Talelaletik ti skʼan jnutstike
«Saʼo batel li cʼusi tucʼ ta pasele, li yichʼel ta mucʼ Cajvaltique, li xchʼunojel avoʼntone, li cʼuxubinvaneje, [...] ti acʼo cuchuc avuʼun scotole, xchiʼuc ti biqʼuit chavacʼ abae.» (1 TIM. 6:11.)
1. ¿Kʼusi loʼiletik ta Vivlia chtal ta ajol kʼalal chavaʼi li jpʼel kʼop nutsel, xie?
¿KʼUSITIK loʼilal ta Vivlia chtal ta ajol kʼalal chavaʼi nutsel, xie? Xuʼ van jaʼ xtal ta ajol li kʼusi kʼot ta pasel ta skʼakʼalil Moisese, kʼalal bat snutsik j-israeletik li j-egiptoetike, ti bikʼatik yalel yuʼun li Tsajal nabe (Éxo. 14:23). O jaʼ van cha nopbe svokol li buchʼu muʼyuk ta yoʼonton imilvan li ta slumal voʼneal Israele. Taje skʼan xjatav ta anil, skʼan te xbat li ta junuk vakib lum ti jaʼ sventa nakʼobbaile. ¿Kʼu yuʼun? Xi chal kaʼitik li Vivliae: «Naca me [...] xuʼ tspacbe sutel scʼoplal li xchiʼile, xuʼ snuts batel ta anil, xuʼ tsta ta be [...], jech xuʼ tsmil o comel», xi (Deu. 19:6).
2. 1) ¿Kʼusi matanal ch-akʼbat staik yuʼun Dios jlom yajtsʼaklomtak Cristo? 2) ¿Kʼusi xuʼ ch-akʼbat staik yuʼun Jeova li yan yajtsʼaklomtak Cristo avie?
2 Pe maʼuk noʼox stakʼ jbatsʼi jnutstik junuk krixchano, yuʼun xuʼ jnutstik yan kʼusitik o kʼusi ta jkʼan ta jtatik xtok. Jech kʼuchaʼal xi laj yal Pabloe: «Ta jcʼan chicʼot cʼalal ta slajeb yoʼ bu oy li jmoton ti scʼoplal chquichʼ ta sventa ti laj xa yicʼun Dios ta sventa li Cristo Jesuse», xi (Fili. 3:14). Chakʼ ta ilel Vivlia ti 144,000 tʼujbil jchʼunolajeletike —te skʼoplal ek li Pabloe— ta xichʼ smotonik, kuxlejal ta vinajel xchiʼuk tsventainik jmil jabil Balumil xchiʼuk li Jesucristoe. ¡Toj alakʼ sba kʼusi akʼbil tstaik yuʼun Dios li viniketik xchiʼuk antsetik taje! Pe jaʼ mas toj ep li yajtsʼaklomtak Cristo avi ti yan-o kʼusi snutsojike: kuxlejal sbatel osil ta jun paraiso balumil ti bu chʼabal xa ch-ipajike. Ta skoj ti kʼanvanem tajmek li Jeovae ta x-akʼbatik li kʼusi la xchʼay Adán xchiʼuk Evae (Apo. 7:4, 9; 21:1-4).
3. ¿Kʼuxi chkakʼbetik yil Dios ti koliyal chkalbetik li xkʼuxul yoʼonton ti mu jtatik-oe?
3 Manchuk mi xkakʼbetik tajmek yipal stael li kuxlejal sbatel osile, mu onoʼox jtatik ta skoj ti jsaʼ mulilutike (Isa. 64:6). Jaʼ noʼox ta jtatik mi chkakʼ xchʼunel koʼontontik li ta pojelal laj yakʼ Jeova kʼalal laj yakʼ chamuk li Jesucristoe. ¿Kʼuxi xuʼ chkakʼbetik yil Dios ti ta jkʼan chkalbetik koliyal li xkʼuxul yoʼonton ti mu jtatik-oe? Jlome jaʼ ti jchʼuntik li mantal liʼe: «Saʼo batel li cʼusi tucʼ ta pasele, li yichʼel ta mucʼ Cajvaltique, li xchʼunojel avoʼntone, li cʼuxubinvaneje, [...] ti acʼo cuchuc avuʼun scotole, xchiʼuc ti biqʼuit chavacʼ abae» (1 Tim. 6:11). Labal sba ta kʼelel ti jpʼel kʼop ta griego ti jelubtasbil kʼuchaʼal «saʼo batel» xie, skʼan xal «nutso». Jaʼ yuʼun chaʼa, li kʼusi ta jchantik batel tana liʼe jaʼ me tskoltautik ta stael li lekil talelaletik taje xchiʼuk ti jechuk xkakʼtik ta ilel mase (1 Tes. 4:1).
