«Tsots xavacʼ abaic. Qʼuelic cʼu sʼelan ta sticʼ sba ta apojelic ti Dios[e]»
«Li Mucʼul Diose liʼ xchiʼinojun, jech muʼyuc chixiʼ. ¿Cʼusi xuʼ yuʼun chispasbicun li cristianoetique?» (SALMO 118:6.)
1. ¿Kʼusi ti mu kʼusi xkoʼolaj-o tsnuptan li krixchanoetike?
LI KRIXCHANOETIKE mu kʼusi jech xkoʼolaj-o vokolil tsnuptanik li avie. Li Jesuse jaʼ onoʼox laj yalbe skʼoplal jkʼakʼaliltik kʼalal xi la spʼijubtas li yajchankʼoptake: «Ta onoʼox xtal li tsots vocole. Muʼyuc onoʼox jech cʼalal ilic li banamile xchiʼuc cʼalal to tana. Muʼyuc ta xcʼot ta pasel jech yan velta noxtoc. Ti manchuc ta xichʼ comajesbel scʼacʼalil li vocol leʼe, muʼyuc bochʼo ta xcol ti jechuque. Pero ta sventa li bochʼo tʼujbilique jaʼ yuʼun ta xichʼ comajesbel scʼacʼalil li vocole», xi (Mateo 24:21, 22).
2. ¿Kʼu yuʼun spajesojik to li ikʼ ta sventa mukʼta vokolile?
2 Akʼo mi mu xkiltik, li juʼelaletik ta vinajele jaʼ te to spajesojik li ikʼ ta sventa mukʼta vokolile. Li mol jtakbol Juane la sta jun smoton, yuʼun laj yil ti kʼu yuʼun jech spajesojike. Jkʼeltikik kʼuyelan chal stuk ti kʼusi akʼbat yil yuʼun Jesuse: «Laj quil chanib jʼalmantaletic te vaʼajtic ta xchanjotal xchiquin banamil [...]. Jech noxtoc laj quil yan jʼalmantal ilocʼ tal ta sloqʼueb cʼacʼal, jaʼ yichʼojbe li sello yuʼun cuxul Diose. Tsots laj yapta li chanib jʼalmantaleti[ke] [...]. Jech laj yalbe: “Mu to me xasoquesic li banamile, xchiʼuc li nabe, xchiʼuc li teʼetique, jaʼ to me laj cacʼbe smarcail stiʼbaic scotol li yajtuneltac Dios cuʼuntique”, xʼutatic», xi (Apocalipsis 7:1-3).
3. ¿Kʼusi baʼyel chkʼot ta pasel kʼalal mi lik li mukʼta vokolile?
3 Li slajeb smarkail o seyoal li buchʼutik tʼujbilike, «li yajtuneltac Dios cuʼuntique», poʼot xa tajmek stsʼaki, jaʼ yuʼun li chanvoʼ anjeletike chapalik xa sventa tskoltaik talel li ikʼ ti tslajesvane. Kʼalal mi la skoltaik tale, ¿kʼusi ti baʼyel chkʼot ta pasele? Xi tstakʼ jun anjele: «Jaʼ jech yipal chavichʼ jipel batel, voʼot mucʼta lum Babilonia, jʼechʼel muʼyuc xa bu bochʼo chayilot o», xi (Apocalipsis 18:21). ¡Jun to mukʼta muyubajel chkʼot ta pasel ta vinajel mi kʼot skʼakʼalil taje, kʼalal mi laj yichʼ lajesel li jventainvanej yuʼun skotol jecheʼ relijionetik ta spʼejel balumile! (Apocalipsis 19:1, 2.)
4. ¿Kʼusitik ti persa to chkʼotanuk ta pasele?
4 Stekel li lumetik liʼ ta Balumile stsoboj xaʼox me sbaik sventa tskontrainik li yajtuneltak Jeovae. ¿Mi chlaj van yuʼunik li tukʼil yajtsʼaklomtak Cristo taje? Yileluke tana. Pe li soltaroetik ta vinajel ti jaʼ bankilal yuʼunik li Cristo Jesuse, jaʼ me tslajesik li jkontrainvanejetik taje (Apocalipsis 19:19-21). Ta slajebal une, li Diablo xchiʼuk yaj-anjeltake ta xichʼik tikʼel ochel ta xab ta lokʼol kʼop noʼox, ti bu mu xa xuʼ x-ilbajinvanike. Mu xa xuʼ sloʼlaik li krixchanoetike, yuʼun chichʼik chukel jmil jabil. ¡Jaʼ jun kuxetel oʼontonal ta xaʼiik li epal krixchanoetik ti kuxul chkomike! (Apocalipsis 7:9, 10, 14, Ch; 20:1-3.)
