Koteā Te Fakatuʼutuʼu ʼo ʼUhiga Mo Te Maʼuli?
HE KO’Ē ʼE LELEI KE TOU MAʼU IA TE TALI KI TE FEHUʼI ʼAIA? ʼE mole he tahi age meʼa ʼe fakatupu hoha age ʼi te ʼatamai ʼo te tagata, ʼi te ʼui ʼaē ʼe mole he ʼaoga ʼo tona maʼuli, pea ʼe mole he fakatuʼutuʼu kiai. ʼI te tahi faʼahi, ʼe lotomālohi he tahi mo kapau ʼe ina ʼiloʼi lelei te fakatuʼutuʼu ʼo tona maʼuli. Ko Viktor E. Frankl, ko he tōketā ki te ʼuto, pea neʼe hao mai te Holokosetā, neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE mole he meʼa ʼi te mālamanei ʼe lelei age tana tokoni mai kiā kita ke kita ʼūtakiʼi he ʼu ʼaluʼaga fakatupu mamahi, gata pē mokā kita falala ko te maʼuli ʼe ʼi ai tona ʼaoga.”
Kae ʼe lahi ia te ʼu manatu kehekehe ki te faʼahi ʼaia. Tokolahi ʼe natou ʼui ʼe tahi fakalogo pē kiā kita takitokotahi ia te fakafuafua ia te fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli. Kae ko nātou ʼaē ʼe natou tui ki te evolisio, ʼe mole ʼi ai he ʼuhiga ia ʼo te maʼuli.
Kae ke tou ʼiloʼi ia te fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli, ʼe tonu ke tou kumi te faʼahi ʼaia kiā Sehova ʼAtua ia te Matapuna ʼo Te Maʼuli. Tou vakaʼi te faʼahi ʼaia ʼi tana Folafola.
Koteā ʼAē ʼe ʼUi Mai ʼi Te Tohi-Tapu?
ʼE fakahā mai ʼi te Tohi-Tapu, neʼe ʼi ai te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ko Sehova ki te maʼuli ʼo te tagata pea mo te fafine ʼi te temi ʼaē neʼe ina fakatupu ai ia Atama mo Eva. Neʼe foaki e Sehova ia te fakatotonu ʼaenī ki tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa.
Senesi 1:28. “Kolua fānaunau, pea kolua liliu ʼo hahaʼi, pea kolua fakafonu te kele, pea kolua puleʼi, pea kolua pule ki te ʼu ika ʼo te tai, pea mo te ʼu manulele ʼo te lagi pea mo te ʼu meʼa maʼuli fuli pē ʼaē ʼe maʼuli ʼi te kele.”
Neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua ke fakaliliu e Atama mo Eva pea mo tanā fānau ia te kele kātoa ko he palatiso. Neʼe mole ina fakatuʼutuʼu ke mātutuʼa pea mo mamate ia te mālamanei, peʼe ke maumauʼi e te tagata tona nofoʼaga. Kae ʼuhi ko te ʼu fakatuʼutuʼu kovi ʼaē neʼe fai e tatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa, kua tou maʼu ai te agahala pea mo te mate. (Senesi 3:2-6; Loma 5:12) Kae, ko te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ʼe mole heʼeki fetogi. Kua vave pē anai ia tana fakaliliu ia te kele ko he palatiso.—Isaia 55:10, 11.
Neʼe fakatupu tātou e Sehova ʼaki te ʼu fealagia fakasino pea mo fakaʼatamai moʼo fakahoko ia tana fakatuʼutuʼu. Neʼe mole ina fakatupu tātou ke tou ʼāteaina mai iā te ia. Kotou fakatokagaʼi ʼi te ʼu koga tohi fakatohi-tapu ʼaenī, pe neʼe koteā ia te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo tātou.
Tagata Tānaki 12:13. “Ko te manatu fakaʼosi ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, mai tona ʼaluʼaga ʼaē kua tou fagono kiā meʼa fuli: Manavasiʼi ki te ʼAtua moʼoni pea mo taupau tana ʼu fakatotonu. He koʼenā te maʼua kātoa ʼo te tagata.”
Mikea 6:8. “Koteā ʼaē ʼe kole atu e Sehova kiā te koe, ʼe mole koa lā ko te maʼuliʼi ʼo te faitotonu, mo te manako ki te finegaloʼofa, pea mo te haʼele mo tou ʼAtua ʼaki he fia mālalo?”
Mateo 22:37-39. “ ‘ ʼE tonu ke ke ʼofa kiā Sehova, tou ʼAtua, ʼaki tou loto kātoa, pea mo tou nefesi kātoa, pea mo tou laumālie kātoa.’ Koʼenā te folafola ʼaē ʼe lahi tokotahi pea mo ʼuluaki. Ko te lua fakatotonu ʼe hoa mai kiai, koʼenī: ‘ ʼE tonu ke ke ʼofa ki tou kāiga ohagē pē kiā koe totonu.’ ”
ʼE Feafeaʼi Ia Hatatou Maʼu He ʼAtamai ʼe Tokalelei Moʼoni ʼAki Te ʼu Tali Mai Te Tohi-Tapu?
