Laappune

Yofttaahee aawaa naati a qanaatidonne ixxido gishshawu, bayratettaa laataa diggidi a yedettidosona. (Daan. 11:1-3) SHin I banttana maaddanaadan woossin maaddiis. (Daan. 11:4-11) Yofttaahee lancciyoogaa aggidi, Yihoowa sunttawu exatidi olettiyoogaa aybippenne aadhiyaabadan xeelliis. I Yihoowayyo ammanettidi deꞌanawu murttiis; hegee akka haratakka maaddiis. (Ibr. 11:32, 33) Yofttaahe leemisuwaappe nuuni ay tamaaranee? Geella nu ishantti nuna qohennan woy azzanttennan aggokkona. Yaanikko, hegaa malabay nuuni gubaaꞌe shiiquwaa shiiqennaadan woy gubaaꞌiyaara hashetidi Yihoowawu haggaazennaadan diggana mala paqqadana bessenna. Nuunikka Yofttaahe leemisuwaa kaallidi, iitabaa eqettidi harata ubbatoo loꞌꞌobawu denttettanaadan Geeshsha Maxaafaa maaray nuna maaddana mala eeno gaana danddayoos.—Roo. 12:20, 21; Qol. 3:13. w16.04 1:7, 9, 10

Nuuni guutta wodiyawu gidennan, wurssettaa gakkanaashin genccana koshshees. Leemisuwawu, issi markkabee muukettiyaabadan qoppa. A giddon deꞌiya asay attanawu koyikko, haattaa wadhidi gaxi kiyana bessees. Gaxi kiyanawu matidi waraa aggiya ura gakkiyaabay appe keehi kasetidi aggidaagaa gakkiyaabaara issi mala. Hegaadan, nuunikka ooratta alamiyaa gelana gakkanaashin genccanawu murttida. Deꞌuwaa demmanawu wurssettay gakkanaashin genccana koshshees. Nu qofay, “Nuuni salettokko” yaagidi naaꞌꞌutoo yootida kiitettida PHawuloosaagaara issi mala.(2 Qor. 4:1, 16) Nuuni wurssettaa gakkanaashin genccanaadan Yihooway maaddanaagaa wozanappe ammanettoos. PHawuloosi Roome 8:37-39n hagaadan giis: “Nuuni nuna siiqida aani ha yoho ubban poli xoonida. Aissi giikko, haiqo gidin, de7o gidin, kiitanchchata gidin, haariyaageeta gidin, ha77i de7iyaagaa gidin, sinttappe yaanaagaa gidin, wolqqaamata gidin, bolla saluwaa gidin, garssa sa7aa gidin, ai mereta gidinkka, Kiristtoos Yesuusan de7iya Xoossaa siiquwaappe nuna shaakkanau danddayennaagaa taani eraas.” Nuunikka PHawuloosaagaadan ammanettoos. w16.04 2:17, 18

Alamiyaaban issi baggawu exatanaadan nena paaccana danddayiyaabaa akeekada xoonanaadan maaddana mala Yihooway aadhida eratettaa immanaadankka oychana danddayaasa. Neeni tumu goynuwaa mintta kaalliyoogaa gaasuwan qashettidaba woy hara ogiyan qaxxayettidaba gidikko, ne ammanuwaabaa xalan yootanawunne ayba yedetaynne gakkin genccanawu maaddanaadan Yihoowa woossa. (Oos. 4:27-31) Yihooway ba Qaalaa baggaarakka nena minttana danddayees. Paacciyaabay deꞌishinkka oossinne exatennan deꞌanawu maaddiya xiqiseta wotta denttada qoppa. Geeshsha Maxaafaa demmenna wodiyankka hegaa hassayada minettanawu, haꞌꞌi he xiqiseta loytta qoppa. Geeshsha Maxaafay neeni Xoossaa Kawotettay ehaana anjjuwaa mintta ammananaadankka maaddees. He hidootay yedetay gakkiyo wode genccanawu keehi maaddees. (Roo. 8:25) Neeni sinttappe demmanawu keehi hidootiyo anjjuwaabaa qonccissiya xiqiseta doorada nabbaba; qassi he anjjuwaa Gannatiyan demmidabadan qoppa. w16.04 4:14, 15

Kiristtaane giyo haymaanooteta kaalettiyaageeti Xoossaa Kawotettaabaa yootokkona. Eti Xoossaa Kawotettaabaa yootiyaakkokka, daroti hegaa issi Kiristtaaniyaa wozanan deꞌiyaabadan qoppoosona. (Luq. 17:21) Eti Xoossaa Kawotettay Yesuus Kiristtoosi haariyo saluwan deꞌiya ayso gidiyoogaa, asaa naatu meto ubbaa qaariyaaba gidiyoogaanne iitatetta ubbaa mata wode ha saꞌaappe xayssiyaaba gidiyoogaa asawu yootokkona. (Ajj. 19:11-21) Yaatiyoogaappe, eti ufayssa masqqalaanne Paasikaa baalaa bonchiyo wode xallan Yesuusa hassayoosona. Yesuusi saꞌaa Haariyaagaa gididi mata wode oottanabaa eti eriyaaba milatokkona. Eti ha oosuwaa oottanawu denttettana bessiyaabay aybakko erokkonna. Miishshaa shiishshanaassanne keehi maalaaliya keettaa keexxanaassa gidana bessenna. Xoossaa Qaalay zalꞌꞌana bessennaba. (2 Qor. 2:17) Mishiraachuwaa yootiyaageeti oottiyooban banttawu miishsha demmanawu koyana bessenna.—Oos. 20:33-35. w16.05 2:7, 8

