ITTHU SINIKUMIHERYA OHAKALALA VATTHOKONI
Moota Woovaanela ni Mwaninyu Moohinyakulihana
“Okathi mwanaka aarina awe iyaakha 14, owo aahipacerya ohikittittimiha. Vaavo kaamuleela aka wira ‘woophiya okathi woolya’, owo aakhula so: ‘Kinimoolya kaphavela’. Okathi kaamukohaka aavanre ene miteko sa vatthokoni, owo aakhula wira: ‘Munookinyoonyiha!’ Ikwaha sinceene, naaninyakulihana mowiiwanyeya”.—MAKI, JAPÃO.a
Akhala wira nyuwo mwa namuyari orina mwammiravo, onyakulihana pooti okhala muxankiho muulupale onitthuneya opixa murima. Maria, maama mmosa oBrasil, orina mwaana a iyaakha 14, onihimya so: “Vaavo mwanaka muthiyana onikhootta awe okiiwelela, eyo ennikiiriha onanariwa vanceene. Ikwaha sikina, ninninanariwa vanci mpakha onyakulihana”. Maama mukina a wItalia oniitthaniwa Carmela, onnikumana muxankiho oolikanasa. Owo onihimya so: “Onyakulihana ni mwanaka onnikiiriha onanariwa vanceene, nto mwaha wa yeeyo owo onniiwalela okwarto wawe”.
Exeeni eniwiiriha anaamiravo akina onyakulihana ni anamuyari aya? Niireke mwaha wa apatthani aya? Waaniheryasa. Biibiliya onihimya wira apatthani anoowerya omwiiriha mutthu opaka etthu yooloka wala yootakhala. (Miruku 13:20; 1 aKorinto 15:33) Nave-tho, matthekulelo manceene a amiravo olelo-va, anikumiherya onammwareya.
Masi, sookhala itthu sikina sinireerela othokorerya, niire so: itthu seiyo sihikhanle sootepa oxankiha wira musuwele moota woomukhaliherya mwaninyu. Nkahaya muthokorerye matakiheryo anittharelana.
MMWIIXUTTIHE MWANINYU ORUMEELA MUUPUWELO AWE
Murummwa Paulo aalempe so: “Varyaka mwanamwane, kalavula ntoko mwanamwane, kùpuwela ni kavanela ntoko mwanamwane: vano kinnuwalyaka, kohiya s’enamwane”. (1 aKorinto 13:11) Ntoko sihimmya awe Paulo, anamwane ni atthu aalupale, anuupuwela moovirikana. Moota xeeni?
Anamwane anuupuwela wira soophavela saya sotheene ti sooloka. Masi, atthu aalupale anniwerya wiiwexexa saana hata itthu saamukhaani ni annuupuwelela ahinatthi opaka soothanla. Mwa ntakiheryo, atthu aalupale annithokorerya myaha saya mwa enamuna yooloka, ni annuupuwelela wira soovara saya pooti waakhaliherya wala waahaaxa akina. Awo annirumeela muupuwelo aya mwa enamuna yooloka. Masi, anaamiravo anoopaceryaru wuupuwelela.
Biibiliya onnaatumererya amiravo wira akhalane “osuwela n’utthokiheya”. (Miruku 1:4) Tthiri, Biibiliya onnaatumererya maKristau otheene waarumeela “ankhili aya”. (aRoma 12:1, 2; aHéberi 5:14) Tivonto, ikwaha sikina, muupuwelo wa mwammiravo pooti omwiiriha onyakulihana ni nyuwo, hata mmyaha saamukhaani.b Aahiiso owo pooti olavula etthu enooniherya wira khorina moonelo wooloka. (Miruku 14:12) Nto, munrowa owerya sai ovaanela ni mwaninyu moohinyakulihana?
MWEERERYE ELA: Muhaana osuwela wira mwaninyu vano onimananiha wiixutta moota woorumeela muupuwelo awe. Nto khonisuwela wira itthu sikina sinipaka awe ti soovonyeya. Wira musuwele muupuwelo wa mwaninyu, wanipacerya pooti omuttottopela muhimyaka so: (“Kinniiwa enihimya anyu, hata kihikupaliki ni soothanla sotheene sinipaka anyu”.) Nuumala-vo mmukhaliherye otokosa muupuwelo awe mmukohaka so: (“Nyuwo munoona wira eyo enihimya anyu ennivareleya muteko wa makhalelo otheene”?) Waaniheryasa nyuwo pooti otikiniheya ni moota mwaninyu onitokosa awe soophavela sawe ni okhalana muupuwelo wooloka.
