Tou Faʼa Kātaki ʼo Feleleʼi ʼi Te Lele
“Ke tou faʼa kātaki ʼo feleleʼi ʼi te lele ʼaē kua tuku mai kiā tātou.”—HEP. 12:1.
1, 2. Koteā ʼaē neʼe fakatātā kiai e te ʼapositolo ko Paulo ia te maʼuli Fakakilisitiano?
ʼI TE taʼu fuli, ʼe lahi te ʼu koga meʼa ʼe fakatuʼutuʼu ai ia te ʼu lele manavā. Pea ko nātou ʼaē ʼe lau ʼe natou faiva ʼi te lele ʼe natou kau kiai ʼaki te fakatuʼutuʼu pē e tahi: ke natou mālo. Kae ʼe kaugamālie age ia nātou ʼaē ʼe kau ki te lele, ʼe natou fiafia kehe pē ke natou lava fakaʼosi te lele.
2 ʼI te Tohi-Tapu, ʼe fakatātā ia te maʼuli Fakakilisitiano ki he lele. Neʼe fakatokagaʼi e te ʼapositolo ko Paulo ia te manatu ʼaia, ʼi tana ʼuluaki tohi ʼaē neʼe ina fai ki tona ʼu tehina Kilisitiano ʼo Kolonito. Neʼe ina tohi fēnei: “ ʼE mole koa lā kotou ʼiloʼi ko te kau lele, ʼi he lele, ʼe natou lele fuli, kae ko te tokotahi pē ʼe ina maʼu te fakapale? Koia kotou lele ke kotou maʼu.”—1 Ko. 9:24.
3. Koteā te fakaʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē e Paulo ʼe ko te tokotahi pē ʼo te kau lele ʼaē kā mālo?
3 Neʼe ʼui koa e Paulo, ʼe ko te tokotahi pē ʼi te kau Kilisitiano ʼaia ʼaē kā ina maʼu ia te fakapale ʼo te maʼuli, kae ko nātou fuli ʼaē, neʼe mole he ʼuhiga ʼo tanatou lele? Kailoa ia! Ko nātou ʼaē ʼe kau ki te lele, ʼe natou akoako pea mo faiga mālohi ʼaki te fakatuʼutuʼu ʼaē ke natou mālo. Neʼe loto e Paulo ke tatau ia te faiga ʼo tona ʼu tehina Kilisitiano ke natou maʼu ia te maʼuli heʼegata. Kapau ʼe natou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe feala ai ke natou fakaʼamu ke natou maʼu te fakapale ʼo te maʼuli. ʼE moʼoni, ko nātou fuli ʼaē ʼe natou fakaʼosi ia te lele Fakakilisitiano ʼe natou maʼu ia te fakapale ʼaia.
4. Koteā ʼaē ʼe ʼaoga ke tou fakakaukau kiai ʼo ʼuhiga mo te lele ʼaē neʼe tuku mai kiā tātou?
4 Ko te ʼu palalau ʼaia ʼe fakalotomālohi, kae ʼe ina ʼeke ia nātou fuli ʼaē ʼe kau ki te lele ki te maʼuli iā ʼaho nei ke natou fakakaukau lelei. Koteā tona tupuʼaga? Heʼe fakatalakitupua ia te fakapale ʼaia, peʼe ko te maʼuli ʼi selō peʼe ko te maʼuli ʼi te Palatiso ʼi te kele. ʼE moʼoni, ko te ala ʼaē ʼe tou lele ai ʼe loaloaga pea mo faigataʼa; ʼe lahi te ʼu fihifihia pea mo te ʼu meʼa ʼe natou fakaleluʼi tātou, pea mo te ʼu tuʼutāmaki. (Mat. 7:13, 14) Kae meʼa fakaʼofaʼofa, ko ʼihi ʼo te ʼu kaugana ʼa Sehova kua fakamāmālie tanatou tauhi kiā Sehova, peʼe faifai pē kua natou tuku tanatou tauhi ʼaia. Koteā te ʼu hele pea mo te ʼu tuʼutāmaki ʼaē ʼe tou maʼu ʼi te lele ʼaia ki te maʼuli? Koteā ʼaē ʼe feala ke kotou fai ke mole kotou tō ki te ʼu hele ʼaia? Koteā ʼe feala ke kotou fai ke kotou fakaʼosi pea ke kotou mālo ai ʼi te lele ʼaia?
