Moota Woovikana Muxankiho wa Okhweliwa Ole Aathelanne Awe
BIIBILIYA onnihimya oratteene wira: “mulopwana amphenteke mwar’awe ntoko sinìphentawe”. Nave muthiyana “amuttittimiheke iy’awe”. Oowanli aya ahaana wiiwananaka ntoko “mutthu mmosaru pahi”. (aÉf. 5:33; Maph. 2:23, 24) Nuuvira okathi wiiraana ni ophentana waya onnilipa. Nrowe nilikanyihe eyo ni mitathaari sa miri miili sinitthavelelana mukina ni mukhwa awe. Wiiwanana waya anamathelana oohakalala onikhala woolipa ntoko etthu yootthaviwa.
Nto eniiraneya exeeni akhala wira mulopwana wala muthiyana ohookhwa? Wiiraana weiwe waari wootepa olipa ari akumi, onnimala-mala. Naamukhweli ikwaha sinceene onnihalana itthu sininwereya vamurimani vawe, ntoko omeekha, wiiviruwela wala wiivaha nthowa wa ele yiiranen’ye. Daniella yoowo aavirinhe iyaaka 58 okhalaka naiyawe, aahaweha atthu anceene yaakhweliwa ole aathelanne aya.a Masi nuumala okhweliwa iyawe aahimyale so: “Nkaatonko woona etthu siisa okhuma khalai. Mutthu ohinakhweliwe, khiivo enamuna yoosuwela owereya waya okhweliwa”.
OHAAWA WEIWO ONIKHALA NTOKO KHONIMALA
Alipa-ootokosa myaha anceene anihimya wira khiivo etthu yootepexa othananiha ovikana okhweliwa ole amphenta awe aathelanne awe. Anamunceene atonko okhweliwa annaakhulela eyo. Vano soovira iyaakha sinceene nuumala okhwa iyawe Millie. Ohimyaka sa okumi awe vano ntoko naamukhweli onihimya so: “Kinoona wira koorakala”. Owo aahimya owereya woona awe mwaha wookhweliwa iyawe aakhalana awe iyaakha 25.
Susan aakupali wira anaamukhweli yaale yaaviriha iyaakha sinceene amunlelaka iyaya, yaamutepana. Nto iyawe aathelanne awe iyaakha 38 aahikhwa. Nnaamwi sivinreene iyaakha 20, owo onnivikaniha omunlela, owo onihimya so: “Kinnimuupuwela khula nihiku”. Ikwaha sinceene onnimoroxa maithori mwaha wowunkheliwa iyawe.
Biibiliya onnaakhulela wira owereya onikhumelela mwaha wookhweliwa ole aathelanne awe, ti wootepexa otakhala ni woopisa omala. Vaavo Sara aavinre awe etuniya, iyawe Abrahamu: “ahirowa-wo onvitha Sara n’umunlela”. (Maph. 23:1, 2) Nnaamwi Abrahamu aamini ohihimuxiwa wa alipa ookhwa, aaninla vaalupale nuumala okhweliwa. (aHéb. 11:17-19) Nuumala Rakheli okhwa, Yakobe khaamuliyanle naananoru. Okathi aalavula awe ni anaawe owo aanilavula vowunkheliwa Rakheli.—Maph. 44:27; 48:7.
Wa matakiheryo awo ari mBiibiliyani etthu xeeni eniixutta ahu? Anaamukhweli alopwana ni athiyana ikwaha sinceene anniviriha iyaakha yoonaka owereya mwaha wookhweliwa. Nihooneke wunla ni oriipiwa waya murima, ntoko olosowa, maana eyo etthu enikhumelela. Awo anireerela wooneliwa othunku ni olipihiwa mwa okathi munceene.
