ʼE Kumi Te Moʼoni Faka Tohi-Tapu e Te Kau Mennonites

ʼI TE tahi ʼuhu ʼo te māhina ʼo Novepeli ʼo te taʼu 2000, neʼe fakasiosio te kau misionea Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi Bolivie ʼi te matapā fakamālama ʼo tanatou kiʼi ʼapi, ki te kūtuga, ko te ʼu tagata pea mo te ʼu fafine ʼe nātou teu te ʼu kofu ʼe māpunupunu pea ʼe nātou tutuʼu mātataku ʼi te muʼa ʼā. ʼI te temi ʼaē neʼe ʼavahi ai te ʼā e te kau misionea, neʼe fēnei te ʼu ʼuluaki palalau ʼa te ʼu hahaʼi ʼaia: “ ʼE mātou fia maʼu te moʼoni mai te Tohi-Tapu.” Ko te ʼu hahaʼi ʼaia neʼe ko te kau Mennonites. Ko te teu ʼa te ʼu tagata neʼe ko te ʼu teu tahi faka tagakili, kae ko nātou fafine neʼe ko te ʼu pakele lanu fakapōʼuli, pea neʼe nātou fepalalauʼaki ʼi te lea faka Siamani. Neʼe ʼiloga tanatou mātataku ʼi ʼonatou mata. Neʼe nātou sio haʼele naʼa neʼe muliʼi nātou e he tahi. Kae ʼi tanatou ʼosi hū ki te loto fale, neʼe ʼui ʼi te tahi ʼo te ʼu tagata ʼaē neʼe kei mālolohi, “ ʼE au fia ʼiloʼi te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fakaʼaogaʼi te huafa ʼo te ʼAtua.”

ʼI tamatou fai palalau ʼi fale, neʼe mole kei nātou mātataku pea neʼe mātou ʼavage tanatou ʼu meʼa ʼinu. Neʼe nātou ʼōmai mai te kolo ʼe tuʼu mamaʼo, ko te kolo ʼe gāue kele ai ia te hahaʼi. Neʼe nātou maʼu ai Te Tule Leʼo neʼe momoli age kua hili kiai te ʼu taʼu e ono. Neʼe nātou fehuʼi fēnei: “Neʼe mātou lau ai ʼe tuʼu anai he palatiso ʼi te kele. ʼE moʼoni koa te palalau ʼaia? Neʼe fakahā age e te ʼu Fakamoʼoni ia te tali ʼa te Tohi-Tapu ki te fehuʼi ʼaia. (Isaia 11:9; Luka 23:43; 2 Petelo 3:​7, 13; Apokalipesi 21:​3, 4) Pea neʼe ʼui fēnei e te tahi ʼo te ʼu tagata ʼaia: “Sio la, ʼe moʼoni. ʼE ʼi ai anai te palatiso ʼi te kele.” Pea neʼe ʼui e ʼihi: “Kua tou maʼu te moʼoni.”

Ko ai koa te kau Mennonites? Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou tui kiai? Moʼo tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia, ʼe tonu muʼa ke tou toe liliu ki te 16 sēkulō.

Ko Ai Koa Te Kau Mennonites?

ʼI te ʼu taʼu 1500, ʼaki te toe faigaʼi ke fakaliliu ia te Tohi-Tapu pea mo tā ʼi te ʼu lea māhani ʼo te Eulopa, neʼe fakatupu ai ia te fia ako ʼa te hahaʼi ia te Tohi-Tapu. Ko Lutelo pea mo te tahi ʼu hahaʼi neʼe nātou fia fetogi lotu, neʼe nātou fakafisi ki te ʼu tuʼuga akonaki ʼo te Lotu Katolika. Kae neʼe lahi te ʼu akonaki neʼe mole ʼalutahi mo te Tohi-Tapu neʼe kei mulimuli kiai te Lotu Polotesita foʼou. Ohage la, tokolahi neʼe nātou loto ke papitemaʼi te ʼu kihiʼi tamaliki ʼi te ʼēkelesia. Kae ko ʼihi hahaʼi ʼaē neʼe nātou kumi te moʼoni faka Tohi-Tapu neʼe nātou mahino, ʼe hoki liliu he tahi ko he Kilisitiano mo kapau ʼe ina fai he tonu kua mahino kiai ʼi muʼa ʼo tona papitema. (Mateo 28:​19, 20) Ko te kau fai faka mafola faʼafai ʼaē neʼe nātou tui ki te akonaki ʼaia, neʼe nātou kamata feʼoloʼaki ʼi te ʼu kolo lalahi pea mo te ʼu kolo liliki ʼo akoʼi te Tohi-Tapu ki te hahaʼi pea mo papitemaʼi te hahaʼi lalahi. Pea neʼe fakahigoaʼi ia nātou ko te kau Anabaptistes, ʼaē ko tona faka ʼuhiga “ko te hahaʼi ʼaē neʼe toe papitemaʼi.”

