ʼE Fetogi e Sehova Te ʼu Temi Pea Mo Te ʼu Fasiga Taʼu ʼi Lomania

KO TE ʼu fakatuʼutuʼu ki he fetogi neʼe hoko ʼi te potu Hahake ʼo te Eulopa ʼi te taʼu 1989. ʼI te ʼu kiʼi māhina pe, ko te ʼu puleʼaga ʼaē neʼe tuʼu ʼi muʼa ohage ko he nofoʼaga mālohi neʼe fehoahoaʼaki tanatou fetoki. ʼAki te ʼu fetogi faka politike neʼe hoko ai te ʼu fetogi faka sosiale, pea mo faka ekonomike, pea ko te meʼa neʼe maʼuhiga ʼaupito ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ko te ʼu fetogi faka lotu. ʼI te fenua fuli pe, ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova kua fakataga e te puleʼaga ko te lotu, pea ko te ʼāteaina ʼaē ke hoko atu tanatou ʼu gāue faka lotu neʼe toe fakafimālie aipe kia nātou.

Kae neʼe hage leva ia ʼe mafuli faikehe te ʼu meʼa ʼaia ʼi Lomania. Ko te puleʼaga ʼi tana puke mālohi te hahaʼi neʼe hage ia ko te ʼu fakatuʼutuʼu ki he fetogi neʼe mole hona fua. ʼI te logo ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo te koga meʼa ʼaia ki te meʼa neʼe hoko ʼi te ʼu fenua ʼo te potu Hahake ʼo te Eulopa, neʼe ia nātou te manatu ʼaenī: ‘ ʼE feala anai koa ʼi he ʼaho ke tou maʼu te ʼāteaina ʼo ʼuhiga mo te tauhi ʼi muʼa ʼo Halamaketone?’ Ko ʼonatou ʼu loto neʼe holi mālohi ki te temi ʼaē ʼe feala ai leva ke nātou fakatahi ʼi he ʼu fono faka kilisitiano ʼaki ʼonatou ʼu tēhina pea mo ʼonatou ʼu tuagaʼane fakalaumālie, pea ke nātou fagonogono ʼi te ʼu ʼapi, pea ke nātou ʼāteaina ki te ako ʼo ʼanatou ʼu tohi faka tohi-tapu, ʼo mole kei nātou nono ʼi te ʼu puleʼaga ʼi te temi fuli pe. Ko te ʼu meʼa fuli ʼaia neʼe hage pe ia ko he misi.

Ki muli age ko te misi ʼaia neʼe liliu ʼo moʼoni! Ko te fetogi neʼe hoko ʼi te māhina ʼo tesepeli 1989. ʼE ko he meʼa fakapuna’maʼuli kia nātou fuli, ko te puleʼaga ʼa Ceauşescu neʼe to fakafokifā ʼi te po pe ʼaia. Fakafokifā pe ko te kau kilisitiano ʼaia neʼe nātou ʼāteaina. ʼI te ʼaho 9 ʼo ʼapelili 1990, ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe fakamoʼoni e te puleʼaga ko te kautahi faka lotu ʼi Lomania. Ko Sehova neʼe ina fetogi te ʼu temi pea mo te ʼu fasiga taʼu ki te toko 17 000 kau Fakamoʼoni mālohi ʼi te gāue kia te ia ʼi te koga meʼa ʼaia. — Vakaʼi ʼi te tohi ʼo Taniela 2:21.

Ko te hisitolia loa

ʼI te taʼu 1911, ko te tagata ko Carol Szabo pea mo Josif Kiss neʼe nā liliu mai Amelika ki Lomania, koga meʼa neʼe nā ako ai te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu pea mo foaki ai tonā maʼuli kia Sehova moʼo fai tona finegalo. Neʼe nā fia vahe te logo lelei ki te ʼu tagata ʼo tonā fenua. ʼI tanā aʼu ki Lomania, neʼe nā kamata faka mafola aipe. ʼI te temi neʼe hoko ai te ʼUluaki Tau Faka malamanei, neʼe puke nāua ʼuhi ko te meʼa ʼaē ʼe nā lolotoga fai. Kae, ko te ʼu pulapula ʼo te Puleʼaga ʼaē neʼe kua nā kamata to, neʼe ʼi ai tona ʼu fua. ʼI te taʼu 1920, ʼi te temi neʼe toe fakamoʼoni ai te gāue faka mafola, neʼe lagi maʼu te toko 1 800 hahaʼi faka mafola ʼi Lomania.

