«Qʼuelo me abaic ta sventa li xpichʼetel avoʼntonique»

«Li xcuxlejal jun cristianoe maʼuc te tsta o me batsʼi ep cʼusi oy yuʼune.» (LUCAS 12:15.)

1, 2. 1) ¿Kʼusitik van xa naʼ ti oy ta yoʼonton tskʼan li krixchanoetik avie? 2) ¿Kʼuxi xuʼ ch-abtej ta jtojolaltik ti vaʼi yelan snopbenike?

JUTUK mu skotoluk li krixchanoetike, chalik mi oy la jtakʼintike, mi oy la kʼusitik kuʼuntike, mi lek la ojtikinbilutike, mi oy la kutsʼ kalaltike xchiʼuk mi oy la lek kabteltike, jaʼ la svinajeb ti juʼem xa kuʼuntike xchiʼuk ti jaʼ la jech li jtojob xa ta skʼelel li jkuxlejaltik ta tsʼakale. Lek xvinaj ti kʼusi mas tsots skʼoplal tskʼanik epal krixchanoetike —manchuk mi kuxulik ta jun jkʼulej mukʼta lum o mi povre— jaʼ ti tskʼan tspasik mas kanale xchiʼuk ti xuʼuk batel mas yuʼunike. Pe li kʼusitik ta sventa smantal Diose, mu skʼanik, mi jsetʼuk van oy ta yoʼontonik.

² Taje jaʼ onoʼox me ti kʼusi jpʼel yalojbe skʼoplal li Vivliae. «Cʼalal slajebtic xa batel ti cʼacʼale, xiʼbal sba, yuʼun naca vocol ta xvul ta loqʼuel. Ti jujun jnaclej ta banomile stuc noʼox ta xcʼuxubin sbaic, cʼupijem yoʼntonic yuʼun ti taqʼuine [...] mu scʼan saʼic ti Diose. Jaʼ noʼox ta saʼic ti cʼusi lec ta xaʼi ti stuquique. Sbis xa sbaic ta jchʼunolajel yilel ti cʼalal mi jaʼuc xaqʼuic ta venta smucʼul stsatsal ti scʼop Diose.» (2 Timoteo 3:1-5, Ch.) Ta skoj ti ep jech krixchanoetik ta jpat jxokontike, tsots chkaʼitik li melel yajtsʼaklomutik Cristoe, yuʼun jaʼ ti yikʼaluk jchanbetik snopben xchiʼuk stalel xkuxlejal li krixchanoetik taje. Jech oxal chaʼa, ¿kʼusi tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik taje xchiʼuk ti mu «jechuc [jnoptik] jech cʼu chaʼal ta spasic ti jnaclejetic ta banomil[e]»? (Romanos 12:2, Ch.)

3. ¿Kʼusi tojobtasel laj yakʼ Jesús ti ta jkʼelbetik batel skʼoplale?

³ Ta sventa ti jaʼ ta stojolal Jesús ti «cʼotem ta oʼntonal ta xchʼunele, yuʼun jaʼ sbainoj ta stuqʼuibtasel ti bu jtamojtic batele», jaʼ laj yakʼbutik komel chanubtaseletik ti echʼem sbalil ta sventa taje (Hebreos 12:2, Ch). Jun veltae, kʼalal jaʼo yakal tskolta epal krixchanoetik ta yaʼibel smelolal tsatsal mantaletik li Jesuse, oy jun vinik la xtuchʼbe ta be li skʼope, vaʼun xi la yale: «Jchanubtasvanej, albo jbanquil ti acʼo svocʼbun ec li cʼusi oy yuʼun anima jtotcutique», xi. Li Jesuse laj yakʼbe jun lekil tojobtasel li vinik taje xchiʼuk li buchʼutik te tsobolike. Baʼyele laj yal ti mu me xpichʼetuk yoʼontonike, vaʼun sventa xkom lek ta yoʼontonik li mantal taje xchiʼuk ti snopbeik lek skʼoplale, la xchap jun lokʼolkʼop noxtok. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi ta jkʼan ta jbalintik li tojobtasel laj yakʼ Jesuse, toj lek me ti jkʼelbetik batel skʼoplal li kʼusi laj yale sventa xkiltik kʼuxi xuʼ chkakʼ ta jkuxlejaltik (Lucas 12:13-21).

