XCHANOBIL 24
KʼEJOJ 98 Yakʼoj ta naʼel Dios li tsʼibetike
¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi slajeb laj yal komel Jakobe? (Sbavokʼal)
«Tsobo abaik talel sventa xkalboxuk li kʼusi chkʼot ta atojolalik ta mas tsʼakale» (JEN. 49:1).
LI K’USI CHALBE SKʼOPLALE
Ta jkʼeltik batel kʼusi chakʼ jchantik li albil kʼop laj yal Jakob ta stojolal li Ruben, Simeon, Levi xchiʼuk Judae.
1, 2. ¿Kʼusi la spas Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame, xchiʼuk kʼu yuʼun ti jech la spase? (Kʼelo xtok li lok’ol ta pajina 1).
KʼALAL mol xa ox tajek li Jakobe, lokʼ batel ta Kanaan xchiʼuk yutsʼ yalal sventa xbatik ta Ejipto. Oy xa ta 17 jabil ti te nakale xchiʼuk jech-o tukʼ chtun ta stojolal Jeova (Jen. 47:28). Ti kʼu xa sjalil te oye, xmuyubaj tajek, yuʼun laj yil yan velta li Jose ti jaʼ skʼanbil kereme xchiʼuk ti jmoj xa tsobol yan velta li yutsʼ yalale. Akʼo mi jech, li Jakobe snaʼoj ti mu xa jaluk kuxule. Jech oxal, la stsob skotol li xnichʼnabtak sventa oy kʼusi tsots skʼoplal xalanbe komele (Jen. 49:28).
2 Li kʼusi nopem xaʼi tspasik ta voʼne li joliletik ta utsʼ alalil kʼalal jutuk xa ox skʼan xchamike, jaʼ ti tstsob yutsʼ yalalik sventa oyuk to kʼusi xalbeik komele (Is. 38:1). Bakʼintike, jaʼo te chalik buchʼu xa chkom ta jolil li ta yutsʼ yalalike.
Kʼalal jutuk xa ox skʼan xcham li Jakobe, oy kʼusi laj yalbe komel li 12 ta voʼ xnichʼnabtake. (Kʼelo parafo 1, 2).
3. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li kʼusi laj yal Jakob ta Jenesis 49:1 xchiʼuk 2?
3 (Kʼelo Jenesis 49:1, 2). Mu jecheʼuk noʼox la stsob yutsʼ yalal li Jakobe, yuʼun oy kʼusitik tsots skʼoplal laj yal komel ta skoj ti jaʼ j-alkʼope. Tunesat yuʼun Jeova sventa xal kʼusitik chkʼot ta stojolal li xnichʼnabtak xchiʼuk ta stojolal li yutsʼ yalalike. Jaʼ yuʼun, li kʼusitik laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame toj tsots skʼoplal, yuʼun naka albil kʼopetik.
4. ¿Kʼusi ta jchantik batel li ta xchanobil liʼe? (Kʼelo xtok li rekuadro «Yutsʼ yalal Jakob»).
4 Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel kʼusi laj yalbe komel li chanvoʼ xnichʼnabtak Jakobe: li Ruben, Simeon, Levi xchiʼuk Judae. Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik kʼusi laj yalbe li yan vaxakvoʼ xnichʼnabtake. Li kʼusitik laj yal Jakobe jaʼ sventa li xnichʼnabtak xchiʼuk ta stojolal li yutsʼ yalal xnichʼnabtake ti jaʼ chkʼotik ta jteklum Israel ta mas tsʼakale. Mi la jchanbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta stojolal li jteklum Israele, te chkiltik kʼuxi kʼot ta pasel li albil kʼopetik laj yal komel Jakobe. Jech xtok, ta jkʼeltik kʼusitik chakʼ jchantik sventa lekuk xilutik li Jtojtik Jeovae.
RUBEN
5. ¿Kʼusi smalaoj ox chichʼ akʼbel sbain li Rubene?