ʼI te temi ʼaia ko te aga fakafeagai ʼaē neʼe mālohi ʼi te ʼu Balkans neʼe logoʼi ʼaupito ʼi Lomania, pea ko te ʼu maveuveu neʼe mālohi. Logope la te ʼu temi faigataʼa, ko ʼotatou ʼu tēhina fakalaumālie neʼe hoko atu pe tanatou gāue. ʼI te taʼu 1924 ko te Sosiete Watch Tower neʼe ina avahi te pilō ʼi te 26 Regina Maria Street ʼi Cluj-Napoca moʼo tokaga ki te gāue ʼi Lomania, ʼi Hukalia, ʼi Pulukalia, ʼi Iukoselavia, pea mo Alepania.

Kae, ko te ʼaluʼaga faka politike neʼe tuputupu mālohi, pea mo toe kau mo te ʼu maveuveu mai te ʼu puleʼaga, neʼe ʼi ai mo te maveuveu ʼi te kautahi. Ko te Annuaire 1930 ʼe ʼui fēnei: “ ʼUhi ko te heʼe agatonu ʼo ia ʼaē neʼe fekauʼi e te Sosiete ki te koga meʼa ʼaia, ko te ʼu tēhina neʼe ʼāhua pea ko tanatou falala neʼe vaivai ʼaupito. Ko te Sosiete neʼe ina lamalama he ʼu faʼahiga fealagia moʼo toe fakamaʼuli te gāue ʼi te fenua ʼaia, kae ko te ʼu puleʼaga ʼo te fenua neʼe nātou tapuʼi ia te ʼu meʼa fuli, pea neʼe tonu ke mātou fakatalitali ki te temi ʼe avahi ai e te ʼAliki he ala lelei age.” Ki muli age, ʼi te taʼu 1930, ko Martin Magyarosi, ko te Fakamoʼoni Lomania neʼe papitema ʼi te taʼu 1922, neʼe fakanofo ko te taupau ʼo te filiale foʼou, pea ko te filiale ʼaia neʼe hiki ki muli age ki te 33 Crişana Street, Bucharest. Hili leva ki te fihi fualoa, ko te Sosiete neʼe fakamoʼoni e te puleʼaga ʼo Lomania ʼi te taʼu 1933.

Ko te ʼu fihifihia neʼe hoko aipe

Ko te ʼu fakataga mālohi neʼe hoko aipe ki te kau Fakamoʼoni ʼi Lomania. Ko te Annuaire 1936 ʼe ʼui fēnei: “E mahalope ʼe mole maʼu ʼi he tahi koga meʼa ʼo te kele he fihifihia lahi ʼo ʼuhiga mo te gāue ʼa te ʼu tēhina ohage ko Lomania.” Logope la te ʼu fakafeagai fuli, ko te tānaki gāue ʼo te taʼu 1937 neʼe fakahā ko te ʼu kokelekasio e 75 pea mo tana hahaʼi faka mafola e toko 856 ʼi Lomania. ʼI te ʼaho Fakamanatu, neʼe ko te toko 2 608.

ʼI te toe hoa mai ʼo te Lua Tau Faka malamanei, neʼe mole hāo Lomania ʼi te taʼu ʼaia. ʼI te māhina ʼo sepetepeli 1940, ko te senelale ko Ion Antonescu neʼe pule ʼi te puleʼaga pea neʼe kamata tana pule ohage ko te pule ʼa Itilele. Ko te ʼu aga fakamataku neʼe hoko. Ko te lauʼi teau ʼi ʼotatou ʼu tēhina neʼe puke, neʼe tā, pea mo fakamamahiʼi. Ko te tēhina ko Magyarosi neʼe puke ʼi te māhina ʼo sepetepeli 1942, kae neʼe feala tuʼumaʼu pe tana tokaga ki te gāue ki Transylvanie mai te fale pilisoni ʼaē neʼe nofo ai.

Ko te fakataga neʼe hoko logope la te haga ʼaē ʼa te kautau ʼa Itilele ʼo maumauʼi te fenua katoa ʼi te taʼu 1944. Ko te fakamatala mai Bucharest neʼe fakamatalatala te ʼu ʼaluʼaga ʼi te pule ʼa te faʼahi nasi: “Ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te fenua ʼaia neʼe fakataga ʼaupito ʼosi. ʼE tau seiniʼi nātou pea mo te kau komunisi, heʼe tukugakoviʼi nātou e te kau takitaki lotu ʼa Itilele, ko te kau Fakamoʼoni ʼe nātou kovi age ʼosi ʼi te kau komunisi, tokolahi ia mātou neʼe fakatūʼa ke pilisoniʼi ia taʼu e 25, ko te ʼu fakatūʼa ʼi te temi maʼuli katoa, peʼe ki te mate.”

