Omurumeela Yehova Ahinatthi Ophiya Mahiku Ooxankiha
‘Muhimuliyale . . . Muluku Òpattunxeni’.—MUS. 12:1.
MUNNIWERYA OTTHOKIHERYA?
MaKristau oowunnuwela anrowa waakhaliherya sai amiravo?
Ntakiheryo xeeni na mBiibiliyani na orowa orumeela opuro woothowa anamalaleerya nikhanle oowaakhaliherya maKristau oowunnuwela olelo va?
Moota xeeni maKristau makina oowunnuwela aphwannye aya inamuna sikina sa omurumeela Muluku?
1, 2. (a) Miruku xeeni sinivahiwa amiravo seiyo Salomoni suupuxeriwe awe olepa? (b) Xeeni miruku sa Salomoni siryaaya-tho sootthuneya wa maKristau arina iyaakha 50, aahiiso ovikana-vo?
MWENE SALOMONI uupuxeriwaka ni Muluku aahilepa wa amiravo masu ala: ‘Muhimuliyale Muluku Òpattunxeni, nlelo muri mmiravo, ehinatthi ophiya mahiku òripiha murima’. Salomoni aahimya exeeni ni masu oowi ‘mahiku òripiha murima’? Salomoni aarumenle moolumo a nthoonyeryo wira ohimye mixankiho sinikhumelela mwaha wa wuuluvala; itthu ntoko: othukumela matata, ohilipa-lipa wa metto, okhuleya maino, ohoona saana, ohiiwa saana, ipwi, ni okulama. Tthiri khivanireerela owehererya ophiya mixankiho iyo, mutthu ohinatthi opacerya omurumeela saana Yehova.—Mmusome Musuweli 12:1-5.
2 MaKristau manceene arina iyaakha 50, wala ovikana-vo, woonasa wene nlelo aakhalana ikuru. Pooti wira aahaana ipwi vakhaani, aahiiso kharina muxankiho wa okumi ohimmwale ni Salomoni. Niireke maKristau ala oowunnuwela anoowerya ottottela mureerelo miruku sowuupuxeriwa ni Muluku seiyo silepeliwe amiravo sini: ‘Muhimuliyale . . . Muluku Opattunxeni’? Masu awo anitaphulela exeeni?
3. Ontaphulelani ohimuliyala Mpattuxa ahu Muulupale?
3 Hata nimurumeelaka Yehova okhuma khalai, ti vookhalela hiyo weemela ni wuupuwela moota Mpattuxa ahu siryaawe ootepexa owerya. Niireke khamuneemya wira ekumi erina ahu, eri yoovaha ya Muluku yootepexa oreera? Makhalelo a itthu sotheene sikumi toovila osuwelexa saana wa apinaatamu. Itthu Yehova opattunxe awe mwaattelo aya toovirikana, tivonto itthu iyo sinniiriha ekumi ahu okhala yoohakalaliha mwa inamuna sinceene. Wuupuwelela saana itthu iyo sipattuxiwe ni Yehova, onooniiriha woona moota Yehova sirya awe oophenta, a miruku, ni aikuru. (Esal. 143:5) Ohimuliyala Mpattuxa ahu Muulupale, ontaphulela wuupuwelela enamuna yomwiiwelela. Wuupuwelela itthu iyo sotheene, onooniiriha ophavela omuxukhurela ni opakaka ele eniwerya ahu mmuteko awe, niryeene akumi.—Mus. 12:13.
EPARAKHA YA VAMEEKHAAYA ENIKHUMELELA MUHOOLO
4. Nikoho xeeni muKristau owunnuwela okhanle awe oopaka, nto mwaha wa xeeni?
4 Akhala wira vano munnisuwela itthu sinceene mwaha wookhala mutthu oowunnuwela, woonasa wene mookhalana nikoho nla nootthuneya: ‘Okhala wira kookhalana ikuru ni kinniwerya ovara miteko, etthu xeeni ekhanle aka oopaka vano ni ekumi aka?’ MuKristau mmosa oosuwela itthu onihimya wira mutthu oowunnuwela ookhalana eparakha ya vameekhaaya ehinikhumelela wa atthu akina. Mutthu oowunnuwela onoowerya owiixuttiha amiravo itthu sinisuwela awe voohimya sa Yehova. Onoowerya waalipiha akina, ohimyaka sookumanana soohakalaliha sa omurumeela wawe Muluku. Mwene Davidi aahivekela wira ovahiwe eparakha eyo. Owo aalempe so: ‘Muluku aka nyuwo mokixuttiha okhuma emiravo aka. . . . Vano kùluvanleru sikimelá ipwí, Muluku aka muhikinyanyale. Kalalèrye amiravo miteko sanyu sovuwa, kalalèrye owerya wanyu an’ihu othene’.—Esal. 71:17, 18.