5 Li Jakobe jaʼ baʼyel la xchiʼin ta loʼil li Rubene, xi laj yalbee: «Voʼote, Ruben, sba jnichʼonot» (Jen. 49:3). Ta skoj ti jaʼ ba nichʼonil li Rubene, laj van snop ti mas ep ch-akʼbat komel xrexto yuʼun li stote xchiʼuk ti jaʼ chkom ta xkʼexol stot sventa xkʼot ta jolil ta utsʼ alalile. Jech xtok, laj van snop ti jaʼ xa chkom-o ta sba yutsʼ yalal sventa xnitvanike.
6. ¿Kʼu yuʼun chʼay sderecho Ruben kʼuchaʼal ba nichʼonile? (Jenesis 49:3, 4).
6 Akʼo mi jech, li Rubene chʼay sderecho kʼuchaʼal ba nichʼonil (1 Kron. 5:1). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal oy xa ox kʼuk sjalil xchamel li Rakele, li Rubene la xchiʼin ta vayel Bila ti jaʼ stsʼakal ajnil stote xchiʼuk ti jaʼ toʼox smosov li Rakele. Jech kʼuchaʼal jnaʼojtike, li Rakele jaʼ li buchʼu mas kʼanbil yuʼun li Jakobe (Jen. 35:19, 22). Pe ¿kʼu yuʼun ti la xchiʼin ta vayel Bila li Rubene? Xuʼ van la snop ti jaʼ pʼajbil chkʼot yuʼun Jakob li Bilae xchiʼuk ti jaʼ mas kʼanbil chkʼot li smeʼe ti jaʼ li Leae. O mi moʼoje, lek laj yil Bila li Rubene xchiʼuk muʼyuk pajtsaj yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone. Kʼuksiuk noʼox srasonal ti jech la spase, chopol tajek laj yil li Jeova xchiʼuk Jakobe (kʼelo Jenesis 49:3, 4).
7. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li Ruben xchiʼuk li snitilulaltake? (Kʼelo xtok li rekuadro «Li kʼusi laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame»).
7 Li Jakobe xi laj yalbe li Rubene: «Maʼuk mas mukʼ akʼoplal chakʼot li voʼote». Jech onoʼox kʼot ta pasel. Yuʼun muʼyuk bu chal Vivlia ti kʼot ta ajvalil, ta paleal o ta j-alkʼop junuk snitilulal li Rubene. Akʼo mi jech, li Jakobe muʼyuk la spʼaj li xnichʼone. Yuʼun ta mas tsʼakale, li yutsʼ yalale kʼot ta jvokʼ snitilulal Israel (Jos. 12:6). Li Rubene oy onoʼox bu laj yakʼ ta ilel slekil talelaltak. Yaʼel xtoke, muʼyuk xa bu mulivaj yan velta (Jen. 37:20-22; 42:37).
8. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal Rubene?
8 ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Jaʼ ti skʼan xkakʼ kipaltik sventa jnaʼuk jpajtsan jbatik xchiʼuk ti jpʼajtik ta j-echʼel li mulivajele. Sventa stsal kuʼuntik junuk prevae, skʼan jnopbetik skʼoplal kʼu van yelan chaʼi sba kuʼuntik Jeova, kutsʼ kalaltik o yantik ta skoj li kʼusi ta jpastike. Teuk ta joltik xtok liʼe: «Kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok» (Gal. 6:7). Li kʼusi kʼot ta stojolal Rubene chakʼ kiltik xtok ti toj echʼ xa noʼox xkʼuxul yoʼonton li Jeovae. Akʼo mi muʼyuk tsmak ta be Jeova li vokolil ta jnuptantik ta skoj li kʼusi chopol la jpastike, ta onoʼox xakʼbutik bendision mi la jsutes koʼontontik xchiʼuk mi laj kakʼ kipaltik ta spasel li kʼusi leke.
