Kerem-tseb, saʼo me batel li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose

«Jaʼ nopeso aba ta yichʼel ta mucʼ li Diose.» (1 TIMOTEO 4:7.)

1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun la skʼupil kʼopta Timoteo li Pabloe? 2) Ep kerem-tsebetik avie, ¿kʼu yelan yakal «[tsnopes sbaik] ta yichʼel ta mucʼ li Diose»?

«MUʼYUC bochʼo yan liʼ oy ti coʼol coʼnton jchiʼuque ti oy ta yoʼnton chascoltaoxuc ti cʼu chaʼal lec chabatique. [...] Avilojic ti lec la scoltaun ta xcholel li Lequil Aʼyeje, jech chac cʼu chaʼal jun nichʼonil ti lec tscolta stote.» (Filipenses 2:20, 22.) Li ta skarta jtakbol Pablo ti la stakbe batel li jchʼunolajeletik ta Filipos ta baʼyel sigloe, te la stsʼiba batel li kʼupil sba loʼil naka to laj kaltike. ¿Buchʼu van skʼoplal laj yalbe? Jaʼ skʼoplal li kerem Timoteoe, li xchiʼil ta chol mantale. Nopo noʼox avaʼi ti kʼu to yelan laj yaʼi sba Timoteo kʼalal laj yaʼi ti kʼanbile xchiʼuk ti spatoj yoʼontonik ta stojolale.

² Li kerem-tsebetik ti jech oy ta yoʼontonik mantal kʼuchaʼal Timoteoe, toj echʼem onoʼox sbalilik li ta steklumal Jeovae (Salmo 110:3). Li avie, li steklumal Jeovae ep staoj bendision ta sventa ti oy ep kerem-tsebetik ti chtunik ta prekursoral, ta misioneroal, chkoltavanik ta svaʼanel salonetik xchiʼuk jbetelitaetik. Toj echʼem lek ta albel skʼoplalik xtok li kerem-tsebetik ti solel yakʼoj ta yoʼontonik spasel li abtelaletik ta tsobobbaile xchiʼuk ti yakʼoj ta yoʼontonik li yan kʼusitik oy ta sbaik spasele. Skotolik taje jun tajmek yoʼontonik, yuʼun jaʼ batem ta yoʼontonik stael li kʼusitik jaʼ yichʼobil ta mukʼ jTotik ta vinajele, li Jeovae. Ta melel yakal «[tsnopes sbaik] ta yichʼel ta mucʼ li Diose» (1 Timoteo 4:7, 8).

3. ¿Kʼusitik sjakʼobil ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

³ Li voʼote kerem o tseb, ¿mi lek tukʼ avakʼojbe yipal ta skʼelel batel jtosuk abtelal ta mantal? ¿Bu xuʼ cha ta koltael xchiʼuk stsatsal avoʼonton? ¿Kʼusi tskoltaot ta stsalel li sujel ta skʼanel kʼusitik ta balumile? ¿Kʼusitik bendision cha ta mi jaʼ cha saʼ batel li kʼusitik jaʼ yichʼobil ta mukʼ Diose? Sventa ta jtakʼtik taje jkʼeltik ti kʼuyelan echʼ talel xkuxlejal li Timoteoe.