Oy kʼusi laj yichʼ kʼanel ti mu staʼoe

4. ¿Kʼu yuʼun mu staʼo ti la xtuchʼ ta be loʼil li vinike?

⁴ Kʼalal muʼyuk toʼox bu chtuchʼbat ta be sloʼil li Jesuse, yakal chalbe skʼoplal ti xibal sba li kuybaile, ti tsotsuk yoʼontonik yalel ti jmoj yoʼontonik xchiʼuk li xNichʼon krixchanoe, li Jesuse, xchiʼuk li koltael chakʼ chʼul espiritue (Lucas 12:1-12). Skotol li kʼusitik taje ta melel toj tsots skʼoplal ta sventa li yajtsʼaklomtak Cristoe —xchiʼuk li yan krixchanoetike—, jech oxal skʼan xchikintaik lek. Pe kʼalal jaʼo lek yakal chcholbe skʼoplal li stsatsal loʼil Jesuse, oy jun vinik la xtuchʼbe ta be li yaʼyeje sventa la xkʼopoj ta stojolal, yaʼeluke lik kʼop ta yutsʼ yalal ta skoj li kʼusitik oy yuʼunike. Jkʼeltikik li kʼusi toj tsots skʼoplal xuʼ jchantik tee.

5. ¿Kʼusi vinaj ta stojolal li vinik ta sventa li kʼusi la skʼane?

⁵ Oy buchʼu xi laj yal jun veltae: «Li stalelal jun krixchanoe ta jutuk mu skotoluk velta te chvinaj ta sventa ti kʼusi tsnop tspas kʼalal chaʼibe junuk smantal Diose», xi. Veno, kʼalal yakal chalbe skʼoplal stsatsal mantaltak Dios li Jesuse, li vinik taje yakal tsnop kʼuxi xuʼ sta slekilal ta takʼin. Li loʼil taje muʼyuk chal kaʼitik mi oy srasonal o mi moʼoj ti jech ta skʼan spartee. Yikʼaluk van jech laj yal sventa tstabe sbalil li yabtel Jesuse xchiʼuk ti ojtikinbil ta tukʼil jchapanvaneje (Isaías 11:3, 4; Mateo 22:16). Mu jnaʼtik lek ti kʼusi tsnope, pe ti kʼusi xvinaj ta yutil yoʼontone jaʼ liʼe: muʼyuk bu chkʼuxubin mi jsetʼuk li kʼusitik ta sventa smantal Diose. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik li ta jtojolaltike? ¿Mi mu skʼanuk jkʼeltik kʼuyelan koʼontontik ta sventa taje? Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal yakal ch-echʼ tsobajele xuʼ van xchʼay batel jnopbentik, xuʼ van x-och jnoptik ti kʼusi ta jpastik mi laj li tsobajele. Mu jechuk jpastik, jaʼ lek jchikintatik li mantal chichʼ alel tee, jnoptik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik sventa chlekub ti kʼu x-elan chkil jbatik xchiʼuk li jTotik Jeova ta vinajele xchiʼuk li jchiʼiltaktik ta chʼunolajele (Salmo 22:22; Marcos 4:24).

6. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk la stsak ta mukʼ Jesús li kʼusi la skʼan li vinike?