ʼE ʼAoga Te Faʼa Kātaki Ke Tou Mālo ʼi Te Lele
5. Iā Hepeleo 12:1, koteā ʼaē neʼe fakamahino e Paulo ʼo ʼuhiga mo te lele?
5 ʼI tana tohi ki te kau Kilisitiano Hepeleo ʼo Selusalemi pea mo Sutea, neʼe toe talanoa ia Paulo ʼo ʼuhiga mo te ʼu faigaoʼi peʼe ko te ʼu lele. (Lau ia Hepeleo 12:1.) Neʼe ina fakamahino age te tupuʼaga ʼaē ʼo tanatou kau ki te lele, pea mo te meʼa ʼaē ʼe tonu ke natou fai ke natou mālo ʼi te lele. ʼI muʼa ʼo tatatou vakaʼi ia te ʼu ako ʼaē ʼe feala ke tou tāʼofi mai te tokoni fakaʼatua ʼaē neʼe fai e Paulo ki te kau Kilisitiano Hepeleo, tou tokagaʼi age muʼa peʼe koteā te tupuʼaga ʼo te fai e Paulo ia te tohi ʼaia, pea koteā ʼaē neʼe ina fakalotomālohiʼi ia tana kau lautohi ke natou fai.
6. Koteā te fakaneke ʼaē neʼe fai e te kau takitaki lotu ki te kau Kilisitiano?
6 Ko te ʼu Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō neʼe natou tau mo ni ʼu fihifihia pea mo ni ʼu ʼahiʼahi lalahi, tāfito ia nātou ʼaē neʼe māʼuʼuli ʼi Selusalemi pea mo Sutea. Ko te ʼu takitaki lotu Sutea neʼe mālohi ia tanatou pule ki te hahaʼi, pea neʼe natou fakaneke te hahaʼi ke natou fakafeagai ki te kau Kilisitiano. ʼI muʼa atu neʼe ko te ʼu hahaʼi takitaki ʼaia ʼaē neʼe natou tukugākoviʼi ia Sesu Kilisito ʼo ʼui ʼe ina fakatupu maveuveu pea neʼe natou matehi ia ia, ohagē ko he tagata fai fakapō. Pea neʼe mole gata ai pē ia tanatou fakafeagai. ʼE lahi ia te ʼu fakamatala ʼe tou lau ʼi te tohi Gāue, ʼo ʼuhiga mo tonatou gaohi koviʼi pea mo tonatou fakatagaʼi te kau Kilisitiano, pea neʼe kamata pē ʼi te hili ʼo te ʼu milakulo ʼaē neʼe hoko ʼi te Penikositē ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi. ʼE mahino ia neʼe lagi maʼuli kinakina ia te kau agatonu ʼaia.—Gāue 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.
7. Koteā ʼaē neʼe maʼuhiga ʼaupitō ai te ʼu temi ʼaē neʼe māʼuʼuli ai ia te kau Kilisitiano ʼaē neʼe faitohi ki ai ia Paulo?
7 Pea ko te ʼu Kilisitiano ʼaia neʼe natou māʼuʼuli ʼi muʼa pē ʼo te fakaʼosi ʼo tuʼu Fakasutea. Neʼe kua talanoa age ia Sesu kiā nātou ʼo ʼuhiga mo te fakaʼauha ʼo te puleʼaga Sutea heʼe agatonu. Neʼe ina toe fakahā foki ki tana ʼu tisipulo ia te ʼu meʼa ʼaē kā hoko ʼi muʼa ʼo te fakaʼosi, pea neʼe ina fakahā age kiā nātou te ʼu meʼa ʼaē neʼe tonu ke natou fai ke feala hanatou hao ʼi te ʼaho ʼaia. (Lau ia Luka 21:20-22.) Neʼe fakatokaga fēnei e Sesu: “Ke kotou tokaga kiā koutou totonu, naʼa mamafa tokotou ʼu loto ʼi te lahi fau ʼo te kai, pea mo te lahi fau ʼo te ʼinu, pea mo te ʼu tuʼania ʼo te maʼuli, pea mo fokifā pē kua hoko fakapunamaʼuli mai kiā koutou te ʼaho ʼaia.”—Luka 21:34.