Li xkuxlejal tal ta mantal li Timoteoe

4. Chapo tal kaʼitik jutukuk ti kʼuyelan chʼi tal ta mantal li Timoteoe.

⁴ Ta Listra chʼi li Timoteoe, jun bikʼit lum ta yosilal Roma ta Galacia. Yikʼaluk van jchʼiel toʼox tal kʼalal la xchanbe skʼoplal li Cristoe, kʼalal ay xchol mantal ta Listra li Pabloe te van ta sjabilal 47 li ta jkʼakʼaliltike. Li kerem taje ta anil noʼox lek lik albatuk skʼoplal yuʼun li yajtsʼaklomtak Cristo tee. Kʼalal echʼ xaʼox chib jabile, li Pabloe bat yan velta ta Listra, laj yaʼi ti chʼiem xaʼox ta mantal li Timoteoe, vaʼun la stʼuj sventa xbat chiʼinatuk ta misioneroal (Hechos 14:5-20; 16:1-3). Kʼalal mas xa yantik xchʼi batel ta mantal li Timoteoe, mas xa tsotsik kʼusitik ch-akʼbat sbain, jtose jaʼ ti tstsatsubtas ta mantal ta butikuk noʼox li ermanoetike. Kʼalal jaʼo tikʼil ta chukel ta Roma li Pabloe xchiʼuk ti la stsʼibabe batel karta li Timoteoe, chtun xaʼox ta mol ta tsobobbail ta Éfeso, te van ta sjabilal 65.

5. Jech kʼuchaʼal chal 2 Timoteo 3:14, 15, ¿kʼusi chaʼtos koltaat-o Timoteo sventa jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton stael li kʼusitik ta sventa mantale?

⁵ Jamal ta kʼelel ti jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton stael li kʼusitik ta sventa mantal li Timoteoe. ¿Kʼusi koltaat-o sventa xkʼot ta pasel yuʼun? Kʼalal takbat echʼel karta yuʼun Pablo ta xchibal velta li Timoteoe te chal kaʼitik ti oy kʼusi chaʼtos koltaat-oe. Xi la stsʼiba li Pabloe: «Tamo o batel li cʼusi laj achane. Yuʼun xanaʼ lec ti jaʼ melele, xchiʼuc xanaʼ lec cʼu xʼelan li bochʼo la xchanubtasote. Yuʼun ta abicʼtal onoʼox laj avotquin li scʼop Dios tsʼibabile», xi (2 Timoteo 3:14, 15). Baʼyel jkʼeltik kʼuxi koltaat yuʼun yan jchʼunolajeletik ta snopel li kʼusitik tskʼan tspas li Timoteoe.

Balino xchiʼinel li buchʼutik lek stalelalike

6. ¿Kʼusi chanubtasel laj yichʼ li Timoteoe, xchiʼuk kʼu yelan laj yaʼi?

⁶ Muʼyuk bu jmoj ta mantal yutsʼ yalal li Timoteo kʼalal chʼi tale. Jgriego vinik li stote, yan li smeʼ ti jaʼ Eunice xchiʼuk li syaya ti jaʼ Loidae jaʼ judío antsetik (Hechos 16:1). Li smeʼ xchiʼuk li syayae ta sbikʼtal onoʼox lik yakʼbeik xchan li mantal ta Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope. Kʼalal kʼot ta yoʼontonik li mantal ta sventa Cristoe, jamal xuʼ xkaltik xtok ti laj yakʼbeik xchan eke. Jamal ta kʼelel ti ta sjunul yoʼonton la xchʼam li jun yutsil chanubtasele. Yuʼun xi laj yakʼ ta ilel li Pabloe: «Jnaʼ ti ta melel jun avoʼnton achʼunoj Cajvaltique. Yuʼun baʼyuc jech la xchʼunic li ayameʼ Loida xchiʼuc li ameʼ Eunicee. Ta jnaʼ lec ti jech achʼunoj ec li voʼote», xi (2 Timoteo 1:5).

7. ¿Kʼusitik bendision yakal tskʼupinik epal kerem-tsebetik, xchiʼuk kʼuxi tstabeik sbalil taje?

