Muvarihele Muteko Nuulumo na Muluku Nlo Nikumi!
“Masu a Muluku ti makumi, awo t’òwerya”.—AHÉB. 4:12.
MUNOONELA SAI?
Exeeni enrowa ovaha ikuru masu anilavula ahu naalaleeryaka?
Moota xeeni ifolyeeto sinnikhaliherya aya omurumeela Biibiliya ekwaha yoopacerya wala ekwaha enitthikela ahu oxukurya nilaleeryaka?
Moota xeeni hiyo nikhanle ahu oomutakiha murummwa Paulo okathi oniilokiherya ahu wira nalaleerye?
1, 2. Muteko xeeni Yehova anvanhe awe Moise nave aamulipihenrye sai?
NKAHAYA muupuwele nyuwo mweemenle ene ohoolo wa mwene oowerya valaponi wira mulavule nwaakhihaka atthu a Yehova. Niireke nyuwo mwaarowa okhala ooxanka, mwiixoonaka okhala oohisuwela etthu, wala oowoova? Mwaarowa wiilokiherya sai wira musuwele etthu yoohimya? Mwaarowa orumeela exeeni wira masu anyu akhale oovara murima ntoko mutthu onilavula mwa nsina na Muluku oowerya sotheene?
2 Etthu emosaru yaahimukhumelela Moise. Yehova aahimuruma Moise yoowo aari “mutthu omàla vanjene, ovikana atthu othene a mulaponi-mu”, wira orowe olavula ni Farawo ni owoopola atthu a Muluku yaahasuliwa weepotthani wEjiitu. (Moth. 12:3) Tthiri Farawo aari mutthu ooveeha ni owiisinnuwiha. (Okhu. 5:1, 2) Hata vaari siiso, Yehova aaphavela wira Moise amuleele Farawo wira aahiye atthu ale imilyau sinceene yaari ipottha sawe wira akhume elapo ele! Nto mooreerela, Moise aahimukoha Yehova oriki: “Miyo ka pani, kikhanle orowa olavula ni mwené Farawó, wira kakumihe atthu a Isarayeli wEjitu?” Owehasa wene Moise aixoona ohikhala oophwanelela ni oohisuwela etthu. Masi Muluku aahimuroromeliha wira kharowa okhala mekhaawe. Muluku aahimuhimyeerya wira: “Miyo kinrowa okhala ni nyuwo”.—Okhum. 3:9-12.
3, 4. (a) Moise oova etthu xeni? (b) Muxankiho xeeni orina anyu onilikana ni ole waarina awe Moise?
3 Etthu xeeni Moise oova awe? Woonasa wene, owo oova wira Farawo khaarowa omukupali wira aarummwale ni Yehova Muluku. Moise aanoova-tho wira atthu a nloko nawe khiyaarowa omukupali wira aarummwale ni Yehova okhala muhooleli aya, aarowa waakumiha wEjiitu. Tivonto Moise aahimyale awe wa Yehova wira: “Kinanyiherya wira atthu a Isarayeli khanrowa okikupali miyo, nnákhala okìwelela. ‘Awo anrowa okihimerya wira Apwiya khakikhumelenle’”.—Okhum. 3:15-18; 4:1.
4 Ovarerya moota Yehova aamwaakhunle awe Moise, vamosa ni itthu saakhumelenle muhoolo mwaya, nnoowerya wiixutta etthu yuulupale. Ekeekhai wira nyuwo khamukhanle oorowa weemela ohoolo wa Mwene muulupale onlikana ni Farawo. Masi niireke vannoovilani olavula ni atthu anaaphwanya anyu khula nihiku, mwaalaleeryaka sa Muluku ni Omwene awe? Vakhala wira ti siiso, nto munimwiixutta etthu mwa ele yaamukhumelenle Moise.
‘MUKUNXENI MMATATANI?’