8. Koteā ʼaē neʼe hoko ki te kau Kilisitiano ʼo tupu ai tanatou fakamāmālie peʼe faifai pē pea natou tuku tanatou tauhi kiā Sehova?
8 ʼI te temi ʼaē neʼe fai ai e Paulo tana tohi ki te kau Hepeleo, neʼe kua hili kiai teitei taʼu e 30 ʼi te kua fai e Sesu ia te fakatokaga ʼaia. Koteā ʼaē neʼe hoko ki te kau Kilisitiano ʼaia lolotoga te ʼu taʼu e 30? Ko ʼihi neʼe natou higa ʼi te ʼu fihifihia pea mo te tuʼania ʼo te maʼuli ʼo te ʼaho fuli, pea neʼe mole natou faigaʼi ke natou tuputupu ʼi te faʼahi fakalaumālie moʼo fakamālohi nātou. (Hep. 5:11-14) Ko ʼihi neʼe hagē kiā nātou neʼe faigafua age tonatou maʼuli mo kapau neʼe natou māʼuʼuli ohagē ko te tokolahi ʼo te kau Sutea ʼaē ʼi ʼonatou tafaʼaki. Neʼe natou manatu, ko te kau Sutea ʼaia, neʼe mole heʼeki natou liʼaki ia te ʼAtua heʼe kei natou mulimuli pē ki tana Lao. Ko ʼihi Kilisitiano neʼe natou tui kiā nātou ʼi te kōkelekāsio ʼaē neʼe natou fakakinauʼi ke natou fakalogo ki te Lao ʼa Moisese pea mo te ʼu talatisio Sutea, pea ko ʼihi neʼe natou fakalogo kiā nātou he neʼe natou mātataku. Neʼe tokoni feafeaʼi ʼapē ia Paulo ki tona ʼu tehina Kilisitiano ke natou nonofo tōkakaga ʼi te faʼahi fakalaumālie pea ke natou faʼa kātaki ʼo haga nofo agatonu kiā Sehova?
9, 10. (a) Koteā te fakalotomālohi neʼe fai e Paulo ʼe tou lau ʼi te fakaʼosiʼosi ʼo te kāpite 10 ʼo te tohi ʼo Hepeleo? (b) He koʼē neʼe faitohi ia Paulo ʼo ʼuhiga mo te ʼu gāue agatonu ʼa te kau fakamoʼoni ʼo te temi muʼa?
9 ʼE maʼuhiga ke tou tokagaʼi ko Paulo ʼaki te takitaki ʼa te ʼAtua, neʼe ina faigaʼi ke ina fakalotomālohiʼi ia te kau Kilisitiano Hepeleo. ʼI te kāpite 10 ʼo tana tohi, neʼe fakahā e Paulo ko te Lao neʼe ko “te ʼata ʼo te ʼu meʼa lelei kā haʼu” pea neʼe ina fakamahino lelei ia te maʼuhiga ʼo te sākilifisio faitotogi ʼa Kilisito. ʼI te fakaʼosiʼosi ʼo te kāpite ʼaia, neʼe fakatokaga fēnei age e te ʼapositolo ko Paulo: “ ʼE tonu ke kotou faʼa kātaki, ke feala ʼi takotou ʼosi fai ia te finegalo ʼo te ʼAtua, ke kotou maʼu te fakahoko ʼo te fakapapau. Heʼe kei toe pē ‘he kiʼi temi siʼisiʼi,’ pea ‘ko ia ʼaē ʼe tonu ke haʼu, ʼe haʼu anai ia pea ʼe mole tuai anai ia.’ ”—Hep. 10:1, 36, 37.