ʼI te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe nātou kumi te moʼoni ki te kau Anabaptistes, neʼe kau ai ia Menno Simons, ko te pātele Katolika neʼe nofo ʼi te kiʼi kolo ko Witmarsum, ʼi te potu noleto ʼo Holani. ʼI te taʼu 1536, neʼe mavae ʼi te Lotu Katolika pea neʼe liliu ai ko he tagata neʼe fekumiʼaki e te lotu Katolika. ʼI te taʼu 1542, ko te Hau ʼo Te Puleʼaga Loma ko Charles 5 neʼe ina fakapapau ʼe ina foaki anai he paʼaga ʼo te paʼaga ʼo Holani​—ko te ʼu florin e 100​—moʼo totogi ia ia ʼaē ka ina puke anai ia Menno. Kae neʼe kua fakatahi ia Menno mo ʼihi ʼo te kau Anabaptistes ʼo nātou faʼufaʼu te ʼu kokelekasio. Pea neʼe fakahigoaʼi ia ia mo tana ʼu tisipulo ko te kau Mennonites.

Te Kau Mennonites Ia ʼAho Nei

ʼAki te temi, ko te ʼu toko lauʼi afe Mennonites neʼe nātou mavae mai te Potu Uesite ʼo Eulopa ʼo nātou ʼolo ki te Potu Noleto ʼo Amelika, ʼuhi ko te ʼu fakataga ʼaē neʼe fai kiā nātou. Neʼe feala ai ke nātou hoko atu tanatou kumi ia te moʼoni pea mo faka mafola tanatou logo ki te tahi hahaʼi tokolahi. Kae neʼe kua puli ia te faʼafai ʼaē neʼe maʼu e tonatou ʼu tupuʼaga ki te haga ako ʼo te Tohi-Tapu pea mo te fai faka mafola ki te hahaʼi. Tokolahi iā nātou neʼe kua nātou faka tui ki te ʼu akonaki ʼe mole ʼalutahi mo te Tohi-Tapu, ohage ko te Tahitolu, mo te laumālie tuputupua, pea mo te ʼifeli kakaha. (Tagata Tānaki 9:5; Esekiele 18:4; Maleko 12:29) Ia ʼaho nei, ʼe gāue tāfito te kau misionea Mennonites ki te ʼu gāue faka sosiale pea mo te ʼu poto faka tōketā, kae mole kei nātou faka mafola te logo lelei.

ʼE fakafuafua ʼe māʼuʼuli ʼi te temi nei te kau Mennonites ʼe lagi toko 1 300 000 ʼi te ʼu fenua e 65. Kae ko te kau Mennonites ʼe nātou meo ʼi tanatou mole felogoi tahi, ohage pe ko tona fai e Menno Simonsz kua hili kiai te ʼu sēkulō. Lolotoga te ʼUluaki Tau Faka Malamanei, neʼe lahi te ʼu mavetevete ʼi tanatou lotu ʼuhi ko te ʼu kehekehe ʼo tanatou manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼu tau ʼo te malamanei. Tokolahi ʼi te Potu Noleto ʼo Amelika ʼi tanatou mahino ki te Tohi-Tapu neʼe nātou fakafisi ki te hū solia. Kae ʼe ʼui fēnei ʼi te tohi An Introduction to Mennonite History: “ ʼI te taʼu 1914, ko te mole hū solia ʼa te kau Mennonites neʼe ko he koga maʼuhiga ia ʼi te ʼu Lotu Mennonites ʼi te Potu Uesite ʼo Eulopa.” Ia ʼaho nei, ko ʼihi kūtuga Mennonites kua nātou mulimuli ki te ʼu aga ʼo te temi nei. ʼE ʼi ai ihi kūtuga Mennonite ʼe kei nātou fakamaʼu tonatou ʼu kofu ʼaki te ʼu pine fakamaʼu kofu, pea ʼe nātou tui ʼe mole ʼaoga ke tele kava te hahaʼi tagata.

