Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 16, 17
Jeova, «voʼot ti kʼotemot kuʼun ta Snioʼ al slekil oʼontonale»
Kerem tsebetik, xuʼ me xakʼupin li akuxlejalike
SAʼO LEK AVAMIGOTAK
11 (Kʼelo Salmo 16:3, TNM). Li Davide snaʼoj ti jaʼ noʼox xuʼ xkʼotik ta jlekil amigotik li buchʼutik skʼanojik Jeovae. Li stuke «chʼul» laj yalbe skʼoplal li amigoiletik taje yuʼun chakʼik persa ti xakʼ ta xkuxlejalik li mantaletik sventa talelal chal Diose. Xi to laj yal xtoke: «Xkuxet tajek koʼonton yuʼunik». Xi laj yal yan jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Jaʼ jchiʼil jbacutic jchiʼuc li bochʼotic yichʼojicot ta muqʼue, ti chchʼunic li amantaltaque» (Sl 119:63). Li xchanobil echʼe laj kiltik ti xuʼ xata avamigotak ti skʼanojbeik li smantaltak Jeovae xchiʼuk ti chchʼunik akʼo mi jelajtik sjabilalike.
Kakʼtik venta «cʼu yutsil stuc li Mucʼul Diose»
Xi kʼejin li Davide: «Jtaoj ta aventa scotol, Cajval, yepal ti avaʼanoj aba ta jtojole; ta avoc ta acʼob oy ti jcuxleje. Jun noʼox yutsil ta jʼechʼel laj jta avuʼun ta sliquebal bu cʼot ti coraile, batsʼi echʼem yutsil ti jrexto laj avacʼbune» (Sl 16:5, 6, Ch). Li stuke solel tstoj ta vokol ti jaʼ ta sventa Jeova staoj skotol li Davide, jaʼ xkaltik, ti xuʼ xtun ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti lek x-ilate. Xuʼ van xkil jvokoltik ek jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Davide. Pe jech kʼuchaʼal li Davide, li voʼotike kichʼojtik epal bendisionetik ta mantal. Jaʼ yuʼun jkʼupintik li melel yichʼel ta mukʼ Diose xchiʼuk oyuk sbalil xkiltik li xchʼulna Jeovae.
Skotoluk me ora oyuk ta joltik li Jeovae
2 Jtekeltik oy kʼusi ep ta jchantik ta sventa li krixchanoetik ti mas ojtikinbil ta Vivliae, jech kʼuchaʼal Abraham, Sara, Moisés, Rut, David, Ester xchiʼuk li jtakbol Pabloe. Pe kʼelavil, oy yan krixchanoetik ti jutuk noʼox ojtikinbilik ti jech ep kʼusi xuʼ jchanbetik eke. Mi ta jnopbetik lek skʼoplal li kʼusi chal Vivlia ta sventaik taje, ta me stij koʼontontik ta xchanbel li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti xi laj yale: «Scotol ora liʼ oy o ta jtojol li Mucʼul Diose, jech muʼyuc bochʼo xuʼ chisjipun ta lum, yuʼun liʼ oy ta jbatsʼicʼob[e]», xi (Sl 16:8). Pe, ¿kʼusi smelolal taje?
3 Li ta pas kʼope, ta sbatsʼi kʼob onoʼox tstom yespada li soltaroe, yan li smakobbaile jaʼ ta stsʼet kʼob tstsak, jaʼ jech jamal chkom li xokon ta sbatsʼi kʼobe. Pe mi chmakbat yuʼun yan xchiʼil li xokon taje, jaʼ jech pojbil-o. Jaʼ jech chi spojutik li Jeova ek mi ta jtsaktik ta mukʼe xchiʼuk mi ta jchʼunbetik li kʼusi chale. Tana un, ta jkʼeltik jayibuk loʼiletik ta Vivlia ti tstsatsubtas xchʼunel koʼontontike xchiʼuk ti tskoltautik sventa «scotol ora liʼ oy o ta [jtojolaltik] li Mucʼul Diose», jaʼ xkaltik, ti oyuk-o ta joltike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2-S paj. 491 par. 4
Li yuninal satile
Kʼalal chichʼ alel ta ebreo ʼi·schóhn (Dt 32:10; Pr 7:2) chichʼ tunesel ʽá·yin (satil) ti jaʼ skʼan xal «kʼox vinik ta satil». Li ta Lamentaciones 2:18 tstunes li jpʼej kʼop bath (tseb) ti jaʼ skʼan xal «tseb ta satil», li ta xchaʼtosale jaʼ chalbe skʼoplal li yuninal jsatike. Li ta Salmo 17:8 te chichʼ tunesel xchaʼpʼelal li kʼope (ʼi·schóhn bath-ʽá·yin) ti jaʼ skʼan xal «kʼox vinik ta satil», «tseb ta satil» («yuninal satil»). Ti jech chichʼ alele jaʼ van skʼan xal ti kʼu yelan xvinaj jun krixchano li ta yuninal sat yan krixchano ti te vaʼal ta yelovale.
Li sbekʼ jsatike toj kʼun tajek o toj tij tajek, yuʼun mi och xikʼ jsatik o polvoe ta anil chkaʼitik ti oy kʼusi te xkakakete. Li snenal jsatike (córnea) ti jaʼ chchabi li yuninal jsatike skʼan jkʼeltik lek, yuʼun mi oy bu yayij kuʼuntik o mi tsake ta jtosuk chamele xuʼ me mu xa xij-ilvan o xmak-o jsatik. Kʼalal chalbe skʼoplal yuninal jsatik li Vivliae, jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi skʼan jchabitik leke ti toj tij tajek. Taje jaʼ jech skʼan jtsaktik ta venta li smantal Diose (Pr 7:2). Kʼalal chkalbetik skʼoplal ti kʼu yelan la xchabi steklumal Israel li Diose, li Deuteronomio 32:10 chal ti jech la xchabi kʼuchaʼal chchabi li yuninal sate. Li Davide la skʼopon Dios sventa xchabiat, xi laj yalbee: «Chabiun kʼuchaʼal chachabi li yuninal asate» (Sl 17:8). Oy tajek ta yoʼonton ti xkoltaat ta anil kʼalal tsakat ta kʼop yuʼun li yajkontrae (koʼoltaso xchiʼuk Sakarias 2:8 ti bu chal li jpʼej kʼop ta ebreo ba·váth ʽaʹyin, «yuninal satil»; kʼelo OJO).
11-17 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMO 18
«Li Jeovae […] jaʼ li buchʼu tspojune»
w09-S 1/5 paj. 14 par. 4, 5
¿Mi chakʼan chavaʼibe smelolal li skoʼoltasobiltak chal ta Vivliae?
