Usuppune

Danddayay polana bessiyo ‘oosoy’ aybee? Danddayay nuuni ‘aybinne bali baynnan zawatidaageetanne paci baynnaageeta’ gidanaadan maaddees. (Yaaq. 1:4) Paacee darotoo nuuni nu eeshshan giigissana koshshiyo shugo miyyee qonccanaadan oottees. SHin nuuni he paaciyaa danddayikko, nu eeshshay kaseegaappe yaa loꞌꞌees. Leemisuwawu, nuuni kaseegaappe aaruwan danddayancha, nashshiyaageetanne qarettiyaageeta gidana danddayoos. Danddayay nuuni kaseegaappe loꞌꞌo Kiristtaane gidanaadan maaddiyo gishshawu, paaciyaappe attanawu gaada Geeshsha Maxaafaa maaraa kanttoppa. Leemisuwawu, neeni shori baynnabaa qoppiyoogaa agganawu baaxetikko shin? Paaciyan xoonettiyoogaappe, hegaa mala qofaa agganawu Yihooway maaddana mala woossa. Yaatikko, kaseegaappe aaruwan iitabaappe naagettaasa. Yihoowa Markka gidenna ne soo asay nenaara eqettii? Paaciyan xoonettiyoogaappe, ubbatoo kumetta wozanaappe goynnanawu murtta. Xoossan nashettanawu nuuni genccana koshshiyoogaa hassaya.—Roo. 5:3-5; Yaaq. 1:12. w16.04 2:15, 16

Nu zaree, nu wogay woy nu biittay dummatees giidi otorettiyoogee Yihooway asaanne asa haaruwaa xeelliyo ogiyaara nuuni maayettennaadan oottiyoogaa eroos. Xoossay nuuni nu wogaa aggibayanaadan koyennaagee tuma. Ubbakka issuwaa wogay haraagaappe dummatiyoogee asay issoy issuwaappe dummatiyoogaa bessiya ufayssiyaaba. SHin Xoossaa xeelan ubba asaykka lagge gidiyoogaa nuuni hassayana bessees. (Roo. 10:12) Nuuni diccido heeran ceeqettiyoogee nu biittaa siiqanaadaaninne alamiyaaban issi baggawu exatanaadan oottana danddayees. Koyro xeetu layttaa gubaaꞌiyan deꞌiya amaridaageetikka bantta ishantti hara biitta asa gidido gishshawu dummayidi xeellidoogee Kiristtaanetikka naagettana xayikko hegaadan ceeqettana danddayiyoogaa bessees. (Oos. 6:1) Nuuni otorettiyaakkonne waati erana danddayiyoo? Hara biittaa asa gidida ishay woy michiyaa nuuni issibaa oottanaadan odidabadan qoppa. ‘Nuuni hegaa nu heeran oottiyo ogee hegaappe keha’ ga qoppada, sohuwaara i giidobaa siyennan ixxuutee? Nuuni ubbay hachi gallassa xiqisiyan deꞌiya Geeshsha Maxaafaa zoriyaa oosuwan peeshshana bessees. w16.04 4:12, 13

Yesuusi “Xoossaa kawotettaa wonggeliyaa mishiraachchuwaa” yootiis; qassi ba erissiyo ashkkaratikka hegaadan oottanaadan koyees. He mishiraachuwaa “asa ubbau” yootiyaageeti oonee? (Maa. 28:19) Yihoowa Markkatu xalla gidiyoogee qoncce. Issi qeesee dumma dumma biittan deꞌidoogaanne Yihoowa Markkati sabbakiyoobay aybakko he biittatu ubban eta oychidoogaa issi ishawu yootiis. Eti ayyo woygi zaaridonaa? He qeesee, “Eti ubbay eeyya; ‘Xoossaa Kawotettaa mishiraachuwaa’ giidi issi malabaa zaaridosona” yaagiis. SHin Yihoowa Markkati “eeyya” gidokkona; tumu Kiristtaanetuppe koyettiyaagaadan he ishantti issi malabaa haasayidosona. (1 Qor. 1:10) Eti Yihoowa Kawotettaa Erissiya Wochiyo Keelaa maxeetiyan deꞌiyaagaa mala qofaa yootidosona. Ha maxeetee 254 qaalan aginan aginan 59 miiloone gidiyaagee attamettees; he qooday alamiyan attamettiya hara ay maxeetiyaagaappekka darees. w16.05 2:6

