Tamalãla ‘Lespiritu Lioluali’
“Etu puãi, ka tua tambuile espiritu lioluali, te espiritu lia tunda ku Suku.” —1 VA KOR. 2:12.
1, 2. (a) Momo lie vovitunu va fẽla ukuasi ko Inglaterra va endela oku kapamo olonjila? (b) Ovitangi vipi Akristão va siata oku liyaka lavio koloneke vilo?
KUNYAMO wo 1911, ombiali kofeka yo Inglaterra, ya tumbikile ocihandeleko coku teyuila omanu va enda oku talavaya kolomina viukuasi. Vovitunu viaco, va enda oku kapamo olonjila vivali. Momo lie? Momo eci mu tunda ondalu, olonjila viaco via enda oku lungula omanu. Eci va limbuka okuti olonjila via fetika oku ambuka, ca kala ondimbukiso yokuti, ofela yo vocitunu ya liña. Elungulo liaco lia kuata esilivilo lialua. Momo eci ondalu yi vata, ulienge waco ka u molẽha kuenda ka u kuete elemba. Nda omunu wa ina owisi waco, utima waye ka u talavaya vali, kuenje osonde vasipa ka yendi vali. Osimbu handi ka va fetikila oku kapa olonjila vovitunu viaco, olonalavayi ka via tẽlele oku limbuka oku ku tunda ofela ya liña, kuenje vosi yavo va enda oku fa.
2 Akristão va siata oku liyakavo locitangi ca soka ndeci konepa yespiritu. Ndamupi? Eci Yesu a eca kolondonge viaye ocikundi coku kundila olondaka viwa voluali luosi, wa kũlĩhĩle okuti, wa kala oku va tuma voluali luomanu vakuavituwa vĩvi hailuo lua vialiwa la Satana. (Mat. 10:16; 1 Yoa. 5:19) Vuteke wa sulako eci handi Yesu ka pondiwile, wa sakalalele lolondonge viaye, kuenje wa likutilila ku Isiaye hati: “Si pingi okuti o vopa voluali, te okuti o va teyuila kevĩho.”—Yoa. 17:15.
3, 4. Elungulo lipi Yesu a eca kolondonge viaye, kuenda momo lie li kuetele esilivilo kokuetu?
3 Yesu wa lungula olondonge viaye catiamẽla kohele yoku liwekapo oku lavulula. Olondaka viaye vi kuete esilivilo kokuetu, momo tu kasi koloneke via sulako violuali lulo lua vĩha. Eye wa lungula olondonge viaye hati: “Lavululi . . . okuti vu kala longusu yoku puluka kovina evi viosi viya, ho talami kovaso a Mõlomanu.” (Luka 21:34-36) Yesu wa likuminyile oku pinga espiritu sandu ku Isiaye oco li kuatise olondonge viaye oku ivaluka ovina viosi a va longisa.—Yoa. 14:26.
4 Nye ci popiwa catiamẽla kokuetu koloneke vilo? Anga hẽ espiritu sandu lia siatavo oku tu kuatisa? Nye tu sukila oku linga oco tu kuatisiwe lalio? Espiritu lioluali li lomboloka nye, kuenda li talavaya ndati? Tu pondola ndati oku tamalãla lespiritu lioluali?—Tanga 1 Va Korindo 2:12.
O Tava Oku Songuiwa Lespiritu Sandu Ale Lespiritu Lioluali?
5, 6. Espiritu sandu li tu kuatisa oku linga nye, kuenda nye tu sukila oku linga oco li tu kuatise?
5 Espiritu sandu ka lia kuatisile lika ava va kala kotembo yovapostolo. Koloneke vilo, espiritu sandu lia siatavo oku tu kuatisa oku linga upange wa Suku. (Va Rom. 12:11; Va Fil. 4:13) Olio li tu kuatisa oku lekisa ‘apako espiritu’ ndeci, ocisola, unu kuenda esunga. (Va Gal. 5:22, 23) Pole, Yehova Suku ka eci espiritu sandu liaye komanu vana ka va lekisa onjongole.
6 O pondola oku li pula ndoco: ‘Nye ndi sukila oku linga oco ndi tambule espiritu sandu?’ Embimbiliya li lekisa ovina vialua tu pondola oku linga. Omo liaco, o sukila oku lekisa umbombe poku pinga espiritu sandu ku Suku. (Tanga Luka 11:13.) O sukilavo oku lilongisa olonumbi Viondaka ya Suku kuenda oku vi kapako. (2 Tim. 3:16) Eci ka ci lomboloka okuti wosi o tanga Embimbiliya o pondola oku tambula espiritu lia Suku. Nda Ukristão wa kapako ovina a lilongisa Vondaka ya Suku, ovisimĩlo viaye o vi tiamisila kueci a lilongisa. Oku tava okuti Yehova wa nõla Yesu oco a linge onumiwa Yaye loku limbuka okuti tu tambula espiritu lia Suku vonduko yaye, ci kuete esilivilo. (Va Kol. 2:6) Omo liaco, tu sukila oku kuama ongangu ya Yesu kuenda oku kapako ovina a longisa. (1 Pet. 2:21) Nda tua likolisilako oku setukula Kristu, tu tambula espiritu sandu.
