Ihapari sa Omwene N.° 37
Muhupi Onilaleiwa Ilapo Sotheene
Omala Wa Etiini Yoowoka Ori Vakhiviru!
▪ Etiini yoowoka exeeni?
▪ Enrowa omala sai?
▪ Omala wa etiini yoowoka onrowa otaphulela exeeni wa nyuwo?
Etiini Yoowoka Exeeni?
Muri ooxankiheya mwaha wa ikrime atthu sinipaka aya arumeelaka etiini? Niireke wira vannoonanarani woona ikhotto, terrorismu, ni ohiroromeleya, itthu seiyo sinikumiheriwa ni atthu aniihimya omurumeela Muluku? Nthowa xeeni vanikhala aya ntoko wira etiini tenikumiherya mixankiho sinceene? Khahiyo wira mixankiho iyo sinikumiheriwa ni itiini sotheene, paahi itiini soowoka ti sinikumiherya mixankiho iyo. Yesu Kristu, yoowo ori oosuweliwa mu ilapo sotheene okhala mutthu a etiini, aahihimya wira etiini yoowoka ennikumiherya sowiira sootakhala, ntoko ‘mwiri wonanara onìma mihokorokho sohiloka’. (Matheyo 7:15-17) Nto mihokorokho xeeni sinikumiheriwa ni etiini yoowoka?
Etiini Yoowoka . . .
◼ ENNIIKELIHA MUKHOTTONI NI MPOLIITIKANI: Exornale Asiaweek, enihimya wira: “Makhulupale a nrima a ilapo sa w’Asia ni mapuro makina, moohuuliwa muru annaarumeela atthu a mutiinini wira aphwanye ele eniphavela aya”. Elavulaka sa yowiiraneya eyo, exornale eyo enlopola so: “Olumwenku ohanle okela mmaxakhani maalupale”. Muhooleli mmosa a etiini oosuweliwa vanceene mu ilapo sa Estados Unidos, aahimmye wira: “Muhaana owiiva materrorista, awo ahinatthi owiivani”. Moovarihana ni muupuwelo wa muhooleli owo, enamuna emosa ya waamala-maliha materrorista tiila: “Owiiva materrorista otheene mu nsina na Muluku”. Moovirikana ni ele ehimmye muhooleli owo a etiini, Biibiliya onihimya so: “Akhala mutthu onihimya wira: ‘Miyo kinnimphenta Muluku’, masi okathi yowo onamunyokha munn’awe, owo nawothé”. (1 Yohani 4:20) Hata Yesu aahimmye wira: “Mwaphenteke awanan’inyu”. (Matheyo 5:44) Khimunaakhulela wira itiini sinceene sinniikeliha mukhottoni?
◼ ENNIMWARA-MWARYA SOWIIXUTTIHA SOOWOKA: Itiini sinceene siniixuttiha wira erooho aahiiso munepa etthu ehinooneya eri mwerutthuni mwa mutthu, yeeyo enivikaniha okhalana okumi nuumala mutthu owo okhwa. Orweela mwa yowiixuttiha ela itiini sinceene sinniwiiyerya atthu aya mwaha wa ovekaka musurukhu wira sivekelele erooho yeeyo enikhuma nuumala mutthu okhwa. Masi, Biibiliya oniixuttiha etthu yoovirikana ni eyo oriki: “Atthu akumi annisuwela wira anrowa okhwa, masi alipa-òkhwa khansuwela-tho etthu”. (Musuweli 9:5) Yesu iixuttinhe wira alipa-ookhwa anrowa ohihimuxiwa, masi moone wira ohihimuxiwa iwo khiwaarowa okhala wootthuneya vaakhanleke wira mutthu ookhalana erooho ehinikhwa. (Yohani 11:11-25) Niireke wira etiini anyu eniixuttiha wira erooho khenikhwa?
