¿Kʼusi oy ta avoʼonton spasel sventa cha ta li kuxlejal sbatel osile?
«¿Cʼusi xqʼuexol xuʼ chacʼbe xcuxlejal li jun cristianoe?» (MAT. 16:26.)
1. ¿Kʼu yuʼun la spʼaj Jesús li kʼusi albat yuʼun Pedroe?
MU XCHʼUN ta jyalel li jtakbol Pedroe. Li Jchanubtasvanej yuʼune poʼot xa xil svokol xchiʼuk xcham; jaʼ jech xa onoʼox yaloj «ta jamal» li Jesucristoe. Ta slekil van yoʼonton Pedro xi tsots laj yalbee: «Cajval, mu me xacʼ cʼotuc ta pasel jech li Diose. Mu me xcʼot ta pasel ti chachame», xut. Li Jesuse la svalopatin komel li Pedroe xchiʼuk la skʼel echʼel li yan yajtsʼaklomtak ti jaʼ van jech tsnopik eke. Vaʼun xi la stukʼibtas li Pedroe: «Locʼan ta jtojol Satanás. Chacʼan chavacʼ jbosi cacan ta atojol. Maʼuc chanop cʼusi ta scʼan Dios. Jaʼ noʼox chanop cʼusi tscʼan cristiano», xut (Mar. 8:32, 33; Mat. 16:21-23).
2. ¿Kʼusi spatoj-o yoʼonton Jesús ti tspasik li yajtsʼaklomtake?
2 Li kʼusi laj yal echʼel li Jesuse, yikʼaluk van jaʼ laj yaʼibe-o smelolal Pedro kʼu yuʼun ti jech tsots ikʼopoj li Jchanubtasvanej yuʼune. Li «Jesuse laj yicʼ talel ti yajchancʼoptaque xchiʼuc ti jnaclejetic ta banomile» xchiʼuk xi laj yale: «Mi oy buchʼu scʼan ta xistsʼacliun batele, acʼo sten ta yoʼnton ti xcuxlejale, manchuc mi ta xichʼ svocol. Ti buchʼu ta xcʼuxubin sbae, ta xchʼay ti xcuxlejale. Jaʼuc ti buchʼu ta sten ti xcuxlej ta jventae, ta sventa ti lequil achʼ cʼope, ta sta ti xcuxlejale», xi (Mar. 8:34, 35, Ch). Maʼuk noʼox chalbe skʼoplal ti chakʼ ta matanal xkuxlejal li Jesuse, yuʼun spatoj lek yoʼonton xtok ti jaʼ jech oy ta yoʼonton chakʼ xkuxlejalik ek ta spasbel yabtel Dios li yajtsʼaklomtake. Mi jech tspasike, mukʼ me smoton tstaik (kʼelo Mateo 16:27).
3. 1) ¿Kʼusitik la sjakʼ li Jesuse? 2) Kʼalal la sjakʼ ta xchibal velta li Jesuse, ¿kʼusi van vul ta sjolik li buchʼutik te chaʼiik mantale?
3 Li vaʼ ora taje oy kʼusi chaʼtos la sjakʼbe skʼoplal Jesús ti ep kʼusi chakʼ jnoptike: «¿Cʼusi tsta o jun cristiano me ta xuʼunin scotol cʼusitic oy liʼ ta banamil, me jaʼ chʼayel ta xbat stuque?» xchiʼuk «¿Cʼusi xqʼuexol xuʼ chacʼ jun cristiano ta sventa li xcuxlejale?», xi (Mar. 8:36, 37). Ep van buchʼutik chalik ti stakʼobil li kʼusi baʼyel la sjakʼ Jesuse jaʼ ti mu kʼusi xtun-o ti chkuʼunintik skotol li kʼusi oy ta balumile, ti jaʼ ta jchʼay li jkuxlejaltik kʼalal ta jkʼantik taje, yuʼun jaʼ noʼox jtunel li kʼusitik mi kuxulutik to ta skʼupinele. Kʼalal xi la sjakʼ ta xchibal velta li Jesuse, «¿Cʼusi xqʼuexol xuʼ chacʼ jun cristiano ta sventa li xcuxlejale?» ti xie, li buchʼutik te chaʼiik mantale yikʼaluk van jaʼ vul-o ta sjolik li kʼusi yaloj Satanás ta skʼakʼalil Jobe: «Li cristianoe xuʼ chacʼ scotol cʼusi oy yuʼun, jaʼ noʼox venta me cuxul chcom stuque» (Job 2:4). Ep li krixchanoetik ti muʼyuk chichʼik ta mukʼ Jeovae jaʼ van jech tsnopik kʼuchaʼal Satanase, yuʼun ep kʼusitik xuʼ spasik yoʼ kuxulik-oe, kʼalal ta beiltaseletik ta Vivlia sventa jtalelaltik xuʼ mu xchʼun chaʼiik. Pe li jchʼunolajelutike mu jechuk ta jnoptik.