5. ¿Kʼusi matanal tstaik li buchʼutik tukʼ-o chakʼ sbaik ta stojolal Jeovae?
5 Li kʼusitik labal sba chkʼot ta pasel taje nopol xa tajmek. Skotol li kʼusi taje te me tsakal skʼoplal xchiʼuk li mukʼul pas mantal yuʼun Jeova ta sjunul vinajel-balumile, jaʼ xkaltik, ti chchaʼta yav li sderecho ta ajvalilale. Jnoptik avaʼi liʼe: mi tukʼ-o kakʼoj batik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti staoj-o yav koʼontontik ta stojolal li mukʼul pas mantal yuʼune, xuʼ me jkolta jbatik ta xchʼultajesbel li sbie xchiʼuk li kʼusi yaloj tspase. ¿Mi mu jechuk ti jaʼ jun mukʼta matanal taje?
6. Ta sventa li kʼusitik poʼot xa xkʼot ta pasele, ¿kʼusi ti staʼo jkʼeltike?
6 ¿Mi chapalutik xa ta sventa li kʼusitik tsots chkʼot ta pasel taje? ¿Mi oy xchʼunel koʼontontik ti oy sjuʼel chpojvan li Jeovae? ¿Mi jpatoj koʼontontik chtal skoltautik ti kʼalal jaʼo chtun kuʼuntike xchiʼuk ti muʼyuk bu jnopojtik ti jech tskoltautike? Kʼalal ta jtakʼtik ta jujuntal taje, oyuk me ta joltik li kʼusi xi laj yalbel yajtsʼaklomtak Cristo ta Roma li jtakbol Pabloe: «Scotol li cʼusitic tsʼibabil comele jaʼ sventa jchanubtaseltic, yuʼun jech ch-ayin smucʼul coʼntontic, jech chpat coʼntontic, jech jun coʼntontic ta jmalatic li cʼusi ta jmalatique», xi (Romanos 15:4). Jtos ti kʼusi laj yichʼ tsʼibael sventa jchanubtaseltik, ti chakʼ spatobil koʼontontik xchiʼuk ti oyuk kʼusi jmalaojtike, jaʼ li spojel j-israeletik ti te toʼox oyik ta tsatsal mosoil ta skʼob j-egiptoetike. Ta sventa ti lek vikʼil jsatik jmalaojtik li mukʼta tsatsal vokolil ti poʼot xa xtale, toj lek me tspat koʼontontik ti jkʼeltik li labalik sba kʼusi la spas Jeova ta sventa spojel j-israeletike.
Tspoj steklumal li Jeovae
7. ¿Kʼusi tsots lik kʼotuk ta pasel ta Egipto li ta sjabilal 1513 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike?
7 Sutkutik batel ta sjabilal 1513 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike. Li Jeovae yakʼojbe xaʼox baluneb vokolil li j-egiptoetike. Kʼalal echʼem xaʼox li sbalunebal vokolile, li faraone la snuts lokʼel li Moisese, xi xkʼakʼet yoʼonton laj yalbee: «Locʼan batel liʼi, pero mu xa me xtal aqʼuelun yan velta. Me latal ta jtojol yan veltae, ta jmilot», xut. Li Moisese xi la stakʼe: «Toj lec li cʼusi laj avale. Muʼyuc xa chtal jqʼuelot yan velta», xi (Éxodo 10:28, 29).
8. ¿Kʼusitik mantal laj yichʼ albel steklumal Israel sventa xkuxiike, xchiʼuk kʼusi kʼot ta pasel?
