¿Kʼusi chakʼbe sbalil li akuxlejale?

LI KENNYE ch-abtej ta jun jkʼulej empresa ti bu chmanolajik xchiʼuk chchonolajik ti ep tajmek takʼin tspikike, ta lujo tajmek li skaroe yuʼun smanoj tal ta yan balumil xchiʼuk oy jpʼej sna ti kʼupil sba tajmek ta jvokʼ jteklum ti bu naka jkʼulejetik te nakalike. Jech noxtok, toj lek xtojob xvil ta paracaida xchiʼuk toj kʼupil chaʼi ti ep ta mil metro staylej tsten sba yalele. ¿Mi juʼem xa yuʼun chaʼi sba? Jech kʼuchaʼal chal li periodiko The Wall Street Journal, xi la laj yale: «Oy xa 45 jabilal, pe chʼabal noʼox kʼusi oy yaʼel li ta jkuxlejale [...], jecheʼ xokol», xi.

Li Elyne la stojobtas sba tajmek jaʼ to ti kʼalal la xchan lek xjuxuxinel yok ta yeloe. Kʼot skʼakʼalil un, la sta li kʼusi tskʼane xchiʼuk laj yichʼ lek ojtikinel. «Pe ¿bu van oy un li muyubajel ti chkaʼi jechuke? —xi chat yoʼonton laj yal—. Solel jtuk tajmek chkaʼi. Chi malub ta tsʼakal xchiʼuk manchuk mi oy lek jtakʼin, muʼyuk sbalil li kuxlejal mi muʼyuk kʼusi mas chakʼbune», xi.

Li Hideo ti lek ojtikinbil ta skoj ti pʼij ta stunesel koloretike, laj yakʼ tajmek ta xkuxlejal sbonel li kʼusitik alakʼ sbae. Muʼyuk bu la xchon li kʼusitik la sbone yuʼun snopoj ti mu xichʼ tabel stojol li kʼusitik kʼupil sba chichʼ pasele. Ta slajebtik xa batel xkuxlejale, kʼalal yichʼoj xaʼox 98 jabile, la skʼelan ta jun museo jutuk mu skotoluk li kʼusitik la spase. Akʼo mi laj yakʼ sjunul xkuxlejal ta sbonel li kʼusitike, muʼyuk bu jun yoʼonton laj yaʼi sba, yuʼun snaʼoj ti muʼyuk spajeb ta slekubtasel batel li kʼusi tspase.

Jlom krixchanoetike tstunes ep skʼakʼalik, yipik xchiʼuk kʼusitik oy yuʼunik sventa tskoltaik li yantike. Jech kʼuchaʼal jun vinik ti tsots tajmek yabtel ta Hollywood. Jaʼ vicepresidente ta jvokʼ abtelal ta pasob pelikulaetik ti mas tsots skʼoplal ta Estados Unidose, koʼol xil sbaik xchiʼuk li buchʼutik mas ojtikinbilike xchiʼuk te toʼox nakal ti bu naka jkʼulejetik oye. Jun veltae bat ta paxyal ta Camboya, kʼalal jaʼo te chveʼ ta jun uchʼob kafee inopaj ta skʼanel takʼin jun kʼox tseb. Laj yakʼbe jun dolar xchiʼuk jun presko. Imuyubaj tajmek li kʼox tsebe, pe ta yokʼomal ta akʼobale, te tskʼan limuxna xtok. Li vinike laj yakʼ venta ti oy to kʼusi mas skʼan pasele, ti maʼuk noʼox sventa jun-chibuk kʼakʼale.

Kʼalal echʼ jun jabile, li vinik taje la snop tsjel yabtel. Laj yikta li yabtel ta spasel chʼayob oʼontonale, vaʼun lik skolta li buchʼutik abol sbaik ta Camboyae, la slikes jun chanob vun ti chakʼ vayebal, veʼlil xchiʼuk xchanel vune. Akʼo mi jech, ta onoʼox xloʼilaj yoʼonton: yuʼun chmuyubaj xchiʼuk jun yoʼonton ta skoj li kʼusitik yakal chkʼot ta pasel yuʼune, pe jech xtok chʼabal noʼox spatobil yoʼonton chaʼi xchiʼuk chat yoʼonton ta skoj ti yantik x-epaj batel li vokoliletik tsnuptane.

Li chanvoʼ krixchanoetik laj kalbetik skʼoplal liʼe snaʼoj yalojik li kʼusi tskʼan tsta ta xkuxlejalike. Akʼo mi jech, kʼalal la staik li kʼusi laj yakʼbeik yipal staele, jecheʼ laj yaʼi sbaik. ¿Kʼusi sventa kuxulot li voʼote? ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplal ta akuxlejale? ¿Mi jpʼel-o ta avoʼonton ti muʼyuk chopol chavaʼi ta tsʼakal ti kʼu yelan kuxulot avie?