SIMEON XCHIʼUK LEVI
9. Li Jakobe, ¿kʼu yuʼun muʼyuk kʼusi lek laj yal ta stojolal li Simeon xchiʼuk Levie? (Jenesis 49:5-7).
9 (Kʼelo Jenesis 49:5-7). Ta tsʼakale, li Jakobe la xchiʼin ta loʼil li Simeon xchiʼuk Levie, pe muʼyuk kʼusi lek laj yal ta stojolalik. ¿Kʼu yuʼun ti jech albatike? Yuʼun ta mas toʼox olon tale, li Dina ti jaʼ stseb Jakobe, laj yichʼ tsatsal tsakel yuʼun Sikem ti jaʼ jun vinik likem ta Kanaane. Ta skoj ti jech la snuptan li Dinae, skotol li skeremtak Jakobe chopol tajek laj yaʼiik, pe li Simeon xchiʼuk Levie mas to kap tajek sjolik. Jaʼ yuʼun, skotol li xnichʼnabtak Jakobe la sloʼlaik li Sikem xchiʼuk li steklumale, yuʼun laj yalbeik ti xuʼ la jun yoʼonton chkomik mi laj yichʼik sirkunsision li viniketike. Li stukike lek laj yaʼiik. Kʼalal mu toʼox x-echʼ li xkʼuxul syayijemalike, li Simeon xchiʼuk Levie la stsak s-espadaik ta jujuntal sventa xbatik li ta jteklume. «Muʼyuk buchʼu laj yakʼ venta li kʼusi oy ta yoʼontonik spasele, jech la smilik skotol li viniketike» (Jen. 34:25-29).
10. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel ta stojolal Simeon xchiʼuk Levi li kʼusi laj yal komel Jakobe? (Kʼelo xtok li rekuadro «Li kʼusi laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame»).
10 Li Jakobe chopol tajek laj yil ti tsan tajek skʼakʼal yoʼontonik li chaʼvoʼ xnichʼnabtake. Jech oxal, laj yal ti tanpuk chbatik ta sjunul Israele. ¿Kʼusi ora kʼot ta pasel taje? Jaʼo kʼalal echʼem xa ox mas ta chib sien jabile ti jaʼo ochik ta Albil Balumil li jteklum Israele. Li snitilulal Simeone tanpuk bu la sta yosilik, jaʼ te la staik ti bu la sta li snitilulal Judae (Jos. 19:1). Yan li snitilulal Levie tanpuk bu la sta yosilik ta sjunul li jteklum Israele, 48 ta sep la staik (Jos. 21:41).
11. ¿Kʼusitik lek la spasik li snitilulal Simeon xchiʼuk li Levie?
11 Li Simeon xchiʼuk Levie toj chopol kʼusi la spasik, pe li snitilulalike mu jechuk la spasik. Li snitilulal Levie tukʼ tunik ta stojolal Jeova, yuʼun kʼalal akʼbat mantal yuʼun Jeova ta vits Sinai li Moisese, epal j-israeletike lik yichʼik ta mukʼ jkot chʼiom tot vakax ti pasbil ta oroe. Pe li jlevietike, laj yakʼ sbaik ta stojolal Moises xchiʼuk la skolta sbaik sventa smilik li buchʼutik laj yichʼik ta mukʼ li ibal sba lokʼol taje (Eks. 32:26-29). Li Jeovae laj yakʼbe jun mukʼta matanal li snitilulal Levie, yuʼun lik tunikuk ta paleal (Eks. 40:12-15; Num. 3:11, 12). Yan li snitilulal Simeone jmoj la spasik kʼop xchiʼuk li viniketik ta Juda sventa x-ochik li ta Albil Balumile, vaʼun jaʼ jech la skolta sbaik sventa xkʼot ta pasel li kʼusi onoʼox oy ta yoʼonton li Jeovae (Jues. 1:3, 17).
12. ¿Kʼusitik chakʼ jchantik li kʼusitik la spas Simeon xchiʼuk Levie?