⁷ Li avie, ep kerem-tsebetik staojik bendision, yuʼun oy stot smeʼik, smoltotik xchiʼuk syayaik ti chiʼtaik Diose ti snaʼojik ti toj tsots skʼoplal xkakʼ ta koʼontontik stael li kʼusitik ta sventa mantal jech kʼuchaʼal la spasik li Loida xchiʼuk Eunicee. Jech kʼuchaʼal Samira, tsvules to ta sjol ti kʼuyelan jal chchiʼin sbaik ta loʼil xchiʼuk stot smeʼ kʼalal chex tseb toʼoxe. Xi chal kaʼitike: «Li jtot xchiʼuk jmeʼe la xchanubtasikun ta snopel kʼuchaʼal tsnop Jeova xchiʼuk ti baʼyel xkakʼ ta jkuxlejal li chol mantale. Laj onoʼox yakʼik ta koʼonton spasel li abtelal ta tsʼakal orae», xi. La stsak ta mukʼ li kʼusi albat yuʼun stot smeʼe, tanae staoj jun mukʼta matanal yuʼun yakal chtun ta Betel ta slumal. Mi tstijbot avoʼonton atot ameʼ ti akʼo xavakʼ ta avoʼonton stael li kʼusitik ta sventa mantale, chikintao me lek li tojobtaseletik chakʼboxuke. Yuʼun jaʼ tskʼanik ti lekuk xbat li akuxlejale (Proverbios 1:5).

8. ¿Kʼuxi koltaat-o Timoteo ti jaʼ la xchiʼin li buchʼutik lek tsotsik ta mantale?

⁸ Tsots skʼoplal xtok ti xa saʼ lek achiʼiltak ta tsobobbaile. Li Timoteoe lek laj yichʼ ojtikinel yuʼun li jkʼelvanejetik ta stsobobbaile xchiʼuk li ta Iconioe, ti te van 30 kilometrouk snamal yiloj sbae (Hechos 16:1, 2). Toj lek tajmek laj yil sbaik xchiʼuk li Pabloe, jun vinik ti toj lek snaʼ x-abteje (Filipenses 3:14). Li ta skartatak Pabloe te chvinaj ti lek xakʼ sba ta tojobtasel li Timoteoe xchiʼuk ti oy noʼox ta yoʼonton ta xchanbel xchʼunel yoʼonton li yan yajtsʼaklomtak Cristoe (1 Corintios 4:17; 1 Timoteo 4:6, 12-16). Xi albat yuʼun li Pabloe: «Li voʼote, jaʼ achʼunoj ti cʼu xʼelan lichanubtasvane, ti cʼu xʼelan jtalele, li cʼusi oy ta coʼntone, ti cʼu xʼelan jchʼunoje, li smucʼul coʼntone, ti lec chicʼanvane, xchiʼuc ti chcuch cuʼun scotole», x-utat (2 Timoteo 3:10). Jech ta melel, li Timoteoe lek tukʼ la xchanbe stalelal li Pabloe. Jaʼ jech ek, mi jaʼ cha chiʼin li buchʼutik tsotsik ta mantale, jaʼ me tskoltaot ti oyuk ta avoʼonton stael li kʼusitik ta sventa mantale (2 Timoteo 2:20-22).

Chano «li scʼop Dios tsʼibabile»

9. Manchuk mi asaʼoj xa lek achiʼiltak, ¿kʼusi yan skʼan xa pas sventa xa «[nopes] aba ta yichʼel ta mucʼ li Diose»?

⁹ Sventa xavakʼ ta avoʼonton stael li kʼusitik ta sventa mantale, ¿mi xuʼ noʼox van ti jaʼ cha chiʼin li buchʼutik ta stsatsubtasote? Moʼoj. Jech kʼuchaʼal la spas Timoteoe, skʼan xa chan lek «li scʼop Dios tsʼibabile». Yikʼaluk van mu toj lekuk chavaʼi li xchanel vune, pe vuleso ta ajol ti Timoteoe la «[snopes sba] ta yichʼel ta mucʼ li Diose». Li j-anilajeletike epal u tsots chchanubtas sbaik sventa tstaik li kʼusitik tskʼanike. Jaʼ noʼox jech ek, sventa cha ta li kʼusitik ta sventa mantale ep me chavil avokol xchiʼuk skʼan tsots chavakʼ avip (1 Timoteo 4:7, 8, 10). Pe xuʼ van xi cha jakʼbe abae: «¿Kʼuxi tskoltaun ta stael li kʼusitik ta sventa mantal li xchanel Vivliae?». Jkʼeltik oxtos kʼuxi tskoltautik.