Gubaaꞌiyan deꞌiya issota issota ufayssenna maayuwaa maayana koyadasa giidi qoppoos. Neeni hegaa maayennaadan diggiya higgee Geeshsha Maxaafan baynnaagaa erana danddayaasa. Hegaara gayttidaagan Yihoowa qofay aybee? Kiitettida PHawuloosi hagaadan giidi zoriis: “Maccaasaikka bessiya maayuwaa kiphataaninne banttana shiishshi ekkiyoogan maayona. Xoossau yayyais giya maccaasau bessiyoogaadan, . . . huuphiyaa shurubbaa daddiyoogan, worqqan woikko inqquwan, woikko daro al77o afalan banttana alleeqissoppona.” (1 Xim. 2:9, 10) Ha zoree attuma asatuyyookka haniyaaba gidiyoogee qoncce. Nuuni Yihoowayyo aqidaageeta gidiyo gishshawu, nuna ufayssiyaabaa xalla gidennan, nu maayiyoobaanne alleeqettiyoobaa xeelliyaagan haratuyyo siyettiyaabaakka qoppoos. Kiphatanne harata siiqiyaageeta gidiyoogee nuuni nu ishantta ufayssennabaa, ubba eta yiilloyiyaabaa oottennaadan maaddees.—1 Qor. 10:23, 24; Pili. 3:17. w16.05 3:14

Addaamee bana Medhidaagaa bolli makkalido wode, Xoossaa naꞌa gidiyo maatay appe haliis. Gidoppe attin, aadhida daro layttatun Addaame zerettaappe ‘shaara keena daro asay’ Xoossaa haaruwawu exatanawu dooriis. (Ibr. 12:1) Eti bantta huuphiyaa kawushshidi banttana Medhidaagawu haarettiyoogan bantta Aawaynne banttana giigissi medhiyaagee Xoossaappe attin, Seexaanaa gidanaadan koyennaagaa bessidosona. (Yoh. 8:44) Eti Xoossawu ammanettidaageeta gidiyoogee nuuni hachi gallassa xiqisiyan deꞌiya qofaa hassayanaadan oottees. Ha wodiyan Yihoowayyo ayyaanaaninne tumatettan goynniya ubbay hegaadan ba huuphiyaa kawushshidi haarettees. Eti Yihoowa bantta Aawaa giidi banttana Medhidaagaayyo haarettiyoogaa gita maatadan xeelloosona. Laamettada loꞌꞌiya miishshaa mala gidanaadan Xoossay maaddanaadan neeni eeno giya shugo urqqa mala gaada qoppay? Hegaadankka, ayyaanaaban neeyyo ishanne micho gidida ubbati laamettanaadan Xoossay maaddiiddi deꞌiyoogeeta gaada qoppay? w16.06 1:2, 3

Nuuni ooratta alamiyaa gelanawu matido ha wodiyan, nu ammanuwaa paacciyaabay gakkees. Nu ammanoy ay keena minokko shaakki erana bessees. Leemisuwawu, Maatiyoosa 6:33n deꞌiya, Yesuusi yootidobaa nu waati qoppiyaakko qorana danddayoos. Nena hagaadan gaada oycha: ‘Ta deꞌuwan kaseyiyoobaynne kuuyiyoobay Yesuusi giidobaa tumuppe ammaniyoogaa bessii? Daro miishshaa demmanawu gaada gubaaꞌe shiiquwaanne haggaazuwaa biyoogaa aggiyaanaa? Ta oosoy ta wolqqaanne wodiyaa wurssiyaaba gidikko waatiyaanaa? Alamee ta qofaa laammanaadan, ubba taani Yihoowawu oottiyoogaa agganaadan oottana mala eeno giyaanaa?’ Iita laggetettaa, gubaaꞌiyaappe bohiyoogaa woy allaxxiyoobaa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafaa maaraa kaallenna Yihoowa ashkkaraa hanotaakka qoppa. ‘Ta hanotaykka hegaa malee?’ gaada nena oycha. Nu wozanaa muumissiya hegaa mala eeshshay nuuyyo deꞌiyoogaa akeekikko, sohuwaara nu ammanuwaa qorana bessees! Xoossaa Qaalaa goꞌettidi ubbatoo nu qofaa wozanappe qorana bessees. w16.06 2:8, 9