5. Ale ari maKristau owunnuwela anrowa owiixuttiha sai akina itthu sinisuwela aya?
5 Munrowa orumeela sai miruku siphwannya anyu nuuvira wa iyaakha? Niireke munniwerya waalattula amiravo animurumeela Muluku wira arwe vapuwani vanyu, atthekuleke wira mwaalipihe? Munnipaka marehereryo ookhuma hoothe mmuteko woolaleerya wira muwooniherye ohakalala orina anyu wa omurumeela Yehova? Khalai Elihu aahimmye so: ‘Kahiye alavule atthu a òwuluvala, ipwi saya sinokixuttiha ankhili’. (Yobi 32:7) Murummwa Paulo ahaatumererya athiyana maKristau owunnuwela, wira arumeeleke moolumo ni ntakiheryo naya, wira yaalipihe akina. Owo aalempe so: ‘Athiyana òwuluvala . . . esuweleke ovaha miruku sorera’.—Tito 2:3.
MUUPUWELEKE ITTHU SINIWERYA ANYU WIRA MWAAKHALIHERYE AKINA
6. Xeeni maKristau oowunnuwela ahikhanle aya owoonaka wira kharina efaita?
6 Akhala wira nyuwo ti muKristau oowunnuwela, sihaavo itthu sinceene sikhanle anyu oopaka wira mwaakhaliherye akina. Nkahaya muupuwele ele enisuwela anyu vano, masi mwahaasuwela anyu saana iyaakha 30, wala 40, sivinre. Tthiri nyuwo munoowerya ovara murima wa atthu akina mwaha wa wiixuttihaka wanyu ekeekhai ya Biibiliya. Akhala wira nyuwo mwa mutokweene, munnisuwela moota wowaakhaliherya akina apanke yoottheka. (aGal. 6:1) Woonasa wene munnisuwela moota wootthokiha saana miteko sa mmulokoni, miteko sa wasembeleya, wala oteka inupa sa Omwene. Pooti wira munnisuwela moota wovaanela ni meediku wira orumeele inamuna sookhalela sa oloola, voohirumeela ephome. Hata nyuwo mwiixuntte ene niinano ekeekhai, woonasa wene munnisuwela itthu siwiiranenleni mwa iyaakha sinceene. Mwa ntakiheryo, akhala wira mookhalana anamwane, woonasa wene munnisuwela itthu sinceene sa moota wowaathokorerya anamwane. Tthiri maKristau oowunnuwela, mwa inamuna sinceene anoowerya waalipiha atthu a Yehova, okathi oniixuttiha aya, ohoolela, ni waalipiha anna ni arokora mmulokoni.—Mmusome Yobi 12:12.
7. Itthu xeeni sootthuneya maKristau oowunnuwela sikhanle aya oowiixuttiha amiravo?
7 Munrowa orumeela sai itthu sinisuwela anyu? Nyuwo pooti owooniherya amiravo moota woopacerya ni wiiriha soosoma sa Biibiliya. Akhala wira nyuwo mwa murokora, munrowa omukhaliherya sai muthiyana mmiravo orina mwaana, moota woovara saana miteko sa mmulokoni okathi omosaru owo omuthokoreryaka mwanawe? Akhala wira nyuwo munna, munrowa omukhaliherya sai munna ori mmiravo olavula mwaha awe mmulokoni, moohakalaliha ni osuwela olaleerya saana? Munniwerya owooniherya moota onaaxukurya anyu anna ni arokora oowuuluvala, wira mwaalipihe omunepani? Hata vano muhiweryaka ntoko khalai, nyuwo mookhalana inamuna sinceene sa owiixuttiha amiravo. Nuulumo na Muluku ninhimya so: ‘Otupa, ovuwa w’amiravo, omela ipwí’ t’ovuwa w’atthu alupale’.—Mir. 20:29.
