«Һаятимиз вә хизмитимиз. Иш дәптири» үчүн мәлумат мәнбәлири

6—12 август

ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛУҚА 17, 18

«Миннәтдарлиқ билдүрүң»

nwtsty, Лқ 17:12, 14 үчүн тәтқиқ қилиш мәлуматлири

Мохо кесилигә гириптар болған 10 адәм. Қедимий заманда мохо кесилигә гириптар болған адәмләр бир-биригә ярдәм бериш үчүн бир топ болуп биллә яшиған (П2я 7:3—5). Худаниң қануни бойичә улар башқа адәмләрдин алайтән яшатти. Әгәр бирси йеқинлашса, улар «напак, напак» дәп вақириши керәк еди (Лв 13:45, 46). Қанунға бойсунуп, моху билән ағриғанлар Әйсани көрүп, жирақта турған.

Роһанийға көрүнгин. Мусаниң қануниға бойсунған Әйса Мәсиһ Һарунниң роһанийлиқ қилиш һоқуқи техи өз күчини йоқатмиғанлиғини етирап қилған. Шу сәвәптин мохо ағриқтин өзи сақайтқанларни роһанийларға көрүнүшни буйриған (Мт 8:4; Мк 1:44). Муса Қануниға бенаән, мохо адәм һәқиқәтән сақайғанлиғини роһаний тәкшүрүши керәк еди. Әгәр адәм сақайған болса, у киши ибадәтханиға берип, тәләп қилинған қурбанлиқларни елип бериши лазим еди (Лв 14:2—32).

w08 1.8. 14-б., 8, 9-абз.

Немишкә миннәтдар болуш керәк?

Әйса башқиларниң рәхмәт ейтмиғанлиғиға қандақ қариди? Мошу һекайиниң давамида мундақ йезилған: «Шунда Әйса: «10 киши тазиланмидиму? Қалған тоққузи қени? Һәҗәп, ят хәлиқтин болған мошу адәмдин башқа Худаға һәмдусәна ейтқили һечким қайтип кәлмәптиғу?»— деди» (Луқа 17:17, 18).

Қалған тоққузи яман адәм болмиған. Буниң алдида улар Әйсаға ишинидиғанлиғини очуқ билдүрди вә Йерусалимдики роһанийларға берип, өзүңларни көрситиңлар дегән буйруққа тәйярлиқ билән бойсунди. Амма Әйсаниң меһрибанлиғи үчүн рази болсиму, униңға миннәтдарлиғини билдүрмиди. Уларниң бу һәрикити Әйсаниң көңлигә тәгди. Биз һәққидә немә десәк болиду? Адәмләр бизгә яхшилиқ қилғанда, рәхмәт ейтишқа алдираймизму?

Роһий гөһәрләрни издәйли

nwtsty, Лқ 17:10 үчүн тәтқиқ қилиш мәлумати

Әрзимәс. Удул мәнада «пайдисиз, һеч немигә яримайдиған». Әйса бу мисалда қуллар, йәни шагиртлири өзлирини пайдисиз, һеч немигә яримайдиған адәмләрдәк һесаплиши керәклигини ейтқуси кәлмигән. Контекстқа бенаән, «әрзимәс» дегән сөз қуллар өзлирини мукапатқа яки шөһрәткә лайиқ болмиғанлиғини, лекин кәмтәр тутуши керәклигини көрситиду. Бәзи алимларниң ойичә, бу йәрдә гипербола башқичә ейтқанда, ашуруп ейтиш мәнада қоллинилған вә «биз алаһидә етибарға лайиқ әмәс аддий қуллар» дегән мәнани билдүриду.

nwtsty, Лқ 18:8 үчүн тәтқиқ қилиш мәлумати

Етиқатни яки «етиқатниң бир түри». Удул мәнада «бу етиқат». Әйса мошу контекста ейтқан «етиқат» дегән сөз умумий бир мәнада әмәс, ениқ бир етиқатқа яки мисалидики тул аялниңкигә охшаш етиқатқа қарита ейтқан (Лқ 18:1—8). Мундақ етиқади бар адәм дуаниң күчигә, шу җүмлидин талланғанлар үчүн Худа адаләтликни орнитидиғанлиғиға ишәнчиси камил. Шагиртлири өзлириниң етиқадиниң қанчилик күчлүк екәнлиги һәққидә мулаһизә қилиши үчүн, Әйса етиқат тоғрилиқ соални очуқ қалдурди. Дуа вә етиқат һәққидики мисал муһим болған еди, сәвәви Әйса шагиртлири дуч келидиған келәчәктики синақларни тәпсилий ейтип бәргән еди (Лқ 17:22—37).