7. Espiritu lioluali lia siata oku vetiya ndati omanu?
7 Espiritu lioluali li vetiya omanu oku kuama ovituwa via Satana. (Tanga Va Efeso 2:1-3.) Olio, li limbukiwila volonepa via litepa. Koloneke vilo, tua siata oku mõla ndomo li vetiya omanu oku tomba olonumbi via Suku. Olio lia siata oku vetiyila omanu “[koñeyi] yetimba, loñeyi yovaso, kuenda oku litunila ovina viomuenyo.” (1 Yoa. 2:16) Espiritu lioluali lia siata oku vetiya omanu oku lekisa ovituwa ndeci: Ukahonga, oku fendela oviteka, owanga, asuvu, ema, olonyeño kuenda ovoholua. (Va Gal. 5:19-21) Lia siatavo oku vetiya vana liwekapo oku fendela Suku, oco va vangule ovina vi sepula onduko yaye. (2 Tim. 2:14-18) Omunu wosi o vetiyiwa lespiritu lioluali, o kasi oku yapuisiwa la Satana.
8. Onjila yipi tu sukila oku nõla?
8 Ocili okuti ka tu pondola oku tunda pokati komanu va kuete ovituwa vĩvi. Pole, tu sukila oku nõla nda tu tava oku songuiwa lespiritu sandu ale lespiritu lioluali. Vana va vetiyiwa lespiritu lioluali, va popeliwa lika nda va ecelela oku songuiwa lespiritu sandu. Cimuamue haico ci pita la vana va kasi oku songuiwa lespiritu sandu. Nda ka va lavuluile, va yapuisiwa lespiritu lioluali. (Va Fil. 3:18, 19) Tu konomuisi ndomo tu pondola oku tamalãla lespiritu lioluali.
Limbuka Ondimbukiso
9-11. Ovina vipi vi tu kuatisa oku limbuka nda tu kasi oku yapuisiwa lespiritu lioluali?
9 Ovitunu va enda oku fẽla ukuasi via tukuiwa kocinimbu catete, kofeka yo Inglaterra, mua enda oku kapiwa olonjila vivali oco vi kuatise olonalavayi oku limbuka nda ofela ya liña. Nda olonalavayi via limbuka okuti olonjila vi kasi oku ambuka, ca kala elungulo lioku tundamo oco va puluke. Ovina vipi vi tu kuatisa oku limbuka okuti tu kasi oku yapuisiwa lespiritu lioluali?
10 Eci tua fetika oku lilongisa ocili Condaka ya Suku kuenje tua li tumbika ku Yehova, citava okuti tua kuatele ombili yalua yoku tanga Embimbiliya. Tua enda oku likutilila olonjanja viosi. Tua kuatele onjongole yoku endaenda kolohongele, momo tua vi tendele ndono yi pamisa ekolelo lietu ndeci ovava a imula enyona komunu o kasi vekalasoko. Ovina viaco via tu kuatisa oku yuvula oku vetiyiwa lespiritu lioluali.
11 Anga hẽ tu kasi oku amamako oku tanga Embimbiliya eteke leteke? (Osa. 1:2) Tua siata hẽ oku linga olohutililo lutima wetu wosi? Anga hẽ tua siata oku likolisilako oku endaenda kolohongele olosemana viosi? (Osa. 84:10) Anga hẽ, tu kuete ocituwa coku kambela kolohongele vimue? Citava okuti kupange wetu, tu kuete ovikele vi tu kisika oku pesela otembo yalua okuti, ka tu tẽla oku linga esokiyo liwa konepa yespiritu. Nda pokati kovina evi pali cimue okuti ka tu kasi oku ci tẽlisa, ka ci lekisa hẽ okuti tu kasi oku yapuisiwa lespiritu lioluali? Anga hẽ tu pondola oku likolisilako oku tẽlisa ovina tua enda oku linga kefetikilo?
‘Ovitima Viene ka Vika Vulue’
12. Yesu wa sapuila olondonge viaye oku ‘lilava’ kovina vipi, kuenda momo lie?
12 Nye tu sukila oku linga oco tu tamalãle lespiritu lioluali? Eci Yesu a sapuila olondonge viaye hati, “lilavi,” wa va lungula oco va yuvule ovina vi koka ohele. Eye wa popia hati: “Lilavi sanga ovitima viene vi vulua lelelele luholua kuenda ovikele viokomuenyo wokilu lieve, kuenje eteke liaco liu wili ocipikipiki ndulivi.”—Luka 21:34, 35.