Ko ʼihi kūtuga Mennonites, ʼi tanatou loto ʼaē ke nātou fakamamaʼo mai te mālama ʼo te temi nei, neʼe nātou ʼolo ki te ʼu koga meʼa ʼe fakagafua age e te kau takitaki ʼo te ʼu fenua ke nātou māʼuʼuli ai, kae ke mole nātou fai he ʼu meʼa ʼe fakafeagai ki te fenua. Ohage la, ʼi Bolivie, ʼe lau ko te toko 38 000 kau Mennonites ʼe nātou nonofo ʼi te ʼu tuʼuga nofoʼaga mamaʼo, ʼo tahi ʼalu pe te kūtuga mo tona ʼu lēkula ki te maʼuli. Ko ʼihi nofoʼaga ʼe nātou tapuʼi te ʼu motokā, kae ʼe nātou fakagafua pe he feʼoloʼaki ʼi te ʼu hōsi pea mo te ʼu saliote. Ko ʼihi nofoʼaga ʼe nātou tapuʼi ia te fakaʼaogaʼi ʼo te lātio, mo te televisio, pea mo te musika. ʼE ʼi ai mo te tahi kūtuga ʼe nātou tapuʼi te akoʼi ʼo te lea ʼo te fenua ʼaē ʼe nātou nonofo ai. Neʼe ʼui fēnei e te tahi ʼo te ʼu nofoʼaga ʼaia: “ ʼE mole fakagafua mai e tamatou ʼu hahaʼi takitaki ke mātou ako te lea Faka Sepania, ʼuhi ko tanatou fia pule kiā mātou.” ʼE kaugamālie ia nātou ʼe māʼuʼuli ogosia pea mo nātou tuʼania naʼa kapu ia nātou ʼi tonatou nofoʼaga​—pea ʼe ko he ʼaluʼaga fakamataku maʼa he tahi ʼe mole heʼeki ina ʼiloʼi peʼe feafeaʼi te maʼuli ʼo tuʼa.

Te To ʼo Te Pulapula ʼo Te Moʼoni

Neʼe kamata ʼaki ia Johann, ko te Menonnite, neʼe sio ki Te Tule Leʼo ʼe tuku ʼi te ʼapi ʼo tona vāhaʼa fale. Neʼe mavae te famili ʼo Johann mai Kanata ki Mekesike, pea ki muli mai neʼe nātou ʼolo ki Bolivie. Kae neʼe fakaʼamu tuʼumaʼu ia Johann ke tokoni age he tahi ki tana kumi ia te moʼoni faka Tohi-Tapu. Neʼe ina kole ke ʼalu mo te nusipepa.

Ki muli age, ʼi tana ʼalu ki te kolo lahi moʼo fakatau te ʼu fua ʼo tanatou ʼu gāueʼaga, neʼe fakaōvi ia Johann ki te fafine Fakamoʼoni neʼe tufa Tule Leʼo ʼi te fakatauʼaga meʼa kai. Neʼe taki ia ia e te fafine Fakamoʼoni ʼaia ki te misionea ʼe lea Faka Siamani, pea mole tuai pea neʼe maʼu e Johann tana ʼu Tule Leʼo mai Siamani. Ko te ʼu famili ʼo te nofoʼaga, neʼe nātou ako fakalelei te ʼu Tule Leʼo fuli, ʼo aʼu ki te popo ʼo te nusipepa. Neʼe tau fakatahitahi te ʼu famili ʼo aʼu ki te māʼupō, ʼo nātou ako Te Tule Leʼo pea mo kumi te ʼu vaega faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe tuʼu ai. Neʼe tui ai ia Johann ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaē ʼe nātou logo tahi moʼo fakahoko ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi te kele. ʼI muʼa ʼo tana mate, neʼe ʼui fēnei e Johann ki tona ʼohoana mo tana fānau: “ ʼE tonu ke koutou lau tuʼumaʼu Te Tule Leʼo. ʼE tokoni atu anai ke koutou mahino ki te Tohi-Tapu.”

