“Omunu Ukualondunge O Linga Ovina Lukũlĩhĩso”

ONUMBI yi sangiwa Vondaka ya Suku okuti Embimbiliya, ya ‘velapo calua okuti ulu u sule, ya velapo vali okuti ulu walua wa fina u sule.’ (Olosamo 19:7-10) Momo lie? Momo “elongiso liukualondunge [lia Yehova] olio ono yomuenyo momo li kuatisa omunu oku tinduka kolonjanjo vioku fa.” (Olosapo 13:14) Eci tu kapako olonumbi vi sangiwa Vovisonehua, ka tu kuata lika ekalo liwa komuenyo, pole, ci ka tu kuatisavo oku yuvula olonjanjo. Ci kuete esilivilo oku sanda ukũlĩhĩso Wovisonehua kuenda oku kapako ovina tu lilongisa!

Ndomo ca sonehiwa Kolosapo 13:15-25, Soma Salomone wo ko Isareli yosimbu, wa tu ĩha elungungulo limue li tu kuatisa oku lekisa olondunge oco tu kuate ekalo liwa liomuenyo hawo u kala otembo yalua.a Poku tukula alusapo a teta onimbu eye wa lekisa ndomo Ondaka ya Suku yi pondola oku tu kuatisa oku soliwa la vakuetu, oku amamako lekolelo kupange wetu woku kunda, oku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatimẽla kepindiso kuenda oku nõla lolondunge akamba vetu. Eye wa popiavo catiamẽla koku lekisa olondunge poku sia ocipiñalo kocitumbulukila cetu kuenda oku va pindisa locisola.

Olondunge Viocili vi Koka Oku Tatiwa Lohenda

Salomone wa popia okuti, “una o kuete olondunge o tatiwa lohenda, pole, onjila ya vakuelimbi ya tĩla.” (Olosapo 13:15) Elivulu limue li popia okuti, ondaka yokuti “olondunge viocili,” yi lomboloka uloño woku kuata olondunge kuenda oku loñolõha. Omunu una o kuete ovituwa viaco, ca leluka kokuaye oku sanjuisa omanu vakuavo.

Kũlĩhĩsa ndomo upostolo Paulu a lekisa olondunge poku linalisa Lukristão ukuavo Filemone, eci o tuma vali ku Onesimo upika una wa tilile okuti noke wa linga Ukristão. Paulu wa sapuila Filemone oco a yekise Onesimo lohenda ndeci nda a yekisa upostolo Paulu. Ocili okuti Paulu wa lieca olumue oco a maleko atatahãi osi Onesimo a kuatelele Filemone. Paulu nda wa talavaya lunene a kuata loku tuma Filemone oku linga eci nda ca sunguluka. Pole, Paulu wa nõlapo oku tetulula ocitangi caco lutate kuenda ocisola. Poku ci linga, Paulu wa kolelele okuti o kuatisiwa la Filemone poku u vetiya oku linga ovina vialua okuti evi o pinga ci sule. Ka tu sukilavo oku tata vamanjetu Akristão lonjila yaco?​—Filemone 8-21.

Onjila ya vakuakupakula ya “tĩla”. Ndamupi? Onoño yimue ya popia okuti, ondaka yaco yi lomboloka oku “kõla poku ci tiamisiwila kocituwa ka ca sungulukile colondingaĩvi. . . . Omunu una wa nõlapo oku kuama olonjila viaye vĩvi okuti, ka kapiko ale, ka yevelela alungulo kuenda olondunge viomanu vakuavo, o kasi kohele yoku nyõliwa.”

Salomone wamisako hati: “Omunu ukualondunge o linga ovina lukũlĩhĩso, pole, eveke li situlula uveke waye muẽle.” (Olosapo 13:16) Ondaka yaco ka yi timiasiwila komunu umue wa lunguka. Ondaka ya tukuiwa okuti ukualondunge, yi kuete elitokeko lukũlĩhĩso kuenda omunu umue ukuotate, o sokolola kovina osimbu ka lingile cimue. Omunu ukualondunge eci a popiwa lãvi, o lava omẽla waye Lohutililo eye o sanda oku lekisa epako liespiritu oco a yuvule oku tema calua. (Va Galatia 5:22, 23) Ukualondunge ka ecelela okuti omunu umue ale ekalo li u sumuisa. Pole, amamako oku tula utima kuenda o yuvula oku lihoya okuti, ocina cimue ca siata oku li pita eci omunu umue a tema omo lioku sanumuiwa.