Yihoowawu ammanettidi ha saꞌan oottiya a Markkati keehi dumma dirijjite gididosona. Eti nagaranchanne balabaa oottiyaageeta gidiyoogee tuma. SHin kumetta saꞌan deꞌiya gubaaꞌee diccanaadaaninne minnanaadan Xoossaa geeshsha ayyaanay maaddiiddi deꞌees. Wurssetta gallassay 1914n doommiyo wode, ha saꞌan Xoossawu haggaaziyaageeti keehi guutta. SHin Yihooway eti sabbakiyo oosuwaa anjjiis. Hegaappe haa simmin deꞌiya daro layttatun, miilooniyan qoodettiya asay Geeshsha Maxaafaa tumaa tamaaridi Yihoowa Markka gidiis. Yihooway ha maalaalissiya dichaabaa hachi gallassa xiqisiyan deꞌiyaagaadan yootiis; qassi “Taani GODAA; wodee gakkiyo wode, taani hagaa eesuwan polana” yaagiis. Ha wurssetta gallassan he hiraagay polettidoogee tuma. Hegaappe denddidaagan, ha wodiyan Xoossaa asaa qooday daro biittan deꞌiya asaa qoodaappe darees. w16.06 4:1, 2

Yesuusi ba Aaway kafotussi koshshiyaabaa immiyaaba gidikko, asawukka hegaadan immanaagaa mule sirenna. (1 PHe. 5:6, 7) I nuna qumaa barssennaba gidikkokka, koshshiya qumaa demmanawu woy shammanawu nuuni oottiyoobaa anjjees. Nuuni metootiyo wode, harati banttawu deꞌiyaabaappe nuussi shaakki immanaadan eta denttettana danddayees. Yihooway kafotussi keettaa immanaagaa Yesuusi yootana xayikkonne, eti banttawu keettaa keexxanaadan etawu eraanne hegawu maaddiyaabaa immiis. Hegaadankka, Yihooway nu soo asawu haniya keettaa nuuni demmanaadan maaddana danddayees. Yesuusi hachi gallassa xiqisiyan deꞌiya qofaa yootiyo wode, matan i ba shemppuwaa asawu aattidi immanaagaa qoppiyoogee qoncce. (Luq. 12:6, 7⁠ra gatta xeella.) Yesuusi nuuni merinaa deꞌuwaa demmanaadan nu gishshawu hayqqiisippe attin, kafotussi hayqqibeenna.—Maa. 20:28. w16.07 1:11-13

Nuuni nagaraa oottiyoynne hayqqiyoy aybissee? Geeshsha Maxaafay, “Issi bitaniyaa [Addaame] nagaraa gaasuwan, a nagaraa baggaara, haiqoi kawotidoogee tuma” yaagees. (Roo. 5:12, 14, 17) Gidikkokka, nuuni nagaray nuna haarennaadan doorana danddayoos. Kiristtoosa wozuwaa yarshshuwan ammaniyoogan Yihoowa aaro kehatettay nuna haaranaadan koyiyoogaa bessoos. (Roo. 5:20, 21) Nuuni nagarancha gidikkokka, nagaray nuna haaranaadan eeno gaana bessenna. Nuuni nagaraa oottiyo wode, Yihooway atto gaanaadan woossana danddayoos. Yaatiyo gishshawu, nuuni aaro kehatettawu haarettoos. Hegee ay demissii? PHawuloosi hagaadan giis: “[Xoossaa] aaro kehatettai nagara oosuwaanne ha sa7aa amuwaa nuuni agganaadaaninne nu huuphiyaa naagidi, ha sa7an Xoossaa milatidi, xillotettan de7anaadan, nuna tamaarissees.”—Tii. 2:11, 12. w16.07 3:5, 6

Addaameenne Hewaana Yihoowayyo azazettennan ixxido gishshawu, koyro aqo deꞌoy moorettiis. “Beni shooshshai” Seexaanaa Dabloosi “lo77uwaanne iitaa erissiya mittaa teeraappe” miyoogee aybi loꞌꞌokkonne aybi iitakko kuuyanaadan maaddiya dumma eraa demissees gaada Hewaana ammananaadan oottidi o cimmiis. A hegaabaa ba azinaa oychabeennaagee i iyyo huuphe gidiyo maataa bonchennaagaa bessees. Addaamee Xoossawu azazettiyoogaa aggidi Hewaana ayyo immido mittaa teeraappe miis. (Ajj. 12:9; Doo. 2:9, 16, 17; 3:1-6) Xoossay Addaama oychido wode, Addaamee ba machen gaasoyiis. Hewaana bana shooshshay cimmiis gaada gaasoyaasu. (Doo. 3:12, 13) Hegee tuma gidenna pattenna gaaso! Koyro azinaynne machiyaa Yihoowawu azazettibeenna gishshawu, i he makkalanchatu bolli pirddiis. Hegee nuuni naagettana koshshiyoogaa bessiyaaba. Aqo deꞌoy giiga gidanaadan, azinaykka machiyaakka bessiyaabaa oottananne Yihoowawu azazettana bessees. w16.08 1:1, 4, 5

