Kuxlejal sbatel osil ta Balumil: jun spatobil oʼontonal ti yakʼojbutik Diose
«Li cʼusitic spasoj Diose isoc scotol. [...] Pero yacʼojbe spatubil yoʼntonic, jech oy to cʼusi tsmalaic.» (ROM. 8:20)
1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chkaʼitik li spatobil oʼontonal ta sventa li kuxlejal sbatel osil ta Balumile? 2) ¿Kʼu yuʼun toj ep krixchanoetik ti muʼyuk xchʼunojik li spatobil oʼontonal taje?
¿MI XVUL ta ajol ti xa muyubaj tajek kʼalal la achan ti poʼot xa xlaj skʼoplal li malubele, li lajelale xchiʼuk ti xuʼ chi jkuxi sbatel osil ta Balumile? (Juan 17:3; Apo. 21:3, 4.) Jaʼ van jech xa muyubaj tajek xtok li avi ti cha pukbe echʼel skʼoplal li spatobil koʼontontik ta Vivlia ta sventa li kuxlejal sbatel osile, jun spatobil oʼontonal ti tsots skʼoplal ti yakal chkalbetik skʼoplal eke xchiʼuk ti jaʼ sjeloj ta jyalel ti kʼuyelan chkiltik li kuxlejale.
2 Pe jutuk mu stekeluk li relijionetik ti skuyoj sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe spʼajojik li spatobil oʼontonal taje. Li Vivliae chal ti muʼyuk kʼusi kuxul chkom yuʼun li jun krixchano kʼalal chchame, pe li relijionetik taje mu jechuk chakʼik ta chanel: chalik ti oy la kʼusi kuxul chkom kʼalal chcham li jun krixchanoe, xchiʼuk ti te la chbat ta yavil chʼulelaletik taje (Ecl. 9:5). Jaʼ yuʼun ep krixchanoetike mu xchʼunik ti chkuxiik sbatel osil ta Balumile. ¿Kʼuxi jnaʼtik ti jech chal Vivlia li spatobil oʼontonal taje? ¿Kʼusi ora ti laj yakʼbe snaʼ krixchanoetik ta sba velta li Jeovae?
«Li cʼusitic spasoj Diose isoc scotol. [...] Pero yacʼojbe spatubil yoʼntonic, jech oy to cʼusi tsmalaic»
3. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ojtikinel Jeova li kʼusi tskʼan tspas ta sventa li krixchanoetike?
3 Ta slikebal onoʼox laj yakʼ ta ojtikinel Jeova li kʼusi tskʼan tspas ta sventa li krixchanoetike. ¿Kʼuxi? Jaʼ ti kʼalal laj yalbe Adán ti xuʼ xkuxi sbatel osil mi chchʼun mantale (Gén. 2:9, 17; 3:22). Kʼux ta alel, pe li Adane la xchʼay li stukʼilale. Li baʼyel snitilulaltake laj van yakʼik venta ta melel ti kʼusi kʼot ta pasele. Jech xtok, xilik ti kʼusi kʼot ta pasel ta skoje: makbil sbelel li nichimaltik Edene, chmalub li krixchanoetike xchiʼuk chchamik (Gén. 3:23, 24). Yantik xjutukaj ti kʼu sjalil chkuxi li krixchanoetike. Li Adane kuxi 930 jabil, li Sem ti kuxul kom ta Nojelal ta voʼe kʼajomal xa noʼox kuxi 600 jabil, li xnichʼon ti jaʼ li Arfaxade kʼajomal xa noʼox kuxi 438 jabil. Taré, li stot Abrahame kuxi 205; li Abrahame kuxi 175; li Isaaque 180 xchiʼuk jaʼ 147 jabil kuxi li Jacobe (Gén. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28). Laj yaʼibe lek smelolal krixchanoetik ti chʼabal xa spatobil yoʼontonike: chʼay xa li spatobil oʼontonal ta sventa li kuxlejal sbatel osile. ¿Mi oy van junuk srasonal sventa spat yoʼonton staik yan velta li kuxlejale?
