Muruu Woopacerya
Tiivi Ekhanle Ekeekhai Voohimya sa Muluku?
Niireke wira Muluku onnookhapelelani toko?
Muluku ta mukhalelo xeeni? Nto ookhalana nsina?
Ti vooweryaneya omwaattamela Muluku?
MONTOKO woona moota anamwane sinikoha aya? Anceene annipacerya okoha amalakaru osuwela olavula. Akhununle ene saana meitho, awo annoowehani ni khiyakoha itthu ntoko iya: Nthowa xeeni erimu ery’aya yooripelela? Itheneeri sipakiwe sai? Tanii owiixuttinhe axipalame wiipa? Pooti wira nyuwo munimweererya wiimananiha wira mwaakhule, masi khahiyo wira vanookhweya, waakhula khuta okathi. Hataa mwaakhunle ene saana khino eyo enoowiiriha anamwane awo okoha-tho so: Moota xeeni?
2 Khahiyo wira anamwane paahi tanikoha. Vaavo vaninnuwa ahu, ninnivikaniha okoha. Ninnipaka ela wira nisuwele sowoopiha seiyo sintthuneya ahu osyaka, aahiiso moophavela osuwela itthu sinnitikiniha. Masi atthu anceene vanikhala ntoko wira annihiya okoha, vanceenexa makoho yaale ari ootthuneyexa. Owehasa wene, awo annihiya ophavelasa waakhuliwa makoho awo.
3 Nkahaya muupuwele nikoho nri vakaapani va eliivuru ela, ni makoho apakiwe vale vari masuu oopacerya, aahiiso wanipacerya wa muruu ola. Ala makoho makina ootthuneyexa aniwerya anyu okoha. Nlelo, atthu anceene ahooceya ophavelasa waakhuliwa wa makoho aya. Mwaha aya? Niireke wira Biibiliya onnaakhula makoho awo? Akina anoona wira makoho ala toovila wiiwexexa. Akina enaaxankiha mwaha woowi okoha onniwiiriha okhala oowuuliwa muruu. Nto akina anithanla wira makoho awo ahaana waakhuliwa paahi ni ahooleli a itiini ni maprosoori. Sai voohimya sa nyuwo?
4 Moolikana mmo nyuwo munniphavela ophwanya waakhuliwa wa makoho ootthuneyexa mookumini. Moohaaniherya ikwaha sikina nyuwo munnitikinihiwa wira: Tiivi ekhanle yoophavela ya okumi? Okumi okhanle ti yoola paahi? Muluku ta mukhalelo xeeni? Ti vookhalela opaka makoho ala, ni ti vootthuneya nyuwo ohooceya mpakha ophwanya waakhuliwa woohakalaliha ni wekeekhai. Mwiixuttihi oovuwa Yesu Kristu aahimmye wira: “Nvekele: munovahiwa. Mphavele: munophwanya. Mmane mukhora: munohuleliwa”.—Matheyo 7:7.
5 Akhala wira nyuwo ‘munophavela’ waakhuliwa wa makoho ootthuneya, nyuwo munrowa woona wira ophavelasa wanyu osuwela onrowa okhala wootthuveliwa. (Miruku 2:1-5) Moohicalela ele atthu akina waaniheryasa yoleelaly’ayani, makoho awo aakhalana waakhuliwa waya, nto nyuwo munoowerya ophwanya waakhuliwa iwo—mBiibiliyani. Waakhuliwa waya khonvila wiiwexexa. Etthu yootepexa oloka, waakhuliwa waya onniruuha yoolipelela ni otteeliwa murima. Ni waakhuliwa wa makoho awo onimookhaliheryani okhalana okumi woohakalaliha vano. Nrowee nipacerye othokorerya nikoho nenno naaxankinhe atthu anceene.
NIIREKE WIRA MULUKU KHONOONA OTHUNKU NI TOONANARA MURIMA?