13—19 август

ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛУҚА 19, 20

«10 мина һәққидики мисалдин савақ алайли»

jy 232-б., 2—4 абз.

Он мина һәққидики мисал

Әйса мундақ деди: «Бир ақсүйәк адәм падишалиқ һакимийәтни елиш үчүн жирақ бир дөләткә йол апту» (Луқа 19:12). Адәттә мундақ сәпәр узаққа созулатти. Асманни билдүридиған «жирақ бир дөләткә» берип, Атисиниң Падиша сүпитидә һоқуқ алидиған «ақсүйәк» адәм Әйса екәнлиги ениқ.

Мисалдики ақсүйәк адәм йолға чиқмастин авал, қуллирини чақириду, һәрбиригә бир мина күмүч берип: «Мән қайтип кәлгичә, булар кирим әкелиши үчүн ишқа селиңлар»,— дәпту (Луқа 19:13). Күмүч мина көп пул болған. Бир мина деханниң үч айдин көпирәк тапидиған тапавити болған.

Еһтимал, шагиртлар Әйсаниң он қул һәққидики сөзләрни өзигә қолланди, чүнки илгири Әйса уларни һосул жиғидиған ишчилар билән селиштурған (Мәтта 9:35—38). Әйса шагиртлирини удул мәнада һосул жиғишқа чақирмиғанлиғи ениқ. Улар Худа Падишалиғиға киридиған башқа шагиртларни тәйярлиши керәк болған. Падишалиқниң мирасхорлирини көпирәк тепиш үчүн шагиртлар қоллириға берилгән һәқни пайдилиниши керәк.

jy 232-б, 7-абз.

10 мина һәққидики мисал

Шагиртлири миналарни көпәйткән қулларға охшап, көпирәк шагирт тәйярлаш үчүн күчини чиқарса, Әйсаниң рази болушиға вә тиришчанлиғи үчүн мукапат беридиғанлиғиға ишәнсә болиду. Күчини айимай әмгәк қилса, улар җәзмән мукапатни алиду. Әлвәттә, шагиртлириниң вәзийәтлири билән қабилийәтлири һәр түрлүк. Лекин падиша болидиған Әйса шагирт тәйярлаш ишида уларниң тиришчанлиғини көрүп, мол бәрикәтләйдиғанлиғи шәк-шүбһисиз (Мәтта 28:19, 20).

jy 233-б, 1-абз.

10 мина һәққидики мисал

Ғоҗайинниң байлиғини көпәйтмигән қул, қуруқ қол қалди. Әлчиләр Әйсаниң Худа Падишалиғида һөкүмранлиқ қилидиғанлиғини күткән. Шуниңға охшаш, ахирқи қул һәққидә ейтилған сөзләрдин шагиртлар һорун болса, Худа Падишалиғиға кирәлмәй қалидиғанлиғини чүшәнгән болуши мүмкин.

Роһий гөһәрләрни издәйли

nwtsty, Лқ 19:43 үчүн тәтқиқ қилиш мәлумати

Учланған лимлардин қашалар. Яки «қаша». Харакс дегән грек сөзи Грек Язмиларда пәқәт мошу йәрдә учрайду. Уни «өп-чөрисини тосаш үчүн үчи өткүр қозуқ яки лим» вә «лимлардин қашаларни ясиған һәрбий қурулуш; қаша» дәп чүшәндүрсә болиду. Әйсаниң сөзлири б. м 70-жили римлиқлар Титниң башқуруши билән Йерусалимни қоршавалғанда орунланди. Тит үч мәхсәтни көзлигән: йәһудийларниң қечип чиқишиға тосалғу қоюш, шәһәрни бесивелиш вә ачарчилиқтин турғунларниң берилиши. Шундақ қашани Йерусалимниң оп-чөрисидә ясаш үчүн, римлиқлар әтрапидики һәммә дәрәқләрни кесивәткән.

nwtsty, Лқ 20:38 үчүн тәтқиқ қилиш мәлумати

Униң үчүн уларниң барлиғи тириктур. Яки «униң көзқариши бойичә, уларниң һәммиси тирик». Худадин жирақлашқан адәмләр Униң көз алдида өлүктәк екәнлиги Муқәддәс китапта ениқ көрситилиду (Әф 2:1; Т1х 5:6). Әксинчә, өлүм уйқисида болған Йәһваниң хизмәтчилири Униң көз алдида техичә тирик, сәвәви У келәчәктә уларни җәзмән тирилдүриду (Рм 4:16, 17).

