¿Kʼu yuʼun li stestigotak Jeova jelel ti kʼu yelan tspasik li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltik kʼuchaʼal li yan relijionetike?
Voʼonkutike jaʼ ta jchʼunkutik kʼusi chal Vivlia kʼalal ta jpaskutik li Snaʼobil slajel Kristo o li Veʼlil ta bat kʼakʼale (1 Korintios 11:20). Akʼo mi jech, li kʼusitik xchʼunoj xchiʼuk ti kʼu yelan tspasik li yantik relijione maʼuk ta Vivlia lokʼem tal.
¿Kʼu yuʼun chichʼ pasel?
Ti ta jpaskutik li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike, jaʼ tsvules ta jolkutik xchiʼuk ta jtojkutik ta vokol ti laj yakʼ xkuxlejal ta jtojolaltik li Jesuse (Mateo 20:28; 1 Korintios 11:24). Li kʼusi chichʼ pasel taje, maʼuk kʼalal chal ti chchʼay jmultik li palee.a Li Vivliae chchanubtasvan ti xuʼ xchʼay jmultik Dios mi laj kakʼ xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Jesuse, mu jaʼuk to chchʼay jmultik mi oy kʼusi yan la jpastike (Romanos 3:25; 1 Juan 2:1, 2).
¿Kʼu sjalikil chichʼ pasel?
Li Jesuse laj yalanbe yajtakboltak ti akʼo spasik li Veʼlil ta bat kʼakʼale, pe muʼyuk laj yalanbe ti kʼu sjalikil skʼan spasike (Lukas 22:19). Junantike tspasik jujun u, jujun xemana, jujun kʼakʼal, jaykoj ta kʼakʼal o ti jaykoj lek chaʼiike. Akʼo mi jech, oy kʼusitik skʼan jtsaktik ta venta.
Li Jesuse jaʼo la slikes li Veʼlil ta bat kʼakʼal kʼalal jaʼo chichʼ pasel li Kʼin koltaele, ta mas tsʼakale cham (Mateo 26:1, 2). Taje mu jecheʼuk noʼox la stʼujbe yorail, yuʼun li Vivliae tskoʼoltas li matanal laj yakʼ Jesus xchiʼuk li chʼiom chij chichʼ akʼel ta Kʼin koltaele (1 Korintios 5:7, 8). Li Kʼin koltaele jun velta toʼox ta jabil tspasik (Eksodo 12:1-6; Levitiko 23:5). Li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe jun velta ta jabil la spasik li Snaʼobil slajel Kristoe. Li stestigounkutik Jeovae jech ta jpaskutik ek, yuʼun jaʼ jech ta jpaskutik jech kʼuchaʼal chal ta Vivliae.b
Skʼakʼalil xchiʼuk yorail
Ti kʼu yelan la slikes li Jesuse maʼuk noʼox chakʼ ta ilel ti kʼu sjalikil skʼan xichʼ pasele, yuʼun chakʼ ta ilel xtok li skʼakʼalil xchiʼuk yoraile. Li stuke laj yakʼbe slikeb ta 14 yuʼun nisan ta sjabilal 33 kʼalal chʼayem xa ox batel kʼakʼale. Jech kʼuchaʼal ta xal li kalendario sventa judaetik ta voʼnee (Mateo 26:18-20, 26). Li stestigounkutik Jeovae koʼol yorail ta jpaskutik li Snaʼobil slajel Kristo jech kʼuchaʼal la spasik li yajtsʼaklomtak Kristo ta voʼnee.c
Li 14 yuʼun nisan ta sjabilal 33 ta viernes kʼot skʼakʼalil, pe xuʼ jelel li kʼusi kʼakʼalil chkʼote. Sventa jnaʼkutik kʼusi kʼakʼalil chkʼot li 14 yuʼun nisane, li stestigounkutik Jeovae jaʼ ta jchapkutik kʼuchaʼal chchapik toʼox li ta skʼakʼalil Jesuse, maʼuk ti kʼu yelan chchapik li judaetik ta jkʼakʼaliltike.d
Li pan xchiʼuk vinoe
Li Veʼlil ta bat kʼakʼal la slikes Jesuse, la stunes pan ti muʼyuk slevaduraile xchiʼuk vino ti jaʼ skomenal kʼalal veʼik li ta Kʼin Koltaele (Mateo 26:26-28). Jaʼ yuʼun, li voʼonkutike ta jtuneskutik pan ti muʼyuk yichʼoj levadura o yan kʼusitike. Xchiʼuk ta jtuneskutik vino, pe maʼuk yaʼlel uva ti muʼyuk pajubtasbile, mi jaʼuk vino ti yichʼoj askal, pox o yan skaptake.