12 ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Mu me jaʼuk stsalutik li skʼakʼal koʼontontike. Stalel onoʼox ti chopol chkaʼitik kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbel o ti oy kʼusi chopol chichʼ pasbel li buchʼu jkʼanojtike (Sal. 4:4). Pe skʼan me teuk-o ta joltik ti chopol tajek chil Jeova kʼalal xkapet xa joltik kʼusi ta jpastik o li kʼusi chkaltike (Sant. 1:20). Mi laj kiltik o mi oy kʼusi chopol la spasbutik junuk kermanotik o junuk krixchanoe, kakʼtik persa sventa jtsaktik ta venta li beiltaseletik ta Vivliae. Kʼalal jech ta jpastike, muʼyuk me kʼusi ta jpastik o ta xkaltik ti xuʼ chopol-o xaʼi sba kuʼuntik li yantike (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9). Bateltike, jaʼ van oy kʼusi chopol tspas li atot ameʼe, ¿pe mi jaʼ skʼan xal ti jaʼ xa jech chachanbe stalelalik eke? Mu jechuk. Mu xanop ti muʼyuk xa lek chilot li Jeovae, yuʼun jaʼ tskoltaot sventa xapas li kʼusi leke xchiʼuk chakʼbot bendision kʼalal jech chavakʼ avipale.
JUDA
13. ¿Kʼu yuʼun laj van svul yoʼonton Juda kʼalal jaʼ xa ox sturno chchiʼinat ta loʼil yuʼun li Jakobe?
13 Jaʼ xa sturno chichʼ chiʼinel ta loʼil li Judae. Kʼalal laj yaʼi li kʼusi laj yichʼ albel li sbankiltake, xuʼ van la svul yoʼonton, yuʼun snaʼoj ti ep kʼusitik chopol la spas eke. Yuʼun te stikʼoj sba ek kʼalal la spojbeik li kʼusitik oy yuʼun li jnaklejetik ta Kanaane (Jen. 34:27). Te kapal skʼoplal xtok kʼalal la xchonik batel ta mosoil li Josee xchiʼuk kʼalal la sjutbeik kʼop li stotike (Jen. 37:31-33). Ta mas tsʼakal xtoke, la xchiʼin ta vayel li Tamar ti jaʼ yalibe, yuʼun la snop ti jaʼ jun jchonbail antse (Jen. 38:15-18).
14. ¿Kʼusitik lek la spas li Judae? (Jenesis 49:8, 9).
14 Akʼo mi toj chopol kʼusitik la spas li Judae, li Jakobe jaʼ noʼox la skʼupil kʼopta xchiʼuk laj yalbe ti oy kʼusi lek tsta ta tsʼakale (kʼelo Jenesis 49:8, 9). Li Judae laj yakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton stot kʼalal mol xa oxe. Jech xtok, kʼuxubaj ta yoʼonton xchiʼuk la xchabi li Benjamin ti jaʼ yitsʼine (Jen. 44:18, 30-34).
15. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel li kʼusitik laj yal Jakob ta stojolal li Judae?
15 Li Jakobe laj yal ti jaʼ jnitvanej chkʼot li Juda ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele. Pe taje jaʼ to kʼot ta pasel kʼalal jelavem xa ox van chib sien jabile. Yuʼun kʼalal lokʼik batel ta Ejipto li j-israeletik xchiʼuk kʼalal xanavik batel li ta takixokol balumil sventa xbatik li ta Albil Balumile, li snitilulal Judae jaʼ li buchʼu baʼyel be batike, jaʼuk li yan nitilulaletike ta patil to talik (Num. 10:14). Ta mas tsʼakal xtoke, li viniketik ta snitilulal Judae jaʼ li buchʼutik baʼyel bat stsakik ta kʼop li krixchanoetik ta Kanaan sventa x-ochik li ta Albil Balumile (Jues. 1:1, 2). Jech xtok, li ta snitilulal Judae te lokʼ talel epal ajvaliletik. Li Davide jaʼ li baʼyel ajvalil ti te lokʼ talel li ta nitilulal taje. Pe oy to kʼusi mas kʼot ta stojolal li snitilulal Judae.
16. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel li albil kʼop chal ta Jenesis 49:10? (Kʼelo xtok li rekuadro «Li kʼusi laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame»).