4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ spat yoʼonton li tukʼil krixchanoetik ti chchaʼakʼbatik yuʼun Dios li kʼusi la xchʼay Adane?
4 Xi chal li sKʼop Diose: «Li cʼusitic spasoj Diose [li krixchanoetike] isoc scotol. [...] Pero yacʼojbe spatubil yoʼntonic, jech oy to cʼusi tsmalaic» (Rom. 8:20). ¿Kʼusi ti spatobil oʼontonal taje? Li baʼyel albil kʼop ta Vivliae chalbe skʼoplal jun nitilulal ti chpechʼbe ta tekʼel sjol li kiletel chone (kʼelo Génesis 3:1-5, 15, Ch). Li kʼusi laj yal Dios taje, jaʼ me la sta-o spatobil yoʼontonik li tukʼil krixchanoetik ti muʼyuk bu chmak ta be li kʼusi tspas Jeovae. Li Diose oy kʼusi laj yalbe viniketik kʼuchaʼal Abel xchiʼuk Noé sventa snaʼik ti chchaʼakʼbe krixchanoetik li kʼusi la xchʼay Adane. Yikʼaluk van laj yaʼibeik smelolal ti chmal xchʼichʼel li Nitilulal ti kʼalal chyayijesbat li xchak yakane (Gén. 4:4; 8:20; Heb. 11:4).
5. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti oy xchʼunel yoʼonton Abraham ta sventa li chaʼkuxesele?
5 Jnopbetik skʼoplal Abraham li avi une. Kʼalal laj yichʼ pasel ta preva li tukʼil vinik taje «laj yacʼbe smotonin [Dios] li jun noʼox xnichʼone, jaʼ li Isaaque» (Heb. 11:17). ¿Kʼu yuʼun ta sjunul yoʼonton laj yakʼ ta matanal? (Kʼelo Hebreos 11:19.) Yuʼun xchʼunoj li chaʼkuxesele xchiʼuk oy lek srasonal yuʼun sventa jech chchʼun. Li Abraham xchiʼuk Sarae mu xaʼox xuʼ xil yalab xnichʼnabik, pe li Jeovae la skolta. Jaʼ yuʼun laj yil jun skeremik akʼo mi mol-meʼelik xa (Gén. 18:10-14; 21:1-3; Rom. 4:19-21). Jech xtok, li Jeovae oy xa onoʼox kʼusi yalojbe li Abrahame: laj yalbe ti «ta sventa Isaac» chtal li snitilulal ti yaloj onoʼoxe (Gén. 21:12). Jech ta melel, li Abrahame toj ep kʼusi albil yuʼun Dios sventa spat lek yoʼonton ti chchaʼkuxesbat li xnichʼone.
6, 7. 1) ¿Kʼusi tratoal la spas Jeova xchiʼuk li Abrahame? 2) ¿Kʼuxi tsta-o spatobil yoʼonton krixchanoetik li kʼusi albat yuʼun Jeova li Abrahame?
6 Ta skoj ti toj mukʼ xchʼunel yoʼonton li Abrahame, li Jeovae la spas jun trato xchiʼuk, jun trato ta sventa li snitilulale (kʼelo Génesis 22:17, 18, Ch). Li buchʼu bankilal ta nitilulal taje jaʼ li Jesucristoe (Gál. 3:16, Ch). Xchiʼuk xi albat yuʼun Jeova xtok li Abrahame: «Ti anitilultaque [...] ta xʼepajic jech cʼu chaʼal ta xavil ti cʼanaletic oy ta vinajele, jech cʼu chaʼal ti yiʼ oy ta stiʼil nabe». Jaʼ yuʼun li Abrahame mu snaʼ lek kʼuyepal li snitilulale. Pe ti kʼuyepal taje laj yichʼ alel ta mas tsʼakal: maʼuk noʼox li Jesuse, yuʼun oy 144,000 ti ch-ajvalilajik li ta Ajvalilal yuʼun Diose. Taje te skʼoplal skotolik li ta nitilulale (Gál. 3:29, Ch; Apo. 7:4; 14:1). Li Ajvalilal yuʼun Mesiase jaʼ me li kʼusi chichʼ tunesel sventa staik kʼuxubinel «scotol ti mucʼtiquil lumetic oy ta banomile».