4. ¿Kʼu yuʼun toj echʼem sbalil ta stojolal jchʼunolajeletik li kʼusi la sjakʼ Jesuse?
4 Jnaʼojtik ti kʼalal tal ta Balumil li Jesuse, maʼuk tal yakʼ jtakʼintik, ti mu xa xi j-ipaje xchiʼuk jun jalil kuxlejal li ta balumil liʼe. Moʼoj, yuʼun jaʼ tal yalbutik mi ta jkʼan chi jkuxi sbatel osil ta jun achʼ balumil, ti toj echʼem xa noʼox sbalil ta jventatike (Juan 3:16). Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal tskʼel li kʼusi baʼyel la sjakʼ Jesús li jun jchʼunolajele, xi van yelan chaʼibe smelolal ta melele: «¿Kʼusi van chtun-o yuʼun ta melel li jun krixchano ti chuʼunin skotol li kʼusi oy ta balumile pe ti jaʼ xuʼ xchʼay yuʼun li xkuxlejal sbatel osile?». Jamal ta aʼyel li stakʼobile: mu kʼusi xtun-o yuʼun (1 Juan 2:15-17). Li kʼusi la sjakʼ ta xchibal velta li Jesuse, xuʼ xi xkaltike: «¿Kʼusitik oy ta koʼonton xuʼ xkil-o jvokol ta spasel sventa jta li kuxlejal ta achʼ balumile?». Li stakʼobil taje jaʼ te chvinaj ti kʼuyelan kuxulutike xchiʼuk jaʼ chakʼ ta ilel mi lek tsots li spatobil koʼontontike o mi moʼoj (koʼoltaso xchiʼuk Juan 12:25).
5. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xkichʼtik li matanal kuxlejal sbatel osile?
5 Jamal ta aʼyel xtok un, li Jesuse maʼuk la skʼan laj yal ti yuʼun jta ta jtuktik li kuxlejal sbatel osile. Skʼan me jvules ta joltik ti jkuxlejaltik avie, akʼo mi komkom, jaʼ onoʼox me jun matanal ek. Muʼyuk buchʼu xman yuʼun li kuxlejale mi jaʼuk oy kʼusi spas kuʼuntik ti jtatik-o xa xkichʼtike. Jech xtok, li matanal kuxlejal ta sbatel osile ta me jtatik mi ta «jchʼuntic li Jesucristoe» xchiʼuk li Jeova ti jaʼ «[chakʼbe] smoton li bochʼo ta saʼe» (Gál. 2:16; Heb. 11:6). Pe jech xtok un, skʼan oyuk yabtelal li xchʼunel koʼontontike, yuʼun «me muʼyuc yabtelale, chamen chcom» (Sant. 2:26). Jech oxal chaʼa, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi la sjakʼ Jesuse, jkʼeltik me lek kʼusi abtelal oy ta koʼontontik spasel ti chkil-o jvokoltik li ta yabtel Jeova sventa xkakʼtik ta ilel ti kuxul li xchʼunel koʼontontike.
«Li Cristoe mu jaʼuc la spas li cʼusi lec laj yaʼay stuque»
6. ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplal laj yil Jesuse?
6 Muʼyuk laj yakʼakʼo xchʼaybat yoʼonton Jesús li kʼusitik chakʼ balumile, moʼoj, yuʼun jaʼ bat ta yoʼonton ta spasel li kʼusi mas tsots skʼoplale xchiʼuk muʼyuk xnitbat yoʼonton ti akʼo lekuk xa xkuxie. Moʼoj, yuʼun ep laj yil svokol xchiʼuk ta sjunul yoʼonton la xchʼunbe smantal Dios ta skotol ora. Maʼuk la snop li kʼusi lek chaʼi stuke, jaʼ la spasilan li kʼusi kʼupil sba chil Diose (Juan 8:29). ¿Kʼusitik vokolal laj yil sventa tsmuyubtabe yoʼonton li sTote?