16 Li Jakobe laj yal ti te chlik talel ta snitilulal Juda jun ajvalil ti tsventain skotol li krixchanoetike xchiʼuk ti ch-ajvalilaj ta sbatel osile (kʼelo Jenesis 49:10 xchiʼuk li tsʼib ta yok vune). Li Jakobe laj yal ti Silo sbi li ajvalile, taje jaʼ skʼoplal li Jesukristoe. Oy jun anjel ti xi laj yalbe skʼoplal li Jesus eke: «Te chchotanat yuʼun Jeova Dios li ta xchotleb ajvalil Davide, ti jaʼ stote» (Luk. 1:32, 33). Jech xtok, li Jesuse ojtikinbil kʼuchaʼal «li Leon ta snitilulal Judae» (Apok. 5:5).
17. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jeovae?
17 ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Li Jeovae jaʼ tskʼelbe slekil talelaltak li yajtuneltake. Manchuk mi chopol kʼusitik la spas li Judae, li Jeovae laj yakʼbe bendision. Xuʼ van labal to sba laj yilik li xchiʼiltak ta vokʼele xchiʼuk laj van snopik kʼusi lek laj yil Jeova ta stojolal. Mu jnaʼtik lek mi jech la snopik, pe li Jeovae jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusitik lek la spas li Judae, ta skoj taje laj yakʼbe bendision. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jeovae? Jaʼ ti jaʼuk noʼox jkʼelbetik slekil talelal li kermanotaktike. Mi oy junuk ermano oy kʼusi tsots akʼbat sbaine, xuʼ van jaʼ chtal ta joltik ta anil li kʼusi chopol spasoje xchiʼuk ti mu sta-o chkiltike. Pe teuk ta joltik ti xmuyubaj Jeova ta stojolal li ermanoe, yuʼun jaʼ la skʼelbe li slekil talelaltake.
18. ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk smalael kuʼuntik?
18 Li kʼusi yan xuʼ jchantik ta stojolal li Judae jaʼ ti skʼan oyuk smalael kuʼuntike. Li Jeovae ta onoʼox xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi yaloje, pe bateltike mu jechuk chkʼot ta pasel ti kʼu yelan jnopojtike xchiʼuk ti kʼusi ora jmalaojtike. Yuʼun li snitilulal Judae, muʼyuk xlik sbeiltasik ta anil li steklumal Diose. Pe ta sjunul yoʼontonik la xchʼunbeik smantal li buchʼutik la svaʼan Jeovae, jech kʼuchaʼal li Moises ti likem ta snitilulal Levie, li Josue ti likem talel ta snitilulal Efraine o li ajvalil Saul ti likem talel ta snitilulal Benjamine. Jaʼuk me jech jpastik ek xchiʼuk jkoltatik li buchʼutik svaʼanoj Jeova sventa xbeiltasbat li steklumal avie (Ebr. 6:12).
19. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jeova li kʼusi laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame?
19 ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi slajeb xa laj yalbe komel li chanvoʼ xnichʼnabtak Jakobe? Jtose, jaʼ ti mu xijkoʼolaj kʼuchaʼal li Diose, yuʼun li stuke jelel ti kʼu yelan chil li krixchanoetike (1 Sam. 16:7). Jech xtok, laj kiltik ti toj ep smalael yuʼune xchiʼuk ti snaʼ x-akʼvan ta pertone. Li Jeovae snaʼoj onoʼox ti ta jsaʼ jmultike, pe maʼuk skʼan xal ti te noʼox skʼeloj li kʼusi chopol chichʼ pasele. Akʼo mi toj chopol kʼusi spasoj ta voʼne li jun krixchanoe, pe ch-akʼbat bendision mi la sutes yoʼonton ta melele xchiʼuk mi laj yakʼ yipal ta spasel li kʼusi leke. Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik li kʼusi laj yal Jakob ta stojolal li yan xnichʼnabtake.
KʼEJOJ 124 Tukʼ-o chkakʼ jba