“Ko ʼAē ʼe Fakasiosio Poto ʼe Tokaga Ki Tana Haʼele”

KO HE tahi ʼe fakasiosio poto ʼe faiva ʼi te fakaʼaluʼalu ʼo he ʼu gāue pea mo te fakatokatoka ʼo ni ʼu fihifihia, ʼe ko he tahi ʼe ʼatamai, pea mo poto ʼi te fakafuafua lelei ia tana ʼu gāue pea mo mahino kiai, pea ʼe gaohi meʼa tokaga. ʼE mole kākā peʼe fai fakatuʼutuʼu moʼo kākāʼi ʼo niʼihi. ʼE ʼui fēnei iā Tāʼaga Lea 13:16: “Ko te tagata fuape ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe gāue anai ʼaki te poto.” Ei, ko te fakasiosio poto ʼe ko he kalitātē maʼuhiga.

E feafeaʼi hatatou fakasiosio poto ʼi totatou maʼuli ʼaē ʼi te ʼaho fuli? ʼE ʼiloga feafeaʼi te kalitātē ʼaia ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou filifili, mo tatatou faʼahiga felogoi mo te hahaʼi, pea mo tatatou faʼahiga tali ia te ʼu ʼaluʼaga kehekehe? Koteā te ʼu lelei ʼe tou maʼu ai? Koteā te ʼu malaʼia ʼaē ʼe tou hāo mai ai? Ko Salomone, Hau ʼo te Iselaele ʼāfea, ʼe ina foaki mai ia te ʼu tali ʼaoga ki te ʼu fehuʼi ʼaia, mokā tou lau ia Tāʼaga Lea 14:​12-25.a

Koutou Filifili Fakapotopoto Tokotou Ala

Moʼo fai ʼo he ʼu filifili fakapotopoto pea mo maui mālie, ʼe mahino ia ʼe fakamaʼua kiai te fealagia ʼaē moʼo fakakehekeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi. Kae ʼe fakatokaga fēnei mai ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE ʼi ai te ala ʼe totonu iā muʼa ʼo te tagata, kae ko tona ikuʼaga ʼe ko te ʼu ala ʼo te mate.” (Tāʼaga Lea 14:12) Koia ʼe tonu ai ke tou ako ke tou fakakehekeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei moʼoni pea mo te meʼa ʼaē ʼe hage mai ʼe lelei. ʼE hā ʼaki mai ʼi te kupuʼi palalau “te ʼu ala ʼo te mate,” ʼe lahi te ʼu ala fakakākā feiā. Tou vakaʼi age muʼa he ʼu faʼahi ʼe tonu ke tou tōkakaga kiai pea mo fakamamaʼo mai ai.

ʼI te agamāhani, ʼe faka ʼuhiga te hahaʼi maʼu koloā pea mo te hahaʼi ʼiloa ʼo te malamanei ʼe ko he ʼu hahaʼi ʼe fakaʼapaʼapaʼia pea ʼe tonu ke tou fakamaʼuhigaʼi. ʼE hage ʼe lelei tanatou ʼu gāue, ʼuhi ko tonatou tuʼulaga faka sosiale pea mo tanatou maʼu koloā. Kae koteā te ʼu puleʼaki ʼe fakaʼaogaʼi e te tokolahi ʼo nātou ʼaia ke feala hanatou maʼu koloā peʼe ke nātou ʼiloa? ʼE lelei tuʼumaʼu koa tanatou ʼu faʼahiga fai pea mo tanatou ʼu aga? ʼE ʼi ai te ʼu hahaʼi ʼe nātou faʼafai ʼi te faʼahi faka lotu. Kae ʼe fakamoʼoni koa e tanatou fakamalotoloto ʼe totonu te meʼa ʼaē ʼe nātou tui kiai?​—Loma 10:​2, 3.

ʼE lagi hage ʼe matatonu he aga, heʼe kita faihala. Ko te ʼu tonu ʼaē ʼe tou fai ʼo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼe tou manatu ʼaē ʼe totonu, ʼe fakalogo ki totatou loto, ʼaē ʼe ko he takitaki kākā. (Selemia 17:9) Ko he leʼo ʼo loto ʼe fakapōʼuli pea neʼe mole akoako, ʼe feala ke ina taki tatou ke tou manatu ko te ala ʼaē ʼe kovi ʼe ko te ala ʼaia ʼe totonu. Koteā ʼaē ka tokoni mai anai ke tou filifili te aga ʼaē ʼe lelei?

