Ekolelo Citava Okuti Lipongolola Omuenyo Wove

“CITELIWA oku kala lovituwa viwa ndaño omunu ka tavele ku Suku.” Eci oco ca popia ukãi umue katava ku Suku. Eye wapopia hati, watekula omãla vaye kuenda wa valongisa ovituwa viwa, ovo lavovo vatekulavo omãla vavo kuenje va valongisavo ovituwa viwa−cosi eci calingiwa pole kavakuatele ekolelo ku Suku.

Eci cilomboloka hẽ okuti ekolelo ku Suku kalisukiliwa? Ndomo cimõleha, ukãi u wa simile okuti ekolelo ku Suku kalisukiliwa. Ocili okuti havosiko kava tava ku Suku, okuti omanu vãvi. Upostolo Paulu walombolola eci catiamẽla ku “vakualofeka” okuti ka va kulihile Suku pole “va likapela ovo muẽle ovihandeleko, ndaño ka va kuete ovihandeleko.” (Va Roma 2:14) Vosi−okukongelamo ava ka va tava ku Suku−vacitiwa lutima uvambila uvangi. Valua okuti vakuama eci utima wavo u vatuma ndaño ka va tava ku Suku wa vaeha utima waco wokulimbuka eci ciwa leci civi.

Pole, ekolelo liocili ku Suku−lina okuti liatiamẽla Vembimbiliya−lieca vali ongusu yapiãla yoku linga eci ciwa okuti oku kuama ño lika utima cisule. Ekolelo liatiamẽla Vondaka ya Suku, Embimbiliya, livetiya utima, okulimbuka eci ciwa leci civi. (Va Heveru 5:14) Handi vali, ekolelo lipamisa omanu oco va tamãlale okuendela vovihandeleko viavelapo kuwa, ndaño muẽle pokati kolohali viapiãla. Ndeci, vokuenda kuocita 20 canyamo, olofeka vialua okuti vieya oku kala povaka olombiali vimue kaviasungulukile viopulitika, okuti viaenda loku sindiliya omanu vakuavituwa viwa oco valinge ovina vivi. Pole, vana vakuekolelo liocili ku Suku, valikala okulueya ovihandeleko viaye, ndaño muẽle omuenyo wavo wakala kohele. Handi vali, ekolelo liatiamẽla Vembimbiliya lipondola okupongolola omanu. Ekolelo liaco lipongolola omuenyo wa vana vamõleha soketi vanyõleha kuenda likuatisa omanu oku yuvula okulinga ovina vivi. Ndongangu, kulihisa ovolandu amue.

Ekolelo Lipondola Okupongolola Omuenyo Wepata

“Omo liekolelo liene ene watẽli okulinga eci ka citẽliwa.” Oco capopia umue onganji Ocingelesi, eci akala loku sapula eci añolapo catiamẽla ko ku tambula omãla va John la Tania. Eci John la Tania vaendele oku tuala ondaka yaco kolonganji, ovo ka vatokekisile handi olohuela viavo kuenda vonjo yavo muakala ovitangi vialua. John, wakala locitangi cokusipa eliamba kuenda ocituwa cokuimba olombongo kombatota, kuenje walikapele vo ku nyana oco asange olombongo viokutẽlisa olonjongole viaye vivi. Eye ka kapeleko omãla vaye ndaño ina yavo. Oco hẽ “ocikomo” cipi ceya okupita lavo?

Eteke limue, John wayeva okuti umue cimumba caye wosapuila eci catiamẽla Kofeka yelau. Latatãhai alua, wa pula olonjali via kakuenje. Olonjali via kakuenje kaco, Olombangi via Yehova, kuenje via kuatisa John okulilongisa ovina viaco Vembimbiliya. Lokuamamako levando, John la Tania vafetika oku kuata ekolelo liatiamẽla Vembimbiliya kuenje ekolelo liaco liafetika oku pongolola omuenyo wavo. Valinga uvala wavo kuenda vasiapo ovituwa viavo vivi. Olonganji eci vieyile oku kulihisa epata liavo vasanga cimue okuti okatembo kamue konyima camõlehele soketi ka citẽliwa−cilo valimbuka okuti epata limue liasanjuka, vonjo yimue ya yela, okuti ocitumãlo cimue citava okuti omãla vakulilamo. Onganji wakala lesunga eci alinga hati “ocikomo” eci ekolelo liokaliye lia John la Tania lialinga.

