¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi slajeb laj yal komel Jakobe? (Xchaʼvokʼal)

1. ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel li xchanobil liʼe?

LI XNICHʼNABTAK Jakobe te joyolik ta xokon li stotike, yuʼun tskʼan xa tsnaʼik kʼusi ch-albatik komel ta jujuntal. Jech kʼuchaʼal la jchantik li echʼ xchanobile, oy kʼusi albatik li Ruben, Simeon, Levi xchiʼuk Juda ti labal to laj yaʼi skotolik xchiʼuk ti te xa noʼox skʼelkʼelbe sba sat komike. ¿Kʼusi xa van chalbe li yan xnichʼnabtak une? Jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik li albil kʼop laj yal Jakob ta stojolal Sabulon, Isakar, Dan, Gad, Aser, Neftali, Jose xchiʼuk li Benjamine.a

SABULON

2. ¿Kʼusi laj yal Jakob ta stojolal li Sabulone, xchiʼuk kʼuxi kʼot ta pasel? (Jenesis 49:13; kʼelo xtok li rekuadroe).

² (Kʼelo Jenesis 49:13). Li Jakobe laj yal ti te chnakiik ta tiʼ nab li snitilulal Sabulone, ti te xkom li ta snorteal Albil Balumile. Pe taje jaʼ to kʼot ta pasel kʼalal echʼem xa ox mas ta chib sien jabile. Li snitilulal Sabulone jaʼ la xrextoinik li osil ti nopol xil li nab Galilea xchiʼuk li nab Mediterraneoe. Li Moisese xi laj yal eke: «Kuxetuk noʼox avoʼonton kʼalal chalokʼe, Sabulon» (Deut. 33:18). ¿Kʼu yuʼun ti jech laj yal taje? Ta skoj van ti nopol xil li nab Galilea xchiʼuk li nab Mediterraneoe, lek chbat li spʼolmajelike. Kʼuk xiuk noʼox, li snitilulal Sabulone oy lek srasonaltak yuʼunik ti xmuyubajikuk noʼoxe.

3. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa xijmuyubajuk-oe?

³ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Mu ventauk ti bu nakalutik o ti kʼu yelan jkuxlejaltike, stakʼ onoʼox xijmuyubajutik. Pe sventa jechuk-o xijmuyubaje, skʼan junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk li kʼusi oy kuʼuntike (Sal. 16:6; 24:5). Akʼo mi oy onoʼox kʼusitik lek x-ayan kuʼuntik, pe bateltike xuʼ van muʼyuk xa xijmuyubaj ta skoj ti jaʼ mas ta jnopbetik skʼoplal ti chʼabal noʼox kʼusi lek x-ayan kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik snopbel skʼoplal li kʼusi yakal ta jkʼupintik avie (Gal. 6:4).

ISAKAR

4. ¿Kʼusi laj yal Jakob ta stojolal li Isakare, xchiʼuk kʼuxi kʼot ta pasel? (Jenesis 49:​14, 15; kʼelo xtok li rekuadroe).

⁴ (Kʼelo Jenesis 49:​14, 15). Li Jakobe la skʼupil kʼopta Isakar ta skoj ti tsots ch-abteje xchiʼuk la skoʼoltas ta jkot vuro ti lek tsotsik sbakile, yuʼun li chonbolom taje ojtikinbil ti lek x-ikatsine. Jech xtok, laj yichʼ albel Isakar ti te chnaki ta jun kʼupil sba balumile. Taje jech kʼot ta pasel kʼalal laj yichʼ yosilik li snitilulal Isakar li ta stsʼel ukʼum Jordane. Li ta osil taje lek kʼusitik xchʼi te (Jos. 19:22). Tsots van abtejik sventa xabtelan li yosilike, pe tsots laj yakʼ yipalik xtok sventa skoltaik li yantike (1 Rey. 4:​7, 17). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ay skʼanbe koltael j-israeletik li jchapanvanej Barak xchiʼuk li meʼ j-alkʼop Debora sventa stsakik ta kʼop li Sisarae, li snitilulal Isakare ay koltavanikuk ek (Jues. 5:15).

5. ¿Kʼu yuʼun skʼan tsots xij-abtej ta stojolal li Jeovae?