8 Vaʼun li Jeovae laj yalbe Moisés ti tstʼinbe xa noʼox jmojuk majel li lum taje. Li ta 14 yuʼun abibe (nisán), li sba xnichʼnab skotol j-egiptoetike xchiʼuk stekel li chonbolometike ta xchamik. Akʼo mi jech, li yutsʼ yalal j-israeletike muʼyuk bu chchamik mi jpʼel-o ta xchʼunik li kʼusi ch-albatik yuʼun Dios ta stojolal Moisese. Skʼan sbonbeik xchʼichʼel uni chij ta sposteal, ta smarkoal stiʼ snaik xchiʼuk ti te chkomik ta yute. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel li akʼobal taje? Jaʼ akʼo stakʼbutik stuk li Moisese: «Ta oʼlol acʼubal echʼ smilbe scotol sba xnichʼnab li egiptoetic ta jujubej snaique», xi. La stak ta ikʼel ta anil Moisés xchiʼuk Aarón li faraone, vaʼun xi laj yalbee: «Batanic, vocʼo abaic loqʼuel ta stojol li jchiʼilta[ke] [...]. Bat ichʼic ta mucʼ li Mucʼul Dios jech chac cʼu chaʼal laj avalique», xi. Li j-israeletike lokʼik batel ta anil, yikʼaluk van mas ta oxib miyon krixchanoetik xchiʼuk «ep ta chop stsʼunubal cristianoetic la xchiʼinic loqʼuel» ti maʼuk j-israeletike, ti muʼyuk albil kʼuyepale (Éxodo 12:1-7, 29, 31, 37, 38).
9. ¿Kʼusi beal la stʼuj Dios sventa tslokʼes ta Egipto li j-israeletike, xchiʼuk kʼu yuʼun?
9 Li be ti mas tukʼ xchiʼuk komkom bu xuʼ xbatike jaʼ li ta stiʼiltik nab Mediterraneoe xchiʼuk li bu chtuchʼbe yosilal jfilistaetike. Pe taje jaʼ yosilal yajkontraik. Jaʼ yuʼun chaʼa, sventa van muʼyuk tspasik kʼop li steklumale, li Jeovae la sbeiltas echʼel ta taki xokol balumil ti bu chkʼot ta tsajal Nabe. Mu jeltosuk ti kʼuyelan chanavik echʼele, akʼo mi ta smilal noʼox krixchanoetik oy. Jech onoʼox, li Vivliae xi chale: «Svocʼol-vocʼ xcholoj sbaic batel jech cʼu chaʼal ti soldadoetique», xi (Éxodo 13:17, 18, Ch).
«Qʼuelic cʼu sʼelan ta sticʼ sba ta apojelic ti Dios[e]»
10. ¿Kʼu yuʼun laj yalbe j-israeletik li Dios ti akʼo yakʼ skarpanaik ta yeloval Pi-hahirote?
10 Vaʼun oy kʼusi labal sba ikʼot ta pasel. Xi laj yal mantal li Jeovae: «Albo li israeletique leʼ acʼo sjoyic batele; te acʼo cʼot spas scarpanaic ta yeloval Pi-hahirot ti cacal ta oʼlol yuʼun li Migdol xchiʼuc li nab ta stuqʼuil Baal-zefone», xi. Ta sventa ti la xchʼunik mantal li epal krixchanoetik taje te xa joybilik ta teʼtik xchiʼuk ta jun skʼob li Tsajal Nabe. Mu xa bu stakʼ xjatavik batel yileluk. Pe li Jeovae snaʼoj kʼusi tspas. Xi laj yalbe li Moisese: «Li vuʼune ta jtsatsubtasbe yoʼnton li faraone yuʼun jech acʼo bat snutsoxuc ta be, jech te chcacʼbe yil xchiʼuc yajsoldadotac ti cʼu xʼelan jtsatsale. Jech scotol egiptoetic chlic snaʼic ti vuʼun Mucʼul Diosune», xi (Éxodo 14:1-4).
11. 1) ¿Kʼusi lik spas li faraone, xchiʼuk kʼusi la spasik li j-israeletike? 2) ¿Kʼuxi la stakʼ Moisés ta skoj ti te xvulajetik li j-israeletike?
11 Li faraone la snop ti mu lekuk ti laj yakʼ batuk li j-israeletike, jaʼ yuʼun la stʼuj 600 karetaetik sventa pasob kʼop, vaʼun kapem tajmek sjol bat snuts li j-israeletike. Kʼalal laj yilik ti te xa xbat j-egipto soltaroetik li j-israeletike, xiʼik ta jyalel xchiʼuk xi tsots laj yalbeik li Moisese: «¿Mi yuʼun muʼyuc mucobbail ta Egipto yaʼyel ti laj aloqʼuesuncutic talel tey yoʼ xtal avacʼ chamcuncutic liʼ ta sbajtical banomile?», xiik. Ta sventa ti spatoj tajmek yoʼonton Moisés ti jaʼ chpojatik yuʼun li Jeovae, xi laj yale: «Mu xaxiʼic. Tsots xavacʼ abaic. Qʼuelic cʼu sʼelan ta sticʼ sba ta apojelic ti Dios avie [...]. Ti voʼoxuque, tsʼijlanic noʼox, mu xatsiqʼues avoʼntonic. Yuʼun jaʼ ta xletovaj ta aventaic ti Diose», xi (Éxodo 14:5-14, Ch).