«Saʼo batel li cʼusi tucʼ ta pasele»
4. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti tsots skʼoplal skʼan jsaʼtik li tukʼilale, xchiʼuk kʼusitik ti baʼyel skʼan xlik jpastike?
4 Xchibal li skarta ti la stakbe echʼel Timoteo li Pabloe, te la xchol jaytosuk talelaletik ti skʼan xichʼ akʼel ta ilele, ta xchibal li karta taje jaʼ onoʼox baʼyel laj yalbe skʼoplal li tukʼilale (1 Tim. 6:11; 2 Tim. 2:22). Oy yan loʼiletik ta Vivlia xtok ti chal ti skʼan jnutstik li tukʼilale (Pro. 15:9; 21:21; Isa. 51:1). Li kʼusi baʼyel skʼan pasele, jaʼ ti xichʼ ojtikinel li «[stuk] noʼox batsʼi cuxul Dios[e]» xchiʼuk «li Jesucristo laj [s]tac tale» (Juan 17:3). Li buchʼutik jech chlik saʼik li tukʼilale ta me x-ayan ta yoʼontonik ta skomtsanel li kʼusitik chopole xchiʼuk ta sutes yoʼontonik sventa jaʼ xlik spasik li kʼusi lek chil Diose (Hech. 3:19).
5. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa tukʼ xilutik li Diose, xchiʼuk kʼuxi xuʼ tukʼutik-o?
5 Ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti ta sjunul yoʼonton tsaʼik tukʼilale yakʼoj xkuxlejalik ta stojolal Jeova xchiʼuk yakʼojik ta ilel ta sat krixchanoetik kʼalal laj yichʼik voʼe. Mi avichʼoj xa voʼe, ¿mi xavaʼibe smelolal ti skʼan xa saʼ-o li tukʼilale xchiʼuk ti skʼan xvinaj ta akuxlejal ti yakal cha saʼe? Ta melel, jaʼ jech li ta atojolale. Jtos ti kʼuxi ta jsaʼtik li tukʼilale, jaʼ ti jtunestik Vivlia sventa «cʼun xa ta tʼujel [chkaʼitik] li cʼusi leque xchiʼuc li cʼusi [chopol]» kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastik ti tsots skʼoplale (kʼelo Hebreos 5:14). Jech kʼuchaʼal liʼe, mi jaʼ xa ajabilal ti yorail xa xuʼ cha nupune, ¿mi xavaʼibe lek smelolal ti mu lekuk ti xlik akʼan li buchʼu maʼuk yajtsʼaklom Cristo ti muʼyuk yichʼoj voʼe? ¿Mi ta sjunul avoʼonton muʼyuk jech cha pas? Muʼyuk me bu jech cha pas mi jaʼ cha saʼ batel li tukʼilale (1 Cor. 7:39).
6. ¿Kʼusi smakoj batel ti ta jsaʼtik tukʼilale?
6 Ti buchʼu tsaʼ tukʼilale, mu me stakʼ ti mas xa tukʼ xaʼi sba ta stojolal li yantike o ti skuy xa sba ti toj tukʼe (Ecl. 7:16). Li Jesuse laj yal ti chopol kʼalal yolbaj xa chkakʼtik ta ilel ti mas tukʼutik ta stojolal li yantike (Mat. 6:1). Kʼalal ta jsaʼtik batel li tukʼilale skʼan me jtukʼibtas li koʼontontik xtoke: jtukʼibtas li jnopbentike, li jtalelaltike, li kʼusi oy ta koʼontontike xchiʼuk li kʼusi ta jkʼantike. Mi chkakʼbetik yipal spasel jeche, vokol me chi jpʼaj ta mulil (kʼelo Proverbios 4:23; koʼoltaso xchiʼuk Santiago 1:14, 15). Jech xtok, ta me xakʼbutik sbendision Jeova xchiʼuk ta me skoltautik ta xchanel yan lekil talelaletik ti jech toj jtunelik eke.
«Saʼo batel [...] li yichʼel ta mucʼ Cajvaltique»
7. ¿Kʼusi skʼan xal li jpʼel kʼop ta griego ti jelubtasbil kʼuchaʼal «yichʼel ta mucʼ Cajvaltique»?