⁵ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Li Jeovae ep tajek sbalil laj yil ti tsots abtejik li snitilulal Isakare. Jaʼ jech ep sbalil chil ek ti chkakʼ kipaltik ti chijtun ta stojolale (Ekl. 2:24). Jun skʼelobile, jaʼ li moletike, yuʼun tsots ch-abtejik sventa xchabiik li tsobobbaile (1 Tim. 3:1). Li stukike muʼyuk chbatik ta junuk paskʼop, pe chakʼ yipalik sventa xchabibeik li yajtuneltak Dios sventa mu xnamajik ta stojolal li Jeovae (1 Kor. 5:​1, 5; Jud. 17-23). Jech xtok, chakʼ yipalik sventa xchapanik lek li mantaletik tsjelubtasik sventa stsatsubtasik xchiʼuk spatbeik yoʼonton li ermanoetik ta tsobobbaile (1 Tim. 5:17).

DAN

6. ¿Kʼusi akʼbat sbainik li snitilulal Dane? (Jenesis 49:​17, 18; kʼelo xtok li rekuadroe).

⁶ (Kʼelo Jenesis 49:​17, 18). Li Jakobe laj yalbe Dan ti xkoʼolaj ta jkot kiletel chon ti xuʼ yuʼun stiʼel yajkontratak ti mas to mukʼtike, jech kʼuchaʼal jkot kaʼ xchiʼuk li buchʼu te kajal batele. Taje jaʼ skʼan xal ti tsots yoʼonton tstsak ta kʼop yajkontratak Israel li snitilulal Dane. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jakobe? Kʼalal jaʼo yakalik batel ta xanbal li j-israeletik sventa xbatik li ta Albil Balumile, li snitilulal Dane ta patil to chtalik sventa xchabiik sjunul li jteklume (Num. 10:25). Toj tsots skʼoplal li kʼusi sbainoje, akʼo mi mu xilik sjunul jteklum li kʼusi tspase.

7. ¿Kʼusi skʼan teuk-o ta joltik kʼalal oy kʼusi ta jpastik ta stojolal Jeovae?

⁷ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae, oy ep kʼusi ta jpastik ti mu xilik li yantike. Jech kʼuchaʼal li xchʼubael o skʼelel li Salon sventa Tsobobbaile, ti jkolta jbatik ta junuk asambleae o ta yan abtelaletik. Lek tajek mi oy jech apasoje xchiʼuk ta jtojbotkutik ta vokol. Mu me xchʼay xavaʼi ti yiloj Jeova skotol li kʼusi chapase xchiʼuk ep sbalil chil. Pe mas to ep sbalil chil ti chatun ta stojolal ta skoj ti akʼanoje ti maʼuk ta skoj sventa xavichʼ ichʼel ta mukʼe (Mat. 6:​1-4).

GAD

8. ¿Kʼu yuʼun xuʼ ox xichʼik tsakel ta kʼop li snitilulal Gad kʼalal te xa ox oyik ta Albil Balumile? (Jenesis 49:19; kʼelo xtok li rekuadroe).

⁸ (Kʼelo Jenesis 49:19). Li Jakobe laj yal ti «chtal tsakatuk ta kʼop yuʼun j-elekʼetik» li Gade. ¿Kʼusi ora kʼot ta pasel taje? Jaʼo kʼalal echʼem xa ox mas ta chib sien jabile. Li snitilulal Gade te la sta yosilik ta jot ukʼum Jordan li ta slokʼeb kʼakʼale, ti te nopol nakajtik li yajkontraike. Jaʼ yuʼun, xuʼ ox stsakatik ta kʼop, pe li stukike oy ta yoʼontonik ti te chnakiike, yuʼun oy lek yaxaltik sventa xveʼ li xvakaxike (Num. 32:​1, 5). Ta melel, tsots tajek yoʼontonik xchiʼuk spatoj yoʼontonik ti chkoltaatik yuʼun Jeova ta stsalel li yajkontraik sventa mu xpojbat li yosil akʼbilike. Maʼuk noʼox taje, ta epal jabil la stak batel yajsoltaroik ta jot ukʼum Jordan sventa skoltaik li yan nitilulaletik sventa x-och ta skʼobik sjunul li Albil Balumile (Num. 32:​16-19). Ti jech la spasike jaʼ jech laj yakʼik ta ilel ti spatoj yoʼontonik ta stojolal Jeovae, yuʼun snaʼojik ti chchabibat li yajnilik xchiʼuk xnichʼnabike. Li Jeovae laj yakʼanbe bendision ta skoj ti tsots yoʼontonik xchiʼuk ti la skoltaik yantik akʼo mi mu kʼunuk laj yaʼiike (Jos. 22:​1-4).