⁶ Kʼusiuk ti oy ta yoʼonton skʼanel li vinik taje, li Jesuse muʼyuk la skʼan la spas li kʼusi kʼanbate, xi laj yalbee: «¿Buchʼu laj svaʼanun avuʼunic ta jchʼac-osil, mi ta juez?», xi (Lucas 12:14, Ch). Kʼalal jech laj yale, la sta ta alel jun ojtikinbil sMantal Moisés, yuʼun jech kʼuchaʼal chale jaʼ la oy ta sbaik xchapanel li jchapanvanejetik ta lume (Deuteronomio 16:18-20; 21:15-17; Rut 4:1, 2). Li Jesuse oy kʼusitik mas tsotsik skʼoplal oy ta yoʼonton, jech kʼuchaʼal xcholbel smelel kʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk yakʼbel yojtikin krixchanoetik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose (Juan 18:37). Xuʼ jchanbetik stalelal kʼalal mu xkakʼtik akʼo xchʼay koʼontontik li kʼusitik muʼyuk tsots skʼoplale, kʼalal ta jchʼak jkʼakʼaltik xchiʼuk chkakʼbetik yipal xcholel li lekil aʼyeje xchiʼuk ti «bat [jpastik] ta jchʼunolajel [...] li cristianoetic ta jujun banamile» (Mateo 24:14; 28:19).

Kʼelo me aba li ta pichʼ-oʼontonale

7. ¿Kʼusi pʼijil loʼilal laj yal li Jesuse?

⁷ Ta sventa ti lek xtojob skʼelel kʼusi oy ta oʼontonal li Jesuse, snaʼoj ti oy kʼusi chopol ta yoʼonton li vinik ti tskʼan chapanbel skʼope. Jaʼ yuʼun, li Jesuse maʼuk noʼox muʼyuk la skʼan la xchapan taje, moʼoj, yuʼun laj yalbe skʼoplal li smeʼ kʼop taje. «Bijanic me, qʼuelo me abaic ta sventa li xpichʼetel avoʼntonique. Yuʼun li xcuxlejal jun cristianoe maʼuc te tsta o me batsʼi ep cʼusi oy yuʼune», xi (Lucas 12:15).

8. ¿Kʼusi li pichʼ-oʼontonale, xchiʼuk kʼusi tstij koʼontontik spasel?

⁸ Li pichʼ-oʼontonale maʼuk noʼox li skʼanel takʼin o yan kʼusitike, ti xuʼ chichʼ tunesel xchiʼuk ti xuʼ oy lek stue. Jech kʼuchaʼal chal jaylikuk diksionarioe, xuʼ xkaltik ti jaʼ li kʼusi tsjovil kʼan noʼox krixchanoe, ti yikʼaluk jaʼ yuʼun yan krixchano ti kʼusi ta skʼane. Koʼol xchiʼuk takitiʼil chaʼiik ta skʼanel li kʼusitike, muʼyuk bu tstsakik ta mukʼ mi chtun yuʼunik o kʼuyelan chilik li yantike. Li buchʼu xpichʼet yoʼonton chaʼi ta skʼanel kʼusiuke solel chmakbat-o li snopbene xchiʼuk li kʼusitik tspase, xuʼ chkʼataj ta sdios. Pe jvules ta joltik li kʼusi laj yal jtakbol Pabloe, ti la skoʼoltas ta yichʼel ta mukʼ yan kʼusitik li xpichʼetel oʼontonale, xchiʼuk laj yal ti buchʼu la jech xpichʼet yoʼontone muʼyuk la bu chichʼ ventainel ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose (Efesios 5:5; Colosenses 3:5).

9. ¿Kʼutik yelan xuʼ chvinaj yabtel li pichʼ-oʼontonale? Albo kaʼitik skʼelobiltak.