20—26 август

ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛУҚА 21, 22

«Силәрниң қутулушиңлар йеқинлишиватиду»

kr 226-б., 9-абз.

Худа Падишалиғи дүшмәнләрни йоқ қилиду

⁹ Асман күчлири. Әйса: «Қуяш қараңғулушуп, ай йоруқлуқ бәрмәйду, юлтузлар асмандин төкүлиду вә асман күчлири тәвринип кетиду»,— деди. Шу чағда дин рәһбәрлири адәмләрниң нәзәридә һәқиқәт мәшъәли болмай қалиду вә һечким улардин йол-йоруқ издимәйду. Әйса асман күчлири тоғрилиқ удул мәнада ейтиши мүмкинму? Шундақ болушиму мүмкин (Йәшая 13:9—11; Йоел 2:1, 30, 31) Бу адәмләргә қандақ тәсир қилиду? «Хәлиқләр немә қилишини билмәй азаплиниду» (Луқа 21:25; Зәф. 1:17) Һә, Худа Падишалиғиниң дүшмәнлири, «күчлүкләр вә барлиқ қуллар» «келидиған нәрсиләрни күтүп, қорққанлиғидин һошини йоқитип» пана издәйду (Луқа 21:26; 23:30; Вәһ. 6:15—17)

w16.01 10-б., 17-абз.

«Қериндашчилиқ араңларда дайим болсун»

¹⁷ «Җасурлуққа толуң» (Ибранийларға 13:6ни оқуң). Қандақ қийинчилиқларға дуч кәлмәйли, әгәр Йәһваға тайинсақ җасур болимиз. Җасурлуқ иҗабий көзқарашни сақлашқа ярдәм бериду. Бундақ иҗабий көзқараш қериндашларға илһам вә тәсәлли беришкә үндәп, қериндашчилиқ меһир-муһәббитимизни көрситишимизгә ярдәм бериду (Сал. 1-х. 5:14, 15). Униңдин ташқири, бүйүк апәттә дунияниң бешиға зулмәт күнләр чүшкәндә, қутулишимизға аз қалғанлиғини унтумай, қәддимизни руслап, бешимизни көтиримиз (Луқа 21:25—28).

w15 15.7. 17-б., 13-абз.

«Силәрниң қутулушиңлар йеқинлишиватиду»

¹³ Өшкиләргә охшаш адәмләр мәңгүгә йоқ болидиғанлиғини билгәндә өзлирини қандақ тутиду? Улар «мәйдисигә уруп жиға-зар қилишиду» (Мәт. 24:30). Амма Мәсиһниң қериндашлири вә садақәтмән шериклири қандақ инкас қайтуриду? Улар Йәһва Худаға вә Оғли Әйса Мәсиһкә ишинип, Әйсаниң мошу сөзлирини орунлайду: «Бу нәрсиләр йүз беришкә башлиғанда, қәддиңларни руслап, башлириңларни көтириңлар, чүнки силәрниң қутулушиңлар йеқинлишиватиду» (Луқа 21:28). Һә, биз қутулушимизға һеч гуман қилмай, келәчәккә ишәнч билән қараймиз.

Роһий гөһәрләрни издәйли

nwtsty, Лқ 21:33 үчүн тәтқиқ қилиш мәлуматлири

Асман билән йәр йоқилиду. Башқа айәтләр асман билән йәр мәңгү болидиғанлиғини көрситиду (Яр 9:16; Зб 104:5; Вз 1:4). Ундақта Әйсаниң сөзлири мубалиғә сүпитидә ейтилған дәп чүшинишкә болиду, башқичә ейтқанда, мүмкин әмәс нәрсә болуп, асман билән йәр йоқ болуп кәтсиму, Әйсаниң сөзлири бәрибир әмәлгә ашатти (Мт 5:18ни селиштуруң). Вһ 21:1дә «авалқи асман вә йәр» символлуқ асман билән йәрни билдүрүши мүмкин.