Li Vivliae oy kʼusitik tskoʼoltas-o Jeova ti muʼyuk kuxajtike, jech kʼuchaʼal liʼe, «li Mukʼta Ton yuʼun Israele», «jaʼ tayal ton» xchiʼuk jaʼ tsatsal pojobbail (2Sa 23:3; Sl 18:2; Dt 32:4). ¿Kʼusi chtal ajol kʼalal chavaʼi taje? Jech kʼuchaʼal jun mukʼta ton ti lek yije, li Diose jaʼ jech chchabiutik ek.
5 Li ta Salmoe noj ta skoʼoltasobiltak ti jaʼ chalbe skʼoplal ti kʼu yelan stalelaltak li Jeovae. Li ta Salmo 84:11 chalbe skʼoplal ti Diose «jaʼ kʼakʼal xchiʼuk eskudo», yuʼun chakʼbutik xojobal kʼakʼal, jkuxlejaltik, kipaltik xchiʼuk chchabiutik. Jaʼuk li ta Salmo 121:5, xi chale: «Li Jeovae jaʼ axinal ta abatsʼikʼob». Jech kʼuchaʼal jun axibale chchabiutik li ta xojobal kʼakʼale, li Jeovae ta xchabi yajtuneltak ta yaxinal skʼob o ta yolon xikʼ (Is 51:16; Sl 17:8; 36:7).
w22.11 paj. 9 par. 5; w22.07 paj. 20 par. 1
Tskoltautik Jeova yoʼ xijmuyubaj noʼox xkuch kuʼuntik
5 Li avie eke, tspat tajek koʼontontik liʼe: «Jpʼel skʼoplal ta xkʼuxubinot mi laj yaʼi ti xavokolet ta skʼanel koltaele» (Is 30:19). Li Isaiase laj yal ti tstsʼet chikinta lek j-orasiontik li Jeovae xchiʼuk ti tstakʼbutik ta anile. Xi to laj yal li Isaiase: «Kʼalal mi laj yaʼi li akʼope, ta stakʼbot ta ora». Li kʼusi laj yale chakʼ kiltik ti oy tajek ta yoʼonton tskolta buchʼutik tskʼanik koltael li Jtotik ta vinajele. Kʼalal jnaʼojtik taje, tskoltautik sventa xijmuyubaj noʼox xkuch kuʼuntik li jvokoltike.
Epuk sbalil xavil ti xuʼ xakʼopon li Jeovae
LI Jpasvanej yuʼun vinajel xchiʼuk balumile yakʼojbutik jun mukʼta matanal: jaʼ ti xuʼ jkʼopontik ta orasione. Taje te smakojbe skʼoplal ti xuʼ kʼusiuk noʼox ora xkalbetik li kʼusi oy ta koʼontontike xchiʼuk ta kʼusiuk kʼopal xuʼ jkʼopontik. Xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti chchikinta j-orasiontik akʼo mi ta ospital ta jkʼopontik o ta chukinab. ¿Mi mu jechuk ti ep tajek sbalil chkiltik li matanal taje?
¿Kʼuxi xuʼ mu masuk jvul koʼontontik?
2. Jnopbetik skʼoplal. Kʼalal chavules ta ajol li kʼusitik anuptanoje, ¿mi ta van xaval ti muʼyuk kuch avuʼun jechuk ti manchuk la skoltaot Jeovae? Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti kʼu yelan la skolta yajtuneltak ta voʼne li Jeovae xchiʼuk ti kʼu yelan skoltaojutik tale, mas ta jpat koʼontontik ta stojolal xchiʼuk mas jun koʼontontik chkaʼi jbatik (Sl 18:17-19). Jun mol ta tsobobbail ti Joshua sbie xi chale: «Jtsʼibaoj ta vun li orasionetik ti bu stakʼojbun li Jeovae. Taje jaʼ sventa jvules ta jol ti kʼu yelan stakʼojbun Jeova kʼalal oy kʼusi jamal laj kalbee». Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik spasoj ta jtojolaltik li Jeovae, chakʼ kipaltik sventa jtsaltik li vul oʼontone.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2-S paj. 773 par. 2
Keruvin
Li anjeletik taje mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li lokʼoletik ti toj xibalik sba ti jaʼ toʼox chichʼik ta mukʼ li krixchanoetik ta spat xokon li ta jteklum Judae. Jech kʼuchaʼal chal judaetik ta voʼnee, (li Vivliae muʼyuk chalbe skʼoplal taje) li anjeletik taje lek chʼulbil ti kʼu yelan pasbile, ti jaʼ skʼelobil li anjeletik ti xkoʼolaj ta krixchanoetike xchiʼuk ti kʼupilik sba xvinaje. Pe jech laj yichʼ pasel kʼuchaʼal li slokʼol akʼbat yil yuʼun Jeova li Moisese (Eks 25:9). Li jtakbol Pabloe laj yal ti keruvinetik taje «jun yutsilik li ta sba kaxa ti te smakoj ta snakʼobalik li smak kaxae» (Ebr 9:5). Li keruvinetike jaʼ svinajeb ti te oy stuk li Jeovae: «Te chkakʼ jba ta ilel ta atojolal xchiʼuk te ta jkʼoponot tal ta sba li smak kaxae. Te chikʼopoj tal ta oʼlol ti bu oy li chib keruvinetik ta sba xkaxail Mantal» (Eks 25:22; Nu 7:89). Jech oxal, chichʼ albel skʼoplal Jeova ti te chotol ta xchotleb ta sba li keruvinetike (1Sa 4:4; 2Sa 6:2; 2Re 19:15; 1Kr 13:6; Sl 80:1; 99:1; Is 37:16). Jaʼ jech chichʼ koʼoltasel ta keruvinetik «li skareta Diose», ti bu kajal batel li Jeovae (1Kr 28:18). Jaʼuk li xikʼtak keruvinetike jaʼ chalbe skʼoplal ti kʼu yelan chchabivan xchiʼuk ti anil bu chbat li Jeovae. Jaʼ yuʼun, li Davide la stsʼiba jun kʼejoj ti bu chalbe skʼoplal ti anil koltaat yuʼun li Jeovae. Xi chale: «Kajal talel ta sba jun keruvin xchiʼuk xvilet yalel tal […] ta xikʼ jun anjel» (2Sa 22:11; Sl 18:10).
18-24 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 19-21
«Li kʼusitik oy ta vinajele yakal chalbeik smukʼulal li Diose»
¿Mi xavojtikin lek li Jeovae?