Nuuni Kawotettaabaa aassiyaageeta gidiyo gishshawu, kumetta wodiyaa aqinye gidanawu koyana danddayoos. Hegaadan oottanawu, nu deꞌuwan issi issibaa aggibayoos. SHin guuttabay gidana gi ufayttidi deꞌaneeshsha giidi hirggana danddayoos. Aqinye gidanaadan Geeshsha Maxaafay nuna azazennaagee qoncce; nuuni aassiyaageeta gididi Yihoowayyo ammanettidi haggaazana danddayoos. SHin Kawotettaa gishshawu ba goꞌꞌaa aggiya uri daro anjjuwaa demmanaagaa Yesuusi yootiis. (Luq. 18:29, 30) Qassi nuuni Yihoowayyo “galataa” yarshshuwaa nu dosan yarshshiyo wodenne tumu goynuwawu maaddiyaabaa ufayssan oottiyo wode Yihooway ufayttiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Maz. 119:108) Geeshsha Maxaafan deꞌiya ha qofaynne Yihooway maaddanaadan woossiyoogee a qofaa akeekanawu maaddana danddayees. Hegaa qoppiyoogee nuna goꞌꞌiyaanne saluwan deꞌiya nu Aaway nuna anjjanaadan oottiyaabaa kuuyanawu maaddana danddayees. w16.05 3:13

Yelagatuyyo giigiya nu xuufetun qoncciya daro paacee eta xalla gakkiyaaba gidenna. Nuuni ubbay nu ammanuwaanne nu qofaa naagana koshshees; qassi laggetuppe gakkiya paaciyaa eqettananne iita laggetuppenne wodiyaa aattiyo qohiyaabaappekka naagettana bessees. Ha allaalletinne hara darobati yelagatuyyo giigiya xuufetun qonccoosona. Gasttati yelagatuyyo giigiya xuufeta nabbabiyoogee maaddennabadan qoppana bessii? Mule bessenna! He xuufeti yelagata ufayssiya ogiyan giigiyaaba gidikkokka, ubba wodiyawu haniya Geeshsha Maxaafaa maaraa qonccissoosona; qassi nuuni ubbay Yihooway immiyo he zoriyaappe goꞌettana danddayoos. Nu xuufeti yelagati paaciyaa eqettanaadan maaddiyoogaa xalla gidennan, eti ayyaanaaban diccanaadaaninne Yihoowakko shiiqanaadankka maaddoosona. He xuufeti gastta Kiristtaanetakka maaddana danddayoosona.—Era. 12:13. w16.05 5:15, 16

‘Yihooway nu Xoossay issi Yihoowa.’ He qofay keehi wolqqaamaba! Hegee Israaꞌeelati Hidootaa Biittaa geliyoonne xoonidi oyqqiyo wode eta gakkida paaciyaa xoonanaadan keehi minttettiis. He qofaa nu wozanan wottiyoogee matan yaana gita waayiyaa wode minnanaadaaninne hegaappe simmin Gannatiyan issippetettan deꞌanaadan maaddees. Nuuni ubbay nu kumetta shemppuwaappe Yihoowa siiqiyoogaaninne awu oottiyoogan, qassi nu ishanttuura issippetettan deꞌanawu nuuyyo danddayettida ubbabaa oottiyoogan ubbatoo Xoossawu aqidaageeta gidoos. Nuuni ubbatoo hegaadan oottiyaaba gidikko, Yesuusi dorssa giidi pirddiyo asatuyyo, “Ta Aawai anjjidoogeetoo, haa yiidi sa7ai merettoosappe hachchi gakkanaashin, intteyyo giigida kawotettaa laattite” giyo wodiyaa ufayssan naagoos.—Maa. 25:34. w16.06 3:2, 20

Nuuni shugo urqqa mala gidiyoogaa aggidi, nu oottidobay likke giidi qoppanaadan otoroy oottana danddayees. Issi issi aawatettan oottiyoogaa nena diggido gishshawu woy ne mala Kiristtaaneti nena yiilloyido gishshawu azzana eray? Hegaadan gidikko, waatadii? Otoroy nena qohidee? Woy qassi nena qofissida waannabay ne ishaara sigettiyoogeenne Yihoowayyo ammanettada deꞌiyoogee? (Maz. 119:165; Efi. 4:32) Nagaraa oottiyoogee, ubba qassi geeman oottiyo nagaray issi uri Xoossaa zoriyaa siyennaadan oottana danddayees. Hegaappe simmin nagaray meeze gidees. (Era. 8:11) Pokkobaa beꞌiyoogaa meeze oottida Issi ishay guyyeppe, “Cimata boriyoogaa doommaas” yaagiis. I yaatidoogee ayyaanaaban qohettanaadan oottiis. Takkidi, i oottiyoobay qoncciya kiyiis, qassi baassi daro koshshiya maaduwaa demmiis. Nuuni ubbay nagarancha gidiyoogee qoncce. SHin, nuuni boriyoogaa doommikko woy Xoossay atto gaanaadaaninne maaddanaadan koyiyoogaa aggidi nu mooridobaa gaasoyiyaaba gidikko, nu wozanay muumees. w16.06 2:5, 6