12. ¿Kʼuxi la spoj steklumal li Jeovae?
12 Jech kʼuchaʼal laj yal Moisese, li Jeovae jaʼ tspas kʼop ta stojolal li j-israeletike. Li vaʼ ora taje, maʼuk xa ta yipal jun krixchano ipojvan. Ta skʼelobil juʼelal, li yaj-anjel Jeovae laj yakʼ ta jchabivanej li jvol tok ti bu chbeiltasatik-oe. Kʼalal jaʼo volbil ta ikʼ osil li j-egiptoetike, li j-israeletike ta sak osil oyik (Éxodo 13:21, 22; 14:19, 20). Lokʼ smantal li Jeovae, vaʼun li Moisese la syeʼ li skʼobe. Xi to chal li loʼile: «Li Mucʼul Diose laj yacʼ taluc tsots icʼ ta sloqʼueb cʼacʼal. Sbejel acʼubal ven tsots li iqʼue. Jech la svocʼ sba ta oʼlol li nabe [...]. Li israeletique ixanovic ochel ta taqui banamil ta yut nab. Li nabe tucʼ la stselan sba muyel ta batsʼicʼob, ta tsʼetcʼob», xi. Xjipet batik ta tsakvanej li jkontrainvanejetike, pe te oy xchiʼuk steklumal li Jeovae. Baʼyel la sokbe snopben li j-egiptoetike, laje xi laj yalbe li Moisese: «Toyo acʼob ta sba li nabe; acʼo snuʼp sba yan velta, yuʼun acʼo muquicuc ta voʼ li egiptoetique, xchiʼuc li scaretaic, xchiʼuc li scaʼique», xut. Kʼalal jech ikʼo ta pasele laj stekelik, mi junuk soltaro kuxul ikom (Éxodo 14:21-28; Salmo 136:15).
Li kʼusi ta jchantik ta sventa spojel Israele
13. ¿Kʼusi la spasik li xnichʼnabtak Israel kʼalal laj xaʼox yichʼik pojele?
13 Li skʼelobil juʼelal pojelal taje, ¿kʼusi kʼot ta pasel yuʼun ta stojolal li buchʼutik kuxul ikomike? Jech, li Moisés xchiʼuk li xnichʼnabtak Israele ochik ta mukʼta kʼejimol ta smuyubtael Jeova: «Chiqʼuejin yuʼun chquichʼ ta mucʼ li Mucʼul Diose, yuʼun toj jun yutsil ti cʼu xʼelan itsalvane [...]. Li Mucʼul Diose jaʼ tspas mantal sbatel osil», xiik (Éxodo 15:1, 18). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li kʼusi baʼyel lik spasike jaʼ ti tsmuyubtaik Diose. Vaʼun vinajem kom li mukʼul pas mantal yuʼun Jeovae.
14. 1) ¿Kʼusi chalbutik ta sventa Jeova li kʼusi la snuptan Israele? 2) ¿Kʼusi jaʼ li teksto ta sjabilal 2008?