Neʼe ʼosi leva te tau, pea ʼi te ʼuluaki ʼaho ʼo sūnio 1945, ko te pilō ʼo te Sosiete ʼi Bucharest neʼe toe hoko tana gāue. Logope la te ʼu fihifihia ʼaē ke maʼu te pepa, ko te kau gāue lotolelei neʼe nātou tā te ʼu tohi faka tohi-tapu e 860 000 tupu pea mo Te Tule Leʼo e 85 000 tupu ʼi te lea lomania pea mo te lea hukalia. Ko Sehova neʼe ina tapuakiʼi lahi tanatou gāue kinakina. ʼI te taʼu 1946, ko te toko 1 630 hahaʼi foʼou neʼe papitema. Ko te meʼa maʼuhiga ʼi te taʼu ʼaia neʼe ko te fakatahi fakafenua neʼe fai ʼi Bucharest ʼi te ʼu ʼaho 28 pea mo 29 ʼo sepetepeli. Ko te kau takitaki lotu neʼe nātou faiga fakamālohi ke nātou fakagaohaʼa pea mo tāʼofi te fakatahi ʼaia, kae neʼe mole hoko tanatou ʼu faiga, pea ko te toko 15 000 hahaʼi neʼe kau ki te akonaki ki te hahaʼi fuli. Ko te hoki hokoe ki te ʼu tēhina ʼi Lomania tanatou fealagia ʼo fai te taʼi fakatahi feiā.

Ko te Sosiete neʼe ina fekau te tēhina ko Alfred Rütimann mai te filiale ʼi Suisi ki Lomania. ʼI te māhina ʼo ʼaukusito 1947 neʼe feala ke palalau ki te ʼu tēhina e toko 4 500 tupu ʼi te ʼu nofoʼaga e 16, moʼo fakaloto mālohiʼi nātou ki he meʼa ka haʼu. Neʼe mole tuai te toe felāveʼi ʼa te kau Fakamoʼoni mo te ʼu fakataga, ʼi te temi leva ʼaia ko te fakataga mai te faʼahi komunisi. ʼI te māhina ʼo fepualio 1948 ko te ʼu puleʼaga neʼe nātou tapuʼi tamatou tā tohi pea mo te gāue fagonogono. Ki muli age, ʼi te māhina ʼo ʼaukusito 1949, ko te pilō ʼi te 38 Alion Street neʼe ʼohofi. Ki muli age tokolahi te ʼu tēhina, neʼe puke nātou ʼo kau ai la te tēhina ko Magyarosi. ʼI te temi ʼaia, neʼe faka lākahalaʼi nātou ko te hahaʼi ʼe lagolago ki te tuʼi, neʼe tuku nātou ki te ʼu pilisoni peʼe ko te ʼu lotoʼā gāue. Neʼe teitei taʼu 40 te tapuʼi ʼo te gāue, pea ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe nātou mamahi ʼaupito. Ko te ʼu maveuveu mai te fili ʼi te loto kautahi neʼe fakatahiʼi kiai mo te lototuʼania. Ki muli age, ko te pule ʼa Ceauşescu neʼe to ʼi te taʼu 1989, pea ko te ʼu tēhina neʼe nātou ʼāteaina! Koteā anai ka nātou fai ʼaki tonatou ʼāteaina ʼaia?

Ko te toe faka mafola ʼi te ʼu ʼapi

Ko te kau Fakamoʼoni neʼe mole nātou nonofo noa pe la ʼi he temi. ʼI te temi pe ʼaia ʼo tonatou ʼāteaina neʼe nātou kamata faka mafola ʼi te ʼu ʼapi. Kae neʼe mole ko he meʼa faigafua ki he hahaʼi neʼe kua fualoa tanatou fai fakafūfū ʼo te gāue ʼi te fagonogono faigamalie. ʼI te temi nei kua nātou lototuʼania ʼi tanatou kua feala faka mafola faʼitaliha. Tokolahi ia nātou ʼaia neʼe mole heʼeki nātou fai te faʼahi ʼaia ʼi muʼa atu, pea ʼi muʼa atu neʼe mole ʼi ai pe la he tahi ia nātou ʼaia neʼe faka mafola ʼi te ʼu ʼapi ʼi te ʼu taʼu 1940. Koteā te ʼu faʼahiga fua neʼe maʼu e nātou? Tou vakaʼi age muʼa.

