Xi jtojobuk me lek ta stunesel «li [espada chakʼbutik] Chʼul Espiritue»
«Tsaquic me li avespadaic chayacʼboxuc Chʼul Espiritue, jaʼ li scʼop Diose.» (EFE. 6:17)
1, 2. ¿Kʼusi skʼan jpastik ta skoj ti chtun tajek jcholmantaletik sventa Ajvalilal yuʼun Diose?
XI LAJ yalbe yajtsʼaklomtak Jesús kʼalal laj yil ti chtun yuʼunik mantal li epal krixchanoetike: «Ta melel toj ep li cʼaoje, pero jaʼ muʼyuc ep li jcʼaojetique. Jaʼ lec cʼanbeic vocol li Yajval cʼaoje, yuʼun acʼo stac batel jcʼaojetic yuʼun». Pe oy to kʼusi yan la spas. La stak ta ikʼel li lajchaʼvoʼ yajtsʼaklomtake, vaʼun la stak echʼel ti akʼo spasik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetik ta Israele (Mat. 9:35-38; 10:1, 5). «Tsʼacal to un, laj stʼuj yan lajuneb schanvinic (70) ta voʼ jʼabteletic. Laj stacan jelavel ta chaʼchaʼvoʼ» sventa spasik ek li abtelal taje (Luc. 10:1, 2, Ti Achʼ Rextomento yuʼun ti Jesucristoe, ta skʼop Chamula).
2 Li avi eke chtun tajek jcholmantaletik sventa Ajvalilal yuʼun Dios. Li ta sjabilal 2009 la jtsob jbatik 18,168,323 li ta sNaʼobil slajel Cristo ta spʼejel Balumile, mas to ta lajuneb miyon echʼ ti kʼuyepal li yajrextikotak Jeovae. Jech ta melel: yij xa li tsʼunubaltike (Juan 4:34, 35). Jaʼ yuʼun skʼan jkʼanbetik Dios ti akʼo stak tal mas j-abteletik sventa xkʼajavike. Mi melel oy ta koʼontontik kʼalal ta jkʼantik taje ta me xkakʼbetik yipal ti masuk xi jtojob echʼel li ta chol mantale xchiʼuk ti jpastik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike (Mat. 28:19, 20; Mar. 13:10).
3. Albo skʼoplal kʼuxi tskoltautik ta chol mantal li chʼul espiritue.
3 Jech kʼuchaʼal la xchap kaʼitik li xchanobil echʼe, jaʼ me tskoltautik chʼul espiritu sventa «jamal [xkaltik] batel li scʼop Diose; muʼyuc xiʼel [chkaʼitik]» (Hech. 4:31). Pe jech xtok un, jaʼ tskoltautik sventa xi jtojobuk lek li ta chol mantale. ¿Kʼuxi xuʼ jchantik batel mas? Jkʼeltik jtosuk: jaʼ ti jtunestik lek li kabtejebtik yakʼojbutik Jeova ti stuk noʼox toj echʼem sjuʼele, li Vivliae (2 Tim. 3:16). Ta skoj ti jaʼ yakʼoj chʼul espiritu li aʼyejetik te chale, beiltasbilutik yuʼun chʼul espiritu kʼalal chkaltik batel li melel mantaletike. Kalbetik baʼyel skʼoplal li sjuʼel sKʼop Diose, mi laje ta jkʼelbetik skʼoplal kʼuxi xuʼ xi jkʼot ta lekil jcholmantal.
«Li scʼop Diose [...] oy stsatsal»
4. ¿Kʼusi xuʼ sjel li aʼyej ta Vivliae?
4 Toj ep sjuʼel li skʼop Diose, jaʼ xkaltik, li aʼyej te chale (Heb. 4:12). Mas toj lek ye kʼuchaʼal li espada tsmeltsan krixchanoetike. Ta skoj ti toj echʼem xyayijesvane, ch-och to kʼalal yutil jbakiltik xkaltik. Chkʼot kʼalal to yutil yoʼonton xchiʼuk ta snopben krixchano li kʼusitik melel ta Vivliae xchiʼuk jaʼ chvinaj-o li kʼusi oy ta yoʼontone. Xchiʼuk xuʼ xjelbat ta jyalel xkuxlejal xtok (kʼelo Colosenses 3:10). ¡Oy sjuʼel ta melel sventa tsjel kuxlejal!
