Lava Ovisimĩlo Viutima Wove

“U wa kamba olondunge o tava ño [ovina] viosi, u wa lunguka o kũlĩhĩsa oku a enda.”​—⁠OLOSAPO 14:⁠15.

1, 2. (a) Ovitangi Lote a liyaka lavio volupale luo Sodoma vi tu longisa nye? (b) Ondaka yokuti, “Lisuluviki,” yi lomboloka nye?

ECI Avirahama a pinga ku Lote oco a nole onepa a yongola oku kala, wa nolapo etapi li kuete ovava. Etapi liaco, lia kala “ndocumbo ca Yehova.” Olio, lia molẽhele okuti liwa oku kalamo lepata liaye. Momo ‘wa nolele etapi liosi liolui Yordão’ lia kala ocipepi lolupale luo Sodoma. Pole, noke weya oku sumua calua. Momo omanu voko “Sodoma va kala olondingaĩvi. [Kuenda] va lingaila Yehova akandu a lua.” (Efetikilo 13:​7-​13) Vokuenda kuotembo Lote lepata liaye va liyaka lovitangi vialua. Noke eye lomãla vaye vakãi veya oku kala veleva limue kolomunda. (Efetikilo 19:​17, 23-26, 30) Ocili okuti, ocitumãlo Lote a nolele, ca molẽhele okuti ciwa. Pole, noke ekalo lia pongoloka, kuenje wa liyaka lovitangi vialua.

² Ulandu wovitangi via Lote, u kuatisa omanu va Yehova koloneke vilo. Poku nõla onjila tu yongola oku kuama, tu sukila oku kũlĩhĩsa ovina viosi viyililako loku lunguka oco ka tuka kembiwe lovina viwa tu lete. Embimbiliya li tu lungula hati: “Lisuluviki.” (1 Petulu 1:​13) Kelimi lio Helasi ondaka ‘oku lisuluvika,’ yi lomboloka ‘oku kuata olondunge.’ Onoño yimue o tukuiwa hati, R. C. H. Lenski wa lombolola okuti, oku kuata olondunge ci lomboloka ‘oku tula utima nda tu yongola oku nõla onjila yimue. Noke lioku sokolola ovina viosi viyililako, tu nõla onjila ya sunguluka.’ Tu konomuisi ovolandu amue a pondola oku tu kuatisa oku lava ovisimĩlo vietu.

Poku Linga Olomĩlu

3. Momo lie tu sukilila oku lunguka nda tu kuete epuluvi lioku linga olomĩlu?

³ Sokolola ndeci okuti, manji umue wa ku likuminya omĩlu yimue. Eye wa sanjukila calua omĩlu yaco, kuenda oku vetiya oco kuka yi pumbe. Kuenje, ove o fetika oku sokolola okuti, nda omĩlu yaco ya enda ciwa, oka kuata ekalo liwa vepata liove. Kuenda oka kuata otembo yalua yoku linga upange wa Yehova. Pole, elivulu Liolosapo 14:​15, li tu lungula hati: “U wa kamba olondunge o tava ño [ovina] viosi, u wa lunguka o kũlĩhĩsa oku a enda.” Omo liesanju lioku fetika omĩlu yaco, pamue ku sokolola vali ovitangi via siata oku iyilila kolomĩlu vimue. Momo nda omĩlu yaco ka ya endele ciwa tu kuata ovitangi vioku pesela ovina viosi tu kuete. (Tiago 4:​13, 14) Omo liaco, o sukila oku konomuisa ovisimĩlo viove loku likandangiya.