Hanennabaa naagiyoogee aqo deꞌuwan merettiya metuwawu waanna gaaso gidana danddayees. Ufayssiya aqo deꞌuwaabaa amottidoogee polettana xayikko, issi uri hidootaa qanxxana, cimettidabadan qoppana, ubba qassi yiillotana danddayees. Issi issiban siyettiyaabaynne diccido hanotay dummatiyoogee palamay denddanaadan oottana danddayees, woy miishshaara, bollo keettaaranne naata dichiyoogaara gayttidaagan maayettennan aggana danddayoosona. Gidikkokka, aqo oyqqida Kiristtaanetuppe daroti Xoossaa kaaletuwaa kaalliyo gishshawu, hegaa mala metoy merettiyo wode eti maayettiyoogee galatissiyaaba. Wolqqaama metoy aqo deꞌuwan merettiyo Kiristtaaneti, cimati maaddanaadan oychana koshshees. Aqo laggeti Xoossaa Qaalaa zoriyaa oosuwan peeshshanaadan ha kayma ishati maaddana danddayoosona. Aqo deꞌuwan merettiya metuwaa giigissanawu, Yihooway ba ayyaanaa immanaadan, qassi Geeshsha Maxaafaa maaraa oosuwan peeshshanaadaaninne ayyaanaa ayfiyaa ayfana mala maaddanaadan nuuni woossana koshshees.—Gal. 5:22, 23. w16.08 2:11-13

Yesuusi oottiyoobi keehi daro. SHin, i mishiraachuwaa siyanawu koyiya asaa maaddanawu wodiyaa bazziis. Leemisuwawu, Yesuusi wolwoluwaa madirakedan goꞌettidi daro asaa tamaarissiis. He wode, i PHeexiroosi maalaalissiya ogiyan daro moliyaa oyqqanaadan ootti simmidi hachi gallassa xiqisiyan deꞌiya qofaa yootiis. Yesuusi haasayidobaynne oottidobay waatanaadan denttettidee? PHeexiroosinne a laggeti “ubbabaa aggi bayidi, Yesuusa kaallidosona.” (Luq. 5:1-11) Sanhedirina pirdda keettaa yame gidida Niqoodimoosi, Yesuusi tamaarissiyoobaa siyanawu koyiis. I loyttidi eranawu koyiis, shin Yesuusaara asaa sinttan haasayikko asay woyganaakko giidi yayyiis. Yaatiyo gishshawu i qammi Yesuusakko biis. Yesuusi a coo yeddibeenna, shin wodiyaa bazzidi keehi koshshiya tumaa ayyo qonccissiis. (Yoh. 3:1, 2) Xoossaa Naꞌay asay ammanuwan mino gidanaadan maaddanawu wodiyaa bazziis. Nuuni zaarettidi oychiyoogaaninne eranawu koyiyaageeta Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissiyoogan minnidi oottana koshshees. w16.08 4:10, 11

Yihooway geeshsha gidiyoogaanne i kessido maaray nuussi aybippenne aadhiya kaaleto gidiyoogaa nu huuphiyaa kawushshidi akeekoos. Nuuni nu huuphiyaa kawushshanawu koyikko, i kessido maaraa nu deꞌuwan kaalloos. Nu huuphiyaa kawushshiyoogee nuuni haratuyyo siyettiyaabaanne eta qofaa bonchanaadankka maaddees. Nuuni maayiyoobay nuuni Yihoowa Markka gidiyoogaappe harabaa asay qoppanaadan oottana koshshenna. Nu ishanttanne michontta gujjin, ubba asay nuuni geeshsha Xoossaa bonchissiyoogaa akeekana bessees. I kessido maaray aybippenne aadhiyaagaa; qassi nuuni he maaraadan deꞌanawu baaxetoos. Eta puulaynne eeshshay wozana suure gidida asay shemppo ashshiya mishiraachuwaa siyanaadan, qassi Yihooway bonchettanaadaaninne ufayttanaadan oottiyo ishanttanne michontta galatiyoogee bessiyaaba. w16.09 3:18-20

Yaaqoobawu baaxetanawu murttido gishshawu, baaxetiyoogaa mule aggibeenna! (Doo. 32:24-26) Yaaqoobi genccido gishshawu Yihooway a anjjiis, qassi a Israaꞌeela giidi sunttiis; he sunttaa birshshettay “Xoossaara baaxetiyaagaa woy gencciyaagaa” yaagiyoogaa. Yihoowa ufayssiyoogaaninne an anjjettiyoogan Yaaqoobi nuunikka koyiyo gita anjjuwaa demmiis. Yaaqoobi siiqiyo machiyaa Raaheela, Yihooway i azinaa zerettaa anjjanawu gelido qaalaa waati polanaakko beꞌanawu keehi koyaasu. SHin a naꞌa yelabeykku. He wode, naꞌa yelana danddayennaagaa asay keehi wolqqaama metodan xeellees. Raaheela unꞌꞌettanaadan oottiyaanne a aynne oottana danddayennabaara baaxetaydda qofaaninne asatettan waanada minnada deꞌana danddayay? A mule hidootaa qanxxabeykku. A mintta woossiyoogan aggennan baaxetaasu. Yihooway Raaheela wozanappe minttada woossidoogaa siyiis; qassi wurssettan iyyo naata immiyoogan o anjjiis.—Doo. 30:8, 20-24. w16.09 2:6, 7