⁹ Toj lek ti xkalbetik skʼoplal li pʼijubtasel laj yal Jesús ti «qʼuelo me abaic ta sventa li xpichʼetel avoʼntonique», ti xie; jaʼ xkaltik, skotol kʼusiuk pichʼ-oʼontonal. Jech ta melel, xuʼ jeltos kʼuyelan tspas yabtel li pichʼ-oʼontonale. Li slajunebal xa Mantale chal kaʼitik jlomuk: «Mu me xapichʼ-oʼntabe sna achiʼilic. Mu me xapichʼ-oʼntabe yajnil achiʼilic, me smozo, me squiara, me xvacax, me sburo, o cʼusiuc noʼox yantic oy yuʼun», xi (Éxodo 20:17). Li Vivliae chalbe kaʼitik skʼoplal ep krixchanoetik ti tsots la saʼ smulike, ti jaʼ tijbat yoʼontonik yuʼun li pichʼ-oʼontonale. Li Satanase jaʼ li buchʼu baʼyel lik xpichʼ oʼonta li kʼusi maʼuk yuʼune: li ichʼel ta mukʼe, li mukʼulale xchiʼuk li ajvalilal ti jaʼ noʼox oy ta sba li Jeovae (Apocalipsis 4:11). Li Evae la xpichʼ oʼonta skʼanel ti tsnop stuk li kʼusi tskʼan tspase; jech oxal laj yakʼ sba ta loʼlael, yaloj mi xuʼ chchʼak sba ta stojolal li Diose, jaʼ jech la sbeiltas echʼel ta mulil xchiʼuk ta lajelal li krixchanoetike (Génesis 3:4-7). Jaʼ jech ek li pukujetik ti anjeletik toʼoxe, «muc xichʼic ta mucʼ li yabtel acʼbilique, ti la scomtsanic li yavil acʼbilique», sventa staik li kʼusi maʼuk yuʼunike (Judas 6; Génesis 6:2). Jnoptik ta stojolalik ek li Balaam, Acán, Giezi xchiʼuk li Judas Iscariotee. Mu junuk yoʼonton laj yaʼiik ta sventa li kʼusi oy xaʼox yuʼunike, moʼoj, yuʼun jaʼ laj yakʼ akʼo stsalatik li skʼanel tajmek skʼulejalike, muʼyuk bu la stsakik ta mukʼ li kʼusi akʼbilike, jaʼ jech chʼayel ibatik.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkichʼ jpʼijiltik jech kʼuchaʼal laj yal Jesuse?

¹⁰ Melel, toj lek ti jech lik pʼijubtasvanuk ta skontra pichʼ-oʼontonal li Jesuse: «Bijanic me», xi. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li krixchanoetike xilik ta anil li pichʼ-oʼontonal ta stojolal yantike, pe li ta stojolalike bateltik to mi laj yakʼik ventae. Akʼo mi jech, li jtakbol Pabloe xi laj yale: «Li scʼupinel taqʼuine jaʼ yibel scotol cʼusitic chopol», xi (1 Timoteo 6:9, 10). Li Santiago ti jaʼ yajtsʼaklom Cristoe laj yal ti «cʼalal chcacʼtic ayinuc li xpichʼetel coʼntontique, ta xlic vocʼuc li mulile» (Santiago 1:15). Jech oxal skʼan jchʼunbetik li smantal Jesuse, skʼan xkichʼ jpʼijiltik. Veno, pe maʼuk me ta jkʼan ta jkʼeltik mi xpichʼet noʼox yoʼonton li jun krixchanoe, moʼoj, yuʼun ti kʼusie, voʼotik skʼan jkʼel jba jtuktik sventa xkakʼtik venta ti kʼusi oy ta koʼontontik skʼanele. Jaʼ me jech ta jkʼel jbatik ta skotol li pichʼ-oʼontonale.

Kʼalal oy ep kʼusitik kuʼuntike

11, 12. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yal Jesús ti skʼan jkʼel jbatik ta sventa li pichʼ-oʼontonale? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan jnoptik lek ti kʼusi laj yale?