10, 11. ¿Kʼu yuʼun jaʼ chakʼ ta avoʼonton stael kʼusitik ta sventa mantal li Vivliae? Albo junuk skʼelobil.

¹⁰ Baʼyel, li Vivliae jaʼ me chakʼ ta avoʼonton ti kʼusi leke, ti kʼu yuʼun cha kʼan cha pase. Te cha chan li kʼupil sba stalelal jTotik ta vinajele, li smukʼta kʼelobil slekil yoʼonton ta jtojolaltike xchiʼuk li bendisionetik ta sbatel osil ti snopoj chakʼbe li yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaike (Amós 3:7; Juan 3:16; Romanos 15:4). Kʼalal yantik xavojtikin batel mas li Jeovae, mas me cha kʼan batel xchiʼuk mas me oy ta avoʼonton chavakʼbe li akuxlejale.

¹¹ Ep jchʼunolajel kerem-tsebetike chalik ta melel ti jaʼ chkʼot-o lek ta yoʼontonik mantal kʼalal chchanilanik li Vivliae. Jech kʼuchaʼal Adele, ti yajtsʼaklomtak Cristo li stot smeʼe, muʼyuk toʼox bu yakʼoj ta yoʼonton stael kʼusitik ta sventa mantal. Xi chal kaʼitike: «Chikʼikun batel ta Salon sventa Tsobobbail li jtot jmeʼe, pe muʼyuk bu ta jchan jvun mi jaʼuk bu ta jchikinta li mantal ch-echʼ ta tsobajeletike». Pe kʼalal laj yichʼ voʼ li xvixe, li Adele la stsak lek ta mukʼ li mantale. «Laj kakʼ lek ta koʼonton xchanel sliklej li Vivliae —xi chvul ta sjol—. Kʼalal ta jchan kʼuk yepale ta jtsʼiba jutuk kuni loʼil. Liʼ to oy kuʼun li kʼusitik la jtsʼibae. Tsuts kuʼun skʼelel ta jun jabil li Vivliae», xi. Ta skoj taje, li Adele ayan ta yoʼonton yakʼel xkuxlejal ta stojolal Jeova. Akʼo mi tsots svokol ta skoj ti chʼabal bu lek li sbekʼtale, chtun ta prekursora, jaʼ xkaltik, jchol mantal ta tsʼakal ora.

12, 13. 1) ¿Kʼusi chjel ta stojolal li kerem-tsebetik ta sventa li xchanel Vivliae, xchiʼuk kʼuxi ta spas? 2) ¿Mi xuʼ xaval kaʼitik skʼelobil kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun li pʼijilal ta jtatik ta Vivliae?

¹² Xchibal, li Vivliae ta skoltaot ta sjelel li atalelal ti bu jech skʼane. Li Pabloe laj yalbe Timoteo ti «scʼop Dios tsʼibabile» chtun «ta sventa chanubtasel, ta sventa taqʼuiel, ta sventa tuqʼuibtasel, xchiʼuc ta sventa bijubtasel ta spasel cʼusi tucʼ. Jech chijbijub vuʼutic ti jchʼunolajelutic yuʼun Diose, jech lec chapalutic ta spasel scotol lequil abtel» (2 Timoteo 3:16, 17). Mi nopolik noʼox cha nopbe smelolal li sKʼop Diose xchiʼuk chavakʼ ta akuxlejal li beiltaseletik chakʼe, jaʼ me jech chavakʼ xchʼul atalelal li chʼul espiritue xchiʼuk tskoltaot ta xchʼiesel atalelal ti toj jtunelike, jech kʼuchaʼal ti bikʼit xkakʼ jbatike, ti xkuch kuʼuntike, ti lek xi j-abtejutike xchiʼuk ti jkʼantik ta sjunul koʼontontik li kermanotaktike (1 Timoteo 4:15). Jaʼ jech stalelal echʼ li Timoteoe, jech oxal toj ep sbalil ilat yuʼun Pablo xchiʼuk li ta tsobobbailetik ti bu itune (Filipenses 2:20-22).