4. Momo lie tu sukilila oku lunguka nda umue wa tu pinga olombongo vioku linga omĩlu?

⁴ Omunu wosi wa lunguka, osimbu handi ka lingile omĩlu yimue, o konomuisa ndomo yi lingiwa. (Olosapo 21:⁠5) Kuenje, cu kuatisa oku limbuka eci ciyilila koku linga omĩlu yaco. Konomuisa ocindekaise eci: Sokolola ndeci okuti, omunu umue wa ku pinga olombongo vioku linga omĩlu. Kuenda wa ku likuminya okuti, nda omĩlu yaco ya enda ciwa, poku tiula olombongo viove o vokiyako. Ohuminyo yaco citava okuti, yiwa. Pole, anga hẽ wa kũlĩha ovitangi viyililako? Nda omĩlu yaco ka ya endele ciwa, o likuminya hẽ oku feta olombongo viove? Eye oku tiuwila hẽ lika olombongo viove nda omĩlu yaco ya enda ciwa? Ove hẽ o tava oku pesela olombongo viove nda omĩlu yaco ka ya endele ciwa? Handi vali, o sukila oku lipula ndoco: Momo lie olonjanja vimue kolombango ka va tavela oku levalisa olombongo komanu? Anga hẽ ovo va kũlĩhavo ovitangi viyilila koku levalisa olombongo?’ Oku konomuisa lutate ovitangi viaco, ci ku vetiya oku kuata olondunge.​—⁠Olosapo 13:16; 22:⁠3.

5. (a) Osimbu Yeremiya ka landele usenge umue nye a lingile? (b) Momo lie ukanda wuvangi u kuetele esilivilo poku levalisa olombongo?

⁵ Eci uprofeto Yeremiya a landele usenge umue kepalume liaye una wa kala ufendeli wa Yehova, eye wa sandiliya olombangi. Kuenje wa soneha ondando yaco vopapelo yimue yuvangi. (Yeremiya 32:​9-​12) Koloneke vilo, omunu wosi wa lunguka, poku linga omĩlu yimue lukuepata liaye ale lamanji umue, o soneha ulandu waco vukanda wuvangi.a Ukanda waco, u kuatisa oku yuvula ovitangi kuenda oku lava ukamba wetu. Ekambo lioku soneha ukanda wuvangi poku linga olomĩlu, lia siata oku nena ovitangi vialua pokati komanu va Yehova. Ovitangi viaco via siata oku nena esumuo, ocikumbiti, kuenda oku siapo oku vumba Yehova.

6. Momo lie tu sukilila oku yuvula ocipululu?

⁶ Tu sukila oku yuvula ocipululu. (Luka 12:​15) Ohuminyo yoku nganyala olombongo vialua, ya siata oku vetiya omanu oku linga olomĩlu vimue okuti ka va konomuisa ovitangi viyililako. Vamanji vamue va kuete ovikele vocisoko ca Yehova, va siatavo oku pita lovitangi viaco. Embimbiliya li tu lungula hati: “Ko ka kali locipululu colombongo. [Sanjukili] ovina vu kuete.” (Va Heveru 13:⁠5) Nda Ukristão vo likuminya oku linga omĩlu yimue, o sukila oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ ndi sukila oku linga omĩlu yaco?’ Oku ambata omuenyo umue wa leluka, ci tu kuatisa oku tiamisila utima wetu kupange wa Yehova loku yuvula ovitangi vi tunda koku sola olombongo.​—⁠1 Timoteo 6:​6-10.

Ovitangi Viomanu ka va Kuelele

7. (a) Ovitangi vipi Akristão vana ka va kuelele va siata oku liyaka lavio? (b) Voku nõla omunu tu yongola oku kuela, mua kongela ndati epokolo lietu ku Yehova?

⁷ Kuli afendeli valua va Yehova okuti va yongola oku kuela. Pole, ka va sangele omunu wa sunguluka oku likuela laye. Kolofeka vimue, kuli ocituwa coku vetiya omanu ka va kuelele oco va kuele. Pole, pamue kocitumãlo caco ka kuli vamanji valua akuenje lafeko. (Olosapo 13:​12) Akristão va kũlĩha okuti, onumbi Yembimbiliya yoku ‘likuela vu Ñala,’ yi lekisa oku pokola ku Yehova. (1 Va  Korindo 7:​39) Oco Ukristão a tamalale kayonjo aco, o sukila oku konomuisa ovisimĩlo viaye loku lisuluvika.

