Bài học 28
Tiếp xúc với thính giả và dùng các ghi chép
1. Hãy cắt nghĩa tầm quan trọng của sự tiếp xúc với thính giả và vai trò của việc dùng các ghi chép trong lãnh vực này.
1 Tiếp xúc tốt với thính giả sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc dạy dỗ. Bạn được họ tôn trọng và bạn có thể dạy dỗ hữu hiệu hơn. Tiếp xúc với thính giả phải làm cho bạn gần gũi với họ đến nỗi bạn nhận ra tức khắc mỗi phản ứng của họ. Cách bạn dùng các ghi chép đóng một vai trò quan trọng trong việc bạn có tiếp xúc tốt với thính giả hay không. Ghi chép quá nhiều có thể là một trở ngại; nhưng khéo dùng các ghi chép thì không gây phiền nhiễu, ngay cả khi hoàn cảnh đòi hỏi các ghi chép phải dài hơn bình thường. Đó là bởi vì một diễn giả tài giỏi không để mất sự tiếp xúc với thính giả bằng cách nhìn các ghi chép quá nhiều hoặc vào lúc không thích nghi. Điểm này được xem xét trong Phiếu Khuyên Bảo của bạn dưới đề mục “Tiếp xúc với thính giả, dùng các ghi chép”.
2-5. Cái gì làm cho việc tiếp xúc bằng cách nhìn cử tọa được hữu hiệu?
2 Tiếp xúc bằng cách nhìn thính giả. Điều này có nghĩa nhìn thấy thính giả của bạn, không phải chỉ nhìn về phía cử tọa, nhưng nhìn thẳng vào những cá nhân trong cử tọa. Điều này có nghĩa quan sát nét mặt họ và phản ứng tùy theo đó.
3 Nhìn vào cử tọa không có nghĩa đưa mắt qua lại từ phía bên này phòng rồi sang phía bên kia để nhìn hết mọi người. Hãy nhìn một người nào đó và nói với người ấy một vài câu. Rồi hãy nhìn một người khác và nói với người ấy thêm một vài câu nữa. Nhưng đừng nhìn chăm chăm một người nào quá lâu đến độ làm cho người ấy bối rối, và cũng đừng nhìn vào chỉ một số ít người trong cả cử tọa. Hãy tiếp tục nhìn quanh cử tọa như thế, nhưng khi nói với một người nào, hãy thực sự nói với người ấy và quan sát phản ứng của người ấy, trước khi nhìn và nói với một người khác. Bạn nên để các ghi chép của bạn trên giảng đàn, hoặc cầm trong tay hay để trong cuốn Kinh-thánh, để làm sao bạn có thể nhìn bằng một cái liếc mắt nhẹ. Nếu bạn phải cúi đầu xuống để nhìn các ghi chép, thì sự tiếp xúc của bạn với thính giả sẽ bị đứt đoạn.
4 Anh phụ trách khuyên bảo sẽ quan sát không những bao nhiêu lần bạn nhìn các ghi chép mà còn cả khi nào bạn nhìn vào giấy. Nếu bạn nhìn vào các ghi chép đang khi bạn đến một cao điểm, thì bạn sẽ không thấy được phản ứng của thính giả. Nếu bạn cứ nhìn mãi vào các ghi chép, bạn sẽ mất sự tiếp xúc với cử tọa. Điều này thường chứng tỏ bạn thiếu bình tĩnh hoặc thiếu sửa soạn để trình bày bài giảng.
5 Có nhiều khi các diễn giả có kinh nghiệm được mời nói cả một bài giảng được viết ra sẵn, và dĩ nhiên điều này giới hạn phần nào sự tiếp xúc bằng cách nhìn thính giả. Nhưng nếu họ sửa soạn kỹ và quen thuộc với tài liệu rồi, thì họ sẽ có thể thỉnh thoảng nhìn cử tọa mà không mất chỗ trong bài giảng. Điều này có tác dụng làm cho việc đọc có ý nghĩa thêm.