¹³ Yoxibal, li Vivliae jaʼ sniʼoal pʼijilal (Salmo 1:1-3; 19:7; 2 Timoteo 2:7; 3:15). Jaʼ me tstojobtasot ta stʼujel li avamigotake xchiʼuk li kʼusitik cha chʼay-o avoʼontone, jech noxtok jaʼ me tskoltaot ta stsalel li vokoliletike (Génesis 34:1, 2; Salmo 119:37; 1 Corintios 7:36). Mi cha kʼan cha ta li kʼusitik ta sventa mantale toj tsots me skʼoplal ti lek xkʼot ta nopel avuʼun li kʼusitik cha kʼan cha pas avie.

«Acʼo me persa [...,] tsotsan me»

14. ¿Kʼu yuʼun tsots ta pasel ti jaʼ ta xkakʼ ta koʼontontik stael li kʼusitik ta sventa mantale?

¹⁴ Toj pʼijutik me mi jaʼ baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltik stael li kʼusitik jaʼ yichʼobil ta mukʼ Diose, pe jech noxtok, maʼuk me ti toj kʼun ta pasele. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal cha nop kʼuxi cha tunes-o li akuxlejale, xuʼ van cha tsʼik tsatsal prevaetik ti chakʼ avutsʼ avalale, achiʼiltak xchiʼuk avajchanubtasvanejtak ti lek yoʼontonik ta atojolale, ti tsnopik ti xchanel lek vune xchiʼuk ti oyuk lek avabtel ti lek tojbilote jaʼ chakʼ lek xbat akuxlejal xchiʼuk jaʼ chakʼ amuyubajel (Romanos 12:2). «Acʼo me persa xchʼunel li Cajvaltique, tsotsan me», jech kʼuchaʼal la spas li Timoteoe; sventa «oyuc ta avoʼnton chavuʼunin o li cuxlejal sbatel osile», ti yaloj chakʼbot Jeovae (1 Timoteo 6:12; 2 Timoteo 3:12).

15. ¿Kʼusi van kontrainel la snuptan li Timoteoe?

¹⁵ Mas to toj tsots kʼalal oy avutsʼ avalal ti maʼuk yajtsʼaklomtak Cristo xchiʼuk ti tskontrainik li kʼusi cha nop cha pase. Yikʼaluk van jech laj yil kontrainel li Timoteo eke. Jech kʼuchaʼal chal jlik livroe, yikʼaluk van «toj lek chanemik ta vun xchiʼuk jkʼulejik» li yutsʼ yalale.a Li stot Timoteoe tskʼan van ta melel ti akʼo xchan lek vun li skereme xchiʼuk ti akʼo sbain junuk abtelal yuʼunike. Nopo avaʼi ti kʼu xa noʼox yelan laj yaʼi ti yan-o kʼusi la snop tspas li skereme, ti jaʼ la snop chbat xchiʼin Pablo ta misioneroal ti xuʼ tsnuptanik kʼusitik xibal sbae xchiʼuk ti chʼabal lek stakʼinike.

16. ¿Kʼuxi tsal yuʼun ti kontrainat yuʼun stot jun kereme?

¹⁶ Jechtik vokolil ta xilik ek li kerem-tsebetik avie. Matthew, ti chtun ta jun Betele xi chal kaʼitike: «Kʼalal lik abtejkun ta prekursore chopol tajmek laj yaʼi li jtote. Jecheʼ la “chkixtolan” laj yil li jchanune, yuʼun lik abtejkun ta mes kʼaʼep sventa spas kuʼun li prekursorale. La slabanun xchiʼuk jujulikel laj yalbun ti mas la ep ta jpas kanal ti xi abtejuk la sjunul kʼakʼale». ¿Kʼuxi tsal yuʼun li kontrainele? Xi chal kaʼitike: «Solel laj kakʼbe yipal xchanel jVivlia ti kʼuyelan jchapanojbe yoraile, nopolik noʼox la jpas orasion, mas to laj kakʼbe yipal kʼalal chtavan xa chkaʼi li kontrainele». Ti jech laj yakʼ ta yoʼonton spasel li Matthew taje, la stabe sbalil. Mas xa lek skʼopon sba xchiʼuk li stote. Xchiʼuk mas xa nopajem ta stojolal Dios. «Kiloj kʼuyelan xchabiojun tal li Jeovae xchiʼuk spatoj koʼonton, jech noxtok skoltaojun lek ta snopel li kʼusitik ta jkʼan ta jpase. Ti manchukuk laj kakʼ ta koʼonton stael li kʼusitik ta sventa mantale muʼyuk jech laj kil ti jechuke», xi.