7 Li ichʼel ta mukʼe, jaʼ skʼan xal ti yuʼun jkʼanojtik tajmeke, ti jtsakojtik ta ventae xchiʼuk ti tukʼ kakʼoj jbatik ta stojolal junuk buchʼu o ta jtosuk kʼusie. Jlik diksionario ta sventa Vivliae, chal kaʼitik ti jpʼel kʼop ta griego ti jelubtasbil kʼuchaʼal «yichʼel ta mucʼ Cajvaltique», jaʼ skʼan xal ti «ta smelolal chkakʼtik ta ilel ti ta jxiʼtatik li Diose». Oy ep ta velta ti muʼyuk xichʼik ta mukʼ Dios li j-israeletike, yuʼun muʼyuk la xchʼunbeik smantal akʼo mi koltaatik lokʼel li ta Egiptoe.
8. 1) ¿Kʼusi laj yichʼ chibal kʼoptael kʼalal la spas smul Adane? 2) ¿Kʼuxi laj yichʼ akʼel ta ojtikinel li stakʼobil taje?
8 Kʼalal la saʼ smul li tukʼil vinik Adane, lik yichʼ chibal kʼoptael mi oy la buchʼu lek tukʼ chichʼ ta mukʼ li Diose. Echʼ tal sigloetik, pe mi junuk snitilul Adán ipas yuʼun, yuʼun jaʼ ti jpas muliletik skotolike. Vaʼun chaʼa, ¿buchʼu onoʼox tspas yuʼun taje? Ta smilaltak noʼox jabiletik «mucul» li stakʼobil taje, pe kʼalal la sta yorail laj yil Jeovae, laj yakʼ ta naʼel. La sjelubtasbe ta yalajeb María li xkuxlejal jun noʼox xNichʼone, vaʼun jaʼ jech tukʼil krixchano chvokʼ. Ta sjunul xkuxlejal kʼalal ay ta Balumile xchiʼuk kʼalal toj chopol ichame, li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti kʼusi smelolal ti skʼanoj tajmek li Jeovae, ti yichʼoj ta mukʼe xchiʼuk ti tukʼ laj yakʼ sba ta stojolale. Jech xtok, ivinaj ta s-orasiontak ti solel yichʼoj tajmek ta mukʼ li jkʼuxubinvanej Totil yuʼun ta vinajele (Mat. 11:25; Juan 12:27, 28). Jaʼ yuʼun li Pabloe akʼbat snaʼ yuʼun Dios ti akʼo yal ti toj lek ta chanbel stalelal li Jesús ta sventa ti toj lek tukʼ laj yichʼ ta mukʼ li Diose (kʼelo 1 Timoteo 3:16, Ti Achʼ Rextomento yuʼun ti Jesucristoe, ta skʼop Chamula).
9. ¿Kʼuxi xuʼ chkakʼtik ta ilel ti kichʼojtik ta mukʼ Diose?
9 Ta skoj ti jsaʼ mulilutike, mu xuʼ kuʼuntik ti tukʼ tajmek xkichʼtik ta mukʼ li Diose. Pe xuʼ xkakʼtik ta ilel mas jujun kʼakʼal. Sventa jech taje, skʼan jchanbetik li stalelal Jesús laj yakʼ ta ilele (1 Ped. 2:21). Jaʼ me jech muʼyuk chi jloʼlavan, ti mu me xiuk jkʼoplaltike: «Jchʼunolajel scuyoj sbaic [ti jaʼ noʼox chakʼik ta ilele], pero mu xaqʼuic ta ilel ti oy stsatsal li Diose» (2 Tim. 3:5). Jech ta melel, taje maʼuk me skʼan xal ti yuʼun muʼyuk chkakʼtik ta ilel ta kelaniltik ti kichʼojtik ta mukʼ Diose. Moʼoj, skʼan onoʼox xkakʼtik ta ilel. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ta jtʼujtik kʼusi ta jlaptike —ti jaʼo kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasele, jech kʼuchaʼal chi jnupun, sventa noʼox ta jlaptik jujun kʼakʼal o sventa chi jbat ta manolajel— mu me jchʼay ta joltik ti ta spat xokon jun krixchanoe skʼan me xvinaj «ti lec [yichʼoj] ta mucʼ Diose» (1 Tim. 2:9, 10). Jech chaʼa, sventa xkakʼtik ta ilel ti kichʼojtik ta mukʼ Diose skʼan me oyuk ta joltik skotol ora li stukʼil smantaltak Diose.