7, 8. 1) ¿Kʼusi ti la stsʼik svokol ta spasel li Jesuse, xchiʼuk kʼuxi tojbat svokol? 2) ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik?
7 Xi laj yalbe yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Ti Xnichʼon cristiano licʼote, mu yuʼunuc tal mozoinvancun; tal cacʼ jba ta tunel ta atojolic. Xchiʼuc tal jpoj loqʼuel ep cristianoetic sventa mu xbatic ta chʼayel» (Mat. 20:28). Kʼuchaʼal laj xa kiltike, kʼalal laj yalbe ta sba velta yajtsʼaklomtak Jesús ti «[ts]poj loqʼuel» ta xkuxlejal li krixchanoetike, li Pedroe laj yal ti akʼo mu xilbajin sba tajmek stuke. Pe li Jesuse muʼyuk xakʼ ta yoʼonton li kʼusi albate. Ta sjunul yoʼonton laj yakʼ li stukʼil kuxlejal ta sventa li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun li Jeovae la stojbe svokol, jaʼ ti oy kʼusi lek tsta ta mas jelavel yuʼune: la xchaʼkuxes xchiʼuk laj yakʼ ta ichʼel ta mukʼ ta sbatsʼikʼob (Hech. 2:32, 33). ¡Toj lek ta chanbel stalelal li Jesuse!
8 Li jtakbol Pabloe xi la svulesbe ta sjol li jchʼunolajeletik ta Romae: «Li Cristoe mu jaʼuc la spas li cʼusi lec laj yaʼay stuque», xchiʼuk laj yal ti akʼo xchanbeik stalelale (Rom. 15:1-3). ¿Li voʼotik une? ¿Mi ta sjunul koʼontontik ta jchʼamtik li tojobtasel taje xchiʼuk ti jech oy ta koʼontontik chkil jvokoltik kʼuchaʼal Jesuse?
Jaʼ tskʼan Jeova ti xkakʼbetik li kʼusi mas leke
9. ¿Kʼusi tspas ta melel li jun jchʼunolajel kʼalal chakʼ sba ta stojolal Diose?
9 Li sMantal Moisese chal kaʼitik ti j-hebreoetik ti mosoinbilike, mi lokʼ vukub jabile xuʼ la xkol lokʼel li ta yabtelike o mi moʼoje jaʼ li ta sjabilal ti Kolem Chkom skotole. Pe oy yan kʼusi xuʼ spasik. Mi jun yoʼonton xchiʼuk yajval li mosoe xchiʼuk ti xmuyubaj noʼox chtun ta stojolale, xuʼ mu xlokʼ li ta yabtele xchiʼuk xuʼ te xkom ti kʼu sjalil xkuxlejale (kʼelo Deuteronomio 15:12, 16, 17). Jaʼ jechtik ek kʼalal chkakʼ jbatik ta stojolal li Diose. Ta xlokʼ ta koʼontontik ta spasel li kʼusi tskʼane, maʼuk li kʼusi ta jkʼan jtuktike. Vaʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik tajmek li Jeovae xchiʼuk ti ta jkʼan chi jtun sbatel osil ta stojolale.
10. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ yuʼunutik li Diose, xchiʼuk kʼuxi skʼan xvinaj ta jnopbentik xchiʼuk ta jtalelaltik?