ʼE maʼuhiga ke tou ako takitokotahi pea mo tou ako fakalelei te ʼu moʼoni loloto ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua, mo kapau ʼe tonu ke tou maʼu “te ʼu fealagia fakakaukau [ʼaē] kua akoʼi ke [nātou] fakakehekeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi.” Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe tonu ke tou maʼuliʼi ia te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu, ke feala hatatou akoako ‘te fakaʼaogaʼi’ ‘o te ʼu fealagia ʼaia. (Hepeleo 5:​14, MN ) ʼE tonu ke tou tōkakaga naʼa tou tuku ki he aga ʼe hage ʼe matatonu ke ina fakamaliu tatou mai ‘te ala lauveliveli ʼaē ʼe fakatau ki te maʼuli.’​—Mateo 7:​13, 14.

Ka “Mamahi Te Loto”

ʼE tou lava fiafia koa mo kapau ʼe mole tokalelei totatou loto? ʼE feala koa ki te kata pea mo te pā kokolo ke nā fakamaʼamaʼa he mamahi ʼe loloto? ʼE ko he aga fakapotopoto koa hata ʼinu kava moʼo lolomi te mamahi ʼo tokita loto, peʼe kita fakaʼaogaʼi te toloke, peʼe kita fai he ʼu aga heʼe ʼaoga ʼi te ʼu felāveʼi fakasino moʼo pulihi te ʼu meʼa ʼaia ʼi tota loto? Kailoa ia. ʼE ʼui fēnei e te hau poto: “Logola ʼe kata, kae ʼe feala pe ke mamahi te loto.”​—Tāʼaga Lea 14:13a.

ʼE feala ke fakaū e te kata ia te mamahi, kae ʼe mole ina pulihi ia. ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu, “kiā meʼa fuli ʼe ʼi ai tona temi kua fakakatofa.” Ei, ʼe ʼi ai “te temi moʼo tagi pea mo te temi moʼo kata; te temi moʼo lāuga pea mo te temi moʼo gaoʼi.” (Tagata Tānaki 3:​1, 4) Ka hoholo te lotomamahi, ʼe tonu ke tou kumi he ʼu puleʼaki moʼo tauʼi te mamahi, ʼo tou kumi “te faiva takitaki” mo kapau ʼe ʼaoga. (Tāʼaga Lea 24:6)b Ko te kata pea mo te gaoʼi ʼe maʼuhiga, kae ʼe siʼisiʼi tonā ʼaoga. Moʼo fakatokaga ki te ʼu gaoʼi heʼeʼaoga pea mo te fakafiafia fakavale, ʼe ʼui fēnei e Salomone: “ ʼE fakaʼosi te fiafia ʼaki te mamahi.”​—Tāʼaga Lea 14:13b.

ʼE Fiafia Feafeaʼi​—Te Tagata Aga Fakakākā Pea Mo Te Tagata Agalelei?

ʼE toe hoko fēnei te palalau ʼa te hau ʼo Iselaele: “Ko te tagata ʼaē ʼe aga heʼeʼagatonu ʼe fiafia anai ʼi te ʼu fua ʼo tona ʼu ala, kae ʼe fiafia anai te tagata agalelei ʼi te ʼu fua ʼo tana aga.” (Tāʼaga Lea 14:14) ʼE fiafia feafeaʼi te tagata aga fakakākā pea mo te tagata agalelei ki te ʼu fua ʼo tanā ʼu gāue?

Ko te tagata heʼe tui ʼe mole tuʼania ki te huʼi maʼua ki te ʼAtua. Koia ʼe mole ʼi ai he ʼuhiga ʼo te fai ʼo te meʼa ʼaē ʼe lelei kiā mata ʼo te ʼAtua maʼa te tagata ʼaē ʼe mole tui. (1 Petelo 4:​3-5) Ko te taʼi tagata ʼaia ʼe fiafia pe ʼi te fua ʼo tona maʼuli ʼi tana manako ki te ʼu koloā. (Pesalemo 144:​11-15a) Kae ko te tagata agalelei ʼe tokaga ʼo fai te meʼa ʼaē ʼe lelei kiā mata ʼo te ʼAtua. ʼI tana ʼu gāue fuli, ʼe mulimuli ki te ʼu pelesepeto faitotonu ʼa te ʼAtua. Ko te taʼi tagata ʼaia ʼe fiafia ʼi te ʼu fua ʼaē ʼe ina utu, koteʼuhi ko tona ʼAtua ko Sehova, pea ʼe ina maʼu ai he fiafia lahi ʼaupito ʼi tana tauhi ki te Māʼoluga ʼAupito.​—Pesalemo 144:15b.