¹¹ Oy to yan srasonal ti kʼu yuʼun skʼan mu xpichʼetuk koʼontontike. Jkʼeltik to li kʼusi laj yal batel Jesuse: «Li xcuxlejal jun cristianoe maʼuc te tsta o me batsʼi ep cʼusi oy yuʼune», xi (Lucas 12:15). Skʼan jnoptik lek taje, yuʼun li kʼakʼal liʼe toj ep krixchanoetik ti jaʼ batem ta yoʼontonik saʼel kʼulejale, chalik ti mi jkʼulejik lae xchiʼuk mi oy la kʼusitik yuʼunike xmuyubajik la xchiʼuk juʼem xa la yuʼunik. Pe li kʼusi laj yal Jesuse chakʼ ta ilel ti maʼuk chakʼ jbatsʼi muyubajeltik ta jkuxlejaltik li kʼulejale manchuk mi toj echʼem kuʼuntik.

¹² Jech ta melel, oy van jlomuk krixchanoetik ti mu jechuk chalike. Xuʼ van tsnopik ti kʼalal jkʼulejike mas van lek tskʼupin xkuxlejalik, spatoj yoʼontonik ti jaʼ lek kʼusi ta spasike. Jaʼ yuʼun chakʼbeik yipal spasel li kʼusi xuʼ ch-akʼbat-o li kʼusitik tskʼanike, yuʼun jaʼ jech chlekub batel yaloj li xkuxlejalike. Pe li buchʼutik jech tsnopike chchʼay ta sjolik li kʼusi laj yal Jesuse.

13. ¿Kʼu yelan oy noʼox smelol skʼan jtsaktik ta mukʼ li kuxlejale xchiʼuk li kʼulejale?

¹³ Li Jesuse muʼyuk laj yakʼ yoʼonton yalel mi lek o mi chopol ti kʼalal ep kʼusitik oy kuʼuntike. Moʼoj, li kʼusi laj yale jaʼ ti «maʼuc te tsta o [xkuxlejal jun krixchano] me batsʼi ep cʼusi oy yuʼune», jaʼ xkaltik, li kʼusi oy xa onoʼox yuʼune. Jkotoltik jnaʼojtik ti mu persa epuk kʼusi skʼan kuʼuntik sventa chi jkuxiutike. Melel onoʼox, jaʼ noʼox skʼan jutuk jveʼeltik, jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk bu xuʼ chi jvay. Li jkʼulejetike oy yuʼunik skotol, yan li povreetike solel tsots ch-abtejik sventa tsaʼik li kʼusi toj jtunel yuʼunike. Pe kʼalal chi jchame chchʼay li kʼusi jelel taje: jecheʼ chkom skotol (Eclesiastés 9:5, 6). Jech un chaʼa, sventa oyuk lek stu li kuxlejale xchiʼuk ti oyuk lek sbalile maʼuk noʼox te ta jtatik li ta kʼulejale o li ta kʼusitik oy kuʼuntike. Taje jech me jamal ta aʼiel mi ta jchanbetik smelolal li kʼusi kuxlejalil laj yalbe skʼoplal Jesuse.

14. ¿Kʼusi ta jchantik ta sventa li smelolal jpʼel kʼop ti laj yichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «kuxlejal» li ta teksto liʼe?

¹⁴ Li ta Evanjelio yuʼun Lucase, xi laj yal li Jesuse: «Li xcuxlejal jun cristianoe maʼuc te tsta o me batsʼi ep cʼusi oy yuʼune», xi. ¿Kʼusi skʼoplal laj yal taje? Li jpʼel kʼop ta griego sventa chichʼ alel «kuxlejal» (zo·é) li ta teksto liʼe maʼuk chalbe skʼoplal ti kʼuyelan chi jkuxie, moʼoj, jaʼ chalbe skʼoplal li batsʼi kuxlejale.a Li kʼusi laj yal Jesuse, jaʼ ti mu ta jkʼobtikuk oy li jkuxlejaltike xchiʼuk ti mu jnaʼtik mi kuxulutik okʼome, manchuk mi jkʼulejutik o mi povreutik, mi toj echʼem kʼusitik lekik ta jkuxlejaltik o mi vokol ta jtabetik stojol jveʼeltik. Jech kʼuchaʼal laj yal li ta Mantaletik ta Vitse: «¿Mi yuʼun ta to xnatij cʼuc sjaliluc acuxlejalic ti jech xvulvun avoʼntonique?», xi (Mateo 6:27, Ch). Li Vivliae jamal chakʼ ta ilel ti jaʼ noʼox «te oy ta [stojolal Jeova] li nioʼ sventa cuxlejale», jaʼ noʼox stuk xuʼ chakʼbe «mero [kuxlejal]» li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike, «li cuxlejal sbatel osile», jun kuxlejal ti muʼyuk spajeb ta vinajel o ta Balumile (Salmo 36:9; 1 Timoteo 6:12, 19).