5. Yehova anvaherenrye exeeni Moise, nto moota xeeni eyo yaamalinha aya woova wawe? (Nwehe elatarato yoopacerya.)
5 Okathi Moise aahimyale awe wira atthu ale khiyaarowa okupali masu awe, Muluku aahimukhaliherya Moise wira awerye oxintta ele yaarowa okhumelela muhoolo. Masu alempwale eliivuru ya Okhuma anihimya so: ‘Vano Muluku ahimukoha Moise wira: Mukunxe-ni mmatatani? Moise ahakhula wira: ‘kimukunxe ttotto aka’. Yehova ahimuhimeerya wira: ‘Mmurihele vathí!’ Nto Moise aahimurihela vathi ttotto awe, vano ttotto ahithatuwa enowa, Moise ahituphela sivale’. Nto Yehova aahimwirela: ‘Mùrame, nvaré mwil’aya! Moise ahùrama, khuvara: nananoru enowa ele yahitthikela okhala ttotto awe’. Yehova khwira: ‘Mwiré sisa wira atthu anyu yokupalini wakhalela namona Àpwiya’. (Okhum. 4:2-5) Aayo, Muluku aahinvahererya Moise inamuna sa owooniherya atthu ale wira owo aarummwale ni Yehova. Ekopo ele yooniwa ohikhala etthu, niire so, yaari ttootto pure, yaahithatuwa enowa mwa ikuru sa Muluku! Tthiri mwiiriirya ole waarowa okhaliherya okupaliwa masu a Moise, yooniheryaka wira aanikhaliheriwa ni Yehova! Nuumala-vo Yehova aahimuhimeerya Moise wira: “Vano ttott’ola, mmukuxe ti yola ontthunanyu opakana sotikiniha”. (Okhum. 4:17) Nuumala woona mwiiriirya nto khukupaleela wira tthiri aamukhaliheriwa ni Muluku, Moise aahiwerya orowa olavula ni Farawo, vamosa ni atthu a nloko nawe, ntoko saarummwale awe ni Muluku.—Okhum. 4:29-31; 7:8-13.
6. (a) Etthu xeeni enitthuneya ahu okuxa mmatatani okathi onilaleerya ahu, nto mwaha wa xeeni? (b) Mutthokiherye moota ‘Nuulumo na Muluku nirya aya nikumi ni nowerya’.
6 Nikoho nimosaru hiyo pooti okohiwa-tho okathi onaalaleerya ahu akina ihapari sa Biibiliya, wira: “Mukunxe-ni mmatatani?” Ikwaha sinceene hiyo nimmukuxa Biibiliya mmatatani, wira ninvarihele muteko. Nnaamwi anamunceene amoonaka Biibiliya okhala eliivuru pure, masi Yehova onilavula ni hiyo, orweela mwa Nuulumo nawe noolempwa nuupuxeriwe ni munepa awe wootteela. (2 Ped. 1:21) Nuulumo nawe nookhalana anatiri anceene, a itthu sinrowa okhumelela muhoolo okathi wa olamulelo wa Omwene wa Muluku. Eyo ti yaamwiirinhe murummwa Paulo olepa so: “Vekekhai, masu a Muluku ti makumi, awo t’òwerya”. (Mmusome aHéberi 4:12.) Anatiri otheene a Yehova aneetta arowaka ohoolo, khahiyo etthu eri mweemela, okhala wira owo onniimananiha wira sotheene sileihenrye awe saakhwanele. (Yes. 46:10; 55:11) Nto akhala wira mutthu onnikupali Nuulumo na Muluku, okathi onimusoma awe Biibiliya onoowerya ophwanya ikuru wira eettiheryeke itthu mweekumini mwawe.
7. Ninrowa ‘olaleya sai voophwanela ehapari ya ekekhai’?
7 Aayo, Yehova oonivahererya nuulumo nawe nikumi nilempwale mBiibiliyani wira niwooniheryeke atthu, opuro onikhuma aya ele enilaleya ahu. Tivonto nuumala waalepela anna aHeberi, Paulo aahimutumererya Timootheyo oriki ‘mulaleyeke vophwanela ehapari y’ekekhai’. (2 Tim. 2:15) Hiyo ninrowa orumeela sai miruku sa Paulo? Nisomaka mowiiweya soolepa soothanliwa saana seiyo sinrowa ovara murima wa atthu anniwiriyana. Ifolyeeto seiye saakumiheriwe mmuthukumano wa muttetthe wa 2013, sipakiwe wira sinikhaliheryeke mmwaha owo.
MUSOMEKE YOOLEPA YOOTHANLIWA SAANA!
8. Exeeni yaahimmye awe mutokweene mmosa oniweherya muteko woolaleerya voohimya sa ifolyeeto?
8 Ifolyeeto sotheene isya mapakeliwo aya anoolikana. Tivonto naxuttaru ovarihela muteko emosa paahi, nnoosuwela orumeela sotheene iyo. Niireke ifolyeeto iyo ti sookhweya orumeela? Mutokweene mmosa oniweherya muteko woolaleerya elapo ya Havai, EUA, aalempe so: “Ifolyeeto iya isya khasinivaha muteko muulupale wira mutthu orumeeleke okathi woolaleerya empa ti empa wala olaleerya mapuro oowaatta atthu”. Owo ohoona wira enamuna elempwale aya ifolyeeto iyo sinniwiiriha atthu woonaka okhweya waakhula makoho awo, nto eyo ennikumiherya eparakha ya ovaanela wooloka. Owo onihimya siiso mwaha wa makoho ari wanipacerya, ni waakhuliwa woovirikana mutthu okhanle awe oothanla. Mwaneene etthoko khokhanle oowoovelela wira onimwaakhula etthu yoohiloka.