Geeshsha Maxaafaa maaraa goꞌꞌaa ne naati loytti akeekanaadan neeni eta maaddiyoogee keehi koshshiyaaba. (Maz. 1:1-3) Hegaadan oottiyo daro ogeti deꞌoosona. Leemisuwawu, ne naati keehi haaho haruuruwan deꞌiyaabadaaninne yan banttanaara deꞌana asata dooriyaabadan qoppanaadan oychana danddayaasa. Yaatada, “Yan deꞌiya ubbay sarotettan siga deꞌanaadan ubbaa eeshshay ay mala gidana bessii?” gaada oycha. Qassi Galaatiyaa 5:19-23n deꞌiya loꞌꞌo zoriyaabaa etawu yootana danddayaasa. Hegaappe naaꞌꞌu keehi koshshiyaabaa tamaarana danddayettees. Koyruwan, Xoossay kessido maaray tumu sarotettaynne issippetettay deꞌanaadan maaddees. Naaꞌꞌanttuwan, Yihooway nuna haꞌꞌi tamaarissiyoogan ooratta alamiyaa deꞌuwawu giigissiiddi deꞌees. (Isi. 54:13; Yoh. 17:3) Issi ura deꞌuwan hanidabaa nu xuufiyaappe doorada he qofaa akeekanaadan maaddana danddayaasa. Wochiyo Keelan darotoo kiyiya, “Geeshsha Maxaafay Asay Laamettanaadan Oottees” giyo huuphe yohuwaappe hegaa doorana danddayaasa. w16.09 5:13, 14

Nuuyyo oosoy dariyaaba gidikkonne, nuuni ubbaykka buzo xinaatiyawunne so asaa goynuwawu wodiyaa bazzana koshshees. (Efi. 5:15) SHin, nu halchoy shiiquwan zaarana xallawu giigettanaassa woy amarida sinttaa wurssanaassa gidana bessenna. Nuuni Xoossaa Qaalay nu wozanaa denttettanaadaaninne nu ammanuwaa minttanaadan koyoos. Nuuni xannaꞌiyo wode haratussi koshshiyaabaa xalla gidennan, nuussi koshshiyaabaakka qoppana koshshees. (Pili. 1:9, 10) Nuuni haggaazuwawu, shiiquwawu, woy haasayawu giigettiyo wode, nuuni nabbabiyoobaa oosuwan peeshshennan aggana danddayoos. Leemisuwawu, qumaa kattiya uri aattanaappe kase malꞌꞌiyaakkonne beꞌana danddayikkonne, i beꞌanawu miidoogaa xallan deꞌana danddayenna. I payya gididi deꞌanawu koyikko, bana maaddiya qumaa kattana koshshees. Hegaadan, nuuni Yihoowaara dabbotaa minttanawu koyikko, Geeshsha Maxaafaa ubbatoo xannaꞌana koshshees. Hegaadan loytti xannaꞌiyoogee nuussi koshshiyaabaa kunttees. w16.10 2:10, 11

Geeshsha Maxaafay ammanuwaabaa yootiyoobay Ibraawe 11:1n deꞌees. Ammanoy nuuyyo beettenna naaꞌꞌu dumma dummaban qonccees: (1) ‘Ufayssan naagi uttidobaa’—hegee ha iita alamiyaa xayuwaanne ooratta alamee yiyoogaa mala, hanno gakkanawu polettibeennaba gidikkonne, sinttappe hanana qaalaa gelidobaa gidana danddayees. (2) “Be7anau danddayennabaa.” Ha xiqisiyan “erissiyaagaa” geetettidi birshshettida Giriiketto qaalay Xoossaa Yihooway, Yesuus Kiristtoosi, kiitanchatinne saluwaa Kawotettay oottiyooba mala, deꞌiiddi ayfiyan beettennabay deꞌiyoogee ammanttiyaaba gidiyoogaa bessees. Nuuni hidootan naagiyoobay tuma gidiyoogaanne Xoossaa Qaalay yootiyo beettennaban ammaniyoogaa waatidi bessiyoo? Nu deꞌuwan nuuni haasayiyoobaaninne oottiyooban hegaa bessoos. w16.10 4:6

Nu hanotaappe denddidaagan nuuni oottiyoobaynne maaddiyoobay guutta gidikkonne, Yihoowaykka Yesuusikka Kawotettaara gayttidaagan nuuni oottiyoobaa keehi xoqqu oottidi xeelloosona. (Luq. 21:1-4; 2 Qor. 8:12) Leemisuwawu, layttan sugidaageetuppe amaridaageeti ubbatoo shiiquwaa shiiqanawunne haggaazanawu keehi baaxetoosona. Nuuni eta galatananne minttettana koshshees. Danddayettida keenan ubbatoo harata minttetta. Issi uri loꞌꞌobaa oottidoogaa akeekiyo wode ubban a galata. PHawuloosinne Barnnaabaasi PHisddiyan deꞌiya Anxxookiyaa gakkido wode aybi hanidaakko qoppa. Ayhuda woosa keettaa halaqati eta hagaadan giidosona: “Nu ishanttoo asaa minttettiya qaalai inttessi de7ikko, asau haasayerkketii.” Yaagin PHawuloosi minttettiyaabaa haasayiis. (Oos. 13:13-16, 42-44) Nuuni minttettiyaabaa haasayana danddayikko, haasayiyoogee loꞌꞌo. Nuuni hara asaa minttettiyoogaa meezetikko, etikka nuna minttettana danddayoosona.—Luq. 6:38. w16.11 1:3, 15, 16