Бирақ мениң сөзлирим қалиду яки «мениң сөзлирим һечқачан ғайип болмайду». Бу йәрдә грек тилидики җүмлиниң түзүлиши Әйсаниң сөзлири җәзмән әмәлгә ашидиғанлиғини көрситиду.

w14 15.10. 16-б., 15, 16-абз.

Силәр «роһанийлар падишалиғи» болисиләр

¹⁵ Хатириләш кечисини уюштурғандин кейин, Әйса садақәтмән шагиртлири билән келишим түзди. Бу келишим Падишалиқ келишими дәп атилиду (Луқа 22:28—30ни оқуң). Башқа келишимләргә қариғанда Падишалиқ келишимгә Йәһва Худа қатнашқан әмәс. Бу келишим Мәсиһ билән униң майланған шагиртлириниң арисида түзүлгән. «Атам мениң билән Падишалиқ һәққидә келишим түзгәндәк»,— дәп, Әйса өзи билән Атисиниң оттурисидики «Мәлкисадиққа охшайдиған әбәдий роһаний» болуш үчүн түзгән келишим һәққидә ейтса керәк (Ибр. 5:5, 6).

¹⁶ Әйса синақларға дуч кәлгәндә, 11 садақәтмән әлчиси униң билән биллә болған. Падишалиқ келишими уларниң асмандики тәхтләрдә олтирип, Әйса билән падиша вә роһанийлар болидиғанлиғиниң капалити болған. Амма мундақ мукапатқа пәқәт улар еришмәйду. Улуқланған Әйса әлчи Йоһанға вәһийдә көрүнүп мундақ дегән: «Мән ғәлибә қазинип, Атам билән Униң тәхтидә олтарғинимдәк, ғәлибә қазанғанға мениң билән мениң тәхтимдә биллә олтиришқа иҗазәт беримән» (Вәһ. 3:21). Падишалиқ келишими 144 миң майланған мәсиһийләр билән түзүлгән (Вәһ. 5:9, 10; 7:4). Муқәддәс китапта майланған мәсиһийләр Әйса Мәсиһниң өйлинидиған қизи билән селиштурилиду. Мәсилән, ақсүйәк аилисидин чиққан қиз падиша билән той қилса, бу униңға һөкүмранлиқ қилишқа һоқуқ бериду. Шуниңға охшаш, Падишалиқ келишими майланғанларға асманда Әйса билән һөкүмранлиқ қилишқа қануний асас бериду (Вәһ. 19:7, 8; 21:9; Кор. 2-х. 11:2).

27-август—2-сентябрь

ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛУҚА 23, 24

«Башқиларни кәчүрүшкә тәйяр болуң»

cl 297-б., 16-абз.

«Мәсиһниң меһир-муһәббитини» тонуп билиң

¹⁶ Әйса Атисиниң меһир-муһәббитини мукәммәл тәрздә башқа бир муһим йол билән әкс әттүргән — у «кәчүрүмчан» болған (Зәбур 86:5). Һәтта азап түврүгидә болғанда Әйса кәчүрүшкә тәйяр болған. Шәрмәндигә қелип түврүктә пут-қоллири миқланған һалда Әйса немә дегән? Йәһва Худадин дүшмәнлирини җазалишини ялвурдиму? Әксинчә, Әйсаниң ахирқи сөзлири мундақ болған: «Ата, уларни кәчүргин, чүнки улар немә қиливатқанлиғини билмәйватиду» (Луқа 23:34).

g08 2. 11-б., 5, 6-абз.

Худа чоң гуналарни кәчүрәмду?

Йәһва Худа пәқәт гуналарни әмәс, гуна қилған адәмниң нийитини көриду (Йәшая 1:16—19). Әйса билән түврүккә миқланған икки қарақчини есимизға алайли. Иккилиси җинайәт қилғанға охшайду, чүнки қарақчиниң бирси: «Биз адил җазаландуқ вә ишлиримизға тегишлик җазани тартиватимиз, лекин бу киши һечқандақ натоғра иш қилмиди»,— деди. Җинайәтчиниң сөзлиридин у Әйса һәққидә азирақ билгәнлиги вә бу уни өзгәртишкә дәвәт қилғанлиғи көриниду. Бу Әйсаниң кейин ейтқан сөзлиридин көриниду: «Өзүңниң Падишалиғиңға кәлгәндә, мени әскә алғина». Мәсиһ униң сәмимий мураҗиәт қилғанлиғиға қандақ инкас қайтурди? Әйса униңға: «Саңа һәқни бүгүн ейтимәнки, сән мениң билән биллә җәннәттә болусән»,— деди (Луқа 23:41—43).