«Saʼo batel [...] li xchʼunojel avoʼntone»
10. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lek tsotsuk li xchʼunel koʼontontike?
10 Kʼelo Romanos 10:17, NM. Sventa lek tsotsuk li xchʼunel koʼontontike, skʼan me nopolik noʼox jnopbetik sbalil li kʼusitik melelik ta sKʼop Diose. Oy kabtejebtik ti toj jtunelik ta sventa taje: li epal vunetik ti pasbil yuʼun li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije». Jech kʼuchaʼal li Jlivro ti chal loʼiletik ta Vivliae, ti chlik ta loʼil 84, xchiʼuk li Jchanbetik li Mukʼta Jchanubtasvaneje, chaʼlik livroetik ti stuk noʼox jeche, ti laj yichʼ pasel sventa chkojtikintik lek li Cristoe xchiʼuk ti jchanbetik lek stalelale (Mat. 24:45-47). Li tukʼil j-abtel xtoke chchapan tsobajeletik xchiʼuk mukʼta tsobajeletik ti ep ta velta jaʼ chalbe mas smelolal «li kʼop sventa Cristoe». ¿Mi xtal ta ajol yaʼel kʼuxi xuʼ xichʼ tunesel lek li koltaeletik taje xchiʼuk ti jech «jtsʼetan [lek] jniʼ jchiquintic ta yaʼyiel[e]»? (Heb. 2:1, Ch.)
11. ¿Kʼuxi tskoltautik li orasion xchiʼuk li xchʼunel mantal sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike?
11 Ta me stsak yip xchʼunel koʼontontik mi ta jpastik orasion xtoke. Jun veltae xi la skʼanbeik vokol Jchanubtasvanej yuʼunik li yajtsʼaklomtak Jesuse: «Epajesbuncutic li xchʼunojel coʼntoncutique», xiik. Jaʼ jech jkʼanbetik li Dios eke (Luc. 17:5). Bikʼit xkakʼ jbatik ta skʼanbel Dios li xchʼul espiritue, yuʼun li xchʼunel oʼontonale jaʼ yabtel li chʼul espiritue (Gál. 5:22). Yan ti kʼuyelan xuʼ ta jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontik xtoke, jaʼ ti jchʼunbetik smantal Diose. Jaʼ yuʼun, kakʼbetik me yipal xcholel mas li mantale, ti chakʼ ep jmuyubajeltik eke. Jnoptik xtok ta sventa li matanaletik ta jtatik ta skoj ti «baʼyuc [chkakʼ jbatik] ta ventainel yuʼun li Diose, xchiʼuc ti [ta jpastik] cʼusi tscʼane», yuʼun me jaʼ jech tstsatsub li xchʼunel koʼontontik xtoke (Mat. 6:33).
«Saʼo batel [...] li cʼuxubinvaneje»
12, 13. 1) ¿Kʼusi li achʼ mantal laj yal Jesuse? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel li kʼuxubinel laj yakʼ ta chanel Cristoe?
12 Kʼelo 1 Timoteo 5:1, 2. Li Pabloe laj yal lekil tojobtaseletik ti tskoltautik ta xkʼuxubinel li kermanotaktike. Li yichʼel ta mukʼ Diose skʼan me stij koʼontontik ta xchʼunel li achʼ mantal laj yal Jesús ti akʼo jkʼan jbatik ta jujuntal kʼuchaʼal la skʼanutike (Juan 13:34). Xi laj yal li jtakbol Juane: «Li bochʼo oy cʼusi oy yuʼune, me chil ti oy bochʼo abul sbae pero me mu scoltae, ¿cʼu xʼelan chvinaj ti oy ta yoʼnton li cʼuxubinel yuʼun Diose?», xi (1 Juan 3:17). ¿Mi xvul ta ajol yaʼel kʼusi ora la avakʼ ta ilel li kʼuxubinel taje?
13 Yan ti kʼuyelan skʼan xi jkʼuxubinvan xtoke jaʼ ti jpasbetik perton li kermanotaktike xchiʼuk ti mu teuk-o ta koʼontontik li smule (kʼelo 1 Juan 4:20). Jchʼuntik li tojobtasel yakʼoj ta naʼel Dios liʼe: «Lec xavil abaic, cʼux xavaʼay abaic ta jujuntal. Talbat xapasbeic abaic perdón jech chac cʼu chaʼal la spasboxuc perdón Dios ta sventa li Cristoe» (Efe. 4:32). ¿Mi oy buchʼu skʼan xavakʼ ta perton ta tsobobbail sventa jech xavakʼ ta akuxlejal li tojobtasel liʼe? Mi jaʼ jeche, ¿mi chavakʼ van ta perton?