6 Atthu anceene anuupuwela wira nikoho nno nnaakhuliwa ni masuu oowi aayo. Awo anuupuwela so: ‘Akhala wira Muluku onnicalela, elapo khiyaarowa okhala nipuro noolokexa?’ Naweha elapo enrukurenrye nniphwanya esaren’ye ene ekhotto, onyokhana, ni osikhini. Hiyo, nnoowerya owereiwa, ohaawa, okhweliwa ole onimphenta ahu. Mwekeekhai, anceene anihimya so ‘akhala wira Muluku onnincalela hiyo ni mixankiho sahu, khaawerya okhoottiherya itthu iya wira sihiiraneyeke?’
7 Mootepexa-tho nlelo, awiixuttihi a itiini ikwaha sikina anniwiiriha atthu wuupuwelaka wira Muluku toonanara murima. Moota xeeni? Vaavo ehasara vanaaphwanya aya atthu, awo anihimya wira yotthuna ya Muluku. Nto awiixuttihi awo anninvaha nthowa Muluku mu sootakhala sotheene siniiraneya. Niireke wira yowiixuttiha eyo voohimya sa Muluku ti yekeekhai? Biibiliya oniixuttiha exeeni tthiri? Yakobo 1:13 onaakhula so: “Mwehereriwaka, muhihimyé wira: ‘Muluku t’onkehererya’. Tthiri Muluku khanwerya wehereriwa ni sotakhala: yowo mwanene khanimutthekiha mutthu”. Siiso Muluku khonakhale mwaneene sootakhala sinoona anyu mu elapo yorukurenryeni. (Yobi 34:10-12) Mwekeekhai, owo onneemererya itthu sootakhala wira siiraneyeke. Masi vaakhala ovirikana wuulupale eriyari ya weemererya etthu wira yiiraneye ni wiiriha etthu eyo wiiraneya.
8 Mwa ntakiheryo, nkuupuwelani sa tiithi a miruku ni oosivela, ni mwaana oowunnuwa yoowo nlelo onikhala ni axitiithi awe. Vaavo mwaana owo vanikhala awe oovirikanya ni khiyaphavela okhuma vatthokoni vale, tiithi awe khommukhoottiherya. Mwaana ole onikuxa mweettelo woohiloka ni onniphwanya muxankiho. Niireke wira tiithi ole tokumihenrye mixankiho iye sa mwaana? Nnaari. (Luka 15:11-13) Moolikana mmo, Muluku khaakhoottihenrye apinaatamu vaavo vaathanlaly’aya okuxa mweettelo woohiloka, masi owo khahiyo tonikumiherya mixankiho iyo sikhumelenle. Nto, mwekeekhai khivaarowa okhala waxariya onvaha nthowa Muluku, mwaha wa mixankiho sotheene sa apinaatamu.
9 Muluku ookhalana mathowa ooloka a waahiya apinaatamu akuxaka mweettelo woohiloka. Ntoko Mpattuxa ahu a miruku ni aikuruu, owo khontthuneya onitthokiherya mathowa awe. Hataa vari siiso, Muluku onnipaka eyo, mmukhalelo woosivela. Nyuwo munrowa wiixutta sinceene sa mathowa awo mMuru wa 11. Masi suwelexani wira Muluku khahiyo tonikumiherya mixankiho sinikumana ahu. Moovirikana vo, owo onninivaha yoolipelela emosaa paahi ya omaliha mixankiho!—Yesaya 33:2.
10 Ohiya vo, Muluku tootteela. (Yesaya 6:3) Ela enitaphulela wira owo t’oloka ni ooratta. Khorina etthu yootakhala. Siiso-nto nohaana omuroromela moomalela. Khinniwerya waaroromela apinaatamu moomalela, yaawo okathi mukina anikhala oowootha. Hataa anamunceene aapinaatamu anilamulela oororomeleya, ikwaha sinceene kharina ikuruu sa olokiherya itthu soohiloka sinivariwa ni atthu ootakhala. Masi Muluku ta ikuruu sotheene. Owo onoowerya ni onrowa olokiherya sootakhala sotheene saakhumelenle apinaatamu. Vaavo Muluku vanrowa awe opaka eyo owo onrowa wiira eyo, mmukhalelo onrowa omaliha otakhala moomalela!—Esalimo 37:9-11.
