Định mệnh có an bài đời sống của bạn không?

“ALA NÒ DON”. Trong tiếng Bambara của nước Mali, Tây Phi, thành ngữ này có nghĩa “Đó là do bàn tay của Thượng đế”. Người ta thường thấy những câu nói như thế tại nơi đó. Trong tiếng Wolof có câu “Yallah mo ko def” (Ông Trời đã làm chuyện đó). Và trong thổ ngữ của bộ lạc Dogon, người ta nói: “Ama biray” (Trời khiến như vậy).

Ở nhiều nước khác cũng có những câu tương tự như thế. Mỗi khi có người chết hoặc tai ương xảy ra, người ta thường nghe những câu như “Nó đã tới số rồi” và “Đó là ý Trời”. Tại Tây Phi, người ta thường viết những câu như “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” ở ngoài những chiếc xe chuyên chở công cộng và dán những câu đó trong các cửa hàng. Đối với nhiều người thì đó chỉ là những câu nói mà thôi. Dù vậy, những câu đó thường phản ảnh sự tin tưởng vào định mệnh, là điều đã ăn sâu vào lòng người ta.

Thuyết định mệnh là gì? The World Book Encyclopedia (Bách khoa Tự điển Thế giới) định nghĩa đó là “sự tin tưởng những chuyện xảy ra đã được định trước bởi những lực mà con người không thể kiểm soát được”. “Những lực” này là gì? Hàng ngàn năm trước đây, dân Ba-by-lôn tin rằng hình thể của các ngôi sao vào lúc người ta sinh ra ảnh hưởng rất nhiều đến số mệnh của họ. (So sánh Ê-sai 47:13). Người Hy Lạp tin rằng số mạng của người ta nằm trong tay của ba nữ thần đầy quyền lực và những nữ thần này se, đo và cắt sợi chỉ của sự sống. Tuy nhiên, những nhà thần học của các đạo tự xưng theo đấng Christ nảy ra ý niệm là chính Đức Chúa Trời định đoạt số mệnh của con người!

Thí dụ, “Thánh” Augustine đã bác bỏ “những ý kiến tai hại và sai lầm” của các nhà chiêm tinh. Trái lại, ông cho rằng “điều khờ dại rõ ràng nhất là công nhận Đức Chúa Trời hiện hữu, nhưng đồng thời lại phủ nhận Ngài biết trước những việc trong tương lai”. Ông biện luận rằng nếu Đức Chúa Trời thật sự là Đấng toàn năng, thì ngài phải “biết mọi chuyện trước khi những chuyện đó xảy ra” và “không có gì mà ngài không định trước”. Tuy nhiên, ông Augustine biện luận một cách mãnh liệt rằng mặc dù Đức Chúa Trời biết trước mọi chuyện, nhưng con người vẫn được tự ý (The City of God, Cuốn V, Chương 7 đến 9).

Nhiều thế kỷ sau đó, nhà thần học Tin lành là John Calvin đã phát triển ý tưởng này thêm nữa và cho rằng trong khi một số người “được [Đức Chúa Trời] định trước để làm con và làm người thừa kế Nước Trời”, những người khác thì được định trước để “gánh chịu cơn giận của ngài”!

Ngày nay, tại nhiều nơi trên thế giới, người ta tin vào số mệnh. Hãy xem chuyện của Ousmane, một thanh niên ở Tây Phi. Anh là một trong những học sinh xuất sắc nhất trong trường, nhưng anh đã thi trượt khi dự kỳ thi cuối cùng! Điều này có nghĩa là anh không những phải học lại một năm mà còn bị xấu hổ với gia đình và bạn bè. Để tìm cách an ủi anh, một người bạn nói đó là ý Trời đã định. Mẹ của anh Ousmane cũng cho việc anh thi trượt là do số mệnh đã an bài.

Thoạt đầu anh Ousmane vui lòng chấp nhận những lời chia buồn. Xét cho cùng, nếu việc anh thi trượt thật sự là do ý Trời, thì anh không thể nào tránh khỏi chuyện này. Nhưng cha anh thì nghĩ khác. Ông bảo anh Ousmane rằng việc thi trượt là lỗi tại anh chứ không phải tại Đức Chúa Trời. Anh Ousmane thi trượt chỉ vì đã bỏ bê việc học hành.

Vì sự tin tưởng vào số mệnh bị lung lay, nên anh Ousmane quyết định chính mình phải tìm hiểu vấn đề này. Bây giờ chúng tôi xin mời quí bạn cũng tìm hiểu vấn đề này bằng cách xem xét bài sau đây.