Juan 13:2-17). Kʼalal junchib xa kʼakʼal skʼan xcham li Jesuse, ep ta velta xi laj yal kʼalal jaʼo te oy ta Vits Olivatike: «Vikʼiluk me asatik chaʼa, yuʼun mu xanaʼik kʼusi kʼakʼalil chtal li Avajvalike» (Mat. 24:42; 25:13).

Kʼalal ta jcholtik mantale. Oy ta koʼontontik ti akʼo xkom ta sjolik krixchanoetik li kʼusi chkalbetike. Jaʼ yuʼun li kʼusi tskoltautike jaʼ mi xijtojob ti kʼu yelan ta jchaʼaltike.

Mas onoʼox chkom ta sjol yajval na mi ta jchaʼaltik li kʼusitik chkalbetik skʼoplale. Jaʼ yuʼun xuʼ me xavakʼbe lek snukʼilal jpʼeluk kʼop li ta teksto chakʼel o chavaptae, vaʼun xuʼ xavakʼbe yil li jpʼel kʼope xchiʼuk xi xajakʼbee: «¿Mi laj avakʼ venta li jpʼel kʼop liʼe?».

Kʼalal chlaj xa koʼontontik ta loʼile, skʼan jchaʼaltik xtok li kʼusi mas laj kalbetik skʼoplale. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ xi xavale: «Ta skotol li kʼusi laj kalbetik skʼoplale, li kʼusi mas tsots skʼoplal skʼan xkom ta ajole jaʼ ti...». Vaʼun lek kʼun ta aʼibel smelolal xaval yan velta. Xuʼ xi xavale: «Li Diose oy ta yoʼonton ti akʼo kʼatajuk ta paraiso spʼejel li Balumile. Persa chkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone». Xuʼ xi xaval xtoke: «Li Vivliae jamal chal ti kuxulutik xa ta slajebal kʼakʼal sventa li kʼusitik oy liʼ ta balumile, jaʼ yuʼun sventa kuxul xijkome, skʼan jpastik li kʼusi chalbutik Diose». O xuʼ xi xavale: «Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li Skʼop Diose tstojobtasutik sventa stsal kuʼuntik li vokoliletik ta jnuptan ta kutsʼ kalaltike». Bakʼintik xtoke xuʼ jaʼ noʼox xaval yan velta li teksto laj akʼel mi jaʼ chakʼan chkom ta sjolike. Sventa spas kuʼuntik taje, skʼan onoʼox jnoptik baʼyel.

Kʼalal ta jpastik revisita xchiʼuk chkakʼtik estudioe, xuʼ jtunestik li sjakʼobiltak sventa svulesobil ta joltike sventa xkom ta sjolik li kʼusi mas tsotsik skʼoplale.

Mi mu xaʼibe lek smelolal junuk tojobtasel li buchʼu chachanubtase o mi mu xaʼibe smelolal kʼuxi chakʼ ta xkuxlejale, jaʼ mas lek ti ep ta velta xavalbee. Akʼo persa ti jelajtik ti kʼu yelan chavalbee. Mu persauk xavalbe skotol li kʼusi la aloʼiltaike, jaʼ noʼox tijbo yoʼonton ti akʼo snopbe skʼoplale. Vuleso ta ajol, li Jesuse ep ta velta la xchaʼal sventa skolta yajchankʼoptak yoʼ stsal yuʼunik ti tskʼan mas mukʼ skʼoplalike (Mat. 18:1-6; 20:20-28; Luk. 22:24-27).

Kʼalal chketʼestik mantale. Kʼalal te vaʼalot ta plataformae, maʼuk noʼox skʼan xaval talel li kʼusi achapanoje, skʼan xaʼibeik lek smelolal li kʼusi chavale, ti xkom ta sjolike xchiʼuk ti xakʼ ta xkuxlejalike. Jaʼ yuʼun skʼan xatojob lek kʼalal chachaʼale.

Pe mu me toj j-echʼ noʼox xachaʼal li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale, yuʼun xuʼ xchʼay-o yoʼontonik li buchʼutik te oyike. Tʼujo ti kʼusitik mas tsotsik skʼoplal ti sta-o xavakʼbe lek snukʼilale. Taje jaʼ jtunel avuʼun ta sventa li apartee, pe xuʼ to onoʼox xatunes yan mi chtun yuʼunik li buchʼutik yakal chaʼibote.

Sventa xatojob lek ta xchaʼalele, xuʼ xaval ta slikebal aparte li jaytos kʼusitik mas tsotsik skʼoplale. Alo jlikeluk li kʼusi chavalbe skʼoplal ta sjunul li apartee o albo skʼoplal jaytosuk vokolil ti chaval batel kʼuxi chchapaje. Xuʼ xcholet xaval ta numeroetik li jaytos kʼusi tsotsik skʼoplal chaval batele, mi laje, ta jujun xavalbe batel smelolal. Yan kʼusi xuʼ xapas sventa lek xavakʼ ta aʼiel li kʼusitik tsotsik skʼoplal ta sjunul li apartee, jaʼ ti xachaʼal jujutos li kʼusitik mas tsotsik skʼoplal kʼalal skʼan to xlik aval batel li yane o alo junuk skʼelobil ti chakʼ ta ilel kʼuxi xuʼ xakʼ ta xkuxlejalike. Kʼalal tstsuts xa li apartee, chaʼalo li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale sventa xkom ta sjolik, jech xtok alo kʼusi chkʼot ta stojolalik mi la spasik li kʼusi leke xchiʼuk kʼusi chkʼot ta stojolalik mi jaʼ la spasik li kʼusi chopole, xuʼ xatakʼ li kʼusitik la ajakʼ ta slikebale xchiʼuk alo kʼuxi ta chapanel li vokolil laj avale.

Oy to kʼusitik skʼan spas li buchʼu xchanoj xa yetʼesel mantale, skʼan skʼel li buchʼutik te chchikintabate. Chakʼ venta mi oy buchʼu mu xaʼibe smelolal sventa xchaʼal yan velta mi tsots skʼoplal chile. Pe bakʼintike, maʼuk noʼox skʼan chaʼalel li jpʼeluk kʼope. Li lekil jchanubtasvaneje oy to kʼusi skʼan spas: xuʼ to sjel li kʼusi chale xchiʼuk xuʼ xal ta skʼop stuk kʼalal jech sta-o chile. Li lekil jchanubtasvaneje jaʼ ti xuʼ sjel li kʼusi chalbe li buchʼu chchikintabate sventa jaʼ xa xalbe ta ora li kʼusi mas chtun yuʼun laj yile.