Yesuusi i yootiyoobaa siyiyaageeti hirggana koshshennabawu hirggoosona. Yesuusi etawu qoppidi eti hegawu hirggiyoogaa agganaadan yootiis. Koshshiyaabawukka gidin coo hirggiyoogee, issi ura qofay shaahettanaadaaninne i keehi koshshiya ayyaanaabaa qoppiyoogaa agganaadan oottana danddayees. Yesuusi ba erissiyo ashkkaratussi keehi qoppiyo gishshawu, he qohiya qofaappe naagettanaadan Deriyaa Bolla Timirttiyan hegaappe hara oyddutoo zoriis. (Maa. 6:27, 28, 31, 34) Yesuusi asawu hachi hachi koshshiyaabaa loytti erees. Hegaappekka aaruwan, ‘wayssiya wode’ geetettida ‘wurssetta gallassan’ bana kaalliyaageeta daro wodeppe guyyiyan gakkana metuwaa i erees. (2 Xim. 3:1) Daro asay oosuwaa demmanawu metootiyoogee, etawu ubbabay keehi alꞌꞌiyoogee, kattay xayiyoogeenne eti manqqiyoogee hegeetuppe amaridaageeta. SHin Yesuusi ‘shemppoy qumappe, qassi bollay maayoppe aadhiyoogaa’ erees. w16.07 1:8, 9

Nuuni Yihoowa maaraa bali baynnan poliyaaba gidiyaakko, a kehatettay nuussi bessees. SHin nuuni a maaraa suure kaallokko. Erancha Kawuwaa Solomoni, “Xillobaa xalaalaa oottiiddi, nagara oottennan de7iya asi ha sa7aa bollan baawa” yaagiis. (Era. 7:20) Kiitettida PHawuloosikka, “Asai ubbai nagaraa oottiis; ashshiya Xoossaappe haakkidosona” yaagiis; qassi gujjidikka, “Nagarai qanxxiyo miishshai haiquwaa” yaagiis. (Roo. 3:23; 6:23a) Ee, nuuyyo bessiyay hayquwaa. SHin Yihooway ba aaro kehatettan nagarancha gidida asaa siiqiyoogaa bessiya gitabaa oottiis. I “ba mexi issi Na7aa” ha saꞌaa kiittidi i nu gishshawu hayqqanaadan oottidoogee aybippenne aadhiya imota. (Yoh. 3:16) PHawuloosi Kiristtoosa xeelliyaagan ‘Yesuusi Xoossaa aaro kehatettaa baggaara asa ubbawu hayqqana mala hayqo waayiyaa i waayettido gishshawu, pooꞌiya bonchonne saba akiliiliyaa wottidoogaa’ yootiis. (Ibr. 2:9) Ee, “Xoossai nu Godaa Kiristtoos Yesuusa baggaara immiyo imoi merinaa de7uwaa.”—Roo. 6:23b. w16.07 3:3, 4

Aqo oyqqiyoogee meeze gididaba. Hegaa doomettaanne halchuwaa pilggiyoogee aqo deꞌuwaa bessiyaagaadan xeellanaadaaninne Xoossay koyro qoppido anjjuwaa hegaappe demmanaadan nuna maaddana danddayees. Xoossay koyro bitaniyaa, Addaama medhi simmidi, sunttaa sunttanaadan mehiyaa doꞌaa akko ehiis. SHin “Addaamessi injjetiyaabinne a maaddiyaabi beettibeenna.” Hegaa gishshawu, Xoossay bitaniyaa xiskkuwaa kayrissidi a gaylliyaa meqettaappe issuwaa ekkidi macca asa kessiis, yaatidi o bitaniyaakko ehiis. (Doo. 2:20-24) Yaatiyo gishshawu, aqo deꞌuwaa doomissidaagee Xoossaa. “Issi asi ba aawaanne ba aayyiyo aggi bayidi, ba machcheera issippe de7ees; eti naa77ai issi asa gidoosona” giidaagee Yihoowa gidiyoogaa Yesuusi yootiis. (Maa. 19:4, 5) Addaame gaylliyaa meqettaappe issuwaa ekkidi Xoossay koyro maccaasiyo medhido gishshawu, eti issuwaa gidiyoogaa akeekennan aggokkona. Azinaynne machiyaa paraman shaahettanaadan woy issi uri dawuttaa ekkanaadan Yihooway mule koyenna. w16.08 1:1, 2