ʼAua Naʼa Koutou “Tui Ki Te ʼu Palalau Fuli”

Moʼo fakakehekeheʼi te ʼu ala ʼo ia ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto mo te ʼu ala ʼo ia ʼaē ʼe fakaʼeteʼete, ʼe ʼui fēnei e Salomone: “Ko ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto ʼe tui ki te ʼu palalau fuli, kae ko ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe tokaga ki tana haʼele.” (Tāʼaga Lea 14:15) Ko ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe mole hoko tui ki te ʼu meʼa fuli. ʼE mole hoko tui ki te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe logo kiai peʼe ina tali te ʼu manatu ʼa ʼihi, kae ʼe tokaga fakalelei ki tona ʼu ala. ʼE ina fakamaʼopoʼopo te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe ina maʼu, pea hoki ina fai leva tana gāue ʼo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē kua mālama kiai.

Ohage la tou fakakaukauʼi age muʼa te fehuʼi ʼaē “Peʼe ʼi ai koa he ʼAtua?” Ko ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto ʼe lagi ina muliʼi te manatu ʼaē ʼe maʼu e te tokolahi, peʼe lagi faka tui ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe tui kiai te hahaʼi maʼu tuʼulaga. Kae ko ia ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe ina sivisivi fakalelei te ʼu manatu. ʼE fakakaukau anai ki te ʼu vaega ohage ko Loma 1:20 pea mo Hepeleo 3:4. ʼI te faʼahi fakalaumālie, ko he tahi ʼe fakaʼeteʼete ʼe mole ina tali feiā pe te ʼu palalau ʼa te kau takitaki lotu. ʼE ina ‘ ʼahiʼahiʼi te ʼu folafola fakalaumālie peʼe haʼu moʼoni mai te ʼAtua.’​—1 Soane 4:⁠1.

ʼE ko he aga fakapotopoto hatatou fakalogo ki te tokoni ʼaē ke ʼaua naʼa tou “tui ki te ʼu palalau fuli”! Ko nātou ʼaē ko tonatou maʼua ke nātou fai tokoni ʼi te kokelekasio ʼe tonu ke nātou tōkakaga tāfito ʼo muliʼi te tokoni ʼaia. Ko ʼaē ʼe fai tokoni ʼe tonu muʼa ke mahino kātoa ki te meʼa ʼaē neʼe hoko. ʼE tonu ke fakalogo fakalelei pea mo ina tānaki te ʼu manatu fuli ke ʼiloga ʼi tana tokoni ʼe mole fakapalatahi.​—Tāʼaga Lea 18:13; 29:⁠20.

“Ko Te Tagata ʼAē ʼe Poto Fakakaukau ʼe Fehiʼaʼinaʼi”

ʼI tana talanoa ki te faʼahi ʼaē ʼe kehekehe ai te poto pea mo te agavale, ʼe ʼui fēnei e te hau ʼo Iselaele: “Ko te tagata poto ʼe manavasiʼi pea ʼe maliu kehe mai te kovi, kae ko te tagata vale ʼe ʼita ia pea ʼe falala fau kiā ia. Ko ʼaē ʼe ʼita vave ʼe ina fai anai hana ʼu aga fakavale, kae ko te tagata ʼaē ʼe poto fakakaukau ʼe fehiʼaʼinaʼi.”​—Tāʼaga Lea 14:​16, 17.

Ko te tagata poto ʼe ina tuʼania te ʼu fua ʼo tana fai he aga ʼe kovi. Koia ʼe nofo tokaga pea mo ina faka maʼuhigaʼi te ʼu tokoni fuli pe ʼe ʼaoga age kiā ia ke fakamamaʼo mai te ʼu aga ʼaē ʼe kovi. Ko te tagata vale ʼe mole ina maʼu te taʼi tuʼania ʼaia. ʼE falala kiā ia totonu, pea ʼe ina meʼa noaʼi te ʼu tokoni ʼa ʼihi. Ko te taʼi tagata ʼaia ʼe ʼita vave pea ʼe ina fai te ʼu aga fakavale. Kae he koʼe koa ʼe fehiʼaʼinaʼi te tagata ʼaē ʼe poto fakakaukau?