7 Akʼo mi muʼyuk laj yaʼibe lek smelolal Abraham ti toj tsots skʼoplal li trato la spas Jeova xchiʼuke, li Vivliae chal kaʼitik ti «la smala [li] mucʼta lum ti lec pasbil, ti lec tsots acʼbil snaclebe» (Heb. 11:10). Li mukʼta lum taje jaʼ li Ajvalilal yuʼun Diose. Sventa sta Abraham li bendisionetik chakʼ Ajvalilal taje, skʼan me xchaʼkuxi. Mi chaʼkuxi une ta me xkuxi sbatel osil. Skotol li buchʼutik chchaʼkuxiik ta Balumile xchiʼuk li buchʼutik kuxul chkomik ta Armagedone jaʼ me jech ta xkuxiik sbatel osil ek (Apo. 7:9, 14, Ch; 20:12-14).
«Li espiritue chi sujun ta jyalel»
8, 9. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk noʼox chalbe skʼoplal li tsatsal vokoliletik laj yil jun vinik li slivroal Jobe?
8 Li ta skʼakʼalil José, ti jaʼ li snamtal momnichʼon Abraham, xchiʼuk li ta skʼakʼalil j-alkʼop Moisese jaʼo kuxi jun vinik ti Job sbie. Li slivroal Vivlia ti jaʼ yichʼoj li sbi Jobe —ti jaʼ van la stsʼiba Moisese— te chalbe smelolal ti kʼu yuʼun laj yakʼ Jeova ti akʼo xil tajek svokole xchiʼuk ti kʼuxi kʼot ta tsutsel li svokole. Akʼo mi jech, li livro taje maʼuk noʼox chalbe smelolal li tsatsal preva la snuptan jun vinike. Chalbe skʼoplal kʼusitik tsotsik skʼoplal ta sventa li pʼijil kuxlejaletik ta vinajel-balumile: tskoltautik ta yaʼibel smelolal ti tukʼ kʼuyelan ch-ajvalilaj li Jeovae, yuʼun jaʼ oy sderecho ta Ajvalilal xchiʼuk chal kʼuxi te tsakal skʼoplal stukʼil oʼontonal xchiʼuk li kʼusi kʼot ta pasel ta nichimaltik Edén xchiʼuk li xkuxlejal yajtuneltak Dios ta jelavele. Akʼo mi muʼyuk bu xaʼibe smelolal skotol Job taje, muʼyuk bu xakʼ sba ta loʼlael ta stojolal li oxvoʼ yamigotak ti chalik ti saʼoj la smul ta stojolal Diose (Job 27:5). Ta melel, li kʼusi chal Vivlia taje jaʼ me tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik xchiʼuk ti kʼuyelan jpatoj koʼontontik ti xuʼ tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Dios eke xchiʼuk ti jpakbetik skʼoplal li mukʼul pas mantal yuʼune.
9 Kʼalal laj xaʼox kʼopojikuk-o li oxvoʼ yamigotak Jobe, «li Eliú xnichʼon Baraquel liquem ta Buz[e]», «jech lic cʼopojuc ta ora». ¿Kʼusi tijbat-o yoʼonton? Xi laj yale: «Noj ta jtojolal li kʼusi ta jkʼan chkale; li espiritue chi sujun ta jyalel ta yut jchʼut» (Job 32:2, 5, 6; 32:18, NM). Li kʼusi laj yal Eliú ti akʼbat snaʼ yuʼun Diose kʼot ta pasel ti kʼalal laj xaʼox svokol li Jobe, vaʼun akʼbat bendision yuʼun li Diose. Li kʼusi laj yal Eliú taje toj tsots me skʼoplal ta jventatik ek ti tukʼ koʼontontik yakal chi jtun ta stojolal Jeova li avie, yuʼun tspat tajek koʼontontik.
10. ¿Kʼusi svinajeb ti maʼuk noʼox sventa jun krixchano bakʼintik li aʼyej chal Jeovae, ti jaʼ sventa stekel krixchanoetike?