10 Mi cha chan Vivlia xchiʼuk li yajrextikotak Jeova, cha chol li lekil aʼyej xchiʼuk cha kʼot li ta tsobajeletike, xa ta-o tajmek ti xa jkʼupil kʼoptakutik ta sjunul koʼontonkutike. Ta jkʼankutik ti poʼotuk xa xlokʼ ta avoʼonton ti chavakʼ aba ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti jech xaval kʼuchaʼal laj yalbe j-al-lekil aʼyej Felipe li vinik likem ta Etiopiae: «¿Me oy cʼusi tspas ti cʼalal chavacʼbun quichʼ voʼe?», xi (Hech. 8:35, 36). Vaʼun jaʼ me jech chavil aba xchiʼuk Dios kʼuchaʼal li jchʼunolajeletik ti xi albatik yuʼun Pabloe: «Naʼic me ti muc avuʼunuc aba atuquique. Yuʼun toyol atojol la stojoxuc li Diose» (1 Cor. 6:19, 20). Kʼalal chkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae, jaʼ Kajvaltik chkʼot, kʼusuk ti jpatoj-o koʼontontike mi jaʼ li kuxlejal ta vinajele o mi jaʼ li ta Balumile. Jaʼ yuʼun toj tsots me skʼoplal ti jtsʼik jbatik ta spasel li kʼusi ta jkʼan jtuktike xchiʼuk ti «mu [xa] me jaʼuc [xkakʼ jbatik] ta mozoinel yuʼun cristiano[e]» (1 Cor. 7:23). Ta melel, jaʼ me jun mukʼta matanal ti tukʼ koʼonton chi jtunutik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti chkakʼtik akʼo sbeiltas jkuxlejaltike.
11. ¿Kʼusi skʼan xkakʼtik li jchʼunolajelutike? Sventa chavalbe smelolal taje tsako ta venta li kʼusi chal sMantal Moisés ta sventa li matanaletik laj yakʼike.
11 Xi laj yalbe mantal yermanotak li Pabloe: «Acʼo avacʼbeic sventain o abecʼtalique, yuʼun jech jaʼ cuxul matanal chcʼot, jaʼ chʼul matanal; toj lec xcuxet yoʼnton yuʼun li Diose. Jaʼ jech li mero yichʼel ta mucʼ Dios tscʼan chapasique», xi (Rom. 12:1). Li kʼusi van vul ta sjolik ta melel li jchʼunolajel judioetike, jaʼ van li matanaletik ti chakʼik sventa yichʼobil ta mukʼ Dios kʼalal mu toʼox tspasik ta yajtsʼaklom Jesuse. Snaʼik onoʼox ti chal sMantal Moisés ti skʼan jaʼ xakʼik li lekil chonbolometik li ta xchikʼobil matanale. Li chonbolom ti muʼyuk leke muʼyuk chichʼ chʼamel (Mal. 1:8, 13). Jaʼ jech xuʼ xkaltik ek kʼalal chkakʼtik ta «cuxul matanal» li jbekʼtaltike. Jaʼ ta jkʼan chkakʼbetik kʼusi mas lek li Jeovae, maʼuk li kʼusi tspas sovra kuʼuntik kʼalal jpasojtik xaʼox li kʼusi tskʼan koʼonton jtuktike. Kʼalal chkakʼ jbatik ta stojolal Diose, ta xkakʼbetik «scotol [koʼontontik]», jaʼ xkaltik, sjunul jkuxlejaltik; chkakʼbetik ta yok ta skʼob li kipaltike, li kʼusitik oy kuʼuntike xchiʼuk li kʼusitik xi jtojob spasele (Col. 3:23). ¿Pe kʼuxi tspas li jun jchʼunolajel taje?
Pʼijuk jtunestik li kʼakʼale
12, 13. ¿Kʼusi jtos ti mas lek xuʼ xkakʼbetik Jeovae?
12 Jtos ti kʼusi mas lek xuʼ xkakʼbetik li Jeovae jaʼ ti pʼijuk jtunestik li kʼakʼale (kʼelo Efesios 5:15, 16). Melel onoʼox chaʼa, skʼan me jchanubtas jba jtuktik. Li krixchanoetik ta jpat jxokontike xchiʼuk ti chʼabal jtukʼiltike jaʼ me tstij koʼontontik ti jaʼ noʼox jnopbetik skʼoplal li chʼayob oʼontonale o ti jaʼ noʼox xbat koʼontontik ta spasel li kʼusi ta jkʼan jtuktike. Yuʼun «scotol oy scʼacʼalil», oy skʼakʼalil sventa ta jkux koʼontontik xchiʼuk sventa kabteltik, jaʼ jech ta jmakʼlin-o jbatik xchiʼuk ta jpastik li kʼusi jbainojtik chal Vivliae (Ecl. 3:1). Pe li jchʼunolajel ti yakʼoj sba ta stojolal Diose skʼan me pʼijuk stunes li skʼakʼale xchiʼuk ti mu xbat ta mase.
