Soạn diễn văn công cộng
MỖI tuần, hầu hết các hội thánh Nhân Chứng Giê-hô-va đều có một bài diễn văn công cộng về một đề tài dựa trên Kinh Thánh. Nếu là trưởng lão hay tôi tớ thánh chức, bạn có chứng tỏ là người nói trước công chúng một cách có hiệu quả, một người dạy dỗ không? Nếu có, bạn có thể được mời nói bài giảng công cộng. Trường Thánh Chức Thần Quyền đã giúp hàng chục ngàn anh hội đủ điều kiện nhận đặc ân phụng sự này. Khi được giao cho một bài diễn văn công cộng, bạn nên bắt đầu từ đâu?
Tìm hiểu dàn bài
Trước khi nghiên cứu, hãy đọc dàn bài và suy ngẫm cho đến khi hiểu rõ được ý nghĩa. Khắc sâu chủ đề, tức tựa đề của bài diễn văn, trong trí. Bạn muốn giảng dạy cử tọa những gì? Đâu là mục tiêu của bạn?
Hãy làm quen với các đầu đề chính. Phân tích các ý chính ấy. Mỗi ý này liên quan thế nào với chủ đề? Dưới mỗi ý chính có liệt kê một số ý phụ. Những điểm hỗ trợ các ý phụ được kê ra bên dưới những ý này. Hãy xét xem làm thế nào mỗi mục trong dàn bài dựa trên mục trước, dẫn dắt vào mục kế tiếp, góp phần đạt mục tiêu của bài giảng. Khi đã hiểu chủ đề, mục tiêu bài giảng, và làm thế nào các điểm chính đạt mục tiêu đó, thì lúc ấy bạn sẵn sàng để bắt đầu khai triển tài liệu.
Trước hết, bạn có thể thấy bài diễn văn dễ sửa soạn hơn nếu xem nó như bốn hoặc năm bài giảng ngắn, mỗi bài có một ý chính. Kế đó hãy chuẩn bị từng bài một.
Dàn bài được cung cấp là một công cụ giúp bạn chuẩn bị. Không nên sử dụng nó làm những giấy ghi chép để nói bài giảng. Dàn bài ấy giống như cái khung xương. Có thể nói như thể là bạn cần thêm da thịt vào nó, đặt vào đó trái tim, và hà sinh khí vào nó.
Sử dụng Kinh Thánh
Chúa Giê-su Christ và các môn đồ xây dựng sự dạy dỗ trên Kinh Thánh. (Lu 4:16-21; 24:27; Công 17:2, 3) Bạn có thể làm tương tự. Kinh Thánh phải là nền tảng bài giảng của bạn. Thay vì chỉ giải thích và áp dụng những lời trong dàn bài được cung cấp, hãy suy xét xem Kinh Thánh hỗ trợ những lời ấy như thế nào, kế đó dùng Kinh Thánh để dạy dỗ.
Khi chuẩn bị bài giảng, hãy xem xét mỗi câu Kinh Thánh nêu ra trong dàn bài. Lưu ý đến văn mạch. Một số câu có thể chỉ cho biết thêm về bối cảnh, cho nên không phải tất cả các câu ấy đều cần được đọc hoặc bình luận khi trình bày bài giảng. Hãy chọn những câu thích hợp nhất đối với cử tọa. Nếu tập trung vào những câu nêu ra trong dàn bài in sẵn, có lẽ bạn sẽ không cần sử dụng thêm các câu Kinh Thánh khác.
Bài giảng của bạn có thành công hay không là nhờ chất lượng của việc dạy dỗ, chứ không tùy thuộc vào số lượng câu Kinh Thánh sử dụng. Khi giới thiệu câu Kinh Thánh, hãy cho thấy lý do sử dụng câu ấy, và dành thời gian cho việc áp dụng. Sau khi đọc câu Kinh Thánh, cứ để ngỏ Kinh Thánh khi bạn bình luận câu ấy. Cử tọa sẽ có khuynh hướng làm y như thế. Làm thế nào bạn có thể gợi sự chú ý của cử tọa và giúp họ hưởng lợi ích đầy đủ hơn qua Lời Đức Chúa Trời? (Nê 8:8, 12) Bằng cách giải thích, minh họa, và áp dụng.
Giải thích. Khi chuẩn bị giải thích một câu Kinh Thánh then chốt, hãy tự hỏi: ‘Câu này có nghĩa gì? Tại sao tôi dùng trong bài giảng? Những người trong cử tọa có thể thắc mắc thế nào về câu này?’ Bạn có thể cần phân tích văn mạch, bối cảnh, hoàn cảnh, sức thuyết phục của câu văn, mục đích của người viết dưới sự soi dẫn. Điều này đòi hỏi phải nghiên cứu. Bạn sẽ tìm thấy một nguồn tài liệu phong phú và quý giá trong các ấn phẩm do “đầy-tớ trung-tín và khôn-ngoan” cung cấp. (Mat 24:45-47) Đừng cố giải thích mọi điều về câu Kinh Thánh đó, nhưng hãy giải thích tại sao bạn muốn cử tọa đọc nó, liên quan đến điểm đang được thảo luận.