Ko te koga meʼa lelei ke kamata ai ko te kolo ʼaliki, ko Bucharest, ko te toko 2,5 miliona hahaʼi ʼe maʼuʼuli ai. Kua hili kiai taʼu e lua, neʼe ko te ʼu kokelekasio pe e fā ʼi te kolo. ʼI te temi nei, ko te ʼu kokelekasio e hogofulu, pea ko te toko 2 100 tupu neʼe ʼomai ki te ʼaho Fakamanatu ʼo te taʼu 1992. ʼAki te ʼu ako faka tohi-tapu ʼaupito ʼe fai ʼi te ʼu ʼapi, ko te ʼu kokelekasio foʼou kua feala pe ke vave fakatuʼu.

Ko Craiova ko te kolo mo tona ʼu hahaʼi e toko 300 000 ʼe maʼuʼuli ai, ʼi te potu toga-hihifo ʼo te fenua. ʼO aʼu mai ki te taʼu 1990, neʼe ko te toko 80 Fakamoʼoni pe ʼi te kolo katoa ʼaia. Ki muli age neʼe nātou maʼu leva te manatu pionie, pea ko te gāue neʼe mafola ki muʼa. ʼI te taʼu 1992 pe, ko te toko 74 hahaʼi neʼe papitema, pea ko te ʼu ako faka tohi-tapu e 150 tupu neʼe fai. Pea mo te ʼu hahaʼi faka mafola e toko 200 tupu, neʼe nātou kumi fakalelei he koga meʼa lelei ʼo ʼuhiga mo he Fale ʼo te Puleʼaga.

ʼI Tirgu-Mures, ko te tuagaʼane Fakamoʼoni pea mo te ʼu tēhina e lua neʼe ʼolo ki te patele orthodoxe ke molehi te higoa ʼo te tuagaʼane ʼi te ʼu takaiga tohi ʼo te ’Ēkelesia. ʼI te mahino ʼa te patele ki te ʼuhiga ʼo tanatou ʼomai kia ia, neʼe ina fakaafe nātou ki tona ʼapi, pea neʼe maui lelei pe tanatou fai palalau. Pea neʼe ʼui age e te patele, ʼo fēnei: “ ʼE ʼau vikiviki kia koutou kae ʼi he faʼahi ʼe mole kovi. ʼE tonu ke mātou fai te gāue ʼaē ʼe koutou lolotoga fai. ʼE ko he meʼa kovi ʼaē ko te ’Ēkelesia orthodoxe ʼe ko he toe meʼa ʼe maʼumoea!” Neʼe ina toʼo te kaupepa lahi ʼaē Doit-on croire à la Trinité? pea mo Te Tule Leʼo. Ko te tuagaʼane ʼe fiafia ʼi tana mole kei pipiki ki te “toe meʼa ʼe maʼumoea”. — Fakahā 18:4.

ʼE ko he fakaʼiloga ʼi te tokolahi ia nātou ʼaē ʼe ako te moʼoni ia ʼaho nei ko te kau tūpulaga. Koteā tona tupuʼaga? ʼIo ʼe nātou lotomālohi ki he ʼu fetogi ʼi te puleʼaga, kae ʼe nātou faihala nātou. ʼE nātou fiafia ʼi tanatou mahino ko te Puleʼaga ʼo Sehova ʼaē ʼe feala pe ke ina maʼu he tonu loaloaga ki ʼotatou ʼu fihifihia. — Pesalemo 146:3-5.

Ko te ʼu meʼa lahi ʼe hoko ʼi te ʼu koga meʼa veliveli

Ko Ocoliş ʼe ko he kiʼi kolo ʼi te potu tokelau ʼi Lomania. ʼI te taʼu 1920 ko te tagata ʼe higoa ko Pintea Moise neʼe liliu mai te kautau lusia, koga meʼa neʼe toʼo ai ia ia ohage ko he pilisoni ʼo te tau. Ia ʼaho, neʼe ko ia ko te katolika, kae ʼi muʼa ʼo tana liliu ki tona kolo neʼe ko te baptiste. Hili kiai te ʼu taʼu e tolu, ko te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu, ko te higoa ʼaia ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te temi ʼaia, neʼe nātou ʼaʼahi ia ia. Ki muli age ʼo te ʼaʼahi ʼaia, neʼe ina ʼui ʼo fēnei: “ ʼI te temi nei kua ʼau maʼu te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua!” ʼI te taʼu 1924 neʼe ʼi ai te kūtuga e toko 35 ʼi Ocoliş.