Yesuusi ubbatoo cora asa xallawu gidennan, issi urawukka yootiis. Leemisuwawu, Sikaara giyo katamaa matan deꞌiya Yaaqooba haattaa ollaa matan issi maccaaseera i maaddiyaabaa ufayssiya hanotan haasayiis. (Yoh. 4:5-30) Giiraa ekkiya Leewa giyo Maatiyoosakka i haasayissiis. Maatiyoosi Yesuusi shoobbin a kaalliyaagaa gidiis. Maatiyoosi ba son imatuwaa makkidi mokkido wode, Yesuusi darobaa haasayishin Maatiyoosinne harati siyidosona. (Maa. 9:9; Luq. 5:27-39) Hara wode, Yesuusi Naazireete asaa iita ayfiyan xeelliya Naatinaaꞌeela ufayssiya ogiyan haasayissiis. SHin, Naatinaaꞌeeli ba qofaa laammiis. Naazireete asa gidida Yesuusi tamaarissiyoobaa gujjidi eranawu i qofaa qachiis. (Yoh. 1:46-51) Yaatiyo gishshawu, mata wode aassiyoogaa doommidaageeti asaa pashkki giidi haasayissanaadan nuuni loohissiyoogee loꞌꞌo. Asaayyo qoppidi keha qaalaa haasayiyo wode wozanaa suure asati siyiyoogaa beꞌidi, nuuni hegaadan maaddiyoogeeti ufayttanaagee erettidaagaa. w16.08 4:7-9

Aqo deꞌuwan ubbatoo giigenna wolqqaama metoy aqo laggeti paraman woy coo shaahettanawu qoppanaadan oottana danddayees. Aqo laggiyaappe shaahettiyoogaa xaasayidi xeellana koshshenna. Wolqqaama metoy merettiyo wode shaahettana koshshiyaaba milatana danddayikkonne, darotoo hegee hara metoy merettanaadan oottees. Issi asi ba aawaanne ba aayyiyo aggi bayidi, ba machcheera issippe deꞌiyoogaa Xoossay yootidoogaa Yesuusi odi simmidi, “Xoossai issippe gattidoogaa asi shaakkoppo” yaagiis. (Maa. 19:3-6; Doo. 2:24) Hegaa giyoogee azinaykka machiyaakka ‘Xoossay issippe gattidoogaa shaakkana’ bessenna giyoogaa. Yihooway azinaynne machiyaa shaahettennan issippe deꞌanaadan koyees. (1 Qor. 7:39) Aqo laggeti ubba asay babaa Xoossawu yootanaagaa hassayiyoogee eti bantta giddon merettida metoy wolqqaamennan deꞌishin sohuwaara giigissanawu wozanappe baaxetanaadan denttettana koshshees. w16.08 2:10, 11

Nu morkketi nuuni qoppibeenna wodiyan nuna qohananne keehi daafurido wodiyan shocana danddayiyo gishshawu, nuuni naagetti uttana bessees. ‘Iitabay nuna xoonennaadan’ zorido zoree nuuni iitabaa xoonana danddayiyoogaa bessees. Nuuni iitabaa muletoo eqettikko, xoonana danddayoos. Hegaappe dumma hanotan, nuuni naagettiyoogaanne olettiyoogaa aggikko, Seexaanay, a iita alameenne nuuni nagarancha gidiyoogee nuna xoonana danddayees. Seexaanay nena yashissin ne kushee arggaacin xoonettenna mala naagetta! (1 PHe. 5:9) Xoonettennan agganawu, baaxetiyaageeti aybissi baaxetiyaakko dogana bessenna. Eti Xoossaa ufayssanawunne a anjjuwaa demmanawu Ibraawe 11:6y, “Xoossaakko yiya ooninne Xoossai de7iyoogaanne bana koyiyaageetuyyo woituwaa immiyoogaa ammananau koshshees” yaagidi yootiyo qofaa wozanan wottana koshshees. ‘Koyiyoogaa’ geetettidi birshshettida Giriiketto qaalay minnidi wozanappe baaxetiyoogaa qonccissees.—Oos. 15:17. w16.09 2:4, 5

Xoossaa Qaalay nuuni Xoossaa bonchissiyaabaa dooranaadan maaddana danddayiya kaaletuwaa immees. Gidikkokka, nuuni maayiyoobay nu dosiyoobaa bessees. Nuuni dosiyoonne shammana danddayiyo maayoy haratuugaappe dummatana danddayees. SHin nu maayoy giiga, geeshsha, keehi shaccennaagaa, qassi hanotawunne heerawu bessiyaagaa gidana koshshees. Haniya giiga maayuwaa demmanaagee issi issitoo metana danddayees. Maayuwaa shammiyo daro sohuwan asay dosiyo paashine maayoy deꞌees; hegaa gishshawu giiga gurddiyaa, qamisiyaanne maccaasaa shamiziyaa woy baqqi oyqqenna kumetta maayuwaanne suriyaa demmanawu daro wodiyaanne wolqqaa wurssana danddayees. SHin, haniya loꞌꞌo maayuwaa demmanawu nuuni wozanappe baaxetidi shammidoogaa nu mala Kiristtaaneti akeekennaaninne nashshennan waayi aggana. Saluwan deꞌiya siiqiya nu Aawaa bonchissiyoogee nuuni a bonchissiyaabaa maayanawu giidi aggana danddayiyo aybippenne aadhiya ufayssaa demissees. w16.09 3:15, 16