Yihoowa dirijjitiyaa yara gidiyoogee gita maata! Xoossay nuuppe koyiyoobaanne a maaraa eriyo gishshawu, nuuni suurebaa oottananne a haaruwawu exatana koshshees. Qassi daro asay iitabaa oottiyoogaa dosikkokka, nuuni Yihoowagaadan ‘iitaa ixxana’ bessees. (Maz. 97:10) Xoossaa yayyenna asatuugaadan “iitaa lo77o lo77uwaa iita” gaanawu koyokko. (Isi. 5:20) Nuuni Xoossaa ufayssanawu koyiyo gishshawu, asatettan, kandduwaaninne ayyaanaaban geeshsha gididi deꞌanawu baaxetoos. (1 Qor. 6:9-11) Nuuni Yihoowa siiqoosinne an ammanettoos; a alꞌꞌo Maxaafan qonccida maaraadan deꞌiyoogan ayyo ammanettiyaageeta gidiyoogaa bessoos. Qassi nuuni son, gubaaꞌiyan, ooso sohuwan, timirtte keettan, woy awaaninne he maaraadan deꞌanawu keehi baaxetoos. w16.11 3:13

Geeshsha Maxaafaa Tamaareti tumancha. SHin, 1914⁠ppe 1919 gakkanawu deꞌiya wodiyan deriyaa heemmiyaageetuyyo haarettiyoogaara gayttidaagan eta xeelay likke gididoy ubba wode gidenna. Hegaa gishshawu, eti olaara gayttidaagan issi issitoo exatidosona. Leemisuwawu, Amarkkaa pirezddanttee Uddufune 30, 1918y sarotettawu woossiyo gallassa gidanaadan awaajjissido wode, Wochiyo Keelay Geeshsha Maxaafaa Tamaareti he gallassaa bonchanaadan minttettiis. Amarida ishantti olaa maaddanawu bonddiyaa shammidosona; qassi issoti issoti wotaaddara gididi olawu biidosona. SHin, Geeshsha Maxaafaa Tamaareti qaxxayettananne seerettana koshshiyo gishshawu koyro Gita Baabiloonen omoodettidosona giidi qoppiyoogee bala. Eti ubba worddo haymaanootiyaappe shaahettana koshshiyoogaa akeekidosona; qassi Koyro Alamiyaa Olaa wode eti worddo haymaanootiyaappe muleera shaahettidosona.—Luq. 12:47, 48. w16.11 5:9

PHawuloosi ayyaanan tiyettidaageeti “asatettai koyiyoogaadan” deꞌennaadan mintti zoridoy aybissee? Xoossay ba dabbodaaninne xillodan qoodido, ha wodiyan deꞌiya Kiristtaanetussikka he zoree koshshii? Ay Kiristtaaneekka nagarancha asatettaa amuwaadan deꞌiyoogaa doommana danddayees. Leemisuwawu, PHawuloosi Roomen deꞌiya issoti issoti “bantta uluwau [woy amuwawu]” aylletidoogaa yootiis; hegee asho gaytotettawu, qumawu, ushshawu woy harabawu yorattiyoogaa gidana danddayees. Etappe issoti issoti ‘iitabaa qoppenna asaa balettidosona.’ (Roo. 16:17, 18; Pili. 3:18, 19; Yih. 4, 8, 12) Issi wode, Qoronttoosan issi ishay ‘ba aawaa machiyo ayssidoogaakka’ hassaya. (1 Qor. 5:1) Kiristtaaneeti ‘asatettaabaa qoppennaadan’ zorana mala Xoossay PHawuloosa denttettidoy hegaassa. (Roo. 8:5, 6) He zoree ha wodiyankka keehi maaddees. w16.12 2:5, 8, 9

Neeyyo siyettiyaabaa ammanettiyo urawu yootiyoogee unꞌꞌettiyoogaa agganaadan maaddana danddayees. Aqo laggee, gubaaꞌe cimay, woy hara mata laggee neeni ne hanotaa loytta akeekanaadan maaddana danddayees. Nuuni ammanettiyo urawu nuuyyo siyettiya ubbabaa yootiyoogee nuna hirggissiyaabaa agganawu keehi maaddees. Geeshsha Maxaafay, “Zoretai xayikko, halchchidobai halettees; daro zoriyaageeti de7iyoosan halchchidobai polettees” yaagees. (Lee. 15:22) Yihooway Kiristtaaneti unꞌꞌettiyoogaa agganaadan gubaaꞌe shiiquwaa baggaarakka maaddees. SHiiquwan neeyyo qoppiyaanne issoy issuwaa minttettanawu koyiya ishanttuuranne michonttuura wodiyaa aattana danddayaasa. (Ibr. 10:24, 25) Hegaadan ‘issoy issuwaa minttettiyoogee’ nena minttananne neeni unꞌꞌettiyoogaa agganaadan maaddana.—Roo. 1:12. w16.12 3:17, 18