6-9. Có cách nào khác giúp tiếp xúc với cử tọa, và phải đề phòng tránh những nguy hiểm nào?
6 Tiếp xúc bằng lời nói trực tiếp. Điều này cũng quan trọng như tiếp xúc bằng cách nhìn. Đây có liên quan đến việc dùng những chữ để nói trực tiếp với cử tọa.
7 Khi bạn nói riêng với một người nào đó, thì bạn dùng những chữ “bạn” và “của bạn” hay “chúng ta” và “của chúng ta”. Khi thích hợp, bạn có thể làm như vậy với một cử tọa. Hãy coi bài giảng của bạn như là nói chuyện với một hay hai người một lúc. Hãy quan sát kỹ các thính giả để có thể trả lời họ giống như họ thực sự đã nói chuyện với bạn. Như thế, cách bạn trình bày bài giảng sẽ có tính cách cá nhân hơn.
8 Nhưng phải cẩn thận. Đừng quá thân mật với thính giả. Bạn không cần phải thân thiết với họ hơn là khi bạn nói chuyện nghiêm chỉnh với một hay hai người ở cửa nhà nào đó khi đi rao giảng. Tuy nhiên, bạn có thể và cũng nên nói trực tiếp giống như vậy.
9 Một nguy hiểm khác. Bạn phải chọn dùng đại danh từ cho đúng, và đừng ghép thính giả với hạng người xấu. Thí dụ, khi bạn nói về sự phạm pháp, đừng dùng những đại danh từ nào ám chỉ bạn xếp các thính giả vào hạng người phạm pháp. Hoặc khi trong buổi nhóm họp công tác, bạn thảo luận về vấn đề ít giờ rao giảng, thì tốt hơn bạn nên gộp luôn mình vào bài giảng, và dùng đại danh từ “chúng ta” thay vì luôn luôn nói “các bạn”. Sự ân cần và tôn trọng người khác sẽ giúp tránh được các mối nguy hiểm thuộc loại này.
**********
10, 11. Cái gì nên khuyến khích chúng ta tập dùng một dàn bài?
10 Dùng dàn bài. Hiếm có diễn giả mới nào nói bài giảng mà chỉ dùng một dàn bài. Thường họ viết nguyên cả bài giảng ra rồi đọc hay nói thuộc lòng. Ban đầu, anh phụ trách khuyên bảo sẽ không nói gì với bạn về vấn đề này, nhưng khi bạn đến đề mục “Dùng dàn bài” trong Phiếu Khuyên Bảo, thì anh sẽ khuyến khích bạn nói mà chỉ dùng các ghi chép thôi. Khi bạn làm điều này thành thạo, bạn sẽ nhận thấy là bạn đã tiến được một bước lớn với tư cách diễn giả trước công chúng.
11 Có những trẻ em và người lớn không biết đọc, nhưng nói được bài giảng bằng cách dùng chuyện ví dụ để gợi những ý kiến. Bạn có thể sửa soạn bài giảng với một dàn bài giản dị, giống như các dàn bài để trình bày Kinh-thánh trong tờ Thánh chức Nước Trời. Trong công tác rao giảng, bạn nói đều đều mà không cần bản viết sẵn. Bạn có thể làm được như thế ở Trường Thánh chức Thần quyền nếu bạn quyết định làm điều đó.
12, 13. Có những đề nghị gì về cách làm một dàn bài?
12 Vì luyện tập việc “Dùng dàn bài” cốt là để giúp bạn tránh phải viết cả bài giảng ra khi sửa soạn và khi trình bày, vậy đừng học thuộc lòng bài giảng. Làm thế sẽ đi ngược lại mục tiêu của bài học này.