16 Li Davide jaʼ laj yojtikin-o Jeova kʼalal la skʼelbe li spasbentake. ¿Bakʼin la snopbe skʼoplal li kʼusitik spasojan Jeovae? Jaʼo van kʼalal la xchabibe xchijtak stot ta osiltik li ta skeremale. Yuʼun kʼalal tskʼel muyel vinajel ta ikʼ osile, maʼuk noʼox laj yil ti kʼu to yepal chʼijil li kʼanaletike, yuʼun te laj yakʼ venta kʼu yelan stalelal li buchʼu la spase. Jaʼ yuʼun, xi lokʼ ta yoʼonton stsʼibaele: «Li vinajele chacʼ ta naʼel smucʼul tsatsal li Diose; ti cʼu smucʼul yox ta toyole chacʼ ta ilel cʼusitic spasoj li Diose» (Sl 19:1, 2). Kʼalal la xchotan sba lek ta snopel kʼu yelan meltsanbil li krixchanoetike, te laj yil ti toj echʼ xa noʼox pʼij li Jeovae (Sl 139:14). Jech xtok, kʼalal la snopbe skʼoplal skotol li kʼusitik spasojane, te laj yakʼ venta ti batsʼi bikʼit tajek li stuke (Sl 139:6).
w04-S 1/6 paj. 11 par. 8-10
Li kʼusitik pasbile tskʼupil kʼoptaik li Diose
8 Li Davide xi laj yal ta sventa li kʼusitik toj kʼupilik sba pasbile: «Li Diose la xlichʼanbe skarpana ta vinajel li kʼakʼale. Xkoʼolaj kʼuchaʼal jun jnupunel kerem ti chlokʼ talel li ta kuarto sventa achʼ jnupunele; xmuyubaj kʼuchaʼal jun tsatsal vinik ti yakal ch-anilaje. Chlokʼ talel ta jot stiʼil vinajel xchiʼuk chbat yakʼ talel velta kʼalal to ta jot stiʼil xtok; xchiʼuk chkʼot xkʼixnal ta stojolal skotol li kʼusitike» (Sl 19:4-6).
9 Li kʼakʼale jaʼ jpʼej kʼanal ti lek noʼox sba smukʼule. Pe li yan planetaetik ti te xjoyoyet ta xokone bikʼitik tajek xvinaj. Jun livroe chal ti te van «2 mil cuatrillon tonelada yalal» ti jaʼ mu sta li kʼusitik yan te ta xokone (sistema solar). Ta skoj ti toj tsots yip li kʼakʼale, 150 miyon kilometro snamal xil sbaik xchiʼuk li balumile. Akʼo mi juteb tajek chkʼot xkʼixnal ta balumil li kʼakʼale, pe jtunel sventa oyuk kuxlejal.
10 Li jtsʼibajom yuʼun salmoe laj yalbe skʼoplal kʼakʼal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun tsatsal vinike, ti chlokʼ talel ta jot stiʼil vinajel xchiʼuk chbat yakʼ talel velta kʼalal to ta jot stiʼil xtok. Vaʼun, li ta akʼobaltike te chkux yoʼonton ta jun karpana. Kʼalal chchʼay batel ta jot stiʼil balumil li kʼakʼale, xkoʼolaj yilel ti chbat xkux ta jun karpanae. Li ta sobe xojobinaj chlokʼ kʼuchaʼal jun jnupunel kerem ti chlokʼ talel li ta kuarto sventa j-achʼ nupunele. Ta skoj ti jaʼ jun jchabichij li Davide, snaʼoj ti sik tajek li akʼobaltike (Je 31:40). Pe snaʼoj xtok ti kʼalal chlokʼ talel li xojobal kʼakʼale, chlik kʼixnajuk li osile. Jamal xvinaj ti mu snaʼ xlub sventa xbat ta jujujot stiʼ balumil li kʼakʼale, yuʼun xkoʼolaj ta «jun tsatsal vinik» ti chapal-o skotol ora sventa xbat ta anilajele.
Las maravillas de la creación revelan la gloria de Dios
Jkʼeltik lek li spasbentak Jeovae. Li Jesuse laj yalbe yajtsʼaklomtak ti «[skʼelik] li mutetique» xchiʼuk ti «[skʼelik] cʼu xʼelan chchʼi li nichimetic ta yaxaltique» (Mt 6:26, 28). Mi jech ta jpastik eke, tstsatsub li xchʼunel koʼontontike, chlik jpat koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk chkiltik ti ep sbalil li spʼijilale, li yip sventa tskoltautike xchiʼuk li kʼanelal yuʼune. Mu xkakʼ ti xchʼay koʼontontik li kʼusitik oy liʼ ta balumile, moʼoj, jaʼ lek jchʼakbetik yorail xchiʼuk kakʼtik persa sventa jkʼeltik li kʼusitik jun yutsil spasoj Jeovae xchiʼuk jnoptik lek kʼusi stalelal xuʼ xkilbetik te li Dios kuʼuntike (Sl 19:1).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Xuʼ me xalokʼ li amol talelale
Jpʼeluk ta avoʼonton ti toj lek li smantaltak Jeovae. Skotol li kʼusi chalbutik Jeovae jaʼ sventa jlekilaltik. Li buchʼutik chchʼunbeik smantale oy sbalil chaʼi sbaik, oy smelol li xkuxlejalike xchiʼuk xmuyubajik ta melel (Sl 19:7-11). Pe li buchʼutik mu xchʼunike chil svokolik ta skoj ti jaʼ tspasik li kʼusi tskʼan sbekʼtalike. Jun vinik ti jaʼ sbi Elie laj yakʼ venta kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal muʼyuk ta jchʼunbetik li smantaltak Diose. Akʼo mi skʼanojik Jeova li stot smeʼe, la saʼ xchopol amigotak kʼalal chex kerem toʼoxe, lik slajes droga, lik mulivajuk xchiʼuk lik elkʼajuk. Chal ti mas to simaronibe xchiʼuk ti toj ven saʼ kʼope. Xi chale: «Ta jpas skotol li kʼusi mu stakʼ spas jun yajtsʼaklom Kristoe». Pe muʼyuk xchʼay ta sjol li kʼusi akʼbat xchan yuʼun stot smeʼ ta sbikʼtale. Jaʼ yuʼun, lik xchan Vivlia ta tsʼakal. Laj yakʼ persa yiktael li kʼusi chopol nopem xaʼi spasele, vaʼun laj yichʼ voʼ ta sjabilal 2000. ¿Kʼuxi staojbe sbalil ti xchʼunojbe smantal Jeovae? Xi chale: «Li avie jun noʼox koʼonton xchiʼuk sak li jol koʼontone». Li kʼusi kʼot ta stojolal Elie chakʼ ta ilel ti jaʼ noʼox chil svokol stukik li buchʼutik mu xchʼunbeik smantal Jeovae. Pe oy ta yoʼonton Jeova ti skoltaan sventa sjel li xkuxlejalike.