Mukhalane ephoole: Vaavo munivaanela anyu ni mwaninyu, muhuupuwele wira moolumo anyu tari ootthuneyexa. Nto, hata ohikupaliki ele enihimya anyu, waaniheryasa owo pooti ocalela malakiheryo anyu wala weemererya moonelo anyu. Muhitikinihiwe akhala wira nuuvira mahiku vakhaani, mwaninyu onnipacerya wuupuwela moota mukina, waaniheryasa uupuwelaka wira miruku sinvahale anyu ti sawawe.
“Ikwaha sikina miyo ni mwanaka mwaamulopwana naaninyakulihana mwaha wa itthu saamukhaani, ntoko: moota woorumeela itthu sa vatthokoni, wala moota woomuthokorerya murokorawe. Masi ikwaha sinci, owo aakhala wira aaphavela okohiwa muupuwelo awe; ni aaniphavela wira kimukupali kihimyaka so: ‘Oh, ekhumelenle tiiyo’, wala ‘eyo munuupuwela anyu’. Kuupuwelelaka itthu sivinre, kinnoona wira vaakhanle wira kaahilavula moolumo ntoko awo, woonasa wene eyo yaamunikhaliherya osyaka onyakulihana”.—Kenji, Japão.
MWAANA ONIPACERYA OKHALANA SOOKUPALI SAWE
Epantte yuulupale yoomuhuwa mwammiravo ori omulokiherya wira okathi onirowa awe okhuma vatthokoni, okhale mutthu muulupale ni amiruku. (Maphattuwelo 2:24) Eyo enihela muhina omukhaliherya wira okhalane omutthu wooloka, mikhalelo sooloka, sookupali, ni itthu sikina sootthuneya. Mwammiravo orina mikhalelo iyo, okathi onikhanyereriwa awe opaka etthu yoohiloka, owo onniimananiha opaka etthu yooloka uupuwelelaka ohiya paahi sookhumelela sa mweettelo woohiloka. Owo onniikoha so: ‘Mweettelo aka ti woowi sai? Mikhalelo xeeni sooloka kirina aka? Vaakhanle wira mutthu mukina orina mikhalelo ntoko iya, ookumana ni muxankiho ntoko ola, aarowa opaka exeeni?’—2 Pedru 3:11.
Biibiliya onnilavula sa Yosefe, mmiravo yoowo aarina omutthu wooloka. Mwa ntakiheryo, vaavo mwaara a Potifari aaphavela awe orupa ni yena, Yosefe aakhunle so: “Kiniwerya sai wira etthu yotepexa otakhala, kinvehaka Muluku?” (Maphattuwelo 39:9) Okathi owo khinaakhanle nlamulo naakhoottiherya aIsarayeli oraruwa. Hata vari siiso, Yosefe aanisuwela moonelo wa Muluku mmwaha owo. Moolumo a Yosefe oowi: “Kiniwerya sai”, anooniherya wira owo mmensawe aanitthara moonelo wa Muluku mookumini mwawe.—aÉfeso 5:1.
Moolikanasa, anaamiravo animananiha okhalana omutthu aya. Eyo etthu yooloka, maana opaka eyo enimwaakhaliherya oxintta sookhanyererya sa akhwaaya. (Miruku 1:10-15) Nto okhala wira awosa anirumeela omutthu aya wira akhootte sookhanyererya sa akhwaaya, eyo pooti owiiriha okhootta ele enihimya anyu. Nto akhala wira eyo enimwiiraneya, exeeni enitthuneya anyu opaka?
MWEERERYE ELA: Ohiya ophavelasa onyakulihana ni mwaninyu, etthu yooloka ori ophavelasa osuwela moonelo awe. Mulavule so: (“Kiniphavela wiiwexexa ele ehimmye anyu. Nyuwo mwiirale wira . . .”) Nuumala-vo, mmukohe so: (“Exeeni eniwiirihani wuupuwela siiso”? wala “Exeeni eniwiirihani okupali eyo”?) Mmwiirihe mwaninyu ohimya muupuwelo ni sookupali sawe. Akhala wira ohaavo ovirikana wa muupuwelo eriyari ya nyuwo ni mwaninyu, masi owo khopanke etthu yoohiloka, nto muhaana omooniherya mwaninyu wira munnittittimiha moonelo awe, nnaamwi muhikupaliki moomalela.