Nuuni sahettiyo wode woy nu wolqqaappe dariya hara metoy nuna gakkiyo wode, Yihooway nuussi qoppiyoogaa ammanettidi nuna hirggissiyaabaa a bolli olana bessees. (1 PHe. 5:6, 7) Qassi gubaaꞌe shiiquwaaninne Yihooway ayyaanaaban giigissido haraban goꞌettanawu nuussi danddayettidabaa oottana bessees. (Ibr. 10:24, 25) Yihoowayyo haggaaziyoogaa aggida naati deꞌiyo ammanettida aawatinne aayeti shin? Sameeli cimido wode, asa gamma gakkida ba naati ubbatoo Xoossawu ammanettidi deꞌana mala eta giddana danddayenna. (1 Sam. 8:1-3) I he hanotaa Xoossay giigissanaadan naagiis. SHin Sameeli Xoossawu ammanettidi deꞌanawunne saluwan deꞌiya ba Aawaa ufayssanawu oottana danddayiyoobaa oottiis. (Lee. 27:11) Ha wodiyan, Kiristtaane gidida issi issi aawatunne aayetu hanotay hegaa mala. Eti Yihooway bantta nagaraappe simmiyaageeta ubbatoo hammu giidi ekkiyoogaa ammanettoosona. (Luq. 15:20) Yaatiiddi, eti Yihoowayyo ammanttidi deꞌanawu baaxetoosona; qassi naati eti oottiyoobaa beꞌidi Yihoowakko simmanaagaa hidootoosona. w17.01 1:15, 16

Ba huuphiyaa kawushshiya ashkke uri ba eraanne ba oottidobaa akeekan qoppees, ba balaa ammanees, qassi harati yootiyoobaanne ooratta qofaa ekkees. Bana kawushshiya uran Yihooway keehi ufayttees. Geeshsha Maxaafay nu huuphiyaa kawushshiyoogaa, nubaa maara qoppiyoogaaranne nuuni danddayennabaa akeekiyoogaara gattidi qonccissees. Koyro Giriikettuwan xaafettida qaalay qonccissiyoobay hegaa akeekiyoogee haratuura gattiyaaban nuna maaddana koshshiyo ogiyaa gidennan waayi aggana. Nuuni qoppiyooban woy oottiyooban ashkke gidennan aggiyoogaa waani doommana danddayiyo? Hegaa bessiya malaatatuppe amaridaageeta akeeka. Nubaa woy nu maataabaa bessiyaagaappe aattidi qoppana danddayoos. (Roo. 12:16) Bessenna ogiyan harati nuna xeellanaadan oottana danddayoos. (1 Xim. 2:9, 10) Nu maataa, nu laggetettaa, woy nu qofaa xallan zemppidi, issi qofaa mintti yootana danddayoos; he wode, darotoo ashkketettaa zawaa kanttidi otoruwawu pinniichidoogaa akeekennan aggana danddayoos.—1 Qor. 4:6. w17.01 3:6-8

Mata wodeppe ha simmin, Yihoowa asaa oosoy kaseegaappe aaruwan daronne deexxiyaaba gidiis. Ooratta ooso doommiyo wode, oottiyo ooratta ogiyaakka doommoos; darotoo hegee eesuwan laamettiya tekinolojiyaara gayttidaba. Ha laamettiyaabaa meezetanawu cimida issi issi ishantti metootana danddayoosona. (Luq. 5:39) Eti metootana xayikkonne, yelagati cimatuppe aaruwan minonne wolqqaama gidana danddayoosona. Hegaa gishshawu, yelagati aawatettaa ekkanaadan cimati eta giigissiyoogee maaddiyaabanne siiquwaa bessiyaaba. (Maz. 71:18) Aawatettay deꞌiyoogeeti bantta oosuwaa yelagatussi immanawu metootana danddayoosona. Amaridaageeti eti xoqqu oottidi xeelliyo maatay banttappe attiichennaadan, woy yelagati loytti oottana danddayennabadan qoppidi hirggoosona. Issoti issoti hara ura loohissanawu banttawu wodee baynnabadan qoppoosona. SHin yelagatikka oottiyooban banttawu hara maati imettenna wode danddayan naagana koshshees. w17.01 5:3, 4