Ko te kupuʼi palalau ʼaē ko te “poto fakakaukau” ʼi te lea faka Hepeleo neʼe ko ʼona faka ʼuhiga e lua. ʼI tona faka ʼuhiga lelei, ʼe faka ʼuhiga ki te sio mamaʼo pea mo te ʼatamai. (Tāʼaga Lea 1:4; 2:11; 3:21) ʼI tona faka ʼuhiga kovi, ʼe feala ke faka ʼuhiga ki he ʼu manatu kovi peʼe ko he ʼu fakakaukau kākā.​—Pesalemo 37:7; Tāʼaga Lea 12:2; 24:⁠8.

Kapau ko te kupuʼi palalau ʼaē ko “te tagata ʼaē ʼe poto fakakaukau” ʼe faka ʼuhiga ki he tagata ʼe fai fakatuʼutuʼu fakakākā, ʼe tou mahino ai pe koʼe ʼe fehiʼaʼinaʼi te taʼi tagata ʼaia. Kae ʼe toe fehiʼaʼinaʼi foki mo te tagata ʼaē ʼe sio mamaʼo e nātou ʼaē ʼe mole nātou maʼu te kalitātē ʼaia. Ohage la, ko nātou ʼaē ʼe nātou akoako tonatou fealagia fakakaukau pea mo nātou filifili ke ‘ ʼaua naʼa nātou kau ki te malamanei’ ʼe fehiʼaʼinaʼi nātou e te malamanei. (Soane 15:19) ʼE manukiʼi te kau tūpulaga Kilisitiano ʼaē ʼe nātou fakaʼaogaʼi tonatou ʼu fealagia fakakaukau pea mo nātou fakamamaʼo mai te ʼu fakahala ʼo ʼihi tūpulaga ke ʼaua naʼa nātou fai he ʼu aga heʼeʼaoga. Ko te faʼahi ʼaē ʼe tonu ke tou mahino kiai, ko te kau atolasio moʼoni ʼe fehiʼaʼinaʼi ʼi te malamanei, ʼaē ʼe takoto ʼi te pule ʼo Satana te Tevolo.​—1 Soane 5:⁠19.

“ ʼE Tonu Anai Ke Punonou Te Kau Agakovi”

Ko nātou ʼe fakaʼeteʼete, peʼe ko te kau fakasiosio poto, ʼe nātou kehekehe mo nātou ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto. “ ʼIo, ko nātou ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto ʼe nātou maʼu anai te agavale, kae ko te ʼu tagata ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe nātou maʼu anai te ʼatamai mālama ohage ko he pale.” (Tāʼaga Lea 14:18) ʼI tanatou mole maʼu ia te fakasiosio mamaʼo, ʼe filifili e nātou ʼaē ʼe mole heʼeki fakapotopoto ia te agavale. Ko tonatou maʼuli ʼaia. Kae ʼi te tahi faʼahi, ko te ʼatamai mālama ʼe ina fakamataleleiʼi te kau fakasiosio poto, ohage ko he pale ʼe ina faka maʼuhigaʼi he hau.

ʼE ʼui fēnei e te hau poto: “ ʼE tonu anai ke punonou te kau agakovi ʼi muʼa ʼo te kau agalelei, pea ki te kau agakovi ʼi muʼa ʼo te ʼu matapā ʼo te tagata agatonu.” (Tāʼaga Lea 14:19) Ko te tahi fakaliliu ʼo te ʼu palalau ʼaia, ʼe faifai pe pea mālo te kau agalelei ʼi te kau agakovi. Koutou tokagaʼi te kua kaugamālie ʼa te hahaʼi ʼo te ʼAtua ʼo feiā mo te makehe ʼo tonatou faʼahiga maʼuli ia ʼaho nei. ʼI te sisio ʼa te ʼu fili ki te ʼu tapuakina ʼaē ʼe maʼu e te ʼu kaugana ʼa Sehova, ʼe tonu ai ke nātou “punonou” iā muʼa ʼo te fafine fakatā ʼo Sehova ʼi te lagi, ʼaē ʼe fakatātā e te toe ʼo te kau Kilisitiano fakanofo ʼi te kele. Tatau aipe peʼe mole nātou fakamoʼoni kiai ʼi muʼa ʼo Halamaketone, kae ʼe tonu anai ke nātou fakamoʼoni ko te koga faka kelekele ʼo te kautahi ʼa te ʼAtua ʼe ina fakatā moʼoni te koga ʼo te kautahi ʼaia ʼi te lagi.​—Isaia 60:​1, 14; Kalate 6:16; Apokalipesi 16:​14, 16.