Ko ʼihi ʼo te famili ʼo Johann neʼe nātou kamata palalau mo ʼonatou vāhaʼa fale ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou ako ʼi te Tohi-Tapu. Neʼe nātou ʼui fēnei: “ ʼE mole pulihi anai te kele. Kae ʼe fakaliliu anai e te ʼAtua ko he palatiso. Pea ko te ʼAtua ʼe mole ina fakamamahiʼi te hahaʼi ʼi he ʼifeli.” Neʼe logo te kau tagata takitaki ʼo te lotu ki te ʼu fai palalau ʼaia, pea nātou fakamatakuʼi te famili ʼo Johann ʼe kapu anai ia nātou mo kapau ʼe mole nātou tuku te meʼa ʼaē ʼe nātou fai. Ki muli age, lolotoga te talaga faka famili ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakamatakutaku ʼa te kau takitaki ʼo te lotu, neʼe palalau leʼo lahi te tūpulaga ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼE mole au ʼiloʼi pe koʼe ʼe tou meo ki ʼatatou takitaki lotu. ʼE tou ʼiloʼi fuli peʼe ko te lotu fea ʼaē ʼe moʼoni, kae ʼe mole tou gaūgaūe ʼo fai he meʼa.” Neʼe malave tana ʼu palalau ʼaia ki te loto ʼo tana tāmai. Mole tuai, ko te toko hogofulu ʼo te famili neʼe mavae fakafūfū ʼo nātou ʼolo ʼo kumi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea nātou kaku ki te ʼapi ʼa te ʼu misionea, ohage ko tona fakamatala ʼi te kamata.

ʼI te ʼaho ake, neʼe ʼolo motokā te kau misionea ʼo ʼaʼahi tonatou ʼu kaumeʼa foʼou ʼi tonatou nofoʼaga. Neʼe ko tanatou motokā pe ʼaē neʼe feʼaluʼaki ʼi te ala. ʼI tanatou ʼolo ʼi te ala neʼe nātou felāveʼi mo te ʼu hahaʼi ʼi te ʼu saliote ʼe toho ʼi te ʼu hōsi, pea neʼe punamaʼuli te kau misionea ʼo feiā mo te ʼu hahaʼi ʼo te nofoʼaga. Pea neʼe nātou kaku leva ki te ʼapi ʼa te kau Mennonites e toko hogofulu, ko te ʼu famili e lua.

ʼI te ʼaho ʼaia, neʼe fai te ako faka Tohi-Tapu ki te kapite ʼuluaki ʼo te tohi Te ʼAtamai Mālama ʼAē ʼe Ina Taki Ki Te Maʼuli Heʼegata.a ʼI te ʼu palakalafe fuli, neʼe kumi e te hahaʼi gāue kele ia te tahi ʼu vaega faka Tohi-Tapu pea mo nātou fia ʼiloʼi peʼe neʼe tonu tanatou mahino ki te ʼu vaega. ʼI te ʼu fehuʼi fuli, neʼe ʼai muʼa te kiʼi tuʼu kae nātou fepalalauʼaki ʼi te faʼahiga lea Faka Siamani, pea hoki tali leva e he tahi maʼa nātou ʼi te lea Faka Sepania. Neʼe ko he ʼaho maʼuhiga, kae neʼe ʼamanaki hoko te ʼu fakataga kiā nātou. Neʼe hoko kiā nātou te ʼu ʼahiʼahi, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe hoko kiā Menno ʼi tana kamata kumi te moʼoni faka Tohi-Tapu kua teitei hili kiai sēkulō e nima.

ʼE Nātou Tau Mo Te ʼu ʼAhiʼahi ʼUhi Ko Te Moʼoni

Hili te ʼu ʼaho kiai, neʼe ʼōmai te kau takitaki ʼo te Lotu ki te ʼapi ʼo te famili ʼo Johann moʼo fakamatakuʼi te famili ʼaia pea mo nātou ʼaē neʼe fai palalau mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova: “Neʼe mātou maʼu logo neʼe ʼōmai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo ʼaʼahi ia koutou. Koutou fakagatagata ʼosi tanatou toe liliu mai, pea mo koutou fakatoʼo mai ʼanatou tohi ke mātou tutu, koteʼuhi kapau ʼe koutou fakafisi, pea ʼe kapu anai koutou ʼi te nofoʼaga ʼaenī.” ʼAki pe tanatou ako tuʼa tahi ia te Tohi-Tapu mo te kau Fakamoʼoni, neʼe hoko ai te fihifihia lahi.