10 Iā Hepeleo ʼi te kāpite 11 ʼe fakamahino lelei ai e Paulo te fakaʼuhiga ʼo te tui moʼoni ʼaē ki te ʼAtua. Pea ʼe ina fakaʼaogaʼi kiai te ʼu faʼifaʼitaki ʼo ni ʼu tagata pea mo ni ʼu fafine tui ʼo te temi muʼa. Neʼe ʼi ai koa he ʼaoga ʼo tana fai te faʼahi ʼaia? ʼEī foki. Neʼe ʼiloʼi e te ʼapositolo neʼe ʼaoga ki tona ʼu tehina mo tuagaʼane fakalaumālie ke natou mahino ko te tui ʼe ina fakamaʼua he ʼu gāue lototoʼa pea mo te faʼa kātaki. Ko te ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼaia ʼo te ʼu kaugana agatonu ʼa Sehova ʼo te temi muʼa, ʼe natou fakalotomālohiʼi anai te kau Hepeleo ke natou ʼūtakiʼi te ʼu ʼahiʼahi pea mo te ʼu faigataʼaʼia ʼaē neʼe tau mo nātou. Koia, ʼi tana ʼosi talanoa ki te ʼu gāue ʼo te tui ʼo nātou ʼaia neʼe agatonu ʼi te temi muʼa, neʼe feala ai ke ʼui fēnei e Paulo: “ ʼUhi heʼe takatakai tātou e te ʼao lahi ʼo te kau fakamoʼoni, tou liʼaki te ʼu meʼa fuli pē ʼaē ʼe mamafa pea mo te agahala ʼaē ʼe ina tāʼofi gafua ia tātou, pea ke tou faʼa kātaki ʼo feleleʼi ʼi te lele ʼaē kua tuku mai kiā tātou.”—Hep. 12:1.
‘Te ʼAo ʼo Te Kau Fakamoʼoni’
11. ʼE feala ke malave feafeaʼi kiā tātou mo kapau ʼe tou tokagaʼi ia “te ʼao lahi ʼo te kau fakamoʼoni”?
11 Ko “te ʼao lahi ʼo te kau fakamoʼoni” neʼe mole natou hagē ko nātou ʼaē ʼe tutuʼu pē ʼi te ala ʼo mamata ki te lele, peʼe ʼomai pē nātou ʼo sisio ki tanatou tagata lele peʼe ko te foʼi gaoʼi ʼaē neʼe natou leleiʼia, ʼaē kā mālo. Kailoa ia, kae neʼe natou kau ʼi te lele. Pea kua natou fakaʼosi tanatou lele ʼaia. Logolā kua natou mamate, kae ko te faʼifaʼitaki ʼo te ʼu hahaʼi faiva ʼaia ʼi te lele, ʼe feala ke natou fakalotomālohiʼi ia te kau lele ʼaē ʼe kei foʼofoʼou ʼi te lele ʼaia. Kotou fakakaukauʼi age muʼa peʼe feafeaʼi anai he tagata lele, mo kapau ʼe ina ʼiloʼi ko ʼihi ʼaē ʼe natou sioʼi ia ia, neʼe ko he ʼu hahaʼi faiva ʼi te lele. ʼE mole koa lā ina faigaʼi ke lelei tana lele? Ko te kau fakamoʼoni ʼaia ʼo te temi muʼa, neʼe feala ke natou fakamoʼoni, ko te faʼahiga lele ʼaia ʼe feala ke tou mālo ai, logolā hona faigataʼa. Koia ʼi tanatou manatuʼi lelei ia te ʼu faʼifaʼitaki ʼo ‘te ʼao ʼo te kau fakamoʼoni,’ ko te kau Kilisitiano Hepeleo ʼo te ʼuluaki sēkulō, neʼe feala pē ke natou maʼu ai he lototoʼa pea ke natou “faʼa kātaki ʼo feleleʼi ʼi te lele,” ohagē ko tatatou lava fai iā ʼaho nei.
12. ʼE ʼaoga feafeaʼi kiā tātou ia te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē neʼe talanoa ki ai ia Paulo?