OHUUKHUWA MWAHA WA NIHIKU NA OMEELO
Ekumi ya naamukhweli khahiyo ntoko otthikela paahi okhala oohithela wala oohitheliwa. Nuumaliha iyaakha sinceene mulopwana okhalaka ni amwaarawe, owo onnisuwela moota wommaaliha mwaarawe ni omuhakalaliha aripiwa murima. Nto akhala wira iyawe ohookhwa, owo onnipweteiwa mutthu amphenta awe ni aamulipiha. Moolikanasa muthiyana ootheliwa onnisuwela moota womphenta ni omuhakalaliha iyawe. Omureerela wawe murima ni orumeela wawe moolumo oohakalaliha ni okhapelela wawe saana sootthuneya sa iyawe, khiivo ekina enilikana aya. Vaavo vanikhwa aya amwaarawe mulopwana onihala ni omeekha. Vano ale apweteiwale ole aathelanne aya anikhala owoova mwaha woohisuwela etthu enrowa owiiraneela. Malakiheryo xeeni a mBiibiliyani akhanle oowaakhaliherya atthu awo ophwanya ovareleleya ni murettele?
‘Tivó, muhukhuwé nnihiku n’omelo, munimùkhuwa melo vavo. Vanniphiyerya khula nihiku ohaweliwa waya’. (Math. 6:34) Nnaamwi masu ala a Yesu ahimyaka itthu sa weerutthuni, masi ahaakhaliherya atthu anceene anihaawa mwaha woopweteiwa ole aathelanne aya. Miyeeri vakhaani nuumala okhweliwa amwaarawe, naamukhweli mmosa oniihaniwa Charles aalempe so: “okinkhela wawe Monique onimuncerereya, ni okathi mukina onnitepa wunnuwa. Masi kinnisuwela wira okhweliwa owereya, masi ni ovira wa okathi woona waka owereya onoovukuwa”.
Aayo, Charles aahaana ovilela “okathi munceene”. Aawenrye sai ovilela siiso? Owo aahimmye so: “kikhaliheriwaka ni Yehova kaahiwerya ohuukhuwela nihiku na meelo”. Charles kheemyale wira wunla wawe omuxintte. Ohaawa wawe khiwaavinre mowaakuveya masi kheemyale wira omuxintte. Akhala wira nyuwo moopweteiwa nuule aathelanne anyu, mmananihe ohuukhuwela nihiku na meelo. Okhala wira nyuwo khamunisuwela mureerelo wala yoolipiha enitthuna okhumelela meelo.
Okhwa khuwiirela mpantta wa yoolakela yoopacerya ya Yehova. Okhwa oniirela mpantta “miteko sa xetwani”. (1 Yoh. 3:8; aRom. 6:23) Satana onnimurumeela nookhwa ni woova okhwa wira owiiriheke atthu okhala ipottha sihirina nlipelelo. (aHéb. 2:14, 15) Satana vannimusivela vaavo mutthu vaniyeleela awe ophwanya ohakalala wekeekhai, elapo esya ya Muluku. Mwekeekhai, ale ariipiwe murima mwaha wookhweliwa nuule aathelanne aya, ahaana osuwelexa wira okhwa okumiheriwe ni yoottheka ya Adamu ni olavilavi wa Satana. (aRom. 5:12) Yehova onrowa olokiherya itthu Satana sihononne awe ni oxintta ikuru sawe sa owerya owiiva atthu. Atthu ataphuliwe woova weiwo Satana onikumiherya awe anihela muhina atthu yaale apweteiwale ole aathelanne aya, woonasa wene ntoko nyuwo.
Voohimya sa atthu yaale anirowa ohihimuxiwa mulaponi, owehasa wene sinookhala mirukunuxo sinceene voohimya sa makhalelo a apinaatamu. Nkawuupuwelani anamuyari, axipiipi ni amuhavinre akina yaawo anrowa otthikela okhala ni okumi ni ophwanya omalela wa opinaatamu vamosa ni anaaya ni asisulwaaya. Mixankiho sinikhumelela mwaha wa wuuluvala sinrowa omala. Nto niireke amiravo anrowa wiixutta enamuna esya ya waakhapelela amuhavinre aya moovirikana ni ele erina aya olelo? Nto niireke khannikupali wira marukunuxo awo anrowa wiirela mpantta wa olokiheriwa wa emusi ya apinaatamu?