Naati loytti qoppana danddayoosona. Yaatiyo gishshawu, yelidaageetoo, tamaarissiyo wode leemisuwaa goꞌettite. Loꞌꞌo leemisoy issi naꞌay Geeshsha Maxaafay likke gidiyoogaa mintti ammananaadan oottana danddayees. Leemisuwawu, hachi gallassa xiqisiyan odettidabaa qoppa. Ha xiqisee geeshsha ayyaanay kaalettin xaafettidoogaa neeni waata qonccissana danddayay? Neeni hegaa qonccissiyaabaa coo yootiyoogaappe, ne naꞌay qoppanaadan maaddiyaabaa oottiyoogee loꞌꞌo. Iyyoobi teleskoppeenne orokeetee merettanaappe daro layttaa kasetidi deꞌidoogaa yoota. Ne naꞌay biittaa mala keehi gitabay aybinne baynnasan uttidoogaa ammananawu issoti issoti metootiyoy aybissakko bessana danddayees. Deexxiyaabay issibaa bolli uttana koshshiyoogaa bessanawu ne naꞌay kuwaasiyaa woy shuchaa goꞌettana danddayees. Asay naqaashaa demmanaappe daro wodiyaa kasetidi, Yihooway tuma gididabaa Geeshsha Maxaafan xaafissidoogaa loytti akeekanawu hegaa mala timirttee maaddana danddayees.—Nah. 9:6. w16.09 5:9, 12

Nuuni Yihoowanne Yesuusa ammaniyoogee, eti nuuyyo oottidobaanne oottanabaa eriyoogaa xalla gidenna. Nuuni eti tamaarissidoogaadan deꞌanawukka keehi koyoos. Xoossay atotettawu giigissidobaa ammaniyoogee issi uri mishiraachuwaa haratuyyo yootanaadan denttettees. Nuuni Xoossay ehiyo ooratta alamiyan merinawu deꞌanaagee nuuyyo ammanoy deꞌiyoogaaranne hegaa minttiyoogaara gayttidaba. Nuuni ammanuwan mino gididi deꞌanawu koshshiyaabay ataakilttiyawu haattaa koshshiyoogaa mala. Tumu ataakilttee, asi ataakiltte milatissidi medhidobadan laamettennan atti bayenna. Ataakilttee haattay xayikko shullees woy ubbatoo haattaa ushshikko diccees. Haattaa ushshennan aggikko, ataakilttee wurssettan melees. Nu ammanoykka hegaadan sheneho giikko, shulleesinne melees. (Luq. 22:32; Ibr. 3:12) SHin nuuni bessiyaabaa oottikko, nu ammanoy shuggennan ubbatoo ‘diccees,’ qassi nuuni “ammanuwan mino” gidoos.—2 Tas. 1:3; Tii. 2:2. w16.10 4:4, 5

Daaneelinne a laggeti omoodettidi Baabiloonen deꞌiyo wode, Baabilooneti eta ‘bantta qaalaa’ tamaarissidi bantta wogaa kaallanaadan oottanawu baaxetidosona. Hegaa bollikka, kawo keettaa oosanchatu halaqa gididi eta loohissanawu sunttettidaagee Baabiloona sunttan eta sunttiis. (Dane. 1:3-7) Daaneela sunttay Baabiloona eeqatuppe waannatiya Beelaara gayttidaba. Hegaa gishshawu, Kawuwaa Naabukadanaxoori Daaneeli ba Xoossaa Yihoowappe Baabiloonetu xoossay wolqqaama giidi ammananaadan koyennan aggenna. (Dane. 4:8) Daaneeli kawuwaa qumaa maanaadan shoobettikkonne, i hegee “bana tunissenna mala, ba wozanan qofaa qachchiis.” (Dane. 1:8) I Ibraawetto qaalan giigida “Geeshsha Maxaafata” ubbatoo xannaꞌiyo gishshawu, hara biittan deꞌiyo wode Yihoowaara dabbotaa minttidi deꞌiis. (Dane. 9:2) Yaatiyo gishshawu, i Baabiloone boosappe 70 gidiya layttay aadhi simminkka, i Ibraawetto sunttan xeesettees.—Dane. 5:13. w16.10 2:7, 8