12 ʼE tokolahi ia te ʼu kaugana agatonu ʼaē neʼe talanoa ki ai ia te ʼapositolo ko Paulo, neʼe tatau te ʼu ʼaluʼaga ʼo tonatou maʼuli mo tātou. Ohagē lā ko Noe, neʼe maʼuli ʼi te temi ʼaē neʼe fakaʼosi ai te mālama ʼi muʼa ʼo te tō ʼo te Tulivio. ʼE tou māʼuʼuli nei ʼi te temi ʼaē kua ovi mai te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī. Neʼe tonu kiā Apalahamo mo Sala ke nā mavae mai tonā fenua ke nā hoko atu ia te tauhi moʼoni pea mo fakatalitali ki te fakahoko ʼo te fakapapau ʼa Sehova. ʼE fakalotomālohi tātou e Sehova ke tou fakafisi kiā tātou totonu, pea ke tou maʼu ia tona ʼofa pea mo te ʼu tapuakina ʼaē ʼe ina foaki mai maʼa tātou. Neʼe fagona ia Moisese ʼi te toafa fakamataku, ke kaku ki te Kele ʼo Te Fakapapau. ʼE tou fagona nei ʼi te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī kā ʼamanaki fakaʼauha, ke tou kaku ki te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapau mai. Ko te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe hoko ki te maʼuli ʼo te ʼu kaugana ʼaia, te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe fua lelei ai pea mo fua kovi ai, ʼo toe fēia mo te ʼu faʼahi ʼaē neʼe natou faiva ai pea mo tonatou ʼu vaivaiʼaga, ʼe maʼua ia ke tou fakaʼapaʼapa moʼoni kiā nātou ʼaia.—Loma 15:4; 1 Ko. 10:11.
Koteā ʼAē Neʼe Tokoni Kiā Nātou Ke Natou Mālo ʼi Te Lele?
13. Koteā te ʼu faigataʼaʼia ʼaē neʼe tau mo Noe, pea koteā ʼaē neʼe fakafealagia kiā ia ke ina tauʼi te ʼu faʼahi ʼaia?
13 Koteā ʼaē neʼe fakafealagia ai ki te ʼu kaugana ʼa Sehova ke natou faʼa kātaki aipē pea mo mālo ʼi te lele? Kotou tokagaʼi peʼe koteā ʼaē neʼe tohi e Paulo ʼo ʼuhiga mo Noe. (Lau ia Hepeleo 11:7.) ‘Ko te tō ʼo te lōmaki ki te kele ʼaē kā ina fakaʼauha anai te kakano fuli pē,’ neʼe ko he meʼa ia ‘neʼe mole heʼeki sio kiai’ ia Noe. (Sen. 6:17) Neʼe mole heʼeki hoko he meʼa fēia ʼi muʼa atu. Kae logolā te ʼaluʼaga ʼaia, neʼe mole ʼui e Noe ʼe ko he meʼa ʼe mole feala ia ke hoko. Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe tui ia Noe, ko te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe palalau kiai ia Sehova, ʼe ina fakahoko anai. Neʼe mole manatu ia Noe ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe kole age ke ina fai neʼe mamafa fau. Kae “neʼe ina fai ʼo mulimuli pē kiai.” (Sen. 6:22) Kotou tokagaʼi age muʼa ia te ʼu gāue fuli ʼaē neʼe tonu ke fai e Noe: ko te faʼu ʼo te ʼaleka, mo te tānaki ʼo te faga manu pea mo te meʼa kai moʼo fafaga tona fāmili pea mo te faga manu, mo te tala ʼo te logo fakatokaga, pea mo tana taupau lelei ke mālohi tona fāmili ʼi te faʼahi fakalaumālie; neʼe mole ko he kihiʼi gāue ʼaē neʼe tonu ke “mulimuli pē kiai” ia Noe. Kae ko te ikuʼaga ʼo te tui pea mo te faʼa kātaki ʼo Noe, ko te maʼuli pea mo te ʼu tapuakina ʼaē neʼe ina maʼu pea mo tona fāmili.