5. ¿Kʼuxitik tsbeiltasutik li Vivliae, xchiʼuk kʼusi sbalil ta jtatik?
5 Li Vivlia xtoke jaʼ jun livro sventa pʼijilal ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe, yuʼun chchanubtasutik kʼuyelan xuʼ xi jkuxi li ta jun balumil ti ep tajek vokolile. Xkoʼolaj kʼuchaʼal lus, maʼuk noʼox chakʼ xojobal li bu ta jtekʼan batel koktike, moʼoj, yuʼun chakʼ to batel mas xojobal, jaʼ xkaltik, tsbeiltasutik ta stekel kʼusi ta jnuptantik (Sal. 119:105). Jech ta melel tskoltautik skotol kʼakʼal, yuʼun tskoltautik sventa stsal kuʼuntik vokolil xchiʼuk kʼalal oy kʼusi ta jnoptik ta sventa amigoil, ta sventa chʼayob oʼontonal, ta sventa abtel xchiʼuk ta sventa jkʼuʼ jpokʼtik (Sal. 37:25; Pro. 13:20; Juan 15:14; 1 Tim. 2:9). Tskoltautik xtok sventa lekuk xi jkuxi xchiʼuk yantik krixchanoetik (Mat. 7:12; Fili. 2:3, 4). Pe jech xtok un, li Vivliae chojobaj batel ta nom li ta jbetike, yuʼun chakʼ kiltik kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavel ta skoj li kʼusi ta jpastike (1 Tim. 6:9). Chal kʼusi tspas Dios ta jelavel xtok, ti jaʼ tskoltautik ti akʼo jechuk xi jkuxi kʼuchaʼal tskʼan yoʼontone (Mat. 6:33; 1 Juan 2:17, 18). Jech, oy sbalil jkuxlejaltik kʼalal chkakʼ sbeiltasutik li Vivliae.
6. ¿Kʼuxi tskoltautik Vivlia ta skoj ti yakal ta jpastik kʼop ta mantale?
6 Li mantaletik chal Vivliae, ti jaʼ li «avespadaic chayacʼboxuc chʼul [espiritu]» xi Pabloe, jaʼ jun abtejebal xtok ti oy sjuʼel sventa jpastik kʼop ta mantale (kʼelo Efesios 6:12, 17). Yuʼun xuʼ jkoltatik-o li buchʼutik chukbilik yuʼun Diabloe. Stuk noʼox jech li espada taje, yuʼun muʼyuk chmilvan, moʼoj, tspoj kuxlejaletik. ¿Mi mu skʼanuk xkakʼtik persa un chaʼa yoʼ jchantik lek stunesele?
Xi jtojobuk lek stunesel
7. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchantik lek stunesel «li [espada chakʼbutik] Chʼul Espiritue»?
7 Xtojob me lek stunesel yabtejebtak ta pas kʼop jun soltaro mi chchanilan skʼobe xchiʼuk mi xchanoj lek kʼuyelan ta tunesele. Jaʼ jech ek li stunesel «[espada chakʼbutik] Chʼul Espiritue». Skʼan jchʼuntik li tojobtasel laj yakʼ Pablo liʼe: «Acʼo me persa ti lecuc chbat avuʼun scotole, yuʼun jech lec chaʼilat yuʼun Dios ti cʼalal chavaʼan aba ta stojole, jech lequil jʼabtel chacʼot; muʼyuc cʼusi chaqʼuexov o. Lec me tucʼ xbat yalel avuʼun li scʼop Dios ti jaʼ melele» (2 Tim. 2:15).
8, 9. ¿Kʼusi tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal jtosuk loʼil ta Vivlia? Albo junuk svinajeb.