Ke haʼele lelei he piesi ʼo he masini, ʼe tonu ke mulimuli lelei ki te ʼu fakatotonu ʼo ia ʼaē neʼe ina faʼu te masini ʼaia. ʼO toe fēia pē, mo kapau ʼe tou fakaʼaogaʼi ia totatou maʼuli ohagē ko tona fakatuʼutuʼu e totatou Tupuʼaga, pea ʼe tou tekeʼi ai anai te ʼu tuʼutāmaki ʼe feala ke hoko kiā tātou ʼi te faʼahi fakalaumālie, ʼi te faʼahi fakasino mo te faʼahi fakaʼatamai, pea mo te loto. Tou vakaʼi age muʼa, peʼe tokoni feafeaʼi mai kiā tātou ia tatatou mahino ʼaē ki te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua, ke tou lava maʼu ia he ʼatamai ʼe tokalelei ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaenī ʼo totatou maʼuli.
ʼI te ʼu gāue ʼaē ʼe fakamuʼamuʼa ʼi tonatou maʼuli, tokolahi iā ʼaho nei ʼe natou fakaʼaogaʼi kātoa ia tonatou maʼuli moʼo maʼu koloa. Kae ʼe fakatokaga fēnei mai ʼi te Tohi-Tapu: “Ko nātou ʼaē kua natou fakapapau ke natou maʼu koloa ʼe natou higa ki te fakahala, ki he hele pea mo te ʼu holi fakavale lahi pea mo fakatupu kovi.”—1 Timoteo 6:9, 10.
Tahi ʼaē meʼa, ko nātou ʼaē ʼe natou ʼofa ki te ʼAtua kae ʼe mole natou manako ki te falā, ʼe natou mahino ki te maʼuli fakafeʼauga. (1 Timoteo 6:7, 8) ʼE natou mahino ki te maʼuhiga ʼo te gāue kinakina pea mo te ʼiloʼi ʼaē ko tonatou maʼua ke natou tōkakaga ki tonatou maʼuli fakasino. (Efesi 4:28) Kae ʼe natou toe mulimuli lelei ki te ʼu palalau fakatokaga ʼaenī ʼa Sesu: ʼE mole feala ke kaugana he tahi ki ni pule e lua; koteʼuhi, heʼe fehiʼa anai ia ki he tahi kae ʼofa ia ki tona lua, peʼe pipiki anai ia ki he tahi, kae ina meʼa noaʼi anai tona lua. ʼE mole feala ke kotou kaugana ki te ʼAtua pea mo te ʼu Koloa.”—Mateo 6:24.
Koia ko nātou ʼaē ʼe natou ʼofa ki te ʼAtua ʼe mole natou fakamuʼamuʼa ʼi tonatou maʼuli ia he gāue fakamālama peʼe ko te kumi he ʼu koloa, kae ʼe natou fakamuʼamuʼa ia te finegalo ʼo te ʼAtua. ʼE natou ʼiloʼi, kapau ʼe maʼuhiga ki tonatou maʼuli ia te fai ʼo te finegalo te ʼAtua, pea ʼe tokaga anai ia Sehova ʼAtua kiā nātou. ʼIo, ʼe fakaʼuhiga e Sehova ʼe ko hona maʼua ke tokaga kiā nātou ʼaia ʼe ʼofa kiā te Ia.—Mateo 6:25-33.
ʼI te ʼu felōgoi mo te hahaʼi, tokolahi ʼe natou fakamuʼamuʼa te ʼu meʼa ʼaē ʼe natou loto kiai. Iā ʼaho nei, ʼe puli ia te tokalelei ʼi te mālamanei heʼe tokolahi te hahaʼi kua natou ‘kaumeʼa pē mo nātou totonu, pea mo heʼeʼofa.’ (2 Timoteo 3:2, 3) Kā natou lotomamahi ki he tahi peʼe mole lagolago ki tanatou manatu, ʼe natou fakahā tonatou ‘ ʼita pea mo tonatou hauhau, mo natou pā kalaga pea mo lea kovi.’ (Efesi 4:31) Pea ko te aga ʼaia ʼe mole feala ai ke tou lava maʼu he ʼatamai ʼe tokalelei, kae ʼe puli ai te loto lolomi, ʼo ‘fakatupu pē te kē.’—Tāʼaga Lea 15:18.
Kae ko nātou ʼaē ʼe fakalogo ki te fakatotonu ʼa te ʼAtua ke natou ʼoʼofa ki tonatou kāiga ohagē pē ko nātou totonu, ʼe natou ‘feagaleleiʼaki, fonu ʼi te manavaʼofa, ʼo natou fefakamolemoleʼaki.’ (Efesi 4:32; Kolose 3:13) Tatau aipē peʼe mole gaohi fakaleleiʼi nātou e ʼihi, kae ʼe natou faiga aipē ke natou faʼifaʼitakiʼi ia Sesu, ʼaē kā lea koviʼi ‘neʼe mole ina tali ʼaki he lea kovi.’ (1 Petelo 2:23) Ohagē ko Sesu, ʼe natou ʼiloʼi ʼe natou maʼuli fiafia ʼi tanatou tauhi ki ʼihi, tatau aipē peʼe ko nātou ʼaia ʼe lagi ʼe mole natou loto fakafetaʼi ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe fai age maʼa nātou. (Mateo 20:25-28; Soane 13:14, 15; Gāue 20:35) ʼE foaki e Sehova ʼAtua tona laumālie māʼoniʼoni kiā nātou ʼaē ʼe natou mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼo tona ʼAlo, pea ko te laumālie ʼaia ʼe ina foaki kiā nātou ia te tokalelei moʼoni.—Kalate 5:22.
ʼE malave feafeaʼi ki te tokalelei ʼo tokotou ʼatamai ia takotou manatu ʼo ʼuhiga mo te kā haʼu?