ORUMEELA OPURO ONITHOWA AYA ANAMALALEERYA
8. Okathi Paulo aaryaawe oowunnuwela etthu xeeni aapanke awe?
8 Nnaamwi murummwa Paulo aari oowunnuwela, owo aahirumeela saana itthu saawerya awe opaka mmuteko wa Muluku. Okathi aataphuliwa awe mukhatteya oRoma iyaakha sa 61 EC, owo iira ovirinhe ene iyaakha sinceene sa muteko wa emisionaario, nto owo anwerya othanla ovikaniha okhala oRoma, wira okumi awe ohikhale wooxanka. (2 aKor. 11:23-27) Tthiri anna yaakhala esidade ele yuulupale, yamoona oreera akhala wira Paulo aarowa ovikanihaka waakhaliherya. Masi Paulo aahisuwela wira aahikhala muteko munceene ilapo sikina. Omukuxaka Timootheyo ni Tito, owo aaheetta mukwaha wemisionaario arowaka wEefeso, nuumala-vo khurowa oKreta, ni woonasa wene khurowa-tho oMasedonia. Khannisuwela akhala wira aahiphiya elapo ya Espanha, masi owo aaniphavela orowa elapo ele.—aRom. 15:24, 28.
9. Okathi xeeni Pedru aathaamenle awe muttetthe waatthuneya okhaliheriwa? (Nwehe elatarato yoopacerya.)
9 Woonasa wene murummwa Pedru iira orineene iyaakha sinivikana 50 okathi aathaamenle awe muttetthe waatthuneya okhaliherya. Ninsuwela sai eyo? Akhala wira iyaakha sawe saamulikana ni Yesu, wala onvikana vakhaani, nto owo aahaana okhalana iyaakha saavikana 50, okathi aakumanne awe ni arummwa oYerusalemu mwaakha wa 49 EC. (Mit. 15:7) Muhoolo mwaya nuumala muthukumano ole, Pedru aahirowa okhala oBabilonia, woonasa wene wira aalaleerye aYuda anceene yaakhala muttetthe ole. (aGal. 2:9) Okathi aalempe awe epaphelo awe yoopacerya, etthu yowiiraka iyaakha 62 EC, iira okhalaka oBabilonia. (1 Ped. 5:13) Othaamela elapo ekina onnikumiherya mixankiho sinci, masi Pedru kheemyale wira okhalana wawe iyaakha sinceene, omukhoottiherye ophwanya ohakalala onikhumela mwaha woomurumeela Yehova ni murima wotheene.
10, 11. Muhimye ntakiheryo na mutthu oowunnuwela aathaamale wira aarumeeleke opuro woothowa anamalaleerya.
10 Olelo-va maKristau manceene arina iyaakha sinivikana 50, annoona wira makhalelo aya aaturukeya, ni wira anniwerya omurumeela Yehova mwa enamuna ekina esya. Nto akina annithaamela opuro onithowa anamalaleerya. Ela ti etthu yaapanke awe Roberto, ni mwaarawe. Roberto aalempe so: “Miyo ni mwaaraka, naarina iyaakha sowiiraka 55, vaavo voonalya ahu wira saahikhumelela inamuna sinceene sa omurumeela Yehova. Mwaanihu mmosaru aahinnuwa khurowa okhala opuro mukina. Nave khinaarina-tho anamuyari yaatthuneya othokoreriwa, ni naahikhalana itthu vakhaani saahiyeriwe ahu ni amusi ahu. Kaahipaka ikontha koona wira otumiha enupa ahu nanwerya oliverya musurukhu aakomphe ahu, ni ohalana musurukhu waarowa onikhaliherya mpakha waakhela musurukhu wooreforomari. Naahiiwa wira oBolivia atthu anceene yanaakhulela soosoma sa Biibiliya, ni wira vannikhweya othuma itthu sinceene ni musurukhu vakhaani. Tivonto naahithaamela oBolivia. Khahiyo varokhweya olimalela opuro wathaamenle ahu. Okhala wira khuta etthu yaari yoovirikana ni ele yaalimelenle ahu elapo ahu wa América do Norte. Masi wiimananiha wahu waahikumiherya mireerelo”.