Yesuusi Addaameegaadan wottiyoobi baynna asa gidiis. (Yoh. 1:14) SHin Yesuusi wottiyoobi baynna urappe Yihooway koyiyoogaadan deꞌiyoogan, Addaameegaappe dummatiyaabaa oottiis. Keehi wolqqaama paacee gakkishinkka, Yesuusi nagaraa oottibeenna woy Xoossaa higgiyaa kanttibeenna. Yesuusi nagari baynna asa gidiyo gishshawu, asaa gishshawu hayqqidi nagaraappenne hayquwaappe eta ashshana danddayees. I Addaamee hanana bessishin attida, Xoossaayyo muleera ammanettiyaanne azazettiya, nagari baynna asa gidiis. (1 Xim. 2:6) ‘Daro asay,’ attumaasay, maccaasaynne naati merinaa deꞌuwaa demmanaadan Yesuusi wozo yarshsho gidiis. (Maa. 20:28) Yesuusa wozuwaa yarshshoy Xoossay koyro halchidobay polettanaadan keehi koshshiyaaba gidiyoogee tuma. (2 Qor. 1:19, 20) Wozoy ammanettida asay ubbay merinaa deꞌuwaa demmanaadan oottana. w17.02 1:15, 16

Keehi adussa qassi xuma gidida gonggoluwaa gidduwan eqqidabaadan qoppa. Pooꞌuwaa zaarettada beꞌana danddayennabadan neeyyo siyettana danddayees. Hegaadan, nena gakkiya metuwaa gaasuwan issi issitoo keehi unꞌꞌettana danddayaasa. Yesuusawukka hegaadan siyettana danddayees. A mittaa bolli misimaariyan xishidi woriyoogee keehi kawushshiyaabanne daro waayettanaadan oottiyaaba. I ba deꞌuwan hegaa keena waayetti erennaagee qoncce! (Ibr. 12:3) SHin, Yesuusi he ubbabaa gencciis. I gencciyoogan demmiyo woytuwaa, ubba qassi Xoossaa sunttay geeyanaadaaninne a haaroy suure gidiyoogee qonccanaadan i oottiyoobaa qoppiis. Yesuusa gakkida xumaa mala paacee guutta wodiyaassa; shin i saluwan demmana pooꞌo mala woytoy merinaassa. Ha wodiyan nena gakkiya metoy qohiyaabanne hidootaa qanxxissiyaaba gidana danddayees. SHin merinaa deꞌuwaa ogiyan nena haꞌꞌissawu metoy gakkiyoogaa hassaya. w16.04 2:10

Ha wodiyan deꞌiya daro asay nagaraa oottiyo wode zilꞌꞌettenna gishshawu, asawu wozoy koshshiyoogaa akeekenna. Eti nagari aybakko, hegee nuna waati qohiyaakko, qassi nagaraa aylletettaappe kiyanawu ay oottana koshshiyaakko erokkona. Ashkke asati Yihooway ba gita siiquwaaninne ba aaro kehatettan ba Naꞌay nuna nagaraappenne hayquwaappe wozanaadan a saꞌaa kiittidoogaa eriyo wode keehi ufayttoosona. (1 Yoh. 4:9, 10) Kiristtoosa wozuwaa yarshshoy Xoossaa siiqoy qonccido oge ubbaappe aadhiyaabanne a aaro kehatettay daro gidiyoogaa bessiyaaba. Yesuusa suuttan ammanikko, nu nagaray atto geetettanaagaanne nu zoriya wozanay geeshsha gidanaagaa eriyoogee ay keena woppissiyaabee! (Ibr. 9:14) Hagee tumukka yootana bessiya mishiraacho! w16.07 4:6, 7

Nuuni wozuwaa ammaniyo wode, kumetta maarotettaa demmiyo ogee nuussi giigees. Xoossaa Qaalay nu ‘nagaray xayana’ danddayiyoogaa yootees. (Oos. 3:19-21) Yihooway ayyaanan tiyettida ba ashkkarata wozuwaa baggaara ba naata oottees. (Roo. 8:15-17) I ‘hara dorssatu’ yara gididaageeti saꞌan a keettaa asa gidanaadan shoobbees. Eti nagari baynna asa gidi simmidi wurssetta paaciyaa paacettana. Eti Yihoowawu ammanettikko, i etakka ba naata oottana. (Roo. 8:20, 21; Ajj. 20:7-9) Yihooway ba alꞌꞌo naata merinawu siiqana. Wozoy demissiyo goꞌꞌay merinawu deꞌana. He imotay awudekka alꞌꞌo gididi deꞌana. Ooninne woy ayba wolqqinne hegaa nuuppe wotti ekkana danddayenna. w17.02 2:15, 16

Yihooway nuuni aara dabbotanaadan shoobbido wode, nuuni agganawu baaxetiyo iita eeshshaakka erees. Nuuni issi issitoo nagaraa oottana danddayiyoogaakka akeekees. Gidikkokka, Yihooway nuussi dabbo gidanawu koyiyoogaa aggenna. Xoossay siiqoy denttettin alꞌꞌo imotaa, hegeekka ba siiqiyo naꞌaa wozo yarshsho oottidi nuussi immiis. (Yoh. 3:16) Nuuni nagaranchata gidiyoo gishshawu, nagaraa oottiyo wode, alꞌꞌo imota gidida wozuwaa baggaara nu nagaraa Yihooway atto gaanaadan wozanappe woossikko, aara nu dabbotay duuxxennan deꞌanaagaa ammanettana danddayoos.—1 Xim. 1:15. w16.05 4:6, 7