Ukualondunge o lekisa ukũlĩhĩso poku nõla olonjila a kuama. Wa kũlĩha okuti atatahãi, oku linga ovina okuti omunu ka sokolola, ale oku linga ovina omanu va kasi oku linga, ka vi koki ovilinga violondunge. Omo liaco, eye o sokolola lutate kocitangi caco. O sanda oku kũlĩha ovina viosi via kongelamo kuenda oku kũlĩhĩsa onjila a kuama. Noke, eye o konomuisa Ovisonehua kuenda o nõla ovihandeleko ale olonumbi Viembimbiliya vi kapiwako kocitangi caco. Olonjila viomunu waco olonjanja viosi via suapo.​—Olosapo 3:5, 6.

‘Omunga ya Koleliwa li Sakula’

Etu Tulombangi Via Yehova, tua kundikiwa oku sandeka esapulo lia Suku. Olondaka vi kuamamo viukualosapo, vi tu kuatisa oku kala omanu va koleliwa osimbu tu likolisilako oku tẽlisa ocikele cetu. Ovio hati: “Ombangi ya koleliwa yi vangula ocili, pole, ombangi yesanda yi vangula uhembi.”​—Olosapo 13:17.

Olondaka evi vi lekisa ciwa ovituwa ombangi yimue yi sukila oku lekisa. Nye ci pita nda omunga ya nena esapulo yi pengisa ale yi vokiya olondaka viuhembi kulandu wocili? Anga hẽ eye ka ka sombisiwa? Sokolola kulandu wa Gehasi o ñuatisi yuprofeto Elisia, okuti omo liocipululo wa eca esapulo limue liuhembi ku Namana usongui wolohoka vio ko Suria. Ovilundu via kala ku Namana via enda ku Gehasi. (2 Olosoma 5:20-27) Nye ci lipita eci omunga yi liwekapo oku kala ukuacili loku likala oku eca esapulo? Embimbiliya li popia okuti, “[nda] ove ku popi cimue oco o lungule ondingaĩvi okuti yi pongoloka kũvi wayo, oyo yi ka fa ndomunu umue ondingaĩvi omo lieko liayo muẽle, pole, [ame ndi Yehova] ndi ka kisika osonde yayo kokuove.”​—Esekiele 33:8.

Handi vali, omunga ya koleliwa yi li kuatisa oyo muẽle kuenda vana vo yeva. Upostolo Paulu wa sapuila Timoteo hati: “Li lava ove muẽle, lavavo oku longisa kuove. Pandikisa kovina evi, momo poku ci linga o ka li popela ove muẽle kuenda vana va ku yeva.” (1 Timoteo 4:16) Sokolola kasumũlũho olondaka viwa Viusoma vi nena. Ovio vi kuatisa vakuavitima wa sunguluka kuenda vi vambata kocili ci va yovola. (Yoano 8:32) Ndaño okuti omanu ka va yevelela kesapulo, ombangi ya koleliwa ‘yi ka popela omuenyo waye muẽle.’ (Esekiele 33:9) Lalimue eteke ka tu ka liwekipo oku tẽlisa ocikele cetu. (1 Va Korindo 9:16) Poku “kunda ondaka,” ka tu ka tepululi loku sima okuti omanu va ka liyeva lãvi omo liovina tu va sapuila.​—2 Timoteo 4:2.

“Una o Tava Elungulo o ka Kemãlisiwa”

Anga hẽ omunu ukualondunge o kala lociumbiti eci a tambula elungulo limue? Elivulu Liolosapo 13:18 li popia hati: “Wosi o likala epindiso o wila vuhukũi kuenda vekambo liesumbilo, pole, una o tava elungulo o ka kemãlisiwa.” Tu ka kala vakualondunge nda tua tava elungulo limue, ndaño okuti ka tua li pingile. Elungulo limue liwa li pondola oku kuatisa calua nda ka tua limbukile okuti tu sukila ekuatiso liaco. Oku kapako elungulo liaco, ci pondola oku tu kuatisa oku yuvula esumuo kuenda ovitangi. Nda ka tua kapeleko alungulo aco, ci ka tu kokela esumuo.