11 Roberto onnincererya oriki: “Vano itthu sotheene sinivara ahu sinivarihana ni miteko sa muloko. Atthu akina yaasomiha ahu Biibiliya aabatiziwa. Emusi emosa yaasomiha ahu Biibiliya yaakhala muttetthe woorakamela ni woothowa itthu. Masi khula esumana, atthu a emusi ele yaanipaka mukwaha wooxankiha arweelaka mithukumano osidade. Etthu yaatempe onihakalaliha waari oweha orowa waya ohoolo omunepani ni omoona mmiravo oopacerya oyariwa orumeelaka ntoko pioneero”.
ANNITTHUNEYA ANAMALALEERYA ANILAVULA NTTAAVA NA ILAPO SIKINA
12, 13. Muhimye yowiiraneya emosa ya muKristau aapacenrye omurumeela Yehova mwa enamuna ekina nuumala oreformari.
12 Miloko ni ikrupu sa nttaava na ilapo sikina, sinoottottela mureerelo ntakiheryo nooloka, na anna ni arokora oowunnuwela. Mittetthe iyo sinnikumiherya-tho ohakalala. Mwa ntakiheryo, Briani a elapo ya oBretanha olempe so: “Nuumala oreformari kirineene iyaakha 65, miyo ni mwaaraka, naahoona wira khivaanisivela okhala paahi nihivaraka etthu. Aniihu yaahinnuwa athaama, ni vaanivila waaphwanya atthu yaaphavela omusoma Biibiliya. Nto kaahikumana ni mmiravo aakhuma oChina yoowo aatokosa iliivuru universidade, epooma yaakhala ahu. Owo aaheemya orowa omuthukumanoni, nto kipacerya omusomiha Biibiliya. Nuumala isumana vakhaani, aahipacerya waaruuha apatthani awe maChina. Isumana vakhaani muhoolo mwaya, aahimuruuha mpatthani awe a neeraru, omuruuha-tho a neexexe.
13 “Okathi ole, maChinexi oowiiraka 5, yaaheemya yoosoma ya Biibiliya; nto miyo kuupuwela so: ‘tthiri okhalana iyaakha 65 khonitaphulela oreformari mmuteko wa Yehova’. Tivonto kaahimukoha mwaaraka yoowo orina iyaakha 63, akhala wira amphavela wiixuutta eChina. Wira niixutte eChina, naarumeela moolumo oogravariwa. Eyo yiirenye etthu yowiiraka iyaakha muloko sivinre. Olaleerya nirumeelaka nttaava na elapo ekina woniiriha woonaka wira nootthikela omiravo. Mpakha va nihaasomiha Biibiliya maChinexi oowiiraka 112! Anamunceene mwa yaawo yaanirwa mmuthukumanoni. Muthiyana mmosa vano onirumeela ni hiyo mmuteko wa opioneero”.
MUHAKALALEKE MWAHA WOOVARA ELE ENIWERYA ANYU
14. Etthu xeeni ekhanle oomuhakalaliha muKristau oowunnuwela, nto ntakiheryo na Paulo ninkhaliherya sai?
14 Nnaamwi maKristau manceene yaale arina iyaakha sinivikana 50, aphwannye ene inamuna sikina sa onvarela muteko Yehova, akina khaniwerya. Akina toowereyasiwa, akina anaathokorerya anamuyari aya oowuuluvala, akina anaahuwa anamwane. Muhakalaleke osuwela wira Yehova onnivaha efaita khula etthu enivara anyu mmuteko awe. Nto ohiya omakelaka wunlaseya mwaha wa ele ehiniwerya anyu, muhakalaleke ni ele eniwerya anyu. Muthokorerye ntakiheryo na murummwa Paulo. Aahiviriha iyaakha sinceene otthukweliwene, nto ahinawerya weetta ntoko misionaario. Masi khula okathi aaxukuriwa awe, owo aanilavula ni atthu awo, voohimya sa soolempwa nto onalipiha nroromelo naya.—Mit. 28:16, 30, 31.