13 Kʼalal ay ta vulaʼal ta Atenas li Pabloe, laj yakʼ venta ti «scotol ti atenienetique xchiʼuc ti jyanlumetic nacalic teye, muʼyuc cʼusi yan batem ta yoʼntonic, jaʼ noʼox ta scʼan ta xaʼiic ti cʼusi achʼ ta xichʼalele» (Hech. 17:21, Ch). Li ta jkʼakʼaliltik eke ep krixchanoetik jecheʼ chchʼay skʼakʼalik. Chchʼay yoʼontonik ta television, ta videojuego, Internet xchiʼuk ta ep kʼusitik yan. Yantik xpʼol ta jyalel li kʼusitik chchʼay jkʼakʼaltike. Mi mu jchabi jbatike yikʼaluk me mu xa xkakʼtik ta mukʼ li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa mantale. Yikʼaluk van ta jnoptik ti mu xa kʼu xkutik spasel li abtelaletik ta stojolal Jeovae, ti jaʼ «ti bu leque», jaʼ xkaltik, ti bu mas tsotsik skʼoplale (Fili. 1:9, 10).
14. ¿Kʼusitik tsots skʼoplal skʼan jakʼbe jbatik?
14 Jaʼ yuʼun chaʼa, skotol li buchʼu yakʼoj sba ta stojolal Jeovae, skʼan xi sjakʼbe sbae: «¿Mi ta jchʼakbe yorail skotol kʼakʼal ta skʼelel li Vivliae, ta snopbel skʼoplal xchiʼuk ta spasel orasion?» (Sal. 77:12; 119:97; 1 Tes. 5:17). «¿Mi ta jchapan jba ta sventa li tsobajeletike xchiʼuk mi ta jpatbe yoʼonton li yantik kʼalal chkakʼ jloʼile?» (Sal. 122:1; Heb. 2:12.) Li sKʼop Diose chal kaʼitik ti «ep cʼacʼal [...] ijocʼtsajic [li Pablo xchiʼuk Bernabee]. Tsots yoʼntonic jamal laj xcholbeic scʼop li Cajvaltique» (Hech. 14:3). ¿Mi oy van kʼusi xuʼ xa jel ta akuxlejal sventa mas «ep cʼacʼal» xa chol mantal, jech kʼuchaʼal jun prekursore? (Kʼelo Hebreos 13:15.)
15. ¿Kʼuxi pʼij tstunes skʼakʼalik li moletike?
15 Kʼalal la svulaʼanik tsobobbail ta Antioquía li jtakbol Pablo xchiʼuk Bernabee, «ep cʼacʼal te icomic; te la xchiʼinic li jchʼunolajeleti[k]» sventa tspatbe yoʼontonike (Hech. 14:28). Jaʼ jech li moletik eke, jal tspatbeik yoʼonton li yantike. Maʼuk noʼox chcholik mantal, ta xakʼbeik yipal xtok ta xchabiel ta slekil yoʼontonik li chijetike, chbat saʼik li chijetik ti chʼayemike, tskoltaik li buchʼutik ipike xchiʼuk tspasik yan abtelaletik ti sbainojik ta tsobobbaile. Mi jaʼot jun ermano ti avichʼoj xa voʼe, xi xa jakʼbe abae: «¿Mi xuʼ jbain kʼusitik mas mukʼ mi xuʼ kuʼun chkile? ¿Kʼusi yakal ta jpas sventa jta taje?
16. ¿Kʼusi jlomuk ti ta «jpastic cʼusi lec [...] ta stojol ti bochʼo coʼol jchʼunojtic Dios jchiʼuctique»?