25-31 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMO 22
Laj yichʼ alel kʼuxi chcham li Jesuse
La staik li Mesiase
16 Yileluke ch-iktaat komel yuʼun Dios (kʼelo Salmo 22:1). Li Marcose chakʼ ta ilel kʼuxi ikʼot ta pasel li albilkʼop ta Salmoe: «Ta oʼlol syalel cʼacʼal [jaʼ xkaltik kʼalal jaʼtik xaʼox oxib ora ta mal kʼakʼale] tsots iʼavan li Jesuse: “Eloi, Eloi, ¿lama sabactani?”, xi. “Dios cuʼun, Dios cuʼun, ¿cʼu yuʼun ti laj acomtsanune?”, xi smelol» (Mr 15:34). Taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa xchʼunel yoʼonton ta stojolal li Stot ta vinajele. Lek snaʼoj ti muʼyuk xa chchabiat yuʼun Dios ta stojolal yajkontratak kʼalal mi ikʼot xaʼox yorail ta xchame. Ta melel ikʼot ta pasel li kʼusi chal Salmo 22:1.
La staik li Mesiase
13 Chichʼ naʼleel (kʼelo Salmo 22:7, 8). Li Cristoe laj yichʼ naʼleel kʼalal jokʼol xaʼox ta jtel teʼ jech kʼuchaʼal laj onoʼox yal li Davide. Xi chal li Mateoe: «Li bochʼotic te ijelovique ep ichopolcʼopojic ta stojol; la sjimulan sjolic. Jech laj yalic: “Voʼot ti scʼoplal chavuqʼues li chʼulnae, ti ta oxib cʼacʼal chachaʼvaʼan chavale, colta aba atuc me ta melel voʼot Xnichʼonot li Diose; yalan tal ta cruz [«jtel teʼ», NM]” xutic. Jaʼ noʼox jech ilabanvanic ec li banquilal paleetique xchiʼuc li jchanubtasvanejetic ta smantal Diose xchiʼuc li jʼabteletic ta chʼulnae. Jech laj yalic: “La scolta yan cristianoetic, pero mu xuʼ yuʼun ta scolta sba stuc. Me ta melel ti jaʼ mucʼta ajvalil ta sventa israeletique, acʼo yaluc tal ta ora ta cruz [«jtel teʼ», NM]. Jaʼ to ta jchʼuntic. Laj yal ti xchʼunoj ti chcoltaat yuʼun Diose; acʼo coltaatuc ta ora. Yuʼun yaloj ti jaʼ Xnichʼon Diose” xut sbaic» (Mt 27:39-43). Lek tsʼik yuʼun kʼusitik i-albat li Jesuse. ¡Lek ta chanbel stalelal!
La staik li Mesiase
14 Tspasik ta kanal tajimol li skʼuʼe. Xi laj yal li Davide: «Laj xa svocʼbe sbaic li jcʼuʼ jpoqʼue laj xa spasic canal tajimol xchiʼuquic li jlic jcʼuʼe» (Sl 22:18). ¿Kʼuxi ikʼot ta pasel ta stojolal Cristo li kʼusi chal li teksto taje? Kʼalal la sjokʼanik ta jtel teʼ Jesús li soltaroetik ta Romae «la svocʼbe sbaic li scʼuʼ spoqʼue; la spasic canal tajimol, yuʼun jech chilic bu jlicucal chcʼot ta stojol jujunic» (Mt 27:35; kʼelo Juan 19:23, 24).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi lek ta chanel ti kʼu yelan chakʼopoje?
12 Jkotoltik xuʼ xijkoltavan jsetʼ juteb li ta tsobajeletik kʼalal chijkʼejin xchiʼuk kʼalal chkakʼ jloʼiltik ti lek jchapanojtike (Sl 22:22). Junantike vokol chaʼiik ti xkʼejinike xchiʼuk ti xakʼ sloʼilik li ta tsobajeletike. ¿Mi jaʼ jech chavaʼi aba ek? Mi jaʼ jeche, chakʼan van chanaʼ kʼusi koltaatik-o yantik sventa mu xa masuk xiʼike.
1-7 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 23-25
«Jaʼ chchabiun li Jeova jech kʼuchaʼal jun jchabichije»
«Li buchʼutik tsaʼik Jeovae muʼyuk bu tspas palta yuʼunik li kʼusitik leke»
5 Kʼalal laj yal David ti muʼyuk bu tspas palta yuʼunik kʼusitik lek li yajtuneltak Jeovae, ¿kʼusi la skʼan laj yal? Sventa xkaʼibetik smelolale, ta jkʼeltik batel li kʼusi chal ta Salmo 23 ti jaʼtik jech chal eke (kʼelo Salmo 23:1-6). Xi lik yal li Davide: «Jaʼ chchabiun li Jeova jech kʼuchaʼal jun jchabichije. Muʼyuk kʼusi tspas palta kuʼun». Ta tsʼakale, laj yalbe skʼoplal li kʼusitik skʼupinoj ta mantal ta skoj ti jaʼ jchabichij yuʼun li Jeovae. Taje jaʼ li kʼusitik tsots skʼoplale. Chbeiltasat yuʼun Jeova «ta sbelel tukʼilal» xchiʼuk ta onoʼox xkoltaat kʼalal oy kʼusi tsnuptane. Li Davide snaʼoj ti chiʼinbil yuʼun li Jeovae, yuʼun laj yal ti te chkux yoʼonton «ti bu pulem lek yaxaltike». Akʼo mi jech, snaʼoj ti xuʼ xil svokole. Oy onoʼox chibaj bakʼintik ti te xa chanav chaʼi «li ta stenlejaltik ti ikʼ tajeke» xchiʼuk laj yal ti oy buchʼutik chkontrainate. Pe ta skoj ti jaʼ chchabiat yuʼun li Jeovae, xi laj yale: «Muʼyuk kʼusi ta jxiʼta».
6 ¿Kʼusi skʼan xal ti muʼyuk bu spas palta yuʼun David «li kʼusitik leke»? Jaʼ ti lek oy ta mantale. Jaʼ xmuyubaj-o li kʼusi jsetʼ juteb ch-akʼbat yuʼun Jeovae, maʼuk li kʼulejale. Li kʼusi mas tsots skʼoplal chaʼie jaʼ ti lekuk x-ilat yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti xchabiate.
w11-S 1/5 paj. 31 par. 5
«Jaʼ chchabiun li Jeova jech kʼuchaʼal jun jchabichije»
Li Jeovae tsmakʼlin li yuni chijtake. Jech kʼuchaʼal tskʼanik makʼlinel li chijetike, li voʼotik eke chtun kuʼuntik li beiltasel chakʼ Diose (Mt 5:3). Tspat tajek koʼontontik ti ep tajek chakʼbutik jveʼeltik ta mantal li Jeovae (versikulo 5). Li Vivliae, li vunetike xchiʼuk li revistaetik oy kuʼuntike, jaʼ te ta jta-o jveʼeltik ta mantal ti jun noʼox koʼontontik yuʼune xchiʼuk jaʼ te ta jchantik li kʼusi oy ta yoʼonton Dios ta sventa li krixchanoetike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Ta sjunul koʼontontik jkʼantik li tukʼilale
LI Jeovae tstunes xchʼul espiritu xchiʼuk sKʼop sventa «chistojobtasu[tik] batel ta tuqʼuil be» (Sl 23:3). Pe ta skoj ti jpas mulilutike nopem onoʼox xkaʼitik chi jkʼejav lokʼel li ta be taje. Skʼan tsots xkakʼ kipaltik sventa jtamtik yan velta li tukʼil bee. ¿Kʼusi tskoltautik? Jaʼ ti jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal Jesús ti skʼanoj ta melel li tukʼilale (kʼelo Salmo 45:7).