Yesuusi ‘ammanettida ashkkaraa’ xallay ayyaanaabaa qumaa giigissiyaagaa gidanaadan sunttiis. (Maa. 24:45-47) Yesuus Kiristtoosi bana kaalliyaageeti Xoossaa Maxaafaa akeekanaadaaninne a kaaletuwaa kaallanaadan maaddanawu, 1919⁠ppe doommidi he ashkkaraa goꞌettiiddi deꞌees. Geeshsha Maxaafan deꞌiya kaaletuwaa kaalliyoogan, nuuni gubaaꞌiyan geeshshatettay, sarotettaynne issippetettay deꞌanaadan oottoos. ‘Taani Yesuusawu ammanettiyaanaa, qassi ammanettida ashkkaraa kaaletuwaa kaalliyaanaa?’ yaagada nena oycha. Xaafettida Yihoowa Qaalay a dirijjitiyawu saluwaa baggaa nuuni eranaadan maaddees. Leemisuwawu, hananabaa yootiya Hizqqeeli Xoossaa dirijjitiyawu saluwaa baggawu leemiso gidida saluwaa saragallaa ajjuutan beꞌiis. (Hiz. 1:4-28) Kiristtoosinne geeshsha kiitanchati ha iita alamiyaa xayssanawu matido wode, Yihoowa haaroy suure gidiyoogee qonccanaadaaninne a sunttay geeyanaadan a saragallay eesuwan biiddi deꞌees! w16.11 3:9, 10

Beni Yesuusa kaalliyaageetuugaadan, nuuni tamaaranawunne minettanawu issippe shiiqoos. (1 Qor. 14:31) Xoossawu daro layttaa haggaazidaageetussikka minttettoy koshshees. Yaasa qoppa. I ammanettidi Xoossawu daro layttaa haggaaziis. SHin Muusee a minttettanaadan Yihooway hagaadan giis: “Neeni Yaasussi azazuwaa imma; a xalissanne minttetta; aissi giikko, i ha asaa kaalettidi pinttananne ha neeni be7iyo biittaa i eta laatissana.” (Zaa. 3:27, 28) Yaasu Hidootaa Biittan daro olaa olettiyo wode Israaꞌeelata kaalettiyo gita aawatettaa ekkana hanees. Baa gishin i issi olan xoonettiis. (Yaas. 7:1-9) Yaasu minettana koshshiyoogee qoncce! Hegaa gishshawu, woradaa xomoosiyaageeta gujjin, Xoossaa wudiyaa gishshawu minnidi oottiya cimata nuuni ubbay minttettana koshshees.—1 Tas. 5:12, 13. w16.11 1:12, 13

Geeshsha Maxaafaa Tamaareti eti worddo haymaanootiyaara gayttidaagan kuuyidobaa dabbotuyyo, mata laggetuyyoonne woosa keettaa yametuyyo yootiyoogaa xallay gidennaagaa akeekidosona. Kumetta alamee Gita Baabiloona haymaanootiyaaban shaaramuxa gidiyoogaa erana koshshees! Hegaa gishshawu, Tisaase 1917⁠ppe 1918 doomettaa heera gakkanaashin, guutta shaꞌan qoodettiya Geeshsha Maxaafaa Tamaareti “Baabiloone Kunddettaa” giyo huuphe yohoy deꞌiyo 10,000,000 trakttiyaa mishettidi asawu immidosona; he trakttee Kiristtaane giyo haymaanootiyaa xalan mootido mooto mala. Woosa keettay keehi yiillotidoogaa qoppana danddayaasa; gidikkokka, Geeshsha Maxaafaa Tamaareti hidootaa qanxxennan keehi koshshiya ha oosuwaa oottiyoogaa aggibookkona. Eti “asau azazettanaappe Xoossau azazettanau” murttidosona. (Oos. 5:29) Hegee ay bessii? Hegee Koyro Alamiyaa Olaa wode, he Kiristtaane attuma asatinne macca asati omoodettibeennaagaa bessees; shin, eti worddo haymaanootiyaappe laꞌa kiyidosona, qassi haratikka hegaadan oottanaadan maaddidosona. w16.11 5:2, 4

Issoti issoti hagee tumu Kiristtaaneta, Kiristtaane gidennaageetuura geeddarssiyaabadan qoppana danddayoosona. SHin PHawuloosi hagaa “Xoossai siiqiyoogeetuyyoonne geeshsha oottanau xeesido Roome biittan de7iya ubbatuyyo” xaafiis. (Roo. 1:7) Yaatiyo gishshawu, PHawuloosi asatettay koyiyoogaadan deꞌiya Kiristtaaneta ayyaanay koyiyoogaadan deꞌiya Kiristtaanetuura geeddarssiis. ‘Asatettay koyidoogaadan deꞌiyoogaa’ i ‘iita amuwaara’ gattidi yootiis. (Roo. 7:5) Hegaa gishshawu, PHawuloosi, “Bantta asatettai koyiyoogaadan de7iyaageeti bantta asatettaabaa qoppoosona” giidoy ubbatoo asatettaabaa qoppiya, nagaraa amuwaa polanawu koyiya, qassi banttanan ammanettiya asatubaa yootanaassa. Hegaa mala asati asho gaytotettaa gujjin, bantta koyidobaa woy amottidobaa aybanne poloosona. w16.12 2:5, 7