10 Bateltike maʼuk noʼox jaʼ ta sventa li jun krixchano li aʼyej ch-akʼbat yuʼun Jeovae, moʼoj, yuʼun jaʼ sventa stekel krixchanoetik. Jech kʼuchaʼal li albil kʼop ti akʼbat snaʼ Daniel ti jaʼ skʼoplal li xvayich ajvalil Nabucodonosor ta Babiloniae. Te laj yil ta xvayich ajvalil ti yakal chichʼ lomesel jun mukʼta teʼe (Dan. 4:10-27). Ta slikebale jaʼ kʼot ta pasel ta stojolal li Nabucodonosore, pe ti bu mas kʼot ta pasele jaʼ ta sventa li mukʼul pas mantal yuʼun Jeovae. Jaʼ jech, li ta sjabilal 607 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike lik li 2,520 jabile, vaʼun kʼalal tsuts li kʼu sjalil taje chlik spas mantal yan velta Jeova li ta Balumil ta stojolal jun ajvalil ti jaʼ snitilulal li ajvalil Davide.a Kʼot ta pasel ta 1914 kʼalal laj yichʼ vaʼanel ta ajvalil ta vinajel li Jesuse. Poʼot xa me xkʼot ta pasel yuʼun Ajvalilal yuʼun Dios li kʼusi spatoj yoʼonton tsta li tukʼil yajtuneltak Diose.
«Coltao xa, yuʼun jech mu xbat ta chʼen»
11. ¿Kʼusi chchanubtasutik ta sventa Dios li kʼusi laj yal Eliue?
11 Ep kʼusitik laj yal li Eliue, june jaʼ ti laj yalbe skʼoplal «jun yajʼalmantal Dios ti tʼujbil chlocʼ tal ta epal mil jʼalmantaletique» ti chal «ti ta melel tucʼ yoʼnton li vinique» xchiʼuk ti tskʼan vokol ta stojolal Dios ti akʼo «xlic cʼuxubinatu[ke]». ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta skoj? Xi chal li Eliue: «Cʼuxubino li vinique; coltao xa, yuʼun jech mu xbat ta chʼen, yuʼun laj xa jtabe xqʼuexol sventa smul» xchiʼuk «li sbecʼtale chlic lecubuc yan velta; chlic sta jech chac cʼu chaʼal ta squeremal onoʼox» (Job 33:23-26). Li kʼusi laj yichʼ alele chakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton Jeova chchʼam kʼexolil o smanobil li krixchanoetik ti tsutes yoʼontonike (Job 33:24).
12. ¿Kʼusi spatobil yoʼonton krixchanoetik laj yal li Eliue?
12 Yikʼaluk van muʼyuk bu xaʼibe smelolal skotol Eliú li kʼusi laj yal ti akʼbat snaʼ yuʼun Diose, jech kʼuchaʼal kʼot ta pasel ta stojolal j-alkʼop Daniel ti kuxi ta mas tsʼakale (Dan. 12:8; 1 Ped. 1:10-12). Akʼo mi jech, li kʼusi laj yale la spat oʼontonal ti xuʼ chchʼam jun pojel ta jelavel li Diose xchiʼuk ti tspoj lokʼel ta malubel xchiʼuk ta lajel li krixchanoetike. Jech ta melel, li kʼusi laj yale jaʼ skʼoplal li kʼupil sba spatobil oʼontonal ta sventa li kuxlejal sbatel osile. Jech xtok, li slivroal Jobe chal ti oy chaʼkuxesele (Job 14:14, 15).
13. ¿Kʼusi skʼan xal ta stojolal yajtsʼaklomtak Cristo li kʼusi laj yal Eliue?