8 ¿Kʼusi tskoltautik sventa «tucʼ xbat yalel [kuʼuntik] li scʼop Dios ti jaʼ melele»? Mi ta jkʼantik lek jamal ta aʼiel chkalbetik skʼoplal li Vivliae skʼan me voʼotik baʼyel xkaʼibetik smelolal. Taje skʼan me jkʼelbetik ek li stsʼak sloʼilale.
9 Jech kʼuchaʼal chkiltike, sventa xkaʼibetik lek smelolal jtosuk loʼil ta Vivliae skʼan me jkʼelbetik li stsʼak sloʼilale. Kaltik ti yakal ta jkʼeltik li kʼusi laj yal Pablo ta Gálatas 5:13: «Li voʼoxuque, quermanotac, laʼicʼatic yuʼun Dios, yuʼun colem acʼo comanic o. Pero ta sventa ti colemoxuc xae, maʼuc yuʼun xuʼ xa chapasic cʼusiuc noʼox tscʼan li abecʼtalique. Jaʼ sventa acʼo acolta abaic, yuʼun jech chacʼanan abaic ta jujuntal». ¿Kʼusi ti kolemik-o li yajtsʼaklomtak Cristo taje? ¿Mi jaʼ li ta mulil xchiʼuk ta lajele? ¿Mi jaʼ li ta stojolal jecheʼ relijione? Maʼuk. Li stsʼak sloʼilale chal ti jaʼ chalbe skʼoplal jtakbol li skolel la staik kʼuchaʼal yajtsʼaklom Cristoe, koliyal ti koltaatik yuʼun Jesús «ta sventa li stojol mulil ti scʼoplal [chichʼik] ta sventa li mantaletique» (Gál. 3:13, 19-24; 4:1-5). Li buchʼutik oy sbalil chil li kolel taje skʼan me ta kʼanelal xtunik ta stojolal yantik, maʼuk ti te xa noʼox stiʼtiʼ sbaik xchiʼuk stʼoltʼol sbaike (Gál. 5:15).
10. ¿Kʼusi yan aʼyejetik skʼan jkʼeltik sventa xkaʼibetik smelolal jtosuk loʼil ta Vivlia, xchiʼuk bu xuʼ jtatik?
10 Mi ta jkʼan chkaʼibetik lek smelolal jtosuk loʼil ta Vivliae skʼan me jkʼeltik kʼalal to ta yutil xkaltik: buchʼu la stsʼiba, kʼusi ora, kʼu yuʼun xchiʼuk kʼuyelan li kuxlejal kʼalal la stsʼibae. Mi xuʼ kuʼuntike toj jtunel me xtok ti jkʼelbetik skʼoplal kʼusi nopem xaʼi li krixchanoetik tee, li stalelalike xchiʼuk li relijionetik vaʼ kʼakʼale.a
11. ¿Kʼuxi skʼan jchapbetik smelolal li chanubtaseletik ta Vivliae?
11 Sventa «lec me tucʼ xbat yalel [kuʼuntik] li scʼop Dios ti jaʼ melele», skʼan me oyuk jpʼijiltik, maʼuk noʼox me skʼan jchapbetik smelolal li chanubtaseletik ta Vivliae. Kʼalal ta jtunestik li Vivliae jaʼ sventa ta jpakbetik skʼoplal li kʼusi melele, —jech kʼuchaʼal la spas Jesús kʼalal pase ta preva yuʼun Diabloe— akʼo mi jech, maʼuk sventa chi jsibtasvan-o ti xkoʼolaj xa kʼuchaʼal jtel teʼ sventa chi jmajvan-oe (Deu. 6:16; 8:3; 10:20; Mat. 4:4, 7, 10). Moʼoj, yuʼun ti kʼusie ta jchʼuntik li mantal chal Pedro liʼe: «Ichʼic noʼox ta mucʼ Cajvaltic Cristo ta avoʼntonic. Chapalucoxuc me scotol cʼacʼal cʼusi chatacʼbeic me oy bochʼo chasjacʼboxuc ta sventa li cʼusi apatoj avoʼnton chamalaique. Pero ta smucʼuluc avoʼnton xavalic; ichʼvananic me ta mucʼ» (1 Ped. 3:15, 16).