Junantike tstunesik pan ti yichʼoj levadurae. Pe li ta Vivliae ep ta velta jaʼ chalbe skʼoplal mulil xchiʼuk chopol talelal li levadurae (Lukas 12:1; 1 Korintios 5:6-8; Galatas 5:7-9). Li pan ti muʼyuk slevadurail xchiʼuk ti muʼyuk skaptake jaʼ skʼan xal li sbekʼtal Kristo ti muʼyuk xchoplejale (1 Pedro 2:22). Junantik relijionetike tskontrainik li kʼusi chal li Vivliae yuʼun muʼyuk tstunesik vino, jaʼ noʼox tstunesik yaʼlel uva ti muʼyuk pajubtasbile. Taje jech tspasik, yuʼun chalik ti mu stakʼ uchʼel li poxe akʼo mi mu jechuk chal li Vivliae (1 Timoteo 5:23).
Skʼelobiltak noʼox, maʼuk sbatsʼi bekʼtal o xchʼichʼel li Jesuse
Li pan ti muʼyuk yichʼoj slevadurail xchiʼuk li vinoe, jaʼ skʼelobil li sbekʼtal xchiʼuk xchʼichʼel li Kristoe. Muʼyuk chkʼataj ta sbatsʼi bekʼtal o ta xchʼichʼel Kristo jech kʼuchaʼal tsnopik junantike, o ti tskap sba ta sbekʼtal xchiʼuk xchʼichʼel li Jesuse. Jkʼeltik ta Vivlia kʼuchaʼal jech chkaltik taje.
Ti xiuk laj yalanbe yajchankʼoptake: «Uchʼbikun li jchʼichʼele», xkoʼolaj laj yalanbe ti mu persauk xchʼunik li mantal ta sventa ti mu stakʼ lajesel chʼichʼe (Jenesis 9:4; Echos 15:28, 29). Pe mu xkʼot-o jech, yuʼun li Jesuse muʼyuk onoʼox chalbe yajchankʼoptak ti mu stsakik ta venta li smantaltak Dios ta sventa li chʼichʼ ti chʼul tajeke (Juan 8:28, 29).
Li jtakboletike muʼyuk xuchʼbeik li sbatsʼi chʼichʼel Jesuse yuʼun li vaʼ akʼobale laj yal ti chichʼ malel li xchʼichʼele, jaʼ xkaltik, ti muʼyuk to yakʼoj ta matanal li xchʼichʼele (Mateo 26:28).
Li matanal laj yakʼ Jesuse, jun noʼox velta jech laj spas (Ebreos 9:25, 26). Ti chkʼatajuk ta sbekʼtal li pane xchiʼuk ta xchʼichʼel li vinoe, li buchʼutik tsveʼik xchiʼuk chuchʼike xkoʼolaj kʼuchaʼal ti chakʼik jujukoj li matanal kʼalal tspasik li Veʼlil ta bat kʼalal yuʼun Kajvaltike.
Li Jesuse xi laj yale: «Jech xapasik-o sventa jnaʼobil», mu xiʼuk laj yale: «Jech xapasik-o sventa xachaʼakʼik li matanal ta xkakʼe» (1 Korintios 11:24).
Li krixchanoetike xchʼunojik ti chkʼataj ta sbatsʼi bekʼtal Kristo li pane xchiʼuk ta xchʼichʼel li vinoe. Jech chalik, yuʼun kʼalal chalbe skʼoplal vino ta junantik Vivliae, xi la laj yal li Jesuse: «Liʼe jaʼ jchʼichʼel» (Mateo 26:28). Pe li kʼusi laj yal Jesuse stakʼ xi ta jelubtasele: «Liʼe, jaʼ skʼelobil li jchʼichʼel» o «liʼe, jaʼ senyail li jchʼichʼel».e Li Jesuse la stunes lokʼol kʼop jech kʼuchaʼal ep ta velta tspas kʼalal chchanubtasvane (Mateo 13: 34, 35).