2 ¿Kʼusi jaʼ li «tuqʼuil be[e]»? Jaʼ li stukʼil mantaltak Jeovae. Li jpʼel kʼop ta hebreo xchiʼuk griego ti «tuqʼuil», xie, jaʼ skʼan xal ti jaʼ jech ta jchʼuntik ti kʼuyelan chal li beiltasel ta sventa lekil talelalile. Ta skoj ti jaʼ «spatobil yoʼntonic» Jeova li yajtuneltake, jun koʼontontik chi jnopaj ta stojolal sventa stukʼibtas jtalelaltik xchiʼuk ti xalbutik bu beal skʼan jtamtik batele (Jer 50:7, Ch).
3 Skʼan xkakʼtik persa ta xchʼunbel stukʼil mantaltak Jeova mi ta jkʼan lek chilutike (Dt 32:4). Melel onoʼox chaʼa, skʼan baʼyel xkojtikintik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, ti te chkojtikintik li ta sKʼop yakʼoj ta naʼele, li Vivliae. Mas me nopol oy ta jtojolaltik chkaʼitik Dios mi mas chkojtikintike xchiʼuk mas me ta jkʼanbetik li stukʼilale (Snt 4:8). Jaʼ yuʼun chkakʼ jbatik ta beiltasel ta sKʼop kʼalal oy kʼusi tsots skʼoplal ta jnop ta jpastike.
8-14 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 26-28
¿Kʼusi koltaat-o David sventa tukʼuk-o xakʼ sbae?
w13 15/3 paj. 10 par. 10, 11; w20.02 paj. 17 par. 9
¿Mi chapal avoʼonton sventa xojtikin li Jeovae?
10 Skʼan jtojbetik ta vokol Dios ta skoj ti tskoltautik ta yaʼibel smelolal li kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel ta stojolal li koʼontontik chal Vivliae. Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun skʼan oyuk ta koʼontontik li stestigoutik Jeova taje? Maʼuk ti yuʼun oy ep buchʼutik yakal tspasik li choplejale o ti jaʼik batsʼi chopol igoetik jech kʼuchaʼal kʼot ta pasel ta stojolalik jutuk mu skotoluk li judioetik ta voʼnee. Mu jechuk, yuʼun li yajtuneltak Dios avie lek sak yakʼoj sbaik xchiʼuk lek tukʼik. Pe skʼan onoʼox xanopbe skʼoplal ti kʼalal xi la skʼanbe vokol Jeova li tukʼil Davide: «Qʼuelun lec avil cʼu xiʼelan, Dios cuʼun; otquino lec li cʼusi oy ta coʼntone; qʼuelbun avil cʼu xʼelan coʼnton, otquino lec avil li cʼusitic ta jnope. Qʼuelavil me oy cʼusi chopol ta [koʼonton]» (Sl 17:3; 139:23, 24).
11 Li Jeovae oy ta yoʼonton ti lekuk-o xkil jbatik xchiʼuke. Xi laj yal li Jeremiase: «Voʼot li Mucʼul Diosot ti chapas ta mantal scotol te ta vinajele, xavotquinbe cʼu xʼelan yoʼnton li bochʼotic tucʼ yoʼntonique, xchiʼuc anaʼoj cʼusi oy ta yut yoʼnton li cristianoetique» (Jer 20:12). Mi tskʼelbe kʼuyelan yoʼonton buchʼu tukʼ li Jeovae, ¿mi mu jaʼuk skʼan xal ti skʼan jkʼeltik kʼuyelan oy ta melel li koʼontontik eke? (Kʼelo Salmo 11:5). Xuʼ van xkakʼtik venta ti oy jtosuk jtalelaltik, kʼusi ta jkʼan ta jtatik xchiʼuk oy kʼusi ta koʼontontik ti skʼan jlekubtastike. Xuʼ van oy kʼusi xkiltik ti tsyijubtas li koʼontontik ti skʼan jlokʼestike. Mi jech ta jpastike xkoʼolaj ti chkichʼtik operasion ta koʼontontik yaʼeluke. ¿Kʼusi van skʼan jsaʼtik li ta koʼontontike? Xchiʼuk, ¿kʼuxi van xuʼ jel li jtalelaltike? (Jer 4:4).
¿Kʼuxi xuʼ jtsaltik li yitʼixal koʼontontike?
9 Li xchʼul espiritu Jeovae tskoltautik yoʼ mu xchʼi li yitʼixal koʼontontike, ti bikʼituk xkakʼ jbatike xchiʼuk ti xkichʼtik ta kʼux li kʼusi jtaojtike (kʼelo Galatas 5:16; Filipenses 2:3, 4). Jech xtok, tskoltautik sventa jchajtik ta kʼelel li kʼusi oy ta yutil jnopbentike xchiʼuk li kʼusi tstij koʼontontik spasele. Tskoltautik Jeova sventa jiptik lokʼel li kʼusi chopol ta jnoptike xchiʼuk li yitʼixal koʼontontike, vaʼun ti jaʼuk xa noʼox xkom li kʼusitik lekike (Sl 26:2; 51:10). Jkʼelbetik batel skʼoplal Moises xchiʼuk jtakbol Pablo ti muʼyuk x-ayan yitʼixal yoʼontonike.
w18.10 paj. 9 par. 15; ijwyp mantal 42 par. 21
Meleluk jnaʼ xijkʼopoj
15 Mi kerem tsebote, stalel onoʼox ti chakʼan ti lek xiloxuk li achiʼiltake. Pe mu me kʼusi xapas ta mukul jech kʼuchaʼal tspas junantik kerem tsebetike. Yuʼun li ta yutsʼ yalalike xchiʼuk li ta tsobobbaile lek tspas yilel stalelalik kʼuchaʼal jun yajtsʼaklom Kristo, pe kʼalal te xchiʼukik yan kerem tsebetik ti maʼuk yajtuneltak Diose o kʼalal tstunesik li redes sosialese, jelel tajek tspas li stalelalike. Maʼuk noʼox, chalik bol kʼopetik, muʼyuk smelol ti kʼu yelan tslap li skʼuʼ spokʼike, chchikintaik musika ti chopol tajek li kʼusi chale, chuchʼik ta mas li poxe, tslajesik droga, oy slekomik ta mukul o oy to mas kʼusi chopol tspasik. Chʼabal stukʼil li xkuxlejalike, yuʼun tsjutbeik kʼop li stot smeʼike, li ermanoetike xchiʼuk li Diose (Sl 26:4, 5). Akʼo mi jech, li Jeovae yiloj mi jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li ta ketike xchiʼuk yiloj mi nom tajek oy ta stojolal li koʼontontike (Mr 7:6). Toj lek mi jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal chal li Proverbios 23:17: «Mu me xatiʼ-oʼnta li jpasmuliletique; jaʼ noʼox xavichʼ ta mucʼ scotol cʼacʼal li Mucʼul Diose».