Nto aakhala makoho ahinikontareya akhanle ookhumelelaka voohimya sa atthu anrowa ohihimuxiwa, ntoko nla: Anrowa wira sai atthu yaale yaatonko othela wala otheliwa masi khukhweliwa ikwaha sinceene? MaSaduki yaahipaka nikoho nimosa voohimya sa muthiyana yoowo aakhweliwe ni iyawe oopacerya, a nenli ni aakhweliwe-tho alopwana akina yaamuthenle. (Luka 20:27-33) Atthu moota ola anrowa woonelanaka sai yahihimuxiwa? Hiyo khannisuwela, tivonto vahikhanle ahu oohimyaka itthu sihinsuwela ahu. Mmwaha ola nihaana omuroromela Muluku. Ehaavo etthu emosa ekhanle ahu ookupaleela, wa khula etthu Yehova enrowa awe opaka muhoolo enirowa okhala yooloka, ni yooreerela owehererya moohoova.
NLIPELELO NA OHIHIMUWA NINNIKUMIHERYA YOOMAALIHA
Yowiixuttiha emosa yowiiwanyeya saana ya Nuulumo na Muluku, ti nlipelelo noowi ale anaaphenta ahu akhwiiye anrowa ohihimuwa. Sohimmwa sa ohihimuwa wa atthu khalai siri mBiibiliyani sinittittimiherya wira: “onophiya okathi onìraya atthu othene ari mmahiye, yiwe nsu na Mwana a Mutthu, [Yesu] ekhume mmahiye”. (Yoh. 5:28, 29) Atthu anrowa wiiraka ari akumi okathi ole anrowa ohakalala vanceene vaavo vanrowa aya okumanaka ni atthu yoopoliwe wokhwaani. Masi, ohakalala waya ale anrowa ohihimuxiwa onrowa okhala wootepexa waatta.
Vaavo alipa ookhwa vanrowa aya ohihimuwaka, atthu a valaponi anrowa okhala ootepa ohakalala. Ibilyawu sinceene sa atthu yaawo yaakhwiiye anrowa ohihimuwa wira akhaleke vamosa ni atthu akumi. (Mar. 5:39-42; Wis. 20:13) Wuupuwelela mwiirirya ola onrowa wiiraneya muhoolo, onnaaphwanyiha yoomaaliha atthu yaale akhweliwe ole yamphenta aya.
Niireke vanookhala mathowa anrowa omwiirihaka oriipiwa murima nuumala waaweha ale yaakhwiiye ahihimuwaka? Biibiliya onaakhula wira nnaari. Moovarihana ni Yesaya 25:8, Yehova ‘onrowa omaliha khuluwí okhwa’. Eyo enihela muhina omala-malihiwa khuluwi ovelavela onikumiheriwa ni naakhwa, okhala wira eprofesia eyo ennivikaniha ohimya eriki: ‘Apwiya Muluku [Yehova] animukuttha maithori owitho wothene’. Akhala wira munniriipiwa murima mwaha woowi ole aathelanne anyu ohookhwa, ohihimuxiwa onrowa owiirihani nyuwo okhala oohakalala ohiya oriipiwa murima.
Khuuvo pinaatamu oniiwexexa saana itthu sotheene Muluku sinrowa awe waakhwaniherya elapo esya. Yehova ohimmye so: ‘Ntoko erimu erakamelanne aya ni vathí, siso iphiro saka sorakamelana n’iphiro sanyu miruku saka sorakamelana ni sawinyu’. (Yes. 55:9) Yoolaiherya ya Yesu voohimya sa ohihimuxiwa wa atthu, enninivaha eparakha yoomuroromela Yehova ntoko siirale awe Abrahamu. Etthu yuulupale khula muKristau onitthuna awe opaka vano, ori weettela ele Muluku enniruma awe wira “aphwanele waakhela elapo eyo esya”, vamosa ni atthu yaale anrowa ohihimuxiwa.—Luka 20:35, NM.