14. Koteā te ʼu ʼahiʼahi ʼaē neʼe kātakiʼi e Apalahamo pea mo Sala, pea koteā te ako ʼe feala ke tou tāʼofi mai ai?
14 ʼI te lisi ʼa Paulo ʼo ‘te ʼao ʼo te kau fakamoʼoni ʼaē ʼe ina takatakai tātou,’ ʼe hoa mai kiai ia Apalahamo pea mo Sala. Neʼe nā mavae mai Ule te fenua ʼaē neʼe nā māʼuʼuli ai, pea neʼe mole nā ʼiloʼi papau peʼe feafeaʼi anai tonā maʼuli. Neʼe nā liliu ko he ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼi tanā fakahā he tui mālohi pea mo he fakalogo ʼi te ʼu temi faigataʼa. ʼO hilifaki kiai ia te ʼu sākilifisio fuli ʼaē neʼe loto lelei ke fai ʼe Apalahamo maʼa te tauhi moʼoni, neʼe tāu mo ia ke fakahigoaʼi ko “te tamai ʼo nātou fuli ʼaē ʼe natou tui.” (Loma 4:11) Neʼe fakatokagaʼi pē e Paulo ia te ʼu faʼahi tāfito ʼo te maʼuli ʼo Apalahamo, heʼe ko nātou ʼaē neʼe natou lau tana tohi neʼe kua natou mahino lelei kiai. Kae neʼe maʼuhiga ia te ako ʼaē neʼe loto e Paulo ke tāʼofi e te kau Kilisitiano Hepeleo: “Neʼe mamate ia nātou fuli ʼaia ʼi te tui [ʼo kau kiai ia Apalahamo pea tona fāmili], kae neʼe mole heʼeki natou maʼu te fakahoko ʼo te ʼu fakapapau, kae neʼe natou sio mamaʼo kiai pea neʼe natou tali, pea neʼe natou tala iā muʼa ʼo te hahaʼi ko nātou ko te kau matāpule pea ʼe ko te ʼu hahaʼi ʼe nonofo fakatemi ʼi te fenua.” (Hep. 11:13) ʼE hā lelei mai, ko tanatou tui ʼaē ki te ʼAtua pea mo tanatou ʼu felōgoi lelei mo ia, neʼe tokoni kiā nātou ke natou faʼa kātaki ʼi te lele.
15. Koteā ʼaē neʼe ina uga ia Moisese ke ina filifili tona faʼahiga maʼuli?
15 Ko Moisese neʼe ko te tahi kaugana ʼa Sehova neʼe ina tuku he faʼifaʼitaki lelei pea neʼe kau ki ‘te ʼao ʼo te kau fakamoʼoni.’ Neʼe sītuʼa ia Moisese ki tona maʼuli koloaʼia pea mo tona tuʼulaga, pea “neʼe ina filifili ke gaohi koviʼi ia ia mo te hahaʼi ʼa te ʼAtua.” Koteā ʼaē neʼe ina uga ia ia ke ina filifili ia te faʼahi ʼaia? Neʼe tali fēnei e Paulo: “Neʼe ina tuku fakamamaʼu ʼona mata ki te totogi ʼo te fakapale. . . . Neʼe nofo mālohi ia ohagē ia ʼe sio kiā Ia ʼaē ʼe fakapulipuli.” (Lau ia Hepeleo 11:24-27.) Neʼe mole tuku e Moisese ke fakaleluʼi ia ia e “te fakafiafia fakatemi ʼo te agahala.” Mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe tui moʼoni ia Moisese ki te ʼAtua pea mo tana ʼu fakapapau, koia ʼaē neʼe ina maʼu ai he lototoʼa pea mo he faʼa kātaki fakatalakitupua. Neʼe faiga mālohi tuʼumaʼu ia ʼi tana taki ia te kau Iselaele mai Esipito ke natou aʼu ki te Kele ʼo Te Fakapapau.