¿Kʼu yuʼun ti mu stakʼ xkaltik bol kʼopetike?
Mu xachʼay-o avoʼonton li kʼusi naka bol kʼopetik chale. Xi chal li Vivliae: «Me ta jchiʼintic li bochʼotic chopolique, chisoquesbutic li jlequil taleltique» (1Ko 15:33, Xchʼul Cʼop Jtotic Dios, ta skʼop Chenalhó). Li ta versikuloe maʼuk noʼox chalbe skʼoplal ti mu jchiʼintik li krixchanoetike, yuʼun te tsakal skʼoplal li pelikulaetike, li videojuegoetike xchiʼuk li kansionetike. Xi chal li Kenneth ti 17 sjabilale: «Bateltike chlik jkʼejintatik junuk musika ti mu xkakʼtik venta ti yichʼoj tal bol kʼopetike, yuʼun jaʼ noʼox lek chkaʼitik li smusikaile».
w16.04 paj. 19-22 par. 6, 13, 18
¿Kʼu yuʼun skʼan jtsob jbatik sventa xkichʼtik ta mukʼ li Diose?
6 Tspat koʼontontik li tsobajeletike. Li sbalumil Satanase chchibajes yaʼi koʼontontik xchiʼuk tslubtsanutik. Yan li jtsobajeltike tspat koʼontontik xchiʼuk chakʼ kipaltik sventa xijtun-o batel ta stojolal li Jeovae (kʼelo Echos 15:30-32). Ep te chichʼ albel smelolal kʼu yelan kʼotem ta pasel li albil kʼopetik ta Vivliae. Vaʼun jaʼ tskoltautik sventa jpat koʼontontik ti jpʼel onoʼox skʼoplal chkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi yaloje. Jech xtok, tspat koʼontontik kʼalal chkaʼitik li mantal chetʼes ermanoetike. Pe maʼuk noʼox me un, yuʼun chkʼot ta koʼontontik xtok kʼalal chkaʼitik chakʼ sloʼilike xchiʼuk kʼalal ta sjunul yoʼonton chkʼejinike (1Ko 14:26). Oy to kʼusi ti xkuxet noʼox koʼontontik yuʼune, jaʼo kʼalal ta jchiʼin jbatik ta loʼil kʼalal mu to chlik o kʼalal chlaj li tsobajele, yuʼun te chkakʼtik venta ti ep tajek kamigotaktik ti oyutik ta yoʼontone (1Ko 16:17, 18).
13 Kʼalal chijbat ta jtsobajeltike chkakʼbetik yil Jeova ti ta jkʼan chijnopaj ta stojolale xchiʼuk ta stojolal li Xnichʼone. Kʼalal chijkʼot ta tsobajele ta jchantik li Vivliae, ta jchantik li kʼusi tskʼanbutik Jeovae xchiʼuk ti kʼu yelan tskʼan chijkuxie (Is 30:20, 21). Kʼalal ta krixchanoetik ti maʼuk stestigotak Jeovae, chakʼik venta ti jaʼ tsbeiltas Jeova li jtsobajeltike (1Ko 14:23-25). Ta melel, li Jeovae jaʼ tsbeiltas ta xchʼul espiritu li jtsobajeltike xchiʼuk jaʼ te chlik tal ta stojolal li kʼusi ta jchantik tee. Jaʼ yuʼun kʼalal chijbat ta tsobajele, jaʼ te tskʼoponutik li Jeovae xchiʼuk chkiltik kʼu yelan skʼanojutik, vaʼun jaʼ chijnopaj-o mas ta stojolal.
18 ¿Mi jech oy tajek ta avoʼonton tsobajel jech kʼuchaʼal li ermano taje? Mi jeche, mu me xavikta li tsobajele, manchuk mi xanuptan vokolil. Vaʼun jaʼ jech chavakʼ ta ilel ti jaʼ jech chavaʼi aba kʼuchaʼal li ajvalil David ti xi laj yale: «Mucʼul Dios, jun noʼox coʼnton yuʼun li achʼulna bu nacalote» (Sl 26:8).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06-S 15/7 paj. 28 par. 15
Li Jeovae tskolta li buchʼu chil svokole
15 Li Davide xi kʼejine: «Akʼo mi xiktaun komel li jtot jmeʼe, jaʼ onoʼox tsventainun li Jeovae» (Sl 27:10). ¡Tspat tajek koʼontontik ti toj echʼ xa noʼox skʼanojutik li Jeovae ti jaʼ mu sta kʼuchaʼal li jun totile! Manchuk mi kʼux tajek chkaʼitik ti tspʼajutik, ti chilbajinutik o ti tstenutik komel li jtot jmeʼtike, li Jeovae jech-o skʼanojutik (Ro 8:38, 39). Teuk ta joltik xtok ti chikʼ talel ta stojolal li buchʼu skʼanoje (Jn 3:16; 6:44). ¡Xijmuyubaj tajek ti skʼanojutik li Jtotik ta vinajele, manchuk mi oy kʼusitik chopol spasojbutik li yantike!
15-21 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 29-31
Li tukʼibtasele jaʼ svinajeb ti chkʼanvan li Diose
it-2-S paj. 872 par. 8
Satil
Kʼalal chal ta Vivlia ti «snakʼoj li sate», oy ep kʼusitik skʼan xal. Kʼalal tsnakʼ sat Jeova ta stojolal junuk krixchanoe, jaʼo kʼalal muʼyuk xa lek chil o ti muʼyuk xa tskoltae. Taje jaʼo kʼalal ta stoy sbae o jech kʼuchaʼal la stoy sba sjunul li jteklum Israele (Job 34:29; Sl 30:5-8; Is 54:8; 59:2). Bateltik xtoke jaʼ chakʼ ta aʼiel ti Jeovae muʼyuk tstakʼ ta anil, yuʼun tsmala to (Sl 13:1-3). Kʼalal xi laj yalbe Dios li Davide: «Nakʼo asat ta stojolal li jmultake», jaʼ skʼan xal ti tspasbat ta perton li smule o ti mu stsakbat ta mukʼe (Sl 51:9, tsʼib ta yok vun, koʼoltaso xchiʼuk 10:11).