15. ¿Kʼu yuʼun ep krixchanoetik spatoj yoʼontonik ta kʼulejal?

¹⁵ Li kʼusi laj yal Jesuse chakʼ ta ilel ti toj kʼun xuʼ chopol xlik jnoptik ta sventa li kuxlejale. Jkotoltik, mi jkʼulejutik o mi povreutik, chʼabal jtukʼiltik, jmoj yelan chlaj jkʼoplaltik. Li j-alkʼop Moisese, xi laj yalbe skʼoplale: «Jaʼ noʼox lajuneb xchanvinic (70) jabil ti xuʼ chicuxicutique; li bochʼo toj lec tsotsique xuʼ chcʼotic cʼalal ta chanvinic (80) jabil, pero toj vocol chcaʼicutic, yuʼun jaʼ noʼox puru vocol, puru abtel. Li jabilalcutique ta anil noʼox chjelov, jech echʼel libatcutic o», xi (Salmo 90:10; Job 14:1, 2; 1 Pedro 1:24). Jaʼ yuʼun li krixchanoetik ti muʼyuk to lek oyik ta stojolal Diose, jech chalik ti kʼuchaʼal laj yalbe skʼoplal jtakbol Pablo ti xie: «Laʼ xa noʼox veʼcutic, cuchʼtic lec voʼ, yuʼun ocʼom chaʼej xuʼ chijchamutic», xiik (1 Corintios 15:32). Yantik xtoke, ta skoj ti j-echʼel be noʼox chilik li kuxlejale xchiʼuk ti mu nabajuke, ta saʼ xchabielik ta kʼulejal xchiʼuk ta yan kʼusitik sventa jun yoʼonton chaʼi sbaik. Yalojike xuʼ la tsta xchabiel xkuxlejalik kʼalal tsaʼ mas skʼulejalike o kʼusitik yuʼunike. Jech oxal, mi jsetʼuk bu chkuxik ta stsobel skʼulejalik, yuʼun tsnopik ti jech lek oyike xchiʼuk ti xmuyubajike (Salmo 49:6, 11, 12).

Li kʼusi lek xuʼ jpat-o koʼontontike

16. ¿Kʼusitik ti muʼyuk sbalil ta kuxlejale?

¹⁶ Jech kakʼtik, ti kʼalal lek oyutik ta takʼine —ep tajmek jveʼeltik, jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk smakobil sik kuʼuntik, xchiʼuk yantik kʼusitik kʼupilik sba— xuʼ van mas chlekub-o jkuxlejaltik. Mas van lek chkichʼtik poxtael, vaʼun jech ta xnatub jayibuk jabil li jkuxlejaltike. ¿Pe mi oy van mas sbalil li kuxlejal taje? ¿Mi mas van xpatet koʼontontik yuʼun? Li kʼusi mas ep sbalil ta jkuxlejaltike maʼuk ti ep jabil chi jchʼiutike mi jaʼuk li kʼulejal ta jtsobtike o ti kʼuyelan ta jtuntike. Li jtakbol Pabloe laj yal ti xibal sba ti ta jpat koʼontontik ta stojolal li kʼusitik taje. Li ta skarta ti la stakbe batel Timoteoe xi laj yale: «Li jcʼulejetic liʼ ta banamile, albo mantal ti mu me stoy sbaique, ti mu me jaʼuc spat yoʼnton yuʼun li scʼulejalique. Yuʼun li cʼulejalile ta xlaj scʼoplal. Jaʼ acʼo spat yoʼntonic ta stojol li Diose, yuʼun jaʼ chiyacʼbutic scotol li cʼusitic ta xtun cuʼuntique, yuʼun jech xcuxet noʼox coʼntontic», xi (1 Timoteo 6:17).