ETTHU ENNIIRIHA OKHALANA NLIPELELO
Ohiya okhala oowoova, nihaana okhalana nlipelelo. Mmoonelo wa apinaatamu voohimya sa ihapari sa muhoolo ti sootakhala. Masi Yehova onninivaha yoolipelela ya itthu sooloka. Hiyo nnoowerya osuwela oratteene moota Yehova onrowa awe omaleliha itthu sinnithowa ni sootthuneya sahu, ni khinnihoverya wira owo onoomaleliherya. Murummwa Paulo aalempe so: ‘Ole ophwannye enroromelawe, ororomela wawe womala. Onkela olipelela sai aphwannyene? Vano, hiyo nalipelelaka etthu ehinònahu, ninniroromela ni nthiti’. (aRom. 8:24, 25) Okhalana nroromelo noolipa wa yoolaiherya ya Muluku onoowiirihani ovilela. Mwaha wa ovilela wanyu, nyuwo munowerya ophwanya mareeliho manceene muhoolo vaavo Yehova onrowa awe ‘wovahani sothene simphavelanyu’, ni owo onrowa waavaha atthu otheene itthu simphavela aya.—Esal. 37:4; 145:16; Luka 21:19.
Yesu ohalaka vakhaani okhwa, arummwa awe yaahixankiheya mmupuweloni. Yesu ahaamaaliha ni masu ala: “muhìniwe-tho murima. Mmwamini Muluku, mukamini miyo-tho”. Owo aahahimerya-tho oriki : “nkinohiyani ntoko ikwasuni, kinimohokolowelani”. (Yoh. 14:1-4, 18, 27) Mwa iseekulu sinceene masu awe ale yaahiwiriha atthareli awe oowoottihiwa okhalana nlipelelo ni ovilela soweeha. Ale yinkheliwe waaweha atthu ale anaphenta aya akhwiye kharina mathowa maalupale akhanle owiiriha ohikhalana nlipelelo. Yehova ni Mwanawe khanirowa waahiya atthu awo ntoko ikwaasuni. Nyuwo muhaana okupaliki eyo!
[Enoota]
a Masina aaturukiwa.
[Elatarato epaaxina 27]
[Elatarato epaaxina 28]
Khula nihiku Muluku onimokhaliheryani ovilela opweteiwa wanyu
[Ekaaxa epaaxina 29]
Mwaalipiheke Ale Aninla Mwaha Wookhweliwa
Nuumala muKristau mmosa okhweliwa ole aathelanne awe, annoorwa atthu anceene vate vawe wira amulipihe ni omukhaliherya mwa inamuna sikina. Mwa ntakiheryo, murokora okhweliwe aiyawe vannimusivela okhaliheriwa ni amusi vamosa ni apatthani. Masi woona wawe owereya khonimala nihiku nimosa, tivonto owo ohaana olipihiwa ni okhaliheriwa mwa okathi munceene. Biibiliya onihimya so: ‘Mpatthani onimphenta mpatthani awe okathi t’ukathi, onnisuwanyeya okhala munn’awe, okathi w’oxanka’.—Mir. 17:17.
Nto nimuulumiheke sai ole okhweliwe? Biibiliya onnivaha miruku iya: “Othene anyu mukhaleke òwìwanana ni òkhupanyerya, mphentaneke ntoko axinna, mukhaleke a ikharari ni òwìyeviha”. (1 Ped. 3:8) MuKristau mukina nuumala okhweliwa, pooti oviriha okathi munceene ohikhanle saana. Tivonto, nnaamwi niphavelaka okhaliherya; moolumo oowi: “Muri sai olelo?” wala “Munoona sai?” pooti okhala oohireerela. Ole okhweliwe pooti wuupuwelaka so: ‘Nyuwo khamunsuwela hata vakhaani, moota sinoonaka,’ wala, ‘Kinrowa owerya sai okhala saana kikhweliwene?’ Tivonto varya aya vookhaliherya ohimya etthu yekeekhai masi enilipiha, ntoko ela: “Kinnihakalala woowehani,” wala “Woowehani mmuthukumanoni, onnikilipiha”.