Minh họa. Mục tiêu của minh họa là nâng cao trình độ hiểu biết của cử tọa hoặc giúp họ nhớ một điểm hay nguyên tắc mà bạn đã bàn luận. Các minh họa giúp cử tọa hiểu những gì bạn nói, đồng thời giúp họ liên kết những điều này với những điều họ đã biết. Chúa Giê-su đã làm thế khi ngài nói Bài Giảng trên Núi nổi tiếng. “Loài chim trời”, “hoa huệ ngoài đồng”, cái “cửa hẹp”, ‘ngôi nhà trên hòn đá’ và nhiều từ ngữ tương tự như thế, làm cho sự dạy dỗ của ngài mạnh mẽ, rõ ràng và khó quên.—Mat, chương 5–7.
Áp dụng. Giải thích và minh họa một câu Kinh Thánh sẽ truyền đạt sự hiểu biết, nhưng chính việc áp dụng sự hiểu biết ấy mới mang lại kết quả. Đành rằng những người trong cử tọa có trách nhiệm hành động theo thông điệp của Kinh Thánh, nhưng bạn có thể giúp họ nhận thức được những điều cần làm. Khi bạn chắc chắn rằng cử tọa đã hiểu câu Kinh Thánh đang được bàn luận và họ nhận ra được mối quan hệ của câu Kinh Thánh này với điểm đang trình bày, hãy dành thì giờ để chỉ cho họ thấy tác động của nó đối với niềm tin và hạnh kiểm. Hãy nhấn mạnh các lợi ích của việc từ bỏ những tư tưởng sai lầm hoặc hạnh kiểm trái ngược với lẽ thật đang bàn luận.
Khi suy nghĩ về cách áp dụng các câu Kinh Thánh, hãy nhớ rằng những người trong cử tọa thuộc nhiều thành phần khác nhau và đối diện với đủ mọi tình huống. Trong cử tọa, có thể có những người mới chú ý, người thuộc giới trẻ, người lớn tuổi và những người đang phải phấn đấu với các vấn đề cá nhân khác nhau. Hãy làm cho bài giảng của bạn thực tế và thiết thực. Tránh đưa ra những lời khuyên có vẻ như bạn chỉ nhằm vào vài người.
Các quyết định của diễn giả
Một số điều liên quan đến bài diễn văn đã được quyết định sẵn cho bạn. Những ý chính được vạch ra rõ ràng, và thời hạn mà bạn nên dành ra để thảo luận mỗi đầu đề chính cũng được ghi rõ. Phần còn lại do bạn quyết định. Bạn có thể quyết định dành nhiều thời gian hơn để thảo luận một số ý phụ nào đó, so với những ý phụ khác. Đừng nghĩ rằng bạn bắt buộc phải trình bày mọi ý phụ đồng đều như nhau. Điều đó có thể khiến bạn trình bày tài liệu một cách vội vã, làm cử tọa không kịp lĩnh hội. Làm cách nào bạn có thể xác định những ý cần khai triển đầy đủ hơn và những ý chỉ cần đề cập vắn tắt, hoặc nói thoáng qua thôi? Hãy tự hỏi: ‘Những điểm nào sẽ giúp tôi truyền đạt được ý tưởng chủ yếu của bài giảng? Những ý nào có khả năng giúp ích tối đa cho cử tọa? Bỏ bớt một câu Kinh Thánh và một điểm liên hệ có làm suy giảm sức thuyết phục của chuỗi luận cứ đang trình bày không?’
Thận trọng tránh đưa ra sự suy đoán hay ý kiến cá nhân. Ngay cả Con Đức Chúa Trời, Chúa Giê-su Christ, cũng tránh không “tự nói”. (Giăng 14:10) Hãy nhận thức rằng sở dĩ người ta đến các buổi họp của Nhân Chứng Giê-hô-va là vì muốn nghe thảo luận về Kinh Thánh. Nếu được xem là diễn giả có tài, rất có thể là vì bạn có thói quen hướng sự chú ý đến Lời Đức Chúa Trời, chứ không đến chính mình. Vì thế, người nghe nhận thức được giá trị các bài giảng của bạn.—Phi-líp 1:10, 11.
Sau khi đã phát triển một dàn bài đơn giản thành bài giải thích Kinh Thánh phong phú, giờ đây bạn cần tập dượt lớn tiếng. Làm như thế có lợi. Điều quan trọng là bạn phải chắc chắn rằng các luận điểm đã rõ ràng trong trí. Bạn phải đặt hết tâm huyết vào sự trình bày, hà sinh khí vào tài liệu, và trình bày lẽ thật một cách nhiệt tình. Trước khi lên trình bày bài giảng, hãy tự hỏi: ‘Tôi hy vọng đạt được mục tiêu nào? Các ý chính có nổi bật lên không? Tôi có thật sự dùng Kinh Thánh làm nền tảng cho bài giảng của tôi không? Mỗi ý chính có dẫn vào ý chính kế một cách tự nhiên không? Bài giảng có xây dựng lòng biết ơn đối với Đức Giê-hô-va và các sắp đặt của Ngài không? Phần kết luận có liên quan trực tiếp đến chủ đề, chỉ cho cử tọa biết phải làm gì và thúc đẩy họ hành động không?’ Nếu có thể trả lời “có” cho tất cả các câu hỏi này, bạn có đủ tư cách “truyền ra sự tri-thức”, nhằm giúp ích hội thánh và mang lại sự khen ngợi cho Đức Giê-hô-va!—Châm 15:2.