◼ ENNEEMERERYA ORUPIHANA WOOHILOKA: Mu ilapo sa onikela nsuwa sa Europa ni America itiini sinceene sinnaahela ekhulupale ya mukerexa alopwana anrupihana alopwanaru ni athiyana anrupihana athiyanaru, ni sinnitumererya ikuvernu wira seemererye olempwa oregistu ikasamento sa alopwana anthelana yaaworu, ni athiyana anthelana yaaworu. Hata ikerexa seiye sinihimya wira oraruwa etampi, sinnaahiya makhulupale a mukerexa yaawo yaararunxe anamwane avikanihaka okhulupale aya. Masi Biibiliya oniixuttiha exeeni sa mwaha ola? Mowiiwanyeya Biibiliya onihimya so: “Muhìhiyé motothiwaka: nnákhala anamuttompe, walá ale anattittimiha amuluku ètthiru, nnari alipa-òraruwa, nnákhala alopwana anrupihana yaworu, . . . khavo a yala anwerya okela momweneni mwa Muluku”. (1 aKorinto 6:9, 10) Niireke wira nyuwo munnisuwela itiini sihinaahiyererya atthu aya araruwasaka?
Tiivi ekhanle yoolipelela ya itiini seiye sinikumiherya mihokorokho soohiloka? Yesu aahilopola oriki: “khula mwiri ohinìma mihokorokho sorera onimùhiwa, oriheliwe vaikho”. (Matheyo 7:19) Aayo, etiini yoowoka enrowa opwetexiwa! Masi enrowa opwetexiwa sai ni eyo enrowa wiiraneya silini? Yowoonihiwa elempwale mBiibiliyani mu eliivuru ya Wisupulula, muru wa 17 ni 18 ennaakhula makoho awo.
Etiini Yoowoka Enrowa Omala Sai?
Nkahaya muupuwele ele Biibiliya enihimy’awe. Muthiyana namararuwa okilaathale vasulu va nxeni nowoopiha. Nxeni nno nookhalana miru mithanu na miili ni manyaka muloko. (Wisupulula 17:1-4) Muthiyana ola namararuwa onithoonyerya exeeni? Owo onniweettiha “mamwene a mulaponi”. Muthiyana owo owanre ekuwo yooxeerya, onnipaha erupani, ni t’oraala vanceene. Moowuncererya, orumeelaka okhwiri awe ‘onnototha maloko othene a mulaponi’. (Wisupulula 17:18; 18:12, 13, 23) Nto Biibiliya onninikhaliherya osuwela wira muthiyana ola namararuwa ti mulokiheryo wa itiini sa olumwenku wotheene. Muthiyana owo khonthoonyerya etiini emosa paahi, masi onthoonyerya itiini sotheene sinikumiherya mihokorokho soohiloka.
Nxeni nenno muthiyana namararuwa nikilaathenle awe vasulu, ninthoonyerya olamulelo wa makhulupale a ipoliitika sa mulaponi.a (Wisupulula 17:10-13) Etiini yoowoka ewenle nxeni na ipoliitika yiimananihaka weettiha ni ohoolela mweettelo wa anapoliitika.
Moohipisa, enrowa wiiraneya etthu yowuumiha owanoni. Nto, “manyaka mulokó yonalyanyu, vamosa ni nxeni, anrowa omunyokha namararuw’owo. Awo anrowa omwakha sothene sirinawe, emuhiye ahiwanr’etthu: vano anrowa okhura erutthu awe, ehanle anopwetexa ni moro”. (Wisupulula 17:16) Mootutuxerya ni mootakhala, anamalamulela a epoliitika a mulaponi anrowa otuphela etiini yoowoka ni opwetexa moomalela! Exeeni enrowa owiiriha anamalamulela awo a epoliitika opaka eyo? Biibiliya, mu eliivuru ya Wisupulula onaakhula so: “Vekekhai, Muluku òhela mmurimani mwaya otthuna wo wira itthu sintthunawe”. (Wisupulula17:17) Aayo, Muluku onrowa ophukela etiini yoowoka mwaha wa itthu sotheene soothanyeya siirale aya mu nsina nawe. Ottharihelaka exariya awe yooloka, Muluku onrowa waarumeela anapoliitika yaawo ari apatthani a etiini yoowoka ntoko ekaruma awe ya opwetexa.
Etthu xeeni enitthuneya anyu opaka wira muhiphwanye ehukhumu ya etiini yoowoka? Orumeelaka nlaikha nawe, Muluku onitumererya so: “Nyuwo, atthu aka, mukhume muttetthe owo”. (Wisupulula 18:4) Tthiri, ola tokhanle okathi wootthyawa mu etiini yoowoka! Nto munrowa otthyawela woowi? Mwekeekhai khamunrowa otthyawela wa ateísmo (atthu ahinkupali wira Muluku ookhala), okhala wira kharina-tho nlipelelo. (2 aTesalonika 1:6-9) Etiini yekeekhai tokhanle opuro wooreerela otthyawela paahi. Munrowa osuwela sai etiini yekeekhai?