12, 13. ¿Kʼuxi «xuʼ ta jlilin[tik], ta jlajesbe[tik] scʼoplal sbijilic, srazonic li bochʼotic bij scuyoj sbai[k]» kʼalal ta jtunestik li sKʼop Diose? Albo junuk skʼoplal.
12 ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kuʼuntik kʼalal lek xi jtojob stunesel li sKʼop Diose? (Kʼelo 2 Corintios 10:4, 5.) June jaʼ ti «jech xuʼ ta jlilin[tik], ta jlajesbe[tik] scʼoplal sbijilic, srazonic li bochʼotic bij scuyoj sbaique», jaʼ xkaltik, chkakʼtik ta ilel ti mu lekuk li jecheʼ chanubtaseletike, li kʼusitik tsokesvane xchiʼuk li chanubtaseletik chakʼ krixchanoetik ti chʼabal stukʼilike. Li Vivliae jaʼ me kabtejebtik sventa jlajestik skotol li kʼusitik «tsmac ta be yotquinel li Diose». Ta batsʼi melel, xuʼ me jtunestik li chanubtaseletik ta Vivlia yoʼ xtukʼib snopben li krixchanoetik ta sventa li mantale.
13 Kalbetik skʼoplal avaʼi jun ants ta India ti yichʼoj 93 jabile. Lik xchan Vivlia ta karta ti chtakbat tal yuʼun skerem ti ta yan balumil nakale, toj lek laj yaʼi li kʼusi la xchan ta sventa Jeovae xchiʼuk li kʼusi yaloj tspase. Pe li ants taje ta sbikʼtal onoʼox xchʼunoj ti chchaʼvokʼ ta yan bekʼtalil li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun xi laj yal kʼalal albat yuʼun skerem kʼuyelan oy li animaetike: «Mu x-och ta jol li kʼusi chakʼ ta chanel li achʼul tekstotake. Chakʼ ta chanel skotol relijionetik ti oy kʼusi mu snaʼ xcham kuʼuntike. Voʼne onoʼox jchʼunoj tal ti chchaʼvokʼ ta yan bekʼtalil li krixchanoetik mi chamike, chchaʼvokʼ 8,400,000 ta velta. ¿Kʼuxi xa noʼox ti melel taje? ¿Mi yuʼun cha nop ti muʼyuk lek kʼusi chalik jutuk mu skotoluk li relijionetike?». Solel tsʼunul lek ta yoʼonton taje. «Li [espada chakʼbutik] Chʼul Espiritue», ¿mi xuʼ van slokʼesbe ta yoʼonton taje? Kʼalal echʼ xaʼox jayibuk xemanae xchiʼuk ti laj xaʼox skʼelbe smelolal ep tekstoetik ta Vivliae, xi laj yale: «Yakal xa chkaʼibe echʼel smelolal kʼuyelan oy li animaetike. Mu xa noʼox xa naʼ kʼu to yelan xi muyubaj chkaʼi ti chkiltik chchaʼkuxiik tal li buchʼutik chamen kuʼuntik mi kʼot skʼakʼalil li chaʼkuxesele. Jpatoj koʼonton ti poʼot xtal li Ajvalilal yuʼun Diose».
Kakʼbetik yilik
14. ¿Kʼusi smakoj batel ti chkakʼbetik xchʼun li krixchanoetike?
14 Maʼuk noʼox me skʼan jkʼeltik li tekstoetik mi ta jkʼan lek ta jtunestik ta chol mantal li Vivliae. Skʼan me xkakʼbetik yilik kʼuchaʼal la spas Pabloe (kʼelo Hechos 19:8, 9 xchiʼuk 28:23). Li vervo ta griego kʼop ti yichʼoj jelubtasel kʼuchaʼal «yakʼbel yil» xie, jaʼ skʼan xal ti «chkakʼbetik xchʼun» jun krixchanoe, «chkakʼbetik tajek xchʼun jtosuk kʼusi jaʼ to mi la spat yoʼonton ta stojolale». Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼusi stakʼ jpastik sventa xchʼam kuʼuntik krixchanoetik li chanubtaseletik ta Vivliae? Jaʼ ti xkʼot ta yoʼonton kuʼuntik sventa spat yoʼonton ta stojolale. ¿Kʼusi stakʼ xa pas sventa xavakʼbe xchʼun krixchanoetik ti melel li aʼyej chavale?
15. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa stsakik ta mukʼ li Vivliae?
15 Ti kʼuyelan chavalbe skʼoplal li Vivliae jaʼuk sventa chichʼik ta mukʼ. Kʼalal skʼan to xa kʼel junuk versikuloe albo skʼoplal ti toj jtunel li kʼusi tsnop Jeova ta sventa li kʼusi yakal cha loʼiltaike. Mi oy xaʼox kʼusi la ajakʼ xchiʼuk mi laj xaʼox avaʼi li kʼusi la stakʼe, xuʼ xi xavale: «Jkʼeltikik kʼusi tsnop Dios» o «¿Kʼusi van tsnop Dios xa naʼ ta sventa taje?». Kʼalal jech chlik kalbetik skʼoplal li sKʼop Diose jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti ta stojolal Dios likem tale xchiʼuk jaʼ jech mas chichʼ ta mukʼ jun krixchano li kʼusi te chale. Mas to jech skʼan jpastik ta stojolal li buchʼu xchʼunoj Diose, pe ti mu xojtikin lek li Vivliae (Sal. 19:7-10).
16. ¿Kʼusitik tskoltautik ta xchapbel lek smelolal li tekstoetik ta jkʼeltike?
16 Mu jaʼuk noʼox xa chan li versikuloetike: chapbo smelolal. Chanbo stalelal li jtakbol Pabloe, yuʼun li stuke maʼuk noʼox la skʼel li sKʼop Diose, moʼoj, yuʼun la xchapbe smelolal (Hech. 17:3, Ch). Melel onoʼox chaʼa, ta skoj ti ep ta tos kʼusi chalbe skʼoplal li tekstoetike yikʼaluk van skʼan xkalbetik lek skʼoplal li kʼusi yakal chichʼ loʼiltaele. Jtos ti kʼuyelan xuʼ jpastike jaʼ ti jchaʼaltik ti bu chalbe skʼoplal li kʼusi yakal ta jloʼiltatike, o ti jakʼbetik sventa saʼ stuk li krixchanoe. Mi laj une chapbo smelolal kʼusi skʼan xal li tekstoe, vaʼun albo smelolal ti kʼuyelan chtun yuʼun li krixchanoe.
17. ¿Kʼusi skʼan xa pas sventa lekuk chʼunbaj li kʼusi chaval ta Vivliae?
17 Sabo srasonal ti chkʼot ta oʼontonal ti ta Vivlia cha lokʼese. Li Pabloe «te la stsac sbaic ta loʼil [o rasonajik] ta sventa scʼop Dios xchiʼuc li xchiʼiltaque», chkʼot ta oʼontonal li kʼusi la xchapbe smelolale xchiʼuk jaʼ jech laj yal ti kʼu onoʼox yelan tukʼ smelolal chbate (Hech. 17:2, 4). Jaʼ me jech skʼan xkʼot ta oʼontonal ek li kʼusi chavale. Kʼalal oy kʼusitik cha jakʼ ti jaʼ svinajeb ti oy ta avoʼonton li krixchanoetike ta me «xtʼun [av]uʼun» ti kʼusi oy ta yoʼontonike (Pro. 20:5, Ch). Mu ta jpʼeluk xa noʼox xa takʼ ta anil, jaʼ lek sabo srasonal ti kʼun noʼox ta aʼyele, jaʼ jech xaval ti kʼu onoʼox yelan tukʼ smelolal chbate xchiʼuk ti lekuk chʼunbaj li kʼusi chaval ti lokʼem ta Vivliae. Mas me lek mi kʼajomal noʼox jun teksto jtunestik mi lek chkalbetik smelolale, jaʼ me muʼyuk mi ta jtunestik jayibuk ti muʼyuk chkalbetik smelolale. Kʼalal ta jtunesbetik yan sprevail li kʼusi chkaltike mas me «chcʼot ta yoʼntonic li [jkʼoptike]», jaʼ xkaltik, mas to chʼunbaj (Pro. 16:23). Veno, pe skʼan me jsabetik mas yaʼyejal bakʼintik. Li ants ti laj xa kalbetik skʼoplale, skʼan xaʼibe lek smelolal kʼu yuʼun xchʼunoj ep krixchanoetik ti oy jchʼuleltik ti mu snaʼ xchame. Jaʼ to la xchʼun xchiʼuk la xchʼam li chanubtaseletik ta Vivlia kʼalal laj yaʼi kʼuxi lik tal li chanubtasel taje xchiʼuk ti kʼuxi puk echʼel ta jutuk mu skotoluk relijione.