9, 10. (a) Moota xeeni ifolyeeto sahu sinnikhweiherya aya omusoma Biibiliya? (b) Efolyeeto xeeni etonko anyu orumeela khokumiherya mireerelo, nto mwaha wa xeeni?
9 Khula efolyeeto ennikhaliherya osoma yoolepa emosa yoothanliwa saana. Mwa ntakiheryo, nkawehani efolyeeto eni Niireke Ohaawa Onoomala? Hata mwaneene etthoko aakhulaka wira “aayo”, “nnaari”, wala “woonasa wene?”, nyuwo khamunitthuneya ohimya etthu ekina, mukhunuleke efolyeeto eyo ni muhimyeke so: “Nkawehani ele Biibiliya onihimya awe”. Nuumala-vo mmusomeke Wisupulula 21:3, 4.
10 Mwa enamuna emosaru, okathi onirumeela anyu efolyeeto eni Nyuwo Munimoonela Sai Biibiliya?, khamunitthuneya oxanka ni ele mwaneene etthoko onrowa awe ohimya, mwa sothanla iye tthaaru siri wanipacerya wa efolyeeto eyo. Ovenya wene mukhunuleke efolyeeto eyo ni muhimyeke so: “Biibiliya onihimya wira ‘Solempwa sothene supuxeriwé ni Muluku’”. Nyuwo pooti wuncererya muhimyaka so “Aakhala-tho masu makina anincererya ele enihimmwa-va”. Nuumala-vo musomeke mBiibiliyani masu otheene ari va 2 Timótheyo 3:16, 17.
11, 12. (a) Munrowa orumeela sai ifolyeeto wira olaleerya wanyu okhale wooreera? (b) Ifolyeeto sinrowa wookhaliheryani mwa enamuna xeeni okathi wootthikela waaxukurya atthu?
11 Moota sinaakhula awe mwaneene etthoko, ti etthu enrowa oniiriha ophavela osoma ni omuleeliha itthu sikina mutthu owo. Masi, hata mutthu owo okhoottaka efolyeeto eyo, hiyo nnoohakalala osuwela wira noosoma Nuulumo na Muluku ni yena, nnaamwi nisomme ene eveersu emosa wala piili, okathi opacenrye ahu olaleerya. Muhoolo nyuwo pooti ovaanela itthu sikina ni mutthu owo.
12 Ottuli wa khula efolyeeto, aakhala makoho ari vathi va muru mwaamukhaani oni “Wira Muupuwele” ni sookhala soolepa sikhanle orumeeliwaka mukwaha wootthikela oxukurya. Efolyeeto eni Exeeni Enuupuwela Anyu sa Muhoolo? nikoho ninrowa waakhuliwa mukwaha wootthikela oxukurya nni: “Muluku onirowa olokiherya sai olumwenku ahu wira okhale wooloka?” Nto yookhala yoolepa ya Matheyo 6:9, 10 ni Daniyeli 2:44. Vano efolyeeto eni Niireke Alipa-ookhwa Anookhala-tho Akumi Tthiri? nikoho ninrowa othokoreriwaka ti nla: “Xeeni nnuuluvala ahu ni okhwa?” Nto yookhala yoolepa ya Maphattuwelo 3:17-19 ni aRoma 5:12.
13. Mutthokiherye moota woorumeela ifolyeeto wira nipacerihe soosoma sa Biibiliya.
13 Muvarihele muteko ifolyeeto ntoko nivalo noopacerya wira mupacerihe soosoma sa Biibiliya. Vakhala wira mutthu owo onnirumeela ekoodikoa QR eri ottuli wa efolyeeto eyo, owo onrowa ophwanya soohimmwa sikina va Web saite ahu sinrowa omukhaliherya, nto eyo enomutumererya omusoma Biibiliya ni hiyo. Efolyeeto eyo ennilavula sa ebroxura Ihapari Sooreera Sinikhuma wa Muluku! ni ennihimya yoosoma ene enivarihana ni mwaha olavuliwe. Mwa ntakiheryo, efolyeeto eni Ti Pani Oneettiha Olumwenku Ola Tthiri? enivarihana ni yoosoma 5 ya ebroxura eyo. Efolyeeto eni Niireke Ehaavo Esiiri ya Etthoko Yoohakalala? enivarihana ni yoosoma 9 ya ebroxura eyo. Orumeela ifolyeeto moota owo, munoowerya otthara enamuna yooloka enitumereriwa ya omurumeela Biibiliya ekwaha yoopacerya ni opaka mikwaha sootthikela oxukurya. Nto eyo enimookhaliheryani opaceriha soosoma sinceene. Vano etthu xeeni ekina ekhanle anyu oopaka wira mmurumeele saana Biibiliya okathi woolaleerya?