Moota Woosuwela Etiini Yekeekhai
Mihokorokho xeeni sooreera sinitthuneya okumiheriwaka ni etiini yekeekhai?—Matheyo 7:17.
Etiini Yekeekhai . . .
◼ ENNOONIHERYA OPHENTA: Anamakokhorela eekeekhai khaniirela mpantta wa elapo, khaninyokhana mwaha wa nikhuli, aahiiso mwaha wa okhala a ilapo soovirikana, ni ‘anniphentana mukina ni mukhw’awe’. (Yohani 13:35; 17:16; Miteko s’Arummwa 10:34, 35) Mmapuro mwa omwiiva mukhw’aya, awo anneemererya okhwa ahimwiivale mutthu.—1 Yohani 3:16.
◼ ENNIKUPALI NUULUMO NA MULUKU: Mmapuro mwa wiixuttihaka “ikano” aahiiso “soruma s’atthu”, sowiixuttiha sa etiini yekeekhai sinikhuma mBiibiliyani, Nuulumo na Muluku. (Matheyo 15:6-9) Nthowa xeeni? Nthowa noowi “solempwa sothene supuxeriwé ni Muluku, khukhalihiwa wira sixuttiheke ekekhai, savanyiheke ale anvonya, sattaruxeke ale anttheka”.—2 Timótheyo 3:16.
◼ ENNILIPIHA ITTHOKO NI ENNITUMERERYA OKHALANA MWEETTELO WOOLOKA: Etiini yekeekhai enniwiixuttiha alopwana oothela wira ‘yaphenteke axar’aya ntoko erutthu aya’, ennaatumererya athiyana ootheliwa wira ‘yattittimiheke axiy’aya’, ni enniwiixuttiha anamwane okhala ‘owiwelela axitithi aya’. (aÉfeso 5:28, 33; 6:1) Moowuncererya, ale arina miritti mmulokoni ahaana okhala ntakiheryo nooloka.—1 Timótheyo 3:1-10.
Niireke wira yookhala etiini enaakhwaniherya itthu iya? Eliivuru Holocaust Politics yoolaleiwa mu 2001, enihimya so: “Vaakhanle wira atthu anceene aneettela ele Anamoona a Yehova eniixuttiha aya ni eneettela aya, wiiviwa wa atthu anceene ni maNazista khiwaarowa wiiraneya, ni atthu mu ilapo sotheene khiyaarowa woovaka wiiviwa wa atthu nloko ntero”.
Tthiri, Anamoona a Yehova mu ilapo 235, khahiyo animwiixuttiha paahi sa mweettelo wooloka wa Biibiliya. Awo annivarihela muteko mookumini mwaya ele eniixuttiha aya. Ninnootumereryani wira mwaavekele Anamoona a Yehova wira yookhaliheryeni wiixutta ele Muluku eniphavel’awe wa nyuwo wira mmukokhoreleke mmukhalelo oneemerery’awe. Vano, ola okathi woophavelasa etiini yekeekhai. Muhipise. Omala wa etiini yoowoka ori vakhiviru!—Sofonia 2:2, 3.
Akhala wira muniphavela osuwela itthu sikina sa muhupi ori mBiibiliyani yoowo Anamoona a Yehova onilaleya aya, muhoove etthu, phavelani olavula n’awo murumeelaka ethoonyeryo ya opuro yeeyo eri vathi vo.
□ Moohikhanyereriwa, kinivekela ebroxura Vikanihani Okhala Ooweha-weha! Muhimye nttaava na ebroxura eyo.
□ Xontte kiniphavela yoosoma ya Biibiliya ya vatthokoni eniiriwa moohiliva.
[Enoota]
a Otaphuleliwa woomalela wa mwaha ola, oniphwanyaneya mu ebroxura Vikanihani Okhala Ooweha-weha!, ipaaxina 12, 13, yoolaleiwa ni Anamoona a Yehova.
[Eponto yuulupale epaaxina 3]
“Nyuwo, atthu aka, mukhume muttetthe owo”
[Eponto yuulupale epaaxina 3]
Etiini yoowoka enniweettiha “mamwene a mulaponi”