Xi jtojobuk lek stunesel
18, 19. ¿Kʼu yuʼun skʼan xi jtob lek ta stunesel «li [espada chakʼbutik] Chʼul Espiritue»?
18 Kʼuchaʼal chalbutik Vivliae «li cʼusitic oy liʼ ta banamile chjelov noʼox» xchiʼuk yantik x-epaj batel ta jyalel li choplejale (1 Cor. 7:31; 2 Tim. 3:13). Jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti mu xkikta jbatik ta spasel liʼe: «Ta jlilin[tik], ta jlajesbe[tik] scʼoplal sbijilic, srazonic li bochʼotic bij scuyoj sbaique», jaʼ me jtunestik «li [espada yuʼun] Chʼul Espiritue».
19 Xkuxet tajek koʼontontik ti oy kuʼuntik li Vivliae xchiʼuk ti ta jtunestik sventa xkʼot ta yoʼonton mantal kuʼuntik li krixchanoetik ti lek yoʼontonike xchiʼuk ti ta jlajesbetik skʼoplal li jecheʼ chanubtaseletike. Yikʼaluk van oy chanubtasel ti tsots sjuʼel yilele, pe mu onoʼox xkoʼolaj ta jyalel kʼuchaʼal li sjuʼel sKʼop Diose. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal ta jpastik li abtel yakʼojbutik Dios ta xcholel li Ajvalilale kakʼbetik me yipal ti xi jtojobuk lek ta stunesel «li [espada chakʼbutik] Chʼul Espiritue».
[Tsʼib ta yok vun]
a Ti bu toj jtunel xuʼ jtatik li mantaletik kʼuchaʼal taje jaʼ li ta vunetik kʼuchaʼal “Toda Escritura es inspirada de Dios y provechosa”, Perspicacia para comprender las Escrituras xchiʼuk Li Jkʼel osil ta toyole, mas to ti bu chal «Li sKʼop Jeovae kuxul».
¿Kʼusi la jchantik?
• ¿Kʼu to yepal sjuʼel li sKʼop Diose?
• ¿Kʼusi tskoltautik sventa «tucʼ xbat yalel [kuʼuntik] li scʼop Dios ti jaʼ melele»?
• ¿Kʼuxi «xuʼ ta jlilin[tik], ta jlajesbe[tik] scʼoplal sbijilic, srazonic li bochʼotic bij scuyoj sbai[k]» kʼalal ta jtunestik li sKʼop Diose?
• ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xchʼun krixchanoetik li kʼusi chkalbetike?
[Rekuadro ta pajina 12]
Kʼuxi xuʼ xkakʼbetik xchʼun krixchanoetik kʼalal ta jtunestik li sKʼop Diose
▪ Ti kʼuyelan chavalbe skʼoplal li Vivliae jaʼuk sventa chichʼik ta mukʼ
▪ Chapbo smelolal li versikuloetik cha kʼele
▪ Sabo lek srasonal ti chkʼot ta oʼontonale
[Lokʼol ta pajina 11]
Skʼan me jchantik lek stunesel «li [espada yuʼun] Chʼul Espiritue»