14 ¿Kʼusitik chakʼ jchantik li kʼusitik labal sba ikʼot ta pasele? ¿Kʼuxi tspat koʼontontik xchiʼuk kʼusi jmalaojtik yuʼun? Ta jchantik ti lek chapal Jeova sventa tskolta yajtuneltak yoʼ xkuch yuʼunik kʼusiuk prevaile xchiʼuk ti xchap yuʼun kʼusiuk kʼopal ti tsnuptan yajtuneltake. Jech kʼuchaʼal liʼe, maʼuk jun makel ta be laj yaʼi ta stojolal Israel li Tsajal Nab kʼalal la stoy likel tal tsatsal ikʼ ti lik talel ta slokʼeb kʼakʼale. Jech noxtok, la skʼatajes ta smukinal yajsoltarotak faraón li voʼe. Kʼalal ta jnoptik taje, jaʼ jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti xi laj yale: «Li Mucʼul Diose liʼ xchiʼinojun, jech muʼyuc chixiʼ. ¿Cʼusi xuʼ yuʼun chispasbicun li cristianoetique?», ti xie (Salmo 118:6). Jech noxtok, tspat xchiʼuk tstsatsubtas koʼontontik li kʼusi xi laj yal Pablo ti te ta jtatik ta Romanos 8:31: «Me jech oy yoʼnton ta jtojoltic stuc li Diose, ¿bochʼo xuʼ chiscontrainutic?», xi. ¡Toj echʼ noʼox chakʼ spatobil koʼontontik li kʼusi chal li loʼiletik likem tal ta stojolal Diose! Ta melel, tsjutukajes li xiʼele xchiʼuk mi oy kʼusi xchibet-o koʼontontik yuʼune xchiʼuk chakʼ tajmek spatobil koʼontontik. Ta sventa taje staʼo tajmek li teksto ta sjabilal 2008: «Tsots xavacʼ abaic. Qʼuelic cʼu sʼelan ta sticʼ sba ta apojelic ti Dios[e]» (Éxodo 14:13, Ch).
15. ¿Kʼu to yepal sbalil li xchʼunel mantal kʼalal laj yichʼ pojel Israele, xchiʼuk kʼu to yepal sbalil li avie eke?
15 ¿Kʼusi mas ta jchantik ti kʼalal ilokʼ li Israele? Jaʼ ti skʼan jchʼunbetik li Jeovae, kʼusiuk ti tskʼanbutike. Li j-israeletike la xchʼunbeik li kʼusi chal kʼalal la xchapanik skotol li kʼusitik ta sventa kʼin koltaele xchiʼuk ti te kom ta yut snaik li ta yakʼobalil 14 yuʼun nisane. Vaʼun, kʼalal ilokʼik ta Egiptoe, «svocʼol-vocʼ xcholoj sbaic batel jech cʼu chaʼal ti soldadoetique» (Éxodo 13:18, Ch). Jaʼ me jech ek un li avie, toj tsots me skʼoplal ti jchʼunbetik li kʼusi chal li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» (Mateo 24:45). Skʼan me jtsʼetanbetik lek xchikinal li skʼop Dios ti xi chal kaʼitik ta jpatike: «Me oy chachʼay ta be ta batsʼicʼob o ta tsʼetcʼobe [...]: “Liʼ xabatique, jaʼ liʼ li lequil bee”», ti xie (Isaías 30:21). Ta skoj ti nopol xa talel li mukʼta vokolile, yikʼaluk van oy kʼusitik lek tukʼ xkichʼtik albel. Li ta skʼakʼalil vokoliletik taje jaʼ noʼox me lek chi jbat mi jaʼ jech ta jpastik echʼel kʼuchaʼal li yantik yajtuneltak Jeova ti tukʼ yoʼontonike.
16. ¿Kʼusi ta jchantik kʼalal chkiltik kʼu yelan la spas Jeova sventa tskolta li j-israeletike?
16 Jvules ta joltik noxtok ti Jeovae te la stak echʼel j-israeletik ta teʼtik xchiʼuk ta Tsajal Nab ti bu chʼabal xa bu xjatavik yilele. Yileluke muʼyuk lek li kʼusi laj yale. Pe li Jeovae oy ta skʼob skotol taje, vaʼun jaʼ itun sventa smuyubtaobil xchiʼuk ta spojel li steklumale. Li avi kʼakʼale, yikʼaluk van mu xkaʼibetik smelolal stekel kʼu yuʼun oy kʼusi jech chichʼ pasel bakʼintik li ta s-organisasion Jeovae. Akʼo mi jech, oy ep srasonal kuʼuntik sventa jpat koʼontontik ta sventa li beiltasel chakʼbutik Dios ta stojolal li tukʼil j-abtel yuʼune. Bateltike yakal xa tstsalutik yilel li kajkontratike. Ta skoj ti oy noʼox spajeb li kʼusi xkaʼibetik smelolale, yikʼaluk van mu jtatik ta ojtikinel skotol. Pe li Jeovae xuʼ me stikʼ sba ta jkoltaeltik kʼalal jaʼo chtun kuʼuntike, jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal j-israeletike (Proverbios 3:5).