9. ¿Kʼusi chlokʼ ta koʼontontik spasel mi jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeovae?

⁹ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Akʼo mi oy kʼusi ta jnuptantik, skʼan jechuk-o jpat koʼontontik ta stojolal Jeova (Sal. 37:3). Li avie, oy epal ermanoetik ti chlokʼ ta yoʼonton tskolta sbaik ta svaʼanel salonetik o yan naetik, chbatik ta naklej ti bu chtun mas jcholmantaletike o moʼoje oy kʼusi yan tsbainik spasel li ta j-organisasiontike. ¿Kʼu yuʼun ti jech tspasike? Yuʼun spatoj lek yoʼontonik ti chchabiatik yuʼun li Jeovae (Sal. 23:1).

ASER

10. ¿Kʼusi muʼyuk lek la spas li snitilulal Asere? (Jenesis 49:20; kʼelo xtok li rekuadroe).

¹⁰ (Kʼelo Jenesis 49:20). Li Jakobe laj yal ti tspasik ta jkʼulej li snitilulal Asere. Jaʼ onoʼox jech kʼot ta pasel, yuʼun ti bu la sta yosilike oy jaysepuk ti lek yox slumale (Deut. 33:24). Li yosilike chkʼot kʼalal to ta nab Mediterraneo. Jech xtok te oy li skotleb varko ta Sidon ti lek ojtikinbil ta skoj ti chkʼot ep jpʼolmajeletike. Akʼo mi jech, li snitilulal Asere oy kʼusi muʼyuk lek la spas, yuʼun muʼyuk la snutsanan lokʼel li jkanaanetik ti te nakalike. Jaʼ yuʼun, la xchanbeik li xchopol talelalike (Jues. 1:​31, 32). Maʼuk noʼox taje, ta skoj ti pasemik xa ox ta jkʼuleje, xuʼ van jaʼ srasonal ti muʼyuk xa ta sjunul yoʼonton tunik ta stojolal Jeovae. Jun veltae, kʼalal la skʼan koltael li jchapanvanej Barak sventa stsakik ta kʼop li jkanaanetike, li snitilulal Asere muʼyuk bu xkoltavan. Ta skoj taje, muʼyuk laj yilik ti kʼu yelan labal sba koltavan Jeova li ta stsʼel voʼ ta Meguidoe (Jues. 5:​19-21). Mas to van ta kʼexlal komik kʼalal xi kʼejinik li Barak xchiʼuk Debora kʼalal kuch yuʼunik li paskʼope: «Li Asere jech noʼox te smeyoj skʼob kom ta tiʼ nab» (Jues. 5:17).

11. ¿Kʼu yuʼun skʼan ta smeloluk noʼox xkiltik li takʼine?

¹¹ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Mi ta jkʼantik lek chijtun ta stojolal Jeovae, skʼan jpʼajtik li kʼusi tsnop krixchanoetike, yuʼun jaʼ mas toj tsots skʼoplal chilik li takʼine xchiʼuk ti lekuk noʼox li xkuxlejalike (Prov. 18:11). Skʼan jkʼel jbatik sventa mu toj echʼemuk ep sbalil xkiltik li takʼine (Ekl. 7:12; Ebr. 13:5). Jech xtok, mu jkʼantik ti jaʼuk smakutik ti chijtun ta stojolal Jeova ta skoj ti jaʼ mas batem ta koʼontontik saʼel takʼine. Li kʼusi mas lek xuʼ jpastike, jaʼ ti xijtun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, yuʼun jnaʼojtik lek ti chakʼbutik jun kʼupil sba kuxlejal ta Paraiso mi tukʼ-o chkakʼ jbatike (Sal. 4:8).

NEFTALI

12. ¿Kʼuxi van kʼot ta pasel ta stojolal Neftali li kʼusi laj yal Jakobe? (Jenesis 49:21; kʼelo xtok li rekuadroe).