13, 14. Apulilo api omunu a sukila oku linga catiamẽla koku lia kuenda koku nyua?
13 Tu sokololi eci catiamẽla kelungulo liaco. Anga hẽ Yesu wa pisa okulia kuenda oku nyua? Sio hacoko! Momo wa kũlĩhĩle olondaka via Salomone wa popia hati: “Nda kũlĩha okuti kokuavo ka kuli ca velapo, okuti oku sanjuka loku kala ciwa osimbu va kasi lomuenyo ci sule. Nda kũlĩhavo okuti nda omunu o lialia kuenda o nyuanyua [loku] sanjukila upange waye wosi, cosi eci ocali ca tunda ku Suku.” (Uku. 3:12, 13) Yesu wa kũlĩhĩle okuti espiritu lioluali ka li vetiya omanu oku likandangiya kokulia loku nyua.
14 Tu limbuka ndati okuti ka tu kasi oku yapuisiwa lespiritu lioluali catiamẽla koku lia kuenda koku nyua? Tu sukila oku li pula ndoco: ‘Nda kapako hẽ olonumbi Viembimbiliya kuenda alungulo a sangiwa valivulu a sandekiwa lukuenje wa lunguka atiamẽla koku yuvula oku sapa? Nda siata hẽ oku yuvula elungulo liaco ale ndi li tenda ndocina cimue ka ci kuete esilivilo?a Ocisimĩlo cipi ndi kuete catiamẽla koku kapako elungulo lioku yuvula ‘uholua’? Nda siata hẽ oku tomba elungulo liaco, poku sima okuti ka li tiamisiwila kokuange? Nda siata hẽ oku tema eci vakuetu va ndi lungula catiamẽla koku nyua calua? Anga hẽ, ndi sole oku vetiya vakuetu oco ka vaka kapeko elungulo Liembimbiliya liatiamẽla kondaka yaco?’ Ovituwa viomunu ovio vi lekisa nda o kasi oku yapuisiwa lespiritu lioluali ale sio.—Sokisa lelivulu lia Va Roma 13:11-14.
Yuvula Oku Sakalala Lovina Violuali
15. Yesu wa tu lungula oku yuvula ocituwa cipi ca siata pokati komanu?
15 Oku yuvula asakalalo ci tu kuatisa oku tamalãla lespiritu lioluali. Yesu wa kũlĩha okuti omanu ka va lipuile, va kuete ocituwa coku sakalala calua lovitangi vieteke leteke. Eye wa sapuila olondonge viaye hati: “Ko ka kali lohele.” (Mat. 6:25) Pole, ca sunguluka oku sakalala loku tẽlisa ovikele vekongelo kuenda oku tekula epata, oco tu sanjuise Suku. (1 Va Kor. 7:32-34) Elungulo lia Yesu li tu longisa nye?
16. Espiritu lioluali lia siata oku vetiya omanu oku linga nye?
16 Espiritu lioluali kuenda oku litunila ovina viomuenyo, via siata oku vetiya omanu valua oku sakalala calua. Oluali lua siata oku tu vetiya oco tu tave kocisimĩlo cokuti, omunu o kuete olombongo lovokuasi, eye wa kolapo kuenda ka sukila oku kapako ovina viespiritu. Vana va tava kuhembi waco, va linga apika ovokuasi kuenda va sakalala lika loku landa ovina viokaliye va tenda okuti ovio via velapo. (Olosap. 18:11) Oku kuata ocisimĩlo caco, ci vokiya asakalalo kuenda ci totomisa ekalo lietu kespiritu.—Tanga Mateo 13:18, 22.
17. Tu pondola ndati oku yuvula oku sakalala calua?
17 Tu pondola oku yuvula oku sakalala calua poku kapako elungulo lia Yesu wa popia hati: “Tete vanjiliyi usoma [wa Suku] kuenda esunga liaye.” Yesu wa likuminya hati, nda tua kapako olondaka viaco, ovina viosi tu yongola vi tu vokiyiwa. (Mat. 6:33) Tu lekisa ndati okuti tua kolela kohuminyo yaco? Tu ci linga poku kapako olonumbi via Suku viatiamẽla kolombongo. Tu sukila oku yuvula “uhembi” poku feta elisimu, ale oku linga olomĩlu. Tu sukilavo oku likolisilako oku feta olofuka viosi loku tẽlisa ohuminyo yetu yokuti, “nda oco, oco.” (Mat. 5:37; Osa. 37:21) Ndaño oku vangula ocili kaku nena ukuasi komunu, pole ku sanjuisa Suku. Kuenje, ku kuatisa omunu oku kuata utima wa yela kuenda ku tepulula asakalalo aye.