Тәсәввур қилип көрүңа: Өзини өлүмгә лайиқ дәп ойлиған адәмгә, Әйса өлүм алдида ахирқи ейтқан сөзлири билән униңға рәһимлик көрсәтти. Бу бизгә илһам бериду. Демәк, өтмүштики ишлири қандақ болушидин қәтъийнәзәр, һәқиқәтән товва қилса, бу Әйса Мәсиһ һәм униң Атиси Йәһва Худа рәһимлик көрситиду дәп ишинишкә асас бериду (Римлиқларға 4:7).

cl 298-б., 17, 18-абз.

Худа чоң гуналарни кәчүрәмду?

¹⁷ Еһтимал, Әйсаниң Петрус билән қандақ муамилә қилғанлиғи кәчүрүшниң әң тәсирлик мисали. Әйса Петрусни яхши көргәнлиги сөзсиз. 14-нисан күни, Әйсаниң һаятиниң ахирқи кечисидә Петрус: «Һакимдарим, мән сән билән зинданғиму, өлүмгиму беришкә тәйяр»,— деди. Бирнәччә саат өтәй-өтмәйла Петрус Әйсадин үч қетим танди! У үчинчи қетим танғанда, немә болғанлиғини Муқәддәс китап мундақ дәйду: «Һакимдар бурулуп, Петрусқа қариди». Еғир гунасиға өкүнүп, «ташқириға чиқип, аччиқ жиғлавәтти». Шу күни Әйса өлгәндә, әлчи Петрус «Һакимдарим мени кәчүрдиму?» дәп ғәм қилған болуши мүмкин (Луқа 22:33, 61, 62).

¹⁸ Петрус бу соалниң җававини узақ күтмиди. 16-нисан күни әтигәнлиги Әйса тирилди. Мүмкин шу күни у Петрусқа шәхсән көрүнди (Луқа 24:34; Коринтлиқларға 1-хәт 15:4—8). Әйса немә үчүн униңдин қәтъий баш тартқан әлчисигә алаһидә шан-шәрәп көрсәтти? Еһтимал, Әйса өкүнгән әлчисигә уни техичә яхши көрүп, баһалиғанлиғиға ишәндүргиси кәлгән. Лекин Әйса Петрус үчүн буниңдинму көпирәк нәрсә қилди.

Роһий гөһәрләрни издәйли

nwtsty, Лқ 23:31 үчүн тәтқиқ қилиш мәлумати

Әгәр дәрәқтә нәм болғанда... у қуруп кәткәндә. Бу сөзләрни Әйса йәһудий хәлиққә ейтқан болуши мүмкин. Әйса йәһудий хәлқиниң арисида жүргәнликтин вә униңға ишәнгән адәмләр техичә болғанлиқтин, йәһудий хәлқи пүтүнләй қуруп қалмисиму, хәлиқ сүпитидә қуруватқан дәрәққә охшаш болған. Бирақ йеқинда Әйса өлүм җазасиға тартилип, садақәтмән йәһудийлар муқәддәс роһ билән майлинип, роһий Исраилниң бир қисми болди (Рм 2:28, 29; Гл 6:16). Шу чағда исраил хәлқи қуруп кәткән дәрәққә охшаш, роһий җәһәттин өлүк болди (Мт 21:43).

nwtsty, сүрәт

Тапан устихиниға қеқилған миқ

Бу сүрәттә узунлиғи 11,5 см төмүр миқ қеқилған адәмниң тапан устихининиң дәл көчүрмиси көрситилгән. Бу мәдәний байлиқниң кона нусхиси 1968-жили, шималий Йерусалимда өткүзүлгән қезилма пәйтидә тепилған вә у Рим дәвригә тегишлик. Тепилған устихан қедимда адәмни җазалиғанда яғач түврүккә миқлап өлтүрүш мүмкин болғанлиғини тәстиқлигән археологиялик дәлил. Рим әскәрлири Әйса Мәсиһни түврүккә миқлиғанда, шуниңға охшаш бир миқни қолланған болуши керәк. Бу устихан оссуарий дәп атилидиған өлгән адәмниң тени чириғандин кейин, қуруп кәткән устиханлири селинған таш сандуқтин тепилған. Буниңдин түврүккә миқлап өлтүрүлгән адәмни кейин йәрләшкә мүмкин болғанлиғи көрүниду.