MULAVULEKE MYAHA SINAAXANKIHA ATTHU
14, 15. Munrowa omutakiha sai murummwa Paulo okathi onilaleerya anyu?
14 Paulo aahimananiha osuwela makhalelo a “atthu anjenexa” okathi waalaleerya awe. (Mmusome 1 aKorinto 9:19-23.) Moone wira yoolakela ya Paulo yaari waakhaliherya ‘aYuda . . . , wira owopole ale yatthara ikano . . . , ni ale yaharummwa n’ikano seiyo . . . , wira owopole ale òlosowa’. Aayo Paulo aaniira sotheene wira owerye ‘owopola akina’. (Mit. 20:21) Ninrowa omutakiha sai Paulo okathi oniilokiherya ahu wira nalaleerye atthu a khula enamuna anikhala mmuttettheni mwahu?—1 Tim. 2:3, 4.
15 Orummwa Ahu wa Omwene onniruuha malakiheryo a moota woolaleeya khula mweeri. Mmananihe ovarihela muteko. Masi vakhala wira wookhala mwaha onaaxankiha atthu mmuttettheni mwanyu, nto mulokiherye enamuna yooreerela enrowa ovara murima wa atthu awo. Muupuweleke itthu siniireya opuro onikhala anyu, ni ele enuupuwela aya atthu anikhala mapuro awo, vamosa ni itthu sinitepa aya oxankela. Nuumala-vo muupuweleke yoolepa enivarihana ni muxankiho aya. Mutokweene a esirkwitu, olavulaka sa moota owo ni amwaarawe animurumeela aya Biibiliya, onihimya so: “Anamunceene anneemya hiyo omusoma Biibiliya, akhala wira khinnaattiha itthu soohimya. Nuumala omukhomasa ntoko atthu silimalenle aya, nimutthukunle ene Biibiliya, hiyo ninnisoma yoolepa emosa”. Nrowe vano nithokorerye matakiheryo vakhaani a myaha sinimakela orumeeliwa mwa enamuna enivara murima; nave nyuwo pooti orumeela inamuna iyo okathi onilaleerya anyu.
16. Mutthokiherye moota Yesaya 14:7 okhanle awe oorumeeliwa okathi woolaleerya.
16 Akhala wira munikhala muttetthe onimakela okhumelela itthu sootakhala, nyuwo pooti omukoha mutthu owo so: “Mootoko wuupuwela vakhanle wira muhiiwa ehimmwaka etthu ntoko ela: ‘Vano ilapo sothene siri somàleleya, sokhalana murettele, atthu othene annòpa elulu, etteliwaka murima’! Eyo ti etthu Biibiliya onihimya awe va Yesaya 14:7. Tthiri, Biibiliya ookhalana soolaiherya sinceene sinooniherya wira muhoolo Muluku onookumiherya murettele”. Nto nuumala-vo mwiivahererye osoma yoolepa emosa enooniherya solaiherya iyo.
17. Ninrowa orumeela sai yoolepa ya Matheyo 5:3, wira nipacerihe ovaanela?
17 Akhala wira muttetthe anyu ti voovila mutthu ophwanya musurukhu, nyuwo pooti opacerya olavula muriki so: “Musurukhu kavi onitthuneya ophwanya wira mulopwana othenle iirihe etthoko awe okhala yoohakalala?” Nuumala mutthu owo waakhula muhimye so: “Aakhala alopwana anceene anaakhela musurukhu onivikana owo ohimmya anyu, masi etthoko aya nlelo khenihakalala. Nto etthu xeeni enihalela?” Nuumala-vo mmusome Matheyo 5:3, nto mpacerihe yoosoma ya Biibiliya.
18. Wira mwaalipihe atthu, munrowa orumeela sai yoolepa ya Yeremiya 29:11?
18 Niireke atthu mmuttettheni mwanyu ehaakhumelela ehasara niinaano? Nyuwo pooti opacerya olavula muriki: “Kirwenle woleelihani etthu emosa enrowa womaalihani. (Mmusome Yeremiya 29:11.) Niireke muhoona itthu Muluku siniphavela awe wira nikhalane? ‘Murettele’, ‘oholo wororomeleya’, aahiiso nlipelelo. Niireke khivanosivelani osuwela wira Muluku oniphavela wira hiyo nikhalane ekumi yooloka? Masi vaniweryaneya sai?” Nuumala-vo, muthokoreryeke yoosoma enoonanyu oreerela ya ebroxura Ihapari Sooreera.