16. He koʼē neʼe mole lotomamahi ia Moisese ʼi te mole fakagafua age ki ai ke hū ki te Kele ʼo Te Fakapapau?
16 Ohagē ko Apalahamo, neʼe mole sio ia Moisese ki te fakahoko ʼo te fakapapau ʼa te ʼAtua ʼi tona temi maʼuli. ʼI te ʼamanaki hū ʼa te kau Iselaele ki te Kele ʼo Te Fakapapau, neʼe ʼui fēnei e te ʼAtua kiā Moisese: “ ʼE ke sio anai ki te fenua mai mamaʼo, kae ʼe mole ke hū anai ki te fenua ʼaē ʼe au foaki ki te ʼu foha ʼo Iselaele.” Neʼe tupu te faʼahi ʼaia heʼe ki muʼa atu, ko ia mo Alone, ʼi tanā ʼiʼita ki te agatuʼu ʼa te kau Iselaele, “neʼe [nā] agahala ki [te ʼAtua] ʼi te lotolotoiga ʼo te ʼu foha ʼo Iselaele, ʼi te ʼu vai ʼo Melipā.” (Teu. 32:51, 52) Neʼe lotomamahi peʼe ʼita ai koa ia Moisese? Kailoa ia. Neʼe ina tapuakina te hahaʼi pea neʼe ina fakaʼosi fēnei tana ʼu palalau: “Fiafia ia koe, Ê Iselaele! Ko ai ʼe tatau mo koe, ko he hahaʼi neʼe haofaki e Sehova, ʼaē ko te meʼa tali tau ʼe ina puipui ia koe, pea ko Ia te heletā ʼo tou kolōlia?”—Teu. 33:29.
Ko He ʼu Ako Maʼa Tātou
17, 18. (a) ʼO ʼuhiga mo tatatou lele ʼaē ki te maʼuli, koteā ʼaē ʼe feala ke tou ako mai ‘te ʼao ʼo te kau fakamoʼoni’? (b) Koteā ʼaē kā tou vakaʼi anai ʼi te ʼalatike ʼaē kā hoa mai?
17 ʼAki tatatou toe vakavakaʼi ia te maʼuli ʼo ʼihi iā nātou ʼaē ʼe kau ʼi ‘te ʼao ʼo te kau fakamoʼoni ʼaē ʼe ina takatakai ia tātou,’ ʼe mahino lelei mai kiā tātou, ke tou fakaʼosi ia te lele, ʼe tonu ke tou tui mālohi ki te ʼAtua pea mo tana ʼu fakapapau. (Hep. 11:6) Ko te tui ʼaia ʼe tonu ke malave ki totatou faʼahiga maʼuli iā ʼaho nei. ʼO mole hagē ko nātou ʼaē ʼe mole tui, ko te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼe mole gata pē ia tanatou sio ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko ʼi te temi nei. ʼE tou lava sio “kiā Ia ʼaē ʼe fakapulipuli” pea mo faʼa kātaki ʼo feleleʼi ʼi te lele.—2 Ko. 5:7.
18 Ko te lele Fakakilisitiano ʼe mole faigafua. Kae ʼe feala pē ke tou fakaʼosi lelei ia te lele. ʼI te ʼalatike ʼaē kā hoa mai, ʼe tou vakaʼi ai anai pe koteā he tahi tokoni ʼe ʼaoga kiā tātou.
ʼE Feala Koa Hakotou Fakamahino?
• He koʼē neʼe lahi ia te ʼu meʼa ʼaē neʼe tohi e Paulo ʼo ʼuhiga mo te kau fakamoʼoni agatonu ʼo te temi muʼa?
• ʼE lava fakalotomālohi feafeaʼi tātou ke tou faʼa kātaki ʼi te lele, mo kapau ʼe tou fakakaukauʼi ia te maʼuli ʼo nātou ʼaē ʼe kau ki ‘te ʼao ʼo te kau fakamoʼoni ʼaē ʼe ina takatakai ia tātou’?
• Koteā te ako neʼe kotou tāʼofi mai te kau fakamoʼoni agatonu ohagē ko Noe, mo Apalahamo, mo Sala, pea mo Moisese?
[Paki ʼo te pāsina 22]
Ko Apalahamo pea mo Sala neʼe nā tali lelei ke nā sītuʼa ki te maʼuli fīmālie ʼi Ule