Opondola Oku Sanga Ombembua Yovutima?

Unyamo 1854 konyima, usonehi woko Amerika londuko Henry Thoreau wa soneha hati: “Owiñi womanu vakahandangala vakala lovimuenyo ka vionjukile.”

Ocili muele, koloneke viaye omanu valua ka va kuatele ombembua yovutima. Toke etaili, papita ale cisoka alima 150 konyima. Ovina vikasi cimue ciñi etaili? Ale ondaka ya Thoreau handi vi kapiwako? Nye cipopiwa konepa yove? Wa sanjukila ombembua? Kua kolelepo, ale ku kuete elavoko liatiamela kovaso yoloneke, kuenda ‘wa yokoka,’ oku sokolola olondaka via Thoreau?

CISUMUISA calua omo okuti voluali muli ovina vialua vi nyana ombembua yomanu vutima. Tu lombololiko vimue ño. Volofeka vialua ekambo liupange kuenda onganyo yitito cinena uhukui kuenda asiliya a tiukila konyima. Kolofeka vikuavo vialua va pita otembo yalua yoku pesela ongusu yavo poku sandiliya oku kuata ovitele kuenda ovokuasi. Olonjanja vialua, oku liyakela omuenyo wamako cinena asakalalo, puãi ka ci nena ombembua. Ovoveyi, uyaki, undululu, eci hesungako kuenda esipato, evi laviovo vi nyana ombembua yomanu.

Ovo va Sandiliya Ombembua Yovutima

Omanu valua okuti ka va sanjukila oluali ndomo lukasi. Antonioa wa kala omitavaso yonjo yinene yumesele ko São Paulo, ko Brazil. Loku kevelela oku mioñolola akalo omuenyo eye wa panga onepa koku litepa kuenda ovindekaise, pole ka co wihile ombembua yovutima.

Vamue va sima okuti oku kuela ku ka vaiha etulumuho liwa komuenyo wavo, puãi pamue ci va sumuisa. Marcos kolomilo wameleko calua. Eye wa litengele vo politika kuenda wa pongoloka umue wa velapo vocitungilo cimue colupale. Noke, omuenyo waye konjo wa pita leponda li komõhisa. Eci omõlaye a tunda konjo, eye lukãi waye va litepa mekonda vakuavisimilo via litepa.

Gerson, kamõla una wa kala ño voluwa, ko Salvador, Brazil, wa yonguile omuenyo uvi. Wa tungayala oku tunda volupale okuenda kolupale lukuavo, oku lingainga ungende lava vakuakuendisa akãlu anene. Wa sipaile epangue, kumosi loku nyana omanu oco a lande evi a sukila keviho liaye. Olnjanja vialua wa kuatawaile lakuenje velombe. Ndaño okuti Gerson wa kala ukuakuyaka, haeye omunu umue ukuondululu, pole, wa sandiliya ombembua vokuenda kuotembo yalua. Eye wa yi sanga?

Osimbu Vania akala umalehe ina yaye oco a fa, kuenje Vania wa kala locikele cinene konjo, oku kongelamo oku tata manjaye wa kala loku vela. Vania ndaño ndoco aendaenda konembele pole wa liyeva okuti mbi Suku wo yanduluka. Eye ocili muele ka kuatele ombembua yovutima.

Noke kua kalavo Marcelo. Cosi Marcelo a yonguile cakala lika otembo yiwa. Wa solaile ovipito lakamba vaye amalehe koku piluka lokunyua, kuenda oku sipa epangue. Onjanja yimue, wa yaka kuenda wa linga eci hesungako ukuenje ukuavo. Noke yaco, eye wa livela oku sokolola eci a linga, kuenda wa likutilila ku Suku oco o kuatise. Eyevo wa yonguile ombembua kutima.

Ovolandu a–a alekisa akalo amue okuti a pondola oku nyõla ombembua yovutima. Kuakala he onjila yimue okuti omitavaso kupange, nda ukuenje welombe, nda omõla wovoluwa, ale omõla ukãi onalavayi, kuenda ukuavipito va pondola oku sanga ombembua va kala oku sanda? Eci ca pita lavo ci tu longisa nye? Etambululo liapulilo a ndeti avali lieli okuti oco, ndomo tu ka ci mõla vonepa yikuavo.

[Etosi]

[Elitalatu kemela 3]

Ove oyongola ombembua yovutima?