¿Buchʼu o kʼusi jaʼ li ‹Alfa xchiʼuk Omegae›?
Li kʼusi chal Vivliae
Li ta Vivlia oxib velta chal «Alfaun xchiʼuk Omegaun», ti jaʼ chalbe skʼoplal li Jeovae, jaʼ li Dios ti skotol xuʼ yuʼune (Apokalipsis 1:8, 21:6, 22:13).a
¿Kʼu yuʼun chalbe sba Dios ti jaʼ li ‹Alfa xchiʼuk Omegae›?
Li alfae jaʼ li baʼyel letra li ta tsʼib griego kʼope, yan li omegae jaʼ li slajeb letrae. Ta griego laj yichʼ tsʼibael li Vivlia ti ojtikinbil kuʼuntik kʼuchaʼal Achʼ Testamentoe, ti jaʼ te tsakal skʼoplal li slivroal Apokalipsise. Li chaʼpʼel letraetik chichʼ tunesel ta griegoe jaʼ sventa chichʼ albel skʼoplal ti jaʼ noʼox Jeova li slikeb xchiʼuk slajebe (Apokalipsis 21:6). ¿Kʼusi skʼan xal taje? Jaʼ noʼox stuk skotol xuʼ yuʼun, jech onoʼox ta slikebal xchiʼuk jech-o ta sbatel osil. Yuʼun jaʼ noʼox stuk ti ‹muʼyuk slikeb xchiʼuk ti muʼyuk spajebe› (Salmo 90:2).
¿Buchʼu skʼoplal li «Baʼyel» xchiʼuk li «Slajebe»?
Li ta Vivliae tstunes li chaʼpʼel kʼop liʼe, ti jaʼ chalbe skʼoplal Jeova xchiʼuk Jesuse, pe jelajtik ti kʼusi smelolale, jkʼeltik chibuk skʼelobil:
Xi chal li ta Isaias 44:6: «Voʼon li baʼyelune xchiʼuk voʼon li slajebune. Voʼon noʼox jtuk Diosun, muʼyuk yan». Liʼe jaʼ mas chalbe sba skʼoplal Jeova, ti jaʼ li melel Diose xchiʼuk ti te oy-o ta sbatel osile (Deuteronomio 4:35, 39). Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal chal ta Isaias 44:6 li ‹baʼyel› xchiʼuk ‹slajeb› xie, jaʼ koʼol chalbe skʼoplal xchiʼuk li ‹Alfa xchiʼuk Omegae›.
Li jpʼel kʼop ‹baʼyele› (prótos, maʼuk li alfae) xchiʼuk li ‹slajebale› (éskjatos, maʼuk li omegae) te ta xal ek li ta Apokalipsis 1:17, 18 xchiʼuk 2:8. Pe li ta versikuloetik liʼe, jaʼ chalbe skʼoplal ti cham xchiʼuk ti chaʼkuxie. Jaʼ yuʼun chaʼa, liʼe maʼuk chalbe skʼoplal li Diose, yuʼun chʼabal chamem li stuke (Abakuk 1:12). Pe li Jesuse cham xchiʼuk laj yichʼ chaʼkuxesel (Echos 3:13-15). Li Jesuse jaʼ li baʼyel krixchano ti laj yichʼ chaʼkuxesel yuʼun Dios sventa x-akʼbat jun kuxlejal ti mu xvinaj xchiʼuk ti mu snaʼ xlaj te ta vinajele, ti bu ‹kuxul xa-o sbatel osile› (Apokalipsis 1:18; Kolosenses 1:18). Jech xtok, ta stojolal Jesus xuʼ xichʼ chaʼkuxesel li animaetike (Juan 6:40, 44). Jaʼ yuʼun, li Jesuse jaʼ li slajeb ti yichʼ chaʼkuxesel yuʼun stuk li Jeovae (Echos 10:40). Jech oxal, sta-o ti xichʼ biiltasel li Jesus kʼuchaʼal li ‹Baʼyel› xchiʼuk «li Slajebe».
¿Mi chakʼ ta aʼiel ta Apokalipsis 22:13 ti jaʼ li ‹Alfa xchiʼuk Omega› li Jesuse?
Muʼyuk. Muʼyuk jamal xvinaj buchʼu yakal chkʼopoj li ta Apokalipsis 22:13, yuʼun li ta kapitulo liʼe, oy jayvoʼuk li buchʼutik chkʼopojike. Ta sventa li teksto liʼe, xi la stsʼiba li jchanubtasvanej William Barclay: «Muʼyuk lek xcholet ti kʼu yelan tsʼibabile, jaʼ yuʼun toj vokol ta kʼelel li buchʼu yakal chkʼopoje» (Comentario al Nuevo Testamento, volumen 17, Apocalipsis II, pajina 251). Jaʼ yuʼun chaʼa, xuʼ xkaltik li ‹Alfa xchiʼuk Omega› ti chal ta Apokalipsis 22:13, jaʼ onoʼox li buchʼu chichʼ biiltasel ta yan tekstoetik ta Apokalipsise: ti jaʼ li Jeovae.
a Li ta Vivlia Reina-Valerae, li jpʼel kʼop taje te chal li ta Apokalipsis 1:11. Pe li ta Vivliaetik ti achʼ to jelubtasbile muʼyuk, yuʼun muʼyuk bu te chvinaj li ta mas voʼne tsʼibetik ta griegoe. Chakʼ ta ilel un chaʼa, ti jaʼ to la stikʼik li ta Chʼul Tsʼibetik ti jaʼ to la yichʼ jelubtasel ta tsʼakale.