MULUKU ONOONELA SAI OHAAWA WAHU MWAHA WOOHIKHALA EXARIYA?
11 Mu okathi yoowo, Muluku onoonela sai ele eniiraneya moolumwenkuni ni eniwiiraneelani? Saana, Biibiliya oniixuttiha wira Muluku ‘omusivela exariya’. (Esalimo 33:5) Siiso owo onnixankiheya vanceene ni ele eri yooloka ni ele eri yoonanara. Owo onninyokha ohikhala exariya wa muthinto ori wotheene. Biibiliya onihimya wira Muluku ‘ahiphweliwa vanjene’ vaavo otakhala waasaren’yaaya mulaponi khalai. (Maphattuwelo 6:5, 6, 7) Vano moonelo a Muluku khovirikanne. (Malakhiya 3:6) Nlelo onninyokha woona maxakha aniiraneya moolumwenkuni. Nto Muluku onninyokha waaweha atthu ahaawaka. “Owo onnokhapelelani”, onihimya siiso Biibiliya.—1 Pedru 5:7.
12 Ninwerya sai osuwela wira Muluku khivammusivela woona maxakha? Soowaaminiha sikina ti iya. Biibiliya oniixuttiha wira mutthu aahipakiwa ntoko nlattiheryo na Muluku. (Maphattuwelo 1:26) Nookhalana mikhalelo sooloka mwaha woowi Muluku ookhalana mikhalelo iyo. Mwa ntakiheryo, khimunoona othunku waaweha atthu oohittheka ahaawaka? Akhala wira nyuwo munnixanka mwaha wa ohikhala exariya, suwelexani wira Muluku onnixankiheya vanceene ni eyo.
13 Etthu emosaa yootepa oreera wa hiyo apinaatamu owerya orina ahu wa wooniherya ophenta. Eyo-tho enooniherya mikhalelo sa Muluku. Biibiliya oniixuttiha wira “Muluku ophentá”. (1 Yohani 4:8) Ninniphenta okhala wira Muluku toophenta. Niireke wira ophenta wanwiirihani omaliha ohaawa ni ohikhala exariya onoona anyu mulaponi? Vaakhanle wira mookhalana ikuruu soomaliha eyo, mwammaliha? Tthiri mwaamwiira eyo! Nto moohaana tthiri okupali wira Muluku onrowa omaliha ohaawa ni ohikhala exariya. Anatiri ahimmwale wanipacerya wa eliivuru ela khahiyo oloha aahiiso yoolipelela ya ethiru. Anatiri a Muluku annaakhwanela moohikusya! Wira mwaaroromele anatiri awo, vano moohaana wuncererya omusuwela Muluku yoowo aapanke anatiri awo.