8. Ovitangi vipi ufeko Sulamita a liyaka lavio? Ovitangi vipi vamanji afeko va siata oku liyaka lavio?

⁸ Vocisungo ca Salomone, mu sangiwa ulandu wufeko umue Sulamita. Eposo liaye lia vetiya ovisimĩlo via soma. Ndaño okuti, ufeko waco wa kuatele ale ukuenje waye, soma wo yonja lovokuasi, kuenda ovina vikuavo viwa. (Ocisungo ca Salomone 1:​9-11; 3:​7-10; 6:​8-10, 13) Nda ove ufeko, citava okuti, ulume umue ku yongola oku kuela oku sakalaisa. Pamue cime cove kupange, oku yonja lovina vimue viwa oco a namulale love. Pole, ove o sukila oku lunguka laye. Ndaño okuti, pamue ovina viaco ka vi lingi lovisimĩlo vioku ku yonja, ove kua kũlĩhĩle eci ci kasi vutima waye. Omo liaco, kuama ongangu ya Sulamita yoku liteyuila. (Ocisungo ca Salomone 8:​4, 10) Yuvula ovina viosi viatiamẽla kocisola coku namulula. Eci o fetika oku talavaya kupange umue, vakuene o talavaya lavo, va sapuila okuti, ove Umbangi ya Yehova. Kuenda sandiliya epuluvi lioku va kundila Ondaka ya Suku. Nda wa ci linga, oka li teyuila kayonjo.

9. Ohele yipi yi tunda koku linga ukamba lomunu umue vo telefone? (Tanga pokakasia kemẽla 30.)

⁹ Cilo vovikanda viasapulo, mu sangiwa olonumbi vialua vi lekisa ndomo omunu a pondola oku sanga umue a yongola oku kuela. Vamue va siata oku sima okuti, ovikanda viaco vi va kuatisa oku kũlĩha omanu vana okuti ka ca lelukila oku li sanga lavo. Oku namũlala lomunu una ka tua kũlĩhile ci nena ovitangi. Momo ka ci tu kuatisa oku kũlĩha ovituwa viaye loku limbuka nda citava oku amamako lukamba waco. (Osamo 26:⁠4) Omanu vamue va siata oku kemba hati, Olombangi via Yehova. Oku namũlala vo telefone, ku vokiya lonjanga ukamba. Pole, ku tateka omunu oku kuata olondunge. (Olosapo 28:​26) Omo liaco, poku vanguila vo telefone, tu sukila oku lunguka oco ka tuka kuate ukamba lomunu umue ka tua kũlĩhĩle.​—⁠1 Va  Korindo 15:⁠33.

10. Vamanji va pondola ndati oku vetiya Akristão vana ka va kuelele?

¹⁰ Yehova o ‘kuete ocikembe’ lomanu vaye. (Tiago 5:​11) Eye wa kũlĩha ovitangi viomanu vana ka va sangele umue wa sunguluka oku likuela laye. Yehova wa kapako ekolelo liavo. Nye tu sukila oku linga oco ka vaka sumue? Tu sukila oku va pandiya omo liepokolo liavo kuenda epandi liavo. (Olonganji 11:​39, 40) Eci tu linga olomapalo, tu sukilavo oku va laleka oco va kale letu. Ove hẽ otembo yipi wa ci lingile? Handi vali, tu sukila oku va likutililako loku pinga ku Yehova oco a va kuatise okuti, va pamisa ekolelo liavo. Kuenje, vamamako lesanju kupange waye. Nda tua kuata ukamba lavo, vaka limbuka okuti, tu va kuetele ocisola ndeci Yehova a va kuetele.​—⁠Osamo 37:⁠28.

Poku Liyaka Loku Vela

11. Nda omunu o vela, ocitangi cipi coku sakuiwa a liyaka laco?

¹¹ Nda tu vela, ale pamue manji umue o kasi loku vela, tu sumua calua. (Isaya 38:​1-3) Ocili okuti, tu yongola ovihemba vioku sakula uvei waco. Pole, tu sukila oku kuama onjila yina yilitava lolonumbi Viembimbiliya. Etu tua kũlĩha okuti, Akristão va sukila oku pokola kocihandeleko Cembimbiliya coku yuvula oku sakuiwa losonde. Va sukilavo oku yuvula oku sakuiwa lonjila yimue mu iñila oku tãha. (Ovilinga 15:​28, 29; Va Galatia 5:​19-​21) Pole, omanu vana ka va kuete uloño woku sakula, ka ca lelukile oku nõla onjila yiwa yoku sakuiwa. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku konomuisa ovisimĩlo vietu?