Ko Te “Loto Manavaʼofa Kiā Nātou ʼe Māsisiva”

ʼI tana tokagaʼi te nātulā ʼo te tagata, neʼe ʼui fēnei e Salomone: “Ko he tagata ʼe mole ʼi ai hana meʼa ʼe fehiʼaʼinaʼi māʼia pe la mo tona tatau, kae ʼe kaugamālie te ʼu kaumeʼa ʼaē ʼo te tagata maʼu koloā.” (Tāʼaga Lea 14:20) ʼE ko te ʼuhiga moʼoni ʼaia ʼo te tagata heʼe haohaoa! ʼI tana manatu tāfito kiā ia totonu, ʼe ina tau faka maʼuhigaʼi te tagata koloaʼia kae lītuʼa ia ki te tagata masiva. Logola ʼe kaugamālie te ʼu kaumeʼa ʼo te tagata maʼu koloā, kae ʼe nātou kaugamālie faka temi pe ohage pe ko tona ʼu koloā. ʼE mole tonu ai ke tou faʼu he ʼu fakakaumeʼa ʼaki te paʼaga peʼe ko te ʼu laupisi!

Kae e feafeaʼi age mo kapau ʼe tou vakavakaʼi fakalelei ia tatou pea tou tokagaʼi ʼe tou faigaʼi ke leleiʼia tatou e te tagata maʼu koloā kae tou meʼa noaʼi ia ia ʼaē ʼe masiva? ʼE tonu ke tou mahino ko te fakapalatahi ʼaia ʼe tauteaʼi ʼi te Tohi-Tapu. ʼE ʼui fēnei ai: “Ko ʼaē ʼe fehiʼa ki tona tatau ʼe agahala ia, kae fiafia ia ia ʼaē ʼe loto manavaʼofa kiā nātou ʼe māsisiva.”​—Tāʼaga Lea 14:⁠21.

ʼE tonu ke tou tōkakaga kiā nātou ʼaē ʼe tau mo te ʼu ʼaluʼaga faigataʼa. (Sakopo 1:27) ʼE tou lava fakahoko feafeaʼi te faʼahi ʼaia? ʼO tou foaki age “te u koloa o te malama-nei,” lagi ko he paʼaga, peʼe ko he meʼa kai, mo hona nofoʼaga, mo he ʼu mutuʼi meʼa, pea mo tokaga age ki ai. (1 Soane 3:17) ʼE fiafia ia ia ʼaē ʼe tokaga feiā kiā nātou ʼaē ʼe māsisiva, koteʼuhi “ ʼe lahi age te fiafia ʼi takita foaki, ʼi takita tali.”​—Gaue 20:​35, MN.

Koteā ʼAē ʼe Hoko Ki Te Kau Fakasiosio Poto Pea Mo Te Kau Vavale?

Ko te tagata ʼaē ʼe fakasiosio poto pea mo ia ʼaē ʼe vale, ʼe hoko kiā nāua ia te pelesepeto ʼaenī “ko te mea ae e to e te tagata pea e ina utu anai.” (Kalate 6:7) Ko te tagata ʼaē ʼe fakasiosio poto ʼe ina fai te meʼa ʼaē ʼe lelei, kae ko ia ʼaē ʼe vale ʼe ina faʼufaʼu te fakatuʼutuʼu kākā. Neʼe fehuʼi fēnei e te hau poto: “ ʼE mole hēhē anai koa ia nātou ʼaē ʼe nātou faʼufaʼu te kovi?” Ei ʼe nātou hēhē anai. “Kae ʼe maʼu te lotoʼofa pea mo te agatonu e nātou ʼaē ʼe nātou faʼufaʼu te meʼa ʼaē ʼe lelei.” (Tāʼaga Lea 14:22) Ko nātou ʼaē ʼe nātou fai te meʼa ʼaē ʼe lelei, ʼe nātou maʼu te finegaloʼofa ʼo ʼihi hahaʼi, ʼo feiā mo te lotoʼofa ʼo te ʼAtua.