Kocinãla cisoka olohulukãi vialua kolo kilometulu lo Inglaterra, ocipepi loku Utundilo, umue umãlẽhe ufeko, pakambele naito oku likongela ketendelo linene lia vana vasiata oku tepa olohuela viavo. Eye wakala loku sima oku litokeka kolohuluwa viava okuti olohuela viavo visulila voku litepa unyamo lunyamo. Eye wakala lomõla umosi, pole ulume waye wakala ukulu calua oku sokisa laye. Omo liaco, vakuepata liaye vakala lokusosuiya oco valitepe, kuenje eye wakala loku pongiya onjila yokucilinga. Pole, noke eye wafetika okulilongisa Embimbiliya la umue Ombangi ya Yehova. Eci Ombangi yeya oku kuliha ondaka yaco, walomboluila ufeko waco eci Embimbiliya lipopia catiamẽla kolohuela−ndeci hati, olohuela ombanjaile yaeciwa la Suku kuenje hocina cimueko coku siapo ño ndoco, lekandu lalimue. (Mateo 19:4–6,9) Ukãi wafetika oku lisokolola lutima waye hati, ‘Ciñomohisa calua okuti ukãi u, haiye ocingendeleyi, oseteka oku yovola epata lietu, losimbu okuti vakuepata liange vayongola oku tutepa.’ Ekolelo liaye asanga ndopo, liokuatisa oku teyuila olohuela viaye.

Etendelo limue linene linenavo ovitangi komuenyo wepata, okupulumula. Olo Nações Unidas viasapula okuti ulima lulima cisoka 45 kolohuluwa violoñaña viupiwapo loku vipulumula locipango. Elinga liaco, linena esumuo. Ukulihiso Wembimbiliya wakuatisa ukãi umue kofeka yo Filipina oku yuvula oku vokiya ketendelo liaco.

Yimue Ombangi ya Yehova ya vangula lukãi waco, kuenje eye watava okulilongisa Embimbiliya vombrochura yitukuiwa hati Suku Oyongola Nye Kokuetu?,a eci papita olosãi vimue, eye walombolola eci a tavela okulilongisa Embimbiliya. Ukãi waco wakala latimba avali, eci manji avangula laye onjanja yatete, pole, eye lulume waye vanõlelepo okupulumula oñaña yaco. Puãi, ociluvialuvia coñaña ka yacitiwile handi cisangiwa kemẽla 24 vombrochura caveta kutima waye. Elomboluilo Liembimbiliya lisangiwa kemẽla liaco, liokuti omuenyo ukola omo okuti ‘ono yomuenyo yi li la Suku’ liovetiya okuteyuila oñaña yaye. (Osamo 36:9) Cilo eye walinga ina yoñaña yimue yaposoka, haiyo yeyuka uhayele.

Ekolelo Likuatisa Vana Okuti Vasiata Okusepuiwa

Ko Etiopia, alume vamue vavali luwalo umue wuhukui, veya kohongele yefendelo yasiata okulingiwa Lolombangi via Yehova. Kesulilo liohongele, umue manji weya ponele yavo wa valama lukamba uwa kuenda wa vasapuila onduko yaye. Alume vaco vopinga okasimõla. Mbangi ka vaihile olombongo, pole wa vaiha cimue cavelapo. Eye wa vavetiya okulekisa ekolelo ku Suku, omo okuti lia “velapo vali, okuti ulu u sule.” (1 Petulu 1:7) Umue pokati kavo watava kuenje wafetika okulilongisa Embimbiliya. Eci capongolola omuenyo waye. Osimbu ekolelo liaye liamamako loku kula, eye wasiapo oku sipa, oku nyua, ukahonga, kuenda eliamba. Eye walilongisa okulitekula eye muẽle okuti hoku kalako loku pinga pinga, kuenje cilo ambata omuenyo umue wayela, hawo wunja.

Ko Italia, ulume umue ukuanyamo 47 wakapiwile kukonde woku kala vokayike alima ekui kuenda wakapiwile kosipitali yovayui oko muẽle kokayike. Yimue Ombangi ya Yehova yahiwa omoko yokuiñila vokayike oco aece ekuatiso kespiritu, wafetika okulilongisa Embimbiliya laye. Ulume waco wamako lonjanga yalua. Ekolelo liapongolola calua omuenyo waye okuti vakuavo va kalavo vokayike kaliye vafetika okuiyaya kokuaye okupinga ekuatiso oco va tetululevo ovitangi viavo. Ekolelo liaye liatiamẽla Vembimbiliya liokokela oku sumbiwa, oku soliwa, kuenda oku koleliwa lolondavululi vio vokayike.

Kanyamo asulako ovikanda viasapulo viasiata okusapula okuti vo Afrika mukasi okupita ovoyaki alua. Cimue cisaluisa, asapulo atiamẽla komãla vatito va kasi oku tutuisiwa usuãlãli. Omãla vaco, va vasipisa eliamba, va va linga umbuahuku, kuenje vasindiliwa okulinga ovina kaviasungulukile kapata avo muẽle, oco va kuate ekolelo liokuti va ka kala asuãlãli vakoleliwa vocitundo vakasi oku yakela. Anga ekolelo liatiamẽla Vembimbiliya likuete muẽle ongusu yokupongolola omuenyo wamãlẽhe ava? Catẽla okulingiwa kamalẽhe vavali.