12. Akristão va pondola ndati oku lunguka poku nõla onjila yoku sakuiwa?

¹² Omunu wosi “wa lunguka, o kũlĩhĩsa oku a enda.” Eye o konomuisa olonumbi Viembimbiliya levi visangiwa valivulu a sandekiwa lukuenje wa lunguka. (Olosapo 14:​15) Kolonepa vimue violuali, ka kuli olondotolo lolosipitali. Omo liaco, omanu va siata oku sakuiwa lovihemba vio vusenge. Nda tu yongola oku kuama onjila yoku sakuiwa lovihemba viaco, tu sukila oku tanga Utala Wondavululi 15 wosãi ya Kupupu wo 1987, kemẽla 26 toke 29. Ulandu waco, u lombolola ovitangi vimue vi tunda kovina viaco. Vocipama caco muli apulilo amue ndeci: Anga hẽ omunu waco ukuakusakula wa kũlĩhĩwa okuti, ocimbanda? Oku sakula kuaco ku tiamisiwila hẽ kondaka yokuti, okuvela, loku fa, ku tunda kolosekulu vietu via fa osimbu? Anga hẽ omunu waco poku sakula eca ocilumba cimue loku linga olohutililo kuenda oviholo vikuavo? (Esinumuĩlo 18:​10-​12) Apulilo ava a tu kuatisa oku pokola kelungulo lia Paulu wa popia hati: ‘Kũlĩhĩsi ovina viosi kuenje nolipo evi viwa.’b (1 Va  Tesalonike 5:​21) Olondaka evi, vi tu kuatisa oku kuama onjila ya sunguluka yoku sakuiwa.

13, 14. (a) Tu lekisa ndati esunguluko catiamẽla koku tata uhayele wetu? (b) Momo lie esunguluko li kuetele esilivilo poku vangula la vakuetu catiamẽla koku sakuiwa?

¹³ Oku lekisa esunguluko kovina viosi tu linga, ci kuete esilivilo. Capiãla enene konepa yoku sanda uhayele. (Va Filipoi 4:⁠5) Oku sakalala luhayele wetu ku lekisa esumbilo ku Yehova wa tu ĩha ombanjaile yomuenyo. Eci tu liyaka locitangi coku vela, tu sukila oku sanda onjila yiwa yoku sakuiwa. Pole, tuka kuata lika uhayele wa lipua, eci Yehova aka malako ovovei osi. (Esituluilo 22:​1, 2) Omo liaco, ka tuka sakalali lika luhayele wetimba lietu okuti, ka tu velisapo vali ovina viespiritu.​—⁠Mateo 5:3; Va Filipoi 1:⁠10.

¹⁴ Poku vangula la vakuetu catiamẽla kondaka yoku sakuiwa, tu sukilavo oku lekisa esunguluko. Ondaka yaco ka citava okuti, oyo yi kala ombangulo yetu kolohongele vekongelo ale kolohongele vimbo. Momo voku sanda onjila yoku sakuiwa mua kongela olonumbi Viembimbiliya, leci utima womunu wecelela oku linga, kuenda ukamba waye la Yehova. Omo liaco, ka ca sungulukile oku kisika vakuetu oco va kuame ovisimĩlo vietu ale oku lavisa ovisimĩlo viavo. Ocili okuti, ca sunguluka oku sanda ekuatiso ku vamanji va loñoloha vekongelo. Pole, Ukristão o sukila ‘oku ambata ocitele caye muẽle kovaso a Suku,’ poku nõla onjila a yongola oku kuama poku sakuiwa.​—⁠Va Galatia 6:5; Va Roma 14:​12, 22, 23.

Ceci tu Liyaka Lovitangi

15. Ovitangi vi pondola oku nena nye komunu?

¹⁵ Olonjanja vimue omanu va Yehova omo liovitangi va siata oku linga ovina ka via sungulukile. (Ukundi 7:⁠7) Yovi eci a liyaka lovitangi, wa kuata ovisimĩlo ka via sungulukile. Pole, noke wa siapo ovisimĩlo viaco. (Yovi 35:​2, 3; 40:​6-8) Ocili okuti, Mose ‘wombokele calua pokati komanu vosi vokilu lieve.’ Pole, onjanja yimue va Isareli va wenguile onyeño yaye, kuenje wa temẽle calua. (Atendelo 12:3; 20:​7-12; Osamo 106:​32, 33) Daviti omo liesuluviko wa yuvula oku ponda Soma Saulu. Pole, eci Nabala a tambulula lãvi akuenje vaye wa temele calua. Kuenje ka lekisile olondunge. Noke, eci Avigaile a limbuka ocitangi caco, wa tutuiya onyeño yaco, kuenje, Daviti ka tẽlisile onjongole yaye yĩvi.​—⁠1 Samuele 24:​2-7; 25:​9-13, 32, 33.