16 Ep ermanoetike ta sjunul yoʼonton chbat skoltaik li buchʼutik chil svokolik ta nojelal ta voʼ, nikel o yantik kʼusitik ti jaʼ ta skoj jlom li krixchanoetike. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy jun ermana ti chtun ta Betel ti yichʼoj 60 jabile, ep ta velta stunesoj svakasion sventa tskolta li krixchanoetik ta nom ti chil svokolike. ¿Kʼusi tijbat-o yoʼonton ta spasel? Xi chal stuke: «Muʼyuk kʼusi mas jchanoj spasel, pe jaʼ jun matanal laj kaʼi spasel ti kʼusi la skʼanbikune. La spat tajmek koʼonton ti laj kil ti tsots xchʼunel yoʼonton li kermanotak ti ep kʼusitik chʼay yuʼunike», xi. Jech xtok, ta spʼejel Balumile ta smilal noʼox ermanoetik ti muʼyuk tojbilik ti tskolta sbaik ta svaʼanel Salonetik sventa tsobajel xchiʼuk Salonetik sventa mukʼta tsobajele. Kʼalal ta slekil koʼonton ta jpastik li abtelaletik taje, yakal me ta «jpastic cʼusi lec [...] ta stojol ti bochʼo coʼol jchʼunojtic Dios jchiʼuctique» (Gál. 6:10).
«Te jchiʼinojoxuc o scotol cʼacʼal»
17. ¿Kʼusi oy ta avoʼonton cha pas sventa xa ta li kuxlejal sbatel osile?
17 Li krixchanoetik ti nom oyik ta stojolal Diose poʼot xa me tajmek xtupʼ skʼoplalik. Akʼo mi mu jnaʼtik bakʼin lek chkʼot ta pasel, pe jnaʼojtik ti «mu xa jaluc batel ti cʼacʼale» xchiʼuk «scotol ti cʼusi oy liʼ ta banomile yantic xʼechʼ batel scʼoplal» (kʼelo 1 Corintios 7:29-31, Ch). Jech oxal, toj echʼem me sbalil chkaʼitik li kʼusi xi la sjakʼ Jesuse: «¿Cʼusi xqʼuexol xuʼ chacʼbe xcuxlejal li jun cristianoe?». Oy me ta koʼontontik ta melel ti chkil jvokoltik ta spasel kʼusiuk ti tskʼanbutik Jeova sventa jtatik «li mero [kuxlejale]» (1 Tim. 6:19). Melel onoʼox, toj tsots me skʼoplal ti jchʼuntik li mantal laj yal Jesús ti akʼo jtsʼaklitik-oe xchiʼuk ti jsaʼtik baʼyuk li Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 6:31-33; 24:13).
18. ¿Kʼusi jnaʼojtik ta melel, xchiʼuk kʼu yuʼun?
18 Melel onoʼox chaʼa, mu kʼunuk ta tsʼakliel li Jesuse. Yuʼun junantike chamemik-o ta skoj, jech onoʼox kʼuchaʼal yaloj Jesuse. Akʼo mi jech, ta jtsʼaklitik li Jesuse xchiʼuk muʼyuk chi jpʼaj ta spasel ti ta jkʼuxubin jba jtuktike. Jpatoj lek koʼontontik ta sventa li kʼusi yalojbe li tʼujbil yajtsʼaklomtak ta baʼyel sigloe: «Te jchiʼinojoxuc o scotol cʼacʼal cʼalal to ta slajebal cʼacʼal» (Mat. 28:20). Jaʼ yuʼun kakʼbetik me yipal ta stunesel lek li jkʼakʼaltike xchiʼuk li kʼusitik xi jtojob ta spasel li ta yabtel Diose. Mi jech ta jpastike, ta me xkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ti kuxul chi jkom yuʼun Jeova li ta tsatsal vokolile, mi li jchame, ta me xchaʼkuxesutik li ta achʼ balumile (Heb. 6:10). Jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti ep sbalil chkiltik li matanal kuxlejale.
¿Mi xa nabe li stakʼobile?
• ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti oy tajmek ta yoʼonton chtun ta stojolal Dios xchiʼuk ta stojolal krixchanoetik li Jesuse?
• ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xkichʼ jbatik tajek ta kʼux, xchiʼuk kʼuxi ta jpastik?
• ¿Kʼu yelan li matanal chchʼam Jeova ta voʼneal Israele, xchiʼuk kʼusi chakʼ kiltik taje?
• ¿Kʼu yelan jlomuk xuʼ lek jtunestik li kʼakʼale?
[Lokʼol ta pajina 26]
Li Jesuse jaʼ onoʼox la spas li kʼusi kʼupil sba chil Diose
[Lokʼol ta pajina 28]
Li tukʼil j-israeletike jaʼ laj yakʼbeik Dios li kʼusi mas leke
[Lokʼol ta pajina 29]
Kʼupil me chil Jeova ti lekuk jtunestik li kʼakʼale