MULUKU ONIPHAVELA WIRA NYUWO MMUSUWELE
14 Akhala wira muniphavela osuweliwa ni mutthu mukina, waaniheryasa exeeni enipaka anyu? Khimwaarowa omuleela mutthu owo nsina nanyu? Niireke wira Muluku ookhalana nsina? Itiini sinceene sinaakhula wira nsina nawe “Muluku” aahiiso “Apwiya”, masi ala khahiyo masina a mutthu mwaneene. Awo meihaneliwo a nttittimiho, siisaale “mwene” ni “presidente” siry’aya mwiihanelo wa nttittimiho. Biibiliya oniixuttiha wira Muluku ookhalana meihaneliwo manceene a nttittimiho. “Muluku” ni “Apwiya” arii amosaa a meihaneliwo a nttittimiho. Hataa vari siiso, Biibiliya oniixuttiha-tho wira Muluku ookhalana nsina na owo mwaneene: Yehova. Esalimo 83:18 enihimya wira: “Nyuwo, nsina nanyu ti Yehova, nyuwo paahi ti mukhanle a Vasuluxa a elapo yotheene”. (Tradução do Novo Mundo, NM) Akhala wira Biibiliya anyu khorina nsina na Muluku, pooti onweha Apendice mu ipaaxina 195-7 sa eliivuru ela wira musuwele nthowa naya. Ekeekhai ti yoowi nsina na Muluku nookhala mu aBiibiliya a khalai oolempwa ni matata ikwaha ikonto-ikonto sene. Siiso-nto Yehova oniphavela wira musuwele nsina nawe ni murumeeleke. Mmukhalelo ola Muluku onimurumeela Biibiliya wira ooleeleni nsina nawe.
15 Muluku ohiivaha nsina nintaphulela itthu sinceene. Nsina nawe, Yehova, nintaphulela wira Muluku onoowerya omwaakhwaniherya natiri ori otheene onimpaka awe ni opaka yoolakela eri yotheene enuupuwela awe.a Nsina na Muluku ti nawawe paahi, mwekeekhai khinnilikanyihiwa. Ti na owo ekhawe paahi. Mmikhalelo sinceene, Yehova kokhanle oomulikanyiha. Moota xeeni?
16 Nihoona wira Esalimo 83:18, NM, onihimya sa Yehova wira: “Nyuwo paahi ti mukhanle a Vasuluxa”. Moolikana mmo, Yehova paahi tonihimmwa okhala “Òwerya sothene”. Wisupulula 15:3 onihimya so: “Apwiya, Muluku òwerya sothene, miteko sanyu ti sulupale ni sotikiniha! Nyuwo mwené àtthu othene, iphiro sanyu ti sa xariya ni s’ekekhai”. Mwiihanelo a nttittimiho oowi “òwerya sothene” onniixuttiha wira Yehova tooweryexa ovikana yotheene ekhanle. Ikuruu sawe ti soohilikana ni etthu ekina, ti suulupalexa ovikana. Ni mwiihanelo oowi “Mwené àtthu othene” on’upuxeya wira Yehova khonlikanyihiwa mmukhalelo mukina. Owo ekhawe tonikhala moohimala. Esalimo 90:2 enihimya wira: “Nyuwo mwá Muluku okhuma wopajeryani mpakha mahiku othene”. Muupuwelo owo onniiriha okhala ootikinihiwa, khahiyo siiso?
17 Yehova toohilikanyiheya mwaha woowi owo ekhawe paahi tokhanle Mpattuxa. Wisupulula 4:11 onihimya so: “Pwiy’ahu ni Muluku ahu! Nyuwo mophwanela wakhela ovuwa ni nttittimiho n’uwerya. Tthiri ti nyuwo mpattunxe itthu sothene: mwaha w’otthuna wanyu seiyo sinnikhala, khukhalana ekumi”. Khuta etthu eniwery’anyu wuupuwela, okhuma va soopattuxiwa soomunepani sihinooneya wirimu, ni itheneeri sinisarya erimu ohiyu, ni mihokorokho siniima mmwirini, ni ihopa sinikata mphareya ni mmuroo, sotheene iya sookhala mwaha woowi Yehova Topattunxe!
NIIREKE WIRA MONOOWERYA OMWAATTAMELA YEHOVA?
18 Osoma mikhalelo sootikiniha sa Yehova onniwiiriha atthu akina okhala owoova. Awo anoova wira Muluku tavasuluxa, ni wira khankhala-khala amwaattamelaka, aahiiso wiixoona ohikhala etthu wa Muluku owo ohinaattameleya. Masi niireke wira muupuwelo ola tooloka? Biibiliya oniixuttiha etthu yoovirikana. Voohimya sa Yehova Biibiliya oniira so: “Tthiri Muluku khankhala ottaiwene ni hiyo”. (Miteko s’Arummwa 17:27) Biibiliya-tho onnitumererya wira: “Mmwattameleke Muluku: Muluku onawattamelani”.—Yakobo 4:8.