18. Ongangu yipi Yesu a tu sila, kuenda tu kuatisiwa ndati poku setukula ongangu yaye?
18 Voku sandiliya tete Usoma mua kongela oku pitisa kovaso ovina via velapo. Tu konomuisi ulandu wa Yesu. Eye wa kuata uwalo wa posoka. (Yoa. 19:23) Kuenje, wa enda okulia kuenda oku nyua ovinyu kumue lakamba vaye. (Mat. 11:18, 19) Pole, ka pitisila kovaso ukuasi kuenda olomapalo. Yesu wa lekisa okuti, okulia kuaye oku linga ocipango ca Yehova. (Yoa. 4:34-36) Nda tua kuama ongangu ya Yesu, tu kuata asumũlũho alua! Tu kuete esumũlũho lioku eca elembeleko komanu va sumua lekuatiso Liovisonehua. Kuenda tua siata oku lekisa ocisola cetu poku kuatisa vamanji vekongelo. Ovina viaco vi sanjuisa Yehova. Nda tua velisapo ovina viespiritu, ka tu pitisa kovaso onjongole yoku sandiliya ovokuasi kuenda olomapalo. Pole, kuli ovina vikuavo vi tu kuatisa oku fendela Yehova. Nda tua lieca koku linga upange Wusoma wa Suku, ka tu yapuisiwa lespiritu lioluali.
Amamako Oku ‘Kapako Ovina Viespiritu’
19-21. Tu pondola ndati oku tiamisila ‘utima kovina viespiritu’ kuenda momo lie oku ci linga ci kuetele esilivilo?
19 Omunu osimbu ka lingile ocina cimue, tete o sokolola. Ovisimĩlo viaco, via siata oku vetiyiwa lolonjongole vietimba. Eli olio esunga lieci upostolo Paulu a tu vetiyila oku lavulula ovisimĩlo vietu poku soneha hati: “Ava va tiamẽla ketimba va sokolola ovina vietimba, puãi ava va tiamẽla [kespiritu] va sokolola ovina [viespiritu].”—Va Rom. 8:5.
20 Nye ci tu kuatisa oco ovisimĩlo kuenda ovilinga vietu ka vika yapuisiwe lespiritu lioluali? Oco ka tuka yapuisiwe tu sukila oku yuvula uhembi woluali. Tu yuvula oku linga olomapalo vina via vĩha lovipama vi vetiya ukahonga kuenda ungangala. Omo okuti Suku o kola haeye wa lipua, espiritu liaye ka li kala vovitima vieyuka evĩho. (Osa. 11:5; 2 Va Kor. 6:15-18) Handi vali, tu ecelela okuti espiritu lia Suku li kala vutima wetu poku tanga Embimbiliya, oku likutilila, oku sokolola ovina tua tanga, kuenda oku endaenda kolohongele. Espiritu liaco lia siata oku tu kuatisa poku linga upange woku kunda.
21 Tu sukila oku tamalãla lespiritu lioluali kuenda loloñeyi vietimba. Tu sukilavo oku likolisilako, momo Paulu wa popia hati: ‘Oku tiamisila ovisimĩlo viutima koloñeyi vietimba oko okufa, pole, oku tiamisila ovisimĩlo viutima kovina viespiritu, oko omuenyo, haiko ombembua.’—Va Rom. 8:6.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Oku sapa ku lomboloka oku kuata ocipululu lokulia kuenda epela. Ocituwa caco, ka ci limbukiwila koku lẽla kuomunu pole, ci limbukiwila kokulia calua. Ndaño omunu o kuete etimba linene, ka ci lomboloka okuti wa sapa. Momo vamue vakuetimba litito, citava okuti va kuetevo ocituwa cokulia calua. Kuli omanu vamue va lẽla calua omo lioku vela. Vakuavo oku lẽla kuavo kuo vepata.—Tanga “Apulilo Valingiwa Lavakuakutanga,” Vutala Wondavululi 1 ya Kuvala wo 2004.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Nye tu sukila oku linga oco tu tambule espiritu sandu?
• Espiritu lioluali li pondola oku tu vetiya oku linga nye?
• Tu tamalãla ndati lespiritu lioluali?
[Elitalatu kemẽla 21]
Osimbu kua endele kosikola ale kupange, pinga espiritu sandu vohutililo
[Elitalatu kemẽla 23]
Tu sukila oku kuata utima wa yela, poku linga olomĩlu kuenda oku lekisa ovituwa viwa