15. Xeeni maKristau oowunnuwela anitthuneya aya ovahiwa efaita?
15 Yehova onnivaha efaita ele atthu oowunnuwela eniwerya aya ovara mmuteko awe. Nnaamwi Salomoni aahimmye wira mixankiho sinikhumelela mwaha wa wuuluvala khainikhweiherya omurumeela Yehova, masi Yehova onnivaha efaita ele maKristau oowunnuwela eniwerya aya ovara, anvuwihaka Yehova. (Luka 21:2-4) Muloko onnivaha efaita ntakiheryo na anna oororomeleya apacenrye khalai omurumeela Yehova.
16. Itthu xeeni woonasa wene Ana sahaawenrye awe mwaha wa wuuluvala, masi exeeni yaawerya awe opaka wira omukokhorele Yehova?
16 Biibiliya onihimya wira muthiyana mmosa iitthaniwa Ana, aahivikaniha onvuwiha Yehova, mpakha wuuluvala wawe. Okathi waayariwe Yesu, owo aari naamukhweli a iyaakha 84. Woonasa wene, owo khaavikaninhe okhala mukumi mwa iyaakha sinceene wira okhale mutthareli a Yesu, wala wira oottihiwe ni munepa wootteela, aahiiso wiirela mpantta olaleerya ihapari sa Omwene. Hata vaari siiso, owo aanihakalala ovara ele yaawerya awe. ‘Khaleva empa ya Muluku, animurumela Muluku othana n’uhiyu’. (Luka 2:36, 37) Khula vaasiisu wala makaaripi okathi mulipa a mukuttho aapaherya awe nsenso wala erupani otemplo, Ana aakhala eriyari ya muttitthi waathukumana vaniyateni opakaka mavekelo moomaaleleya, woonasa wene, nimeya na ewoora. Okathi aamoonale awe mwaana Yesu, owo aahipacerya ‘omulaleya mwan’ole, w’atthu othene yalipelela wopoliwa oYerusalemu’.—Luka 2:38.
17. Vaniweryaneya sai waakhaliherya maKristau oowunnuwela ni ale aniwereiwa wiirela mpantta okokhorela wekeekhai?
17 Olelo-va, nihaana ovaha ephoole wira naakhaliherye maKristau oowuluvala wala ale aniwereiwa. Akina anniphavela orowa omuthukumanoni, ni mithukumano sikina suulupale, masi khaniwerya. Miloko sikina sinnipaka marehereryo wira ale ahiniwerya weetta, awiriyaneke mithukumano iyo mutelefoneni. Masi mittetthe sikina eyo kheniweryaneya. Hata vari siiso, maKristau yaale ahiniwerya orowa omuthukumanoni, anniwerya okhaliherya mmiteko sa okokhorela wekeekhai. Mwa ntakiheryo, mavekelo aya annikhaliherya wira muloko wa eKristau oroweke vahoolo.—Musome Esalimo 92:14, 15.
18, 19. (a) Xeeni maKristau owunnuwela ahinikupaleela aya wira anoowerya waalipiha akina? (b) Ti pani akhanle oovarela muteko moolumo oowi ‘Muhimuliyale . . . Muluku òpattunxeni’?
18 MaKristau oowuuluvala ikwaha sikina khanikupali wira anniwerya waakhaliherya akina. Mwa ntakiheryo, nnaamwi Ana aari oororomeleya mpaani mwa Muluku, woonasa wene khakupaleela wira iyaakha sinceene muhoolo, ntakiheryo nawe naarowa waalipiha akina. Mweettelo wa Ana, ni omphenta wawe Yehova, woolempwa mBiibiliyani. Vamosaru omphenta wanyu Muluku onnilempwa vamurimani va maKristau akhwiinyu. Ttthiri Nuulumo na Muluku ninhimya so: ‘Ipwí nthonyeryo nottittimiheya’, akhala wira mutthu owo onneettela exariya!—Mir. 16:31.
19 Ekeekhai wira otheene ahu khanniwerya opaka itthu sotheene nimphavela ahu mmuteko wa Yehova. Masi ale nlelo arina ikuru ni okumi avarexexeke saana masu oowuupuxeriwa ni Muluku ani: ‘Muhimuliyale . . . Muluku òpattunxeni . . . ehinatthi ophiya mahiku òripiha murima’.—Mus. 12:1.