Issi issitoo asay unꞌꞌettiyoy kase oottido balabaa gaasuwaana gidana danddayees. Kawuwaa Daawiti issi issitoo ‘ba iitatettay bana muukkidabadan’ qoppiis. I, “Taani tuggatada oolais” yaagiis. (Maz. 38:3, 4, 8, 18) He hanotan Daawiti waatiyaakko loꞌꞌo? I waatidee? I Yihoowa qaretaaninne marootan ammanettiis. (Maz. 32:2, 3, 5) Issi issitoo qassi haꞌꞌibawu unꞌꞌettana danddayaasa. Leemisuwawu, Daawiti Mazamure 55 xaafido wode, ba shemppuwawu yayyiis. (Maz. 55:2-5) Gidoppe attin, i unꞌꞌettidi Yihoowan ammanettiyoogaa aggibeenna. Daawiti ba metuwaabaa mintti woossiis; qassi unꞌꞌettanaadan oottiyaabaa teqqanawu issi issibaa oottana koshshiyoogaakka akeekiis. (2 Sam. 15:30-34) Daawita leemisuwaa kaalla. Neeni metuwan keehi unꞌꞌettiyoogaappe he metuwaa qaaranawu neeyyo danddayettidabaa ootta; qassi Yihooway neeyyo qoppiyoogaa ammanetta. w16.12 3:14, 15

Daawiti Yihooway kiittido hananabaa yootiya Naataana baggaara seerido seeraa siyiis. Daawiti ba nagaraa paaxidi, qassi zaarettidi Yihoowan nashettanawu wozanappe koyiyoogaa yootidi akko woossiis. (Maz. 51:1-17) Daawiti bessiyaagaappe aattidi zilꞌꞌettiyoogaappe ba mooruwaappe tamaariis. I he wolqqaama nagaraa zaarettidi mule oottibeenna. Unddenna layttaa takkidi, i ammanettidi hayqqiis; Yihooway a ammanettida asadan hassayees. (Ibr. 11:32-34) Nuuni Daawita hanotaappe ay tamaarana danddayiyoo? Wolqqaama nagaraa oottikko, nu nagaraappe muleera simmananne Yihooway nuna maaranaadan koyana bessees. Nuuni nu nagaraa awu paaxana koshshees. (1 Yoh. 1:9) Qassi nuna ayyaanaaban maaddana danddayiya gubaaꞌe cimatussi yootana bessees. (Yaaq. 5:14-16) Yihooway giigissidobaa goꞌettiyoogan, i nuna pattanawunne maaranawu gelido qaalaa ammanettiyoogaa bessoos. Yaatidi, nu mooruwaappe tamaariyoogee, ubbatoo Yihoowawu haggaaziyoogee, qassi sinttanaabaa ammanettidi hidootiyoogee bessiyaaba.—Ibr. 12:12, 13. w17.01 1:13, 14

“Xalan” woy otoruwan oottiyoogee aybee? Otoruwan oottiyoogee issi uri danddayennan aggidi, i oottana bessennabaa eesotidi oottiyoogaa gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay qonccissees. Laattido nagaraa gaasuwan nuuni ubbay issi issitoo otoruwan oottoos. SHin Saaꞌoola leemisoy bessiyoogaadan, nuuni hegaa aggennan ixxikko, Xoossaara nuuyyo dabbotay duuxxiyoogee attenna. Mazamure 119:21 Yihooway ‘otorettiyaageeta seeriyoogaa’ yootees. Hegaadan haniyoy aybissee? Otoruwan oottiyoobay erennan mooriyoobaappe keehi wolqqaamaba. Koyruwan, nuuni oottiyooban ashkke gidana xayikko, nuna Haarana bessiya Yihoowa bonchennan aggoos. Naaꞌꞌanttuwan, nu maata gidennabaa oottikko, haratuura ooyettana danddayoos. (Lee. 13:10) Heezzanttuwan, nuuni otoruwan oottidoogee qoncciyo wode, yeellatana woy kawuyyanakka danddayoos. (Luq. 14:8, 9) Otoruwan oottiyoobawu wurssettay loꞌꞌo gidenna. Geeshsha Maxaafay qonccissiyoogaadan, ashkketettay ubbatookka suure oge. w17.01 3:4, 5