Ko Liberia, Alex wakala ukuakutata utala ketavo Liokatolika. Pole eci atẽlisa 13 kanyamo, wañila vocitundo cimue cuyaki kuenje walinga esuãlãli limue liakemãlẽle calua. Oco akale esuãlãli limue liatema calua kuyaki, eye watambuile owanga. Alex wamõla valua akamba vaye vapondiwa, pole eye wasupulukapo. Kuanyamo wo 1997 eye walisanga Lolombangi via Yehova kuenje wasimile okuti nda kavowimbile ovaso. Puãi ovo ka vacilingile, hambi yeci vokuatisa okulilongisa eci Embimbiliya lipopia catiamẽla kungangala. Alex wasiapo usuãlãli. Osimbu ekolelo liaye liakala lokuamamako loku kula eye wakuama ocihandeleko Cembimbiliya, cipopia hati: ‘A liweke keviho, a linge uwa. A sande ombembua loku yi landula.’−1 Petulu 3:11.

Okatembo kaño, umue umãlẽhe ukuavo otukuiwa Samson weya vokati kolupale omu Alex akasi cilo. Eye tete wakala onjimbi vetavo limue, pole kunyamo wo 1993 walinga esuãlãli kuenje wafetika okusipa eliamba, watambula umbanda, kuenda wakala ukuakahonga. Kunyamo wo 1997, eye wamãla usuãlãli. Samson watumiwa ko Monrovia oco akalinge onepa kocimunga casualãli va kuakulavulula, eci umue ekamba liaye ovetiya okulilongisa Embimbiliya Lolombangi via Yehova, oco eye, wafetika oku kala lekolelo liatiamẽla Vembimbiliya. Eci covetiya okusiapo ekalo liaye liunjaki. Kavali kavo Alex la Samson cilo omuenyo wavo wombembua kuenda wayela. Kuli cimue nda capondola okupongolola omuenyo wa vana vakangisiwa capiãla lungangala okuti hekoleloko liatiamẽla Vembimbiliya?

Ekolelo Limue Liasunguluka

A amue ño pokati kovolandu alua, olongangu vialua muẽle nda viatutuiwa vilekisa ongusu yekolelo liocili liatiamẽla Vembimbiliya. Ocili okuti, havosiko valitukola vati vatava ku Suku vambata omuenyo umue wasunguluka vali okuti wava vasiata okulitukula hati Akristão cisule. Eci cikasi ndomo, momo okukuata ekolelo liatiamẽla Vembimbiliya mukongela calua, hokupopiako ño okuti nditava ku Suku.

Upostolo Paulo ekolelo walitukula hati: “Olio ociseveto covina vi lavokaiwa, halio ombangi yovina ka vi molaiha.” (Va Heveru 11:1) Omo liaco, vekolelo muakongela oku tava kumue kuocili−kukuete ociseveto cuvangi umue ulimbukiwa−kovina ka vi moleha lovaso. Mukongela okutava, halatatãhaiko okuti kuli muẽle Suku, kuenda okuti eye watukapako, kuenda okuti eye okasumuluisa vosi vana valinga onjongole yaye. Upostolo wamisako hati: “Wosi o yongola oku kokela ku Suku, co sesamela oku kolela okuti kuli Suku, kuenda okuti Suku eca onima kuava vo sanda.”−Va Heveru 11:6.

Eli olio ekolelo liapongolola omuenyo wa John la Tania, kuenda vakuavo vatukuiwa kocipama cilo. Olio lia vatuala koku kolela cocili Ondaka ya Suku, Embimbiliya, kuenda okuyikuama oco yivasonguile oku tepisa eci ciwa leci civi. Liavakuatisa okulikandangiya okuendela vonjila yimue vasimile okuti yasunguluka, puãi yivi. Ndaño okuti ulandu lulandu pokati kovolandu a–a alitepa, cimue calisetãhala vo volandu a–a, ceci okuti osi afetika lonjila yimuamue. Olombangi via Yehova viafetika okulilongisa Embimbiliya lomanu vaco, kuenje ovo vatava ocili cisangiwa Vembimbiliya cipopia hati: “Ondaka ya Suku yi kasi lomuenyo, haiyo yi kasi loku talavaya.” (Va Heveru 4:12) Ongusu Yondaka ya Suku ya kuatisa omunu lomunu pokati kavo oku kala lekolelo liocili okuti liapongoluila omuenyo wavo kuwa.

Olombangi via Yehova vikasi oku talavaya kolofeka lokovifuka visoka 230. ovo vakulaleka oco vakulongise Embimbiliya. Momo lie? Momo ovo vakolela okuti ekolelo liatiamẽla Vembimbiliya citava okuti likunenelavo ovowa alua komuenyo wove.

[Atosi]