19. Mutthokiherye moota Wisupulula 14:6, 7, okhanle awe orumeeliwa okathi onilavula ahu ni atthu arina etiini aya.
19 Niireke mapuro anikhala anyu atthu annisiveliwa mmyaha sa tiini? Vakhala siiso, nyuwo pooti opacerya muriki: “Vakhanle wira nihookhumelelani nlaikha, niireke nyuwo mwamukupali etthu yaarowa aya ohimya? (Musome Wisupulula 14:6, 7.) Sai vakhanle wira nlaikha nle nihimyale so ‘mmoveke Muluku’, niireke khimwaarowa woona oreerela omusuwela Muluku ene onihimmwa? Vano nihimye wira nlaikha nle nilavunle masu ntoko ala: ‘yole opattunxe erimu n’ilapo’. Nyuwo mwaarowa ohimya wira owo, Muluku xeeni? Nuumala-vo, musome Esalimo 124:8, yeeyo enihimya so: ‘Wopowa wanyu ti nsina na [Yehova], yowo opattuxale erimu ni elapo ya vathí’. Nto mmuleele wira munniphavela omutthokiherya itthu sikina voohimya sa Yehova Muluku.
20. (a) Moota xeeni nikhanle ahu oorumeela Miruku 30:4, wira nimwiixuttihe mutthu nsina na Muluku? (b) Niireke yookhala yoolepa ekina etonko anyu orumeela mukhumela saana?
20 Nyuwo pooti opacerya ovaanela ni mmiravo muhimyaka so: “Kiniveka wira mwiiwe yoolepa ela enisoma aka, yeeyo enipaka nikoho nla nootthuneya. (Musome Miruku 30:4.) Khuuvo pinaatamu oniwerya opaka hata etthu emosa ehimmwale-va, tivonto kinoona wira onihimmwa ti yoole Onipattunxe.b Vano ninrowa osuwela sai nsina nawe? Miyo vaamukisivela owooniheryani nipuro nryaaya mBiibiliyani”.
MWALALEERYAKA MURUMEELEKE OWERYA ORINA AYA NUULUMO NA MULUKU
21, 22. (a) Moota xeeni osoma yoolepa yoothanliwa saana oniwerya aya oturuka ekumi ya atthu akina? (b) Etthu xeeni eniphavela anyu wiimananiha opaka khula okathi onirowa anyu olaleerya?
21 Khuuvo onisuwela moota atthu anrowa aya woonela yoolepa yoothanliwa saana. Mwa ntakiheryo, Anamoona anli yaahimana mukhora wa muthiyana mmosa wAustralia. Mmosa mwa anamalaleerya ale aahimukoha muthiyana ole oriki: “Munnisuwela nsina na Muluku?”, nuumala-vo aahisoma yoolepa emosa, Esalimo 83:18. Vano muthiyana ole onihimya so: “Nkaakupali etthu yoonale aka! Nto nuumala atthu ale orowa, kaahikuxa ekaaro khweetta ikiloomu 56, kirowaka onipwehiwa iliivuru wira kaawehe aBiibiliya akina ni adisionaario akhala wira nle nsina na Muluku tthiri. Nuumala ophwanya wira nsina na Muluku ti Yehova, kaahipacerya woona wira sihaavo itthu sinceene sahaasuwela aka”. Moohipisa muthiyana ole ni ole aarowa okhala iyawe yaahipacerya omusoma Biibiliya ni muhoolo mwaya yaahibatiziwa.
22 Nuulumo na Muluku ninniwerya orukunuxa ekumi ya atthu anisoma ni anikupaleela soolaiherya sa Yehova. (Mmusome 1 aTesalonika 2:13.) Masu ari mBiibiliyani aakhalana owerya wuulupale ovikana khula etthu enirowa ahu omuleela mutthu wira nivare murima awe. Tivonto, vaaweryaneyaka khula okathi, hiyo nihaana orumeela Nuulumo na Muluku. Okhala wira, nlo nikumi!
[Inoota]
a Ekoodiko QR ethoonyeryo yoweemereriwa enikhweiherya ophwanya esaite ahu.
b Nwehe mwaha oni “Perguntas dos Leitores”, A Sentinela 15 a Julyo 1987 etti. 31.