Addaamee nagarancha gidiyo gishshawu, Xoossaa eeshshata muleera qonccissana danddayenna. I maalaaliya hidootay baappe attanaadan oottiyoogaa xalla gidennan, ba naatussikka nagaraanne hayquwaa laatissiis. (Roo. 5:12) I ba naati merinawu deꞌennaadan oottiis. Hegaa bollikka, Addaameenne Hewaana nagari baynna naata yelana danddayokkona; eta naatikka nagari baynna naꞌa yelana danddayokkona. Seexaanaa Dabloosi Addaamanne Hewaano Xoossaappe shaakki simmidi, hanno gakkanawu asaa balettees. (Yoh. 8:44) SHin Xoossay asaa siiqiyoogaa aggibeenna. Addaameenne Hewaana makkalikkokka, Yihooway asay banaara dabbotanaadan koyees. I ooninne hayqqanaadan koyenna. (2 PHe. 3:9) Yaatiyo gishshawu, Xoossay ba xillotettaa maaraa naagidi, asay banaara zaarettidi dabbotiyo ogiyaa he makkalaappe simmin sohuwaara giigissiis.—Yoh. 3:16. w17.02 1:12-14

Nuuni nu Xoossaa milatiyoogan haratu loꞌꞌo eeshshaa xeelliyo wode, Yihoowayyo nuuni oottiyoobaa kaseegaappe aaruwan nashshoos. Nuuyyo xeesettanawu woy ubbatoo haratu sohuwan oottanawu koyiyoogaappe, ashkketettan darotoo harata zoriyaa oychoosinne eta qofaa maayoos. Eti maataa demmiyo wode, etaara ufayttoos. Qassi Yihooway ‘saꞌan deꞌiya nu ishanttu’ issippetettaa waati anjjiyaakko akeekiyo wode, a sabboos. (1 PHe. 5:9) Qassi nuuni Yihoowaagaadan hanotaa xeelliyoogaa ashkketettan tamaariyoogan, akeekancha gidoos. Ubbatoo xannaꞌiyoogan, woossiyoogaaninne tamaaridobaa oosuwan peeshshiyoogan, nu kahay loddan loddan geeyanaadan oottoos. (1 Xim. 1:5) Harata sinttayiyoogaa tamaaroos. Nuuni nu gishshaa polikko, ashkketettaanne hara loꞌꞌo eeshshata minttanaadan maaddiyoogan, Yihooway nuna ‘loytti’ loohissana.—1 PHe. 5:10. w17.01 4:17, 18

Nuugaa mala ammanoy deꞌiyoogeeta bonchana bessiyoogee tuma. Ubba qassi Xoossaa asaa kaalettiya cimata keehi bonchana bessees. Nuuni eta zaree woy eta timirttiyaa hanotay aybanne gidin, woy eti dure gidin hiyyeesa gidin he ishata bonchoos. Geeshsha Maxaafay he asata “imota” yaagees; qassi Xoossay eta sunttidoy ba asawu koshshiyaabaa kunttanaassa. (Efi. 4:8) Gubaaꞌe cimatubaa, woradaa xomoosiyaageetubaa, Macara Biiruwaa konttetubaanne Bolla Gididi Heemmiyaagaa yaratubaa qoppa. Koyro xeetu layttan deꞌida nu ishanttinne michontti gubaaꞌiyaa kaalettanaadan sunttettidaageeta keehi bonchoosona; ha wodiyan nuunikka hegaadan oottoos. Yihoowa dirijjitiyan gita aawatettay deꞌiyo asatuyyo goynnokko woy eta kiitanchadan xeellokko. SHin, he ishantti minnidi oottiyo gishshawunne ashkke gidiyo gishshawu nuuni eta bonchoos.—2 Qor. 1:24; Ajj. 19:10. w17.03 1:13

Yihudaa biittaa kawo woy kaalettiyaagaa gidida Heeroodis Agriipha koyruwaa hanotaappe Yesuusa hanotay keehi dumma! I issi galla issi dumma shiiquwan “ba kawotettaa afalaa” maayiis. SHiiqida asay a sabbiiddi, “Hagee Xoossaa qaala; asa qaala gidenna” yaagiis. Heeroodisi he saban keehi ufayttidoogee qoncce. “Heeroodisi Xoossaa bonchchibeenna gishshau, sohuwaarakka Godaa kiitanchchai a dechchin, guxuniyan meetettidi, haiqqi bayiis.” (Oos. 12:21-23) Akeekancha uri ooninne asaa kaalettanaadan Heeroodisa Yihooway dooriis geennaagee qoncce. SHin Yesuusi Xoossan sunttettidoogaa qonccissi bessiyaabaa oottiis; qassi ba asaa Kaalettiyaagaa, Ubbaappe Xoqqiyaagaa Yihoowa ubbatoo bonchiis. Yesuusa haaroy guutta layttaassa gidenna. I hayquwaappe denddi simmidi hagaadan giis: “Maata ubbai saluwaaninne sa7an taayyo imettiis. . . . Taani wodiyaa wurssettai gakkanaassikka ubba wode inttenaara de7iyoogaa akeekite.”—Maa. 28:18-20. w17.02 3:20, 21