«Saʼo batel [...] ti acʼo cuchuc avuʼun scotole»
14. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li tsobobbail ta Filadelfiae?
14 Mu parejouk ti kʼalal chkakʼtik persa stael li kʼusi nopol noʼox ta tael xchiʼuk li kʼusi mas jal ta tael kʼuchaʼal jnopojtik toʼoxe o ti vokol ta taele. Jamal ta aʼiel chaʼa, mi ta jkʼan ta jsaʼtik batel li kuxlejal sbatel osile skʼan me jtsʼik jvokoltik. Xi laj yalbe tsobobbail ta Filadelfia li Jesuse: «Ta sventa ti laj achabi ta avoʼntonic ti laj calboxuc tscʼan chcuch avuʼunic vocole, jaʼ noʼox jech ec li vuʼune chajchabioxuc ti cʼalal tsta yorail chcacʼbe svocol scotol li cristianoeti[ke]», xi (Apo. 3:10). Jaʼ jech, li Jesuse laj yal ti skʼan xkuch kuʼuntike, jun lekil talelal ti jaʼ tskoltautik sventa mu xi jchibaj kʼalal chkiltik prevaetik xchiʼuk li sujel chkichʼtik ta spasel mulile. Yuʼun van toj lek kuch yuʼunik prevaetik ta sventa xchʼunel yoʼontonik li ermanoetik ta Filadelfiae. Jaʼ yuʼun albatik yuʼun Jesús ti chkoltaatik ta stsalel jun tsatsal preva ti poʼot xa snuptanike (Luc. 16:10).
15. ¿Kʼusi laj yal Jesús ta sventa li stsʼikel vokolile?
15 Li Jesuse snaʼoj onoʼox ti yajtsʼaklomtake chkontrainatik yuʼun yutsʼ yalalik ti maʼuk jchʼunolajeletike xchiʼuk chkontrainvanik ek li krixchanoetik ta balumile, jaʼ yuʼun te van chibuk velta xi la spatbe yoʼonton li yajtsʼaklomtake: «Li bochʼo chcuch yuʼun cʼalal to ta slajebe, jaʼ ta xcol», xi (Mat. 10:22; 24:13). Jech xtok, laj yalbe kʼuxi tsta yipalik sventa xkuch yuʼunik. Jun veltae la skoʼoltas ta jsep tontikal osil li buchʼutik «chaʼyic scʼop Diose. [Ti] xcuxet noʼox yoʼntonic ta xchʼuni[ke]» pe ti mu xkuch yuʼunik li prevaetike. Pe jech xtok un, la skoʼoltas ta lekil balumil li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike, yuʼun «chcʼot lec ta yoʼntoni[k]» li skʼop Diose xchiʼuk «jun yoʼnton chchʼunic [...], jech lec ta satinic» (Luc. 8:13, 15).
16. ¿Kʼusi koltael tstaik ta smiyonal noʼox krixchanoetik sventa xkuch yuʼunik?
16 ¿Mi laj avil kʼu yuʼun ti xuʼ xkuch kuʼuntike? Jaʼ ti xkʼot lek ta koʼontontik li skʼop Diose, jaʼ xkaltik, ti kuxuluk lek ta joltik xchiʼuk ta koʼontontike. Ti oy xa tajmek vivliaetik ta epal kʼopetike jaʼ me chkoltavan ta spasel taje. Mi ta jnopbetik smelolal jvokʼuk li sKʼop Dios jujun kʼakʼale, ta me jtsak lek kipaltik sventa xi jsatin batel xchiʼuk ti xkuch kuʼuntike (Sal. 1:1, 2).
«Saʼo batel [...] ti biqʼuit chavacʼ abae» xchiʼuk ti mu xa saʼ kʼope
17. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti kʼunuk jtalelaltike? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesús ti kʼun noʼox stalelale?