¿Buchʼutik tslajesik li pan xchiʼuk chuchʼik li vinoe?
Kʼalal tspasik li veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltik li stestigotak Jeovae, jutuk noʼox li buchʼutik tsveʼik li pane xchiʼuk chuchʼik li vinoe. ¿Kʼu chaʼal?
Kʼalal la smal xchʼichʼel li Jesuse, te lik li achʼ tratoe ti jaʼ xkʼexol li trato la spas Jeova xchiʼuk li voʼneal Israele (Ebreos 8:10-13). Li buchʼutik te skʼoplal li ta achʼ trato liʼe jaʼik noʼox li buchʼutik tsveʼik li pane xchiʼuk chuchʼik li vinoe. Taje mu xuʼ jech spasik skotol li yajtsʼaklomtak Kristoe. Yuʼun jaʼik noʼox «li buchʼutik takbilik ta ikʼel» yuʼun li Dios stuke (Ebreos 9:15; Lukas 22:20). Li krixchanoetik taje jmoj x-ajvalilajik xchiʼuk Kristo ta vinajel, li Vivliae chal ti jaʼik noʼox 144, 000 li buchʼutik tstaik li matanal taje (Lukas 22:28-30; Apokalipsis 5:9,10; 14:1, 3).
Jaʼ noʼox li uni jtsop chij ti ch-ajvalilajik xchiʼuk Kristoe, pe jutuk mu jkotoltike jaʼ te jkʼoplaltik li ta epal krixchanoetik ti jpatoj koʼontontik chijkuxi ta sbatel osil liʼ ta balumile (Lukas 12:32; Apokalipsis 7:9, 10). Akʼo mi muyuk ta jveʼkutik li pan xchiʼuk xkuchʼkutik li vino li buchʼutik jpatoj koʼontonkutik liʼe chikuxikutik ta balumile, pe chibatkutik onoʼox li ta Snaʼobil slajel Kristo sventa jtojkutik ta vokol li matanal laj yakʼ Jesus ta jtojolaltike (1 Juan 2:2).
a Li livro El Espíritu Santo, la Iglesia y los sacramentos ta pajina 12 xi chale: «Li achʼ Testamentoe muʼyuk tstunes li jpʼel kʼop ‹sacramento› ti chchʼay mulil jun palee, mi jaʼuk chal ti ‹mu stakʼ nabel skʼoplal› kʼalal laj yichʼ voʼ li Kristoe xchiʼuk mi jaʼuk li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike».
b Kʼelo The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, volumen IV, pajina 43-44, xchiʼuk McClintock and Strongʼs Cyclopedia, volumen VIII, pajina 836.
c Kʼelo The New Cambridge History of the Bible, volumen 1, pajina 841.
d Li judaetik avi ta jkʼakʼaliltike chlik xchapik li yuilal nisan kʼalal mi jsetʼuk toʼox xvinaj li lunae (achʼ luna). Pe li ta baʼyel sigloe, li judaetike jelel kʼu yelan chlik xchapik. Li stukike chlik xchapik li yuilal nisan kʼalal chvinaj uni jsetʼ li luna te ta Jerusalene. Jaʼ xkaltik ti ch-echʼ jun o chib kʼakʼal kʼalal muʼyuk toʼox jsetʼuk xvinaj li lunae. Taje jaʼ srasonal ti kʼu yuʼun jelel skʼakʼalil tspasik li Snaʼobil slajel Kristo li stestigotak Jeovae xchiʼuk li Kʼin Koltael tspasik li judaetik avi kʼakʼale.
e Kʼelo li Vivliaetik: A New Translation of the Bible, ti jaʼ spasoj li James Moffatt; The New Testament—A Translation in the Language of the People, ti jaʼ spasoj li Charles B. Williams; xchiʼuk The Original New Testament, ti jaʼ spasoj li Hugh J. Schonfield.