Nyuwo pooti omulattula ole okhweliwe wira mulye hoothe, wala orowa weetta opuro mukina. Marcos okhweliwe amwaarawe, aahiphwanya olipa mwaha wa apatthani awe yaamuxukurya. Awosa yaahimya exeeni? Marcos onaakhula so: “Awo khiyaalavula sa muxankiho waarina aka, masi yanuuluma khula etthu yoona aya wira yaamukilipiha”. Nina yoowo okhweliwe aiyawe onihimya so: “Apatthani aka ooloka khula okathi annihimya etthu yooreerela ni okathi wooreerela. Ikwaha sikina khanihimya etthu, awosa anikhala ni miyo paahi”.
Nto akhala wira ole okhweliwe onilavula sa ehasara ekhumelenle, muhaana onwiriyanaka saana ni opixa murima. Muhipakeke makoho mwaha woophavela osuwela paahi. Muhihimye etthu enooniherya wira munomphukela. Khivanitthuneya onvaha miruku ole okhweliwe sa okathi ene ni moota wowooniherya oriipiwa wawe murima. Muhooneke wira khoniphavela woowehani akhala wira oniveka okhala mekhawe. Mmananiheke otthikela onweha okathi mukina. Nvikaniheke wooniherya ophenta.—Yoh. 13:34, 35.
[Ekaaxa epaaxina 30]
Niireke Mookhalana Makoho wa Ele Enrowa Wiiraneya Muhoolo?
Ti vookhalela ophavela osuwela wiiraneya wa soolaiherya sa Yehova. Abrahamu aanuupuwela ikwaha sinci yoolaiherya ya Muluku wira Abrahamu aarowa omuyara mwaana. Yehova aahimutumererya Abrahamu wira okhale oopixa murima. Mwaha woororomeleya wawe Abrahamu kaakhulumunwe.—Maph. 15:2-5; aHéb. 6:10-15.
Nuumala wiiwa wira Yosefe aahikhwa, Yakobe aahimunlela vanceene mwanawe. Hata saavinre iyaakha sinci, Yakobe aanimunlela mwanawe uupuwelaka wira aarimookhwa. Hata vari siiso, Yehova aahimusukerya mareeliho maalupale mwaha woororomeleya wawe, nnaamwi Yakobe ahaasuwela. Muhoolo mwaya Yakobe aahikumana ni Yosefe, ni aahisiveliwa-tho oweha osuulu awe. Nto Yakobe aryeene oohakalala aahimyale so: “Nkakupali otthikela-tho oweha ekhove anyu, vano Muluku okòniherya-tho an’inyu!”—Maph. 37:33-35; 48:11.
Etthu xeeni eniixutta ahu wa yowiiraneya ela? Etthu yoopacerya tiila, ninniroromela wira khiivo etthu enimukhoottiherya Muluku Oowerya Sotheene waakhwaniherya ele eniphavela awe. Etthu ya nenli, akhala wira ninnivekela ni weettela otthuna wa Yehova, owo onrowa onithokorerya vano, ni waakhwaniherya itthu siniphavela ahu siri muhoolo. Paulo aalempe so: ‘Muluku, yowo onìra sothene mwa hiyo n’uwerya wawe, onniwerya onìrela itthu sulupalexa, sintepa ovikana iye sininvekela ahu ni sintthokelela ahu. Owo avuwihiwe mwaha wa [muloko] ni wa Yesu Kristu wa mahiku othene mpakha vohimala-tho. Amen’.—aÉf. 3:20, 21.
[Elatarato epaaxina 31]
Mulipihe ororomela wanyu yooleiherya ya Yehova ya ophwanya ohakalala wuulupale muhoolo