Ia ʼaho nei, ʼi te 473 hahaʼi ʼo te kolo, ʼe ʼi ai te kau faka mafola ʼo te Puleʼaga e toko 170 ʼi te koga meʼa ʼaia. Ko te tagata faka mafola pe mo tana ʼu ʼapi e lua ke ina fai ko tana telituale ʼaia, pea ʼe nātou toe gāueʼi te ʼu kolo veliveli ʼi ʼona tafatafa. Kae, ʼe nātou falala ki te temi ka haʼu. Neʼe nātou laga te Fale ʼo te Puleʼaga matalelei ʼe nofoʼi e te toko 400. Ko te gāue fuli neʼe fai pe e te kau Fakamoʼoni ʼo te fenua ʼaia.

Ko Valea Largă ko te koga meʼa neʼe nofo ai te ʼu tēhina ko Szabo pea mo Kiss ʼi te taʼu 1914. ʼI te taʼu 1991, ʼi te lotolotoiga ʼo te toko 3 700 hahaʼi ʼe nonofo ai, neʼe ʼi ai te ʼu kokelekasio e valu pea mo te ʼu hahaʼi faka mafola ʼo te Puleʼaga e toko 582. ʼI te Fakamanatu ʼo te taʼu 1992, neʼe ko te toko 1 082 neʼe kau ai — ʼe teitei ko te tagata e tahi ki te tolu ʼo te hahaʼi ʼo te mafa ʼaia.

Ko te kau pionie makehe ʼe nātou teuteuʼi te ala

Ko te kau pionie makehe ʼe tuʼulaga maʼuhiga ʼi te fakalalata ʼo te logo lelei ki te hahaʼi ʼi te ʼu koga meʼa mamaʼo ʼaupito. ʼI te fakagafua pe ʼo te faka mafola, ko Ionel Alban neʼe kamata gāue ʼi te ʼu kolo e lua, ʼo ina faka mafola ia ʼaho e lua ʼi te vāhaʼa fuli ʼi Orşova pea ko ʼaho e nima ʼi Turnu-Severin.

Neʼe mole ʼi ai he kau Fakamoʼoni ʼi Orşova ʼi te aʼu atu ʼa Ionel. Ko te ʼuluaki vāhaʼa, neʼe ina kamata fai te ako faka tohi-tapu ki te tamasiʼi tagata e taʼu 14. Ko te kiʼi tama neʼe ina fai te ʼu fetogi ʼaupito ia māhina pe e lua, ʼaē neʼe toe feala ki tona kaumeʼa pea mo te tahi e vāhaʼa fale mo ia ke nā ako te Tohi-Tapu. Ko ia ʼaē e vāhaʼa fale mo ia ko Roland neʼe katolika, neʼe ina fai te ʼu fetogi lahi. Hili pe ʼaia kiai te māhina e tahi vaelua, neʼe kaugā fagona mo Ionel ki te gāue fai faka mafola, pea ia māhina e nima neʼe papitema. Neʼe ina kau aipe ki te gāue katoa. Mo tana faʼe foki neʼe toe ako mo ia te Tohi-Tapu pea neʼe papitema ʼi te taʼu 1992 ʼi te Fakatahi faka tisitilike “Toʼo mālama”. ʼI te temi nei ko te ʼu hahaʼi faka mafola e hogofulu ʼi Orşova, pea ʼe nātou fai te ʼu ako faka tohi-tapu ʼi te ʼu ʼapi e 30.

Ko ia ʼaē neʼe ina ʼuluaki tali te moʼoni ʼi Turnu-Severin ko te tagata tali hahaʼi ʼi te otele ʼaē neʼe nofo ai ia Ionel. Hili kiai te ʼu māhina e lua, ko te tagata ʼaia neʼe liliu ko te tagata faka mafola ʼe mole heʼeki papitema, pea hili ki ai māhina e tolu neʼe papitema. ʼI te temi nei kua kau kiai te toko 32 hahaʼi faka mafola ʼi te koga meʼa ʼaia ʼaē ʼe tānakiʼi ko te ʼu ako faka tohi-tapu ʼi te ʼu ʼapi e 84.