13 Nếu bạn dùng những câu Kinh-thánh, bạn có thể tự đặt những câu hỏi này: Thế nào? Ai? Lúc nào? Ở đâu? v.v... Rồi nếu những câu hỏi này thích hợp với đề tài, hãy dùng chúng vào trong ghi chép của bạn. Khi bạn nói bài giảng, bạn chỉ cần đọc câu Kinh-thánh, đặt những câu hỏi đó cho bạn hay cho người nghe, và trả lời các câu đó. Điều ấy có thể rất giản dị như thế thôi!
14, 15. Các yếu tố gì không nên làm chúng ta nản chí?
14 Diễn giả mới thường sợ mình quên điều gì. Nhưng nếu bạn khai triển bài giảng cách hợp lý, thì không ai sẽ thấy thiếu một ý kiến nào dù bạn có quên đi nữa. Dù sao, đến giai đoạn này thì điểm chính để xem xét không phải là sự khai triển đề tài; bây giờ điều quan trọng hơn là bạn nên học nói bài giảng mà chỉ cần một dàn bài.
15 Có thể khi tập nói bài giảng với một dàn bài, bạn cảm thấy mất đi một số đức tính mà bạn đã học được. Đừng lo về việc ấy. Các đức tính ấy sẽ trở lại, và bạn sẽ thấy rằng bạn còn thành thạo hơn nữa một khi bạn biết nói mà không cần cả bài giảng viết sẵn.
16, 17. Khi viết các ghi chép, chúng ta phải nhớ gì?
16 Chỉ cần nói thêm một chút về các ghi chép dùng cho các bài giảng ở Trường Thánh chức Thần quyền. Chúng có mục đích là để nhắc đến các ý tưởng, chứ không để đọc ra nguyên văn. Hãy ghi chép cách ngắn gọn. Cũng hãy ghi chép cho sạch sẽ, có thứ tự và dễ đọc. Nếu bối cảnh là một thăm lại, thì các ghi chép phải kín đáo, có lẽ để trong cuốn Kinh-thánh. Nếu là bài giảng nói trên bục và bạn biết sẽ dùng một giảng đàn, thì các ghi chép của bạn không đặt ra vấn đề gì cả. Nhưng nếu bạn không biết chắc, thì hãy cẩn thận liệu trước.
17 Một điều khác có thể giúp ích là viết chủ đề bài giảng trên đầu các ghi chép của bạn. Các điểm chính phải nổi bật rõ ràng cho dễ nhìn. Hãy viết các điểm ấy bằng chữ hoa hay gạch dưới.
18, 19. Làm thế nào chúng ta có thể luyện tập dùng một dàn bài?
18 Việc bạn dùng một ít ghi chép để nói bài giảng không có nghĩa bạn không cần bỏ nhiều thì giờ để sửa soạn đâu. Trước tiên hãy soạn bài giảng với đầy đủ chi tiết, làm một dàn bài thật đầy đủ như bạn mong muốn. Rồi sau đó hãy làm một dàn bài thứ hai rút ngắn hơn nhiều. Bạn sẽ dùng chính dàn bài này để nói bài giảng.
19 Bây giờ hãy đặt cả hai dàn bài trước mặt bạn, rồi chỉ nhìn vào cái dàn bài rút ngắn, hãy nói tất cả những gì bạn có thể nói về điểm chính thứ nhất. Kế đó hãy liếc nhìn vào cái dàn bài chi tiết để xem bạn có quên điều gì không. Rồi hãy đi đến điểm chính thứ hai của dàn bài rút ngắn, và lại làm cách ấy. Với thời gian, dàn bài rút ngắn sẽ trở nên quen thuộc đến nỗi bạn có thể nhớ hết mọi điều trong dàn bài chi tiết mà chỉ cần nhìn các ghi chép ngắn gọn của bạn thôi. Với sự thực hành và kinh nghiệm, bạn sẽ thấy quí trọng các lợi ích của việc nói khỏi cần đọc giấy, và bạn sẽ đọc một bài giảng viết sẵn ra chỉ khi nào tuyệt đối cần thiết mà thôi. Bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi nói bài giảng và cử tọa sẽ nghe bạn với nhiều kính trọng hơn.