Neʼe tali maʼa te tahi ʼo te ʼu pule famili: “ ʼE mole feala ke mātou fai te meʼa ʼaē ʼe koutou kole mai. Ko te ʼu hahaʼi ʼaia neʼe ʼōmai moʼo akoʼi mai kiā mātou ia te Tohi-Tapu.” Koteā ʼaē neʼe fai e te kau takitaki? Neʼe nātou fakamavae te ʼu famili ʼuhi ko tanatou ako ia te Tohi-Tapu! Neʼe ko he tūʼā mamafa ia. Ko te saliote ʼo te fale gāue faʼu folomasi ʼo te nofoʼaga neʼe fakalaka ʼi te ʼapi ʼo te tahi famili ʼaē neʼe ako, kae mole tuʼu moʼo toʼo tonatou huʼa pipi, ʼaē neʼe ko te gāue pe ʼaia e tahi ʼo te famili neʼe feala ai ke nātou maʼu honatou falā moʼo taupau ʼo tonatou maʼuli. Ko te tahi pule famili neʼe fakamavae ʼi tana gāue. Ko te tahi age neʼe fakafisi age tana fai fakatau ʼi te fale koloā ʼo te nofoʼaga, pea ko tona ʼofafine ʼe taʼu hogofulu neʼe fakamavae mai te faleako. Ko te ʼu hahaʼi ʼo te ʼu vāhaʼa fale neʼe nātou ʼātakai te tahi ʼapi ke nātou toʼo ia te ʼohoana ʼo te tahi ʼo te ʼu tagata ʼaia neʼe ako, ʼo nātou lau ʼe mole feala ke hoko atu tanā nonofo heʼe kua fakamavae te tagata ʼaia ʼi tonatou lotu. Logola te ʼu meʼa fuli ʼaia, kae neʼe hoko atu pe te ako ʼa te ʼu famili, he neʼe mole nātou fia līʼaki tanatou kumi ia te moʼoni.

ʼI te vāhaʼa fuli, neʼe hoko atu pe e te kau misionea tanatou fagona loaloaga ʼaia moʼo fai ʼo te ʼu ako. Neʼe ko he meʼa fakaloto mālohi te maʼu atu ʼo te ʼu famili ʼe nātou fakatalitali ki te ako! Ko ʼihi neʼe nātou fagona ʼi te ʼu hōsi pea mo te ʼu saliote lolotoga hola e lua ke nātou kau ki te ako. Neʼe ko he lakaga fakaofoofo ʼi te ʼuluaki kole ʼaē ʼo te ʼu famili ki te tahi ʼo te kau misionea ke faikole. ʼI te nofoʼaga ʼaia, ʼe mole ʼi ai he temi ʼe faikole leʼo lahi ai te kau Mennonites, koia neʼe mole heʼeki nātou logo ʼi he temi ki he tahi ʼe ina hūfakiʼi ia nātou. Neʼe fetāgihi te ʼu hahaʼi tagata. Pea koutou fakafuafua age muʼa tanatou punamaʼuli ki te ʼaumai e te kau misionea ia te foʼi meʼa puke leʼo. Neʼe tapuʼi te musika ʼi tonatou nofoʼaga. Neʼe nātou leleiʼia ʼaupito te ʼu fasi ʼo te ʼu kātiko Mélodies du Royaume, koia neʼe nātou fakatotonu ai ke nātou hivaʼi te ʼu kātiko ʼo te Puleʼaga ʼi te ʼu ako faka Tohi-Tapu fuli! Kae neʼe kei ʼi ai te faʼahi maʼuhiga neʼe tonu ke nātou maʼu he puleʼaki kiai: Peʼe feafeaʼi hanatou taupau tonatou maʼuli ʼi tonatou ʼaluʼaga foʼou?