13 Li kʼusi laj yal Eliue toj tsots me skʼoplal ta sventa li epal miyon krixchanoetik ti kuxul chkomik kʼalal mi laj yichʼ lajesel li chopol balumil liʼe. Li yajtsʼaklomtak Cristo ti malubemik xae ta me stsak yan velta li yipal ta skerem stsebalike (Apo. 7:9, 10, 14-17, Ch). Ta me xkeremaj xchiʼuk ta me stsebajik xtok li buchʼutik chchaʼkuxiik ta achʼ balumile. ¡Jaʼ jun mukʼta muyubajel ti jech jnaʼojtik taje! Melel onoʼox chaʼa, li spatobil koʼontontik taje jaʼ to me ta jtatik mi chkakʼ xchʼunel koʼontontik ta sventa ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse, akʼo mi tʼujbil yajtsʼaklomutik Cristo ti jmalaoj chi jkuxiutik ta vinajel ti muʼyuk xa bu chi jchame o mi jaʼ te jkʼoplaltik li ta yan chijetik ti smalaoj chkuxiik sbatel osil ta Balumile (Juan 10:16; Rom. 6:23).
Li Jeovae «jʼechʼel ta slajesbe o scʼoplal li lajele»
14. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel ti oy to kʼusi skʼan yuʼunik li j-israeletik, ti maʼuk noʼox li sMantal Moisés sventa oyuk spatobil yoʼontonik li ta kuxlejal sbatel osile?
14 Li snitilul Abrahame pasik ta jun jteklum kʼalal la spas trato Jeova xchiʼuk li jteklume, sventa taje jaʼ tun li sMantal Moisese. Kʼalal akʼbatik li Mantale, xi albatik yuʼun li Jeovae: «Pasilanic me batel scotol cʼacʼal li mantaletic li chanubtaseletic cuʼune. Li bochʼo ta xchʼun yuʼune ta xcuxi ta sventa li mantaletique» (Lev. 18:5). Akʼo mi jech, li j-israeletike la sta-o smulik li Mantal ta skoj ti muʼyuk xchʼun yuʼunik li kʼusitik tukʼ chale, jaʼ yuʼun persa skʼanik pojel un (Gál. 3:13).
15. ¿Kʼusi bendisional ta jelavel laj yalbe skʼoplal David ti akʼbat snaʼ yuʼun Diose?
15 Oy to buchʼutik yan laj yakʼbe snaʼ Jeova sventa stsʼibabeik skʼoplal li kuxlejal sbatel osile, maʼuk noʼox li Moisese (Sal. 21:4, Ch; 37:29). Taje te tsakal skʼoplal ek li jtsʼibajom yuʼun salmo ti David sbie. Jun li salmo stsʼibaoj taje jaʼ chalbe skʼoplal ti kʼuyelan jmoj tsobol li yajtuneltak Dios ta Sione, xi tstsuts li sloʼile: «Li Mucʼul Diose jaʼ te chacʼ batel lec bendición xchiʼuc cuxlejal sventa sbatel osil» (Sal. 133:3).
16. Jech kʼuchaʼal chal Isaiase, ¿kʼusi laj yalbe skʼoplal Jeova ti chkʼot ta pasel «liʼ ta banamil[e]»?
16 Li Jeovae laj yalbe Isaías ti akʼo yalbe skʼoplal li kuxlejal sbatel osil ta Balumile (kʼelo Isaías 25:7, 8). Li mulil xchiʼuk lajele «xpixoj» li krixchanoetike, jaʼ xkaltik, xkoʼolaj kʼuchaʼal pimil manta ti chjikʼav yuʼun li krixchanoetike. Taje te chalbe steklumal Jeova ti «ta slajesbe o scʼoplal» li mulil xchiʼuk li lajele; jaʼ xkaltik, ti «ta stuʼpbe o scʼoplal liʼ ta banamil[e]».
17. ¿Kʼusi yabtel la spas Mesías sventa jtatik li kuxlejal sbatel osile?