19 Munrowa owerya sai omwaattamela Muluku? Wanipacerya, nyuwo muhaana ovaraka ele enivara anyu vano—wiixutta sa Muluku. Yesu aahimmye wira: “Vano, ekumi yohimala t’ila: wosuwelani nyuwo, mukhanle Muluku mmosáru èkekhai, n’omusuwela Yesu Kristu, yowo omurummyanyu”. (Yohani 17:3) Aayo, Biibiliya onihimya wira wiixutta sa Yehova ni sa Yesu oniroiha mu “ekumi yohimala”! Ntoko soonaly’ahu “Muluku ophentá”. (1 Yohani 4:16) Yehova ookhalana-tho mikhalelo sikina soolokexa ni sookuxa murima. Mwa ntakiheryo, Biibiliya onihimya wira Yehova “Muluku òmoriwa ikharari ni òvilela, òpisa onanariwa, òrera murima ni òroromeleya”. (Okhuma 34:6) Owo ‘tòrera murima ni òlevelela’. (Esalimo 86:5) Muluku toovilela. (2 Pedru 3:9) Owo toororomeleya. (Wisupulula 15:4) Vaavo vanisoma anyu sinceene sa Biibiliya, nyuwo munrowa woona moota Yehova soonihenrya awe wira ookhalana mikhalelo iya sihimmwale ni mikhalelo sikina sookuxa murima.
20 Ekeekhai wira khimunwerya omoona Muluku okhala wira owo munepa ohinooneya. (Yohani 1:18; 1 Timótheyo 1:17) Mwiixuttaka sa owo mu onvarihela muteko Biibiliya, nto, nyuwo munoowerya omusuwela ntoko mutthu. Ntoko nasalimo saahimmya awe, nyuwo munoowerya ohimya wira “kikhaleke w’Apwiya mahiku othene, kipuheke mwaha w’orera waya murima”. (Esalimo 27:4; aRoma 1:20) Mwaatepaka wiixutta sa Yehova, owo onootepa-tho okhala oowooneya wa nyuwo ni anootepa-tho waatta mathowa a omphenta ni omwaattamela.
21 Nyuwo munrowa wiiwexexa nthowa naya Biibiliya vaniixuttiha awe wira nimooneke Yehova ntoko Tiith’ihu. (Matheyo 6:9) Khahiyo paahi mwaha woowi tonivanhe okumi, masi okhala wira owo oniphavela okumi wootepexa oreera wa hiyo, ntoko siisaale tiithi ori otheene oophenta saarowa awe ophavela wa an’awe. (Esalimo 36:10) Biibiliya onniixuttiha-tho wira apinaatamu anoowerya okhala apatthani a Yehova. (Yakobo 2:23) Nkahaya muupuwele, nyuwo munoowerya okhala mpatthani a Mpattuxa a olumwenku!
22 Vaavo nyuwo vanivikaniha anyu wiixutta sa Biibiliya, waaniheryasa atthu akina oohitakhala animoohiihani wiixutta wanyu iwo. Pooti wira awo anooxankiheya yuupuwelaka wira nyuwo munrowa ohiya iye sinikupali anyu. Masi muhimweemererye mutthu mukina oohiihakani opaka ompatthani wootepexa oreera oniwerya anyu okhalana.