Ko te tahi pionie makehe, ko Gabriela Geica, neʼe gāue ko te pionie katoa tatau aipe mo te temi ʼaē neʼe tapuʼi ai te gāue. Ko tana fakaʼamu ke gāue ʼi te ʼu koga meʼa ʼaē e lahi ai te gāue. Neʼe hinoʼi ia ia ki te telituale lahi. ʼI ʼihi temi ʼe ina fai ko kilometa e 100 ki te 160 moʼo maʼu te hahaʼi ʼe fia fagono ki te logo. ʼI te kolo ʼaē neʼe gāue ai ko Motru neʼe ko te ʼu Fakamoʼoni pe e fā. “ ʼI te tuputupu ʼo te gāue ʼi Motru, ko te kau patele pea mo ʼihi kūtuga lotu neʼe nātou kamata fakafeagai kia mātou”, ko te ʼui ʼaia ʼa te tuagaʼane. “Neʼe nātou fakakoviʼi te pule kolo pea mo te kau polisi ke nātou fakamatakuʼi te ʼu famili ʼaē neʼe nātou taupau ʼau ke nātou kapu ia ʼau, koia leva ko te māhina ki te tahi māhina neʼe tonu ke ʼau kumi ai hoku nofoʼaga.”

Ko Gabriela neʼe ina kamata fai te ako pea mo te fafine ʼe mole tui ki te ʼAtua, ko te fafine ʼaia neʼe ina ʼui age ʼe mole fia fai ia ki he lotu peʼe ko te Tohi-Tapu. Kae hili pe ʼaia kiai tona ʼu māhina ako e fā, neʼe kamata lagolago e te fafine te Tohi-Tapu. Māʼiape la te haga ʼaē ʼo tona ʼohoana ʼo tuku ia ia ke nofo ʼi tuʼa ʼi te pōʼuli pea mo fakamatakuʼi ia ia ke nā mavete ʼo toe feiā aipe mo hana matehi ia ia, ko te fafine neʼe ina taupau aipe tana agatonu. ʼI muʼa ʼo tana papitema, neʼe ina fai te ʼu ako faka tohi-tapu e hogofulu.

Ko te ʼu ʼamanaki fakaofoofo ka haʼu

ʼI te māhina ʼo ʼaukusito 1992, neʼe ko te hahaʼi faka mafola ʼi Lomania e toko 24 752 ʼi te ʼu kokelekasio e 286. Ko te hahaʼi ʼo te Fakamanatu neʼe toko 66 000 tupu. ʼI te kiʼi filiale ʼi Bucharest, ko te toko 17 kaugāue neʼe nātou fai fakalelei ke nātou tokaga ki te ʼu meʼa fakalaumālie ʼe ʼaoga ki ʼonatou ʼu tēhina. ʼE nātou fakatalitali nei ki hanatou kamata laga he filiale lahi age.

Ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi Lomania ʼe nātou ōfo ʼi te ʼu fetogi fakavilivili fuli ʼi te ʼu taʼu pe ʼaenī kua hili. ʼE nātou fakafetaʼi kia Sehova ʼAtua ʼi tanatou kau ʼi te kokelekasio faka malamanei ʼe ina fua tona huafa pea mo taki te hahaʼi ki te mālama totonu ʼo ʼuhiga mo ia pea mo tana fakatuʼutuʼu ʼe mole fetogi. Hili ki ʼonatou ʼahiʼahiʼi pea mo ʼonatou fakataga fualoa, ʼe ko he loto fakafetaʼi ʼe nātou maʼu kia Sehova ʼi tana kua haga leva ʼo fetogi te ʼu temi pea mo te ʼu fasiga taʼu ʼi Lomania!

[Mape ʼo te pasina 27]

(Vakaʼi te nusipepa)

HUKALIA

LOMANIA

Bucharest

Cuj-Napoca

Craiova

Tirgu-Mures

Orşova

Turnu-Severin

Motru

Turda

PULUKALIA

[Paki ʼo te pasina 28, 29]

1. Lagi ko te toko 700 tēhina neʼe maʼopoʼopo ki te vao matuʼa ʼi te taʼu 1947.

2. Ko he kiʼi pepa lotu ki te akonaki ʼi te taʼu 1946.

3. Ko te fakatahi ʼe mole heʼeki faʼa fualoa ʼi Lomania 1992.

4. Ko te faka mafola ʼi te temi nei ʼi Cluj-Napoca.

5. Ko te Fale ʼo te Puleʼaga ʼe ōvi ki Turda.

6. Ko te famili ʼo te Petele ʼi Bucharest.