¿Kʼuxi tspat koʼontontik li Jeovae?
18 Jchʼamtik li tukʼibtasele. Li Jeovae la stak batel j-alkʼop Natan sventa xakʼbe yil David ti tsots li smule. ¿Kʼusi van la spas li Davide? Muʼyuk la spak skʼoplal mi jaʼuk laj yal ti muʼyuk tsots li kʼusi la spase. Laj yakʼ venta ti maʼuk noʼox la saʼ smul ta stojolal li smalal Bat-Sebae, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Laj xa jta jmul ta stojolal Jeova». Vaʼun, la xchʼam li tukʼibtasele xchiʼuk akʼat ta perton yuʼun li Jeovae (2Sa 12:10-14). Li voʼotik eke skʼan jkʼopontik li buchʼutik vaʼanbilik yuʼun Dios kʼalal tsots ta jpas jmultike (Snt 5:14, 15). Jech xtok, skʼan me mu jpak jkʼoplaltik. Mi ta jchʼamtik noʼox ta anil li tukʼibtasel chkichʼtike xchiʼuk mi ta jel jtalelaltike, ta jkʼupintik yan velta ti jun noʼox koʼontontike xchiʼuk xijmuyubaj noʼox.
¿Kʼusi skʼan xal ti ta jsutes koʼontontik ta melele?
18 ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti sutesoj yoʼonton ta melel li buchʼu chichʼ lokʼesel ta tsobobbaile? Skʼan mu xchʼay sba li ta tsobajeletike, skʼan nopolik noʼox spas orasion xchiʼuk ti xchan Svivlia jech kʼuchaʼal albat yuʼun li moletike. Jech xtok, skʼan skʼel-o sba li kʼusitik xuʼ stsʼuj-o ta mulil yan veltae. Mi chakʼ persa sventa lekuk xil sba xchiʼuk Jeova yan veltae, ta me x-akʼat ta perton xchiʼuk chkoltaat yuʼun li moletik sventa sut talel li ta tsobobbaile. Li moletike snaʼojik ti jelajtik li kʼusitik chkʼot ta pasele, jaʼ yuʼun tskʼelbeik lek skʼoplal ta jujuntal xchiʼuk maʼuk ti jpʼel xa xalik kʼalal chchapanvanike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Paso orasion: Akʼbo sbain skotol li kʼusi chavul-o avoʼontone
Kʼalal ta jkʼopontik Jeovae, mas ta jchʼuntik ti tskʼan chchabiutike. Jaʼ jech chkaʼi jbatik jech kʼuchaʼal li jtsʼibajom ta Vivlia ti xi laj yalbe li Diose: «Aviloj xa li jvokole; avakʼoj xa venta li kʼusitik kʼux tajek chkaʼie» (Sl 31:7). Kʼalal jnaʼojtik ti xaʼibe lek smelolal Jeova li kʼusi yakal ta jnuptantike, jaʼ chakʼ kipaltik sventa xkuch batel kuʼuntik. Mu teuk noʼox skʼeloj kʼalal chkil jvokoltike, yuʼun tskoltautik sventa jta spatobil koʼontontik ta Vivlia xchiʼuk jaʼ noʼox stuk xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatike.
22-28 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 32, 33
¿Kʼu yuʼun skʼan xkaltik ta jamal mi la jpastik tsatsal mulile?
«Mu me xijlubtsajutic»
16 Pe ¿kʼusi skʼan jpastik mi oy bu toj tsots la jpas jmultike? Skʼan jsaʼtik koltael ta anil. Kʼajomal noʼox me chakʼ mas jvokoltik mi ta jmuk li jmultike. Jaʼ jech kʼuchaʼal laj yal David kʼalal la smuk li smule: «Cʼalal muʼyuc caloj ta jamal jmule, yantic noʼox chiʼalub batel laj caʼay, jaʼ ta scoj ti puru oqʼuel, ti puru jicʼ oʼnton ta jpase» (Sl 32:3). Chopol me chaʼi sba kʼalal ta smuk smul li jun krixchanoe xchiʼuk ta me xlubtsaj-o ta mantal, yan «li bochʼo jamal chal, xchiʼuc me tscomtsane, chʼaybil chcʼot smul» (Pr 28:13).
cl-S paj. 262 par. 8
Li Diose chapal sventa xchʼay mulil
8 Kʼalal la saʼ smul li Davide, xi laj yale: «Laj kalbot ta jamal li jmule; muʼyuk bu la jmuk li jpaltaile. [...] Vaʼun, la apasbun perton li jmul ti toj echʼ xa noʼox chopole» (Sl 32:5). Kʼalal chal «la apasbun perton» xie, li ta ebreo kʼope jaʼ skʼan xal «chichʼ toyel» o «chkuch batel». Jaʼ yuʼun, li ta teksto liʼe jaʼ skʼan xal ti «chkuch batel li mulile o li choplejale». Xkoʼolaj yaʼel ti Jeovae la stoybe smul li Davide xchiʼuk la xkuch batel. Jun xa van yoʼonton laj yaʼi sba David kʼalal kuchbat batel li smultake (Sl 32:3). Mi oy xchʼunel koʼontontik li ta matanal laj yakʼ Jesus kʼalal ta jkʼanbetik perton li Jeovae, xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti nom chkuch batel jmultik eke (Mt 20:28).
Ti oy jmul chkaʼi jbatike: «Chʼaybun li jmule»
Li sbalil la stabe ti mas toj leke jaʼ ti muyubaj yan velta li Davide. Xi la stsʼibae: «Xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼo jʼechʼel ichʼaybat, ti jʼechʼel ipasbat o perdón yuʼun smule» (Sl 32:1). Xi la skʼanbe li Diose: «Cajval, jambun li quee; acʼo jpuc batel li alequilale» (Sl 51:15). Jun yoʼonton laj yaʼi li Davide xchiʼuk la stojbe tajek ta vokol li Diose, vaʼun jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa xalbe batel yantik skʼoplal li Diose.
Li Jeovae tskʼan ti xakʼupin kʼu yelan ti lekuk noʼox ajol avoʼontone. Jech xtok, tskʼan ti xamuyubajuk noʼox, lekuk noʼox ajol avoʼonton xchiʼuk ta sjunuluk avoʼonton xavalbe batel li skʼoplale xchiʼuk ti xavalbe batel yantik li kʼusi yaloj tspase (Sl 65:1-4). Xi chalbutik li Jeovae: «Jaʼ yuʼun, suteso avoʼontonik xchiʼuk sutanik tal sventa xichʼ tupʼel li amulike, sventa chkʼot yorail li siketel oʼontonal ti te chlik talel ta stojolal Jeovae» (Ech 3:19).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06-S 15/5 paj. 20 par. 1
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Salmoe
33:6. ¿Kʼusi skʼan xal li «yikʼal ye» Jeovae? Jaʼ li sjuʼele o li xchʼul espiritue ti jaʼ la stunes sventa spas skotol kʼusitik oy ta vinajele (Je 1:1, 2). Chichʼ albel skʼoplal ti jaʼ espiritu o yikʼal yee, yuʼun jaʼ noʼox mi la xvuchʼta batele, ep kʼusitik spas yuʼun manchuk mi nom to oy.