Jpat sjunul koʼontontik ta stojolal Jeova
17. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat sjunul koʼontontik ta stojolal li beiltasel yuʼun Diose?
17 ¿Mi xnop kuʼuntik yaʼel li spatobil yoʼonton j-israeletik kʼalal ta svules ta sjolik li jvol tok xchiʼuk li kʼokʼ ti jaʼ jbabe yuʼunik kʼakʼal akʼobale? Jaʼ svinajeb ti lek yakal chbeiltasatik yuʼun «li yajʼalmantal Diose» (Éxodo 13:21, 22; 14:19). Jaʼ me jech li avie, xuʼ me jpat koʼontontik ta stojolal Jeova ti te xchiʼuk li steklumal sventa tsbeiltas, chchabi xchiʼuk tspoj. Oy ep srasonal kuʼuntik sventa jpat-o koʼontontik li kʼusi xi yaloje: «Li [Jeovae] jaʼ lec scʼanoj li bochʼo tucʼ cʼusi tspase, mu scomtsan o li bochʼo lecubtasbilic xa yuʼune», ti xie (Salmo 37:28). Mu me jchʼay ta joltik ti koltabilutik yuʼun stsatsal juʼel anjeletik avi kʼakʼal li yajtunelutik Diose. Ta sventa ti tskoltautike xuʼ me tsotsuk koʼontontik xchiʼuk ti jkʼeltik ti tspojutik li Jeovae (Éxodo 14:13).
18. ¿Kʼu yuʼun skʼan jlaptik skotol li kabtejebtik yakʼoj Diose?
18 ¿Kʼusi tskoltautik sventa tsots xkakʼ jbatik li ta sbelel mantale? Jaʼ ti jlapojtikuk-o li kabtejebtik ta mantal jech kʼuchaʼal chal Pablo kʼalal la stsʼibabe echʼel karta li j-efesioetike. Kakʼtik venta ti xi chalbutik li jtakbole: «Lapic me scotol li amaquic, li avabtejebic yacʼoj Diose», xi. ¿Mi jlapojtik skotol taje? Li ta sjabilal 2008, jtekeltik me skʼan jkʼeltik li kabtejebtik ta mantale, sventa xkiltik mi te oy ta yavil xchiʼuk mi lek to oy. Li kajkontratik Satanás ti xojtikin lek kʼusi xuʼ xi jtsʼuj-oe tskʼan chʼayem koʼontontik tstsakutik o jaʼ tsaʼ li jkʼuniltike. Jaʼ yuʼun chaʼa, ta «jpastic cʼop» xchiʼuk li yipal chopol espirituetike. Pe ta me jpastik kanal koliyal li ta svuʼel Jeovae (Efesios 6:11-18; Proverbios 27:11).
19. ¿Kʼusi matanal xuʼ jtatik mi kuch kuʼuntike?
19 Xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Me jun avoʼnton chcuch avuʼunique, chacolic», xut (Lucas 21:19). Jpastik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa teuk oyutik xchiʼukik li buchʼutik tukʼ-o yoʼonton chkuch yuʼunik kʼusiuk vokolale. Mi jaʼ jeche, ta sventa li kʼuxubinel yuʼun Dios ti mu jtatik-oe, ta me jtatik li matanal ti tsotsuk koʼontontik xchiʼuk ti chkiltik tspojutik li Jeovae.
[Lokʼol ta pajina 22]
Li teksto ta sjabilal 2008 jaʼ: «Tsots xavacʼ abaic. Qʼuelic cʼu sʼelan ta sticʼ sba ta apojelic ti Dios[e]» (Éxodo 14:13, Ch).
[Lokʼol ta pajina 19]
«Scotol li cʼusitic tsʼibabil comele jaʼ sventa jchanubtaseltic»
[Lokʼol ta pajina 20]
Ta skoj li spimil ta mantal Faraone laj yakʼ taluk li vokolil ta Egiptoe
[Lokʼol ta pajina 21]
Kuxul komik li j-israeletike yuʼun la xchʼunbeik skotol li smantal Jeovae
[Lokʼol ta pajina 22]
¿Kʼusi cha takʼ?
• ¿Kʼusitik labalik sba chkʼot ta pasel ti nopol xa tajmeke?
• ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel sjuʼel Jeova ti ipojvan ta 1513 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike?
• ¿Kʼusi xa anopoj chapas li avi kʼalal to ta mas jelavele?