Epandiyo limue li eciwa kokuetu, li tu sanjuisa kuenda li tu pamisa. Pole, tu sukilavo oku tambula kuenda oku tava elungulo limue. Kũlĩhĩsa ovikanda vivali upostolo Paulu a sonehela Timoteo. Ndaño okuti vukanda waco wa pandiya Timoteo omo liekolelo liaye, pole, mu sangiwavo alungulo alua. Paulu wa lungula lohenda umalẽhe waco oco amameko lekolelo, lutima wa yela, oku kuata ukamba la vakuavo vekongelo, oku sumbila Suku lutima wosi, oku tẽla leci a kuete, oku pindisa vakuavo, oku pandikisa kalongiso esanda kuenda oku kunda. Amalẽhe vekongelo, va ka linga ciwa poku sanda kuenda oku tava alungulo lia vana va loñoloha.

‘Endaenda Lavakualondunge’

Soma ukualondunge wa popia hati: “Eci onjongole yi tẽlisiwa, yi sanjuisa omunu, pole, eveke li suvuka oku tinduka kũvi.” (Olosapo 13:19) Catiamẽla kelomboloko liolosapo evi, elivulu limue li popia hati: “Eci ku tẽlisiwa ocimãho cimue ale onjongole, omunu o sanjuka calua . . .” Omo okuti oku tẽlisa ocimãho cimue ocina cimue ciwa, eveke lia suvuka oku tinduka kũvi. Ovo va pondola lika oku tẽlisa ovimãho viavo pocakati covilinga vĩvi kuenda nda va tinduka kũvi, nda ka va kuatele esanju lioku tẽlisa olonjongole viavo.” Omo liaco, ci kuete esilivilo kokuetu oku kuata olonjongole via sunguluka.

Akamba vetu va pondola oku vetiya ovisimĩlo vietu, olonjongole kuenda ovina tu sole levi ka tu sole! Salomone wa lombolola ocili cimue ka ci pongoloka poku popia hati: “Omunu endaenda lukualondunge o lingavo ukualondunge, Pole, una o livala ukamba leveke o ka liyaka lovitangi.” (Olosapo 13:20) Akamba tu kuete ndaño muẽle pocakati colomapalo, co internet kuenda ovina tu tanga, vi pondola oku vetiya ekalo lietu kuenda ovituwa. Omo liaco, ci kuete esilivilo oku lekisa olondunge poku nõla akamba!

‘Sia ocipiñalo Cimue’

Soma yo ko Isareli wa popia hati: “Ohali yi kuama kuama vakuakandu, pole, ukuasi u sumũlũisa vakuesunga.” (Olosapo 13:21) Ci kuete esilivilo oku likolisilako oku linga eci ca sunguluka, momo Yehova o tata vakuesunga. (Olosamo 37:25) Pole, tu sukila oku kũlĩha okuti “otembo kuenda ovina,” vi va veta vosi. (Ukundi 9:11) Anga hẽ tu pondola ou linga cimue oco tu lipongiyile ovina viya ocipikipiki?

Salomone wa soneha hati: “Omunu uwa o sila ocipiñalo olonekulu viaye.” (Olosapo 13:22a) Eci olonjali vi kuatisa omãla vavo oku kuata ukũlĩhĩso watiamẽla ku Yehova kuenda oku kuata ukamba uwa laye, va kasi oku sia ocipiñalo cimue ca velapo! Pole, nda ka ca sungulukile hẽ oku pongiya ovina vi kuatisa epata konepa yoketimba nda okuti vocipikipiki umue pokati kolonjali o fa? Kolofeka vimue, citava okuti asongui vepata va pongiya opapelo yuvangi yi kuatisa poku liyaka lovitangi, oku soneha ocicapa cimue cocipiñalo kuenda oku soleka olombongo vimue vi kuatisa kovaso yoloneke.

Nye ci popiwa catiamẽla kocipiñalo colondingaĩvi? Salomone wamisako hati: “Pole, ukuasi wukuakandu u selekiwila ukuesunga.” (Olosapo 13:22b) Ndaño okuti koloneke vilo tu kuete ale onima yimue, olondaka evi vi ka kala viocili eci Yehova a ka tẽlisa ohuminyo yaye yoku lulika “ovailu okaliye longongo yokaliye” okuti “vokuavio mu ka kala esunga.” (2 Petulu 3:13) Olondingaĩvi vi ka kunduiwa kuenda “ambombe va ka piñala ilu lieve.”​—Olosamo 37:11.