23 Mwekeekhai, sinookhala itthu seiyo sihinrowa anyu wiiwexexa mpaceryekeene. Vanrowa otthuneya wiiyeveiha wira nveke nikhaliheryo, masi muhitthikele ottuli mwaha wa wuuliwa muruu. Yesu aahimmye wira ti vooloka okhala oowiiyeveiha ntoko mwanamwane. (Matheyo 18:2-4) Ntoko sisuwenly’ahu anamwane, annikoha itthu sinceene. Muluku oniphavela wira nyuwo mphwanye waakhuliwa waya. Biibiliya onnaattottopela atthu akina yaari oophavela wiixutta sa Muluku. Awo yaanitokosa oratteenexa Soolempwa wira attittimiherye akhala wira ele yiixutt’aya yaari ekeekhai.—Miteko s’Arummwa 17:11.
24 Ephiro yoolokexa ya wiixutta sa Yehova omutokosa Biibiliya. Biibiliya t’ovirikana ni eliivuru eri yotheene. Moota xeeni? Muruu onittharelana onrowa othokorerya mwaha owo.
a Sookhala soohimmwa sikina voohimya sa yootaphulela aya ni romolelo nsina na Muluku mu Apendice ipaaxina 195-7..
[Makoho a Yoosoma]
1, 2. Nthowa xeeni imaara sinceene ory’aya vooloka okoha?
3. Nthowa xeeni anceene vanihiya aya weererya ophwanya waakhuliwa wa makoho ootthuneya?
4, 5. Taavi makoho makina ootthuneyexa anireerel’ahu okohaka mookumini, ni nthowa xeeni vanitthuneya ahu ophavelasa waakhuliwa waya?
6. Nthowa xeeni atthu anceene vanuupuwela aya wira Muluku khoncalela mixankiho sa apinaatamu?
7. (a) Moota xeeni awiixuttihi a itiini siwiirinh’aya atthu anceene wuupuwelaka wira Muluku toonanara murima? (b) Biibiliya oniixuttiha exeeni tthiri voohimya sa mixankiho sinniphwanya imaara sikina?
8, 9. (a) Munlikanyiherya sai ovirikana okhanle eriyari ya weemererya okhala sootakhala ni okumiherya iyo? (b) Nthowa xeeni vahaarow’aya okhala waxariya hiyo onvaha nthowa Muluku mwaha wa othanla wawe waahiya apinaatamu akuxaka mweettelo woohiloka?
10.Nthowa xeeni vanitthuneya ahu okupali wira Muluku onrowa olokiherya sookhumelela sotheene sa otakhala?
11. (a) Muluku onoonela sai ohikhala exariya? (b) Muluku onoonela sai ohaawa wanyu?
12, 13. (a) Nthowa xeeni varina ahu mikhalelo sooloka ntoko ophenta, nto moota xeeni ophenta sinivara aya moonelo ahu elapo? (b) Ninwerya sai osuwelexa tthiri wira Muluku onoomaliha mixankiho mulaponi?
14. Tinivi nsina na Muluku, nto nthowa xeeni vanitthuneya ahu arumeelaka?
15. Nsina na Yehova nintaphulela exeeni?
16, 17. Nniixutta exeeni voohimya sa Yehova mmwiihanelo a nttittimiho oowi: (a) “Òwerya sothene”? (b) “Mwené àtthu othene”? (c) ‘Mpattuxa’?
18. Nthowa xeeni atthu akina vanoona aya wira khankhala-khala amwaattamelaka Muluku, masi Biibiliya oniixuttiha exeeni?
19. (a) Ninrowa opacerya sai omwaattamela Muluku, ni mireerelo xeeni sinrowa ahu ophwanya? (b) Mikhalelo xeeni sa Muluku sinikuxa murima anyu?
20-22. (a) Ohimoona wahu Muluku onoonikhoottiherya omwaattamela owo? Nkatthokiheryani. (b) Waaniheryasa atthu akina oohitakhala anirowa woohiihani opaka exeeni, masi nyuwo muhaana wira exeeni?
23, 24. (a) Nthowa xeeni vanitthuneya anyu ovikaniha okoha sa ele eniixutta anyu? (b) Mwaha xeeni ori muruu onittharela?