Mu xa chʼay ta asat li kʼusi cha kʼan cha ta ta mantale

17. ¿Kʼuxi van xuʼ xchibajesbeik yoʼonton kerem-tsebetik jlom ermanoetik ta sventa li spasbel yabtel Dios ta tsʼakal orae? (Mateo 16:22.)

¹⁷ Xuʼ van achiʼiltak noʼox ta chʼunolajel ti pʼij kʼuyelan tsmak ta be li kʼusitik cha kʼan cha ta sventa mantale. Xuʼ van xi cha yalboxuke: «¿Kʼu yuʼun skʼan cha och ta prekursor? Xuʼ noʼox jech cha kuxi batel ti kʼuyelan kuxulutike, vaʼun cholo-o batel li mantale. Saʼo lek avabtel xchiʼuk tojoban batel ta sventa li akuxlejal ta mas tsʼakale», xuʼ van xa yutik. Xuʼ van lek chavaʼi li tojobtasel taje. Pe ti jechuk xa pase, ¿mi yakal van cha «[nopes] aba ta yichʼel ta mucʼ li Diose»?

18, 19. 1) ¿Kʼusi xuʼ xa pas sventa mu xchʼay ta asat stael li kʼusitik ta sventa mantale? 2) Alo kaʼitik kʼusitik vokolal yakal chavil ta skoj li Ajvalilal yuʼun Diose.

¹⁸ Li ta skʼakʼalil Timoteoe, yaʼeluke oy la jech yoʼonton krixchanoetik kʼuchaʼal taje (1 Timoteo 6:17). Sventa mu xbat sat ta saʼel yantik kʼusitik li skerem chiʼil ta abtele, li Pabloe xi la spatbe yoʼontone: «Li bochʼo ochem ta soldadoile mu xuʼ chbat sticʼ sba ta yan abtel. Jaʼ noʼox tscʼan acʼo spas cʼusi tscʼan li bochʼo iʼicʼat yuʼune, yuʼun jech lec ch-ilat», xi (2 Timoteo 2:4). Li soltaro ti yakʼojbe yipal abtele muʼyuk bu chchʼay yoʼonton ta spasel yan kʼusitik. Mi chapal onoʼox ta xchʼunbel smantal li bankilal yuʼune jaʼ me kuxul-o li stuke xchiʼuk li yan krixchanoetike. Veno, pe jaʼ jech ek un, ti yajsoltaroot Cristoe skʼan me xavakʼ ta avoʼonton li avabtele, mu xbat atikʼ aba ta saʼel kʼusitik ti xuʼ tsmakot ta be ta spasel lek li abtelal akʼbilot ti chakʼ kolebale (Mateo 6:24; 1 Timoteo 4:16; 2 Timoteo 4:2, 5).

¹⁹ Maʼuk xa kʼan ti lek noʼox akuxlejal chavaʼie, jaʼ lek jaʼ kʼano ti chavil avokole. «Tsʼicuc me avuʼun vocol jech chac cʼu chaʼal jun soldado, yuʼun voʼot lequil yajsoldadoot li Jesucristoe.» (2 Timoteo 2:3.) Kʼalal la xchiʼin ta xanbal Pablo li Timoteoe, la xchan ti junuk noʼox yoʼontone manchuk mi tsots ti kuxlejale (Filipenses 4:11, 12; 1 Timoteo 6:6-8). Xuʼ jech xa pas ek. ¿Mi oy ta avoʼonton chavil avokol ta skoj li Ajvalilal yuʼun Diose?