16. Nye ci tu kuatisa oku yuvula ovina ka via sungulukile?

¹⁶ Citava okuti, tu liyakavo lovitangi vimue vi tu vetiya oku linga eci cĩvi. Pole, oku yevelela ovisimĩlo via vakuetu ndeci Daviti a linga, ci tu kuatisa oku yuvula onyeño loku linga ekandu. (Olosapo 19:⁠2) Ondaka ya Suku yi tu vetiya hati: “Kali lonyeño, puãi ko ka lingi ekandu. Sokololi lovitima viene eci vu kasi povola. Tũlũmuhi.” (Osamo 4:⁠4) Eci tu liyaka londaka yimue yi koka onyeño, ale poku nola onjila tu yongola oku kuama, tu sukila oku kevelela toke eci tu tulumũha. (Olosapo 14:​17, 29) Tu sukilavo oku likutilila ku Yehova oco a tu kuatise. ‘Kuenje ombembua yaye, yina ya piãla olondunge viosi, yi lava ovitima vietu lovisimĩlo vietu vu Kristu Yesu.’ (Va Filipoi 4:​6, 7) Ombembua yi tunda ku Suku, yi tu kuatisa oku konomuisa ovisimĩlo vietu kuenda olondunge vietu.

17. Momo lie tu sukilila oku kolela ku Yehova oco tu kuate olondunge?

¹⁷ Ndaño tu likolisilako oku yuvula eci cĩvi, tu sukila oku ivaluka okuti, vosi yetu tua siata oku lueya. (Tiago 3:⁠2) Citava okuti tu kuama onjila yimue ka ya sungulukile, noke tu pita lovitangi. (Osamo 19:​12, 13) Handi vali, omo okuti ka tualipuile, ka tu kuete olondunge vioku lisonguila etu muẽle. Pole, tu sukila oku kolela ku Yehova oco a tu songuile. (Yeremiya 10:​23) Tu kuete esumũlũho li tunda ku Yehova wa tu likuminya hati: “Hu longisa, hu imbaimba onumbi yonjila wenda. Hu lungula, hu imba ovaso.” (Osamo 32:⁠8) Lekuatiso lia Yehova, tu pondola oku kuata olondunge loku li suluvika.

[Etosi pombuelo yemẽla]

O Tambulula Ndati Eci Tua Lilongisa?

Tu lava ndati ovisimĩlo vietu:

• Nda va tu likuminya oku linga omĩlu yimue?

• Poku sanda omunu tu yongola oku kuela?

• Poku liyaka locitangi coku vela?

• Poku liyaka lovitangi vikuavo?

[Okakasia kemẽla 30]

Ove hẽ o Tava Kolondaka Evi?

Ulandu ukuãimo u sangiwa vovikanda viasapulo via sandekiwila omanu vana ka va kuelele:

‘Ndaño tua likolisilako, lomue o tẽla oku kũlĩha ciwa ukuavo.’

‘Vovikanda viasapulo, ka tu sandeka ovolandu ocili.’

‘Ovisimĩlo vi sangiwa vovikanda viasapulo, alungulo, lolohuminyo, olonumbi, kuenda ovolandu akuavo, via sandekiwa lolohembi. Omo liaco, ka tuka koleli kolondaka viaco.’

[Elitalatu kemẽla 29]

“U wa lunguka o kũlĩhĩsa oku a enda”

[Elitalatu kemẽla 31]

Vamanji akãi, va pondola ndati oku kuama ongangu yufeko Sulamita?

[Elitalatu kemẽla 32]

‘Kũlĩhĩsa ovina viosi kuenje nolapo evi viwa’