17 Muʼyuk onoʼox buchʼu lek chaʼi ti tsabat smul ti oy la kʼusi lokʼ ta ye o ti oy la kʼusi la spase. Ep krixchanoetike ch-ilinik kʼalal jech tspasbatike. Pe jaʼ mas lek mi kʼun noʼox jtalelaltik chi jtakʼave (kʼelo Proverbios 15:1). Veno, pe sventa jech jpastik taje, skʼan me kipaltik. Toj lek tukʼ laj yakʼ jchantik Jesús ti kʼun noʼox jtalelaltik skʼan xi jtakʼav kʼalal jecheʼ chkichʼ sabel jmultike. Xi chal li Vivliae: «Cʼalal laj yichʼ chopolcʼoptaele, muʼyuc xchopolcʼoptavan ec. Cʼalal jaʼo chichʼ tsots vocole, muʼyuc bu isibtasvan. Jaʼ noʼox laj yacʼbe sventain li Dios ti tucʼ chchapanvane», xi (1 Ped. 2:23). Manchuk mi mu tukʼuk xchan kuʼuntik li stalelal Jesús ti lek kʼune, pe xuʼ xkakʼbetik yipal ti yantikuk xlekub echʼel jujun kʼakʼal li jtalelaltike.
18. 1) ¿Kʼusi sbalil ta jtatik mi kʼun noʼox jtalelaltike? 2) ¿Kʼusi yan talelalil chi j-albat akʼo jsaʼtik?
18 Jchanbetik stalelal li Jesuse xchiʼuk «chapalu[kutik] me scotol cʼacʼal yuʼun jech xuʼ [kuʼuntik stakʼel]» li kʼusitik tskʼan tsnaʼik ta sventa li kʼusi jchʼunojtike, pe «[ichʼvankutik me] ta mucʼ, mu me tsotsuc [xi jtakʼav]» (1 Ped. 3:15, Achʼ Testamento, ta skʼop Chenalhó). Mi kʼun noʼox jtalelaltike, mu me bu chkʼataj ta tsatsal kʼop kuʼuntik ti kʼalal jelel kʼusi ta jnoptik xchiʼuk li krixchanoetik bu ta jcholtik mantale o xchiʼuk li kermanotaktike (2 Tim. 2:24, 25). Jaʼ jech, mi kʼun noʼox jtalelaltike jaʼ me mu jsaʼtik-o kʼop. Yuʼun van jaʼ srasonal ta melel ti laj yal Pablo ta xchibal skarta sventa Timoteo ti akʼo mu jsaʼtik kʼope, ti te laj yalbe skʼoplal yan talelaletik xtok ti skʼan jchantike (2 Tim. 2:22; koʼoltaso xchiʼuk 1 Timoteo 6:11). Ti muʼyuk ta jsaʼtik kʼope, jaʼ jtos lekil talelal ta melel ti chalbutik Vivlia ti akʼo jsaʼtike (Sal. 34:14; Heb. 12:14).
19. Ti laj xa jchanbetik skʼoplal li vuktos talelaletik taje, ¿kʼusi cha nop cha pas, xchiʼuk kʼu yuʼun?
19 Li xchanobil liʼe, la stij koʼontontik ta saʼel vuktos lekil talelaletik sventa jchʼunolajel: tukʼilal, yichʼel ta mukʼ Dios, xchʼunel oʼontonal, kʼuxubinel, stsʼikel vokolil, lek noʼox kʼun jtalelaltik xchiʼuk mu jsaʼtik kʼop. ¡Toj echʼem me tsta slekilal tsobobbail kʼalal chkakʼbetik yipal jkotoltik ti jechuk jtalelaltike! Kʼalal jech ta jnoptike jaʼ me sventa yichʼobil ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk jaʼ me tstukʼibtasutik-o, vaʼun jaʼ jech chichʼ kʼupil kʼoptael ti staʼoe.
Sjakʼobiltak sventa ta jnoptik
• ¿Kʼusi smakoj batel ti ta jsaʼtik li tukʼilale xchiʼuk li yichʼel ta mukʼ Diose?
• ¿Kʼusi tskoltautik sventa jsaʼtik li xchʼunel oʼontonale xchiʼuk li stsʼikel vokolile?
• ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼuxubintik li kermanotaktike?
• ¿Kʼu yuʼun skʼan kʼun noʼox jtalelaltik xchiʼuk ti mu jsaʼtik kʼope?
[Lokʼol ta pajina 12]
Li Jesuse laj yal ti chopol ti xkakʼtik ta ilel ti mas tukʼutik sventa labal xa xaʼi kuʼuntik li yantike
[Lokʼol ta pajina 13]
Jnoptik li kʼusitik melel ta sKʼop Diose sventa jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontike
[Lokʼol ta pajina 15]
Oyuk-o xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk kʼunuk noʼox jtalelaltik
[Lokʼol ta pajina 14]