¿Mi kuxi ta melel li Juan J˗akʼ˗ichʼvoʼe?
Li Evanjelioetike chalbeik skʼoplal jun vinik ti Juan J˗akʼ˗ichʼvoʼ sbie te laj yalbe skʼoplal Ajvalilal yuʼun Dios ta Judea. Li j-al loʼiletike, ¿mi jaʼ van jech chalik ek li kʼusi chal Vivliae? Jnopbetik skʼoplal liʼe:
Xi chal li Vivliae: «Yakal chchol mantal ta takixokol balumil ta Judea li Juan J˗akʼ˗ichʼvoʼe, xi chalilane: ‹Suteso avoʼontonik, yuʼun nopajem xa tal li Ajvalilal ta vinajele›». (Mateo 3:1, 2) ¿Mi oy yan vunetik ti chakʼbe ta ilel sprevailtake? Oy.
Li Flavio Josefo ti jaʼ jun j˗al-loʼil ta baʼyel sigloe, la stsʼiba ta sventa jun vinik ti «Juan sbie, ti J˗akʼ˗ichʼvoʼ» yixtol bie, ti chalbe li krixchanoetik ta Judea «ti akʼo lekuk spas stalelalik sventa lekuk xil sba xchiʼuk yantik, ti lekuk xil sbaik xchiʼuk Dios xchiʼuk ti xichʼik voʼ» (Antigüedades judías, livro XVIII).
Li Vivliae chal ti Juane tsots laj yakʼbe mantal li ajvalil ta yosilal Galilea xchiʼuk ta Perea ti jaʼ li Erodes Antipase. Li Juane la xchopolkʼopta li Erodes ta skoj ti laj yik li Erodias ti jaʼ yajnil li xchabankile (Markos 6:18). Li yantik vunetik eke chalik ti jech kʼot ta pasele.
Li j-al-loʼil Josefoe laj yal ti Antipase «la skʼan li Erodiase» xchiʼuk «laj yalbe mi tskʼan chnupun xchiʼuk». Li Erodiase lek laj yaʼi, vaʼun laj yikta li smalal sventa xnupun xchiʼuk li Antipase.
Li Vivliae chal ti «bat skʼelik Juan li buchʼutik te ta Jerusalene, skotol li buchʼutik te nakalik ta Judeae xchiʼuk li ta yantik jteklum ta spat xokon Jordane, akʼbat yichʼik voʼ» (Mateo 3:5, 6).
Li Josefo eke laj yalbe skʼoplal taje. Li krixchanoetik bat skʼelik li Juane xchiʼuk solel xmuyubajik kʼalal chaʼiik li kʼusi chale.
Jamal xvinaj li j-al-loʼil ta baʼyel siglo ti Flavio Josefo sbie xchʼunoj lek ti kuxi ta melel li Juan j-akʼ-ichʼvoʼe. Li voʼotik eke xuʼ jchʼuntik ta melel ti kuxie.