Omunu ukualondunge o ka lekisa ukũlĩhĩso, ndaño okuti ka kuete ovina vialua. Elivulu Liolosapo 13:23 li popia hati: “Epia liohukũi okuti lia pongiyiwa ciwa, lima okulia kualua, pole, olio citava okuti li nyõliwa omo liekambo liesunga.” Komunu umue onalavayi, citito ci linga calua lasumũlũho a Suku. Pole, ekambo liesunga li nyõla ovokuasi osi.

‘Eca Epindiso’

Omanu ka va lipuile va sukila epindiso tunde vutila. Soma yo Isareli wa popia hati: “Omunu wosi o yuvula ombueti yaye, wa suvuka omõlaye, pole, una o sole omõlaye ka liwekapo oku u pindisa.”​—Olosapo 13:24.

Ombueti ocindekaise comoko. Kelivulu Liolosapo 13:2, oyo yi tiamisiwila komoko olonjali vi kuete. Kocinimbu eci, oku talavaya lombueti yepindiso ka ci lomboloka oku veta omõla. Pole, yi lomboloka olonjila vioku pindisa. Kõmala vamue, oku pindisa lohenda pamue oco lika ci sukiliwa oco va liwekepo oku lekisa ovituwa vĩvi. Pole komãla vakuavo, pamue ci sukila muẽle epindiso limue lia tĩlapo vali. Elivulu Liolosapo 17:10 li popia hati: “Omunu wosi o kuete elomboloko o kuatisiwa calua eci a lunguiwa okuti oku veta eveke ocita kolonjanja, ci sule.”

Olonjali poku pindisa, vi sukila oku ci linga locisola kuenda lolondunge oco omãla va kuatisiwe. Olonjali vakuacisola, va kapako akulueya omãla vavo. Ovo va pindisa omãla vavo osimbu ka va lingile ovina ka via sungulukile. Va kapako elungulo liupostolo Paulo liokuti: “Ene a va isia, ko ka wenguli onyeño yomãla vene, pole, va tati poku va lungula loku va pindisa ndomo ci likuata leci Yehova a popia.”​—Va Efeso 6:4.

Nye ci li pita nda olonjali vi kuete ocekelela kuenda ka vi eci epindiso li sukiliwa komãla vavo? Anga hẽ omãla va ka eca olopandu omo liocekelela caco? Sio! (Olosapo 29:21) Embimbiliya li popia hati: “Omõla eceliwa oku linga cosi, o kutisa osõi inaye.” (Olosapo 29:15) Nda olonjali ka vi talavaya lomoko va kuete, ci ka lekisa okuti ka va kapeleko omãla vavo ale ka va va kuetele ocisola. Pole, oku lekisa ohenda kuenda utõi poku talavaya lomoko va kuete, ci situlula ocisola va kuetele omãla vavo.

Omunu ukualondunge haye wa sunguluka okuti o lekisa ukũlĩhĩso wocili, o ka sumũlũisiwa. Salomone wa popia hati: “Ukuesunga o lia kuenje o tẽlisa onjongole yaye, pole, imo liondingaĩvi li kala onjala.” (Olosapo 13:25) Yehova wa kũlĩha ovina viwa tu sukila kolonepa viosi viomuenyo, ndeci omuenyo wepata, oku linalisa la vakuetu, upange wetu woku kunda ale, ceci tu pindisiwa. Ocili okuti, nda tua kapako olonumbi violondunge vi sangiwa Vondaka ya Suku, tu ka kuata ekalo liwa komuenyo.

[Etosi pombuelo yemẽla]

[Ociluvialuvia kemẽla 28]

Poku tatiwa lekambo liesunga, omunu ukualondunge o lava omẽla waye

[Ociluvialuvia kemẽla 29]

Omunu o sandeka Usoma lekolelo o linga eci ca sunguluka

[Ociluvialuvia kemẽla 30]

Ndaño okuti ci sanjuisa oku tambula epandiyo, tu sukila oku tava kalungulo

[Ociluvialuvia kemẽla 31]

Olonjali vakuacisola va kapako akulueya omãla vavo