ʼI tana faka ʼalutahi te fua lelei pea mo te gāue kinakina, kae ina faka ʼalutahi te masiva mo te lahi ʼo te palalau kae mole lahi te gāue, neʼe ʼui fēnei e Salomone: “Ko te ʼu gāue kinakina fuli ʼe ʼi ai tona ʼaoga, kae ko te palalau pe ʼo te ʼu laugutu ʼe ina taki ki te masiva.” (Tāʼaga Lea 14:23) ʼE toe hoko moʼoni feiā ia te pelesepeto ʼaia ki tatatou ʼu faiga fakalaumālie. Ka tou gāue mālohi ʼi te minisitelio faka Kilisitiano, pea ʼe tou utu te ʼu fakapale ʼaē ko te fakahū ʼo te moʼoni fakatupu hāofaki ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua ki te hahaʼi tokolahi. Ko te fakahoko lelei ʼo tatatou ʼu gāue faka teokalatike, ʼe tupu ai hatatou loto fiafia pea mo hatatou loto fīmālie.

ʼE ʼui fēnei iā Tāʼaga Lea 14:24: “Ko te pale ʼo te kau agapoto, ko tonatou ʼu koloā; ko te agavale ʼa te kau vale ʼe ko he agavale ia.” ʼE feala ke tou mahino ʼaki te ʼu palalau ʼaenī, ko te poto ʼaē ʼe faiga kiai ia te kau popoto ʼe ko tonatou koloā ʼaia, pea ʼe ina teuteuʼi ia nātou. Kae ko te tagata vale ʼe ina maʼu pe anai te agavale. ʼE fakamatala e te tohi maʼuhiga, ko te tāʼaga lea ʼaia ʼe toe faka ʼuhiga foki “ko te ʼu koloā ʼe ko he teuteuʼi ʼo nātou ʼaē ʼe nātou fakaʼaogaʼi lelei . . . kae ko te kau vale ʼe nātou maʼu pe nātou tanatou vale.” Logope he faʼahiga faka ʼuhiga ʼo te tāʼaga lea ʼaia, kae ko ia ʼaē ʼe agapoto ʼe fua lelei age tona maʼuli iā ia ʼaē ʼe agavale.

ʼE ʼui fēnei e te hau ʼo Iselaele: “Ko he fakamoʼoni ʼe moʼoni ʼe ina hāofaki te ʼu maʼuli, kae ko he fakamoʼoni ʼe fai loi ʼe ina faka mafola te ʼu loi.” (Tāʼaga Lea 14:25) Logola ko te faʼahi ʼaenī ʼe moʼoni ia ʼi te ʼu temi fai fakamāu, kae koutou tokagaʼi age muʼa tona faka ʼuhiga ki tatatou minisitelio. Ko tatatou gāue fai faka mafola ʼo te Puleʼaga pea mo te fai ʼo ni tisipulo, ʼe faka ʼuhiga ai ke tou fakamoʼoni ki te moʼoni ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua. Ko te fakamoʼoni ʼaia ʼe ina hāofaki te ʼu hahaʼi fakamalotoloto mai te lotu hala pea mo hāofaki ai te ʼu maʼuli. ʼAki tatatou tokaga tuʼumaʼu kiā tatou totonu pea mo tatatou faiakonaki, ʼe tou hāofaki ai anai ia tatou totonu pea mo nātou ʼaē ʼe fagono mai kiā tatou. (1 Timoteo 4:16) ʼI tatatou haga fai ia te faʼahi ʼaia, tou tōkakaga ʼo tou fakasiosio poto ʼi te ʼu faʼahi fuli ʼo totatou maʼuli.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 18]

ʼE tonu ke tou akoʼi fakalelei te ʼu moʼoni ʼaē ʼe loloto age, mo kapau ʼe tonu ke tou fakakehekeheʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi

[Paki ʼo te pasina 18]

Ko te maʼuli ʼaē ʼe ʼiloga ai te manako ki te ʼu koloā, ʼe fakatupu fiafia moʼoni koa?