ʼE Nātou Maʼu Te Fale Tautēhina Agaʼofa

ʼI tanatou kua mavae mai te hahaʼi ʼo te nofoʼaga, neʼe kamata faʼu tonu e te ʼu famili ʼaia tanatou folomasi. Neʼe tokoni age te kau misionea ke nātou maʼu he ʼu hahaʼi moʼo totogi ʼo te folomasi ʼaia. ʼE ʼi ai te Fakamoʼoni kua fualoa tana ʼi te moʼoni, ʼe nofo ʼi te Potu Noleto ʼo Amelika, kae neʼe lahilahi ake ʼi te nofoʼaga ʼo te kau Mennonites ʼi te Potu Saute ʼo Amelika. Neʼe logo ki te ʼaluʼaga fakaʼofaʼofa ʼo te ʼu famili ʼaia, pea neʼe fia tokoni kiā nātou. ʼI te vāhaʼa e tahi, neʼe ina teuteuʼi tana folau, pea neʼe ʼalu ki Bolivie ʼo ʼaʼahi te ʼu famili ʼaia. Neʼe ina fakaloto mālohiʼi ia nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie, kae neʼe toe tokoni ki te ʼu famili ki te totogi ʼo tanatou kamioneti ke feala hanatou ʼolo ki te ʼu fono ʼi te Fale ʼo Te Puleʼaga, pea mo nātou fakatau te ʼu fua ʼo tanatou gāue kele ʼi te fakatauʼaga meʼa kai.

ʼE fakamatala fēnei e te tahi fafine ʼo te famili: “Neʼe faigataʼa tomatou maʼuli ʼi te ʼosi fakamavae ʼo mātou mai te kūtuga ʼaē neʼe mātou māʼuʼuli ai. Neʼe mātou ʼolo ʼaki he ʼu mata mamahi ki te Fale ʼo Te Puleʼaga, kae neʼe mātou liliu ki ʼomatou ʼapi ʼaki he ʼu mata fiafia.” Ei ko te ʼu tēhina ʼo te koga meʼa neʼe nātou tokoni age ki tonatou ʼu faigataʼaʼia pea mo lagolago kiā nātou. Ko ʼihi neʼe nātou ako te lea Faka Siamani, pea tokolahi te kau Fakamoʼoni ʼe lea Faka Siamani neʼe ʼōmai mai Eulopa ʼo nonofo ʼi Bolivie moʼo tokoni ki te fai ʼo te ʼu fono faka Kilisitiano ʼi te lea Faka Siamani. Mole tuai, pea ko te toko 14 ʼo te kau Mennonites neʼe nātou fai faka mafola te logo lelei ki niʼihi.

ʼI te ʼaho 12 ʼo ʼOketopeli 2001, mole maʼu he taʼu kātoa ki te ʼuluaki ʼolo ʼa te kau Anabaptistes ki te ʼapi ʼo te kau misionea, ko te toko 11 ʼo te kau Anabaptistes ʼāfea neʼe nātou toe papitema, ʼo fakatā leva ʼaia kua foaki tonatou maʼuli kiā Sehova. Talu mai ai, ko ʼihi neʼe nātou muliʼi te ala ʼaia ki te papitema. Ki muli age, neʼe ʼui fēnei e te tahi iā nātou: “Talu mai tamatou ako te moʼoni mai te Tohi-Tapu, ʼe mātou hage ko he ʼu hahaʼi kaugana kua faka ʼāteaina.” Neʼe ʼui fēnei e te tahi: “Kaugamālie te kau Mennonites ʼe nātou meo ki te mole maʼu te ʼofa ʼi te nofoʼaga. Kae ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou fetokagaʼaki. ʼE au logo fīmālie ʼi taku kau kiā nātou.” Kapau ʼe koutou faiga ke koutou mahino lelei age ki te moʼoni mai te Tohi-Tapu, ʼe lagi koutou felāveʼi anai mo he ʼu faigataʼaʼia. Kae kapau ʼe koutou kumi te tokoni ʼa Sehova pea mo koutou fakahā ʼe koutou tui pea mo koutou lototoʼa ohage ko te ʼu famili ʼaenī, ʼe fua anai mo takotou ʼu faiga pea mo koutou maʼu anai te fiafia ohage ko te ʼu famili ʼaenī.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 25]

ʼE nātou fiafia ʼi te foaki age ʼo te ʼu tohi faka Tohi-Tapu ʼi te lea Faka Siamani

[Paki ʼo te pasina 26]

Logola neʼe tapuʼi tuʼumaʼu age te musika, kae ʼi te temi nei ʼi te hili ʼo te ʼu ako faka Tohi-Tapu fuli, ʼe nātou hiva kātiko