29 YUʼUN AVRIL–5 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 34, 35
«Skotol ora ta jkʼupil kʼopta li Jeovae»
w07-S 1/3 paj. 22 par. 11
Jmoj jtoybetik skʼoplal li sbi Jeovae
11 «Skotol ora ta jkʼupil kʼopta li Jeovae; mu xpaj ke ta skʼupil kʼoptael» (Sl 34:1). Akʼo mi laj onoʼox svul yoʼonton David ta skoj ti chʼabal ep kʼusi x-ayan yuʼun kʼalal jaʼo jataveme, pe li kʼusi chal li teksto liʼe chakʼ ta ilel ti jaʼ mas tsots skʼoplal laj yil li yichʼel ta mukʼ Jeovae. Lek tajek ti jech jpastik kʼalal chkil jvokoltike. Jaʼuk me oy ta koʼontontik li yichʼel ta mukʼ Jeova kʼalal te oyutik ta eskuela, ta kabteltik, kʼalal te oyutik xchiʼuk li ermanoetike o li ta cholmantale. Teuk ta joltik li kʼusitik yakʼojbutike, jech kʼuchaʼal ti ep kʼusi xuʼ jchanbetik skʼoplale, ti jkʼupintik li kʼusi spasoje o li kʼusitik spasoj s-organisasion liʼ ta balumile. Akʼo mi jpasmulilutik, li Jeovae stunesoj krixchanoetik sventa spasik li k’usi oy ta yoʼontone. Li kʼusitik spasoj Diose, mi jsetʼuk xkoʼolaj li kʼusitik spasoj krixchanoetik ti toj tsots skʼoplal chaʼi sbaike. ¿Mi mu jaʼuk jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal David kʼalal xi laj yale: «Kajval Jeova, mu xakoʼolaj xchiʼuk li yan diosetike, muʼyuk buchʼu spas yuʼun li kʼusitik apasoje»? (Sl 86:8).
w07-S 1/3 paj. 22 par. 13
Jmoj jtoybetik skʼoplal li sbi Jeovae
13 «Mukʼ jkʼoplal chkaʼi jba ta stojolal li Jeovae; taje chkʼot ta xchikin li manxoetike, vaʼun chmuyubajik» (Sl 34:2). Li Davide maʼuk ti mukʼ xa skʼoplal laj yaʼi sba ta skoj ti oy kʼusitik lek spas yuʼune, jech kʼuchaʼal la sloʼla li ajvalil ta Gate. Yuʼun snaʼoj ti jaʼ chabiat xchiʼuk ti jaʼ koltaat yuʼun li Jeovae (Pr 21:1). Jaʼ yuʼun, mukʼ skʼoplal laj yaʼi sba ta stojolal Dios maʼuk ta stojolal stuk. Taje jaʼ tijbat-o yoʼonton li buchʼutik manxoetik yoʼ xnopajik ta stojolal Jeovae. Li Jesus eke la stoybe skʼoplal li sbi Jeovae, taje jaʼ tijbat-o yoʼonton yoʼ xnopajik ta stojolal Dios li buchʼutik bikʼit yakʼoj sbaik xchiʼuk ti tskʼan chchʼunbeik smantale. Avi kʼakʼale, li manxoetik ti oy ta spʼejel balumile jaʼ jech chtijbat yoʼontonik yoʼ xnopajik li ta steklumal Diose, ti jaʼ yakal tsbeiltas li Jesuse (Kol 1:18). Li manxoetike xmuyubajik kʼalal chchikintaik kʼu yelan chichʼbeik ta mukʼ sbi Dios li yajtuneltak ti bikʼit yakʼoj sbaike xchiʼuk kʼalal chchikintaik li lekil aʼyejetik ta Vivliae, yuʼun jaʼ chkoltaatik ta chʼul espiritu yoʼ xaʼibeik smelolal (Jn 6:44; Ech 16:14).
w07-S 1/3 paj. 23 par. 15
Jmoj jtoybetik skʼoplal li sbi Jeovae
15 «Oy kʼusi la jkʼanbe li Jeovae, vaʼun la stakʼbun. Jaʼ la skoltaun lokʼel ta sventa li kʼusitik ta xixiʼoe» (Sl 34:4). Toj tsots skʼoplal laj yil li kʼusi la snuptan li Davide. Jaʼ yuʼun, xi to laj yale: «Voʼon ti bikʼit kakʼoj jbae la jta ta kʼoponel li Jeovae, vaʼun la xchikintabun. Jaʼ la skoltaun ta skotol li jvokoltake» (Sl 34:6). Li ta tsobajele xuʼ te jloʼiltatik ti kʼu yelan skoltaojutik talel Jeova yoʼ xkuch kuʼuntik li kʼusitik ta jnuptantike. Taje tstsatsubtasbe-o xchʼunel yoʼonton li kermanotaktike, jech kʼuchaʼal li Davide, li kʼusitik laj yale tsatsub-o xchʼunel yoʼonton li buchʼutik lek xil sba xchiʼuke. Jaʼ yuʼun, «li buchʼutik la skʼelik [batel li Jeovae] xojobinaj satik ta muyubajel. Mu xuʼ xichʼ kʼexlaltasel li satike» (Sl 34:5). Akʼo mi jatavik ta stojolal li ajvalil Saule, muʼyuk bu xkʼexavik; snaʼojik lek ti chkoltaat yuʼun Dios li Davide. Jech oxal, xmuyubajik noʼox. Li avi eke, li buchʼutik ti jaʼ to ochemik ta mantal o li buchʼutik jal xa yochelike, jaʼ tskʼanbeik koltael li Jeovae. Kʼalal chil ta sat stukik ti kʼu yelan chkoltaatik yuʼun Diose, xmuyubajik noʼox xchiʼuk jpʼel ta yoʼontonik ti tukʼ chakʼ sbaike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06-S 15/5 paj. 20 par. 2
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Salmoe
35:19. ¿K’u yuʼun la skʼan David ti mu’uk smuts’ sativanik li yajkontratake? Yuʼun mi tsmutsʼ sativanik li yajkontratake, jaʼ skʼan xal ti kʼot ta pasel li kʼusi chopol snopojike xchiʼuk ti xmuyubajik noʼoxe. Jech oxal, li Davide la skʼan ti mu jechuk spasike.