17, 18. 1) ¿Buchʼutik toj lek ta chanbel stalelalik ta sventa ti oyuk noʼox smelol jtsaktik ta mukʼ li kʼulejale? 2) ¿Kʼusi lokʼolkʼopal laj yal Jesús ti ta jkʼelbetik skʼoplal ta yan xchanobile?

¹⁷ Muʼyuk lek ti jpat koʼontontik ta stojolal li kʼulejale, yuʼun «li cʼulejalile ta xlaj scʼoplal». Jech kʼuchaʼal liʼe, li moltotil Jobe, jkʼulej toʼox. Pe kʼalal ta anil noʼox vul ta lokʼel tsots svokole, li skʼulejale mu kʼusi itun-o, yuʼun chʼabal sakub ta yokʼomal. Pe li kʼusi koltaat-o li ta tsatsal vokoliletike jaʼ ti lek xil sba xchiʼuk li Diose (Job 1:1, 3, 20-22). Li Abraham eke, muʼyuk xakʼ akʼo xmakat yuʼun li skʼulejale, la xchʼam li tsatsal abtelal akʼbat yuʼun Jeovae. La sta smoton ta skoj, yuʼun xi albate: «Voʼot stotot ep ta chop cristianoetic chacʼot», x-utat (Génesis 12:1, 4; 17:4-6). Toj lek ta chanbel stalelal xchaʼvoʼalik xchiʼuk li yantik ti jech laj yakʼ ta ilel stalelalik eke. Jech un chaʼa, mi kerem-tsebutik o mol-meʼelutik, skʼan me jkʼel jbatik lek sventa xkakʼtik venta kʼusi tsots tajmek skʼoplal chkaʼi ta jkuxlejaltik xchiʼuk kʼusi jpatoj-o koʼontontik (Efesios 5:10; Filipenses 1:10).

¹⁸ Jpʼel ta alel ti kʼusi laj yal Jesús ta sventa li pichʼ-oʼontonale xchiʼuk ta sventa ti oyuk noʼox smelol jtsaktik ta mukʼ li kuxlejale, jaʼ jun lekil chanubtasel. Pe li Jesuse mu teuk noʼox ikom li sloʼile, moʼoj, yuʼun lik xchap jun lokʼolkʼop, jaʼ skʼoplal jun jkʼulej bol vinik. ¿Kʼuxi te tsakal jkʼoplaltik li ta lokʼolkʼop taje, xchiʼuk kʼusi xuʼ jchantik? Ta jkʼeltik ta yan xchanobil li stakʼobiltak taje.

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Kʼusi cha takʼ li voʼote?

• ¿Kʼusi chchanubtasutik ti muʼyuk la spasbe kʼusi tskʼan yoʼonton jun vinik li Jesuse?

• ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼel jbatik ta skoj li pichʼ-oʼontonale xchiʼuk kʼuxi chkutik?

• ¿Kʼu yuʼun maʼuk ta jtaʼo jkuxlejaltik li kʼulejale?

• ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa oyuk lek sbalil li jkuxlejaltike xchiʼuk ti chakʼ spatobil koʼontontike?

[Lokʼol ta pajina 23]

¿Kʼu yuʼun muʼyuk la spas Jesús li kʼusi la skʼan jun vinike?

[Lokʼol ta pajina 23]

Xuʼ toj tsots vokol chkʼot ta pasel yuʼun li pichʼ-oʼontonale

[Lokʼol ta pajina 25]

¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Abraham ti oy noʼox smelol la stsak ta mukʼ li kʼulejale?