¹² (Kʼelo Jenesis 49:21). Li Jakobe laj yal ti lek pʼij o ti kʼupil sba ti kʼu yelan chkʼopoj li Neftalie. ¿Kʼusi van ora kʼot ta pasel? Jaʼo van kʼalal ay xchol mantal li Jesuse, yuʼun lek tajek xtojob ta kʼopojel xchiʼuk ta chanubtasvanej (Juan 7:46). Li stuke jal te naki li ta jteklum Kapernaum ti jaʼ yosilal Neftalie. Jaʼ yuʼun, li Vivliae chal ti xkoʼolaj xa ti jaʼ slumale (Mat. 4:13; 9:1). Li j-alkʼop Isaias eke laj yal ti chkʼot ta «sakil osil» ta stojolal jnaklejetik ta Sabulon xchiʼuk ta Neftali li Jesuse (Is. 9:​1, 2). Ta skoj ti toj kʼupil sba kʼu yelan chanubtasvan li Jesuse, kʼot onoʼox li ta «melel sakil osil ti chakʼbe xojobal buchʼuuk krixchanoale» (Juan 1:9).

13. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼantik lek chilutik li Jeovae?

¹³ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Li Jeovae tsots skʼoplal chil ti kʼu yelan chijkʼopoj xchiʼuk li kʼusi chkaltike. Jaʼ yuʼun, mi ta jkʼan lek chilutike, skʼan me kʼupiluk sba li jkʼopojeltike. ¿Kʼusi smakoj taje? June, jaʼ ti meleluk xijkʼopoj skotol orae (Sal. 15:​1, 2). Yan xtoke, jaʼ ti spatuk oʼontonal li kʼusi chlokʼ ta ketike xchiʼuk ti jnopes jbatik ta skʼupil kʼoptael yantik kʼalal oy kʼusi lek tspasike, ti mu jaʼuk noʼox te xijvulvun o ti ta jloʼiltatik yantik ta skoj li kʼusi chopol tspasike (Efes. 4:29). Jech xtok, skʼan xkakʼ kipaltik sventa masuk to xijtojob ta slikesel jloʼiltik ti xuʼ van jcholtik-o mantale.

JOSE

14. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel ta stojolal Jose li kʼusi laj yal Jakobe? (Jenesis 49:​22, 26; kʼelo xtok li rekuadroe).

¹⁴ (Kʼelo Jenesis 49:​22, 26). Li Jakobe xmuyubaj van ta stojolal li Josee, yuʼun laj yichʼ tʼujel o laj yichʼ chʼakel «ta stojolal li xchiʼiltak ta vokʼele». Jech xtok, li Jakobe laj yal ti «jaʼ skʼelom jpets teʼ ti lek chakʼ sate». Li Jakobe jaʼ skʼoplal li teʼe, yanuk li Josee jaʼ skʼoplal li jun skʼob teʼ ti te chlokʼ tale. Li Josee jaʼ sba xnichʼon Jakob ti laj yil xchiʼuk Rakele, ti jaʼ li skʼanbil ajnile. Li Jakobe laj yal ti jaʼ chichʼ Jose li rextoil ta sventa li ba nichʼonile, ti maʼuk xa chichʼ li Ruben ti jaʼ sba yol li Leae (Jen. 48:​5, 6; 1 Kron. 5:​1, 2). Taje kʼot ta pasel ta stojolal li chaʼvoʼ xnichʼnabtak Josee ti jaʼ li Efrain xchiʼuk Manasese, yuʼun xchaʼvoʼalik kʼotik ta snitilulal Israel xchiʼuk laj yichʼ xrexto osilik ta jujuntal (Jen. 49:25; Jos. 14:4).

15. ¿Kʼusi la spas Jose kʼalal oy kʼusitik chopol la snuptane?

¹⁵ Li Jakob xtoke, xi laj yal ta stojolal li Josee: «La stʼilesbeik batel sflechaik xchiʼuk oy-o skʼakʼal yoʼontonik ta stojolal» (Jen. 49:23). Taje jaʼ skʼoplal li sbankiltake, yuʼun oy kʼuk sjalil ti itʼixajik ta stojolale xchiʼuk ti toj chopol kʼusi la spasbeike. Akʼo mi jech, li Josee muʼyuk x-ilin ta stojolal li sbankiltake xchiʼuk mi jaʼuk ilin ta stojolal li Jeovae. Jech onoʼox kʼuchaʼal yaloj li Jakobe, «te syeʼoj kom li s-arkoe, li skʼobe tsots-o kom xchiʼuk xjoyij noʼox» (Jen. 49:24). Kʼalal oy kʼusitik chopol la snuptan li Josee, la spat yoʼonton ta stojolal Jeova. Maʼuk noʼox laj yakʼanan ta perton li sbankiltake, yuʼun la xkʼuxubinan xtok (Jen. 47:​11, 12). Ta skoj li kʼusitik la snuptane, muʼyuk te xchibaj-o, yuʼun jaʼ koltaat-o sventa xlekub stalelal (Sal. 105:​17-19). Jaʼ yuʼun, li Jeovae ep kʼusitik laj yakʼbe sbain ti tsotsik skʼoplale.

16. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Jose kʼalal oy kʼusitik tsots ta jnuptantike?

¹⁶ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Mu me xkakʼtik akʼo snamajesutik ta stojolal Jeova o ta stojolal kermanotaktik kʼalal oy kʼusitik tsots ta jnuptantike. Teuk ta joltik ti xuʼ onoʼox xakʼ permiso Jeova sventa xkil jvokoltike, yuʼun oy kʼusi xuʼ xchanubtasutik (Ebr. 12:​7, tsʼib ta yok vun). Kʼalal jech ta jnuptantike, jaʼ tskoltautik sventa masuk to xlekub jtalelaltik, jech kʼuchaʼal ti masuk to x-ayan xkʼuxul koʼontontike xchiʼuk ti xij-akʼvan ta pertone (Ebr. 12:11). Jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Josee, jpʼel ta koʼontontik ti chakʼbutik jmotontik Jeova mi kuch kuʼuntike.

BENJAMIN

17. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel ta stojolal Benjamin li kʼusi laj yal Jakobe? (Jenesis 49:27; kʼelo xtok li rekuadroe).

¹⁷ (Kʼelo Jenesis 49:27). Li Jakobe laj yal ti chlilinvan ta tiʼel kʼuchaʼal jkot lobo li snitilulal Benjamine. Pe laj to yal xtok ti oy kʼusitik tspas «li ta sobe» xchiʼuk «kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale» (Jues. 20:​15, 16; 1 Kron. 12:2). Kʼalal ta sob xie, jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal lik svaʼanik ajvaliletik ta Israele. Li buchʼu baʼyel och ta ajvalile jaʼ li Saule, ti likem ta snitilulal Benjamin xchiʼuk ti tsots yoʼonton la stsak ta kʼop li jfilisteaetike (1 Sam. 9:​15-17, 21). «Kʼalal chʼayem xa ox batel» kʼakʼal xie, jaʼo kʼot ta pasel kʼalal echʼem xa ox epal jabile. Yuʼun li meʼ ajvalil Ester xchiʼuk li itsʼinal ajvalil Mardokeo ti likemik ta snitilulal Benjamine, la skolta sbaik sventa mu xlajik ta milel yuʼun jpersiaetik li j-israeletike (Est. 2:​5-7; 8:3; 10:3).

18. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li snitilulal Benjamin ti tukʼ laj yakʼ sbaike?

¹⁸ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Xmuyubajik van tajek skotol li snitilulal Benjamin kʼalal laj yichʼ vaʼanel ta ajvalil li Saule, yuʼun laj yilik kʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jakobe. Pe kʼalal laj yichʼ tʼujel ta ajvalil li David ti likem ta snitilulal Judae, li snitilulal Benjamine muʼyuk chopol laj yaʼiik, yuʼun la skolta sbaik (2 Sam. 3:​17-19). Ta mas tsʼakal xtoke, kʼalal la stoy sbaik li yan nitilulaletike, li snitilulal Benjamine tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal li snitilulal Judae xchiʼuk ta stojolal li ajvalil svaʼanoj Jeovae (1 Rey. 11:​31, 32; 12:​19, 21). Li avi eke, li Diose svaʼanoj viniketik sventa xbeiltasbat li steklumale. Jchanbetik me stalelal li snitilulal Benjamine, tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li buchʼutik svaʼanoj Jeovae xchiʼuk jkoltatik me (1 Tes. 5:12).

19. ¿Kʼusi laj yakʼ jchantik li kʼusi laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame?

¹⁹ ¡Ep kʼusi laj yakʼ jchantik li kʼusi laj yal komel Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame! Laj xa jchantik talel ti kʼu yelan kʼotanuk ta pasel li kʼusi laj yale. Taje tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik ti ta onoʼox xkʼot ta pasel li kʼusi yaloj tspas Jeova ta tsʼakale. Jech xtok, laj kiltik kʼuxi la staik bendision li xnichʼnabtak Jakobe. Taje chakʼ kiltik li kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan lek chilutik li Jeovae.