Li bendisionetik avi xchiʼuk ta mas tsʼakale

20, 21. 1) Alo jlomuk bendision ti tstaik li kerem-tsebetik kʼalal yakʼoj ta yoʼontonik stael li kʼusitik ta sventa mantale. 2) ¿Kʼusi avakʼoj ta avoʼonton cha pas?

²⁰ Te van voʼlajunebuk jabil la xchiʼin lek ta chol mantal Pablo li Timoteoe. Ti kʼuyelan xcholet laj yichʼ cholel batel li lekil aʼyejetik ta jutuk mu sjunul li tiʼnab Mediterraneoe laj yil ilik achʼ tsobobbailetik. Toj echʼem kʼupil sba echʼ li xkuxlejale xchiʼuk toj jun yoʼonton, jaʼ mu sta maʼ ti jaʼuk jech kuxi batel ti kʼuchaʼal stalel onoʼox kuxlejal ta alele. Mi jaʼ cha saʼ batel li kʼusitik ta sventa mantale, ep me kʼusitik toj lek cha ta ek. Cha nopaj ta stojolal Jeova, jech noxtok, mas me cha skʼanik xchiʼuk cha yichʼik ta mukʼ li ermanoetike. Maʼuk me chkʼot ta atojolal li vokol xchiʼuk li chibajel chakʼ kʼulejale, moʼoj, yuʼun jaʼ cha kʼupin li melel muyubajele, li muyubajel ta jtatik kʼalal ta sjunul koʼontontik chkakʼtike. Li kʼusi mas lek ta skotole, jaʼ ti avakʼojbe yipal ta saʼel «li mero xcuxlejal[e]», li kuxlejal ta sbatel osil ta jun paraiso balumile (1 Timoteo 6:9, 10, 17-19; Hechos 20:35).

²¹ Jaʼ yuʼun chaʼa, mi muʼyuk to bu jech apasoje, ta jtijkutik avoʼonton ti akʼo ta orauk xa noʼox xa «[nopes] aba ta yichʼel ta mucʼ li Diose». Saʼo lek achiʼiltak xchiʼuk li buchʼutik xuʼ cha skoltaot ta stael li kʼusitik ta sventa mantale. Akʼo baʼyel ta akuxlejal li xchanel sKʼop Diose. Akʼo ta avoʼonton stsalel li saʼel kʼusitik ta balumile. Mu me xchʼay ta ajol ti «jaʼ chiyacʼbutic [Dios] scotol li cʼusitic ta xtun cuʼuntique, yuʼun jech xcuxet noʼox coʼntontic». Li Dios taje chalbot ta melel mi jaʼ la avakʼojbe batel yipal stael li kʼusitik jaʼ yichʼobil ta mukʼe ta me xa ta epal bendisionetik li avie xchiʼuk li ta mas tsʼakale (1 Timoteo 6:17).

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Mi xvul ta ajol?

• ¿Bu xuʼ tstaik koltael li kerem-tsebetik sventa tstaik li kʼusitik ta sventa mantale?

• ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal xichʼ chanel lek li Vivliae?

• ¿Kʼuxi xuʼ stsal yuʼunik li saʼel kʼusitik ta balumil li kerem-tsebetike?

• ¿Kʼusitik bendision ta staik li buchʼutik yakʼoj ta yoʼontonik stael li kʼusitik ta sventa mantale?

[Lokʼol ta pajina 27]

Li Timoteoe lek kʼusitik laj yakʼ ta yoʼonton stael

[Lokʼol ta pajina 29]

¿Kʼusi lekil koltael la sta li Timoteoe?

[Lokʼol ta pajina 30]

¿Mi avakʼojbe yipal ta stael li kʼusitik ta sventa mantale?