17 Jkʼeltik li kʼusi chal sMantal Moisés ta sventa ti kʼusi skʼan pasbel li tot tentsun ta sventa li Azazele. Jun velta ta jabile, li ta sKʼakʼalil Chʼayob mulile, li mero bankilal palee chakʼ «xchibal scʼob ta sjol li tentsune; acʼo yal ta jamal cʼusi chopol spasojic, cʼu xʼelan stoyoj sbaic, xchiʼuc cʼusi smulic li [x]chiʼiltaque». Vaʼun li tot tentsune «te [chkuchbe-o] batel smulic ta xocol banamil» (Lev. 16:7-10, 21, 22). Li Isaiase laj yalbe skʼoplal svuleb Mesías, ti jaʼ jechtik tspas yabtel kʼuchaʼal li tot tentsune xchiʼuk chkuch batel xkaltik li «jchameltique», li «cʼux vocol chquichʼtique» xchiʼuk ta «xcuchbe [batel] smulic» «ep bochʼotic». Jaʼ jech ta jtatik li kuxlejal sbatel osile (kʼelo Isaías 53:4-6, 12).
18, 19. ¿Kʼusi spatobil oʼontonal te chalbe skʼoplal li Isaías 26:19 xchiʼuk Daniel 12:13?
18 Ta stojolal Isaías, xi laj yalbe Israel li Jeovae: «Li avuʼuntac ti chamenique ta xchaʼcuxiic; li sbecʼtalique ta xlic cuxiuc. Li bochʼotic vayemic ta pucuctique ta xlic julovicuc; ta xqʼuejinic yuʼun toj xcuxet noʼox yoʼntonic. Yuʼun voʼot chatacbe tal luz ta stojolic jech chac cʼu chaʼal sjob osil chyal ta tsʼunubaltic; jaʼ yuʼun li bochʼotic chamenique chlic voqʼuicuc liʼ ta banamil yan velta[e]» (Isa. 26:19). Li Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope lek jamal chalbe skʼoplal li spatobil oʼontonal ta sventa li chaʼkuxesele xchiʼuk ta sventa li kuxlejal sbatel osil ta Balumile. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Daniel ti jutuk xaʼox mu 100 jabiluk yichʼoje, xi albat yuʼun li Jeovae: «Jun avoʼnton chacux. Tsʼacal chatots sventa chavichʼ li amoton ta slajebal cʼacʼale» (Dan. 12:13).
19 Ta skoj ti spatoj yoʼonton ta sventa chaʼkuxesel li Martae, xi laj yalbe li Jesuse: «Jnaʼoj ti ta xchaʼcuxi [li jbankil] ta slajebal cʼacʼal ti cʼalal yorail ta xchaʼcuxiic scotol li bochʼotic chamenique» (Juan 11:24). Pe ¿mi jel van li spatobil oʼontonal ta sventa li kʼusi laj yakʼ ta chanel Jesús xchiʼuk li kʼusi la stsʼibaik komel li yajtsʼaklomtak ti akʼbat snaʼik yuʼun Diose? ¿Mi jech-o van chakʼbutik spatobil koʼontontik ti xuʼ xi jkuxiutik sbatel osil ta Balumil li Jeovae? Te ta jtakʼtik ta yan xchanobil.
[Tsʼib ta yok vun]
a Kʼelo li livro ¿Kʼusi chchanubtasvan ta melel li Vivliae? ta pajina 215 kʼalal ta 218.
¿Mi xuʼ xavalbe smelolal?
• ¿Kʼusi spatobil yoʼonton akʼbatik kʼalal «isoc» li kʼusitik pasbile?
• ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti oy xchʼunel yoʼonton ta sventa chaʼkuxesel li Abrahame?
• ¿Kʼusi spatobil koʼontontik chakʼbutik li kʼusi albat yuʼun Eliú li Jobe?
• ¿Kʼusi spatobil oʼontonal te chalbe skʼoplal li Tsʼibetik ta Hebreo Kʼop ta sventa li chaʼkuxesele xchiʼuk li kuxlejal sbatel osile?
[Lokʼol ta pajina 5]
Li kʼusi albat yuʼun Eliú li Jobe tspat oʼontonal ti xuʼ chkolik lokʼel ta malubel xchiʼuk ta lajelal li krixchanoetike
[Lokʼol ta pajina 6]
Li Jeovae xi laj yalbe li Daniele: «Jun avoʼnton chacux. Tsʼacal chatots sventa chavichʼ li amoton ta slajebal cʼacʼale»