Vaavo mwaninyu onimananiha awe okhalana omutthu awe, sookupali sawe, ni itthu sikina sa faita, eyo etthu yooloka ni yoohakalaliha. Ohiya-vo, Biibiliya onnaahimeerya maKristau wira ahikhaleke ntoko anamwane “òveveleya ni òpuruliwa n’ipheyo ya khula mwixuttiho”. (aÉfeso 4:14) Tivonto, mweemererye ni mmutumererye mwaninyu okhalana omutthu awe ni olipiha sookupali sawe.
“Okathi kiniwooniheryaka anaaka wira kinniphavela waawiriyana, eyo enniwiiriha ocalela moonelo aka, hata ohivarihanaka ni ele enuupuwela aya. Miyo nkinaakhanyererya otthara moonelo aka, masi kinnaahiya wira akhalane sookupali saya”.—Ivana, República Tcheca.
MULIPIHERYEKE MOOLUMO ANYU, MASI MOOREERA MURIMA
Ntoko anamwane ooyeveela, anaamiravo akina ahiixutta yoolema ya olavula etthu ikwaha sinceene, aphavelaka waatteettheiha anamuyari aya. Akhala wira eyo enimakela wiiraneya vatthokoni vanyu, mukhalane ephoole. Nnaamwi onvaha mwaninyu ele eniphavela awe omwiirihaka ohakalala okathi owo, eyo ennimwiixuttiha wira onyakulihana teri ephiro yoophwanya ele eniphavela awe. Exeeni enitthuneya anyu opaka? Mutthare miruku sa Yesu sini: “Olavula wanyu okhaleke ‘Ayo!’, walá ‘Nnari!’ pahi”. (Matheyo 5:37) Opaka eyo onoowiiriha aniinyu ovukula onyakulihana ni nyuwo.
Masi-tho, muhaana okhala ooreera murima. Mwa ntakiheryo, mmukohe mwaninyu wira: ‘Xeeni munuupuwela anyu wira nlamulo nla nihaana olokiheriwa vatthokoni-va?’ Opaka eyo, onoowiirihani ohinyakulihana masi otthara miruku sa Biibiliya sini: “Orera wanyu murima osuweliweke n’atthu othene”.—aFilipi 4:5.
MWEERERYE ELA: Mukhalaneke muthukumano vatthokoni yoowo munithokorerya anyu malamulo makina a vatthokoni, ntoko okathi wootthikela owaani. Mooniherye wira nyuwo munniphavela owiriyana ni otokosa itthu sotheene muhinatthi opaka yoothanla. Roberto, tiithi mmosa oBrasil onihimya so: “Anaamiravo ahaana oweha wira anamuyari aya anneemererya ele anivekela aya, akhala wira khenitthekela malakiheryo a Biibiliya”.
Ekeekhai wira khuuvo namuyari ori oomalela. Biibiliya onihimya so: “Othene ahu ninnittheka n’inamuna sinjene”. (Yakobo 3:2) Akhala wira nyuwo munoona wira muhiirela mpantta onyakulihana, muhihoverye onvekela muswammaha mwaninyu. Weemererya soovonya sanyu, onnivaha ntakiheryo na wiiyeviha ni onnimukhaliherya mwaninyu opaka etthu emosaru.
“Nuumala onyakulihana ni mwanaka, nto vaavo murima aka waakhanle aya saana, kaahinvekela muswammaha mwaha wa onanariwa ni yena. Eyo yaahimukhaliherya omaaleleya ni omukhweiherya okiwiriyana.—Kenji, Japão.
[Inoota]
a Masina mmwaha ola aaturukiwa.
b Nnaamwi mwaha ola olavulaka sa anaamiravo ari alopwana, malakiheryo aniromoliwa, annivareleya-tho muteko wa athiyana.
MWIIKOHEKE SO . . .
▪ Itthu xeeni sinikiiriha onyakulihana ni mwanaka?
▪ Kinrowa orumeela sai malakiheryo a mwaha ola wira kisuwele saana muupuwelo wa mwanaka?
▪ Kipake exeeni wira kiweryeke ovaanela ni mwanaka moohinyakulihana?
[Elatarato epaaxina 8]
[Elatarato epaaxina 10]
Anamuyari a miruku annipaka etthu enaakhaliherya anaaya olavula mootaphuwa ele enuupuwela aya